INHOUD RENAISSANCE 2.0. I. «Het internet, een Belgisch verhaal?»... 1 Google ondersteunt de tentoonstelling van het Mundaneum... 3

RENAISSANCE 2.0

INHOUD I. « Het internet, een Belgisch verhaal ? » ................................................................. 1 Google ondersteunt de tentoonstelling van het Mundaneum .......................... 3 II. Geschiedenis ontmoet technologie: “Renaissance 2.0” ! ....................................... 4 Een interactief parcours ................................................................................... 4 Het woord van de commissaris ........................................................................ 5 III. Van wereldverzamelaars tot de nieuwe territoria van het web : kennisoverdracht als leidraad ................................................................................. 7 Een reis in 6 stappen ........................................................................................ 7 Hun kijk op de tentoonstelling .........................................................................11 IV. Hun kijk op de tentoonstelling : .............................................................................13 De conferenties ................................................................................................13 Pedagogische en culturele omkadering .........................................................14 V. De partners van Renaissance 2.0 ...........................................................................16 VI. Dankwoorden .........................................................................................................18 VII. Henri La Fontaine 1913-2013 : het Mundaneum herdenkt zijn Nobelprijswinnaar ................................................19 VIII. Praktisch .................................................................................................................20 IX. Perscontact .............................................................................................................20

RENAISSANCE 2.0

I. « HET INTERNET, EEN BELGISCH VERHAAL ? » “Google van papier” (Le Monde), “The web time forgot” (The New-York Times), “De geniale voorvader van Google” (Der Spiegel),... Na de internationale pers erkende ook Google zelf in 2012 in het Mundaneum zijn archeologie: de voorvader van het web en van de zoekrobot! Nu er wordt teruggeblikt op 20 jaar Web (1989-2009) en 30 jaar internet (1983-2013), en terwijl in de VS met passie gedebatteerd wordt over de werkelijke oorsprong van het internet, wordt het onderwerp brandend actueel. Paul Otlet (1868-1944), stichter van het Mundaneum, kwam in de zomer van 2012 in de belangstelling door een internationale mediacampagne na de erkenning van zijn werk op het World Science Festival in New York in aanwezigheid van Vinton Cerf : “Het internet is een Belgisch idee !”

“Hier op de werktafel, geen enkel boek meer. In de plaats daarvan een beeldscherm en daarnaast een telefoon. Ginds, ver van hier in een immens gebouw, bevinden zich alle boeken en alle inlichtingen. Van daaruit verschijnt op het scherm de pagina die antwoord biedt op de via de telefoon gestelde vraag.” Deze zinnetjes klinken eerder triviaal in de oren van de digitale mensen die wij geworden zijn... Ware het niet dat zij door een gedreven jurist en bibliograaf neergeschreven werden in 1934, waardoor zij van een absoluut visionair inzicht getuigen. Het gaat om Paul Otlet die in zijn “Traité de documentation” de som van zijn jarenlange wetenschappelijk werk publiceert. In 1895 stond hij samen met Henri La Fontaine in Brussel aan de wieg van het Office International de bibliographie, de voorloper van het Mundaneum van vandaag.

“Vergeet Al Gore. Het internet – of op zijn minst het concept – werd bijna een eeuw geleden uitgevonden door Paul Otlet, een Belgische informatie–expert die voorzag tot wat telefoon en televisie zouden kunnen leiden“1. Dat schreven in juni 2012 de Amerikaanse media Fox News en Huffington Post. “De wetenschapper wiens “verstraald” boek het world wide web zeventig jaar geleden voorspelde”2 titelde het Britse Daily Mail in zijn rubriek “Science and Tech”. De Belgen hadden het dan weer over “Het internet, een Belgisch idee”3 (Le Soir), ”De wieg van het web” (Knack) of “Het internet een Belgische geschiedenis”4 (Trends Tendances). “Een beetje zoals Leonardo da Vinci de helikopter tekende alvorens men hem kon bouwen, beschreef Paul Otlet het internet lang voor het technisch kon gerealiseerd worden. Paul Otlet, de da Vinci van het Web !” Thierry GEERTS, directeur van Google België (Trends Tendances, 16.08.12) Dus... het internet, een Belgisch verhaal ? Vandaag heeft het Mundaneum een afspraak met zijn roots in het kader van een grote multimediale en interactieve tentoonstelling : Renaissance 2.0 ! 1 “Forget Al Gore. The Internet — at least as a concept — was invented nearly a century ago by a Belgian information expert named Paul Otlet imagining where telephones and television might someday go” 2 “The scientist whose ‘televised book’ foretold the world wide web seven decades ago” 3 “Internet est définitivement une idée belge” 4 “Internet, une histoire belge”

