Inhoud. Redactioneel. Moerasblad juli mijn zaadjes zijn gekropen! Natuur is niet te bevatten

Inhoud 2 3 4 6 8

Van de voorzitter Jeugd Natuur Club Junior Rangers Leden onder de loep Drift

9 10 13 16 16

Palen slaan Nieuwe petgaten Dialezing Contact bijeenkomst Teken verwijdering

18 23 22

Excursies Natuurbericht Agenda

Redactioneel Wordt wakker, het zonnetje is al op, de bloempjes kijken uit hun knop... Dat liedje van vroeger speelde ineens door mijn hoofd en precies op het juiste moment! Zomertijd en wakker worden met een zonnetje, dat is niet vanzelfsprekend! Ik kijk naar de lucht en telkens weer verbaas ik me erover. Ook als de zon af laat weten, is het fascinerend, die beweging, die kleuren, donker en licht, het komt als een panorama voorbij drijven. Je hebt er geen invloed op, het is alleen maar genieten! En uit die dikke donkere wolken komt dan een enorme plensbui. Daar kijken de bloempjes naar uit, die uit

Moerasblad juli 2012

mijn zaadjes zijn gekropen! Natuur is niet te bevatten. Nu ik het Moerasblad voorbereid, wentel ik me er letterlijk in. Ik geniet van de copij, die binnenkomt, bij het doorlezen, bij het zien van die prachtige kleurenfotoʼs van Jeroen, die jullie helaas zwartwit gaan zien. Alle inzenders natuurlijk heel erg bedankt! Over die inhoud: onze voorzitter is weer terug in de tijd, de prachtige bijdrage van Floor over de weidevogels door Astrid Kant, interessant nieuws van Natuurmonumenten, aangedragen door Colette, de positieve zaadjes van Lucille..... U bent vast nieuwsgierig! Wat die zaadjes betreft, helemaal waar! Ik kon het toepassen op mijn eigen situatie: een excursieaanvraag voor 80 leerlingen! Even vier gidsen regelen, en dat in vakantietijd! Je gelooft het niet, maar dat was in een paar uur geregeld! Zo werkt dat, als je een IVN gids bent! Trouwens: wat vindt u van ons nieuwe logo? hartelijke groet, Adrie Janne

1

Van de voorzitter Ik heb iets meegemaakt, waarvan ik jullie deelgenoot wil maken. Eigenlijk is het niets bijzonders, maar ik heb me er toch over verwonderd. Ik ben eind april vertrokken naar Polen en de Baltische Staten.( met 23 andere natuurliefhebbers). Litouwen, Estland, Letland. We trokken in mei naar het noorden en wat bleek? De natuur bleef stilstaan in de tijd, en het bleef naar mijn gevoel steeds maar eind april. Tot begin juni in Tallinn, de hoofdstad van Estland, daar begonnen de vruchtbomen en de Prunus padus, die daar rijkelijk voorkwam, net te bloeien en zat er nog niet veel blad aan de bomen. Dat laatste was gemakkelijk voor het bekijken van de vogels, die daar ook in grote getale aanwezig waren. Het was net of de tijd stilstond. Je begrijpt, wat er gebeurde toen ik in twee dagen terug reed naar huis. Bij vertrek was de tuin nog bijna kaal en nu was het “ineens” weelderig en veel planten waren al uitgebloeid. Ik maakte toen een enorme sprong in de tijd vooruit, voor mijn gevoel dan. Ik wens jullie een rustige en mooie zomer toe. Vriendelijke groet, Wilfred Ouwerkerk


Taart van de week voor de Jeugd Natuur Club. De taart van de Week ging deze week naar de Jeugd Natuur Club de Weerribben . De begeleiding werd deze middag in het zonnetje gezet voor hun inzet en hun enthousiasme om hun liefde voor de natuur over te brengen op de kinderen. Begeleidsters van de Jeugd Natuurclub; voor jullie enthousiasme en inzet een dikke pluim. Namens het bestuur Lucille Keur

2

van de Jeugd Natuur Club Taart van de Week foto S v d Laan

10 jaar Jeugd Natuur Club……Hoe ontstaat zoʼn club, maar vooral hoe blijft zoʼn club het volhouden. Heel enthousiast kwam Bibi Roozeboom in 1993 op het idee dat er iets meer met jeugd gedaan kon worden in de Weerribben, er ging een brief uit naar alle scholen, en grote schrik er kwamen meer dan 130 reacties. Niemand had hierop gerekend, er was geen bemensing genoeg. Het IVN werd benaderd, of er gidsen waren die met deze jeugd op pad wilden gaan. De JNC werd geboren.

Maar vooral, wij meiden, onder de bezielende leiding van Paula, hebben er nog steeds ontzettend veel plezier in. Wij komen 4 tot 5 keer per jaar bij elkaar om ideeën en themaʼs aan te dragen voor het nieuwe seizoen. Bij Bibi in het koetshuis, lekker bakkie koffie, eerst even bij kletsen dan serieus. Dit is vooral de kracht van het nog steeds bestaan en goed functioneren van Jeugd Natuur Club de Weerribben, en dat verdient dus taart. Deze taart werd uitgereikt bij de afsluiting van het afgelopen seizoen tijdens de Vossenjacht in Kalenberg. Op de foto staan alle vossen die meegewerkt hebben deze middag en een aantal mensen van JNC de Wieden. Zij waren uitgenodigd om de onderlinge band tussen de beide clubs te verstevigen. Tjallien.

Nu na het 10e seizoen , zijn er nog steeds een aantal meiden ( waarom geen mannen ? ) die iedere maand met de kinderen op pad gaan. Vuurvlinders , waterschrijvers en natuurvosjes , genieten iedere maand van alles wat groeit en bloeit in en rondom de Weerribben.


3

J u n i o r R a n g e r s Een initiatief binnen het Nationaal Park Weerribben-Wieden dat nog vrij weinig bekendheid heeft, zijn de Junior Rangers. De Junior Rangers is een groep bestaande uit jongeren, tussen de 12 en 18 jaar, die het leuk vinden om meer te leren over natuurbeheer en het niet erg vinden om zelf de handen uit de mouwen te steken en mee te helpen. Dat meehelpen kan allerlei vormen aannemen. Zo gaan we vaak het veld in om daar te helpen met het echte natuurbeheer, maar zijn we ook te vinden als vrijwilligers bij evenementen van Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten. De meeste jongeren komen bij de Junior Rangers wanneer ze te oud zijn geworden voor de Jeugdnatuurclub, maar later instromen is ook geen enkel probleem. De eerste jaren zullen de jongeren vooral deelnemen aan activiteiten, maar naarmate ze ouder worden zullen ze een steeds meer verantwoordelijke taak krijgen. Zoals bijvoorbeeld het zelf organiseren van activiteiten. Bij de Junior Rangers leer je veel over natuurbeheer, maar vooral is het gewoon een heel leuke groep waar het altijd gezellig is. Voor meer informatie en fotoʼs kun je op onze site kijken: www.juniorrangers.nl

