Inhoud. 1 Een nieuwe missietekst 3. 2 De Fietsersbond, voor alle fietsers 7. 3 Een doorgedreven fietsbeleid: een lange weg 11

Jaarverslag

2010

Inhoud

1 Een nieuwe missietekst Van denkwerk en overleg naar een uitgeschreven missie

2 De Fietsersbond, voor alle fietsers De kaap van 7.000 leden voorbij

3 Een doorgedreven fietsbeleid: een lange weg

3 4

7 8

11

Verkeersreglement, Europees voorzitterschap en federaal memorandum

12

Andere aandachtspunten

16

Advies en onderzoek: meetfiets

17

4 Iedereen op de fiets

19

Bike to work

20

Laat je zien op de fiets!

26

Fiets(je) vaardig

27

Acties in Brussel

28

5 Preventie & educatie op de fiets

31

Senioren veilig op de fiets!

32

Jongeren en scholen

33

Bedrijven

35

Kansengroepen

36

6 Een sterk netwerk van lokale afdelingen

37

Afdelingswerking

38

In de buurt

42

7 Wij zijn allemaal de Fietsersbond!

45

Organogram

46

Financieel overzicht

48

1

1

“Dit is wat ons bindt. Waar we het bij de Fietsersbond samen voor doen.”

Wim Depondt, voorzitter

Een nieuwe missietekst 2

Een nieuwe missietekst

3

Een nieuwe missietekst Op 27 november 2010 keurde de Algemene Vergadering van de Fietsersbond zijn nieuwe missietekst goed. Een belangrijk moment, niet enkel omdat de nieuwe tekst het resultaat was van een grondig denkproces, maar vooral omdat de tekst een houvast en richtlijn is voor de dagelijkse werking van de Fietsersbond. De missie van de Fietsersbond moet al onze medewerkers, afdelingen, leden en nietleden enthousiasmeren en duidelijk maken: ‘Dit is wat ons bindt.’

De missie van de Fietsersbond geeft aan ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜

wat ons uniek maakt, wat onze voornaamste rollen zijn, wat onze voornaamste karaktertrekken zijn, naar wie we ons willen en moeten richten, met welke omgevingsfactoren we rekening moeten houden, dat het een haalbare missie is.

Missie van de Fietsersbond

De fietser is voor ons het uitgangspunt. Wij stimuleren fietsgebruik voor iedereen.

Fietsen is leuk. Fietsen is gezond. Fietsen is slim. Fietsen is vrijheid.

Wij zien de fiets als basisschakel van duurzame mobiliteit. Elke dag opnieuw gaan we de uitdaging aan om van de fiets de logische keuze te maken. Het is ons doel om via een duurzaam mobiliteitsbeleid een veilige en comfortabele fietsomgeving te creëren die elke fietser een aangenaam gevoel bezorgt.

De Fietsersbond is een onafhankelijke ledenvereniging die het Nederlands als voertaal heeft en actief is in Vlaanderen en Brussel.

2010

Van denkwerk en overleg

naar een uitgeschreven missie Al in 2008 startte de Fietsersbond met een werkgroep organisatie-ontwikkeling. De groei van de Fietsersbond stelde ons voor een aantal uitdagingen. Om de Fietsersbond op de juiste manier verder uit te bouwen, hadden we een sterke missie nodig. Enkel dan zouden we een luide en eendrachtige stem kunnen laten klinken en een beweging vormen die alle fietsers vertegenwoordigt. Tijdens de Algemene Vergadering van 2009 werd een eerste tekst voorgelegd en besproken. De werkgroep kreeg de opdracht om de tekst verder te verfijnen. In 2010 schakelde de Fietsersbond het communicatiebureau Change Designers in om als externe deskundige het denkproces te begeleiden. Hannes Couvreur had als opdracht om samen met de visiewerkgroep tot een kernachtige, werkbare en gedragen formulering te komen van missie en visie. De werkgroep bestond uit stichtende leden, leden van de Algemene Vergadering, leden van de Raad van Bestuur en professionele medewerkers. Zij werkten verder op het eerste tekstvoorstel en na vier sessies legden ze een nieuwe missietekst voor. Die werd op de Algemene Vergadering van november uitgebreid besproken en goedgekeurd.

In deze context streeft de Fietsersbond ernaar om het aanspreekpunt en de belangrijkste stem te zijn op het vlak van fietsbeleid en fietsgebruik.

De ervaring van onze leden, de werking van onze afdelingen en de kracht van onze organisatie maken van ons dé belangenbehartiger van alle bestaande en potentiële fietsers. Die unieke positie willen we behouden en versterken.

Wij voeren een professioneel beleid, voor zowel medewerkers, vrijwilligers als andere belanghebbenden. De Fietsersbond inspireert en ondersteunt hen om oplossingsgericht en op een creatieve, wervende en gedreven wijze onze missie waar te maken.

In alles wat we doen, staat een duurzame balans tussen mens, milieu en economie centraal.

DE DROOM VAN DE FIETSERSBOND “Fietsen in en door de stad. Naar, naast en met elkaar. In dorpen en steden waar de fiets prominent en uitnodigend aanwezig is, is het aangenaam, gezond en prettig leven. Drukte heet dan sfeer, geraas is gerinkel. De tijd dat de auto het straatbeeld en ons leven beheerste is niet meer dan een herinnering. Gelukkig maar...”

4


Wij stellen onze eigen vak- en veldkennis en de expertise van ons netwerk ter beschikking van iedereen die mee ijvert voor een mobiliteitssysteem waarin de fiets centraal staat. We streven daarbij zoveel mogelijk samenwerking na.


5

2 “Het ideale fietspad moet nog aangelegd worden”

Margot Vanderstraeten, schrijfster en columniste voor De Morgen

“Ik ben lid geworden van de Fietsersbond naar aanleiding van onze deelname aan Bike to Work. Lid worden heeft echt heel wat voordelen. Ondertussen ben ik binnen ArcelorMittal zowat het aanspreekpunt geworden over alles wat met de Fietsersbond te maken heeft.” “De passie schuilt in de techniek”

Ann Mosselmans, fietsenmaker

Leen Van Parys, 7.000ste Fietsersbondlid

De Fietsersbond: voor alle fietsers 6


7

De Fietsersbond: voor alle fietsers

3 Cursussen fietsherstelling

De Fietsersbond is een onafhankelijke ledenvereniging. Wij ijveren op lokaal, Vlaams, Brussels, nationaal en Europees niveau voor een doorgedreven fietsbeleid, meer fietsveiligheid en beter fietscomfort. Dat we een ledenorganisatie zijn, is eenvoudig belangrijk: hoe meer leden, hoe meer fietsers we vertegenwoordigen. Hoe harder we op tafel kunnen slaan, hoe beter er naar ons geluisterd wordt.

2010

Fietsers kunnen met enkele eenvoudige tips en wat technisch advies zelf gemakkelijk aan de slag om de fiets te onderhouden of te herstellen. De Fietsersbond organiseerde in 2010 voor de leden vier cursussen fietsherstelling: een volledige dag sleutelen aan de fiets onder begeleiding van een professionele fietshersteller. Na de cursus kunnen de deelnemers zelf lekke banden herstellen, gebroken kettingen of remmen herstellen enzovoort. De cursussen vonden plaats in Brussel (13/3), Antwerpen (3/4 en 17/10) en Gent (24/4). 48 Fietsersbondleden namen deel en waren achteraf zeer enthousiast.

De kaap van 7.000 leden voorbij

In december 2010 verwelkomde de Fietsersbond zijn 7.000ste lidmaatschap. Rekening houdende met het groot aantal gezinslidmaatschappen, komt dat overeen met ongeveer 23.500 Fietsersbondleden. De voorbije jaren bleef het ledenaantal stijgen en die tendens willen we ook verderzetten.

Professionele fietsherstellers begeleiden de cursussen.

“Door alle informatie die we kregen, ken ik mijn fiets nu veel beter en durf ik ook zelf sneller aan de slag.”

Ledenaantal 2009-2010

4 Driemaandelijkse Fietsersbond Nieuwsbrief

3000

Antwerpen

2500

Brussels Hoofdstedelijk gewest

2000

Limburg Oost-Vlaanderen

1500

Vlaams-Brabant

1000

West-Vlaanderen

5 Korting bij meer dan 130 fietshandelaars

Wallonië

500

Buitenland

0

2009 (totaal 6.673 leden)

2010 (totaal 7.067 leden)

Wie lid wil worden van de Fietsersbond betaalt 30 euro (voor het hele gezin) of 23 euro (voor één persoon). Daarvoor krijgen de leden elke jaar steeds meer voordelen.

De ledenvoordelen van 2010

6 Korting bij Cambio autodelen Cambio autodelen wil mensen die niet alle dagen de auto nodig hebben, aanzetten tot gezamenlijk gebruik. Cambio heeft een professionele aanpak en een uitgebreid netwerk van auto’s startensklaar staan. Fietsersbondleden krijgen 10 euro korting op de aansluitingskosten.

Fietsersbondleden krijgen korting op de abonnementsprijs van De Vogelvrije Fietser, het ledenblad van de Nederlandse Fietsersbond, Fietsen Moet Kunnen, het magazine voor de genieter en Grinta, het magazine voor de actieve fietser.

De Fietsersbond beantwoordt alle vragen van leden en fietsers in verband met mobiliteit, verkeersveiligheid of fietscomfort. Indien nodig wordt doorverwezen naar de juiste instantie. In 2010 verwerkte de Fietsersbond 500 vragen.

8 Korting op reizen van Vos Travel Fietsersbondleden krijgen 5% korting bij Vos Travel, specialist in de organisatie van sportieve reizen, met onder andere tachtig fietsvakanties in vijftien verschillende Europese landen.

2 Verzekering rechtsbijstand Alle leden krijgen een verzekering rechtsbijstand. Specialist DAS adviseert en helpt de leden bij rechtszaken; bijvoorbeeld bij ongevallen door een put in het wegdek, lichte schadegevallen aan de fiets, openslaande autodeuren, conflicten over voorrang of discussies “Dit zaakje heeft een lange weg afgelegd. over schadevergoedingen. In 2010 beWe hadden er totaal niet op gerekend dat hartigde DAS 35 juridische zaken voor leden van de Fietsersbond. er nog iets zou van komen. Dankzij de goede


De Fietsersbond stimuleert de leden om te kiezen voor kwalitatieve vakhandelaars. Met de lidkaart krijgen leden kortingen bij meer dan 130 professionals.