-1-

RENAISSANCE 2.0

Daily Mail, 8 juni 2012

-2-

RENAISSANCE 2.0

Honoring and supporting Belgian Internet pioneers

Google ondersteunt de tentoonstelling van het Mundaneum In aanwezigheid van Eerste minister hebben Google en het Mundaneum op 13 maart 2012 een samenwerking aangekondigd waarbij zij twee uitzonderlijke Belgen naar voor brengen : de stichters van het Mundaneum Paul Otlet en Henri La Fontaine, pioniers van de zoekrobot. Meer dan een eeuw voor de uitvinding van het Web in de jaren 90 hebben Paul Otlet en Henri La Fontaine vanuit het hart van Europa een indexeringssysteem bedacht voor alle informatie van de wereld! Google is nu partner van de tentoonstelling Renaissance 2.0 en organiseert samen met het Mundaneum een conferentiecyclus rond het thema “De pioniers van de Informatica in Europa”. Meer info op : www.mundaneum.org -3-

RENAISSANCE 2.0

II. GESCHIEDENIS ONTMOET TECHNOLOGIE : « RENAISSANCE 2.0 » ! De stichters van het Mundaneum Paul Otlet en Henri La Fontaine (winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede 1913), zien de wereld als een vat vol kennis die zij hopen te ontsluiten. Met de hulp van talrijke vrijwilligers ontwerpen beide heren een klasseringssysteem, de Universele Decimale Classificatie, om te komen tot het Répertoire bibliographique universel, de eerste zoekrobot uit de geschiedenis, en zo collecties aan te leggen die de kennis toegankelijk moeten maken voor eenieder. Bezeten als zij zijn van nieuwe technologieën, brengt hun onophoudelijke betrachting om de bewaring en de overdracht van kennis te verbeteren hen ertoe de technologieën van vandaag te anticiperen. Vandaag worden Otlet en La Fontaine erkend als de pioniers van de hypertekst. Zij bedenken in een vroeg stadium (1895-1934) de projectie op 360 graden, de microfiche, het getelefoneerde boek, de draagbare telefoon, de didactische encyclopedie, en geven zelfs de aanzet tot het crossmediagebeuren, de videoconferentie en de zoekrobot... Een soort retro-futuristische versie van wat onze informatiemaatschappij zou worden ! Het verhaal brengen van de pogingen tot het klasseren van de wereld, dat is de doelstelling van de tentoonstelling “Renaissance 2.0”. De opeenvolgende stappen in de organisatie van de kennis en van de technologieën doorheen de geschiedenis wordt in beeld gebracht in zijn historische context.

Een interactief parcours Langs een chronologisch parcours krijgt de geschiedenis door de technologie nieuwe dimensies; iedere bezoeker kan zijn eigen parcours bepalen en meer of minder informatie opvragen. Wie dat wil kan de tentoonstelling ook online doorlopen: met tablets, een wifi-omgeving en digitale infopunten die met QR-codes verwijzen naar meer info over de vrije en participatieve encyclopedie Wikipedia. Tutorials leren hoe een zoekrobot werkt, wat de klassement betekent of nog hoe de digitalisering van documenten leidt tot dematerialisering van de informatie. En aangezien leren ook spelen kan zijn werd speciaal voor de tentoonstelling een Serious Game ontworpen.