De zomer in je bol met WoesteLand, de jongeren van IVN! WoesteLand organiseert komende zomer vijfvakantieweken in de natuur, voor


iedereen tussen de 12 en 30 jaar. Tijdens de deze weken wordt vrijwilligerswerk in de natuur afgewisseld met uitdagende workshops rondom een duurzaam of groen thema en uiteraard veel gezelligheid. De activiteiten van WoesteLand vinden plaats door het hele land en soms zelfs in het in het buitenland. Hierbij worden de mooiste plekjes aangedaan. Alle activiteiten zijn low-budget en midden in de natuur. Beleef de natuur Eén van de belangrijkste bezigheden tijdens de vakantieweken is het doen van natuurbeheerwerk. Er worden bomen gestoken of gezaagd, heide geplagd, slootjes gebaggerd en weilanden gehooid. Ook wordt er soms op een biologische boerderij gewerkt. Allemaal activiteiten die leuk zijn om te doen, leerzaam zijn én bijdragen aan de ontwikkeling van het landschap. Voor en door jongeren Alle zomerweken worden begeleid door enthousiaste vrijwilligers, die zelf al vaker mee zijn geweest met activiteiten van WoesteLand. De begeleiders hebben trainingen gevolgd en ervaring in het begeleiden van (natuur)activiteiten voor groepen jongeren. Tijdens de activiteiten zijn altijd begeleiders met een EHBO-diploma aanwezig.

Zomerweken 2012 • Beauty and the Beezz, 16 juli22 juli, Echten (Drenthe) 12-15 jaar

4

•

Wie is de Korenwolf?, 23 juli29 juli, Zuid-Limburg , 16-25 jaar

beschikbaar voor zowel de I-phone als voor Android.

•

Uit de toon, 12 aug.-18 aug., Drenthe, 18-30 jaar

•

Domaine de Royères, 15 aug.-25 aug., Frankrijk, 25-30 jaar

•

Woeste Zinval, 20 aug.- 26 aug., 16-30 jaar

De app-wandeling begint bij Bezoekerscentrum De Wieden en duurt ongeveer een uur. De route gaat over het Vlonderpad, dwars door het rietland van de Beulakerwijde. Dit pad is ook geschikt voor rolstoelen en kinderwagens. De app geeft op basis van GPS informatie over wat de wandelaar om zich heen kan zien of beleven is: de vogels, het riet of de cultuurhistorie van De Wieden.

Nieuwsgierig geworden? Kijk voor meer informatie over de zomerweken, data en inschrijving op www.woesteland.nl of stuur een e-mail naar [email protected].

Eerste wandel-app voor de wieden

Route

Uitproberen Met het mooie Pinksterweer hebben veel bezoekers in De Wieden de routeapp al kunnen uitproberen. Ook in de rest van het seizoen kunnen recreanten genieten van de mooie omgeving en ondertussen met de app op eigentijdse wijze alles te weten komen over otter, zwarte stern en rietzanger. _

Natuurmonumenten heeft een gratis app ontwikkeld voor wandelaars in De Wieden. Vanaf nu kan iedereen met een smartphone een mooie GPS-wandeling maken door dit prachtige natuurgebied. Deze wandel-app is de eerste die Natuurmonumenten in Nederland lanceert.

Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met: Renate Sanders, Medewerker publiekscommunicatie/jeugd, telefoon 0654295272

Smartphone Vanaf 25 mei kunnen recreanten de app met hun smartphone gratis downloaden. Dat kan ter plekke bij het Bezoekerscentrum in St. Jansklooster via 3-G, of gewoon thuis via de Appstore. De app is


5

Leden onder de loep, aflevering 14 Het is wel even zoeken om iemand te vinden voor de zomer aflevering, maar uiteindelijk heb ik beet! Omdat de Jeugdnatuurclub 10 jaar bestaat, wil ik graag iemand uit hun midden aan het woord laten. Ik bel Wieke Nieland. We kennen alleen elkaars stem. De hoogste tijd voor een nadere kennismaking. Ik doe mijn voorstel. Het wordt even stil aan de andere kant van de lijn. Uiteindelijk reageert ze met: “Ik ben niet zo interessant, dat wordt vast een saai stukje, ik ben alleen maar bij de Jeugdnatuurclub en verder ben ik met andere dingen bezig!” Ik zie het probleem niet. Zo wordt er vaker gereageerd. Ik trek haar over de streep. De volgende morgen meteen maar. Koffietijd, afgesproken. Het is het prachtigste weer wat je maar kunt bedenken en ik rijd naar Meppel. Daar helemaal achterin de wijk Oosterboer wonen Jan en Wieke Nieland al weer veertien jaar met heel veel plezier. Luzernevlinder 161, een ruime woning met daaromheen een prachtige tuin. Overal bloeien bloemen en in de achtertuin kun je op verschillende plekjes lekker uitrusten, in de zon, uit de zon, met een parasol van boombladeren boven je hoofd. De tuin grenst aan een sloot waar de gele lis in boei staat en daarachter lopen paarden met hun veulens vredig te grazen! Ook is er een ooievaarsnest te zien. Je hoort ze klepperen. Een vorm van landelijk wonen met het gemak van de stad binnen handbereik.


Wieke: “ Ik ben een natuurliefhebster en mijn kennis is vooral gericht op planten. In 2006 heb ik een opleiding gevolgd in Frederiksoord voor hovenier, bos en natuurbeheer, zoals dat heette. Het is bij hobby gebleven. Een baan hierin zou voor mijn bouw te zwaar worden. De tuin hier heb ik zelf ontworpen en uitgewerkt. Ik houd van bomen, van aparte hoekjes, hegjes en verrassende elementen.

S a m e n lopen we door de tuin en bewonderen de b l o e m e npracht. Ik doe een greep: akeleiruit, damastbloem, kaardenbol, sierui, ooievaarsbek, vingerhoedskruid, flox, addertong. “IK vind het heel leuk om uit de natuur te eten. Dan doe ik bijvoorbeeld vlierbloemetjes door het pannenkoekbeslag. In het voorjaar, kort na Pasen, ga ik met onze dochter Rixt tuin en gemeentegrond af op zoek naar pas ontloken kruiden. Daar maken we dan samen een kruidensoepje van. Dat gaat zo: een beetje boter smelten en meel erdoor roeren, dan even laten ga-

6

ren. Dan beetje bij beetje wat bouillon toevoegen en aan de kook brengen. Na het verzamelen van brandnetel, paardenbloemblad, bieslook, zevenblad, peterselie, veldzuring, weegbree, addertong en salie, alles even wassen en kleinsnijden. Daarna bij het soepje voegen en op smaak brengen wat room.” Aldus Wieke.