7 Korting op tijdschriften

1 Fietsersbond helpdesk

8

Leden krijgen elke drie maanden de gratis Fietsersbond Nieuwsbrief in de bus. Een informatiemagazine met fiets en veiligheidstips, toelichting bij nieuwe campagnes en acties, voorstellingen van lokale afdelingen en regelmatig ledenvoordelen, producttips of wedstrijden.

zorgen van het zakenkantoor Geens en de rechtsbijstandsverzekering DAS hebben wij toch nog een schadevergoeding ontvangen. Ook voor de Fietsersbond van harte bedankt voor de goede zorgen.”

9 Korting bij EVA EVA vzw informeert over alles wat met lekker vegetarisch eten te maken heeft. EVA-leden ontvangen elke drie maanden een 52 pagina’s dik magazine en krijgen kortingen bij restaurants, kooklessen, winkels en vakantiebestemmingen. Leden van de Fietsersbond krijgen 5 euro korting op een nieuw lidmaatschap van EVA.


9

3

Uit de nieuwe Fietsersbondmissie, 2010

“De Fietsersbond is een onafhankelijke ledenvereniging die het Nederlands als voertaal heeft en actief is in Vlaanderen en Brussel.”

Ontmoetingsdag 2010 Op 9 oktober organiseerde de Fietsersbond voor alle leden de eerste Ontmoetingsdag. Een succes zo bleek. De ledendag had als doel om de contacten tussen de vrijwilligers te versterken, hun ervaringen uit te wisselen en hen een ruim informatieaanbod voor te stellen. Op de eerste Ontmoetingsdag waren 65 leden aanwezig uit 23 verschillende afdelingen. Plus nog eens tings acht ac mensen uit een gemeente zonder actieve afdeling. De deelnemers volgden workshops: nascholing dode hoek, project meetfiets of openbare onderzoew ken. Anderen namen deel aan een fietstocht door Gent.

België-Belgique PB Antwerpen X 8/4752 Erk.nr. P708377 Driemaandelijks tijdschrift nr. 63 september - oktober - november 2010 V.U. Jan Treunen, Boomgaardstraat 22 bus 57, 2600 Berchem

Nieuwsbrief

De Fietsersbond communiceert op zeer regelmatige basis met de leden. Zo krijgen ze vier keer per jaar de Fietsersbond Nieuwsbrief en zijn er gerichte ledencampagnes, waarvoor flyers worden ontwikkeld. Ook de website www.fietsersbond.be is een belangrijk informatiekanaal.

Kruispunten blijven knelpunten De Àetspaden in Vlaanderen worden alsmaar beter, maar toch blijven de kruispunten de zwakke schakels. De Fietsersbond eist

daarom dat verschillende gevaarlijke kruispunten Àetsvriendelijker ingericht worden. Op zich niet zo’n moeilijke opdracht... Lees meer op pagina’s 4 en 5

Europese mobiliteitsweek

Margot Vanderstraeten - Het ideale Àetspad moet nog aangelegd worden

Van 16 tot en met 22 september vindt in Vlaanderen opnieuw de Aardig-op-wegweek plaats. Dat is een initiatief van Komimo vzw en Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Hilde Crevits. Heel wat activiteiten promoten de voordelen van autoluwe mobiliteit voor kinderen en ouders. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest loopt in diezelfde periode de Week van Vervoering. Zondag 19 september zijn verschillende steden en gemeenten, waaronder ook Brussel, autovrij. Doe jij mee dit jaar? www.aardig-op-weg-week.be www.weekvanvervoering.irisnet.be

Fiets(je) vaardig Kruispunten blijven knelpunten

2 3 4-5

Fietsersbond Gent Lobbyen tussen structuren

6

Fiets-gps

7

Iedereen op de Àets

8

inhoud

FIE_0408_nieuwsbrief_63.indd 1

05-08-2010 09:14:30

Over www.fietsersbond.be (cijfers tot 31 december 2010)

10

Totaal aantal bezoekers

88.776

Gemiddeld aantal bezoekers

244

Absoluut unieke bezoekers

61.266

Gemiddelde paginaweergaves

4

Gemiddelde bezoektijd

2 min en 30 sec


“Dankzij de Fietsersbond bestaat de belastingvrije fietsvergoeding. Met mijn 56 kilometer per werkdag fiets ik elk jaar een aardige zakcent bij elkaar.”

Dennis Bernaerts, Multimedia Solutions E2E Integration Expert Europe & North RSC, Alcatel-Lucent NV

Een doorgedreven fietsbeleid: een lange weg

11

Een doorgedreven fietsbeleid: een lange weg De Fietsersbond ijvert op lokaal, Vlaams, Brussels, nationaal en Europees niveau voor een doorgedreven fietsbeleid, met meer en betere fietspaden en fietsenstallingen, een fietsvriendelijke fiscaliteit en kwaliteitsnormen voor fietsen. Het voordurende streefdoel in ons lobbywerk is een duurzaam mobiliteitsbeleid en een comfortabele en veilige fietsinfrastructuur. Door de structuur van de Fietsersbond slagen we erin om continu druk te zetten op de juiste beleidsverantwoordelijken op het juiste niveau. Het vele lobbywerk, de lokale acties en de nationale campagnes hebben de voorbije jaren hun resultaten niet gemist. Maar er blijft een lange weg af te leggen...

2010

De huidige wegcode verbiedt fietsers om voetgangerszones te betreden, tenzij het anders is aangegeven. Wij vragen een omkering van die regel: fietsers mogen altijd in voetgangerszones rijden, tenzij het anders wordt aangegeven.

• Bij rood licht afslaan

De Fietsersbond vraagt dat fietsers en bromfietsers een rood licht mogen negeren om rechts af te slaan. Dat mag wanneer het verkeerslicht is uitgerust met een bijkomend knipperend oranje licht met een silhouet van een fietser. In Nederland bestaat een rechtsaf-door-roodregeling al langer.

Het voorstel voor de nieuwe wegcode houdt niet met alle vragen en opmerkingen van de Fietsersbond rekening. Zo ontbreekt een verplichte minimumafstand van 1,5 meter tussen voertuig en fiets op een weg waar meer dan 50 kilometer per uur toegelaten is. Tot onze verrassing verbiedt het huidige voorstel de stalling van fietsen op trottoirs wanneer dit de doorgang beperkt tot minder dan 1,5 meter. De Fietsersbond pleit voor de huidige regeling, waarbij stalling toegelaten is zolang ze geen hinder veroorzaakt.

Verkeersreglement, Europees voorzitterschap en

federaal memorandum Beleidsbeïnvloeding is één van de hoofdtaken van de Fietsersbond. In 2010 werkten we hoofdzakelijk rond drie thema’s: het verkeersreglement, het Europees voorzitterschap en een federaal Memorandum.

1 Naar een nieuw verkeersreglement Sinds 2005 werkt de Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Verkeer samen met staatssecretaris voor Mobiliteit Etienne Schouppe aan een nieuw voorstel voor de wegcode. De Fietsersbond en de Franstalige GRACQ geven hiervoor advies.

• Fietsen of bakfietsen

Op straat rijden steeds meer bakfietsen en dus moet de wegcode een duidelijke omschrijving geven en de plaats van het voertuig in het verkeer bepalen. Voor de Fietsersbond is het eenvoudig: als pedaalvoertuigen niet breder zijn dan één meter - ook al zijn het drie- of vierwielers - is het een fiets.

• Bromfietsen

Op dit ogenblik mogen bromfietsen klasse B binnen de bebouwde kom nog op het fietspad rijden. De Fietsersbond heeft zich hiertegen altijd verzet omwille van het verschil in snelheid met fietsers. Wij vragen dat in een zone 50 – niet noodzakelijk een bebouwde kom - bromfietsers klasse B verplicht op de rijbaan moeten.

• Rotondes

Fietsonvriendelijke rotondes verhogen de kans op dodehoekongevallen. Op rotondes met verschillende rijstroken moeten fietsers vandaag op het eerste rijvak blijven. Zowel de Fietsersbond als GRACQ willen dat fietsers de andere rijvakken mogen benutten, ook als er een aanliggend fietspad aanwezig is. De fietser bepaalt dan zelf waar hij fietst, afhankelijk van ondermeer zijn gewenste afslag, de snelheden en de verkeersintensiteit op de rotonde en de inrichting ervan.

12

• Voetgangerszones


2 Memorandum Europees voorzitterschap In de tweede helft van 2010 was België voorzitter van de Europese Unie. Naar aanleiding daarvan stelden de Belgische fietsverenigingen Fietsersbond en GRACQ samen met de Europese fietsorganisatie ECF een memorandum op. De uitdaging om tot een duurzame mobiliteitstoekomst te komen is groot. ECF, Fietsersbond en GRACQ zien twee oplossingen.

1 De inkomsten op het vervoer verhogen. Eerlijke prijzen zijn een uitstekend signaal om mensen aan te zetten tot slimmere mobiliteitskeuzes. 2 Sterk investeren in fietsinfrastructuur. Die is veel goedkoper in aanleg en onderhoud dan auto-infrastructuur. Rekening houdend met alle voordelen van fietsen wat betreft gezondheid, milieu en verkeersveiligheid, geeft fietsen een grote ‘return on investment’. Daarom vraagt de Fietsersbond dat 10 procent van alle EU-investeringen in transportinfrastructuur tijdens de periode 2014-2020 zou gaan naar fietsinfrastructuur. Goede fietsinfrastructuur is een voorwaarde voor meer fietsgebruik. Het wijdverspreide vooroordeel dat fietsen onveilig is, moet worden aangepakt. Het ‘4th Road Safety Action Programme’ moet werk maken van minder autoverkeer en zorgen voor een betere snelheidsbeheersing in de EU-lidstaten. Binnen de bebouwde kom moet 30 km/u de standaard snelheidslimiet worden.