-4-

RENAISSANCE 2.0

Het woord van de commissaris : In amper twintig jaar tijd heeft de digitale technologie ons leven grondig veranderd : zij is binnengedrongen in alle facetten van ons dagelijks leven. Zij heeft bijgedragen tot een nieuwe kijk op de wereld: het virtuele neemt niet de plaats in van het reële maar verrijkt en verbreedt onze waarneming via nieuwe interfaces en innoverende communicatiemiddelen. Het kennisveld is vandaag immens, grotendeels gedematerialiseerd, gedistribueerd, gedeterritorialiseerd. Kennis is vandaag mondiaal, overal en altijd beschikbaar, in talrijke talen en gedaanten. Kennis is niet meer beperkt tot een westerse en etnocentrische visie maar wordt veeleer onderworpen aan de onafwendbare druk van een cultuurrelativisme dat nog verstrekt wordt door de migratiestromen en de “verkorting” van de afstanden. Wij leven thans in een wereld die veel kleiner geworden is in afstanden dankzij de vooruitgang van het luchtverkeer, maar tegelijk onnoemelijk veel groter geworden is naar tijdshorizon en veel dieper naar kennisveld. Wij leven niet meer in dezelfde wereld en niet meer in dezelfde menselijke wereld als onze voorouders. Vanaf de jaren zeventig heeft de mens een omwenteling meegemaakt vergelijkbaar met de verspreiding van de Griekse cultuur in het Westen dankzij het schrift of nog met de Renaissance en de uitvinding van de boekdrukkunst. Een nieuw maatschappijmodel, geënt op de machine, de technologie en de netwerken, is ons dagelijks leven binnengedrongen en heeft onze leef- en werkgewoontes op een nooit eerder geziene wijze overhoop gehaald. Heel het referentiekader waar de menselijke activiteit gedurende de vijf voorbije eeuwen geregeld en beheerst werd, heeft in een tijdspanne van amper drie generaties een ingrijpende mutatie gekend. Zo werd de weg geopend voor een nieuw tijdperk, een Renaissance 2.0, waarvan wij nog maar het schuchtere begin meemaken. Dit nieuwe tijdperk van kennisdistributie heeft een eerst aanzetten gekend en is kunnen ontkiemen dankzij het werk van pioniers die een visie hadden en die met grote standvastigheid doorheen de wereldchaos hun weg bleven gaan. De stichters van het Mundaneum, Paul Otlet en Henri La Fontaine, horen daarbij en hun visionaire onderneming is er een verhelderende getuigenis van. Deze “klasseerders” van de wereld, en diegenen die hen zijn voorafgegaan (de geleerden uit de Middeleeuwen, de prinsen-verzamelaars van de Renaissance, de encyclopedisten van de Verlichting...) hebben gepoogd richting te geven aan de empirische zoektocht naar kennis en hebben klasseringsmethodes voorgesteld om de toegang tot de kennis te vergemakkelijken. Dit is het verhaal van de tentoonstelling “Renaissance 2.0”: “Hoe vonden onze voorouders informatie zonder bibliotheken, zonder zoekrobots? Hoe werken de zoekrobots van het Web vandaag? Tot welke omwentelingen leidt de digitale revolutie? Welk perspectief bieden het internet van morgen en de kennisdistributie? Wat is vandaag de geografie van het internet en welk deel ervan is onzichtbaar? Treedt de mensheid vandaag toe tot een nieuw paradigma zoals gebeurde tijdens de Renaissance? ... Dit zijn de begeesterende bevragingen die het onderwerp uitmaken van de tentoonstelling die vanaf 3 oktober 2012 in het Mundaneum loopt. -5-

RENAISSANCE 2.0 In een tijd waar de grote utopieën weggedeemsterd zijn worden door deze retorische beschouwingen vraagtekens geplaatst bij het concept van een universele toegang tot de kennis, iets wat zijn leven lang de hoofdbekommernis is geweest van de stichter van het Mundaneum, Paul Otlet.”

Vincent Delvaux, licenciaat Romaanse filologie van de ULB is de commissaris van de tentoonstelling. Hij is tevens hoofdredacteur van de magazines art/technologie Patch en Transdigital Cookbook en geeft regelmatig conferenties aan het Institut Supérieur d’Etude du Langage Plastique.