Om een hoek staat een kleine kas met een terrasvormige indeling. Zo wordt de ruimte optimaal benut. Er groeien raapsteeltjes, sla, bietjes, koolrabi, worteltjes, uitjes, peultjes en venkel in. En elders zie ik nog tijm, rozemarijn, salie en oregano staan. Onder de els staat de zandbak. Uit de pomp, die is aangesloten op ondergrondse bakken, die het regenwater van het dak opvangen, kan vrijuit water gepompt worden. Zo kan Rixt naar hartenlust met zand en water spelen. De hazelaar is haar favoriete klimboom. Rixt is vier jaar. Ze zijn rijk met haar. In de afgelopen jaren hebben ze moeten ondervinden, dat het krijgen van een kind geen vanzelfsprekendheid is. Het broertje Bauke heeft het levenslicht niet


mogen zien. Ze hebben pittige jaren achter de rug. Wieke: “Je zult mij nooit horen zeggen: ik neem een kind!” Qua onderwijsvorm hebben ze voor de Vrije School gekozen. De kleuters kunnen er nog ouderwets kleuteren. Ze spelen(! )ze handwerken, ze kleuren en verven en knutselen, gaan veel naar het park en helpen mee in de eigen moestuin. De nadruk ligt op de seizoenen, die uitgebreid worden gevierd. Straks krijgen ze het midzomerfeest. Wieke: “ Het kind wordt gehoord. Dat heeft mijn passie. Ik ben er deeltijd mee bezig. Kinderen, die nog niet kunnen praten, een stem geven door middel van gebaren, die worden aangeleerd. Als kleinen kinderen zo aan kunnen geven, wat ze bedoelen, dan heb ik mijn doel bereikt. Dat vind ik fantastisch.” “Wieke, hoe ben je bij de Jeugdnatuurclub terecht gekomen?” vraag ik. Wieke: “Ik heb in 2008 in Ossenzijl de natuurcursus van het IVN gedaan. Van daaruit heeft Paula, die de motor achter dit gebeuren is, mij gevraagd. Je bent maar een keer in de maand aan de beurt. Dat is goed te doen. Jan is vaak van huis en steeds oppas vragen voor Rixt, dat wil ik voorkomen. We hebben momenteel veertig kinderen en we zijn met zes leidsters: Len , Tjallien, Ida, Nelleke, Els en ik. Leuke dingen gedaan: onder andere het thema rietsnijden, met Auke de muskusrat leren kennen, de eendenkooi, een bezoek bij de imker, varen op de Kuunder Punter, vliegeren en windmeters maken. Als we de activiteiten bespreken, heeft ieder zo zijn eigen inbreng. Ik ben een buitenstaander en ik ken natuurlijk niet zoveel mensen vanuit

7

het gebied. Wat ik dan weer doe is het aandragen van een spel, het bedenken ervan en het uitwerken.” “Tien jaar Jeugdnatuurclub! Wieke, wat is het geheim?” vraag ik. Wieke: “ We hebben een leuk team. Ieder heeft zijn eigen kwaliteiten en we waarderen elkaar. Paula stuurt het perfect aan. Het loopt gestroomlijnd. Je gaat voor 100%!” Adrie-janne.

DRIFT: Zinnenstrelende kunst in mysterieus bos Het Waterloopbos van Natuurmonumenten in Marknesse is deze zomer het decor voor een ongewoon hedendaags kunstproject: Drift. Dertien kunstenaars uit vijf landen hebben zich laten inspireren door de resten en ruïnes van het oude waterloopkundig laboratorium, die dit bos zijn mysterieuze eigen gezicht hebben gegeven. Het bos ligt aan de rand van de polder, waar zee land werd, en industrie weer natuur. De industriële resten liggen er nu als monument voor de al te menselijke passie voor verandering. Die voortdurende stuwende kracht is het uitgangspunt voor de deelnemende kunstenaars aan Drift. Hun kunstwerken nodigen uit om verbanden te leggen tussen het ingrijpen van de mens in de natuur, het verdwijnen van de oude voor een nieuwe wereld en de mogelijkheden die daaruit ontstaan. De oude havenmodellen van het waterloopkundig Laboratorium herbergen van


eind mei tot 1 november een verscheidenheid aan kunstwerken. Zo springen de zilveren steenbokken (Blessengers) van Lobke Burgers ons tegemoet in de ruïne van het havenmodel van Thybron en speelt een waterpiano van de Hongaarse kunstenaar Joseph Tasnadi zijn stille deun in De Maasvlakte. Op de plek van de grote silo in de haven van Bangkok heeft Arvid Hagen een wolkenobservatorium gebouwd en even verderop spettert een grote golf van geschilde wilgentenen van Toon Elfrink de wandelaar tegemoet. Middenin het bos is een Urker schokker gestrand in de bomen, op de hoogte van de oude Zuiderzee. De video-installatie in deze boot van Pat van Boeckel brengt ons terug naar een verloren tijd. Langs de witte Havenroute, die start bij het infocentrum Waterloopbos liggen ook de overige acht kunstwerken. In het Informatiecentrum van Natuurmonumenten is een grote expositie te zien van Ivo Kamphuis, die naast kleurige schilderijen van dieren in vallen, ook nieuwe diersculpturen presenteert, die hij samenstelt uit zijn grote verzameling gevonden botten, schedeltjes en horentjes. Drift is een zinnenstrelende ontdekkingstocht door het meest mysterieuze bos van Nederland. Op 14 juni is de officiële opening om 15.30 uur; de expositie duurt tot 1 november 2012. Het Informatiecentrum van Natuurmonumenten is geopend op woensdag-, zaterdagen zondagmiddag van 13.30 tot 16.30 uur. Van het project verschijnt op 14 juni een catalogus, verkrijgbaar bij het Infocentrum en bij de organisatie.

8

Meer informatie over Drift en de deelnemende kunstenaars vindt u op www.kunstbroedplaats.nl. Het Waterloopbos trekt de laatste jaren steeds meer publiek. Vorig jaar noteerde het Infocentrum door het jaar heen 6500 bezoekers. En op de kunstmanifestatie H2ode in oktober 2011 kwamen ruim 1500 mensen af. Boswachter Norbert Kwint van Natuurmonumenten is blij met die belangstelling: ʻDe combinatie van die verlaten historische modellen en dat rijke bos eromheen, zoiets vind je alleen hier. Om de schaalmodellen voor de toekomst veilig te stellen, proberen we de status van Industrieel Erfgoed te verwerven. En dan is het natuurlijk ook belangrijk dat de mensen het Waterloopbos kennen en ervan kunnen genieten!ʼ Komend jaar gaat Natuurmonumenten ook het Infocentrum vernieuwen. De permanente expositie gaat meer informatie bieden over de bijzondere geschiedenis van het gebied en de dieren plantensoorten en het wordt veel meer een doe-expositie. Het Infocentrum wordt tevens geschikt als bijzondere, ʻgroeneʼ vergaderlocatie voor bedrijven en organisaties uit de omgeving. _ Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met Norbert Kwint, boswachter Flevoland & Zwarte Meer & Vreugderijkerwaard, (0527) 25 25 70 / 06 55 825 125; E: [email protected]; Twitter: @de_boswachters