ECF, Fietsersbond en GRACQ vroegen ook aan het Belgisch Voorzitterschap om drie fietsgerelateerde onderwerpen waar België sterk in is, te promoten op Europees niveau. 1 Levenslange fietseducatie 2 Maak het ‘beperkt éénrichtingsverkeer’ standaard 3 Geef fiscale stimuli om het fietsen naar het werk te promoten en pas verminderde BTW toe voor fietsherstellingen.


“Het is ons doel om via een duurzaam mobiliteitsbeleid een veilige en comfortabele fietsomgeving te creëren die elke fietser een aangenaam gevoel bezorgt.”


13

3 Federaal memorandum Op 13 juni vonden in België federale verkiezingen plaats. Voor de Fietsersbond een belangrijk moment om in een memorandum de belangrijkste federale eisen nog eens op te lijsten. Daarnaast werden ook alle politieke partijen op hun fietsvriendelijkheid gescreend.

• Recht op een fietsvergoeding voor elke werknemer

Sinds 1962 krijgen treinpendelaars een gedeeltelijke terugbetaling van hun abonnement. In 1975 kwamen daar ook de busabonnementen bij. Tot onze verbazing blijft de fietser, die nochtans het meest milieuvriendelijke vervoerstype gebruikt, nog altijd in de kou staan. Talloze sectoren voorzien ondertussen in het recht op een fietsvergoeding. Het moment is aangebroken om dit recht te openen voor alle werknemers. Concreet vragen de Fietsersbond en de GRACQ de sociale partners om het recht op een fietsvergoeding mee op te nemen in hun nationale collectieve arbeidsovereenkomst nr. 19, die vandaag reeds voorziet in de verplichte terugbetaling van het openbaar vervoer. Indien de sociale partners hier niet in slagen moet de federale regering ingrijpen en de fietsvergoeding bij wet opleggen.

• Fietsvriendelijkere verkeersreglementering

Een fietsvriendelijk verkeersreglement is essentieel, zowel voor de veiligheid als de promotie van de fiets. Sinds 2003 stagneert het aantal fietsdoden in België. Nederland en Denemarken, dé twee fietslanden bij uitstek, tonen aan dat België geen bodem heeft bereikt. Per gereden fietskilometer telt Nederland de helft minder doden dan in België. Concreet vragen de GRACQ en de Fietsersbond de volgende wijzigingen: - Aan de volgende federale beleidsploeg vragen we lagere standaardsnelheden. Nu bedragen die 50 kilometer per uur binnen en 90 buiten de bebouwde kom. In situaties waarbij fietsers en gemotoriseerd verkeer de rijweg delen, is deze regeling ronduit onverdedigbaar. Daarom vragen we om de standaardsnelheden terug te brengen tot 30 en 70 kilometer per uur. De wegbeheerder kan uitzonderingen voorzien. Voor ons kunnen hogere snelheden evenwel enkel mits er veilige fietsinfrastructuur is. Bij aanwezigheid van een verhoogd aanliggend fietspad, kan men een maximumsnelheid van 50 kilometer per uur voorzien. Is een vrijliggend fietspad voorzien met voldoende afscherming, dan is 90 eventueel mogelijk. - Duidelijkere regels voor het inhalen van fietsers. Wie een fietser op de rijbaan inhaalt, moet vertragen tot 30 kilometer per uur. Gemotoriseerd verkeer moet minstens één meter tussen de fietser laten (minstens 1,5 meter in zone 70). - Bromfietsen klasse B verbieden het fietspad te benutten binnen snelheidzones 50 of lager. - Fietsers toelaten in voetgangerszones, uiteraard mits voorrangverlening aan voetgangers. - Een rechtsafslagregeling voor fietsers bij rood licht, mits aangegeven d.m.v. een signalisatie en voorrangverlening aan de andere weggebruikers. Dit systeem bestaat al in Nederland. - Een verduidelijking in de wegcode die expliciet stelt dat fietsers één meter afstand mogen houden tussen geparkeerde en stilstaande auto’s en de fietsers zelf. Deze regel dient onder meer om ongevallen met openslaande autodeuren tegen te gaan. - Een statuut voorzien voor fietsstraten, waar fietsers voorrang genieten op gemotoriseerd verkeer. Net zoals de fietser te gast is in voetgangerszones, is de auto te gast in fietsstraten.

• Afdwingen van verkeersregels

De gebrekkige pakkans vormt één van de achillespezen van het Belgische verkeersveiligheidsbeleid. Een hogere pakkans is echter van zeer groot belang als we het aantal ongevallen willen verminderen. Een meerderheid van de fietsdoden gaat immers gepaard met één of meerdere overtredingen. Geen voorrang verlenen is hierbij veruit de belangrijkste. De naleving van de voorrangsregels wordt te weinig gecontroleerd. De GRACQ en de Fietsersbond vragen dan ook meer aandacht voor deze ongevalfactor. Daarnaast eisen we een effectief handhavingsbeleid op het vlak van fietsdiefstallen en asociaal (rij)gedrag tegenover fietsers, met inbegrip van parkeren op fietspaden en in dubbele file. Tot slot eisen we een drastische verhoging van de pakkans. Dit moet gepaard gaan met een puntenrijbewijs. Bestuurders moeten hierbij fietsopleidingen volgen wanneer zij fietsers in gevaar brachten.

• Zes procent BTW op verkoop en herstellingen van fietsen

Voor verkoop van fietsen geldt momenteel een BTW van 21%. Voor herstelling van fietsen geldt nu eens 6, dan eens 21%, al naargelang de werkuren of de onderdelen meer dan de helft van de factuur uitmaken. Gelet op het economische, sociale en ecologische nut van het gebruik van de fiets is het voor de Fietsersbond en de GRACQ vanzelfsprekend dat voor zowel verkoop als herstelling een 6%-tarief moet gelden.

• Fietsvriendelijkere spoorwegen

De fiets is het ideale transportmiddel in het voor- en natransport naar treinstations, vaak gelegen in dorps- of stadskernen. Ondanks enkele inspanningen van Infrabel en NMBS is het onthaal van fietsers in de stations nog altijd ondermaats. Indien we de aantrekkelijkheid van de fiets willen verbeteren zijn bijkomende investeringen noodzakelijk in de fietsinfrastructuur en -diensten in en rond onze treinstations. De GRACQ en de Fietsersbond vragen de volgende maatregelen: - Een aanbod van diefstalveilige én comfortabele fietsenstallingen aan elk NMBS-station. Wanneer het aantal fietsende pendelaars meer dan tweehonderd bedraagt, is een bewaakte fietsenstalling vereist. Bij afwezigheid van bewaakte stalling moeten de NMBS en Infrabel fietskluizen en/of camerabewaking voorzien. - Een netwerk van uitleenbare fietsen bij elk bemand station, naar het voorbeeld van het Nederlandse systeem van de ‘OV-fietsen’, de Brusselse Villo-fietsen of de Parijs Vélibfietsen. - De aanleg van fietspaden langs de spoorlijnen, op het grondgebied van Infrabel. Zij kunnen eveneens gebruikt worden door bijvoorbeeld hulpdiensten en de onderhoudstechnici van Infrabel. - Een aantrekkelijkere dienstverlening en tarifering voor reizigers die hun fiets mee op de trein nemen. Vandaag moet deze reiziger nog altijd gissen waar het fietscompartiment is in het treinstel. De treinbegeleider weet meestal ook niet op voorhand of er fietsers meerijden. Wij vragen dat de federale overheid deze verzuchtingen zo concreet mogelijk opneemt in het beheerscontract met de NMBS en Infrabel.

• Een krachtdadigere aanpak van de dode hoek

Voetgangerszone

14


Van alle fietsdoden is de dode hoek in 10% van de gevallen de oorzaak. Dit is een hardnekkig probleem aangezien het aantal dodehoekongevallen sinds de voorbije tien jaar niet daalt. De Fietsersbond en de GRACQ vragen daarom aan de federale beleidsmakers een krachtdadigere aanpak van de dode hoek.


15

• Verplichte kwaliteitsnormen voor fietsonderdelen

Op dit ogenblik bestaat er geen kwaliteitsnormering voor fietsonderdelen. Nochtans is de verkeersveiligheid hierbij gebaat. Een groot deel van de verkochte fietsen beantwoordt niet aan elementaire kwaliteitsverwachtingen zoals verlichting met voldoende sterkte of goed werkende remmen. Het is een misverstand aan te nemen dat dit enkel op Europees niveau geregeld kan worden. Met het oog op de verkeersveiligheid kan elke lidstaat individuele kwaliteitsnormen opleggen. De Fietsersbond en de GRACQ vragen het Belgische Bureau voor Normalisatie (NBN) om de opdracht te geven een normering uit te werken voor fietsonderdelen en dat via een Koninklijk Besluit bindend te maken. Het NBN moet overigens niet vanaf nul beginnen. Voor een aantal onderdelen werkte het Europese standaardisatiebureau CEN al normen uit.

• Meer onderzoek naar fietsgebruik en fietsveiligheid

Het Belgisch onderzoek naar het fietsgebruik en de veiligheid van fietsers is beperkt en sterk gefragmenteerd. Zo vond er in België nog altijd geen grondig onderzoek plaats naar de problematiek van de dodehoekongevallen of naar de individuele en maatschappelijke voordelen van fietsinvesteringen op het vlak van gezondheid, leefmilieu, sociale cohesie en economie. Goed onderzoek is essentieel om goed doordachte en onderbouwde beleidskeuzes te maken. Bij minder populaire maatregelen dragen objectieve onderzoeksresultaten bovendien bij tot de vereiste draagkracht.

Diefstal voorkomen met degelijke fietsenstallingen Fietsdiefstal blijft een groot probleem. Zonder goede fietsenstallingen ben je niets met een perfect slot. De overheid en vooral lokale besturen hebben daarin een zeer belangrijke rol. Om het stallen van fietsen efficiënt aan te pakken, is een goede planning noodzakelijk. In een eerste fase moet de overheid de noden van de fietsers bekijken. Die moeten gekoppeld worden aan andere aspecten zoals winkels, horeca, scholen, bedrijven en sport -en cultuurinfrastructuur in de buurt. Eens dat in kaart gebracht is, kan een stallingsplan uitgetekend worden. Dat is meer dan ‘een fietsenrek op elke plek’, het zorgt voor de juiste infrastructuur die elke locatie nodig heeft.