-6-

RENAISSANCE 2.0

III. VAN WERELDVERZAMELAARS TOT DE NIEUWE TERRITORIA VAN HET WEB : KENNISOVERDRACHT ALS LEIDRAAD Bezoekers worden getrakteerd op een interactieve beleving: zes museografische modules wisselen beeldtechnologie af met onuitgegeven documenten en plaatsen de collecties van het Mundaneum in een hedendaags perspectief. Een reis doorheen de tijd, een bevraging over de geschiedenis van de toegang tot de kennis en de technologie gaande van de Sumerische tabletten tot het internet van de objecten! De tentoonstelling werd ontworpen door Tempora/Virtualis dat ook al naam maakte met “6 miljard Mensen”, “America, dit is onze geschiedenis” en “Dit is onze Aarde”.

Een reis in 6 stappen 1) Wereldverzamelaars. Ten allen tijde heeft de mens inspanningen geleverd om kennis te vergaren, te ordenen en in kaart te brengen om zo het universum te verklaren. Deze betrachting was aanwezig in tal van beschavingen. De tentoonstelling leidt van de eerste Sumerische tabletten via de Encyclopedie van de Verlichting en de Bibliotheek van Alexandrië tot de rariteitenkabinetten van de prinsen uit de Renaissance. Dichter bij ons werpt de fotografische nalatenschap van Albert Kahn een licht op de oorsprong van deze zoektocht naar kennis die geleid heeft tot de door de stichters van het Mundaneum geïnitieerde dematerialisering van de kennis.

Brest : le lavoir de Barullu-Huella à Saint-Pierre-Quilbignon en 1912, auteur onbekend, Musée Albert-Kahn te Boulogne-Billancourt [CC-BY-SA-3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0)], via Wikimedia Commons]

-7-

RENAISSANCE 2.0 2) Visionaire denkwijzen. Kennis bewaren, ordenen, visualiseren en verspreiden. De inspanningen daartoe zijn zo oud als de kennis zelf. Maak kennis met de denkers die mee de stappen hebben gezet in de geschiedenis van de kennisverspreiding en zo onze verhouding tot de kennis radicaal veranderd hebben. Met een interactieve module kunnen klein en groot het begrip “klasseren” beter begrijpen.

Paul Otlet aan zijn bureau, Brussel, 1934. © Mundaneum.

3) Het Mundaneum, een geschiedenis binnen de Geschiedenis. Binnen de internationale en nationale context wordt de geschiedenis van het Mundaneum (1895-1944) herbekeken in het licht van de technologische revolutie! Het Mundaneum is een democratisch en universeel instrument van de kennis, de synthese van een coherent project gestoeld op de ontwikkeling van de Universele Decimale Classificatie (die nog steeds toegepast wordt in bibliotheken over gans de wereld) et het Universeel Bibliografisch Repertorium (het “Google van papier”). De stichters gingen zo ver dat ze de virtuele netwerken van vandaag anticipeerden! Meer bepaald Paul Otlet was de visionair: participatieve encyclopedieën, videoconferentie, zoekrobot, internet, crossmedia,... Voor het eerst in een museumopstelling wordt de dialoog tussen prefiguratie en concretisering tentoongesteld.

Schemas van Paul Otlet (1900-1920), Mundaneum collecties. -8-

RENAISSANCE 2.0 4) De opkomst van de machine. De ontwikkeling van de digitale industrie na de oorlog heeft onze verhouding tot de kennis onherroepelijk gewijzigd. Het menselijk genie in de digitale wetenschap komt eerst tot uiting in de ontwikkeling van machines zoals de Memex (Vannevar Bush, 1945), de UNIVAC of de ENIAC, de eerste prototypes van computers uit de jaren vijftig. Vanaf de jaren zestig komt een nieuwe revolutie in zicht: een gedecentraliseerd netwerk waardoor de machines op een gestandiseerde manier met elkaar kunnen communiceren ontstaat in de Verenigde Staten en kent een snelle opgang. In de jaren negentig doet de informatica met de komst van het world wide web en het groeiende succes van de persoonlijke computers haar intrede in de huiskamer. Ineens ligt heel de gigantische menselijke kennis binnen klik-bereik! De droom van Paul Otlet wordt eindelijk werkelijkheid...