Palen slaan: Start van natuurvriendelijke oevers in de wieden. Met het slaan van een rij palen bij het grootste eiland in de Beulakerwijde wordt deze week in opdracht van Natuurmonumenten gestart met de aanleg van natuurvriendelijke oevers. De ruimte tussen de palen en het eiland zal later in het jaar worden opgevuld met baggerslib. Dit voorkomt dat het eiland langzaam in de golven verdwijnt. Natuurmonumenten benadrukt dat er wordt gewerkt met schoon baggerslib dat voldoet aan alle wettelijke vereisten. Veel kleine eilanden in De Wieden kalven steeds verder af. Als er niets gebeurt verdwijnen ze langzaam in de golven. Daarom gaat Natuurmonumenten de komende tijd samen met aannemer Schilder uit Ursum natuurvriendelijke oevers aanleggen bij het grootste eiland in de Beulakerwijde. In de toekomst kunnen in de brede rietkragen bijzondere vogels als de roerdomp en de karekiet een plek vinden. Ook ontstaan er geschikte paaiplaatsen voor vissoorten die zich nu met moeite

9

handhaven, en het water in de Beulakerwijde wordt helderder en schoner. In de eerste fase van het project wordt er zoʼn 80 meter uit de huidige oever, aan de zuidwestkant van het eiland, een rij palen geslagen. Deze palen, die de buitenrand van de vooroevers markeren, steken zoʼn 50 cm boven het water uit en zijn dus goed zichtbaar voor recreanten. In juli start de tweede fase. Dan wordt er doek tussen de palen gespannen. Daarachter komt dan het baggermateriaal dat uiteindelijk de verwachte rijke natuur moet gaan opleveren. Het project duurt naar verwachting tot eind 2013. Recreanten in De Wieden zullen waarschijnlijk weinig merken van de werkzaamheden. De pijpleiding waar het sediment doorheen wordt gepompt, loopt grotendeels onzichtbaar over de bodem van het meer en geeft geen hinder voor varenden. Deze methode is in De Wieden al eerder toegepast. Voor Natuurmonumenten staat voorop dat uitsluitend schoon slib in de vooroevers wordt verwerkt. Het materiaal moet voldoen aan alle wettelijke voorschriften. Bea Claessens, beheerder van Natuurmonumenten in De Wieden: “Schoon, dat is een strikte voorwaarde, anders zouden we natuurlijk onze eigen glazen ingooien.”

Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met:


Bea Claessens, Beheerder De Wieden, Natuurmonumenten, Tel 06-20 04 54 48, [email protected]

Nieuwe petgaten in de wieden maken cirkel rond Natuurmonumenten graaft nieuwe petgaten in ʻHet ʻEilandʼ: een bijzonder stukje van De Wieden tussen Giethoorn en Wanneperveen. Zo keren daar de stroken open water terug die het gebied zijn unieke karakter geven. Na het broedseizoen wordt het project afgerond. Een petgat, of trekgat, ontstaat wanneer de veenmatten in een laagveenmoeras als De Wieden worden afgegraven. Zoals de turfstekers hier zoʼn dik 100 jaar geleden ook al deden. Alleen wordt er nu niet gegraven voor de turf, maar voor de variatie en natuurlijke rijkdom van het gebied. Want petgaten zijn de ʻmotorenʼ van het moeras. Elk nieuw petgat is een nieuw begin. Afwisseling Zonder ingrijpen verandert het huidige landschap van de Wieden in één groot moerasbos. Terwijl juist de afwisseling van open water, rietkragen en bos veel bijzondere planten en dieren aantrekt. En die variatie heeft weer een grote aantrekkingskracht op de varende, fietsende of schaatsende recreant. Boswachter Rosalie Martens van Natuurmonumenten: ʻDe petgaten zijn voor ons een be-

10

langrijk middel. Zo houden we de variatie in het gebied.ʼ

staat er trilveen: een laagje ingedikte plantenresten bovenop het water. ʻIn de overgangen van water naar land, daar gebeurt hetʼ, zegt Martens. ʻDaar bevinden zich de meest zeldzame plantensoorten. En daarna volgen ook libelles, veenmossen, moerasvogels. Maar dat duurt wel een paar jaar.ʼ Werkzaamheden in het veld Het eerste deel van het project is onlangs afgerond. Na het broedseizoen hervat aannemer Oosterhuis zijn werkzaamheden aan de zuidkant van ʻHet Eilandʼ.

ʻHet Eilandʼ Wie ʻHet Eilandʼ van boven bekijkt, kan de eerder gegraven petgaten goed zien liggen. Heel langzaam groeit het open water hier weer dicht. Net als vroeger, nadat de turf eruit was gestoken. Over een tijdsbestek van 80 tot 150 jaar ontSubsidie Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door de Provincie Overijssel, in het kader van ʻInvesteren in Overijsselʼ. Hiermee wordt tevens uitvoering gegeven aan de Kaderrichtlijn Water (KRW). -----Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met: Rosalie Martens, beheermedewerker ecologie De Wieden; telefoon: 0527206524 / 06-54 29 52 58; e-mail: [email protected]; Twitter: @bosw8erRoosfredesheim.pages


11


12

Vier gecamoufleerde eieren in een kuiltje Dialezing van Astrid Kant over weidevogels. 'Weidevogels zijn allemaal steltlopers, bijna altijd wadend in ondiep water op hun lange poten', vertelt Astrid Kant tijdens haar dialezing op 26 maart. Zij doet al twintig jaar onderzoek naar weidevogels, en heeft er ook het boek 'Weidevogels' over geschreven (Uitgeverij Roodbont, Zutphen). De eerste dia toont haar in 'werktenue': een vierkante camouflagehut op vier benen. Voor de weidevogels geldt algemeen: vier eieren in een simpel kuiltje op de grond met wat strootjes. Vier eieren, met de punten naar het midden, passen er prima in en houden elkaar tegen als er een weg zou rollen. Elke 36 uur wordt een fors ei gelegd – een hele prestatie, de vier eieren wegen samen net zoveel als het vrouwtje – en na het vierde ei begint het broeden, zodat ze tegelijk uitkomen. Kieviten broeden om de beurt, 28 dagen lang. Hun gespikkelde eieren liggen goed gecamoufleerd tussen het korte gras als pa of ma niet op het nest zit, maar na het uitkomen worden de schalen met hun witte binnenkanten snel weggewerkt, omdat ze te veel opvallen. De kuikens zijn nestvlieders, die meteen het nest verlaten en hun eigen voedsel opscharrelen, vooral insectjes. De ouders verdedigen hun kroost, wijzen de weg en houden hun kroost nog een beetje warm, maar ze moeten zelf hun eten gaan zoeken. De achternek van de kuikens is wit, zodat de ouders hen terugvinden tussen het gras. Na 28 dagen moeten ze kunnen vliegen. Ondanks alle ouderlijke zorg gaan veel kuikens verloren aan maaimachines roofvogels en vossen. Als één van de vier eieren een vliegvlug kuiken oplevert is dat een goed resultaat, want kieviten worden relatief oud en kunnen jarenlang broeden. Kieviten overwinteren in het zuiden van Europa, maar blijven in zachte winters gewoon hier. Grutto's leven in kolonies; dat is niet voor de gezelligheid, maar voor de veiligheid. In een groep broeden betekent samen opletten, gezamenlijke bescherming, dus samen overleven. Een alleen broedend paartje grutto's heeft vaak weinig kans op succes. In het voorjaar is er in de groep wat gekibbel over gunstige broedplaatsen; dan gaan de mannetjes flaneren en aan de vrouwtjes laten zien hoe mooi ze zijn. Grutto's zijn meestal trouw aan hun partner en aan hun nestplaats, in halfhoog tot hoog gras. Ze paren regelmatig tot er vier eieren zijn, daarna niet meer. Pa en ma broeden ook om de beurt. Het mannetje heeft een wat meer uitgesproken kleur en is mooier, zoals bij veel vogels. De vrouwtjes zijn veelal wat groter Grutto's hebben lange poten en een gevoelige lange snavel, die ze gebruiken om in de drassige grond te prikken op zoek naar eetbare beestjes, vooral regenwormen. De