Fietspaden sneeuwvrij maken De Fietsersbond informeerde alle gemeentelijke en gewestelijke wegbeheerders en vroeg hen om werk te maken van drie beleidspunten:

• Geen zout, wel sneeuwruimers

Wegbeheerders moeten geschikt materiaal aankopen om sneeuw te ruimen. Zout is niet efficiënt om sneeuw op het fietspad te verwijderen. Omdat fietsbanden te dun zijn, verspreiden ze het zout niet zoals autobanden. Daardoor doet het zout zijn werk niet. De enige goede bestrijding is sneeuw vegen. Na het vegen van de sneeuw kan pekel gebruikt worden om het fietspad sneeuwvrij te houden.

• Planning en communicatie

2010

Andere aandachtspunten

De Fietsersbond werkte naast deze drie grote thema’s nog aan een aantal andere onderwerpen.

Kruispunten blijven knelpunten Kruispunten blijven de zwakke schakels op de fietspaden. Op kruispunten komen fietsers en gemotoriseerd verkeer elkaar onvermijdelijk tegen, wat nog te vaak leidt tot conflicten en dus ongevallen. Het BIVV becijferde dat ongeveer de helft van alle ongelukken met fietsers gebeurt op kruispunten. De meeste ongevallen vinden plaats op kruispunten met voorrangsborden, maar het valt op dat er meer dodelijke fietsslachtoffers vallen op kruispunten met verkeerslichten.

• Fietsvriendelijke kruispunten

De Fietsersbond eist minimaal een duidelijke wegmarkering op alle kruispunten. De fietser weet daardoor waar hij of zij moet rijden; de automobilist ziet duidelijk dat er bij het afslaan een fietser kan oversteken. Maar het mag ook best wat meer zijn… Fietsers en gemotoriseerd verkeer krijgen nu meestal tegelijkertijd groen licht in dezelfde richting, met als gevolg dat rechtsafslaand verkeer in conflict komt met rechtdoorgaand fietsverkeer. Om die conflicten te vermijden zijn afzonderlijke groenfases een goede oplossing. Uiteraard moet de groenfase voor fietsers lang genoeg duren om veilig over te kunnen steken. Daarnaast zijn er verschillende creatieve oplossingen mogelijk zoals een fysische ‘voorstart’. Verkeerslichten op ooghoogte vindt de Fietsersbond gewoon een evidentie. Op zeer drukke verkeersaders zoals ringwegen en bij op- en afritten van autosnelwegen zijn fietsbruggen of –tunnels de meest efficiënte oplossing. Tunnels en bruggen vermijden de conflicten tussen gemotoriseerd verkeer en fietsers en zijn dus veilig en snel voor iedereen!

16


Ook moet er een werkschema worden opgesteld. Dat schema brengt de belangrijkste fietsroutes in kaart, en duidt aan welke fietspaden en belangrijke fietsverbindingen eerst moeten geveegd worden. Uiteraard is een goede communicatie tussen de gemeentes en het gewest hier noodzakelijk.

• Fietsroutes vrijmaken

Het is belangrijk dat fietsers weten welke fietsroutes eerst worden vrijgemaakt. Het is normaal dat niet alle fietspaden tegelijkertijd kunnen worden geruimd. Daarom is het voor fietsers handig om weten waar zij in eerste instantie wel vlot kunnen fietsen. Ook hier is een goede afstemming tussen gewest en gemeente van belang.

2010

Advies en onderzoek: meetfiets

In juni 2010 startte het proefproject fietspadenaudits 2010-2011. De Fietsersbond treedt daarin op als een expertorganisatie en tracht met steun van de Vlaamse Overheid een instrument te ontwikkelen dat het mogelijk maakt om de staat van de fietspaden in kaart te brengen. Het meetproject omvat twee grote luiken.

1 De Fietsersbond voert een fietspadenaudit uit in vijftien Vlaamse gemeenten plus 50 kilo– meter in Antwerpen. De gemeenten hebben zich vrijwillig kandidaat gesteld. Het gaat om een trillingsmeting aan de hand van een accelerometer. Putten, slecht aangelegde putdeksels of overgangen aan kruispunten en andere oneffenheden in de fietspaden worden met technologische apparatuur op een objectieve wijze in kaart gebracht. We gaan ook na of de fietspaden voldoen aan de conformiteitsregels zoals die beschreven staan in het Vademecum Fietsvoorzieningen: daarbij letten we onder andere op de breedte van het fietspad, snelheid op de aanliggende weg en breedte van de buffer. Aan de hand van deze twee groepen parameters krijgen de fietspaden een totaalscore. Bovendien worden in dit project alle fietspaden gemeten en krijgen de deelnemende gemeenten een zicht op de aanwezige infrastructuur en de grote blinde vlekken in hun fietspadennetwerk. Alle gegevens die onderweg worden verzameld, komen nadien in een online databank. Dit laat toe om alle mogelijke zoekopdrachten uit te voeren op de gegevens: bijvoorbeeld de scores van gemeentelijke fietspaden vergelijken tegenover de gewestelijke; welk materiaal scoort het beste op de trillingsparameter; hoeveel kilometer fietspaden zijn conform in onze gemeente,...?


17

4

2 Aan de hand van de opgedane ervaringen op de meetfiets en in nauw overleg met de provinciale mobiliteitsambtenaren en de Fietsmanager, formuleert de Fietsersbond tijdens dit project comforteisen die zullen toegevoegd worden in het Vademecum Fietsvoorzieningen. De technische specificaties in dit project worden mogelijk gemaakt door een samenwerking met de K.U. Leuven, die de fiets ontwikkelde, en de HUB die instond voor de databank en de smartphoneapplicatie voor een snelle gegevensinvoer en overdracht.

Meetfiets

Fietsersbond in beleids- en adviesraden -

De Mobiliteitsraad van Vlaanderen (MORA) De Advieswerkgroep personenvervoer van de MORA De Stuurgroep ‘wegwerken gevaarlijke punten en wegvakken in Vlaanderen’ Het Raadgevend Comité van de Gebruikers bij de NMBS De Federale Commissie verkeersveiligheid De Werkgroep vereenvoudiging wegcode van de Federale Commissie verkeersveiligheid - Gewestelijke Fietscommissie Brussels Hoofdstedelijk Gewest - Gewestelijke Mobiliteitscommissie Brussels Hoofdstedelijk Gewest - Staten Generaal Verkeersveiligheid Brussels Hoofdstedelijk Gewest Daarnaast zit de Fietsersbond in een aantal samenwerkingsverbanden: - Modal Shift - Bral (Brusselse Raad voor het Leefmilieu) - Smob (Sustainable Mobility of Brussels)


“Wij stellen onze eigen vak- en veldkennis en de expertise van ons netwerk ter beschikking van iedereen die mee ijvert voor een mobiliteitssysteem waarin de fiets centraal staat. We streven daarbij zoveel mogelijk samenwerking na.”

De Fietsersbond onderhoudt een efficiënte relatie met de belangrijkste media en verspreidt regelmatig persberichten naar aanleiding van actuele thema’s of gebeurtenissen.

Fietspaden sneeuwvrij

Overheid neem uw verantwoordelijkheid Memorandum federale verkiezingen Fietsersbond GRACQ

Fietsersbond hernieuwt pleidooi voor een verplichte fietsvergoeding

Fietsersbond steunt wetsvoorstel uniformisering maximumsnelheden Fietsersbond blij met komst fietssnelwegen

Fietsersbond afwachtend positief over initiatieven minister Crevits

“Ook in de haven van Gent zit fietsen in de lift. Fietspromotieplatforms als Bike to Work en de fietsrouteplanner www.gentfietst.be spelen hier– bij zeker een rol.”

Fietsersbond herhaalt pleidooi voor een aangename en leefbare stads- en dorpskern

Hilde Pauwelyn, projectcoördinator bij VEGHO Pendelfondsproject ‘Baanbrekend pendelen naar de Gentse haven’

Memorandum Belgisch Voorzitterschap

Acht fietswensen voor de volgende federale regering

Iedereen op de fiets 18


19

Iedereen op de fiets Aantal ondernemingen 2010 (149) Er zijn genoeg redenen om mensen te overtuigen tot meer fietsverplaatsingen: fietsen is gezond, milieuvriendelijk, slim en goedkoop. Daarom is sensibilisering één van de belangrijkste taken van de Fietsersbond. Mensen aanzetten tot gedragsverandering kan op verschillende manieren. Via allerlei campagnes en activiteiten reiken we de fiets aan als oplossing voor duurzame mobiliteit. Sommige campagnes organiseren we zelf, voor andere acties trekken we samen met mobiliteitsorganisaties aan de kar. Maar het doel is duidelijk: iedereen de fiets op!

2010

Bike to Work

Zoveel mogelijk dagen met de fiets naar het werk Bike to Work, een initiatief van de Fietsersbond en de Waalse zusterorganisatie GRACQ, stimuleert de Belgische werknemers om het hele jaar door zoveel mogelijk met de fiets naar het werk te rijden. De website www.biketowork.be staat daarbij centraal. Als hun werkgever deelneemt aan Bike to Work kunnen de werknemers hun fietspunten – 1 fietspunt per gefietste dag - inruilen voor heel wat voordelen en mooie prijzen. De fietsers kunnen ook tweemaal per jaar deelnemen aan een wedstrijd: de teamwedstrijd in juni en de winteractie van 15 november tot 21 maart.

Bike to Work kadert sinds haar oprichting in 2009 binnen het Europese Life Cycle-programma. Dat wordt via het European Agency for Health and Consumers gesteund door de Europese Unie. Life Cycle wil via de fiets verandering brengen in de sedentaire levensstijl van de Europeaan.

Waarom is de fiets belangrijk? Voordelen voor de werkgever ➜ Minder zieken, dus een verhoogde beschikbaarheid van het personeel ➜ Minder files, dus een verhoogde bereikbaarheid van uw onderneming ➜ Minder nood aan parkeerruimte, dus minder parkingkosten ➜ Een actieve manier van maatschappelijk verantwoord ondernemen Voordelen voor de werknemer ➜ Geen verkeersproblemen, dus je bent altijd op tijd ➜ Je rit van het werk naar je woonplaats is je dagelijkse portie sport ➜ De fiets is het goedkoopste vervoermiddel ➜ Je verplaatst je milieuvriendelijk ➜ De fiets zorgt voor een verhoogde onafhankelijkheid


“De fietser is voor ons het uitgangspunt. Wij stimuleren fietsgebruik voor iedereen. Fietsen is leuk. Fietsen is gezond. Fietsen is slim. Fietsen is vrijheid.”

