Inhoud persmap Culturele Hoofdstad 2018 In de bijlagen treft u een aantal stukken aan, die als achtergrond dienen bij de kandidaatsteling van Leeuwarden/Ljouwert voor Culturele Hoofdstad van Europa in 2018. De stukken waar het om gaat zijn: 1. Het nieuwe concept voor Culturele Hoofdstad 2018 (urgentie voor Leeuwarder deelname en vervlechten CH 2018 met een aantal prominente programmalijnen bij provincie en gemeente) 2. De nieuwe governance-structuur 3. Een tekst over de financiële kaders waarbinnen gewerkt gaat worden 4. Een overzicht van het planproces 5. De uitgevoerde draagvlakmeting onder Friezen (onderzoek provincie)
Bijlage 1: Nieuw concept Culturele Hoofdstad 2018
Fryslân: op naar een open, trotse en veerkrachtige regio in Europa Leeuwarden/Ljouwert , European Capital of Culture 2018 Leeuwarden is een mooie stad, vol historie en cultuur, het kloppend hart en de hoofdstad van Fryslân, een provincie die karakter ontleent aan water, landbouw en een eigen taal en cultuur. Maar tegelijkertijd spelen Leeuwarden en Fryslân, net als alle steden en regio’s, hun rol in nationale en internationale netwerken. Urgentie Leeuwarden ligt relatief ver van de economische hot-spots van Nederland en Europa. Demografische krimp en vergrijzing doen zich gelden. Samen met de nadruk die de Nederlandse rijksoverheid legt op de versterking van de Randstad, betekent dat dat in de stad en de regio alles uit de kast moet worden gehaald om de leegloop van Fryslân tegen te gaan. De urgentie zit daarbij in een tekort aan werk. Bij het ontbreken van voldoende (passend) werk trekken bewoners weg. Voor een vitale stad als hart van de regio is het nodig dat de aantrekkingskracht op jonge en kansrijke bevolkingsgroepen vergroot wordt. Daarvoor moet de stad versterkt worden en moet alle innovatiekracht aangeboord worden om het aantal banen te vergroten, met name voor de kansrijke groepen. Als gevolg van deze versterking zullen er ook meer banen voor minder kansrijke groepen gecreëerd worden. Aanpakken en samenbrengen Friezen staan bekend als een volk van aanpakkers: door samen de schouders eronder te zetten, zijn al heel wat stormen overwonnen en mooie prestaties en evenementen neergezet. De kracht van Fryslân en de Friezen zit in samenredzaamheid. Sprekende voorbeelden wat dat kan opleveren zijn de grote Friezen-reünie Simmer 2000 en een volksfeest als de Elfstedentocht. Maar ook de eeuwenlange strijd tegen het water, en de grote rol die we dat water nu geven in de beleving van Fryslân spreken tot de verbeelding. Bij de uitdaging waarvoor we de komende jaren staan ligt de oplossing ook in: “samen de schouders eronder”. Bewoners en professionals, ondernemers en maatschappelijk middenveld, provincie en gemeenten, steden en dorpen komen alleen verder als ze samen aan de slag gaan. Alle individuen en partijen moeten daarbij vanuit hun eigen kracht werken. Het proces op weg naar Culturele Hoofdstad 2018 is de ideale manier om al die krachten bij elkaar te brengen. De ambitie Culturele Hoofdstad te worden, wordt zo ingezet om met elkaar de samenleving te veranderen. Cultuur en verandering Cultuur gaat over veel meer dan creatieve uitspattingen van de plaatselijke fanfare tot de concertzaal. Cultuur verwijst naar het patroon van de menselijke activiteiten en de symbolische structuren die deze activiteiten een zekere betekenis geven. Cultuur manifesteert zich in al ons denken en handelen. Ieder mens heeft een eigen manier van luisteren, spelen, leven, liefde ervaren, van voorzien in basisbehoeften, zich ontplooien en keuzes maken. Dat alles samengevoegd is cultuur. Hoe bewuster je je daarvan bent, hoe meer grip je hebt op je eigen ontwikkeling en leven. Dat geldt voor ieder individu, maar het geldt ook zeker voor de verbindingen die een individu aangaat met anderen. In ieder mens komt het individuele en gemeenschappelijke samen. Immers, ieder van ons maakt deel uit van sociale structuren: van gezin tot club en elk ander samenlevingsverband. Alle verbanden die individuen aangaan vormen samen de samenleving. Wil je in die samenleving iets veranderen, dan kan dat alleen maar door aan de basis aan de slag te gaan: door mensen in het hart te raken.
