Inhoud. 1 Jaarrekening Staat van lasten en baten in Balans per 31 december Kasstroomoverzicht

2010

Jaarrekening

Inhoud 1 Jaarrekening 2010

5

Staat van lasten en baten in 2010

7

Balans per 31 december 2010

9

Kasstroomoverzicht 2010

10

2 Toelichting op de staat van lasten en baten in 2010

15

3 Toelichting op de balans

39

4 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling

51

5 Verbonden partijen

55

6 Meerjarenbegroting

59

7 Overige gegevens

63

3

4

1 Jaarrekening 2010

Artsen zonder Grenzen Artsen zonder Grenzen

In de jaarrekening 2010 zijn de financiële gegevens opgenomen van de vereniging Artsen zonder Grenzen, gevestigd te Amsterdam.

ten bij de brancheorganisatie VFI en beschikt over het Keurmerk van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF). De voorwaarden voor het CBF-keurmerk kunnen op www.cbf.nl worden geraadpleegd.

De vereniging Artsen zonder Grenzen is opgericht op 7 september 1984. De vereniging heeft de volgende doelstelling: ‘Het organiseren van daadwerkelijke medische hulp aan mensen in noodgebieden en crises, waar ook ter wereld,’ overeenkomstig de beginselen uitgedrukt in het Handvest. Op basis van haar medische werk zal de vereniging zich tevens ‘inspannen voor effectieve pleitbezorging met betrekking tot de bevolkingsgroep die zij bijstaat.’

Gehanteerde richtlijnen

Artsen zonder Grenzen Nederland maakt deel uit van het samenwerkingsverband Médecins Sans Frontières, waarbinnen negentien landenorganisaties en een aantal daaraan verbonden instellingen actief zijn. Naast Artsen zonder Grenzen Nederland voeren vier andere landenorganisaties daadwerkelijk zelfstandig projecten uit. Elke landenorganisatie is een zelfstandige economische en juridische eenheid. De landenorganisaties zijn verenigd in de in Zwitserland gevestigde vereniging Association Bureau Médecins Sans Frontières International. Omdat de samenwerking intensiever wordt en de onderlinge afhankelijkheid toeneemt, is in de jaarrekening een hoofdstuk Verbonden partijen opgenomen. In het hoofdstuk Verbonden partijen wordt nader ingegaan op de onderlinge afspraken, financiële stromen en bestuurlijke verwevenheid en de daarmee samenhangende risico’s. In de jaarrekening worden de onderlinge financiële stromen in het samenwerkingsverband Médecins Sans Frontières zoveel mogelijk zichtbaar gemaakt.

In de jaarrekening wordt op verschillende plaatsen verwezen naar richtlijnen en adviesregelingen van de brancheorganisatie VFI. Deze documenten zijn te raadplegen op www.vfi.nl.

Meer uitgebreide informatie over de organisatie, waaronder het Handvest, is gepubliceerd op de website van Artsen zonder Grenzen en in het jaarverslag van Artsen zonder Grenzen. In het jaarverslag is een toelichting op de cijfers opgenomen. Het jaarverslag wordt op de website (www.artsenzondergrenzen.nl/jaarverslag) gepubliceerd. De vereniging Artsen zonder Grenzen is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel Amsterdam onder nummer 41215974. De vereniging Artsen zonder Grenzen is aangeslo-

De jaarrekening is ingericht volgens de Richtlijn 650 Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen (aangepast 2011), zoals gepubliceerd door de Raad voor de Jaarverslaggeving in januari 2011. Het doel van de Richtlijn is inzicht te verschaffen in de werving van fondsen en de daadwerkelijke besteding aan het doel waarvoor deze fondsen geworven zijn.

Stelselwijziging

In 2010 hebben zich geen stelselwijzigingen voorgedaan. Presentatie

Omdat bij Artsen zonder Grenzen de bestedingen aan de doelstelling voorop staan is er voor gekozen af te wijken van het voorgeschreven model voor de presentatie van baten en lasten. In de jaarrekening gaan de bestedingen voor op de inkomsten. De staat van lasten en baten wordt voor de balans weergegeven. De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van activa en passiva worden in hoofdstuk 4 van de jaarrekening toegelicht. Het verdient aanbeveling om voor het lezen van de staat van lasten en baten en de balans de grondslagen te lezen. De presentatie van de baten uit acties van derden en de daarmee samenhangende kosten acties derden is in 2010 gewijzigd. De vergelijkende cijfers 2009 zijn waar nodig aangepast.

5

6

BESTEDINGEN

Toelichting

2010

Begroting 2010

2009

Besteed aan de doelstellingen Directe kosten Noodhulp

2.1

124.902

105.000

88.423

Voorbereiding en coördinatie in Nederland

2.2

10.529

10.486

9.589

Voorlichting en bewustmaking

2.3

2.859

2.892

1.550

Door derden uitgevoerde activiteiten

2.4

318

253

Totaal besteed aan de doelstellingen

138.608

253 118.631

99.815

2.5

5.895

6.709

6.531

Kosten acties derden

2.6

502

464

343

Kosten verkrijging subsidies van overheden

2.7

141

141

130

Totaal besteed aan werving baten

6.538

7.314

7.004

Beheer en administratie

2.8

3.962

4.311

3.633

Totaal bestedingen

2.9

149.108

130.256

110.452

Baten uit eigen fondsenwerving

2.10

46.306

39.459

37.533

Baten uit acties van derden

2.11

992

521

233

Opbrengst Nationale Postcode Loterij

2.11

13.500

13.500

15.000

Baten uit het samenwerkingsverband MSF

2.12

95.900

50.831

48.584

Subsidies van overheden

2.13

15.927

20.000

18.728

Rentebaten

2.14

1.071

1.200

1.495

173.696

125.511

121.573

24.588

-4.745

11.121

864

0

75

25.452

-4.745

11.196

OPBRENGSTEN

Totaal baten Saldo Lasten en baten uit operationele activiteiten

Koersresultaten (baten) saldo van lasten en baten

2.15

7

in duizenden euro’s

Kosten eigen fondsenwerving

Staat van lasten en baten in 2010

Besteed aan werving baten

Bestemming van het saldo 2010

Toelichting

2010

Begroting 2010

2009

Toevoeging/onttrekking aan: Continuïteitsreserves

3.8.a

12.000

0

0

Bestemmingsreserves

3.8.b

1.378

0

-225

Overige vrije reserves

3.8.c

10.034

-4.745

11.983

Bestemmingsfonds

3.8.d

2.040

0

-562

25.452

-4.745

11.196

Verklaring saldo van lasten en baten 2010 Gedurende het jaar werd duidelijk dat het saldo uit operationele activiteiten aan het einde van het jaar onvoorzien hoog zou uitvallen. Terwijl de uitgaven voor Noodhulp met € 36,5 miljoen toenamen, nam de generositeit van onze donateurs ook enorm toe en stegen de inkomsten uit eigen fondsenwerving niet alleen in Nederland maar in alle landen van het samenwerkingsverband MSF. Gezien het onvoorzien hoge saldo dat eind 2009 werd behaald was voor 2010 al een ambitieus jaarplan voorzien. De verwachtingen van het bestuur zijn op alle terreinen ruimschoots overtroffen. De toename in de uitgaven in 2010 kan grotendeels worden toegeschreven aan de noodhulpprojecten van Artsen zonder Grenzen in Haïti terwijl ook in bijvoorbeeld Nigeria en Pakistan omvangrijke noodhulpprojecten werden uitgevoerd. Eind januari 2011 werden vanuit het samenwerkingsverband MSF additionele inkomsten ontvangen die nog aan het jaar 2010 worden toegerekend. Deze gelden zullen in 2011 worden besteed. In 2010 werd 93% van de uitgaven aan de doelstelling besteed. Gemeten als percentage van de inkomsten was dat 80% . De reserves van Artsen zonder Grenzen zijn door de toevoeging van het saldo van lasten en baten 2010 toegenomen tot 8,5 maand in verhouding tot de gemiddelde uitgaven over 3 jaren. Dit is met name zichtbaar in de overige vrije reserves. Het bestuur is voornemens zich in te spannen om de overige vrije reserves in de komende jaren op verantwoorde wijze aan te wenden voor besteding aan Noodhulp. In de begroting 2011 is daarmee al rekening gehouden door hogere uitgaven te begroten en een tekort van € 15,5 miljoen te voorzien.

8

ACTIVA

Toelichting

31 december 2010

31 december 2009

Materiële vaste activa Bedrijfsmiddelen

3.1.a

356

106

Onroerende goederen

3.1.b

541

0

2.426

1.839

Voorraden Voorraden voor de doelstelling Noodhulp

3.2

Vorderingen en overlopende activa 192

1.182

3.4

8.319

6.056

3.5

5.064

5.338

3.6

4.448

3.3

Samenwerkingsverband Médecins Sans Frontières Subsidies van overheden Overige vorderingen en overlopende activa

Liquide middelen

3.7

Totaal activa

4.846 18.023

17.422

96.298

71.525

117.644

90.892

Balans per 31 december 2010

Acties van derden

PASSIVA

Reserves en fondsen 3.8 71.000

59.000

Bestemmingsreserves

3.323

1.945

Overige vrije reserves

28.411

Continuïteitsreserve

Fondsen

Totaal passiva

79.322

2.574

533

12.336

11.037

117.644

90.892

3.8.d

Bestemmingsfondsen Schulden op korte termijn

18.377 102.734

3.9


Reserves

9

Kasstroom uit operationele activiteiten

31 december 2010

31 december 2009

Ontvangsten: Contributies, donaties giften en schenkingen

35.075

27.968

Ontvangsten uit nalatenschappen

9.896

9.780

Ontvangsten uit subsidies van private organisaties

220

100

Totaal ontvangen uit eigen fondsenwerving

45.191

37.848

Ontvangen uit acties van de derden

15.494

19.255

43.790

19.280

Ontvangsten van MSF-Verenigd Koninkrijk

15.110

8.476

Ontvangsten van MSF-Canada

10.399

5.785

Ontvangsten van MSF-USA

13.677

4.863

Ontvangsten van overige MSF-secties

13.050

Ontvangsten van MSF-Duitsland

Totaal ontvangen uit het samenwerkingsverband MSF

11.196 96.026

49.600

15.543

17.650

(betreffende projectfinancieringen) Ontvangsten uit subsidies van overheden Ontvangen rente Ontvangen netto (omzet) belastingen

1.193

1.335

238

166

2.224

1.523

Ontvangsten (van subsidies) ten behoeve van andere MSF-secties

604

916

Overige ontvangsten

190

136

Ontvangen van MSF-secties uit hoofde van verstrekte voorschotten

Totaal overige ontvangsten

4.449

Totaal van de ontvangsten

4.076 176.703

vervolg op pagina 11

10

128.429

31 december 2010

vervolg van pagina 10

Transport: Totaal van de ontvangsten

31 december 2009 176.703

128.429

Uitgaven: 51.309

65

0

Betalingen aan MSF-Internationaal (incl. afdrachten)

1.127

1.207

Betalingen aan MSF-Duitsland

1.649

1.578

Betalingen aan MSF-Verenigd Koninkrijk

1.527

1.307

Betalingen aan MSF-Canada

1.939

1.036

Betalingen aan MSF-USA

1.319

1.147

Betalingen aan overige MSF-organisaties

3.661

2.693

Betalingen aan MSF-Supply en MSF-Logistique

6.755

3.748

Betaling van ontvangsten ten behoeve van andere MSF-secties

827

Totaal betalingen binnen het samenwerkingsverband MSF

449 18.804

13.165

Betalingen aan leveranciers van goederen en diensten

52.279

32.358

Betalingen inzake (uitgezonden) werknemers

18.555

17.995

Overige betalingen Totaal betalingen op het hoofdkantoor

0

2.955 70.834

53.308

Totaal van de uitgaven

151.858

117.782

Kasstroom uit operationele activiteiten

24.845

10.647

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Betalingen inzake investeringen in materiële vaste activa Ontvangsten uit desinvesteringen Totaal Kasstroom uit investeringsactiviteiten

394

25

0

0 394

25

0

0

24.451

10.622

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Niet van toepassing Saldo van de kasstromen vervolg op pagina 12 11


Door derden verstrekte subsidies

62.155

Kasstroomoverzicht 2010

Betalingen gedaan in de projectlanden

31 december 2010


Transport: Totale kasstroom Aanpassing voor wisselkoersverschillen Mutatie liquide middelen

31 december 2009 24.451

10.622

322

493

24.773

11.115

Mutatie liquide middelen Liquide middelen einde boekjaar

96.298

71.525

Liquide middelen begin boekjaar

-71.525

-60.410

Mutatie liquide middelen

24.773

11.115

De kasstroom

Het kasstroomoverzicht is ingericht volgens de directe methode om beter inzicht te geven in de verschillende geldstromen binnen de organisatie. De kasstroom tussen Artsen zonder Grenzen Nederland en de landenorganisaties in het samenwerkingsverband MSF (MSF-secties) wordt duidelijk. Daarnaast is duidelijk welk deel van de bestedingen is gedaan in de landen waar projecten worden uitgevoerd. Het kasstroomoverzicht geeft mede inzicht in de liquiditeitsbehoefte van Artsen zonder Grenzen Nederland maar laat de variatie in de kasstroom niet zien. Een groot deel van de ontvangsten vindt normaal gesproken plaats aan het einde van het boekjaar terwijl de uitgaven redelijk gespreid over de maanden plaatsvinden. Dit betekent dat Artsen zonder Grenzen Nederland gedurende het jaar een groot deel van de kosten uit beschikbare middelen moet kunnen (voor)financieren. In 2010 werd het leeuwendeel van de projectsubsidies pas in december overgemaakt terwijl uitgaven voor noodhulp juist in het eerste en tweede kwartaal ongeëvenaard hoog waren. De toename in de kasstroom kan worden verklaard uit de toename van de inkomsten. De vorderingen en de schulden op korte termijn ontwikkelden zich nagenoeg gelijk en namen evenredig toe. De ontvangsten

De ontvangsten uit het samenwerkingsverband MSF betreffen projectsubsidies. Het verloop van de ontvangsten uit projectsubsidies uit het samenwerkingsverband MSF en van institutionele donoren wordt nader toegelicht in noot 3.4 en noot 3.5 van de jaarrekening.