20

Iedereen op de fiets

Aantal geregistreerde werknemers 2010 (10.139)

60

3000

50

2500

40

2000

Brussels l Hoofdstedelijk gewest

30

1500

Limburg

20

1000

Oost-Vlaanderen

10

500

Vlaams-Brabant

0

0

Antwerpen

West-Vlaanderen

Ondernemingen 2010 a.v.t.e. sprl Accenture NV/SA ACT’L sa ACW-Kempen (Campus Den Bond) ADMB Administration communale de Molenbeek-Saint-Jean Administration communale de Woluwe-Saint-Pierre Advanced Fair AG Insurance AGORA Alpro Anker LDC Antwerps minderhedencentrum de8 ArcelorMittal Gent ART AND BUILD ATOS WORLDLINE NV AZ Maria Middelares Bayer Bioscience NV Belgacom BELGIAN SHELL NV BNP Paribas Fortis Boek.be Bond Beter Leefmilieu Vlaanderen vzw BRAVVO Brussel Deze Week vzw Bruxelles Environnement - IBGE Bruxelles Mobilité Capsugel Cargill N.V. Gent CAW De Kempen vzw CAW Mozaiek vzw Centea NV CESE/EESC CHR de la CITADELLE CM Limburg CM Mechelen CNH Belgium nv CVO Lethas CVO VSPW-Gent Danone Dexia Dienst Toerisme Andorra drukkerij Cartim bvba DSV Solutions EACI - Europese Commissie ECF - European Cyclists’ Federation Egemin NV Electrabel Ensemble Leporello EUROPORTS TERMINALS GHENT NV EVO vzw Educatieve Vereniging voor Ouderwerking

EXTRA TIME Feys, Renard, Bossuyt & Sinnesael Fietsersbond vzw Flagey FM Brussel Fortis Commercial Finance NV FOYER VZW Gates Distribution Center nv GBS “Sint-Joost-aan-Zee” GE INDUSTRIAL BELGIUM BVBA, Power Protection Gemeente Begijnendijk gemeente Lochristi Gemeentebestuur Ham Gemeentebestuur Keerbergen Gemeentebestuur Oosterzele gemeentebestuur Ravels GRACQ - Les cyclistes quotidiens asbl Grote Routepaden vzw Guinaid Havenbedrijf Gent Heilig-Hartinstituut secundair onderwijs Impakt NV ING Institut d’Aeronomie Spatiale de Belgique Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie Jeugdzorg Ter Elst Kaneka Belgium N.V. Karel de Grote-Hogeschool KATHO KAUTEX TEXTRON BENELUX KBC Komimo vzw Koninklijke Vlaamse Schouwburg LBi Belgium SA Lessius Hogeschool Limburg.net LINDBERGH TRAVEL LUON Manus - BerchOp-Esdeurn vzw Maria Assumptalyceum Marmelade MAVA Mobistar NautaDutilh Nuyens NV BEKAERT SA O.-L.-Vrouwlyceum Genk OCMW - Stedelijk Ziekenhuis Roeselare OM Partners ONP/RVP Onze-Lieve-Vrouw-Presentatie Sint-Niklaas

OVAM Oxford fietsen Philips PIME vzw Pro Velo Procter & Gamble Provincie Limburg Provinciebestuur Oost-Vlaanderen Rijschool Traffix SADACI NV Sanofi Pasteur MSD SD Worx SDRB GOMB Sidaplax SIGNIFICANT GFK Sint-Jozefscollege SKF Logistics Services SOCIUS SOLVAY sa Sonicville SPF Mobilité/Transports SPF SPSCAE/FOD VVVL SQM EUROPE NV SRIB stad Sint-Truiden Stoquart SA SWIFT TCR BELGIUM NV Technopolis Consulting Group Belgium sprl Tempo-Team Group Belgium The Foodmaker TOYOTA MOTOR EUROPE NV/SA TRAJECT Mobility Management TRANSTEC tvbrussel UCB Pharma nv Uitgeverij Van In Universiteit Antwerpen Universiteit Gent UPC Sint-Kamillus USG People VISION VDS Computing nv VOBOS Volvo Group Belgium Vrije Sint-Clemensschool Vrije Universiteit Brussel VRT VZW De Touter vzw Jessa Ziekenhuis vzw Rustoord Toevlucht van Maria Waterwegen en Zeekanaal NV Wijkgezondheidscentrum Rabot vzw Your Mover Group


21

Fietsgebruik in kaart In 2010 lanceerde Bike to Work voor mobiliteitsverantwoordelijken de mogelijkheid om binnen de deelnemende ondernemingen het fietsgebruik op de voet te volgen via actuele Excel-rapporten. De informatie die we verzamelen via de geregistreerde fietsers biedt de ondernemingen informatie over het aantal geregistreerde fietsers in de onderneming (de participatiegraad) en de periodiciteit van het gefietste woon-werktraject (de fietsgraad). Door deze meetbare resultaten zullen de ondernemingen en wijzelf in de toekomst nog meer gerichte actie kunnen nemen om het fietsgebruik in woon-werkverkeer te verhogen. De rapporten kunnen ook door personeelsdiensten gebruikt worden om de fietskilometervergoeding uit te keren.

In 2010 genoten deelnemers van Bike to Work onder andere van deze voordelen ➜ cinematickets van Cartoon’s cinema in Antwerpen en Cinenews (voor UGC), Budascoop in Kortrijk ➜ Tickets voor Bozar, Brussels Philharmonic, Bronks, Flagey, Design Museum Gent, Kasteel van Gaasbeek, Boudewijnpark, FotoMuseum, Olmense Zoo, Plantentuin van Meise ➜ Cadeauboxen ➜ Brusselse fietskaart ➜ Boeken, korting op Lazer helmets, Garmin, Oxford fiets, Trelock fietssloten, Trap & Tram tickets van Westtoer

Verhoging fietsgebruik Fietsgebruik: het aandeel van de fiets in de woonwerk verplaatsingen, bekom je door:

% FIETSGRAAD

100

Participatiegraad % = het aantal werknemers dat naar het werk fietst

Fietsgraad % = hoe vaak de werknemers naar het werk fietsen

X

50 7,5%

Verhogen van het fietsgebruik = Verhogen van de participatiegraad Verhogen van de fietsgraad

30 3% 0

10

15

100

% PARTICIPATIEGRAAD

Bike to Work acties De website www.biketowork.be staat centraal in de hele campagne. In 2010 organiseerden we via de website drie directe acties om meer werknemers op de fiets te krijgen. Daarnaast was Bike to Work actief betrokken bij twee campagnes in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: Friday Bikeday en European Mobility Week.

2 Bike to Work Teamwedstrijd In 2010 organiseerden we voor het tweede jaar op rij de Bike to Work teamwedstrijd met als motto ‘teamspirit, engagement en plezier’. De wedstrijd liep van 31 mei tot 25 juni. Tijdens deze twintig werkdagen probeerden teams van maximaal vier werknemers samen minstens 50 procent van hun woon-werkverkeer met de fiets af te leggen. De teams die deze doelstelling haalden, maakten kans op mooie prijzen zoals een Oxford fiets, Vaude fietstas, Gladiator fietsklauw, Lijnpas, UGC bioscoopticket of een Velodroom waardebon van 250 euro. Voor de Zomerwedstrijd schreven 1.599 deelnemers in uit 72 verschillende ondernemingen. Op 31 mei telde Bike to Work 3.800 geregistreerde fietsers uit 119 ingeschreven ondernemingen. Bike to Work schonk voor het eerst een Cruzbike Sofrider aan de gemotiveerde werknemer die drie nieuwe collega’s kon overtuigen om in zijn Bike to Work-team te stappen. Op 28 juni werden alle teams, hun werkgevers en de pers uitgenodigd op de prijsuitreiking in MicroMarché in Brussel. Voor en na de prijsuitreiking was er tijd voor een babbel, live muziek, gratis shiatsumassage, Cyclo fietsnazicht en een hapje en drankje. Jan van den Nieuwenhuijzen, CEO van SD Worx lootte de eerste prijs: vier Oxford fietsen voor het winnende team.

Drie directe acties

3 Bike to Work Winter Trophy

1 Voordelen in ruil voor fietspunten Als de werkgever deelneemt aan de actie kunnen werknemers zich registreren en krijgen ze een Bike to Work-profiel. Daarop sparen ze een fietspunt per gefietste dag. De gespaarde fietspunten kunnen ze dan online omruilen tegen voordelen. Adrien Joveneau

Nic Balthazar

Ingeruilde voordelen en punten 1/1/2010 - 31/12/2010 Totaal omgeruilde punten

19.294

Totaal omgeruilde voordelen

1.133

Verschillende voordelen

154

Fietsers die ruilden (uniek)

581

Aantal leveranciers

84


Prijsuitreiking van de Bike to Work teamwedstrijd in Brussel

Wintertrophy

“Wij zien de fiets als basisschakel van duurzame mobiliteit. Elke dag opnieuw gaan we de uitdaging aan om van de fiets de logische keuze te maken.”

Bike to Work wil niet enkel meer werknemers op de fiets krijgen, maar ook houden. Vooral tijdens de wintermaanden verdwijnen heel wat fietsen in de garage om er pas in de lente weer uit te komen. Tijdens de winter motiveerde Bike to Work de werknemers met de Winter Trophy, die liep van 15 november 2009 tot en met 21 maart 2010. Fietsende werknemers van een deelnemende werkgever die hun fietsrit naar het werk registreerden maakten kans op de weekprijs: cadeauboxen, Vaude fietstassen of Trappersgidsen. Tijdens vier opeenvolgende wedstrijdperiodes gaven acht fietsende Belgen het voorbeeld en daagden de fietsers uit om evenveel of meer te fietsen. Met dank aan de verschillende bekende en fietsende Belgen. Nic Balthazar, televisie- en filmmaker en Franstalig collega Adrien Joveneau gaven de aftrap op 15 november. Ze lanceerden de eerste uitdaging en trokken samen duizend deelnemers. In de tweede editie - een Brusselse derby - stonden ACV Gewestsecretaris Myriam Gérard en Olivier Willockx van Beci aan de start. Ze wisten vierhonderd deelnemers op de fiets te houden. Op het einde van iedere wedstrijdmaand werden er per uitdager twee winnaars geloot, vier in totaal. Zij wonnen een winteren zomerondergoedset van AGU.

