INHOUD De KMO in het handelsrecht en het economisch recht Henri Swennen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Hoofdstuk I. Meerdere lagen, niet meer beladen?����������������������������� 1 Hoofdstuk II. Meerdere lagen in de KMO����������������������������������� 4 Hoofdstuk III. Het belang van de KMO in de economische activiteit is groot��� 9 Hoofdstuk IV. KMO-beleid en wetgeving?��������������������������������� 10 Hoofdstuk V. Wetgeving voor de KMO: sporen van het verleden������������ 13 Afdeling I. De kleine burgerij van 1900. De Middenstand van 1930���� 14 Afdeling II. De wetgeving van 1930-1939: de grendelwet, de handelseigendom en het krediet, de PVBA, de handelspraktijken������ 15 Afdeling III. Het Middenstandplan, de EEG, de crisissen en de interne markt������������������������������������������������������ 17 Hoofdstuk VI. KMO in de geldende wetgeving���������������������������� 18 Afdeling I. Financiering: krediet en eigen vermogen������������������ 18 § 1. Krediet en kapitaal��������������������������������������� 18 § 2. Juridische technieken������������������������������������ 21 Afdeling II. Toegang tot het beroep, toegang tot de markt������������� 24 § 1. Vestigingseisen������������������������������������������ 24 § 2. De dienstenrichtlijn en het ondernemingsloket������������ 25 § 3. Tweede kans��������������������������������������������� 27 Afdeling III. Bescherming van de zaak������������������������������� 28 § 1. Bescherming tegen anders zaken doen�������������������� 28 § 2. Bescherming van cliënteel�������������������������������� 32 § 3. Oneerlijke mededinging. Handelspraktijken/ marktpraktijken����������������������������������������� 35 Afdeling IV. Bescherming in contracten: franchising, betaling van handelstransacties, Europees kooprecht en oneerlijke bedingen�������� 42 Hoofdstuk VII. Vrije beroepen en het ondernemingsrecht: de Wet Marktpraktijken?��������������������������������������������������� 47 Hoofdstuk VIII. Besluit – KMO: a makeover?������������������������������ 51
Intersentia
Regelgeving op maat van kmo's.indd 5
v
18-11-2013 16:26:17
Inhoud
Dient het vennootschapsrecht de kleine en middelgrote onderneming? Koen Reniers.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Hoofdstuk I. Artikel 15 W.Venn.: de kleine vennootschap������������������� Afdeling I. Wetshistoriek van artikel 15 W.Venn.��������������������� Afdeling II. Criteria������������������������������������������������ § 1. Jaargemiddelde van het personeelsbestand����������������� § 2. Jaaromzet����������������������������������������������� § 3. Balanstotaal��������������������������������������������� Afdeling III. Nadere interpretatie van artikel 15 W.Venn.: de begrippen boekjaar en consolidatie���������������������������������� § 1. Boekjaar������������������������������������������������ § 2. Consolidatie��������������������������������������������� Afdeling IV. Aanpassing van de criteria������������������������������ Afdeling V. Gevolgen van de kwalificatie als ‘kleine’ vennootschap����� § 1. Jaarrekening volgens verkort schema en geen jaarverslag��� § 2. Geen verplichte aanstelling commissaris������������������ § 3. Vrijwillige vrijstelling������������������������������������ Hoofdstuk II. De S-BVBA – Bekend en onbemind������������������������� Afdeling I. Drijfveren achter de invoering van de S-BVBA������������� § 1. Light vehicle competition�������������������������������� § 2. Bescherming startende ondernemer en diens gezin��������� § 3. Moeilijke kredietverlening en kapitaal als drempel voor de startende ondernemer��������������������������������� Afdeling II. De S-BVBA: uitgesteld kapitaal versus verhoogde aansprakelijkheid�������������������������������������������������� § 1. Invoering van de S-BVBA�������������������������������� § 2. Doelpubliek: de startende ondernemer, natuurlijke persoon� 1° Oprichter en aandeelhouder natuurlijke persoon���� 2° Zaakvoerder natuurlijke persoon������������������ § 3. Aansprakelijkheden