13

gevoelige snavel komt hierbij goed van pas. De kuikens hebben nog niet zo'n mooie lange snavel (die zou ook niet in het ei passen), zij leven van grote insecten die ze op de stengels vinden. Pa Grutto bewaakt de kleintjes en slaat alarm bij gevaar, ma Grutto zorgt voor hen. Grutto's komen nog voldoende voor in Nederland (en in IJsland). Ze overwinteren in West-Afika, ten zuiden van de Sahara. Buiten het broedseizoen verzamelen ze zich in plassen. Het aantal grutto's neemt helaas met vijf procent per jaar af wegens te weinig kansen voor de nakomelingen, die nodig zijn voor een gezonde populatie. De tureluur is ook een waadvogel, hij kan behoorlijk hard fluiten ('tot je er tureluurs van wordt'), is meestal trouw aan zijn partner en honkvast aan zijn nestplaats. Zij legt vier nette puntige gespikkelde eieren. De kuikens verlaten het nest als ze uit het ei zijn gekropen, en zoeken zelf hun voedsel. Hun ouders beschermen hen tegen onraad.. Ze zijn snel zelfstandig, na drie weken kunnen ze al vliegen. De scholekster is een heel ander verhaal. Deze watervogel broedt niet alleen op steenachtige stranden, ook in kale weilanden bouwen ze hun nest. De eieren zijn niet zo puntig als van de andere weidevogels, en ze passen daardoor slecht in de nestkom. De ouders gaan al vanaf het tweede ei broeden, waardoor de eieren vaak ongelijk uitkomen. De jonge volgens hebben een zwart oog, als ze volwassen zijn is dit oranje. De ouders voeren de kuikens: ze houden een worm voor hun snavel, en die moeten ze dan aanpakken en (onverdoofd) opeten. De laatste jaren hebben scholeksters platte daken met grind ontdekt als veilige nestplaats Ook op het dak van specerijenfabriek Polak in Steenwijk zijn ze gesignaleerd. Op het veilige dak worden de kuikens nog een aantal weken gevoerd met regenwormen, maar dan moeten ze toch echt naar de grond, half vallend, half vliegend. Scholeksterkuikens ontwikkelen zich traag; pas in het vijfde jaar zijn ze geslachtsrijp. De pubers blijven gedurende die jaren bij elkaar als een 'soos'. Weidevogelbescherming Astrid Kant bezoekt 25 boeren driemaal in het voorjaar om hen te adviseren bij de bescherming van nesten. Een paar maatregelen zijn:


14

- Stokjes plaatsen in de buurt van nesten, zodat je er zeer ruim omheen kunt maaien. (Dit heeft als nadeel, dat predatoren weten waar ze moeten zoeken). Beter is het om het halve weiland te paren tijdens het maaien, zodat de gruttokuikens ongestoord kunnen opgroeien Ze hebben immers lang gras nodig om insecten te vinden. - Nestbeschermers, vier paaltjes verbonden met schrikdraad om de koeien op een afstand te houden. Eigenlijk heb je voor een nest wel een ruimte van 7 x 7 meter nodig. Vooral kieviten worden op deze wijze beschermd, omdat zij vaak broeden op begraasde weilanden met kort gras. - Mobiele nesten: een dakpan of mandje met een nest, dat je even opzij kunt leggen bij het bewerken van de grond. “Het lot van de gruttokuikens rust in de handen van de boer'. Floor Poot

O O O mister Monsanto !!!!!

Monsanto, het grote biotechnologiebedrijf die de schuld krijgt voor het ertoe bijdragen aan de afname van de bijenpopulatie, heeft nu een toonaangevende onderzoeksorganisatie naar bijen gekocht. Onlangs verbannen uit Polen met als een van de belangrijkste redenen daarvoor, dat het genetisch gemodificeerde maïs ven het bedrijf verwoestend is voor de bijenpopulatie, en het duidelijk is dat Monsanto nu zwaar onder vuur ligt voor hun rol in de ondergang van deze vitale insecten. Het is dan ook vrij duidelijk waarom Monsanto een van de grootste bijenonderzoek bedrijven in de wereld opkocht. Bron: Infowars


15

Contactbijeenkomst lichters,

groenvoor-

Op 18 april 2012 ben ik, samen met vele anderen, naar de Kooi van Pen geweest. Een eendenkooi waar ik altijd al graag eens een bezoek aan wilde brengen. Eerst met een boot en later lopend zijn we de kooi in geweest. Een geweldige ervaring. Een prachtig stuk natuur. We kregen uitleg over de enthousiaste vrijwilligers groep, die daar al heel veel werk heeft verzet bij het herstellen van de kooi, over de eendenkooi als educatief schoolprogramma en over het beleid van Natuurmonumenten en het beleid van Staatsbosbeheer m.b.t eendenkooien. Bij terug komst kregen we, onder het genot van soep en brood, van Thea Peters, coördinator Nationaal Park Weerribben Wieden, informatie over de recente ontwikkelingen. Zij vertelde, dat het ook voor het Nationaal Park moeilijke tijden zijn en dat ze zoeken naar financiële mogelijkheden om goed verder te kunnen gaan. Ik was geraakt door haar optimisme en de stelligheid waarmee ze zei: Geef je positieve zaadjes water. ”We willen ons niet mee laten nemen in de negatieve geluiden, maar we willen positief zijn.” Op de fiets terug naar huis dacht ik: “Ja, zo kun je ook omgaan met moeilijkheden en met lastige dingen ”. En ik dacht: “Dat is ook de boodschap van Thich Nhat Hanh, de uit Vietnam afkomstige monnik en vredesactivist, wiens lezingen ik zo nu en dan bijwoon.” Zijn boodschap is: “Schenk niet te veel aan-


dacht aan opkomende gevoelens van boosheid, verontwaardiging of een gevoel van het toch niet lukt. Geef je positieve zaadjes water. “ Dat betekent voor mij oog hebben voor het e n t h o usiasme en de inzet voor de natuur. Ik ben blij dat te kunnen zien. Lucille Keur .