12

De post ‘Ontvangen van MSF-secties uit hoofde van verstrekte voorschotten’ bestaat onder meer uit ontvangsten in verband met medewerkers die niet door Artsen zonder Grenzen Nederland maar door één van de andere MSF-secties zijn uitgezonden en van medewerkers op het kantoor in Amsterdam die feitelijk werkzaamheden verrichten voor één van de andere MSF-secties. Overigens worden deze medewerkers niet tot de formatie van Artsen zonder Grenzen Nederland gerekend. De betalingen

De betalingen gedaan in de projectlanden betreffen voor het grootste deel betalingen aan lokaal personeel. Transport- en opslagkosten alsmede de lokale kosten van uitgezonden medewerkers zijn de daarop volgende grotere posten. Met de huidige samenstelling van de projecten vindt de helft van de uitgaven voor de projecten plaats in de landen of regio’s waar deze worden uitgevoerd. In 2010 is sprake van een relatieve toename van de bestedingen in het hoofdkantoor die direct samenhangen met de toename van de bestedingen aan noodhulp in Haïti en Pakistan. De betalingen aan MSF-Internationaal betreffen afdrachten (contributies) ten behoeve van de bureaukosten en internationaal gecoördineerde activiteiten en projecten zoals de campagne Access to Essential Medicins en het internationale fonds voor (medische) innovatie in de projecten. De betalingen binnen het samenwerkingsverband MSF betreffen vergoedingen voor ingeleende medewerkers die zijn uitgezonden en werkzaam zijn in de projectlanden.

Uitgezonden medewerkers hebben een arbeidscontract in het land waar zij zijn geworven. De betalingen zijn in 2010 met € 10,1 miljoen (2009: € 7,8 miljoen) evenredig toegenomen met de toename van het operationeel volume . Dit geldt ook voor de betalingen inzake (uitgezonden) werknemers gedaan vanuit het kantoor in Amsterdam. In de betalingen inzake (uitgezonden) medewerkers zijn opgenomen de salarissen, loonbelasting, de sociale lasten en de pensioenafdrachten.

de inkoopcentrales en magazijnen van Artsen zonder Grenzen-België en -Frankrijk worden met name vervoermiddelen, medicijnen en specialistische hulpgoederen ingekocht. Met de gezamenlijke inkoop en transport worden belangrijke schaalvoordelen behaald en worden voorraden hulpgoederen binnen het samenwerkingsverband MSF efficiënter aangehouden. In totaal werd in 2010 € 7,2 miljoen (2009: € 3,7 miljoen) aan hulpgoederen ingekocht via deze organisaties. De toename van de betalingen wordt geheel verklaard door de inkoop van noodhulpmaterialen voor Haïti.

De betalingen aan de inkooporganisaties MSF-Supply (België) en MSF-Logistique (Frankrijk) zijn opgenomen als betalingen binnen het samenwerkingsverband MSF. Via

13

14

2 Toelichting op de staat van lasten en baten in 2010 In dit hoofdstuk worden de kosten en baten op volgorde van de staat van lasten en baten toegelicht. Het totaal van alle kosten, met de daarbij behorende toelichtingen, wordt in noot 2.9 vermeld. Vanaf noot 2.10 worden de baten toegelicht. In 2010 bedroegen de bestedingen aan de doelstelling 93% van de totale uitgaven (2009: 90%) en 80% (2009: 82%) van het totaal van de baten uit operationele activiteiten. De totale kosten van eigen fondsenwerving zijn in 2010 gedaald van 17,2% naar 12,7% van de geworven middelen. De uitgaven aan Beheer en administratie bedroegen in 2010 2,7% (2009: 3,2%) van de totale uitgaven. In hoofdstuk 6 van deze jaarrekening en in het jaarverslag van Artsen zonder Grenzen worden meerdere indicatoren die Artsen zonder Grenzen hanteert toegelicht.

2.1 Kosten van noodhulp in duizenden euro’s

De kosten van Noodhulp hebben betrekking op projecten die door Artsen zonder Grenzen Nederland zijn of worden uitgevoerd. In deze noot wordt toelichting gegeven op de kosten van noodhulp per land en op de verdeling van de kosten per land. De lasten en baten die betrekking hebben op de noodhulp in Haïti worden ook apart gepubliceerd en in het jaarverslag opgenomen. De kosten voor Noodhulp zijn met € 36,5 miljoen toegenomen van € 88,4 miljoen in 2009 naar € 124,9 miljoen in 2010. In 2010 stond Artsen zonder Grenzen voor ongekende en ook nieuwe uitdagingen. Een korte opsomming: de aardbeving in Haïti in januari 2010, cholera in Haïti in het najaar, overstromingen in Pakistan in de zomer, zeer ernstige loodvergiftiging in Nigeria, voedselschaarste in Tsjaad en diverse grote vaccinatiecampagnes (mazelen en meningitis) in onder meer DR Congo, Nigeria en Tsjaad.

15

Democratische Republiek Congo

1.452 764 3.078

82

110

1.048

751

372

1.552

190

121

4.036

2.259

11

2.497

2.505

1.836

14

4.779

5.497

3.490

-16

3.046

3.082

2.806

13.214

10.725

11.169 0

Overige materialen, algemeen

Audit, advies en ondersteuning projecten

Opleiding en ondersteuning lokale instellingen

Transport, opslag en vervoermiddelen

Bedrijfsvoering

Bouwmateriaal en sanitatie

Medisch materiaal 451

Projectkosten 2009

Colombia

824

Begroting Projectkosten 2010

Centraal-Afrikaanse Republiek

873

Projectkosten 2010

Bangladesh

Lokaal personeel

Uitgezonden medisch en logistiek personeel

Kosten Noodhulp

137

25

-16

289

832

8

13

183

228

1

23

601

764

1.592

918

76

-110

3

0

0

0

0

0

0

0

0

3

0

43

0

0

0

1

2

0

0

0

46

0

0

Ethiopië

1.055

1.149

827

263

334

775

147

82

-1

4.631

3.632

4.111

Haïti

3.494

6.216

3.413

5.120

542

3.607

115

83

-27

22.563

3.460

4.443

India

1.084

1.628

440

115

295

495

5

39

-38

4.063

3.826

3.299

330

212

2

0

206

76

159

12

31

1.028

1.410

1.308

1.071

2.831

3.988

616

252

1.041

55

15

-95

9.774

8.264

6.892

122

80

0

13

27

42

0

1

-2

283

350

0

28

32

0

0

-1

-28

0

1

-2

30

89

1.201

2.124

1.588

2.069

465

510

1.296

100

6

-25

8.133

3.351

3.507

Dominicaanse Republiek El Salvador

Irak Myanmar (Birma) Nairobi Supply Center, Kenia Nepal Nigeria

817

756

758

239

199

374

22

19

-12

3.172

2.108

1.869

1.333

1.043

1.081

1.197

180

913

71

7

-17

5.808

3.045

2.234

981

669

320

101

200

359

13

16

-31

2.628

2.751

2.517

Rusland/Kaukasus

537

2.458

185

21

328

214

90

23

-3

3.853

4.173

3.478

Somalië

394

1.929

1.303

160

167

1.037

4

66

65

5.125

4.977

4.957

Somaliland

527

224

437

71

158

420

37

7

-1

1.880

921

261

Sri Lanka

745

871

740

388

64

128

1

18

-48

2.907

3.158

2.786

Oezbekistan Pakistan Papoea Nieuw Guinea

2.327

2.404

1.717

594

416

1.905

11

39

51

9.464

7.534

7.568

Swaziland

320

85

234

225

54

191

10

1

-32

1.088

2.377

103

Tajikistan

34

1

0

0

1

3

0

0

0

39

0

0

23.536

31.636

21.165

10.764

15.639

1.792

558

-315

110.054

77.235

69.835

Sudan - Zuid

Transport: Subtotaal kosten noodhulp vervolg op pagina 17

16

5.279

Uganda Zimbabwe

Begroting Projectkosten 2010

1.792

558

-315

110.054

77.235

69.835

1.359

876

691

194

390

1.130

113

29

-1

4.781

3.333

3.378

19

3

0

0

8

0

0

4

-1

33

30

765

606

512

278

48

77

110

2

21

13

1.667

1.439

1.604

1.043

3.305

2.645

253

294

649

62

27

-36

8.242

8.462

9.514

In 2009 gesloten projecten in Noord-Sudan en overige landen

3.446

In de begroting gereserveerd voor ongeplande noodhulpprojecten

14.501 26.563

Overige kosten en mutaties in reserveringen ten behoeve van de directe kosten Noodhulp Totaal Noodhulp

Projectkosten 2009

15.639

Projectkosten 2010


5.279


10.764

Bedrijfsvoering

21.165


31.636

Medisch materiaal

23.536

Lokaal personeel


Tsjaad Turkmenistan


Transport: Subtotaal kosten noodhulp

Uitgezonden medisch en logistiek personeel


36.332

24.779

11.259

6.048

43 26.606

17.528

1.969

639

63 36.332

24.779

11.259

6.048

17.591

1.969

639

-340

124.777

19

125

-321

124.902

17

105.000

88.542 -119

105.000

88.423

In het Strategisch Plan dat door het bestuur is vastgesteld zijn doelstellingen opgenomen voor de aard van de projecten. Deze doelstellingen kunnen worden vertaald naar de kosten voor Noodhulp. In de onderstaande grafieken zijn de twee doelstellingen weergegeven die het meest bepalend zijn voor het werk van Artsen zonder Grenzen. Artsen zonder Grenzen werkt in de eerste plaats in conflictgebieden. Tenminste 30% van de noodhulp moet worden besteed in conflictgebieden. In 2010 was dat 75%. Artsen zonder Grenzen wil in haar projecten vooral de slachtoffers van conflicten bereiken, tenminste 50% van de uitgaven aan Noodhulp moet aan deze groep van beneficianten zijn besteed. In 2010 werd deze doelstelling met 48% net niet gehaald. Dit werd veroorzaakt door de relatieve toename van uitgaven voor slachtoffers van natuurrampen (Haïti en Pakistan). In 2009 werden de uitgaven in deze landen gerekend tot de uitgaven aan slachtoffers van conflicten. In het Strategisch Plan 2011-2014 dat begin 2011 door het bestuur zal worden vastgesteld zullen de hierboven vermelde indicatoren naar verwachting worden bijgesteld. Het aandeel van de kosten voor medische, logistieke and administratieve coördinatie bedraagt ongeveer 14% (2009: 18%) van de totale kosten voor Noodhulp. Deze relatieve afname wordt verklaard door de toename van de kosten voor Noodhulp. Tenslotte wordt hier de financiering van de noodhulp weergegeven. Het streven dat niet meer dan 10% van de uitgaven aan Noodhulp door institutionele donoren wordt gefinancierd, is in 2008 door het bestuur losgelaten. In 2010 werd 13% (2009: 21%) van de noodhulp door institutionele donoren gefinancierd. De komende jaren wordt een gelijkblijvend aandeel van institutionele donoren verwacht.

Noodhulp voor slachtoffers van conflicten

Noodhulp in conflictgebieden

Financiering van de noodhulp

14%

16%

18%

16%

1%

44%

13%

2010

22%

2009

Slachtoffers van gewapend conflict Slachtoffers van sociaal conflict Slachtoffers van endemische en epidemische ziekten Slachtoffers van natuurrampen Medische en logistieke coordinatie van de projecten

10%

19%

13%

18% 10% 8%

6%

40% 42%

Gewapend conflict

2010

57%

Binnenlandse instabiliteit

2009

Na-oorlogse gebieden Politiek instabiele landen

77%

Institutionele donoren Samenwerkingsverband Publiek en Nationale Postcode Loterij

18

32%

24%

2.2 Voorbereiding en coördinatie in duizenden euro’s

Toelichting

2010

begroting 2010

2009

Directe kosten

noot 2.9

1.084

1.096

1.023

Kosten van personeel op het hoofdkantoor

noot 2.9

6.318

6.481

5.737

Aandeel in de kosten van overhead

noot 2.9

3.127

2.908

2.829

10.529

10.486

9.589

2010

begroting 2010

2009

374

382

332 204

Totaal

De toename van de kosten voor Voorbereiding en coördinatie kan verklaard worden door de toename van het aantal fte’s (+3) werkzaam in deze categorie. (zie ook noot 2.9.c)

2.3 Voorlichting en bewustmaking in duizenden euro’s

Toelichting Directe kosten Periodiek Hulppost (25%; zie ook hoofdstuk 4, Grondslagen) Afdrachten aan de internationale campagne Access to Essential Medicines Overige

323

278

1.465

1.597

478

2.162

2.257

1.014

Toegerekende kosten Kosten van personeel op het hoofdkantoor

noot 2.9

643

583

490


noot 2.9

54

52

46

2.859

2.892

1.550

Totaal

De toename van de kosten voor Voorlichting en bewustmaking kan verklaard worden door de kosten van de multimediacampagne Noodhulp is Noodzaak die in 2010 werd gevoerd.

19

2.4 Door derden uitgevoerde activiteiten in duizenden euro’s

Afdrachten aan het internationale fonds voor innovatieve projecten, MSF-Internationaal Subsidie aan Blacksmith Institute (VS) voor het opstarten van het opruimen van loodvervuiling, Nigeria Totaal door derden uitgevoerde activiteiten

2010

Begroting 2010

2009

253

253

253

65

0

0

318

253

253

De afdracht aan het internationale fonds voor innovatieve projecten is in het samenwerkingsverband MSF bepaald op 1% van de inkomsten uit eigen fondsenwerving in 2008.

2.5 Kosten eigen fondsenwerving in duizenden euro’s

2010

Begroting 2010

2009

Face-to-face werving

2.310

2.474

2.541

Periodiek Hulppost (75%; zie ook hoofdstuk 4, Grondslagen)

Toelichting Directe kosten

1.121

1.146

998

Telemarketingactiviteiten

827

1.218

1.379

Internetwerving

547

578

65

Direct mail

102

244

481

47

60

66

Nalatenschappen Fondsenwerving bedrijven Overige en algemene kosten fondsenwerving

31

123

11

247

125

300

5.232

5.968

5.841

Toegerekende kosten Kosten van personeel op het hoofdkantoor

noot 2.9

611

680

631


noot 2.9

52

61

59

5.895

6.709

6.531

Totaal

20

Kosten van eigen fondsenwerving als % van baten Samenstelling kosten van Fondsenwerving 2010

11%

eigen fondsenwerving

25

4% 1% 1% 2%

20

39%

9%

15

10

14% 5

Face-to-face werving

19%

0

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Periodiek Hulppost Telemarketingactiviteiten Internet Direct mail Nalatenschappen Fondsenwerving bedrijven Overige Toegerekende kosten

In 2010 is aanzienlijk minder gebruik gemaakt van telemarketing. Dit is met name het gevolg van veranderende marktomstandigheden waaraan ook bijvoorbeeld de werking van het ‘bel-mij-niet’ register heeft bijgedragen. Door geplande telemarketingactiviteiten niet uit te voeren werd de begroting voor fondsenwervingsuitgaven niet behaald. Er werd wederom minder gebruikt gemaakt van direct mail voor de werving van nieuwe donateurs. Het door Artsen zonder Grenzen ingezette beleid dat een toename van de online donaties beoogt, is in 2010 ook zichtbaar in de kostenstijging voor dit wervingskanaal. De samenstelling van de kosten van fondsenwerving is hierboven weergegeven. De samenstelling van de opbrengsten (noot 2.10.c) is volgens dezelfde indeling weergegeven als de kosten. Hiermee is een vergelijking tussen de kosten en de opbrengsten van de verschillende wervingsactiviteiten mogelijk.