15.11.2010 t/m 21.03.2011 Ga de uitdaging aan en win! Alle info op www.biketowork.be

22



23

Twee acties in Brussels Hoofdstedelijk Gewest 1 Friday Bikeday

2 European Mobility Week en Brusselse Week van de Vervoering

Na drie onafhankelijke edities werd de fietscampagne Friday Bikeday in 2010 geïntegreerd in de website Bike to Work. Tussen 21 mei en 17 september werden werknemers in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest opgeroepen om op vrijdag naar het werk te fietsen én deze fietsrit te registreren op de Bike to Work-kalender. Op die manier raakten zij vertrouwd met het opzet van Bike to Work en was de stap kleiner om meer dagen per week te fietsen; elke gefietste dag is immers een punt waard. Deze campagne werd gratis aangeboden aan de Brusselse ondernemingen, met financiële steun van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De vorige edities was de website www.fridaybikeday.be een onafhankelijk platform. Die richtte zich drie maanden per jaar naar werknemers in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De campagne werd vlot opgepikt door Brusselse ondernemingen die er spontaan eigen initiatieven rond opstelden zoals fietsontbijten en wedstrijden. Tijdens de actieperiode hadden we 1.805 fietsende werknemers bij 57 geregistreerde ondernemingen. Werknemers die hun fietsrit op vrijdag registreerden op de online fietskalender maakten kans op mooie prijzen. Elke week viel er één deelnemer in de prijzen. In totaal waren er zeventien winnaars, die beloond werden met een cadeaubox, een Velodroom-waardebon ter waarde van 125 euro, een Vaude rugzak of een fietstas.

De Brusselse Week van de Vervoering kadert binnen de European Mobility Week, een sensibiliseringscampagne om mensen te wijzen op de voordelen van fietsen, wandelen en openbaar vervoer. Brussel was in 2010 de enige Belgische stad die deelnam aan de European Mobility Week. Wegens de grote concentratie aan ondernemingen, het groeipotentieel voor woonwerkritten met de fiets en de Europese context kon Bike to Work niet achterblijven. Tijdens die week van 16 tot en met 22 september namen we deel aan het Mobility Day evenement ‘Fiets en onderneming’, een organisatie van CIEM (Centre Interuniversitaire d’Etude de la Mobilité). De Fietsersbond lichtte de realisaties van Bike to Work toe aan de aanwezige mobiliteitscoördinatoren en ondernemingen. Op 16 september 2010 had Bike to Work ook een infostand op de Mobility Day van het Europees Parlement in Brussel samen met Pro Velo. Op 17 september, als afsluiter van de Friday Bikeday-campagne nodigden we alle Brusselse fietsers uit voor een Friday Bikeday fietstocht en –ontbijt op het Sint-Jansplein. Bruno De Lille, staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest belast met Mobiliteit en Evelyne Huytebroeck, minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering hadden die ochtend de eer om de fietsers te verwelkomen en de tien geselecteerde Friday Bikeday ondernemingen een Pro Velo-fietsopleiding voor hun personeel te overhandigen. Vanuit Brussel Centraal werden de politici onder begeleiding van een fanfare op een zevenkoppige tandem per fiets begeleid tot aan het Sint-Jansplein. Daar vonden het fietsontbijt (in samenwerking met Exki), de speeches en de prijsuitreiking plaats.

Friday Bikeday resultaten 2010 Aantal fietsritten (totaal 8.640)

800 700

Prijsuitreiking winnende ondernemingen

600 500 400 300

21 mei 28 mei 4 juni 11 juni 18 juni 25 juni 2 juli

9 juli

16 juli 23 juli 30 juli 6 aug 13 aug 20 aug 27 aug 3 sept 10 sept 17 sept

Aantal gefietste km (totaal 172.818,56 km)

15000

12000

9000

6000


9 juli


Uitgespaarde C02 (totaal 40,69)

3,5

De Fietsersbond communiceert over Bike to Work via de website www.biketowork.be, een digitale nieuwsbrief, affiches in de bedrijven voor de teamwedstrijd in juni en de Winter Trophy, tevredenheidsenquêtes, een Facebook-pagina en netwerkevenementen via Kauri en Linkedin.

3,0

Over www.biketowork.be (cijfers tot 31 december 2010)

2,5

2,0

1,5

24



9 juli

Aantal bezoekers

272.569

Bezoekersloyauteit

9-14 15-25 26-50 51–100

Gemiddeld aantal bezoekers

846.48

Absoluut unieke bezoekers

58,849

Gemiddelde paginaweergaves

4

Gemiddelde bezoektijd

2 min en 30 sec


keer op website keer op website keer op website keer op website

10% 12% 13% 10%


25

2010 Laat je zien op de fiets!

2010 Fiets(je) vaardig

Fietsverlichting? Logisch toch!

Zet je kinderen op de goede weg

De Fietsersbond startte in het najaar van 2010 met de campagne ‘Laat je zien op de fiets!’. De actie is een dwingende oproep om regelmatig je fietsverlichting te controleren. Fietslicht stuk? Vervang het dan meteen of laat het herstellen door een vakman.

In het kader van de Aardig-op-weg-week 2010, een jaarlijks terugkerende sensibiliserende campagneweek voor duurzame mobiliteit met in 2010 als thema ‘Zet je kinderen op de goede weg’, wilden de verschillende mobiliteitsverenigingen ouders aanzetten tot het goede voorbeeld: kinderen van de achterbank halen en ze de kans geven om actief en zelfstandig deel te nemen aan het verkeer. Omdat jong geleerd, oud gedaan is.... In het kader van deze campagneweek organiseerde de Fietsersbond samen met de Gezinsbond de actie ‘Fiets(je) vaardig’.

Een goede fietsverlichting en verkeersveiligheid gaan hand in hand. Cijfers over het aantal ongevallen als gevolg van slecht werkende fietsverlichting bestaan er niet. Steekproeven van de Fietsersbond brachten wel aan het licht dat nog behoorlijk wat fietsers zonder verlichting rondrijden op momenten en op plaatsen waar dat echt wel aangewezen is. Fietsers moeten beseffen dat een degelijke fietsverlichting absoluut geen overbodige luxe is. Toch vertrekken veel fietsers zonder of met een slecht werkende verlichting op weg. Fietsers die zich niet tonen in het verkeer brengen niet alleen zichzelf in gevaar. Veel automobilisten ergeren zich eraan en schrikken vaak als er plotseling een onverlichte fietser opduikt. Levensgevaarlijk dus!

Leer je kinderen veilig fietsen Kinderen en jongeren fietsen graag. De fiets is het enige vervoermiddel dat ze zelfstandig kunnen gebruiken. Op het moment dat ze veilig kunnen fietsen, laten de ouders toe dat ze alleen naar school rijden of naar de muziekschool, de sportclub, de jeugdbeweging of naar hun vrienden. Omdat de ouders niet meer altijd als taxichauffeur over en weer moeten bollen, komt er voor hen heel wat tijd vrij. Vooral middelbare scholieren trekken er graag op uit met de fiets en dan willen ouders zeker zijn dat hun pubers dat veilig doen. Ze appreciëren het op die leeftijd niet meer als volwassenen met hen meerijden, omdat ze dat als controle ervaren. Eigenlijk is meerijden op dat moment ook niet meer nodig. Daarom dat ouders hun kinderen zo vroeg mogelijk, liefst in de periode van de lagere school, intensief in het verkeer moeten begeleiden.

Slechte fietsverlichting heeft ook een impact op het imago van de fietser. Veel mensen associeren fietsers zonder licht, met nonchalance. Dat is echter snel opgelost met een minimum aan onderhoud en een geringe investering. De Fietsersbond wil de fietser op zijn verantwoordelijkheid wijzen. Het stijgende aantal fietsers impliceert niet dat ze niet gebonden zijn aan de wegcode zoals elke verkeersdeelnemer. Ook fietsers hebben plichten. Sinds de verkeerswet toestaat dat verlichting niet meer hoeft vast te zitten aan de fiets, zijn de argumenten om toch onverlicht rond te rijden eerder pover. Omdat de meerderheid van onze wegen vrij goed verlicht is, zien sommigen fietsers het slechts als een geringe noodzaak om verlicht rond te rijden. Ze beseffen niet dat gezien worden door anderen even belangrijk is. De dubbele inhoud van de slogan ‘Laat je zien op de fiets!’ verwijst naar die verschillende boodschappen.

Aangename en leerrijke workshop

Tot zover de theorie, want veel ouders willen wel fietsen met hun kinderen, maar omwille van de verkeersdrukte durven ze niet goed. Ouders hebben veel vragen: waar moeten we in het verkeer op letten? Hoe breng je de tips en regels op een goede manier over? Wat moet je weten over een goede fiets? Welke oefeningen kan je doen? En hoe en wanneer rijden we samen het echte verkeer in?

Campagne fietsverlichting: herstelacties

De Fietsersbond en de Gezinsbond organiseerden op 18, 19 en 26 september samen een workshop ‘Fiets(je) vaardig’ als antwoord op deze vragen. Ouders konden samen met de kinderen oefeningen en spelletjes uitvoeren rond fietsvaardigheden. De spelletjes waren eenvoudig, leuk en konden thuis gemakkelijk herhaald worden. Kinderen kregen de kans om hun fietsvaardigheden die ze in het echte verkeer goed kunnen gebruiken, rustig te trainen. De workshops waren bedoeld voor kinderen van zes tot twaalf jaar én hun ouders.

In een aantal belangrijke steden organiseerde de Fietsersbond herstelacties. Het algemeen secretariaat bood daarvoor volledige logistieke ondersteuning: een goed zichtbare stand, gedrukt infomateriaal, gepersonaliseerde informatieverstrekking en de medewerking van (semi-)professionele fietsherstellers om de verlichting van de passerende fietsers na te kijken en desnoods te herstellen. De kleinere wisselstukken waren gratis, voor de grotere onderdelen werd een kleine vergoeding gevraagd. De Fietsersbond kon de wisselstukken krijgen via een sponsor.