Teekverwijdering Een verpleegster ontdekte een veilige, gemakkelijke manier om teken te verwijderen, waardoor ze automatisch terugtrekken als je haar eenvoudige instructies volgt. Lees dit, het zou je kunnen redden van een aantal grote problemen. Teekverwijdering: De lente is er weer en de teken zullen binnenkort hun hoofd laten zien. Hier is een goede manier om ze allemaal van je af te krijgen, van jezelf, je kinderen, of je huisdieren. Probeer het eens. Gelieve door te sturen naar iedereen met kinderen, jagers of honden; of iedereen die buiten stapt in de zomer! Een Schoolverpleegster heeft de info hieronder geschreven - goed genoeg om te delen - en het werkt echt!

16

"Ik had een kinderarts die mij vertelde wat zij gelooft dat de beste manier is om een teek te verwijderen. Dit is geweldig, want het werkt op die plaatsen waar het soms moeilijk is om aan te komen met een pincet: tussen de tenen, in het midden van een hoofd vol donker haar, etc” "Breng een klodder vloeibare zeep aan op een prop watten. Bedek de teek met de zeep-doordrenkte prop watten en dep het een paar seconden (15-20), de teek zal zich spontaan losmaken en zichzelf vasthouden aan de watten wanneer u de prop weg neemt. Deze techniek heeft gewerkt elke keer als ik heb het gebruikt (en dat was vaak), en het is veel minder traumatisch voor de patiënt en makkelijker voor mezelf. " "Tenzij iemand allergisch is voor zeep, zie ik niet in dat deze techniek schadelijk zou zijn op enigerlei wijze. Zelfs de vrouw van mijn mijn arts belde mij voor advies omdat ze een teek op haar rug had die ze niet kon bereiken met een pincet.Ze gebruikte deze methode en meteen belde me terug om te zeggen, dat het werkte !

Op de Woldberg in Tuk: Theeschenkerij Tuk’s T-huis en expositieruimte Staatsbosbeheer Voor heerlijke verse biologische koffie of thee, gebak, sap of ijs, en andere lekkernijen. Ook voor verjaardags- of familiefeestjes. Leuke speeltoestellen, gezellige boerderijsfeer. Bergweg 71, 8334 MC Tuk Tel: 0521524441 www.theehuis-tuk.nl

Geef dit door aan iedereen die behoefte heeft aan deze handige tip. Tjallien


17

7 juli Algemene excursie naar Kuinderbos. Het Kuinderbos is een van de oudste polderbossen en mede daardoor ook het interessantste. Al beroemd vanwege de vele soorten varens. Maar ook in de hooilandjes en door de recente natuurontwikkeling (poelen- en beekaanleg) is er een zeer gevarieerd gebied ontstaan. Zo zijn er al 43 soorten libellen waargenomen en vele vlindersoorten (groentje en grote weerschijnvlinder). Kortom voor elk wat wils. We worden rondgeleid door Florian Bijmold een zeer actieve vrijwilliger in het Kuinderbos die zich o.a. bezig houdt met roofvogel -en boommarter inventarisaties in het Kuinderbos. We vertrekken om 9. 00 uur vanaf de parkeerplaats van de Meenthe en zijn om ongeveer 15.00 uur weer terug Inlichtingen J.Bredenbeek:06-50213096

25 augustus Bijenexcursie naar Havelte Drie maal is scheepsrecht zullen we maar zeggen. Het is nog steeds “Het jaar van de Bij”dus het kan nog. Samen met Jeroen de Rond gaan we kijken naar bijen en wespen op Havelte. Tegen die tijd bloeit de hei en zijn er dus veel insecten te vinden. Niet alleen bijen maar ook wespen die weer op bijen en andere dieren jagen. Omdat Ha-


18

velte gevarieerd is met droge en natte vegetaite en open zanderige plekken verwacht Jeroen veel soorten aan te treffen. We gaan behalve naar bijen natuurlijk ook naar planten kijken, want bijvoorbeeld het vliegveldje is een mooi terreintje met Klokjesgentiaan, Wolverlei en Maanvaren. Omdat bijen langslapers zijn vertrekken we om 11. 00 uur vanaf de parkeerplaats bij de Meenthe in Steenwijk. We zijn om ongeveer 15.00 uur weer terug. Voor meer info: Jeroen Bredenbeek 06-50213096 of [email protected]

15 september: Excursie naar het Diependal en Hijkerveld:Adders en watervogels Hijkerveld Ten noorden van het dorp Hijken ligt het Hijkerveld van het Drents Landschap . Het weidse heidegebied met de tientallen vennen, jeneverbesstruwelen en veenrestanten geeft een goede indruk van het Drentse landschap van weleer. Het is ongeveer 800 ha. groot en het wordt begraasd met schaapskudde en Schotse Hooglanders. De heide herbergt een grote populatie adders die al jaren lang wordt onderzocht door Dick van Dorp. Hij zal ons die dag dan ook rondleiden op het Hijkerveld. Diependal bestaat uit het vloeimeer van de voormalige aardappelmeelfabriek Oranje en een achttal vloeivelden. Het vloeimeer is een bedijkte laagte waarin vroeger proceswater uit de fabriek werd gepompt. Het functioneerde als bergingsbassin, waaruit het vervuilde water ter zuivering naar het vloeiveldencomplex kon uitstromen. Van dit voedselrijke afvalwater leefden miljoenen kleine waterdiertjes, die op hun beurt weer als voedsel dienden voor grote aantallen watervogels. Via een stelsel van bezinkingsvakken stroomde het water uiteindelijk deels gezuiverd af op het oppervlaktewater in het Oranjekanaal. Door de steeds wisselende waterstanden en de voedselrijkdom vormde het gebied een aantrekkelijk biotoop voor steltlopers en watervogels. De voedselrijkdom van het water is sinds de sluiting van de aardappelmeelfabriek in 1980 geleidelijk afgenomen. De wisselende waterstanden worden dankzij een door windmolens gestuurde watercirculatie door de vakken in stand gehouden. Er zijn veranderingen in aantallen van de verschillende bezoekende vogelsoorten opgetreden. Veel soorten steltlopers die het moesten hebben van de voedselrijkdom van het gebied, nemen in aantal af. Maar doordat het water schoner en helderder wordt, nemen de viseters onder de vogels juist weer in aantal toe. Alle Nederlandse futensoorten, inclusief de zeldzame Roodhalsfuut, brengen hier nu hun jongen groot.