Ten opzichte van het vorig jaar zijn de totale kosten van eigen fondsenwerving gedaald van 17,2% naar 12,7% van de geworven middelen. Over de periode 2008-2010 bedroegen de kosten van fondsenwerving gemiddeld 15,6% van de geworven middelen. Daarmee blijft Artsen zonder Grenzen ruim binnen het door het CBF vastgestelde maximum van 25%. Artsen zonder Grenzen streeft er naar de kosten van de eigen fondsenwerving onder de 20% van de daarmee geworven inkomsten te houden. De fondsenwervingsactiviteiten van Artsen zonder Grenzen zijn in overeenstemming met de in het jaar 2000 vastgestelde Gedragscode-VFI en relevante gedragscodes van andere brancheorganisaties. Artsen zonder Grenzen heeft daarnaast een eigen gedragscode voor fondsenwerving en onderhoudt een klachtenregister voor donateurs. Beide zijn opgenomen in het fondsenwervingsbeleid dat door het bestuur is vastgesteld.

In 2010 werkten 10 voltijd medewerkers aan fondsenwervingsactiviteiten (2009: 10 voltijd medewerkers). 21

2.6 Kosten acties derden in duizenden euro’s

2010

Begroting 2010

2009

Kosten voorlichtingsactiviteiten in televisie-uitzendingen van de Nationale Postcode Loterij

244

257

257

Kosten communicatie en faciliteiten Tour for Life

185

134

86

Toelichting Directe kosten

5

5

0

434

396

343

Overige Toegerekende kosten Kosten van personeel op het hoofdkantoor

noot 2.9

63

63

0


noot 2.9

5

5

0

502

464

343

Totaal

De totale kosten voor communicatie en de faciliteiten voor deelnemers en vrijwilligers van de Tour for Life bedroegen in 2010 € 262.969. In 2010 deden 404 fietsers en 216 vrijwilligers en begeleiders mee aan het evenement. Gezamenlijk droegen zij € 77.515 bij in de kosten van hun reis en verblijf. De netto afrekening van € 185.454 is door Artsen zonder

Grenzen aan Emo Foundation voldaan en hier vermeld. De netto kosten bedroegen 18,7% van de door Artsen zonder Grenzen ontvangen opbrengsten (zie noot 2.11). Er wordt met ingang van 2010 en naar boven afgerond 1 fte ingezet voor acties van derden.

2.7 Kosten verkrijging subsidies van overheden in duizenden euro’s

Toelichting

2010

Begroting 2010

2009

Directe kosten

noot 2.9

9

9

6


noot 2.9

122

121

113


noot 2.9

10

11

11

141

141

130

Totaal De kosten voor de verkrijging van subsidies van overheden betreffen met name de kosten van het indienen van subsidieaanvragen en het verantwoorden van de uitgaven. Voor zover de kosten worden gemaakt op het hoofdkantoor zijn deze hier verantwoord. De kosten die daarnaast in de projectlanden worden gemaakt worden tot de kosten van de

22

coördinatie Noodhulp gerekend. De inkomsten uit subsidies van overheden namen in 2010 met € 2,8 miljoen af tot € 15,9 miljoen. Op het hoofdkantoor werd aanvullend personeel ingezet om een accountantscontrole van de Europese Unie op door haar verstrekte subsidies te begeleiden.

2.8 Kosten Beheer en administratie in duizenden euro’s

Toelichting

2010

Begroting 2010

2009

Directe kosten

noot 2.9

1.106

1.439

1.176

Afdrachten aan het kantoor MSF-Internationaal

hoofdstuk 5

705

645

455


noot 2.9

1.983

2.043

1.830


noot 2.9

168

184

172

3.962

4.311

3.633

Totaal De totale kosten voor Beheer en administratie bedroegen in 2010 2,7% van de totale uitgaven (2009: 3,2%) en worden in noot 2.9 hieronder nader toegelicht.

2.9 Totaal van alle kosten, specificatie en verdeling van de kosten naar soort en bestemming in duizenden euro’s

In het onderstaande overzicht is het totaal van alle kosten opgenomen. De kosten van personeel werkzaam op het hoofdkantoor en de kosten van Overhead worden verdeeld naar rato van het aantal toewijsbare fulltime eenheden werkzaam op het hoofdkantoor gedurende het jaar. De kosten van Overhead worden voor de verdeling volledig in het overzicht van de totale kosten vermeld. Artsen zonder Grenzen wil de omvang en de aard van deze kosten ook voor de toerekening aan de hoofdactiviteiten laten zien en daarmee ook inzicht geven in de verdeling van kosten tussen Overhead en Beheer en administratie. De toerekening van kosten aan de verschillende activiteiten wordt in hoofdstuk 4 Grondslagen, toegelicht. Het totaal van de kosten en de toekenning van de kosten is als volgt:

23

0

10

2

32

11

Totaal 2009

Totaal Begroting 2010

Totaal 2010

Toe te rekenen

Overhead

1


10

Verkrijging subsidies overheden


Voorbreiding en coördinatie 99

Acties derden

520


Werving fondsen Eigen fondsenwerving

Aantal fulltime eenheden werkzaam gedurende het jaar


Noodhulp

Besteed aan doelstelling

685

661

606

Directe kosten Noodhulp Uitgezonden medisch en logistiek personeel

26.606

26.606

23.923

21.520

Lokaal Personeel

36.332

36.332

35.526

29.130

Medisch materiaal

24.779

24.779

5.131

15.989


11.259

11.259

22.226

4.177

Bedrijfsvoering

6.048

6.048

3.941

4.475


17.591

17.591

1.931

10.146


1.969

1.969

11.755

2.084


639

639

567

440


-321

-321

0

462

124.902

124.902

105.000

88.425

Subtotaal directe kosten noodhulp vervolg op pagina 25

24

Transport: Subtotaal directe kosten noodhulp

124.902

Subsidies aan derden

Totaal 2009

Totaal Begroting 2010

Totaal 2010

Toe te rekenen

Overhead

Verkrijging subsidies overheden

Acties derden

Eigen fondsenwerving



Werving fondsen


Voorbreiding en coördinatie



Noodhulp

Besteed aan doelstelling

124.902

105.000

88.425

65

-

-

-

-

-

-

-

65

0

0

253

-

323

-

-

-

705

-

1.281

923

912

Publiciteit en communicatie

-

-

1.261

4.048

429

-

-

-

5.738

6.769

5.207

Huisvestingskosten

-

-

-

-

-

-

-

1.031

1.031

1.050

1.032

Kantoor- en algemene kosten

-

103

448

1.073

-

-

557

1.072

3.253

3.472

3.074

Kosten voorraden en magazijnen

-

287

-

-

-

-

-

-

287

237

208

Reis- en verblijfskosten

-

482

49

47

5

9

151

55

798

796

704

Advieskosten

-

212

-

-

-

-

295

433

940

755

981

Kosten Bestuur

-

-

60

-

-

-

103

-

163

112

85

Afschrijving en rente

-

-

21

64

-

-

-

102

187

150

210

318

1.084

2.162

5.232

434

9

1.811

2.693

138.645

119.264

100.836

-

4.887

497

473

49

94

1.534

559

8.093

9.126

7.686

Afdrachten

124.902 Te verdelen Kosten Personeel werkzaam op het hoofdkantoor Salarissen en sociale lasten Pensioenlasten

-

655

67

63

6

13

206

75

1.085

1.040

912

Overige personeelskosten

-

776

79

75

8

15

243

89

1.285

573

932

318

7.402

2.805

5.843

497

131

3.794

3.416

149.108

130.003

110.366

3.127

54

52

5

10

168

-3.416

10.529

2.859

5.895

502

141

3.962

0

149.108

130.003

110.366

Subtotaal alle kosten

124.902

Toerekening van de kosten van Overhead Totaal alle kosten

124.902

318

25

2.9 a De verdeling van de bestedingen

2.9 b De kosten van Beheer en administratie

De bestedingen aan de doelstelling bedroegen 80% van het totaal van de inkomsten (2009: 82%). Het iets lagere bestedingspercentage wordt veroorzaakt door de stijging van de baten in 2010.

De kosten voor Beheer en administratie voor doorbelasting van Overhead bedroegen in 2010 2,7% van de totale uitgaven (2009: 3,2%). In de grafiek is het verloop van de kosten van Beheer en administratie voor de periode 2007 - 2011 weergegeven. In 2010 namen de kosten van Beheer en administratie toe door een hogere afdracht aan MSF Internationaal.

In 2010 bedroegen de totale bestedingen 86% van het totaal van de inkomsten (2009: 91%). De bestedingen aan de doelstelling bedroegen € 138,6 miljoen of 93% van het totaal van de bestedingen (2009: 90%) Artsen zonder Grenzen heeft zichzelf als norm gesteld dat van het totaal van de uitgaven 80% of meer aan de doelstelling wordt besteed. Deze doelstelling is vastgelegd in een manifest dat in 1996 in het samenwerkingsverband MSF is vastgesteld. Deze doelstelling wordt de laatste vijf jaren ruimschoots gehaald (zie ook noot 2.9.b).

Verdeling van de bestedingen 2010

2%

Artsen zonder Grenzen hanteert twee normen voor de verhouding tussen verschillende kosten. Enerzijds wordt gekeken naar de bestedingen aan de doelstelling (zie noot 2.9.a), anderzijds wordt gekeken naar de bestedingen in het hoofdkantoor. De hoofdkantoorkosten mogen maximaal 20% van de totale kosten bedragen. In 2010 bedroegen de hoofdkantoorkosten 16,0% van de totale kosten (2009: 19,7%)

Beheer en Administratie als % van de totale kosten

4% 3%

7,0%

7%

6,0% 5,0% 4,0% 3,0%

84%

2,0% 1,0% 0

Noodhulp Voorbereiding en coördinatie Voorlichting Fondsenwerving Beheer en administratie

26

2007

2008

2009

2010

2011

Gerelateerd aan het totaal van de uitgaven zijn de volgende richtlijnen voor de bestedingen op het hoofdkantoor vastgesteld: • Voorbereiding en coördinatie 8% - 10% van de totale bestedingen 2010: 7,1% (2009: 8,7%) • Fondsenwerving 5% - 8% van de totale bestedingen 2010: 4,4% (2009: 6,0%) • Beheer en administratie + Overhead 6% van de totale bestedingen 2010: 4,8% (2009: 6,0%) De genoemde percentages zijn passend voor de huidige samenstelling van de hulpverleningsprojecten en de huidige omvang van de organisatie. Als het karakter en de complexiteit van de hulpverleningsprojecten veranderen, kunnen de normen daarop worden aangepast.

2.9 c Personeel Gedurende het jaar 2010 heeft Artsen zonder Grenzen 1.076 medewerkers uitgezonden naar haar projecten (2009: 783) overeenkomend met 520 fulltime eenheden (2009: 445). Bij de projecten van Artsen zonder Grenzen waren in 2010 ongeveer 6.049 lokale medewerkers in dienst (2009: ongeveer 5.432). Op het hoofdkantoor waren 165 fulltime eenheden werkzaam gedurende het jaar 2010 (2009: 161 fte). Het aantal fulltime eenheden op het hoofdkantoor werkzaam in Voorbereiding en coördinatie is gestegen (+3 fte) terwijl het aantal fulltime eenheden op het hoofdkantoor werkzaam in de overige categorieën nagenoeg gelijk bleef. De stijging werd vooral veroorzaakt door de invulling van openstaande vacatures.

In de afgelopen jaren is Artsen zonder Grenzen er in geslaagd de kosten op het kantoor in Amsterdam voor Beheer en administratie en Overhead op een gelijk niveau te houden.

2.9 d Salarissen, sociale lasten en de kosten van personeel In de post Uitgezonden medisch en logistiek personeel (directe kosten Noodhulp) zijn salarissen, € 8.396.852 (2009: € 7.768.826), sociale lasten, € 385.882 (2009: € 346.193) en pensioenlasten, € 850.954 (2009: € 727.792 ) opgenomen voor de medewerkers met een contract bij Artsen zonder Grenzen Nederland. Ook zijn hierin de personeelskosten voor de ingeleende medewerkers opgenomen, € 7.843.199 (2009; € 6.190.531). Voor het overige zijn hierin onder meer opgenomen de personeelskosten die betrekking hebben op huisvesting, internationaal transport, training en voorbereiding op de uitzending. De hogere kosten worden verklaard doordat in 2010 veel meer fte in de projecten werden besteed. Gemiddeld gingen de kosten voor uitgezonden medewerkers per fte met 1% omhoog.

De gemiddelde kosten van personeel werkzaam op het hoofdkantoor zijn in 2010 gestegen met 6,7%. Deze stijging wordt als volgt verklaard: • 1,7% voor de gemiddelde salaris- en pensioenkosten van personeel met een dienstbetrekking; • 1,5% voor de gehele aflossing van een niet eerder bekende pensioenschuld van € 145.000 die resteerde uit een oud pensioencontract; • 3,5% voor tijdelijk- en projectpersoneel met name werkzaam aan de implementatie van ICT projecten en werkzaam voor internationale projecten. De kantoor- en bestuurskosten namen toe door eenmalige uitgaven aan projecten in het kader van het 25-jarig bestaan van de organisatie.

De post Salarissen en sociale lasten van de personeelskosten van het hoofdkantoor omvat uitsluitend de bruto salarissen, de belaste vergoedingen en de bijbehorende sociale lasten, € 1.007.970 (2009: € 947.223). Onbelaste onkostenvergoedingen, kantinekosten en kosten van uitzendkrachten zijn opgenomen onder de post Overige personeelskosten. Deze post nam in 2010 toe omdat een aantal moeilijk te vervullen vacatures door tijdelijk personeel werden ingevuld. 27

2.9 e Accountantskosten in duizenden euro’s

Aan honoraria voor accountants werd in 2010 het volgende besteed:

Verantwoord onder

2010

begroting 2010

2009

KPMG Accountants: controle van de jaarrekening

Advieskosten - hoofdkantoor

76

75

75

KPMG Accountants: IT controle database, forensisch onderzoek KPMG Advisory: overige werkzaamheden


27

0

193


10

0

22

KPMG Accountants: controle contracten van institutionele donoren PWC Accountants: controle uitgaven Haïti noodhulp 2010


91

55

79


30

0

0

PWC Accountants: fact-finding Haïti noodhulp 2010


59

0

0

293

130

369

Totaal kosten accountants werkzaamheden

Gezien de bijzondere omvang van de noodhulp in Haïti in 2010 is besloten een aparte accountantscontrole te laten uitvoeren op dit project. De opdracht voor deze controle is door middel van een beperkte inschrijving aanbesteed. De opdracht voor Haïti betrof twee rapportages. Enerzijds een financiële rapportage met een beoordeling en anderzijds een fact-finding rapportage met als doel een extern advies over de doelmatigheid en de impact van de bestedingen die in 2010 door Artsen zonder Grenzen in Haïti zijn gedaan. De financiële rapportage is als apart onderdeel in het jaarverslag van Artsen zonder Grenzen opgenomen. Een samenvatting van het fact-finding rapport is op de website van Artsen zonder Grenzen gepubliceerd. In de kosten van accountantscontrole van contracten van institutionele donoren zijn ook meerwerkkosten groot € 36.116 opgenomen die betrekking hebben op in 2009 beëindigde contracten.