“Mijn zoon van tien vond het leuk en vond de spelletjes op de fiets een goed idee”

De herstelmomenten hadden telkens plaats aan stations waar een grote groep fietsende pendelaars passeerde. Die locatie aan de stations bood tevens het praktische voordeel dat een beroep kon worden gedaan op de Fietspunten voor nazicht en herstellingen. De herstelacties hadden plaats in Brussel (8 november), Hasselt (7 december), Aarschot (3 december), Deinze (9 december) en Antwerpen (3 december). Er werd een oproep gericht aan alle afdelingen van de Fietsersbond om deel te nemen aan de campagne. In de mate van het mogelijke werd gestreefd naar een zo egaal mogelijke geografische spreiding. In West-Vlaanderen vonden wij echter geen afdeling die voldoende mankracht ter beschikking kon stellen om een herstelactie uit te voeren. De afdelingen Pajottenland, SintNiklaas en Mortsel organiseerden een kleinere actie.

‘Laat je zien op de fiets!’ wilde in eerste plaats sensibiliseren door te informeren. Dat gebeurde door de verspreiding van een folder en een website waarin meer in detail werd ingegaan op de informatie over fietsverlichting. De herstelacties werden telkens vooraf aangekondigd via de pers en aan alle lokale leden waarvan ons het e-mailadres bekend is. Fietshandelaren kondigden eveneens de acties aan. In Brussel werden alle leden persoonlijk aangeschreven en werd de actie aangekondigd via de digitale nieuwsbrief. Ook via de GRACQ werd de actie aangekondigd.

26

FIE031_fietsverlichting_flyer_def.indd 1

“Verrassend leuke activiteit!”

De workshops vonden plaats in: Aarschot, Beveren, Boechout-Vremde, Buggenhout, Deinze, Edegem, Hasselt, Herent, Leuven, Mechelen, Roeselare, Ronse, Schoten, Sint-Niklaas, Vilvoorde, Zwevegem. 511 volwassenen en kinderen schreven zich in voor de 32 workshops. Uiteindelijk zijn er naast de ingeschreven personen nog W P O E G G I meer deelnemers komen opdagen, vooral op die plaatsen waar L I E RENV E D N I de workshops samenvielen met de Autovrije Zondag en toevalK E J ;ET lige passanten nog konden aansluiten. Een enquête bij de deelBEWAAR MIJ nemers met een respons van 56%, wijst uit dat het merendeel tevreden was over de kwaliteit van de actie, de workshop interessant vond en zou aanraden aan andere gezinnen.

Laat je zien op de f×ets!

KATERN BIJ ’DE BOND’ VAN 27 AUG USTUS 2010

© Stefan Dewickere

Tijdens de donkere herfsten wintermaanden is een DEGELIJKE FIETSVERLICHTING VAN LEVENSBELANG. Wie rondrijdt zonder of met slecht werkende verlichting, wordt niet gezien en brengt zichzelf in gevaar. Zo eenvoudig is dat.

Terug naar school Begin september staan heel wat gezinnen weer voor de uitdaging om iedereen veilig en tijdig op school en op het werk te krijgen. Veiligheid en stiptheid combineren tijdens die ‘familiale ochtendspits’ is niet eenvoudig. Dus zetten heel wat ouders hun kinderen met de auto voor de schoolpoort af. “Want met al die auto’s op de weg, kunnen we onze kinderen toch niet te voet of met de fiets naar school sturen? Veel te gevaarlijk!” Om die negatieve spiraal - door het idee van onveiligheid worden er meer kinderen met de auto gebracht, maar daardoor wordt het aan de schoolpoorten nog onveiliger - te doorbreken moeten we kinderen leren om zich zelfbewust, veilig en efficiënt met de fiets te verplaatsen. Doe je mee?

Fietsers zonder verlichting zijn een ergernis van veel automobilisten. Die schrikken wanneer er plots een onverlichte Àetser opduikt. Laat je dus zien op de Àets!

De fiets op! Fietsen is goedkoop en gezond. Een dagelijks fietstochtje naar school is een eenvoudige en perfecte remedie tegen te weinig beweging; iets waar zowel kinderen als volwassenen mee te kampen hebben. Daarnaast is de fiets enorm belangrijk in de ontwikkeling van kinderen en jongeren omdat ze zich zo zelfstandig kunnen verplaatsen. Als ze veilig kunnen fietsen, zijn ze in staat om op hun eentje naar school, de muziekles, de sportclub, de jeugdvereniging of naar hun vrienden te rijden. Iets oudere kinderen verkennen hun woonomgeving met de fiets, goed voor de sociale contacten.

05-11-2009 13:52:53

Leuk neveneffect is dat ouders minder als taxichauffeur over en weer moeten rijden, en dus zelf ook meer tijd vrij krijgen.

Vroeg beginnen Tieners trekken er graag op uit met de fiets omdat ze dan vrij zijn. Op het moment dat kinderen zelfstandig willen fietsen is het natuurlijk te laat voor fietslessen. Pubers pikken het niet dat je met hen meerijdt of nog met lessen aankomt en terecht. Goed voorbereide tieners kunnen volop genieten van de vrijheid die de fiets hen biedt. Daarom is het uiterst belangrijk dat je kinderen van kleins af leert fietsen en hen meeneemt in het verkeer. Al doende leren dus. Vanaf ongeveer acht à negen jaar kan een kind het verkeer rond zich beter inschatten. Wil dat zeggen dat alle kinderen dan alleen de straat op mogen? Zeker niet. Dan is het moment aangebroken om hen intensief in het verkeer te begeleiden zodat ze de nodige inzichten krijgen om veilig op wisselende omstandigheden te reageren. Hoe vroeger we de kinderen onderdompelen in het verkeer, hoe meer vaardigheden en inzichten ze zullen krijgen. Die begeleiding en de dagelijkse fietservaring naast papa of mama zijn van groot belang om veilig, rustig en zelfbewust te kunnen fietsen. De Gezinsbond en de Fietsersbond stelden deze krant samen, boordevol praktische tips om samen met je kinderen op weg te gaan. We wensen jullie een veilig fietsend schoolbegin!

Kiezen voor de fiets is de weg inslaan van duurzame en kindvriendelijke mobiliteit. De fiets vertraagt het verkeer en geeft kinderen de kans om actief en zelfstandig deel te nemen aan het verkeer en de samenleving. Uiteraard kunnen we niet alles oplossen met ons eigen verkeersgedrag: een veiligere infrastructuur blijft meer dan noodzakelijk. Daarom pleit de Gezinsbond voor een kindnorm (zie pagina 4 en 8) bij de aanleg van wegen, zeker in de schoolomgeving, en zet de Fietsersbond zich al jaren in voor betere fietspaden en fietsinfrastructuur.

Automobilisten opgelet:

In de aanloop van de actie verscheen een fietskatern in De Bond van 1 september, met daarin tips om veilig in het verkeer te fietsen. Financiële ondersteuning voor de redactie, samenstelling en druk van deze katern kwam van Ethias.

school in de buurt!

Vanaf 1 september wordt het weer druk in de schoolomge auto niet zijn, dan kan je vingen! Moet je daar met die plaatsen beter vermijden. de Rijd je er toch voorbij, houd rekening met onze kindvriende dan lijke tips: Besef dat jonge fietsertjes niet altijd even zeker fietsen en minder stuurvast zijn. maken soms plotse, onverwacht Ze e bewegingen. Geef hen oefenen. de tijd en de ruimte om te Weet dat jonge kinderen snelheid en remafstand nog niet goed kunnen inschatten. Kinderen zijn impulsief: ze rennen soms onverwacht s de straat op, achter een wegrolt of naar een vriendje bal die aan de overkant. Respecteer de zone 30. Soms moet je snel kunnen stoppen. Je mag een fietser pas voorbij rijden als je een meter afstand kan houden, de fietser ruimte om uit zo geef je wijken. Kinderen kunnen nogal schrikken als een voorbijrijdt. wagen hen Parkeer niet dubbel, sta niet stil op vluchtheuvels, fietspaden ‘voor eventjes’. Foutparkeer ders zorgen voor zeer gevaarlijke of voetpaden. Ook niet Hou de zebrapaden vrij situaties aan scholen. en parkeer op meer dan vijf meter van zebrapaden: zorg dat fietsers en voetgangers ervoor voldoende zien en gezien worden! Respecteer alle verkeersreg els. Kinderen kunnen moeilijk (foutief) gedrag van volwassene overweg met onverwacht s n. Let goed op en kijk in je spiegels voor je uit de auto stapt. Wie zijn auto voorrang geven aan fietsers verlaat moet en auto’s op de rijbaan. Let ook op de kant van het fietspad, als iemand daar uitstapt. Automobilisten die zelf vaak fietsen, beseffen vaak sneller wat onveilig is voor Neem zelf eens af en toe fietsers. de fiets, zodat je je beter kan inleven.

De actie kreeg ruime aandacht in de pers met een bijdrage in het VTM-journaal van 18 september en ruim twintig krantenartikels. Uiteraard besteedde ook De Bond extra aandacht aan ‘Fiets(je) vaardig’.

27

2010

Acties in Brussel

De Fietsersbond hield in 2010 een aantal opmerkelijke sensibiliseringsacties. In dit jaarverslag lichten we er enkele toe. Voor een volledig overzicht verwijzen we naar het aparte jaarverslag van de Fietsersbond Brussel.

23/1 Fietsactie op het Autosalon Groene auto’s waren één van de opmerkelijke nieuwe trends op het Autosalon van 2010. Of het nu gaat om elektrische of hybride wagens, de voertuigen blijven even energieafhankelijk. Om het grote publiek duidelijk te maken dat de fiets nog steeds het meest ecologische vervoersmiddel blijft, organiseerde de Fietsersbond samen met de GRACQ een symbolische actie op zaterdag 23 januari aan de Heizel. Met een fietstaxi vervoerden we de salonbezoekers van hun parking naar de ingang van het salon en verspreidden flyers onder de bezoekers. Een opgemerkte actie.