19

Vertrek om 9.00 uur vanaf de parkeerplaats bij schouwburg de Meenthe in Steenwijk en we zijn om 17.00 uur weer terug Voor meer info: Jeroen Bredenbeek 06-50213096 of [email protected]

29 september Excursie Lauwersmeer. Op deze dag gaan we weer vogels kijken die van uit het noorden naar het zuiden trekken en even komen bij tanken in het voedselrijke gebied het Lauwersmeer om later de reis voor te zetten naar het zuiden. Er zijn ook soorten die hier overwinteren. Deze soorten gaan we op verschillende plaatsen bekijken De excursie is een dag excursie We vertrekken van af de parkeerplaats achter de brandweer kazerne in Steenwijk om 8.00 uur en hopen om 17.00 we terug te zijn. Voor info Albert Steenbergen tel 0521513547

6 oktober :Zeearenden en edelherten in de polder. De Oostvaardersplassen behoeven geen introductie. Ze waren al bekend vanwege hun vogelrijkdom, maar ook de manier van beheren heeft veel aandacht. Zowel positief als negatief. Het gebied wordt nl. beheerd met een grote groep grazers. Dit is niet vreemd voor Nederlandse natuurgebieden, maar wel het minimale ingrijpen van de mens in populatie van deze grote grazers. In natuurgebieden zoals de Vreugderijkerwaard en Vledder Aa lopen kuddes schapen en koeien waarvan het aantal door de beheerder wordt gereguleerd. In de Oostvaardersplassen reguleert de natuur de aantallen. In de Oostvaardersplassen gaat het om ongeveer 1100Konikpaarden, 500 Heckrunderen en 2200 Edelherten. Eigenlijk bepaalt de hoeveelheid voedsel het aantal dieren, de beheerder Staatsbosbeheer stuurt niet bij door het weghalen van dieren of bijvoeren. Pas op jet allerlaat-


20

ste moment grijpt Staatsbosbeheer in door het afschieten van stervende of zwaargewonden dieren. Dit beleid heeft voorstanders, maar ook tegenstanders. Dit geeft altijd discussies over dierenwelzijn, oernatuur en menselijk ingrijpen. Begin oktober kunnen we nog wat van de bronst van de edelherten meemaken. We gaan dan niet het gebied in, maar bekijken de activiteiten vanaf de Praambult, een uitkijkpunt aan de rand van het gebied. Door het niet actief bejagen van de herten zijn ze ook overdag actief in tegenstelling op Veluwe. Het burlen, vechten en andere activiteiten zijn goed van af de Praambult waar te nemen. Ook gaan we naar de twee observatiehutten aan de Knardijk om te kijken of we o.a. de zeearenden en zien natuurlijk. In 2012 hadden ze 1 jong, maar ze hebben al 5 jaar achter elkaar succesvol gebroed. Vertrek om 9. 00 uur van de parkeerplaats van schouwburg De Meenthe in Steenwijk. Terug om 17.00 uur. Info : J.Bredenbeek 06-50213096.


21

Uitnodiging namens de plantenwerkgroep KNNV-afdeling De Noordwesthoek Beste IVN-ers,

Hierbij nodigen wij, de leden van de plantenwerkgroep van De Noordwesthoek, IVNers Noordwest-Overijssel uit, die belangstelling hebben voor planten om lid te worden van de plantenwerkgroep. De plantenwerkgroep heeft op dit moment 19 leden, waarvan de kennis enorm varieert: van beginneling tot mensen met veel kennis. Ons programma:

Wij gaan vanaf mei tot september elke woensdagavond van 19.00 tot dat het donker wordt op pad om te inventariseren (dit jaar hebben we ook geïnventariseerd op een aantal zaterdagen en zondagen in mei) of om leuke natuurgebieden in de buurt te bezoeken. Het inventariseren doen wij voor Natuurmonumenten in de Wieden en beperkt zich meestal tot mei en juni, daarna gaat het niet meer omdat het riet dan te hoog wordt. In de wintermaanden (oktober t/m april met uitzondering van december) komen wij bij elkaar op de 1e woensdag van de maand om 19.45 u in De Klincke te Steenwijk. Wij maken dan een programma met : het evalueren van het afgelopen seizoen, soms nodigen we deskundigen uit om onze kennis te vergroten, een avond waarin we takken met alleen knoppen van bomen en struiken proberen te herkennen en alles wat ons verder leuk en interessant lijkt om een avond mee te vullen. Lijkt het je leuk om hieraan mee te doen, geef je dan op bij: Annette Bos e-mail: [email protected] Ook beginners zijn van harte welkom!


22

Dit jaar zijn er drie jonge raven geboren en uitgevlogen in natuurgebied De Maashorst (tussen Uden en Oss) in Brabant. Dat is voor het eerst in negentig jaar. Sovon vogelonderzoek Nederland heeft het aantal kieviten met vorig jaar vergeleken en constateert een sterke terugval. De aantallen liggen dit jaar voor heel Nederland gemiddeld 18 % lager dan in 2011.

Toptijd libellen Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting op maandag 11 juni 2012 Als je veel verschillende soorten libellen in grote aantallen wilt zien dan is nu het moment om op pad te gaan. Voor dagvlinders is de eerste helft van juni meestal rustig, maar voor libellen is het de toptijd. De eerste dagen in juni werden meer dan 40 soorten libellen gemeld via Telmee en Waarneming.nl. De meeste meldingen hadden betrekking op de


gewone oeverlibel. Deze grotere libel kan veel worden gezien in de buurt van wat grotere wateren. De mannetjes zitten graag op kale plekjes, bijvoorbeeld op een pad, een picknicktafel of een paaltje. Jonge dieren zijn geelbruin gekleurd. De mannetjes die geslachtsrijp zijn krijgen een blauwe bestuiving over het achterlijf. Datzelfde geldt voor een andere algemene libel, de platbuik. Deze heeft een veel korter en gedrongener lijf en is daarom goed te onderscheiden van de oeverlibel. Ook viervlekken vinden we momenteel in grote aantallen. Deze soort, die ook voornamelijk geelbruine kleuren heeft, is goed te herkennen aan de donkere vlekken in de vleugels. Bij de meeste libellen zijn er alleen in de bovenhoek van de vleugels zwarte vlekken aanwezig, de zogenaamde pterostigmaʼs. Bij de viervlek zitten er ook nog donkere vlekken in het midden van de bovenrand van alle vier de vleugels. Ook zijn er heel veel juffertjes te zien op dit moment. Juffertjes zijn veel kleiner en slanker dan de eerder genoemde soorten en houden hun vleugels in rust min of meer langs hun lijfje. De azuurwaterjuffer is de meest gemelde juffer tot dusver in juni, op de voet gevolgd door het lantaarntje. Opvallende juffer is de weidebeekjuffer die al van heel veel locaties wordt gemeld. Deze soort, die vooral bij stromend water van redelijke kwaliteit voorkomt, is de laatste jaren sterk aan het uitbreiden. Het is een goede zwerver, die in het oosten van het land veel voorkomt, maar ook in het westen regelmatig wordt gemeld. Hier gaat het meestal niet om echte vestigingen.