28

2.9 f Kosten van het bestuur en aan bestuurs leden betaalde vergoedingen De bestuurs- en verenigingskosten betreffen de kosten die het bestuur maakt voor het uitvoeren van haar toezichthoudende taak, de kosten van de Algemene Ledenvergadering en de kosten voor de vertegenwoordiging van de vereniging in het samenwerkingsverband MSF. Met uitzondering van de voorzitter ontvangen de bestuursleden geen bezoldiging. Bij bestuursbesluit wordt aan de voorzitter van de vereniging een gedeeltelijke vergoeding toegekend voor de tijd die aan de bestuurstaak wordt besteed. In 2010 werd door de voorzitter een totaal van 1.136 uren, overeenkomend met 0,56 fte gedeclareerd (2009: 1.080 uur of 0,52 fte). De feitelijke werkzaamheden bedroegen circa 0,8 fte. De totale vergoeding bedroeg in 2010 € 71.000 (2009 € 62.700).


Betaalde vergoeding voorzitter P. de Graaf

In 2010 zijn door de overige bestuursleden geen betaalde werkzaamheden verricht voor de vereniging. Er zijn aan bestuursleden geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. Het aantal bestuursleden van de vereniging Artsen zonder Grenzen bedroeg per jaareinde 2010: 10 (2009: 9). Volgens de statuten van de vereniging is een minimum aantal bestuursleden van 10 vereist.

Gedeclareerde uren

Feitelijke uren

2010

begroting 2010

2009

1.136

1.600

71

66

63

71

66

63

Totaal

2.9 g Dienstverband en bezoldiging directie Artsen zonder Grenzen heeft een titulaire directeur. Deze functie is in 2010 het gehele jaar vervuld door H. van de Weerd. In totaal werd in 2010 1 fulltime eenheid aan de positie van Algemeen Directeur besteed (2009: 1 fte). De Algemeen Directeur wordt ondersteund door


2010

een managementteam van drie directieleden. De bezoldiging van de directeur als bedoeld in artikel 2:383, lid 1 BW, bedroeg in 2010 € 116.970 (2009 € 111.765). De bezoldiging van de directie was als volgt:

2009

Bezoldiging Algemeen Directeur, H. van de Weerd

117

112

Bezoldiging Directeur Operaties, A. Hehenkamp

117

105

Bezoldiging Directeur Middelen, M. Farkas

114

105

Bezoldiging Medisch Directeur, L. Shanks

88

90

436

412

Totaal

29

Specificatie dienstverband en bezoldiging directie: Functie Percentage in dienst, 100% is een 40-urige werkweek Contractvorm

Managementteam H. van de Weerd

A. Hehenkamp

M. Farkas

L. Shanks

Algemeen Directeur

Directeur Operaties

Directeur Middelen

Medisch Directeur

100%

100%

100%

100% bepaalde tijd

Dienstverband in 2010

onbepaalde tijd onbetaalde tijd onbepaalde tijd

1/1 - 31/12

1/1 - 31/12

1/1 - 31/12

1/1 - 31/12

94

94

91

74

Overige belaste vergoedingen

0

0

0

0

Tegemoetkoming ziektekostenverzekering

2

2

2

2

96

96

93

76

16

16

16

7

Beloning

Bruto per jaar inclusief vakantiegeld

Subtotaal (componenten volgens adviesregeling beloning directie) Overige lasten Pensioenlasten Sociale lasten Totaal salariskosten directie

Het bestuur van Artsen zonder Grenzen heeft in 2008 de functiezwaarte van de directie beoordeeld in het kader van de Adviesregeling beloning directeuren van goede doelen. Deze adviesregeling is op 7 december 2005 door de leden van de brancheorganisatie VFI vastgesteld. Op basis van deze regeling heeft Artsen zonder Grenzen haar directeur ingedeeld in functiegroep I, met een maximaal jaarinkomen van € 124.233 (tabel 2010). Overeenkomstig de adviesregeling zijn de overige directieleden die deel uitmaken van het managementteam ingedeeld in functiegroep H met een maximum jaarinkomen van € 109.550 (tabel 2010). Volgens de regeling zijn pensioenen werkgeverslasten niet in de genoemde bedragen begrepen. De beoordeling van de functiezwaarte door het bestuur is door een extern adviesbureau getoetst. Voor alle directieleden geldt dat ook als zij een

30

5

5

5

5

117

117

114

88

dienstverband voor onbepaalde tijd hebben een managementovereenkomst wordt afgesloten waarin is bepaald dat zij hun functie voor een periode van maximaal drie jaren met mogelijk verlenging van twee jaren mogen vervullen. Op het salaris van de Medisch Directeur worden regelingen voor buitenlandse belastingplichtigen toegepast. Er zijn aan de leden van de directie geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. Van de directeuren heeft alleen Dhr. M. Farkas nevenactiviteiten. Dhr. M. Farkas is lid Raad van Toezicht van Integrand Nederland, adviseur van de Stichting Veritas Beheer en bestuurslid van Stichting Veritas Eigen Huis. Deze activiteiten zijn onbezoldigd en in overeenstemming met het beleid van Artsen zonder Grenzen.

2.10 Baten uit eigen fondsenwerving in duizenden euro’s

2010

Begroting 2010

2009

Donaties uit mailingacties, inclusief Hulppost

14.446

9.201

11.686

Nalatenschappen

10.835

8.500

9.669

Donaties uit telemarketing

9.500

Toelichting

10.403

10.522

Donaties uit face-to-face werving

4.106

5.654

2.819

Donaties en giften van bedrijven

3.041

2.800

2.397

Overige inkomsten

2.315

2.182

971

708

500

365

445

100

117

7

0

9

46.306

39.459

37.533

Ontvangsten

Uitgaven

Niet besteed

in 2010

in 2010

in 2010

74

-74

0

1.258

-1.258

0 454

Donaties uit Internetwerving Subsidies van private organisaties

noot 2.10.b

Contributies van verenigingsleden Totaal

2.10 a Geoormerkte baten uit eigen fondsenwerving (zie ook noot 3.8.d; het bestemmingsfonds) in duizenden euro’s

Donaties en giften bestemd voor diverse landen Donaties en giften bestemd voor Haïti Donaties en giften bestemd voor Pakistan

457

-3

Subsidies van private organisaties en lagere overheden

445

-445

0

Bestemming uit nalatenschappen

739

-21

718

2.973

-1.801

1.172

Saldo op 31 december naar bestemmingsfonds

Van baten ontvangen in 2010 waaraan door de donateur een bestemming voor de besteding is gegeven (geoormerkte baten) zijn de bedragen voor Pakistan in januari en februari 2011 geheel besteed. De bestemming uit nalatenschappen betreft de instandhou-

ding en exploitatie van een perceel gelegen in Vierhouten. Zie ook noot 3.1.b Onroerende goederen van deze jaarrekening

31

2.10 b Subsidies van private organisaties en lagere overheden in duizenden euro’s

Bestemming

2010

2009

Achmea Foundation

Myanmar, Yangon

100

100

Provincie Zeeland

Haïti aardbeving

120

0

Medicor Foundation

Ethiopië

225

0

445

100

Totaal

2.10 c Samenstelling van de inkomsten uit eigen fondsenwerving Inkomsten uit eigen fondsenwerving 2010

22% 31%

9% 2% 1% 5% 0%

7% 23% Nalatenschappen Bedrijven Donaties uit mailingacties, incl. Hulppost Telemarketing Face-to-face werving Internetwerving Private organisaties Contributie Overige donaties en giften

32

De inkomsten uit eigen fondsenwerving stegen met € 8,8 miljoen van € 37,5 miljoen in 2009 naar € 46,3 miljoen in 2010 en vielen daarmee ruim € 6,8 miljoen hoger uit dan begroot. Deze stijging werd mede veroorzaakt door de extra inkomsten voor noodhulp in Haïti en Pakistan. De inkomsten uit nalatenschappen stegen met € 1,2 miljoen. Gemeten over de periode 2007-2010 zijn de inkomsten uit eigen fondsenwerving gemiddeld met 13% per jaar toegenomen. Dit is hoger dan de 10% die beoogd was in het Strategisch Plan 2007-2010.

Inkomsten en kosten uit eigen fondsenwerving

50 45 40 35 30

Zowel de kosten als de opbrengsten zijn in deze jaarrekening volgens het wervingskanaal weergegeven. Dit maakt een betere vergelijking van de kosten en de opbrengsten mogelijk.

25 20 15 10 5 0

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2.11 Baten uit acties van derden in duizenden euro’s

Opbrengst Nationale Postcode Loterij uit de reguliere trekking Opbrengst Tour for Life ontvangen van Emo Foundation Totaal In 2010 ontving Artsen zonder Grenzen uit de reguliere trekking van de Nationale Postcode Loterij (NPL) een bedrag van € 13,5 miljoen. Dat is het maximale bedrag dat Artsen zonder Grenzen volgens het contract met de NPL kan ontvangen. In 2009 ging Artsen zonder Grenzen een overeenkomst aan met

2010

Begroting 2010

2009

13.500

13.500

15.000

992

521

233

14.492

14.021

15.233

de Emo Foundation voor de organisatie van het wielerevenement Tour for Life. In 2010 werd de Tour for Life een groot succes en kon door de Emo Foundation een bedrag van € 991,811 aan Artsen zonder Grenzen worden overgemaakt.

33

2.12 Subsidies uit het samenwerkingsverband MSF in duizenden euro’s

2010

Begroting 2010

2009

MSF-Duitsland

42.740

19.700

19.321

MSF-Verenigd Koninkrijk

14.631

10.326

9.947

MSF-Verenigde Staten

14.223

4.518

4.896

MSF-Canada

9.263

5.501

5.756

MSF-Zweden

4.923

3.210

2.618

MSF-Hong Kong

4.106

3.626

3.898

MSF-Oostenrijk

3.214

2.350

2.283

MSF-Internationaal

1.187

1.600

0

MSF-Noorwegen

800

0

0

MSF-Ierland

487

0

0

MSF-Zwitserland

326

0

42

MSF-Denemarken

0

0

34

MSF-België

0

0

1

MSF-Supply

0

0

-212

95.900

50.831

48.584

De subsidies uit het samenwerkingsverband Médecins Sans Frontières zijn afkomstig van:

Totaal subsidies uit het samenwerkingsverband MSF

De subsidies uit het samenwerkingsverband MSF zijn aanzienlijk toegenomen door de ongeëvenaarde inkomsten voor noodhulp in Haïti en later in het 2010 ook voor Pakistan. De koersen van diverse valuta herstelden ten opzichte van de euro hetgeen een gematigd gunstig effect had op de inkomsten.

34

2.13 Subsidies van overheden in duizenden euro’s

De subsidies van overheden zijn afkomstig van:

2010

Begroting 2010

2009

Europese Unie (ECHO and EU)

5.902

6.000

7.996

Zweedse overheid (Sida)

2.146

2.000

2.392

Verenigde Naties (UNAIDS, UNHCR, UNICEF)

1.558

1.500

2.037

Noorse overheid (NORAD, NRMFA)

1.390

1.500

1.089

Duitse overheid (AA)

1.180

1.000

1.055

Canadese overheid (CIDA)

1.547

1.500

953

Deense overheid (DANIDA)

902

1.000

363

Zwitserse overheid (SDC)

408

300

157

Ierse overheid (Ireland Aid)

391

400

445

Britse overheid (DFID)

276

1.400

1.860

Tsjechische Overheid (Czech MFA)

117

0

100

Overige overheden

110

3.400

0

0

0

281

15.927

20.000

18.728

Forum Syd (Zweeds netwerk) Totaal

De projectsubsidies betreffen het deel van de toegekende subsidies dat betrekking heeft op in het boekjaar uitgevoerde activiteiten.

2.14 Rentebaten in duizenden euro’s

2010

Begroting 2010

2009

Rentebaten uit spaartegoeden en depositorekeningen

1.071

1.200

1.495

Totaal

1.071

1.200

1.495

In 2010 was het gemiddeld saldo op de depositorekeningen hoger dan in voorgaande jaren. Desondanks namen de inkomsten uit rentebaten in 2010 af door de veel lagere rentestand.

35

2.15 Koersresultaten op transacties in vreemde valuta in duizenden euro’s

2010 Gerealiseerde koersresultaten op transacties in vreemde valuta Ongerealiseerde koersresultaten op transacties in vreemde valuta Totaal koerswinst

Begroting 2010

2009

792

0

93

72

0

-18

864

0

75

De ongerealiseerde koersresultaten hebben betrekking op de waardering van banksaldi in vreemde valuta, de contractverplichtingen en nog te ontvangen gelden van institutionele donoren en MSF-secties. Gerealiseerde koersverschillen ontstaan gedurende het jaar bij de inkoop van goederen voor de projecten en bij ontvangsten uit subsidiecontracten. In 2010 stabiliseerden de valutakoersen zich en konden gematigde koerswinsten op met name de Amerikaanse dollar worden geboekt. Artsen zonder Grenzen Nederland maakte in 2010 gebruik van financiële instrumenten om de koersen van het Britse Pond, de Canadese Dollar en de Zweedse Kroon te verzekeren. De faciliteit werd driemaal uitgeoefend. Op 31 december 2010 zijn alle lopende valutacontracten afgewikkeld.

2.16 Giften in Natura Naast geldelijke ondersteuning ontvangt Artsen zonder Grenzen ook donaties in natura. Daarnaast worden door Artsen zonder Grenzen contracten aangegaan die niet zijn uitgedrukt in geld maar in goederen. Deze contracten betreffen vooral de levering van voedsel ter ondersteuning van door Artsen zonder Grenzen uitgevoerde voedings- of geneeskundige programma’s en worden in de projectlanden aangegaan. De giften in natura worden niet in de boekhouding opgenomen en zijn dan ook niet in het resultaat verwerkt. De uitwisseling van materialen binnen het samenwerkingsverband MSF wordt door Artsen zonder Grenzen voor interne doeleinden geregistreerd maar worden niet in deze toelichting opgenomen.

36

Artsen zonder Grenzen registreert het gebruik van goederen die door derden aan haar ter beschikking zijn gesteld als deze van essentieel belang zijn voor het uitvoeren van de hulpprojecten en door Artsen zonder Grenzen zelf zouden zijn aangeschaft als zij niet beschikbaar zouden zijn gesteld. De totale waarde van de ontvangen goederen bedraagt bij benadering € 3.400.000 in 2010 (2009: € 1.600.000), het overgrote deel van de giften in natura werd ontvangen in Centraal-Afrikaanse Republiek, Haïti, Myanmar, Nigeria, Sudan en Tsjaad. De waarde van de giften in natura wordt vooral bepaald door de donatie van medicijnen tegen loodvergiftiging (chemet). Naast de hier vermelde goederen werden door een groot aantal bedrijven goederen beschikbaar gesteld voor de slachtoffers van de aardbeving in Haïti.