en bijkomende verplichtingen om andere dan startende ondernemers te weren uit de S-BVBA� § 4. Symbolische kapitaalplicht ter ondersteuning van de startende ondernemer������������������������������������ 1° Tweeledige functie van het kapitaal���������������� 2° Kapitaal in de S-BVBA���������������������������� § 5. Aansprakelijkheden en bijkomende verplichtingen als keerzijde van de lage kapitaaldrempel��������������������� 1° Oprichtersaansprakelijkheid���������������������� 2° Financieel plan����������������������������������� 3° Dynamisch financieel plan������������������������ 4° Aansprakelijkheid bij faillissement in vierde en vijfde levensjaar���������������������������������� vi
Regelgeving op maat van kmo's.indd 6
56 57 59 60 61 62 62 62 64 65 66 66 66 69 71 72 72 75 75 76 76 77 77 79 79 81 81 83 88 88 89 91 94
Intersentia
18-11-2013 16:26:17
Inhoud
5° Aansprakelijkheid bij niet-tijdige omzetting�������� 95 6° Aansprakelijkheid bij niet-vermelding statuut starter 95 § 6. Stoorzenders uit het fiscaal en huwelijksvermogensrecht���� 96 1° Fiscaal recht������������������������������������� 96 2° Huwelijksvermogensrecht������������������������� 98 § 7. Heeft de wetgever de beoogde doelen bereikt?�������������� 99 1° Instroom buitenlandse vennootschappen���������� 99 2° Bescherming startende ondernemer en zijn gezin en problematische kredietverlening��������������� 101 § 8. Keuze van ondernemers voor de S-BVBA als vennootschapsvorm������������������������������������ 101 § 9. Conclusie S-BVBA�������������������������������������� 103 Hoofdstuk III. De Flex-BV: vrijheid, blijheid en aansprakelijkheid���������� 104 Afdeling I. Afschaffing kapitaal������������������������������������� 105 Afdeling II. Schuldeisersbescherming door invoering uitkeringstest��� 108 1° Vermogenstoets��������������������������������� 109 2° Uitkeringstest gekoppeld aan aansprakelijkheid bestuurder en aandeelhouder��������������������� 111 3° Conclusie Flex-BV������������������������������� 114 Hoofdstuk IV. Besluit��������������������������������������������������� 114 Fiscaliteit voor KMO’s: een lappendeken Bruno Peeters en Anne Van de Vijver.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 Inleiding��������������������������������������������������������������� Hoofdstuk I. Het KMO-beleid van de Europese Commissie���������������� Hoofdstuk II. Het begrip KMO������������������������������������������ Afdeling I. Het begrip KMO in de Europese context����������������� Afdeling II. Het begrip KMO in de Belgische regelgeving������������� § 1. Definitie gebaseerd op het belastbaar inkomen������������ § 2. Definitie gebaseerd op aantal werknemers, jaaromzet en/of balanstotaal��������������������������������������� § 3. Definitie gebaseerd op het familiaal karakter van de onderneming������������������������������������������� Hoofdstuk III. De Belgische fiscale KMO-maatregelen�������������������� Afdeling I. Algemeen���������������������������������������������� Afdeling II. Fiscale voordelen voor het aanmoedigen van investeringen door KMO’s����������������������������������������� Afdeling III. Aanmoediging van autofinanciering������������������� § 1. Algemeen���������������������������������������������� § 2. Fiscale voordelen voor herinvesteringen van winsten������ § 3. Fiscale voordelen om het statuut van de KMO aantrekkelijker te maken�������������������������������� Intersentia
Regelgeving op maat van kmo's.indd 7
119 121 124 124 126 126 131 133 134 134 134 136 136 136 138 vii
18-11-2013 16:26:17
Inhoud
§ 4. Fiscale voordelen voor investeerders in risicokapitaal������ Afdeling IV. Vereenvoudiging van de fiscale administratie����������� Afdeling V. Wegnemen van fiscale belemmeringen bij overdracht van ondernemingen��������������������������������������������������� Besluit�����������������������������������������������������������������
140 144 146 147