Gelanceerd in 1954, was de IBM 704 Data Processing System een computer om wetenschappelijke berekeningen te voeren. In de jaren 60, verkocht IBM meer dan 100 stukken van dit model. © IBM

5) De informatiemaatschappij. De komst van het internet en de voortdurend toenemende digitalisering van de uit de reële wereld afkomstige data leiden tot een verregaande dematerialisering van de kennis. Wat gebeurt er concreet wanneer wij een zoekopdracht uitvoeren met een zoekrobot ? In welke volgorde verschijnt de informatie ? Wat betekent semantisch web ? Hoe beïnvloeden de sociale netwerken de verspreiding van de kennis ?... Met vragen als deze wordt een nieuw inzicht geboden op de werking van zoekrobots. Van Paul Otlet tot Tim Berners Lee, wat een traject in de wedloop naar de indexering van de kennis !

Hoe werkt een zoekmotor? © Tempora. -9-

RENAISSANCE 2.0 6) Nieuwe territoria van het web. Vandaag hebben de door Paul Otlet gedroomde “Cité Mondiale” en de universele ontsluiting van de kennis gestalte gekregen door de immateriële flux van het internet. Kenniscentra zijn voortaan gedistribueerd, gedeterritorialiseerd langsheen een onzichtbare geografie. « Renaissance 2.0 » eindigt met een uitnodiging tot het ontdekken van nieuwe grenzen van de kennis. Voorbij de gekende grenzen ligt een immens territorium dat door geen enkele zoekrobot geïndexeerd wordt: het “diepe web”. Het zou gaan om in volume 75% van het gehele internet! Een formidabele vijver van onontgonnen kennis. En wat zal er gebeuren wanneer objecten met elkaar gaan communiceren? Intelligente objecten veroveren stilaan het internet en genereren gigantische informatiestromen. De menselijke, maatschappelijke en morele implicaties van deze nieuwe omwenteling zijn ongetwijfeld stof voor diepgaand toekomstdenken.

Vloedkaart. © Tempora. - 10 -

RENAISSANCE 2.0

Hun kijk op de tentoonstelling

© Patrick Tombelle

Vooraanstaande actoren uit diverse middens - kunst, filosofie, letteren, informatica en politiek - geven hun mening over de kennisrevolutie en de maatschappelijke impact ervan.

“ “ “

Luc de Brabandère (BE), filosoof en wiskundige, gespecialiseerd in creativiteit

François Schuiten (BE), tekenaar en ontwerper van de scenografie van het Mundaneum

© CERN

Robert Cailliau (BE), mede-uitvinder van het www met Tim Berners Lee in het CERN (1989)

- 11 -

© CAL

RENAISSANCE 2.0

“ “ “

Stéphane Hessel (FR), diplomaat, mede-opsteller van de Verklaring van de rechten van de mens (1948), auteur van het boek “Maak u boos” (Indignez-vous!)

Krzysztof Pomian, Wetenschappelijk Directeur van het museum van Europa

Jimmy Wales, Stichter van Wikipedia

par Lane Hartwell (Wikimedia Foundation) [CC-BY-SA-3.0) (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0)], via Wikimedia Commons. - 12 -

RENAISSANCE 2.0

IV. IN DE MARGE VAN DE TENTOONSTELLING Om vandaag in de voetsporen van Otlet en La Fontaine te treden zou men zich vragen moeten stellen over de toekomst van de toegang tot de kennis, dat zegt Yves Vasseur, de commissaris van Mons, Europese culturele hoofdstad in 2015. De tentoonstellingen van het Mundaneum willen zich richten tot een breed publiek. Met “Renaissance 2.0” wil het Mundaneum eens te meer een plek zijn van uitwisseling, van sensibilisering en van opvoeding tot de informatie- en communicatietechnologieën en sleutels bieden om de culturele revolutie die zich aan het afspelen is beter te begrijpen.