Greenpeace Nederland

Bootvracht transport

Verenigde Naties (WFP)

Granen

24 Ton

Linzen

4 Ton

Rijst

Plantaardige olie

7 Ton

Suiker

1 Ton

2 Ton

Bonen

24 Ton

Zout Combinatie leveringen Verenigde Naties (UNICEF)

Plumpy-nut

p.m. Maïsmeel, CSB

119 Ton Diverse vaccins

3.596 Doses

83 Doos/30

Deken

1.650 Stuk

F-75 - melkpoeder

235 Doos/20

O.R.S.

180 Doos/100

Resonal

260 Doos/130

Klamboe Zeep Verenigde Naties (UNFPA)

Kraamkit

Verenigde Naties (WHO)

Succimer (succicaptal 200 mg) Succimer (chemet 100 mg)

3.075 Doos/150

85 Doos/24 100 Stuks

Ringer

90 Stuks 96.810 Doos 5.600 Doos

Tent, 2e-hands

Verenigde Naties (IOM)

Plastic sheets

3.500 Stuks

Jerrycan

Hygiënekit

3.500 Stuks

Keukenkit

500 Stuks

Diverse vaccins

666 Doses

Diverse vaccins

500 Doses

Ethambutol Rifampicin/Isoniazid

12.800 Liter

14.832 Stuks

Verenigde Naties (UNOPS)

National TB Programma, Myanmar

75 Ton

F-100 melkpoeder BP-5 biscuits

Ministerie voor Gezondheidszorg, div.

120 Ton

44.836 Tablet/capsule 1.061.652 Tablet/capsule

Water, injecties Injectienaalden

Tenofovir

147.000 Tablet/capsule

Lamivudine/zidovudine

Efavirenz


Streptomicine

Cotrimoxazole


Diverse medicijnen

7.000 Stuks 650 Stuks

21.431 Ampul 24.571 Tablet/capsule 170.198 Tablet/capsule 17.706 Tablet/capsule p.m.

vervolg op pagina 38 37


Action Contre la Faim

Vriezer

Arke Fly

Cargoruimte

ShelterBox

1 Stuk 19 MT

Kookgerei

806 Stuks

Onderdakpakket (tent, deken, kookgerei)

860 Stuks

Klamboe

750 Stuks

Carestream Health

CR 500 X-ray lezer

1 Stuk

Partec

CY-S3022 Cyflow Counter (CD4)

1 Stuk

H.Lundbeck A/S

Chemet 100mg

Artsen zonder Grenzen Nederland maakte verder gebruik van vliegtuigplaatsen beschikbaar gesteld door de Verenigde Naties (WFP/UNHCR) zoals onder meer in DR Congo en Tsjaad. De waarde van deze vluchten of het gesubsidieerde deel daarvan is geschat op € 113.000 in 2010 (2009: € 150.000). De waarde is geschat op basis van de gangbare tarieven. Dit bedrag is opgenomen in de hierboven genoemde totaal geschatte waarde van de giften in natura. Ook voor de activiteiten op het hoofdkantoor ontvangt Artsen zonder Grenzen giften in natura. Het gaat daarbij vooral om advertenties in de media en op websites en advisering

38

488 Fles/capsules

op velerlei gebied. Op het gebied van management- en organisatie advies werd Artsen zonder Grenzen in 2010 om niet bijgestaan door McKinsey & Company (Strategisch plan) en Bain & Company NL (bedrijfsvoering, KPI). In 2010 werd het contract om niet met het International Bureau of Fiscal Documentation (IBFD), te Amsterdam voortgezet. Het IBFD voorziet Artsen zonder Grenzen van fiscale informatie over de landen waarin projecten worden uitgevoerd. (Goede doelen-) kortingen die worden gegeven op inkopen van goederen en diensten worden niet door Artsen zonder Grenzen geregistreerd.

3 Toelichting op de Balans 3.1 Materiële vaste activa in duizenden euro’s

3.1 a Bedrijfsmiddelen Verbouwing

Inventaris

Totaal 2010

Hardware/software

Aanschafwaarde Saldo 1 januari 2010

1.976

175

499

Aankopen

0

0

427

427

Desinvesteringen

0

0

-364

-364

Saldo 31 december 2010

175

1.302

499

2.039

1.365

Afschrijvingen 175

499

1.196

1.870

Afschrijvingen

0

0

177

0

Desinvesteringen

0

Saldo 1 januari 2010

Saldo 31 december 2010 Boekwaarde 31 december 2010

0

-364

-364

175

499

1.009

1.683

0

0

356

356

In 2010 werden geheel afschreven computers op het hoofdkantoor vervangen. Het verouderde servernetwerk werd grotendeels ontmanteld en vernieuwd bij een externe partij ondergebracht. Verouderde en niet meer gebruikte software werd eveneens uit de boeken verwijderd.

39

3.1 b Onroerende goederen 2010

2009

Perceel met opstal Vierhouten

541

0

Actuele verkoopwaarde op 31 december

541

0

In 2010 werd uit een nalatenschap een perceel in Vierhouten verworven. In de nalatenschap is een bestemming voor gebruik voor de doelstelling van Artsen zonder Grenzen bepaald. Het perceel komt gedurende een periode van tenminste 10 jaren geheel voor rekening en risico van Artsen zonder Grenzen. Artsen zonder Grenzen onderzoekt

momenteel of zij duurzaam gebruik van het perceel zal kunnen maken. De waarde van het perceel is bepaald door de laatst bekende WOZ-waarde taxatie. Zie ook hoofdstuk 4, Grondslagen.

3.2 Voorraden in duizenden euro’s

Voorraden voor de doelstelling – Noodhulp

Medische materialen

2010

2009

1.264

909

Transportmiddelen

657

372

Overige materialen

538

605

2.459

1.886

-33

-44

2.426

1.842

Voorraden per 31 december Af: Voorziening voor incourante voorraden Stand per 31 december De voorraden betreffen uitsluitend voorraden voor Noodhulp die in Nederland worden aangehouden, zie ook hoofdstuk 4, Grondslagen. De waarde van de projectgebonden voorraad die per 31 december 2010 in de voorraad is opgenomen bedraagt € 265.204 (2009: € 637.967). De overige voorraden zijn nog niet aan hulpverleningsprojecten toegewezen en betreffen vrije voorraden en zogenaamde noodvoorraden.

40

De post Voorraad overige materialen bestaat hoofdzakelijk uit materialen voor noodhuisvesting (tenten, gereedschap, etc.) en water- en sanitatiematerialen. In 2010 werd zwaar materieel aan de voorraad transportmiddelen toegevoegd. De voorziening voor incourantheid betreft voorraden medicijnen waarvan de uiterste houdbaarheidsdatum op korte termijn zal verstrijken. In 2010 werd € 48.186 daadwerkelijk afgeboekt.

3.3 Vorderingen uit hoofde van acties van derden in duizenden euro’s

2010

2009

0

1.182

192

0

192

1.182

Vordering op de Nationale Postcode Loterij uit de reguliere trekking Vordering op de Emo Foundation, opbrengst Tour for Life evenement

De gehele bijdrage voor 2010 van de Nationale Postcode Loterij is in 2010 ontvangen.

3.4 Vorderingen uit hoofde van baten uit het samenwerkingsverband MSF in duizenden euro’s

Het verloop van de vorderingen uit het samenwerkingsverband Médecins Sans Frontières gedurende het jaar is als volgt: Stand per 1 januari Toegezegde projectsubsidies

2010

2009

6.056

6.744

97.063

48.976

0

167

-94.800

-49.439

0

-392

8.319

6.056

Koersverschillen Ontvangen projectsubsidies Niet bestede projectsubsidies Stand per 31 december

In vorderingen uit het samenwerkingsverband MSF is bedrag van € 1.163.088 begrepen dat betrekking heeft op projecten die in 2011 zullen worden uitgevoerd. De resterende vorderingen hebben betrekking op beëindigde projectsubsidiecontracten. Alle vorderingen zijn kortlopend.

41

3.5 Vorderingen uit hoofde van subsidies van overheden in duizenden euro’s

De vorderingen op subsidies van overheden bestaan uit vorderingen uit hoofde van toegekende projectsubsidies voor zowel lopende als reeds beëindigde projecten. Het verloop in het boekjaar is als volgt: Stand per 1 januari Toegezegde projectsubsidies

2010

2009

5.338

5.935

15.120

17.224

129

169

-15.445

-17.895

-78

-95

5.064

5.338

Koersverschillen Ontvangen projectsubsidies Niet bestede projectsubsidies Stand per 31 december De samenstelling is als volgt: Vorderingen uit hoofde van beëindigde projectsubsidiecontracten

2.296

1.549

Vorderingen uit hoofde van lopende projectsubsidiecontracten

2.768

3.789

5.064

5.338

De vorderingen uit hoofde van subsidies van overheden hebben een looptijd korter dan een jaar.

42

3.6 Overige vorderingen en overlopende activa in duizenden euro’s

2010 7

6

31

21

0

239

Debiteuren Te vorderen belastingen en premies sociale verzekeringen

2009

Vooruitbetaalde pensioenpremies

1.271

811

395

1.250

Overlopende activa

2.744

2.519

Stand per 31 december

4.448

4.846

Te vorderen uit afgewikkelde nalatenschappen Nog te ontvangen van andere MSF-secties

De overige vorderingen zijn alle kortlopend. Alle vorderingen hebben betrekking op de normale bedrijfsvoering. Onder Nog te ontvangen van andere MSF-secties zijn te ontvangen bedragen opgenomen wegens voorfinanciering van gezamenlijk uitgevoerde projecten en het uitlenen van personeel aan MSF-secties.

3.7 Liquide middelen in duizenden euro’s

Saldi van kas en banken Hoofdkantoor Saldi van kas en banken Projecten Liquide middelen per 31 december

2010

2009

88.570

66.863

7.728

4.662

96.298

71.525

In de Saldi van de banken Hoofdkantoor zijn direct opvraagbare spaarrekeningen ten bedrage van € 76.044.059 opgenomen (2009: € 58.980.676) . De direct opvraagbare spaarrekeningen betreffen lopende beheerrekeningen en 1 tot 12-maands deposito’s bij ABN-AMRO bank en van Lanschot Bankiers. Het betalingsverkeer is ondergebracht bij ABN-AMRO bank. Het contract met ABN-AMRO bank zal met ingang van 1 januari 2011 met drie jaar worden verlengd tegen sterk verbeterde condities. Artsen zonder Grenzen heeft in 2010 gebruik gemaakt van financiële instrumenten om de koers van diverse valuta te verzekeren. Op 31 december 2010 zijn er geen lopende valutacontracten.

43

3.8 Reserves en fondsen in duizenden euro’s

Continuïteits reserve

Bestemmingsreserve

Overige vrije reserve

Bestemmingsfondsen

Totaal 2010

Totaal 2009

Stand per 1 januari

59.000

1.945

18.377

534

79.856

68.659

Bestemming van het saldo van lasten en baten

12.000

1.378

10.034

2.040

25.452

11.196


71.000

3.323

28.411

2.574

105.308

79.855

3.8 a Continuïteitsreserve Conform bestuursbesluit is een continuïteitsreserve gevormd. De hoogte van deze reserve is vastgesteld op de (over drie jaar gemiddelde) uitgaven benodigd voor ongehinderde voortgang van de projecten en bijbehorende ondersteunende activiteiten gedurende zes maanden. In 2010 is bij bestuursbesluit € 12.000.000 aan de continuïteitsreserve toegevoegd. De continuïteitsreserve die Artsen zonder Grenzen aanhoudt, voldoet ruimschoots aan de verschillende richtlijnen en voldoet aan de door het bestuur gestelde norm. In het samenwerkingsverband Médecins Sans Frontières is een reserveniveau van minimaal drie en maximaal twaalf maanden overeengekomen. De ondergrens van drie maanden moet daarnaast in liquide middelen beschikbaar zijn. Het Reglement CBF-Keur waaraan Artsen zonder Grenzen Nederland voldoet, stelt dat de continuïteitsreserve maximaal anderhalf maal de jaarlijkse kosten voor de werkorganisatie mag bedragen. Artsen zonder Grenzen Nederland rekent de uitgaven aan de projecten en de bijbehorende ondersteunende activiteiten en de kosten van fondsenwerving tot de kosten van de werkorganisatie. De afschrijvingskosten, afdrachten en eenmalige kosten worden buiten beschouwing gelaten. Kortlopende verplichtingen uit door derden uitgevoerde activiteiten zijn eveneens buiten de berekening gelaten.

44

Uitgaven 2009

Uitgaven 2010

Begroting 2011

6-maanden gemiddelde

88.423

124.902

143.000

59.388

Voorbereiding en coördinatie

9.589

10.529

11.413

5.255


1.807

2.859

2.514

1.197

Eigen Fondsenwerving

6.531

5.895

6.530

3.159

De omvang van de continuïteitsreserve is als volgt berekend: Noodhulp

Verwerving subsidies overheden Kosten beheer en administratie

130

141

140

69

3.633

3.962

4.223

1.970

110.113

148.288

167.820

71.037

210

187

110

85

0

1.000

0

167

776

1.281

1.171

538

109.127

145.820

166.539

70.249

AF: Afschrijvingskosten Eenmalige uitgaven (voorlichting) Afdrachten Beoogde continuïteitsreserve (6 mnd) per 31 december Werkelijke continuïteitsreserve per 31 december

71.000

Beoogde ondergrens (3 mnd) continuïteitsreserve per 31 december

35.124

Ultimo 2010 werd 91% van de reserves in liquide middelen aangehouden (2009: 90%). Artsen zonder Grenzen heeft een sterke liquiditeitspositie nodig om de ongehinderde voortgang van de hulpverleningsprojecten te kunnen waarborgen en indien nodig snel in actie te kunnen komen.

45

3.8 b Bestemmingsreserve in duizenden euro’s

De bestemmingsreserve dient ter financiering van de materiële vaste activa en de voorraden en is als volgt berekend: Materiële vaste activa

Voorraden

Totaal 2010

Stand per 1 januari

106

1.839

1.945

Bestemming van het saldo van lasten en baten

791

587

1.378


897

2.426

3.323

De bestemmingsreserve is in 2010 toegenomen als gevolg van de investeringen in hard- en software en de activering van onroerende goederen (zie ook 3.1.b). Daarnaast nam de voorraad toe. De toename van de bestemmingsreserve is gefinancierd via de bestemming van het saldo van lasten en baten 2010.

3.8 c Overige vrije reserve Van het saldo lasten en baten 2010 is € 10.034.063 aan de overige vrije reserve toegevoegd. De overige vrije reserves zullen zoveel mogelijk in 2011 en volgende jaren worden besteed aan projecten. Daarmee zal in de begrotingen voor die jaren rekening worden gehouden (zie ook hoofdstuk 6, Meerjarenbegroting).