De KMO-dimensie van mededingingsregels: uitsluiting, vrijstelling, maatwerk Anne-Marie Van den Bossche. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 Inleiding – inkadering�������������������������������������������������� Hoofdstuk I. De toepassingsvoorwaarden van mededingingsregels voor ondernemingen en lidstaten���������������������������������������� Afdeling I. Mededingingsregels gericht tot ondernemingen: restrictieve mededingingspraktijken�������������������������������� § 1. Samenwerking buiten het bereik van het kartelverbod – probleemloze samenwerking���������������������������� § 2. Toegelaten c.q. toelaatbare samenwerking���������������� § 3. (Blijvend) verboden restrictieve mededingingspraktijken: de sanctie���������������������������������������������� Afdeling II. Mededingingsregels gericht tot ondernemingen: concentratiecontrole����������������������������������������������� Afdeling III. Mededingingsregels gericht tot lidstaten���������������� § 1. Steun buiten het bereik van artikel 107 VWEU – probleemloze steun������������������������������������� § 2. Toegelaten c.q. toelaatbare steun������������������������� § 3. De sanctionering van onoorbare staatssteun�������������� Hoofdstuk II. De KMO-dimensie van mededingingsregels voor ondernemingen en lidstaten���������������������������������������� Afdeling I. KMO-uitsluitingen������������������������������������� Afdeling II. KMO-vrijstellingen������������������������������������ § 1. Iuris tantum KMO-vermoedens�������������������������� § 2. KMO-tijdskader���������������������������������������� § 3. KMO-drempels����������������������������������������� Afdeling III. KMO-maatwerk�������������������������������������� Uitleiding – besluit�����������������������������������������������������
viii
Regelgeving op maat van kmo's.indd 8
151 157 159 163 166 172 173 180 184 186 191 191 192 193 193 194 195 197 201
Intersentia
18-11-2013 16:26:17
Inhoud
Een rechtshistorische kijk op schaalgrootte in het Belgische en Franse handels- en economisch recht (vroege negentiende eeuw tot ca. 1960) Dave De ruysscher. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213 Hoofdstuk I. Inleiding�������������������������������������������������� Hoofdstuk II. Van “small businesses” tot KMO’s (ca. 1890-ca. 1960)�������� Afdeling I. De Small Business-beweging in de Verenigde Staten (ca. 1890-1953)�������������������������������������������������������� Afdeling II. Panik im Mittelstand: de middenstandsbeweging in continentaal Europa in het interbellum����������������������������� Afdeling III. Raden en comités binnen ondernemingen als hefboom naar een juridisering van schaalgrootte van bedrijven���������������� Hoofdstuk III. Het onderscheid tussen kleine, grote en middelgrote bedrijven: een nieuwigheid van de twintigste eeuw?������������������ Afdeling I. Slechts een impliciete benadering van grote bedrijven (eerste helft negentiende eeuw)������������������������������������� § 1. Handelaars, geen handelszaken: de Code de commerce (1807)�������������������������������������������������� § 2. Impliciete breuklijnen in het vroeg-negentiende-eeuwse vennootschapsrecht������������������������������������� Afdeling II. Naar een groter belang van schaalgrootte (tweede helft negentiende eeuw)������������������������������������������������� § 1. Typendwang in het vennootschapsrecht������������������ § 2. Ongeschreven praktijken in het faillissementsrecht (tweede helft negentiende eeuw)������������������������� Hoofdstuk IV. Besluit���������������������������������������������������
213 214 214 216 217 222 222 222 224 229 229 232 234
Regelgeving op maat van KMO’s? Johan Bortier. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235 Hoofdstuk I. KMO-uitzonderingen? Nee bedankt!������������������������ Hoofdstuk II. KMO-uitzonderingen? Ja, natuurlijk!����������������������� Hoofdstuk III. Er moeten grenzen zijn����������������������������������� Hoofdstuk IV. En de toekomst…�����������������������������������������
Intersentia
Regelgeving op maat van kmo's.indd 9
236 237 239 239
ix
18-11-2013 16:26:17