Conferenties Als ontmoetingsplek in het hart van de stad organiseert het Mundaneum van oktober 2012 tot mei 2013 een conferentiecyclus rond twee kernthema’s : • “De pioniers van het internet in Europa”, in samenwerking met Google; • “De impact van de informatie- en communicatietechnologieën op de samenleving”. © André Delvigne

De eerste cyclus start op 22 oktober 2012 om 19u30 met een grote conferentie door Robert Cailliau, Belgisch ingenieur, beter bekend als mede-uitvinder van het World Wide Web naast Tim Berners Lee in het CERN (Genève, 1989). Op 14 november 2012 zal William Echikson, communicatieverantwoordelijke voor Europa bij Google, een uiteenzetting houden over de maatschappelijke verantwoordelijkheid van Google. Op 12 december komt Bruno Schroder (BE), Technology officer by Microsoft, spreken over de toekomst van knowledge management.

Meer info : www.mundaneum.org

- 13 -

RENAISSANCE 2.0

Pedagogische en culturele omkadering Het Mundaneum is een prachtig didactisch instrument dat wil openstaan voor eenieder. Doorheen de technologische mutaties leidt de digitalisering tot nieuwe cultuurvormen, levenswijzen en leermethodes. Met dit programma stelt het Mundaneum zich tot doel mensen ertoe te brengen zich vragen te stellen over de zin van burgerschap, over de komende revolutie in de leerprocessen, over de communicatiewereld waarin wij leven en de toekomstperspectieven. Mede door deze tentoonstelling en de bemiddelingsprojecten errond zal eenieder kunnen ontdekken, experimenteren, ondervragen, testen, debatteren... Het Mundaneum wil de toegankelijkheid tot kennis verder opentrekken en heeft de ambitie om door zijn programmatie een zo breed mogelijk publiek te bereiken. Iedereen krijgt de kans een unieke en verrijkende ervaring mee te maken: gezinnen, jongeren, senioren, leerkrachten, studenten, leden van verenigingen, mensen met een zintuigelijke handicap, allen kunnen de tentoonstelling Renaissance 2.0 beleven op hun manier en aan de hand van voor hen uitgewerkte projecten: • bezoek aan de tentoonstelling met tablet ; • Serious Game in het hart van het museum (gratis applicatie te downloaden vanaf november 2012) ; • Nieuwsgierige zondagmiddagen ; • Ciné-museum formule ; • Stages en ontdekkingsnamiddagen voor de jongsten ; • Ontmoetingen met de professionals van het web ; • Conferentiecyclus over Informatie- en communicatietechnologieën voor leerkrachten ; • Begeleide bezoeken voor personen met een zintuiglijke handicap Talrijke partners dragen bij tot dit project met hun expertise en ervaring, ondermeer: Agence Wallonne des Télécommunications, Pédago-Tic, UCL, Technofutur-Tic, IHECS, Child Focus, vzw Les Cèdres, Arts et culture ASBL, Wikimedia, amis des aveugles de Ghlin en Lire et Ecrire.

- 14 -

RENAISSANCE 2.0

Noteer in uw agenda ! Het Mundaneum nodigt leerkrachten en verantwoordelijken van verenigingen uit op een speciaal voor hen bedoelde vernissage op woensdag 10 oktober om 16u30. Daar zal het hele programma worden voorgesteld in aanwezigheid van de partners.

Een tip Elke eerste zondag van de maand: gratis geleid bezoek van de tentoonstelling !

Educatief contact Priscilla Génicot Chargée de la médiation des publics 065/39.54.80 [email protected]

Pedagogische en culturele omkadering in samenwerking met :

ARTS & CULTURES

- 15 -

RENAISSANCE 2.0

V. EEN PROJECT DAT BANDEN SMEEDT De partners van “Renaissance 2.0” In het licht van de digitale omwenteling blijkt het Mundaneum een uitgelezen plek om de creativiteit in België in het zonnetje te zetten. Het “Google van papier” en zijn oprichter Paul Otlet getuigen op prachtige wijze wat creativiteit en innovatie inhouden. Het project “Renaissance 2.0” is het resultaat van een geslaagde synergie tussen talrijke partners uit de institutionele, associatieve, culturele, academische en private middens, aangestuurd door het programma Creative Wallonia dat opgestart werd door de Waalse minister voor Economie en Nieuwe technologieën. Het programma Creative Wallonia gaat ervan uit dat stimulering en ontwikkeling van creativiteit de kansen van ondernemingen op gebied van innovatie vergroot. Het plaatst innovatie in het centrum van de Waalse economie en wil innovatie aanmoedigen in de hele samenleving.