46

3.8 d Bestemmingsfonds in duizenden euro’s

Het bestemmingsfonds bevat de middelen die door donateurs ten behoeve van een bepaald project worden geoormerkt en nog niet zijn besteed. In noot 2.9.a wordt inzicht gegeven in de omvang van geoormerkte gelden die gedurende het jaar zijn ontvangen en besteed. De stand van het bestemmingsfonds is als volgt berekend:

Nog te besteden ultimo 2010

Nog te besteden ultimo 2009

Ontvangsten in 2010

Uitgaven in 2010

Bestemd voor Haïti

0

1.258

-1.258

0

Bestemd voor Pakistan

0

457

-3

454

Bestemd voor diverse landen

0

74

-74

0

Geoormerkte baten uit eigen fondsenwerving:

Subsidies van private organisaties voor diverse landen

0

445

-445

0

Bestemming uit nalatenschappen

0

739

-21

718

Fondsen Noodhulp januari 2011 Haïti

0

1.188

0

1.188

Baraka, DR Congo

533

0

-319

214


533

4.161

-2.120

2.574

Geoormerkte baten Nationale Postcode Loterij:

De nog te besteden fondsen voor Baraka, DR Congo en Pakistan zullen in 2011 worden besteed. De fondsen Haïti januari 2011 zijn in die maand besteed tot een bedrag van € 1.392.873. Daarmee zijn alle geoormerkte die Artsen zonder Grenzen voor Haïti heeft ontvangen daadwerkelijk in één jaar besteed. De bestemming uit nalatenschappen betreft de instandhouding en exploitatie van een perceel gelegen in Vierhouten. Zie ook noot 3.1.b Onroerende goederen van deze jaarrekening.

47

3.9 Schulden op korte termijn in duizenden euro’s

2010

2009

Budgetverplichtingen (zie specificatie hieronder)

2.179

1.860

Crediteuren

2.024

2.595

Nog te betalen aan MSF-secties

3.053

2.290

Te betalen belastingen en premies sociale zekerheid

1.430

1.043

Overige schulden

3.650

3.249


12.336

11.037

De toename van deze post hangt samen met het grotere operationele volume en de afrekening van kosten gemaakt voor Haïti aan het einde van het jaar. De post Nog te betalen aan MSF-secties heeft betrekking op bijdragen aan internationale projecten, personeelskosten en training van uitgezonden medewerkers. In de post overige schulden zijn opgenomen te betalen vakantiedagen, vakantiegeld,

Het verloop van de post budgetverplichtingen gedurende het jaar is als volgt:

pensioenpremie en netto lonen voor een totaal bedrag van € 947.737 (2009: € 775.934). Budgetverplichtingen zijn verplichtingen uit hoofde van toegezegde projectsubsidies, waarbij de verplichting vrijvalt naar rato van de voortgang van de uitvoering van de projecten. Het saldo betreft het deel van de projectsubsidies dat nog moet worden uitgevoerd door Artsen zonder Grenzen.

2010

2009 1.860

Stand per 1 januari Verantwoord onder langlopende schulden per 1 januari In dit boekjaar toegezegde projectsubsidies Koersverschillen Verantwoorde projectsubsidies overheden Verantwoorde projectsubsidies uit het samenwerkingsverband MSF Totaal verantwoorde projectsubsidies Niet bestede projectsubsidies Stand per 31 december De budgetverplichtingen ultimo boekjaar 2010 hebben betrekking op de uitvoering van projecten in 2010 en 2011 en zijn dus kortlopende verplichtingen. Er zijn ultimo 2010 geen langlopende budgetverplichtingen.

48

3.356

0

0

112.183

66.200

41

103

-15.927

-18.728

-95.900

-48.584 -111.827

-67.312

-78

-487

2.179

1.860

3.10 Niet in de balans opgenomen verplichtingen en bezittingen De niet in de balans opgenomen verplichtingen hebben betrekking op het contract voor kantoorhuur (inclusief servicekosten). Het totale bedrag van deze verplichtingen is € 2,1 miljoen voor 2011 tot en met 2013. Hiervan heeft € 0,9 miljoen betrekking op het jaar 2011 en € 1,2 miljoen op de jaren 2012 en 2013.

In deze jaarrekening zijn voorzieningen opgenomen tot een bedrag van € 577.790 (2009: € 571.170). Op grond van ingewonnen juridisch advies en de getroffen voorzieningen verwachten wij niet dat de uitkomst van lopende procedures tot nadere financiële verplichtingen van betekenis zal leiden.

Voor het contract voor de huur van het kantoor in Amsterdam is een bankgarantie ten behoeve van derden afgegeven van € 189.326. Daarnaast is er bankgarantie afgegeven van € 20.000 aan ADAC voor de tijdelijke invoerregistratie van voertuigen in India.

De niet in de balans opgenomen bezittingen hebben betrekking op onroerende goederen die Artsen zonder Grenzen geheel of gedeeltelijk heeft verkregen uit erfenissen en legaten en in het kadaster zijn geregistreerd. Het betreft onroerende goederen waarover Artsen zonder Grenzen niet vrijelijk kan beschikken. De waarde in het economisch verkeer op 31 december 2010 is geschat op € 401.250 (2009: € 618.000).

In een aantal landen waar Artsen zonder Grenzen projecten uitvoert lopen juridische en fiscale procedures. Artsen zonder Grenzen Nederland houdt daarvan een register bij.

49

50

4 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling Algemeen

De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van activa en passiva zijn gebaseerd op historische kosten. Voor zover niet anders vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen de nominale waarde. De opbrengsten en kosten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben. Vreemde valuta

De rapportagevaluta is de Euro. Activa en passiva luidend in vreemde valuta zijn gewaardeerd tegen koersen per balansdatum. Transacties in vreemde valuta zijn omgerekend tegen de koers geldend op transactiedatum. Koersverschillen worden na bepaling van het resultaat uit operationele activiteiten ten gunste dan wel ten laste van het resultaat gebracht. De koersresultaten zijn in de jaarrekening verwerkt volgens de Richtlijn voor de Jaarverslaggeving 122 aangezien de Richtlijn 650 hierin niet voorziet. Kasstroomoverzicht

Het kasstroomoverzicht is opgesteld op basis van de directe methode. Kasstromen in vreemde valuta zijn omgerekend in Euro tegen de koers geldend op transactiedatum. Het kasstroomoverzicht is ingericht volgens de directe methode om beter inzicht te verschaffen in de verschillende geldstromen binnen de organisatie. Er wordt inzicht verschaft in de onderlinge geldstromen in het samenwerkingsverband Médecins Sans Frontières. Daarnaast wordt duidelijk welk deel van de bestedingen is gedaan in de landen waar projecten worden uitgevoerd. Het kasstroomoverzicht geeft inzicht in de liquiditeitsstromen en -behoeften van Artsen zonder Grenzen.

Aanschafkosten van vaste activa in het kader van de doelstelling worden direct ten laste van de projectkosten gebracht. Na afloop van de projecten worden deze goederen veelal aan de beneficianten overgedragen. Onroerende goederen zijn gewaardeerd op de actuele waarde in het economisch verkeer. Als uitgangspunt voor de waardering wordt de laatst bekende WOZ-waarde gehanteerd. In 2010 is voor de eerste maal één gebouw in de jaarrekening opgenomen. Er hebben geen herwaarderingen plaatsgevonden. Artsen zonder Grenzen heeft geen onroerende goederen in bezit in de projectlanden. Voorraden

Voorraden zijn gewaardeerd tegen inkoopprijzen, waar nodig onder aftrek van een voorziening voor incourante voorraden. In 2010 is, evenals in voorgaande jaren, een geringe voorziening voor incourante voorraden opgenomen en in de toelichting vermeld. De kosten van de voorraden worden doorbelast aan de projecten op het moment van verzending naar de projectlanden. De kostprijs van de voorraden wordt gebaseerd op gemiddelde kostprijzen terwijl de fysieke voorraad volgens het principe First-In-First-Out aan de projecten wordt uitgeleverd. Vorderingen

Vorderingen zijn opgenomen onder aftrek van een voorziening voor mogelijke oninbaarheid. In 2010 is geen voorziening voor oninbaarheid opgenomen.

Materiële vaste activa

Liquide Middelen

Duurzame bedrijfsmiddelen zijn gewaardeerd op aanschaffingswaarde verminderd met afschrijvingen. De afschrijvingen zijn berekend met vaste percentages over de aanschaffingswaarde, gebaseerd op de verwachte economische levensduur. De volgende percentages worden gehanteerd:

De liquide middelen betreffen de saldi van kassen en banken op het hoofdkantoor en alle landen waar Artsen zonder Grenzen projectgelden heeft uitstaan. kas- banksaldi luidend in vreemde valuta zijn gewaardeerd tegen koersen per balansdatum. Gebeurtenissen na balansdatum

• •

verbouwingen en inventaris hardware en software

20% 33,33%

Gebeurtenissen na balansdatum zijn verantwoord volgens de Richtlijn voor de Jaarverslaggeving 160. Gebeurtenissen na balansdatum worden verantwoord indien hieruit omvang51

rijke verplichtingen of afwaarderingen voortvloeien. In dit verslagjaar waren er geen gebeurtenissen na balansdatum die in de jaarrekening opgenomen dienen te worden. Pensioenen

De voor de medewerkers getroffen pensioenregelingen gaan uit van een middelloonsysteem met een voorwaardelijke indexatie. Alle regelingen zijn ondergebracht bij een levensverzekeringsmaatschappij en kunnen gezien de aard van het verzekeringscontract worden geclassificeerd als zogenaamde toegezegde-bijdrageregelingen. Dat wil zeggen dat de verplichting van Artsen zonder Grenzen aan de medewerkers, binnen het met de leveringsverzekeringsmaatschappij afgesloten verzekeringscontract, beperkt is tot het voldoen van de overeengekomen premies aan de levensverzekeringsmaatschappij. Deze premies worden als lasten opgenomen in het jaar waarop zij betrekking hebben. In de toelichting op de verdeling van de kosten (noot 2.9) is het bedrag vermeld dat als pensioenlasten is verwerkt uit hoofde van de betreffende pensioenregelingen. Het verzekeringscontract heeft een looptijd van vijf jaar en eindigt per 31 december 2012. Kosten voor Noodhulp

De kosten voor Noodhulp betreffen de kosten van de hulpverleningsprojecten die door Artsen zonder Grenzen worden uitgevoerd. Dit betreft alle kosten die door de projecten ter plaatse worden gemaakt waarbij inbegrepen de kosten van uitgezonden medisch en logistiek personeel en de kosten van hulpgoederen die via het hoofdkantoor zijn ingekocht en naar de projecten zijn getransporteerd. Goederen die via het hoofdkantoor worden ingekocht worden op het moment van transport naar de projectlanden aan de projecten toegerekend. Goederen die zijn geleverd en voor transport worden verzameld zijn als projectgebonden voorraad in de voorraden opgenomen. Openstaande orders worden door Artsen zonder Grenzen niet in de boekhouding verwerkt. De uitstaande orders zijn als budget committering zichtbaar en zijn opgenomen in de afstemming van ontvangsten en ontvangen facturen. Kosten voor Voorbereiding en coördinatie

De kosten voor Voorbereiding en coördinatie betreffen de kosten van het hoofdkantoor die gemaakt worden ter directe ondersteuning van de hulpverleningsprojecten die door Artsen zonder Grenzen worden uitgevoerd. Dit betreft onder meer de kosten van afdelingen die zorgdragen voor het verstrekken van medische adviezen, de inkoop van projectgoederen, de projectadministratie en het werven en uitzenden van personeel. De kosten van de Directeur Operaties en de Medisch Directeur zijn in de kosten voor Voorbereiding en coördinatie opgenomen.

52

Voor de hulpverleningsprojecten in een aantal landen is de Voorbereiding en coördinatie (gedeeltelijk) uitbesteed aan de secties waarmee Artsen zonder Grenzen intensief samenwerkt. De kosten van uitbestede activiteiten ter directe ondersteuning van de projecten in andere MSF-secties (2010: Canada en Duitsland) worden nader toegelicht in de hoofdstuk 5 Verbonden partijen. Kosten voor Voorlichting en bewustmaking

De kosten voor Voorlichting en bewustmaking betreffen de kosten van pleitbezorging in het kader van de statutaire doelstelling, waarmee vooral het bewerkstelligen van bewustwording wordt nagestreefd. Voor de toewijzing van kosten aan Voorlichting en bewustmaking in de hieronder genoemde categorieën wordt uitgegaan van de volgende richtlijnen: • De kosten voor de website voor 50% aan Voorlichting en bewustmaking en voor 50% aan Kosten beheer en administratie; • De kosten voor het periodiek Hulppost voor 25% aan Voorlichting en bewustmaking en voor 75% aan Kosten eigen fondsenwerving; • De kosten van het publiceren van het jaarverslag voor 50% aan Voorlichting en bewustmaking en voor 50% aan Kosten beheer en administratie Door derden uitgevoerde activiteiten

Subsidies en committeringen van Artsen zonder Grenzen aan derden worden op het moment van toekenning als kosten verantwoord. Kosten eigen fondsenwerving

Kosten eigen fondsenwerving betreffen alle kosten van activiteiten die direct of indirect ten doel hebben mensen en instellingen te bewegen geld te geven voor een of meer van de doelstellingen. De kosten voor het periodiek Hulppost zijn voor 75% aan Kosten eigen fondsenwerving toegerekend. De bankkosten die samenhangen met fondsenwervingsactiviteiten worden door Artsen zonder Grenzen toegerekend aan de kosten van Beheer en administratie. De kosten van automatisering en de bijbehorende afschrijvingskosten die betrekking hebben op het registreren en de communicatie met (potentiële) donateurs zijn in de Kosten eigen fondsenwerving opgenomen. Kosten acties derden

De kosten voor acties derden betreffen de kosten die door derden aan Artsen zonder Grenzen worden gefactureerd. Dit zijn kosten die in het algemeen vooraf zijn overeengekomen en die samenhangen met de door derden georganiseerde loterijen, acties of evenementen die (mede) als doel hebben fondsen te werven voor de doelstelling van Artsen zonder Grenzen.