Verandering en cultuur Met de Culturele Hoofdstad gaan we een participatieproces in gericht op ontwikkeling van de samenleving. Deze ontwikkeling is gericht op de versterking van de gemeenschapszin (samen staan we sterk) en de sociaaleconomische ontwikkeling van Fryslân en Leeuwarden (stad als motor van de regionale economie). Dit proces wordt gekoppeld aan zoveel mogelijk lopende ontwikkelingen zoals bijvoorbeeld de versterking van de binnenstad, de versterking van onze positie op het terrein van water, de digitale agenda, en de ontwikkeling van University Campus Fryslân. Bewoners en bedrijven spelen een cruciale rol bij deze ontwikkelingen: zij worden geprikkeld mee te doen en met nieuwe ideeën te komen om Leeuwarden en Fryslân samen krachtiger te maken. We stimuleren dit met de inzet van culturele evenementen en uitingen. Uiteindelijk moet dit leiden tot een open, trotse, veerkrachtige regio in Europa, dy’t libbet as in hert. Wat brengen wíj in? Samen zetten we de schouders onder deze ambitie. Gemeente en Provincie verknopen een aantal grote programma’s en projecten aan Culturele Hoofdstad 2018. Voor de Provincie zijn dat: Programma Digitale Agenda Fryslân University campus Fryslân Duurzaamheid en innovatie Sociaal economisch beleid Algemeen cultuurbeleid Plattelandsprogramma’s Voor de Gemeente Programma Energie en Water Programma Economie en Arbeidsmarkt Programma Cultuur Het pakket maatregelen ter versterking van de Leeuwarder binnenstad Het pakket maatregelen gericht op bewonersbetrokkenheid en de wijkaanpak Leeuwarden/Ljouwert voor Fryslân, Leeuwarden/Ljouwert voor Europa Bij alles wat we doen en ondernemen de komende jaren bekijken we wat dat bijdraagt aan het einddoel: een open, trotse, veerkrachtige regio in Europa. Daarbij is verkiezing tot Culturele Hoofdstad de belangrijkste katalysator. Maar het proces dat we met elkaar ingaan is ook zonder uitverkiezing tot Culturele Hoofdstad van onschatbare waarde. We zetten alles op alles om de eerste selectieronde in het derde kwartaal van 2012 en de tweede ronde in het derde kwartaal van 2013 met succes te doorlopen. Voor beide rondes dienen we een bidbook in dat door een internationale jury wordt beoordeeld. Maar de inzet die we plegen heeft een veel belangrijker reden: het veilig stellen van de toekomst van onze stad en onze regio en het vasthouden van de kracht die verscholen zit in onze samenleving.
Bijlage 2: Nieuwe governance-structuur
Bijlage 3: Financiële kaders Het college van Provinciale Staten heeft de intentie om in 2012 en 2013 jaarlijks een bedrag van € 1,2 miljoen beschikbaar te stellen voor de kandidaatstelling Culturele Hoofdstad. Provinciale Staten moeten de budgetten nog beschikbaar stellen. Indien Provinciale Staten de middelen beschikbaar stellen, zullen deze worden gebruikt om de programmaorganisatie verder op te bouwen en voor de programmering. Daarnaast is afgesproken dat de Provincie en de gemeente Leeuwarden zich zullen inspannen om hun inzet op alle mogelijke terreinen te verbinden aan de ambitie Culturele Hoofdstad. Als Leeuwarden uitverkozen wordt tot Culturele Hoofdstad 2018 treedt de tweede fase in werking. De ervaring leert dat de economische opbrengsten voor de stad en regio ongeveer tweemaal de investeringen opleveren. Ongeacht of Leeuwarden culturele hoofdstad wordt, komt door Leeuwarden/Ljouwert 2018 een proces op gang dat is voor de toekomst van onze stad en regio. Ook de provincie wil zich duurzaam verbinden aan die ambitie: om stad en regio te positioneren als een open, trotse, veerkrachtige Europese regio met een innovatieve en creatieve samenleving.
Bijlage 4: Planproces Het eerst bidbook moet in september 2012 klaar zijn. Een internationale jury van 13 mensen beslist of Leeuwarden ook in de tweede selectieronde meegaat. Nederland levert een stad in 2018. Naast Leeuwarden stellen vier andere Nederlandse steden zich kandidaat (zie ook concurrentieanalyse) Als we de eerste selectiesuccesvol doorkomen, moet het tweede bidbook het derde kwartaal 2013 klaar zijn. Begin 2014 wordt de officiële kandidaat namens Nederland bekend gemaakt.
Bijlage 5: Draagvlakmeting
De provinciale afdeling Beleidsondersteuning/GEO/Cartografie heeft in september jl. een representatieve enquête uitgezet onder 5.000 huishoudens in Fryslân. Het ging om een aselecte steekproef: elk huishouden had een even grote kans om in de steekproef terecht te komen. Uit de enquête blijkt dat 62 procent van de mensen die antwoordden bekend zijn met het fenomeen Culturele Hoofdstad en 38 procent niet. Deze cijfers lijken sterk op de uitkomst die onlangs werd gepresenteerd in Brabant onder de titel: ‘Brabant achter ambitie 2018’. De tweede vraag luidde: wat vindt u van deze ambitie? Als reactie geeft 60% aan dat zij (sterk) voor is, 31% is neutraal en 10% is (sterk) tegen.
Toename In 2009 is bij de behandeling van de Culturele Hoofdstad in Provinciale Staten aangegeven dat circa 30% van de Friese bevolking bekend was met het fenomeen Culturele Hoofdstad. De recente enquête laat dus een groei van dit percentage zien. Toch zeggen cijfers niet alles. Ter nuancering van de waarde die eraan toegekend kan worden, geldt Liverpool. Deze stad was in 2008 Culturele Hoofdstad. Met miljoenen bezoekers wordt ‘Liverpool’ beschouwd als een succes. Een enquête onder inwoners van Liverpool direct na afloop van het jaar wees niettemin uit dat 60 procent bekend was met de aanwijzing van Liverpool. Zo beschouwd is Fryslân nu al net zo ver. Een meer gedetailleerde uitkomst vindt u op de volgende twee bladzijden.