Renaissance 2.0, een tentoonstelling van het Mundaneum in samenwerking met Google, Université Libre de Bruxelles, Université de Mons, Transcultures, Fondation Le Corbusier, Musée Albert Kahn, Wikimedia France, Agence wallonne des Télécommunications, Bull museum, Computer History Museum, IBM, Musée de l’Informatique Unisys, Informatique & Bible, Transcultures, Universiteit Gent, RTBF La Première et La Trois, Le Vif L’Express, Télé MB, met de steun van de Waalse minister van Tourisme en van de Waalse minister voor Nieuwe technologieën in het kader van het programma Creative Wallonia en van de Fédération Wallonie Bruxelles. Commissariaat : Vincent Delvaux Scenografie : Tempora / Virtualis Communicatie : Delphine Jenart Perscontact : Aurélie Couvreur, Serendipities

- 16 -

- 17 -

RENAISSANCE 2.0

RENAISSANCE 2.0

VI. DANKWOORDEN Het team van het Mundaneum en de commissaris Vincent Delvaux danken in het bijzonder : • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Adrienne Alix (Wikimedia) Benjamin Assie Lucien Bauduin (kabinet van Minister Paul Furlan) Zelda Bensoussan (Visual System) Samuel Bianchini Katy Börner (University of Indiana) Philippe Braquenier, fotograaf Raphaelle Cartier (Réunion des Musées Nationaux) Laurent Chicoineau (CSTI Grenoble) Clémentine De Blieck (Cinematek) Luc de Brabandère (Boston Consulting) Arnaud Dercelles (Fondation Le Corbusier) Nathalie Derycke (Fonds Henri Storck) Dave Drazen (GeoTel Communications LLC) Philippe Dubé (Lamic, Université de Laval) Philippe Dubernard (IBM) Thierry Dutoit (Numédiart) Bill Echikson (Google) Rudy Ercek (ULB LIST - LISA) Philippe Franck (Transcultures) Isabelle Giannatasio (BNF) Natan Gilbert (Musée Bull FEBB) David Hay (BT Group) Stéphane Hessel Jodelle (Intel Group) Pascal Keiser (Virtualis) George Kupczak (AT&T Archives and History Center) Jacques Laffut (Musée de l’Informatique) Françoise Levie (Memento Production) Sara Lott (Computer History Museum) Mapping Science exhibit Adrien Mondot (Cie Adrien Mondot) Henri Monceau (kabinet van Minister Jean-Claude Marcourt) • Antoine Motte (Wikimedia) • Musée de l’Informatique Paris • Valerie Perlès (Musée Albert Kahn)

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

- 18 -

Krzysztof Pomian R.-F. Poswick (Bible et Informatique asbl) Louis Pouzin Eric Prigent (Le Fresnoy) Boyd Rayward (University of Illinois) Michel Richard (Fondation Le Corbusier) Barbara Rodriguez (Sonuma) Isabelle Roy (BNF) Agata Rutkowska (British Museum Images) Andrea Scharnhorst (Virtual Knowledge Studio) François Schuiten Michael Stamper (Places & Spaces Mapping Science) Anne Stelmes (Maison de la Métallurgie) Natalia Trebik (Le Fresnoy) Jacques Urbanska Arnaud Van Cutsem (Cinematek) Charles van den Heuvel (Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis- KNAW) Luc Vandensteene (Ex Nihilo) Amy van der Hiel (W3C) Wouter Van Acker (Universiteit Gent) Sylvia Van Peteghem (Bibliotheek Universiteit Gent ) Yves van Seters (IBM) Greta Verbeurgt (SNCB Holding) Nadine Warzée (ULB LIST -LISA) Marc Weber (Computer History Museum) Jean-Michel Willame (Virtualis) Alex Wright (Director of User Experience and Product Research at The New York Times, auteur van « Glut, mastering information through the age »)