Kosten verkrijging subsidies van overheden

De kosten voor het verwerven van subsidies van overheden zijn in Kosten verkrijging subsidies van overheden opgenomen voor zover deze kosten op het hoofdkantoor zijn gemaakt. Dit betreft met name een deel van de personeelskosten die worden gemaakt in de afdeling projectadministratie. Het aandeel van deze kosten in de totale werkzaamheden is vastgesteld naar rato van het aandeel van subsidies in de totale financiering van de projecten. Kosten beheer en administratie

Kosten Beheer en administratie betreffen de kosten die gemaakt worden voor het besturen en beheren van de organisatie. De kosten van de website zijn voor 50% aan Kosten Beheer en administratie toegerekend. Ook de kosten van het jaarverslag worden voor 50% aan Kosten Beheer en administratie toegerekend. De kosten van werving van personeel werkzaam op het hoofdkantoor en de kosten van het voeren van de algemene financiële administratie, de planning en control en (het merendeel van de) juridische kosten zijn in dit onderdeel opgenomen. Ook de kosten van het bestuur en de vereniging zijn in de Kosten Beheer en administratie opgenomen. Kosten voor Overhead

De kosten voor Overhead betreffen de facilitaire kosten van huisvesting, kantoorautomatisering, algemene verzekeringen en kantoorvoorzieningen. Ook de kosten van de afschrijvingen (met uitzondering van de afschrijvingskosten van de donateursdatabase) zijn in deze categorie opgenomen. De verdeling van de kosten van personeel en Overhead

Personeelskosten op het hoofdkantoor worden door Artsen zonder Grenzen uit oogpunt van inzichtelijkheid niet als directe kosten toegewezen maar naar rato van de toewijsbare aantallen fulltime eenheden personeel op het hoofdkantoor aan de activiteiten toegerekend. De kosten van Overhead worden op dezelfde wijze aan de verschillende activiteiten toegerekend. In noot 2.9 van deze jaarrekening wordt inzicht in de verdeling van deze kosten gegeven. Voor de verdeling van de Overhead wordt de Aanbeveling Toepassing van Richtlijn 650 voor Kosten Beheer & administratie (januari 2008) van de brancheorganisatie VFI gevolgd. Baten uit eigen fondsenwerving

• Donaties en giften De rechtstreekse donaties van het publiek en het bedrijfsleven zijn op kasbasis verantwoord.

• Contributies De contributies van leden van de vereniging zijn op kasbasis verantwoord. • Nalatenschappen Baten uit nalatenschappen worden opgenomen in het boekjaar waarin de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Voorschotten uitgekeerd vóór dat moment worden echter al verantwoord in het jaar van ontvangst als baten uit nalatenschappen. De omvang van een bate uit een nalatenschap kan betrouwbaar worden vastgesteld als, op grond van het stadium van de afhandeling van de nalatenschap, een redelijke schatting van de ontvangst kan worden gemaakt. Dit is bijvoorbeeld het geval als de rekening en verantwoording van een nalatenschap is ontvangen. Onroerend goed verkregen uit nalatenschappen dat beschikbaar is voor de verkoop wordt onder de baten uit eigen fondsenwerving opgenomen tegen reële waarde op 31 december. Onroerende goederen waarover Artsen zonder Grenzen niet vrijelijk kan beschikken worden tegen de waarde in het economisch verkeer vermeld onder de niet uit de balans blijkende bezittingen. • Stichtingen, verenigingen en private fondsen De subsidies ontvangen van particuliere organisaties worden onder de baten uit eigen fondsenwerving verantwoord. Deze subsidies worden naar rato van het verstrijken van het project als bate in de staat van lasten en baten opgenomen. Baten uit acties van derden

De baten uit acties van derden betreffen bijdragen uit de opbrengst van de Nationale Postcode Loterij en uit de opbrengst van het evenement Tour for Life. Aan Artsen zonder Grenzen toegekende gelden worden op het moment van toezegging als baten verwerkt. De bijdragen uit acties van derden zijn gebaseerd op contracten en bij deze contracten geldende financiële reglementen. Het contract met de Nationale Postcode Loterij heeft een looptijd van vijf jaar en loopt tot 31 december 2012. Baten uit het samenwerkingsverband MSF

Aan Artsen zonder Grenzen toegezegde projectsubsidies en de hieruit voortvloeiende budgetverplichtingen uit het samenwerkingsverband Médecins Sans Frontières zijn op het moment van toezegging in de balans verwerkt. Deze subsidies worden naar rato van het verstrijken van het project als bate in de staat vanlasten en baten opgenomen. Volgens de Richtlijn 650 zouden deze baten onder Baten uit acties van derden verantwoord moeten worden. Gezien de omvang en het belang van de baten uit het samenwerkingsverband MSF is er voor gekozen deze als aparte categorie op te nemen.

53


Aan Artsen zonder Grenzen toegezegde projectsubsidies en de hieruit voortvloeiende budgetverplichtingen zijn op het moment van toezegging in de balans verwerkt. Deze subsidies worden naar rato van het verstrijken van het project als bate in de staat van lasten en baten opgenomen. Giften in Natura

Giften in natura worden niet financieel verantwoord en zijn niet opgenomen in het resultaat. Giften in natura worden in de toelichting bij de staat van lasten en baten vermeld voor zover het goederen betreft die van essentieel belang zijn voor de uitvoering van hulpverleningsprojecten en door Artsen zonder Grenzen zouden zijn aangeschaft als zij niet beschikbaar zouden zijn gesteld. Giften in natura waarvoor een rapportageverplichting bestaat zijn ook in de toelichting opgenomen. Voor zover mogelijk wordt een schatting van de gangbare aanschafwaarde van de ontvangen goederen in de toelichting opgenomen.

54

5 Verbonden partijen In de Richtlijn voor de Jaarverslaggeving 650 worden eisen gesteld aan de jaarverslaggeving van organisaties die structureel met elkaar samenwerken. Strikt genomen zijn de definities die hiervoor worden gehanteerd niet van toepassing op Artsen zonder Grenzen. Artsen zonder Grenzen werkt weliswaar in het samenwerkingsverband Médecins Sans Frontières nauw samen maar in dat verband is de vereniging Artsen zonder Grenzen juridisch en financieel geheel zelfstandig. Er is echter in toenemende mate sprake van onderlinge afhankelijkheid. Naast de vereiste afstemming van het medisch en operationeel beleid, wordt gezamenlijk beleid gemaakt op het gebied van organisatieontwikkeling, financiën en personeelsmanagement.

5.1 Het samenwerkingsverband Médecins Sans Frontières Artsen zonder Grenzen Nederland maakt deel uit van het samenwerkingsverband Médecins Sans Frontières, waarbinnen negentien landenorganisaties (MSF-secties) en een aantal daaraan verbonden instellingen actief zijn. Naast Artsen zonder Grenzen Nederland voeren vier landenorganisaties, te weten België, Frankrijk, Spanje en Zwitserland, daadwerkelijk zelfstandig projecten uit. Daarnaast bestaan er kantoren in Australië, Canada, Denemarken, Duitsland, Griekenland, Hong Kong, Italië, Japan, Luxemburg, Noorwegen, Oostenrijk, Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten en Zweden. Deze MSF-secties leveren een belangrijke bijdrage aan het realiseren van de doelstelling ten aanzien het uitdragen van het gedachtegoed van Médecins Sans Frontières, het rekruteren van medewerkers die worden uitgezonden, het werven van fondsen en het leveren van expertise voor de projecten. Elke MSF-sectie is een zelfstandige economische en juridische entiteit. De MSF-secties hebben alle het Handvest van Médecins Sans Frontières onderschreven. Alle MSF-secties zijn verenigd in de in Zwitserland gevestigde vereniging Association Bureau Médecins Sans Frontières International. Alle voorzitters van de landenorganisaties zijn vertegenwoordigd in de Internationale Raad, de Algemene Ledenvergadering van MSF-Internationaal. Zij komen tenminste twee maal per jaar bijeen. De Internationale

Raad kan besluiten nemen nemen die de facto bindend zijn voor de individuele organisaties. De Internationale Raad houdt zich bezig met het bewaken van de doelstellingen en de identiteit van de organisatie, de bevordering van de onderlinge samenwerking en de afstemming van het beleid. Een van de speerpunten in het beleid is het verbeteren van de onderlinge verantwoording en het toezicht. De uitgangspunten voor de samenwerking zijn vastgelegd in een aantal basisdocumenten die door alle MSF-secties zijn onderschreven. De voorzitters van de vijf uitvoerende MSF-secties, waaronder de voorzitter van Artsen zonder Grenzen Nederland, vormen samen met de internationale voorzitter en de internationale secretaris het dagelijks bestuur van de vereniging Association Bureau Médecins Sans Frontières International. Naast het bestuur is een onafhankelijke penningmeester benoemd. Intensieve internationale samenwerking en afstemming van beleid en uitvoering zijn van belang omdat de activiteiten van de individuele organisaties elkaar in hoge mate beïnvloeden en van elkaar afhankelijk zijn. Op velerlei terreinen bestaat een reëel ketenrisico. Te denken valt ondermeer aan reputatierisico’s, veiligheidsrisico’s en financiële risico’s. Het bestuur van Artsen zonder Grenzen onderkent deze risico’s en spant zich, samen met de directie, in om de internationale samenwerking te bevorderen en te versterken.

5.2 Bestuurlijke verbanden en bestuurlijk organisatorische risico’s Artsen zonder Grenzen Nederland werkt in het bijzonder samen met de MSF-secties in Canada, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Deze MSF-secties zijn op toezichthoudend, beleidsbepalend en uitvoerend niveau betrokken bij de vereniging Artsen zonder Grenzen Nederland. Zoals uit de jaarrekening kan worden opgemaakt leveren deze MSF-secties een belangrijke financiële bijdrage aan de hulpverleningsprojecten; € 70,8 miljoen in 2010 (2009: € 35,0 miljoen). Ook worden veel medewerkers van deze 55

MSF-secties uitgezonden naar hulpverleningsprojecten van Artsen zonder Grenzen Nederland; 434 uitzendingen in 2010 (2009: 254 uitzendingen). De vier MSF-secties werken samen in het Operationeel Centrum Amsterdam (OCA). De samenwerking betreft uitsluitend de uitvoering van hulpverleningsprojecten en is geen formeel privaatrechtelijke organisatieverband. Het bestuur van de vereniging Artsen zonder Grenzen Nederland blijft derhalve juridische en financiële verantwoordelijkheid houden voor de uitvoering van de hulpverleningsprojecten die in deze jaarrekening zijn verantwoord. De besturen van Artsen zonder Grenzen Nederland, Canada, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk hebben gezamenlijk een overkoepelend orgaan, de OCA-Raad, in het leven geroepen. In de OCA-Raad hebben naast de vier voorzitters vier afgevaardigde bestuursleden zitting. De OCA-Raad houdt toezicht op de uitvoering van het medisch- en

operationele beleid zoals afgesproken in het gezamenlijk opgestelde Strategisch plan 2007-2010. Er is onderling afgesproken dat de OCA-Raad instemt met het operationele jaarplan en de tussentijdse voortgangsrapportages. De OCA-Raad heeft geen statutaire status of bevoegdheden. In 2009 is de status van de OCA-Raad in een onderlinge overeenkomst vastgelegd. Deze overeenkomst heeft geen statutaire gevolgen. Op uitvoerend niveau nemen de directeuren van de MSF-secties in Canada, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk actief deel aan de dagelijkse leiding van de uitvoering van de projecten. Zij vormen voor dit deel gezamenlijk met de vier directieleden van Artsen zonder Grenzen Nederland het OCA-managementteam. De besturing van de kantoororganisaties is voorbehouden aan de individuele MSF-secties.

5.3 Financiële verbanden en financiële risico’s 5.3 a Kosten van voorbereiding en coördinatie in duizenden euro’s

In de totale kosten van Artsen zonder Grenzen Nederland zijn de kosten van voorbereiding en coördinatie die zijn verplaatst naar MSF-Canada en MSF-Duitsland niet opgenomen. Deze kosten worden in de jaarrekeningen van de respectievelijke MSF-secties verantwoord. De kosten voor uitbestede werkzaamheden zijn als volgt:

Kosten voorbereiding en coördinatie Artsen zonder Grenzen Nederland Kosten uitbestede werkzaamheden MSF-Canada Kosten uitbestede werkzaamheden MSF-Duitsland

in valuta 2010

2010

2009

CAD 759.878

10.529 570 847 11.946

Totaal kosten voorbereiding en coördinatie

Aan MSF-Verenigd Koninkrijk zijn geen directe werkzaamheden uitbesteed. MSFVerenigd Koninkrijk heeft een pool van medisch specialisten in dienst, die de hulpverleningsprojecten ondersteunen met specialistisch advies, dataverzameling en onderzoek. De kosten van daadwerkelijk geleverd advies worden verrekend en zijn in deze jaarrekening opgenomen in de kosten van Audit, advies en ondersteuning projecten.

56

2010

2009

9.589 364 798

99 7 10

97 5 9

10.751

116

111

FTE

De beheersing van de kosten van de uitbestede werkzaamheden en het aantal fte kan slechts in beperkte mate door Artsen zonder Grenzen Nederland worden beïnvloed.

5.3 b Betalingen en ontvangsten De betalingen en ontvangsten uit het samenwerkingsverband Médecins Sans Frontières zijn in deze jaarrekening opgenomen en zoveel mogelijk specifiek benoemd.

van de inkooporganisaties MSF-Supply (België) en MSF Logistique (Frankrijk) en epidemiologisch onderzoek en dataverwerking van Epicentre, een onderdeel van MSF-Frankrijk.

De betalingen binnen het samenwerkingsverband Médecins Sans Frontières betreffen vergoedingen voor ingeleende medewerkers die zijn uitgezonden en werkzaam zijn in de projectlanden. Voor alle ingeleende medewerkers wordt een onderling vastgestelde inleenovereenkomst aangegaan waarin ook de onderlinge aansprakelijkheid is geregeld. De vergoedingen zijn gebaseerd op dagtarieven waarin geen opslagen of overheadkosten worden doorberekend. De overige betalingen betreffen de inkoop van projectgoederen

De ontvangsten uit het samenwerkingsverband MSF betreffen voor het overgrote deel projectsubsidies. De projectsubsidies zijn gebaseerd op onderlinge contracten waarvoor in alle gevallen een rapportage verplichting bestaat. Daarnaast ontvangt Artsen zonder Grenzen Nederland vergoedingen voor door haar aan andere secties uitgeleende medewerkers. In 2010 bedroeg dit € 967.436 (2009: € 939.715).