23

Een laatste veel gemelde juffer is de grote roodoogjuffer. Deze lijkt wel wat op een lantaarntje, met een donker achterlijf met op het einde een opvallend fluorescerende blauwe vlek. Het grote verschil zit hem, zoals de naam al aangeeft, in de rode ogen. Je moet deze vooral zoeken op en bij drijvende waterplanten zoals gele plomp en waterlelie. Kijk voor meer informatie over deze en andere libellen op libellennet. Tekst en fotoʼs: Kars Veling,

Gevlekte witsnuitlibel verder in opmars Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting op woensdag 30 mei 2012 De gevlekte witsnuitlibel staat te boek als zeldzaam in ons land. De laatste jaren neemt hij echter flink toe. Terwijl hij vroeger gebonden was aan laagveenmoerassen en vegetatierijke vennen op de zandgronden en duinplassen, wordt hij nu ook daarbuiten regelmatig gezien.


De gevlekte witsnuitlibel verschijnt op vele nieuwe plekken (foto: Kars Veling) De gevlekte witsnuitlibel is een Europees beschermde soort, die in de nieuwe Rode Lijst de status kwetsbaar heeft gekregen. De soort is, na een duidelijke achteruitgang in tweede helft van de vorige eeuw, de afgelopen tien jaar duidelijk toegenomen. Het is een soort van verlandingsvegetaties in laagveengebieden, vennen en grotere duinplassen. Verreweg de hoogste dichtheden komen voor in de laagveengebieden van NoordNederland. De aantallen bij vennen en in de laagveengebieden van West-Nederland zijn meestal vrij laag. In de duinen is momenteel maar een kleine populatie bekend, maar vroeger werd de soort daar op meerdere plekken in aantal aangetroffen. De achteruitgang in de vorige eeuw is te wijten aan verdroging en eutrofiëring waardoor verlandingsvegetaties verdwenen. Het recente herstel vertaalt zich in laagveengebieden vooral in een toename van het aantal libellen per locatie. Op de hogere zandgronden is vooral sprake van een toename van het aantal locaties, waarbij slechts een of enkele individuen worden waargenomen. Dit jaar zijn er ook al meldingen van gevlekte witsnuitlibellen buiten de zandgronden. Zo werd er onder andere één gevonden in Vlaardingen en zijn er meldingen uit Utrecht en uit Buren (in de Betuwe). Op deze laatste locatie ging het om meerder dieren, waaronder een aantal territoriale mannetjes wat lijkt te wijzen op een eerdere vestiging. De witsnuitlibel vliegt van eind april tot en met eind juli, met een piek in mei en de

24

eerste helft van juni. Jonge gevlekte witsnuitlibellen vliegen weg van het water, soms zelfs ver weg, en zijn te vinden op allerlei beschutte plekken. Geslachtsrijpe mannetjes bezetten zitposten aan de waterkant en verjagen andere mannetjes die in de buurt komen. Voorbijvliegende vrouwtjes worden direct gegrepen voor de paring. Het vrouwtje zet de eitjes al vliegend af, op plaatsen met veel waterplanten. Vaak wordt ze hierbij bewaakt door het mannetje dat vlak boven haar blijft vliegen. De komende weken zijn de gevlekte witsnuitlibellen nog volop te vinden en we vragen iedereen om de waarnemingen door te geven op Telmee of Waarneming.nl, zodat we een goed beeld krijgen van de uitbreiding.

assisteerden Staatsbosbeheer. Frank de Roder, medewerker van Staatsbosbeheer in de Oostvaardersplassen, was ook bij het ringen aanwezig. Hij is tot nu toe betrokken geweest bij het ringen van alle zeearendjongen in Nederland. De SOVON-medewerkers klommen met klimijzers in de boom en takelden het jong naar beneden om het te wegen, meten en ringen. Eerder opgedane ervaringen van deskundigen leren dat de jonge zeearend hier geen hinder van ondervindt. Ook de inhoud van het nest is bestudeerd: er lagen prooiresten van meerkoeten, ganzen en karpers.

Tekst en fotoʼs: Kars Veling, De Vlinderstichting

Jonge zeearend Lauwersmeer geringd Bericht uitgegeven op zondag 10 juni 2012 Veel zeearendsucces dit jaar: in totaal zijn er in vier natuurgebieden van Staatsbosbeheer jonge zeearenden uit het ei gekropen; naast het Lauwersmeer ook in de Biesbosch, de Oostvaardersplassen en ʼt Roggebotzand. De jonge zeearend in het Lauwersmeer is woensdag geringd. Het is een vrouwtje en ze weegt ongeveer 4500 gram. Het ringen was geen eenvoudige klus; het nest ligt in afgelegen, moeilijk begaanbaar terrein. Drie medewerkers van SOVON Vogelonderzoek Nederland


Kleurring en landsring Het jong is voorzien van een goed herkenbare kleurring. Om de linkerpoot zit een zwarte ring met witte letter en om de rechterpoot een zogenaamde landsring. Vogelaars met een goede verrekijker en telescopen kunnen deze ringen op afstand aflezen en hun waarnemingen doorgeven aan een meldpunt. Dit levert informatie op over verspreiding, vestiging en leeftijd van deze roofvogel. Jonge zeearend geringd in Oostvaardersplassen. Mei 2009 (foto: Staatsbosbeheer)

25

Agenda

qwertyuiopasdfgh

7 juli $

9.00 uur tot 15.00 uur. Excursie naar het Kuinderbos $ door Florian Bijmold vertrek vanaf “De Meenthe” in Steenwijk

25 augustus 11.00 uur tot 15.00 uur Bijenexcursie naar Havelte $ door Jeroen Breedebeek $ vertrek vanaf “ De Meenthe” in Steenwijk

$

8 september 10.00 uur tot 12.00 uur Vogelexcursie naar de Rottige Meente vertrek $ vanaf de parkeerplaats van het Buitencentrum in Ossenzijl $ info Tjeerd van der Meer, telefoon: 0521-511549 15 september 9.00 uur tot 17.00 uur Excursie naar het Diependal en Heikerveld door $ Jeroen Breedebeek, vertrek vanaf “De Meenthe” in Steenwijk.

22 september 15.00 uur tot 17.00 uur gezinswandeling bij het Buitencentrum in $ $ Ossenzijl vertrek vanaf de parkeerplaats voor informatie $ Sandra Visscher, telefoon: 0561-480820

29 september 8.00 uur tot 17.00 uur Lauwersmeerexcursie door Albert Steenbergen $ vertrek vanaf de brandweerkazerne in Steenwijk . $ $ telefoon Albert: 0521-513547


26

Inhoud. Redactioneel. Moerasblad juli mijn zaadjes zijn gekropen! Natuur is niet te bevatten

Recommend Documents