RENAISSANCE 2.0

VII. HENRI LA FONTAINE 1913-2013 : Hulde aan een Belgische Nobelprijswinnaar ! In 2013 viert het Mundaneum de honderdste verjaardag van de toekenning van de Nobelprijs voor de Vrede aan een van zijn stichters, Henri La Fontaine. Het is weinig gekend, België telt tien Nobelprijswinnaars waaronder drie voor de Vrede! Henri La Fontaine (1854-1943) was een prominent intellectueel tekenend voor het einde van de 19e en het begin van de 20e eeuw. Hij was tevens een van de eerste socialistische senatoren van België. Hij was een vurig verdediger van de vrouwenrechten en van de democratie. Als verwoed bibliograaf stichtte hij samen met Paul Otlet het Mundaneum. Als voorzitter van het Internationaal Bureau voor de Vrede speelde hij een vooraanstaande rol in het Belgisch en internationaal pacifisme. De Stichting Henri La Fontaine en het Mundaneum plannen voor 2013 een reeks evenementen gewijd aan het pacifisme met als startschot de uitreiking van de Prijs Henri La Fontaine op 4 december 2012. Conferenties, een tentoonstelling, een internationaal colloquium en de uitgave van een boek : even zoveel gelegenheden om de talrijke facetten van deze uitzonderlijke persoon te ontdekken. Meer info op : www.henrilafontaine.org

Henri La Fontaine, jurist, socialistisch senator en stichter van het Mundaneum, winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede in 1913

- 19 -

RENAISSANCE 2.0

VIII. PRAKTISCH Renaissance 2.0 Ontdekkingsreis naar het ontstaan van het Web 9.10.2012 > 1.07.2013 Op Mundaneum, Nimy straat 76 te 7000 Mons Van dinsdag tot vrijdag van 13 tot 17 uur, zaterdag en zondag van 13 tot 18 uur (gesloten op maandag, op 25 december en 1 januari). Tentoonstelling FR-NL-EN, mogelijkheid tot geleide bezoeken in FR-NL-EN-ES-IT-DE Toegang : 5 euro – studenten/senioren/groepen: 3 euro – Schoolgroepen (gids incluis): 65 euro Réduction : étudiant/senior/groupe (10 personnes min.) : 3 euros Verminderingen artikel 27. Groupen : Enkel na reservatie op 065/ 39.54.87 of [email protected], of via het online reservatieformulier www.mundaneum.org • Geleid bezoek: 65 euro (gratis begeleider) Van maandag tot vrijdag van 8u30 tot 16u / max 25 pers. • Geleid bezoek: 75 euro (gratis begeleider) Van maandag tot vrijdag na 17u en in het weekend / max 25 pers. • Bezoek met Serious Game [enkel voor schoolgroepen secundair – zonder gids] : 50 euro (gratis begeleider) Het benodigde materiaal voor dit bezoek wordt ter plaatse overhandigd op voorlegging van de identiteitskaart van de verantwoordelijke. Uw groep wordt begeleid en de nodige uitleg wordt bijaankomst verschaft. Van maandag tot vrijdag van 8u30 tot 16u / max 25 pers. Contact : (0032) (0)65/31.53.43 - [email protected] Reservatie scholen : (0032) (0)65/39.54.87 – [email protected] www.mundaneum.org

IX. PERS CONTACT Aurélie Couvreur - Serendipities +32(0)497/47.47.69 [email protected] - 20 -

The Semantic Web is rather Otlet-ish Michael Buckland (USA), Professor at the School of Information, University of California, Berkeley

Everyone should come and discover this utopia. Where history is concerned, we often have short memories in Belgium. I regard Otlet as a typical Belgian hero. He is an improbable character whom you can’t help liking. François Schuiten (BE), January 2010 This project [the Mundaneum – ed. ] must never be abandoned: it is always worth our while thinking and hoping that combining all knowledge – a process in which some efforts will fail and others succeed – can gradually lead us to find vital solutions to huge problems. Stéphane Hessel (FR), May 2011 It was a steampunk version of hypertext ! Kevin Kelly (USA), co-founder of Wired, author of “What Technology wants”

“

RENAISSANCE 2.0

“

The partnership between Google and the Mundaneum represents a new phase in the development of the information society in our country. Elio Di Rupo (BE), Prime Minister of Belgium, March 2012

We have rediscovered our roots by supporting the Mundaneum project. Thierry Geerts, director of Google Belgium

- 21 -