5.3 c Internationale financiële afspraken In het samenwerkingsverband MSF zijn afspraken gemaakt over de verdeling van de inkomsten die resteren na aftrek van de kosten van de kantoren en de afdrachten aan MSFInternationaal. Vanaf het verslagjaar 2008 geldt dat Artsen zonder Grenzen Nederland kan rekenen op een aandeel uit de netto inkomsten van de volgende MSF-secties. Dit aandeel is uitgedrukt in een percentage van de gelden die beschikbaar zijn uit de inkomsten uit fondsenwerving verminderd met de kosten van de landenkantoren. Dit aandeel betreft voor Canada, Hong Kong, Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten en Zweden een committering in valuta waarover een koersrisico wordt gelopen. Aandeel

Valuta

MSF- Canada

70%

CAD

MSF- Duitsland

70%

EUR

MSF- Verenigd Koninkrijk

70%

GBP

MSF- Hong Kong

30%

USD

MSF- Oostenrijk

30%

EUR

MSF- Verenigde Staten

7,5%

USD

MSF- Zweden 20% SEK Met deze afspraken wordt een betere spreiding van het risico van mogelijk tegenvallende inkomsten uit publieksdonaties bereikt en daarmee de continuïteit van het uitvoeren van projecten beter gewaarborgd. Inkomsten kunnen ook onverwacht snel toenemen in

reactie op grote rampen, zoals in 2010 na de aardbeving in Haïti. Ook dan worden in het samenwerkingsverband MSF afspraken gemaakt om te waarborgen dat de inkomsten in goede verhouding blijven tot de verwachte uitgaven. De afspraken rondom de afdrachten aan het internationale kantoor zijn gebaseerd op de totale inkomsten eigen fondsenwerving uit het voorgaande jaar. In 2010 was het aandeel van Artsen zonder Grenzen Nederland 9,68% van de totale kosten van MSF-Internationaal. Voor 2011 is het aandeel vastgesteld op 9,27%. De budgetten en de afdrachten worden jaarlijks door de Internationale Raad vastgesteld. De Internationale Raad kan besluiten internationaal gecoördineerde projecten te starten en te financieren. De MSF-secties kunnen niet worden verplicht daaraan mee te betalen. Artsen zonder Grenzen Nederland draagt aan MSF-Internationaal contributie af en betaald mee aan de campagne Access to Essential Medicines. Sinds 2008 wordt 1% van de inkomsten afgedragen aan het door MSF -Internationaal beheerde fonds voor innovatieve projecten. De kosten voor Artsen zonder Grenzen Nederland zijn in de jaarrekening als afdrachten verantwoord. Artsen zonder Grenzen Nederland ontving in 2010 subsidies uit het innovatiefonds. Deze subsidies zijn verantwoord onder baten uit het samenwerkingsverband MSF. Er zijn afspraken gemaakt over de hoogte, de besteding en de locatie van het totaal van de reserves van alle MSF organisaties. Er worden maandelijkse interne, gecombineerde budget- en kasstroomrapportages opgesteld. In het samenwerkingsverband MSF is een handleiding General Accepted Accounting Principles vastgesteld waarin ook de kostentoere-

57

keningen zijn voorgeschreven, die ook door Artsen zonder Grenzen Nederland in deze jaarrekening worden toegepast. Sinds 2006 zijn afspraken gemaakt over het aannemen van uitgezonden personeel. In principe krijgen alle uitgezonden medewerkers een contract in het land waar zij woonachtig zijn indien daar een MSF-sectie gevestigd is. De arbeidsvoorwaarden en de beloningsstructuur voor uitgezonden medewerkers zijn volledig geharmoniseerd en naar rato van lokale koopkracht en het niveau van sociale zekerheid geïndexeerd. Alle uitgezonden medewerkers zijn in één wereldwijde ziektekosten- en arbeidsongeschiktheidsverzekering ondergebracht. Vanaf 2009 is de verzekering voor aansprakelijkheid met betrekking tot medisch handelen ook wereldwijd geregeld. Voor een aantal landen waar Artsen zonder Grenzen werkt gelden beperkingen voor de verzekeringsdekking of gelden bijzondere aansprakelijkheidsrisico’s. In het samenwerkingsverband MSF zijn hierover nadere afspraken gemaakt.

5.4 De gecombineerde jaarrekening van Médecins Sans Frontières Sinds 2003 publiceert het samenwerkingsverband MSF een gecombineerde jaarrekening. De gecombineerde jaarrekening 2010 verschijnt medio 2011 na de publicatie van jaarrekening van Artsen zonder Grenzen Nederland. De gecombineerde jaarrekening 2009 is voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring die gezamenlijk is afgegeven door KPMG S.A. en Ernst & Young et autres te Parijs, Frankrijk. De gecombineerde jaarrekening is gepubliceerd op de website van Artsen zonder Grenzen: www.artsenzondergrenzen.nl/jaarverslag of www.msf.org.

58

6 Meerjarenbegroting De meerjarenraming is de financiële vertaling van het Strategisch Plan 2007-2010 dat in 2006 door het bestuur werd goedgekeurd. In het Strategisch Plan werd uitgegaan van een gestage groei van de organisatie. In werkelijkheid variëren de kosten van noodhulp omdat zij mede afhankelijk zijn van de noodzaak van medische noodhulp ten gevolge van conflicten of natuurrampen. De kosten van noodhulp zijn in 2010 ruim hoger geworden dan begroot. In 2010 werd vooral meer uitgegeven aan acute noodhulpprojecten terwijl ook veel van de geplande projecten in volume toenamen. In 2010 stond Artsen zonder Grenzen voor ongekende en ook nieuwe uitdagingen; de aardbeving in Haïti in januari 2010, cholera in Haïti in het najaar, overstromingen in Pakistan in de zomer, zeer ernstige loodvergiftiging in Nigeria, voedselschaarste in Tsjaad en diverse grote vaccinatiecampagnes. Voor 2011 is de begroting voor Noodhulp fors naar boven bijgesteld. Omdat in 2010 een overschot werd gerealiseerd kan in 2011 een tekort van inkomsten en uitgaven worden begroot. Dit tekort zal worden gefinancierd uit de overige vrije reserves. Volgens plan zou in 2010 een nieuwe meerjarenraming voor de periode 2011-2014 door het bestuur worden vastgesteld, welke in de jaarrekening 2010 zou worden opgenomen. Door de enorme stijging in het volume van de Noodhulp en de onverwacht sterke stijging van de inkomsten wordt de eerder in 2010 opgestelde raming voor 2012-2014 momenteel door het bestuur herzien en kan deze nog niet worden gepubliceerd. De herziene en vastgestelde begroting 2011 is hieronder wel opgenomen.

59

6.1 Staat van lasten en baten in duizenden euro’s

bestedingen

Werkelijk

Werkelijk

Werkelijk

Werkelijk

Begroot

2007

2008

2009

2010

2011

Besteed aan de doelstellingen Noodhulp

92.113

94.735

88.423

124.902

143.000

Voorbereiding en coördinatie in Nederland

11.258

10.354

9.589

10.529

11.413


2.092

2.077

1.550

2.859

2.514

449

3.860

253

318

253

Door derden uitgevoerde activiteiten Totaal besteed aan de doelstelling

105.912

111.026

138.608

99.815

157.180

(in % van totaal baten - beleidsnorm is > 80%)

88%

85%

82%

80%

103%

(in % van totaal bestedingen - beleidsnorm is > 90%)

91%

92%

90%

93%

93%

Werving baten Kosten eigen fondsenwerving

7.055

(in % van de baten eigen fondsenwerving - streven is < 20%)

21%

Kosten acties van derden Kosten verkrijging subsidies van overheden Beheer en administratie Totale bestedingen

6.265 16%

13%

6.530 15%

0

0

343

502

747

146

125

130

141

140

3.345

3.527

3.633

3.962

4.223

116.458

(in % van totaal van de baten)

5.895

6.531 17%

97%

120.943 93%

149.108

110.452 86%

91%

168.820 110%

opbrengsten

Baten eigen fondsenwerving

33.070

38.080

37.533

46.306

43.000

0

0

233

991

1.500

Opbrengst Nationale Postcode Loterij

15.461

18.883

15.000

13.500

13.500

Baten uit het samenwerkingsverband MSF

58.790

55.811

48.584

95.900

74.300


12.140

16.271

18.728

15.927

20.000

Baten uit acties derden

(in % van de uitgaven Noodhulp) Rentebaten Totaal baten

13%

17%

13%

21%

14%

1.062

1.390

1.495

1.071

1.000

120.523

130.435

121.573

173.695

153.300

4.065

9.492

11.121

24.587

-15.520

SALDO LASTEN EN BATEN UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN 60

6.2 Ontwikkeling van de kosten en indicatoren in duizenden euro’s

Artsen zonder Grenzen gebruikt een aantal indicatoren voor de sturing van het financiële beleid en het opstellen van de begroting. De indicatoren worden gebruikt om na te gaan of de organisatie doeltreffend wordt bestuurd en of het merendeel van de bestedingen daadwerkelijk aan hulpverleningsprojecten wordt gedaan. Overeenkomstig de normen in het samenwerkingsverband MSF streven de MSF-secties er naar tenminste 80% van de uitgaven aan de doelstelling te besteden. Dat betekent dat de uitgaven aan Beheer en administratie plus de kosten van fondsenwerving niet meer

mogen bedragen dan 20% van de uitgaven. In werkelijkheid liggen deze kosten, bij de huidige financiële omvang van de hulpverleningsactiviteiten veel lager. Artsen zonder Grenzen Nederland stelt zichzelf een striktere beleidsnorm waarbij de kosten van het hoofdkantoor niet meer dan 20% van de totale kosten mogen bedragen. In 2010 waren deze uitgaven voor het hoofdkantoor 17%. In 2011 zal de toegenomen vraag vanuit de projecten ook tot toename van de omvang van voorbereiding en coördinatie leiden.

Werkelijk

Werkelijk

Werkelijk

Werkelijk

Begroot

2007

2008

2009

2010

2011

Kosten Voorbereiding en coördinatie Amsterdam

11.258

10.354

9.589

10.529

11.413

Kosten uitbestede werkzaamheden MSF-Canada + MSF-Duitsland

1.240

1.098

1.162

1.417

1.250

Voorbereiding en coördinatie

Totaal kosten voorbereiding en coördinatie (in % van totaal besteed aan de doelstelling – beleidsnorm is 8-10%)

12.498 12%


2.093

Beheer en administratie plus kosten werving baten (in % van totale uitgaven – beleidsnorm is 10- 12%)

25.137 22%

Een deel van het management van de door Artsen zonder Grenzen uitgevoerde projecten wordt uitbesteed aan de MSF-secties in Duitsland en Canada (zie ook hoofdstuk 5; Verbonden partijen). In eerste instantie had dit een kostenstijging tot gevolg (2006 en 2007). In 2009 waren de totale vergelijkbare kosten weer op het eerdere niveau. In de begroting voor 2010 werd geen stijging van deze kosten voorzien. In 2010 zijn deze kosten

2.514

10.500 7%

11.640 7%

25.305

22.938 21%

12.663 8%

2.859

10.637 9%

23.446 19%

9%

1.550

9.917 8%

11.946

10.751 11%

2.077

10.546 9%

Totaal uitgaven op het Hoofdkantoor (in % van totale uitgaven – beleidsnorm is < 20%)

11.452 10%

17%

26.817 16%

enigszins toegenomen als gevolg van de Haïti noodhulpverlening. De investeringen in eigen fondsenwerving kwamen in 2010 lager uit dan begroot. Gemiddeld over drie jaren is het percentage in 2010 afgenomen tot 15,6%. Artsen zonder Grenzen Nederland blijft ruim binnen de door het CBF gestelde norm van 25%.

61

6.3 Ontwikkeling van de personeelsbezetting in fulltime equivalenten (fte)

Aantal uitgezonden medewerkers Aantal medewerkers kantoor Amsterdam Aantal Nationale medewerkers werkzaam in de projecten

Werkelijk

Werkelijk

Werkelijk

Werkelijk

Begroot

2007

2008

2009

2010

2011

535

467

445

520

610

179

168

161

165

181

5.602

5.420

5.432

6.049

6.500

De registratie en rapportage van de fte voor de nationale staf kan nog worden verbeterd.

62

7 Overige gegevens 7.1 Ondertekening en accountantsverklaring Deze jaarrekening is opgesteld door de directie. Onder voorbehoud van een goedkeurende verklaring van de accountant is de jaarrekening vastgesteld door het volledige bestuur van de vereniging Artsen zonder Grenzen in haar vergadering van 1 april 2011. De jaarrekening wordt op 28 mei 2011 aan de Algemene Ledenvergadering ter goedkeuring voorgelegd. Amsterdam, 1 april 2011, De directeur, het Bestuur

63

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan het Bestuur van Vereniging Artsen zonder Grenzen

Wij hebben de in dit verslag op pagina 5 tot en met 54 opgenomen jaarrekening 2010 van vereniging Artsen zonder Grenzen te Amsterdam bestaande uit de balans per 31 december 2010 en de staat van baten en lasten over 2010 met de toelichting gecontroleerd. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vereniging Artsen zonder Grenzen is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met de Richtlijn voor de jaarverslaggeving Fondsenwervende Instellingen (RJ 650). Het Bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de entiteit. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het Bestuur van de Vereniging gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van de Vereniging Artsen zonder Grenzen per 31 december 2010 en van het resultaat over 2010 in overeenstemming met de Richtlijn voor de jaarverslaggeving Fondsenwervende Instellingen (RJ 650). Wij melden dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening.

Amstelveen, 1 april 2011 KPMG ACCOUNTANTS N.V.

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-

64

Origineel getekend door: W. Tjoelker RA

AA

Auswärtiges Amt (Duitsland)

BuZa

Ministerie van Buitenlandse Zaken

MSF-B

Médecins Sans Frontières België

CIDA

Canadian International Development Agency

MSF-C

Médecins Sans Frontières Canada

DANIDA

Danish International Development Assistance

MSF-G

Médecins Sans Frontières Germany (Duitsland)

DFID

Department for International Development (Groot-Brittannië)

MSF-HK

Médecins Sans Frontières Hong Kong

ECHO

European Commission Humanitarian Aid Office

MSF-IO

Médecins Sans Frontières International Office

EU

European Union

MSF-I

Médecins Sans Frontières Italië

Ireland Aid (DCI) Development Cooperation Ireland - Ireland Aid

MSF-A

Médecins Sans Frontières Austria (Oostenrijk)

MSF-J

Médecins Sans Frontières Japan

NORAD

Norwegian Agency for Development Cooperation

MSF-Lux

Médecins Sans Frontières Luxemburg

NRMFA

Royal Norwegian Ministry of Foreign Affairs

MSF-S

Médecins Sans Frontières Sweden

PSI

Population Services International

MSF-SP

Médecins Sans Frontières Spanje

SDC

Swiss Agency for Development and Cooperation

MSF-N

Médecins Sans Frontières Noorwegen

SHO

Samenwerkende Hulporganisaties

MSF-UK

Médecins Sans Frontières United Kingdom (Verenigd Koninkrijk)

Sida

Swedish International Development Cooperation Agency

MSF-USA

Médecins Sans Frontières United States of America (Verenigde Staten)

UNAIDS

Joint United Nations Programme on HIV/AIDS

UNFPA

United Nations Population Fund

CBF

Centraal Bureau Fondsenwerving

UNHCR

United Nations High Commissioner for Refugees

MSF

Médecins Sans Frontières (Artsen zonder Grenzen)

UNICEF

United Nations Children’s Fund

MSF-sectie

Landenorganisatie van Médecins Sans Frontières

WFP

United Nations World Food Program

(Artsen zonder Grenzen) NPL

Nationale Postcode Loterij

VFI

Brancheorganisatie Vereniging Fondsenwervende Instellingen

65

Colofon Uitgave

Artsen zonder Grenzen, Plantage Middenlaan 14, Postbus 10014, 1001 EA Amsterdam. T F E W

+31 20 520 87 00 +31 20 620 51 70 [email protected] www.artsenzondergrenzen.nl

De jaarrekening 2010 is ook gepubliceerd in het Engels. The Financial Statements 2010 are also published in English.

© Artsen zonder Grenzen, april 2011.

Artsen zonder Grenzen wordt gesteund door:

Inhoud. 1 Jaarrekening Staat van lasten en baten in Balans per 31 december Kasstroomoverzicht

Recommend Documents