6/6 De Ronde van 11 Zondag 6 juni fietsten ongeveer duizend enthousiastelingen langs verschillende gemeenschapscentra in en rond Brussel ten voordele van 11.11.11. De ‘Ronde van 11’ in Brussel was de afsluiter van dit evenement, want op 30 mei werden in 11 andere locaties verspreid over de Vlaamse provincies ook fietstochten georganiseerd. De Fietsersbond steunde dit initiatief en tekende de route uit.

27/8 Kritische Massa 27/2 Actie ‘Wildparkeren’ ‘Ik ben zo weer weg’ blijft voor veel bestuurders het makkelijke excuus om zich – lang of kort - illegaal op het fietspad te parkeren. Elke minuut dat op het fietspad geparkeerd wordt, is er één teveel. Het is niet enkel een inbreuk op het verkeersreglement, maar brengt de fietsers ernstig in gevaar. Fietsers worden verplicht het fietspad te verlaten en moeten zich mengen tussen het gemotoriseerde verkeer, vaak op drukke verkeersassen. Ondanks dat grote risico is wildparkeren een frequente inbreuk die te weinig door de politie wordt geverbaliseerd. Op 27 februari voerden de Fietsersbond en de GRACQ samen actie tegen het wildparkeren in Brussel. Wildparkeerders kregen 'rode kaarten'. Na enige tijd kwam de politie ons zelfs ter hulp. De Fietsersbond hoopt dat de politie in de toekomst de wildparkeerders meer verbaliseert.

Het platform Modal Shift (waar de Fietsersbond lid van is) en PlaceOVelo organiseerden een fietstocht naar het Laarbeekbos in Jette, onder het motto ‘Hoe breed kunnen we gaan?’. De tocht op 27 augustus leidde niet toevallig naar het Laarbeekbos: dat wordt bedreigd door de plannen om de Ring rond Brussel van extra rijstroken te voorzien. De ‘Kritische Massa’ vroeg aandacht voor deze plannen.

3/4 Paashaasactie De Fietsersbond en de GRACQ organiseerden zaterdag 3 april een actie tegen het gebruik van kasseien in het stadscentrum. Onlangs leverde het Brussels gewest (Bestuur Ruimtelijke Ordening en Huisvesting) een bouwvergunning af voor de herinrichting van de Grote Markt en de omgeving. Die stelt dat de werken enkel mogen aanvangen als de heraanleg gebeurt met (bolle) kasseien. Reden genoeg om nog maar eens te protesteren tegen het gebruik van (bolle) kasseien. Actievoerders fietsten door het stadscentrum met eieren op de bagagedragers. Op het einde van de rit bleef er niet veel over van de eieren. Een ludieke actie waarmee we nogmaals onderstreepten hoe oncomfortabel en onveilig kasseien zijn voor fietsers en andere actieve weggebruikers.

3 tot 12/5 Bike Experience Een campagne van de Brusselse fietsverenigingen om het fietsen in de stad in de best mogelijke omstandigheden uit te testen. Twee weken lang lieten de deelnemers hun auto voor de deur staan en fietsten ze naar het werk. Dertig kandidaat-fietsers kregen een opleiding ’fietsen in de stad’ en werden drie dagen geëscorteerd door ervaren stadsfietsers.

“Bike Experience heeft mijn ogen echt geopend. Fietsen in Brussel leek me te gevaarlijk, maar dankzij mijn ervaren coach kreeg ik de microbe goed te pakken. Met de fiets ben ik veel sneller op het werk en ik heb ook veel meer energie.”

28


Deelnemers aan Bike Experience in Brussel


29

5 “Ik bots soms letterlijk op nieuws tijdens het fietsen”

Sacha Van Wiele, journalist Gazet van Antwerpen

“Een perfect fietsmoment is als je dingen ziet die je anders niet ziet”

“We nemen altijd de fiets voor onze dagelijkse verplaatsingen in de stad en daarbuiten. Dankzij de tips van de Fietsersbond zitten we zekerder in ons zadel”

Jacqueline Goossens, journaliste en schrijfster

Mijnheer en mevrouw Hellemans - Claus

Preventie & educatie op de fiets 30


31

Preventie & educatie op de fiets

3 Preventiecursussen met een educatieve fietstocht Kom vlot uit de hoek!

Minder fietsongevallen en meer mensen op de fiets, dat is waar de Fietsersbond voor werkt. Het Preventie- & educatieteam wil dat bereiken door alle mensen de nodige kennis, vaardigheden en attitudes bij te brengen om veilig te fietsen. Mensen die nog niet (kunnen) fietsen met volle zin op de fiets krijgen. Doorwinterde fietsers stimuleren om dit veilig te doen. Daar werken wij voor, het hele jaar door! De hoofdtaak van het Preventie- & educatieteam bestaat uit de ontwikkeling en uitvoering van eigen en op maat gemaakte projecten. Op die manier bouwen we aan een gevarieerd aanbod dat tegemoetkomt aan verschillende doelgroepen. Met onze werking behandelen we een brede waaier aan mobiliteitsrelevante thema’s die aansluiten bij de meest acute noden en wensen van de fietsende maatschappij. Naast de ontwikkeling van educatieve materialen spitsen we ons toe op de begeleiding en ondersteuning van scholen, bedrijven, organisaties en overheden. Ons uitgangspunt hierbij is altijd de fietser!

Actief en bewust fietsen voorkomt dodehoekongevallen

Heel wat senioren voelen zich onzeker op de fiets, omdat het verkeer drukker wordt, verkeersregels veranderen of de conditie vermindert. Met een opfrissing van de verkeerskennis worden veel onzekerheden weggenomen. In 2010 organiseerde de Fietsersbond 24 lokale preventiecursussen. Tijdens deze konden senioren de nodige kennis en fietsvaardigheden opdoen om zich veilig in het verkeer te verplaatsen in hun eigen leefomgeving. Na de theorie en een korte fietstraining was er telkens een fietstocht in het verkeer langs moeilijkere punten. Voor 15 cursussen werkte de Fietsersbond samen met de seniorensportfederatie S-Sport. De cursussen duurden telkens een halve dag. Ze zijn bestemd voor groepen van maximaal 30 deelnemers. Omdat de dode hoek ook gevaarlijk is voor senioren besteedde de Fietsersbond extra aandacht aan sensibilisering van 55-plussers rond deze problematiek. In de seniorenbrochure is er een hoofdstuk gewijd aan het voorkomen van dodehoekongevallen en een doelgroepgerichte postercampagne vestigde de aandacht op de dodehoekproblematiek.

Met steun van: Vlaamse Ouderenraad - SeniorenNet - S-Sport Federatie vzw - de 5 Vlaamse provincies en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

2010

Senioren veilig op de fiets!

Grote sensibiliseringscampagne voor fietsende 55-plussers In 2010 focuste de Fietsersbond extra op de meer ervaren fietser (55+). Met de campagne ‘Senioren veilig op de fiets!’ boden we hen een educatief programma aan dat tegemoet komt aan de specifieke noden van senioren op de fiets en in het verkeer. De campagne kreeg steun van staatssecretaris voor Mobiliteit Etienne Schouppe en genoot de sympathie van de Vlaamse Ouderenraad.

1 Nieuwe brochure voor fietsende 55+ De Fietsersbond schreef een gloednieuwe brochure Senioren veilig op de fiets: fietsen en genieten van dagelijkse verplaatsingen. In de brochure komt onder andere aan bod: fietsen als stimulans voor lichaam en geest, een goede fietsuitrusting, veilig en preventief fietsen in het verkeer, voorkomen van dodehoekongevallen, fietsen in wisselende omstandigheden en – zeker niet onbelangrijk - passie voor de fiets.

2 Provinciale infodagen over fietsen, senioren en de dode hoek

Met de organisatie van zes provinciale infodagen werkte de Fietsersbond in 2010 specifiek voor twee doelgroepen: senioren en begeleiders van fietsende 55-plussers. Tijdens de infodagen vond in de voormiddag de vormingssessie 'Fietsen en senioren' plaats: een infomoment voor mensen die professioneel of als vrijwilliger senioren begeleiden. In de namiddag volgde een praktijkles over de dode hoek bij vrachtwagens. De deelnemers konden op een fietsparcours hun fietsvaardigheid testen en kennis maken met een elektrische fiets. De infodagen vonden plaats op 26 april (Oost-Vlaanderen), 4 mei (Vlaams Brabant), 12 mei (West-Vlaanderen) en 2 september (Antwerpen).

32


2010

Jongeren en scholen

1 Zet je kinderen veilig op weg Je kinderen leren fietsen doe je best zo vroeg mogelijk. Voor kleine kinderen is het puur plezier, vanaf de lagere school is samen fietsen comfortabel en voor kinderen van ongeveer elf of twaalf jaar is fietsen een belangrijke stap naar zelfstandigheid. Om dat te stimuleren biedt de Fietsersbond het hele jaar door cursussen en educatief materiaal aan op maat van scholen en jongerengroepen. De focus in jongereneducatie ligt altijd op veilig leren fietsen als stap naar zelfstandig verplaatsen.

2 Bike it! ‘Bike it!’ was een pilootproject voor jongeren tussen 12 en 14 jaar. Tijdens de zomervakantie werd een dag (17 augustus) uitgetrokken om jongeren van deze leeftijd onder te dompelen in het thema verkeersveiligheid. De dag startte met een verkeersquiz op maat van de jongeren om hun kennis van de wegcode na te gaan en te verbeteren. Er was ruimte voor interactie en het delen van ervaringen die de jongeren hadden in het verkeer. De jongeren kregen van de verkeerspolitie Antwerpen tekst en uitleg over de wettelijke bepalingen van de fiets. Wat zijn de verplichte onderdelen, hoe controleer ik of mijn fiets niet op onderhoud moet, enzovoort. Daarna werden de fietsvaardigheden van de deelnemers getest. Dit deden we aan de hand van enkele spelletjes op of met de fiets. Zo ervaren jongeren dat er veel meer mogelijk is met de fiets dan louter functionele verplaatsingen en om deze spelletjes tot een goed einde te brengen is ook een technische vaardigheid vereist. Na de middagpauze begon het echte fietswerk. We trokken met de jongeren de baan op voor een educatieve fietsroute door de stad Antwerpen. Op kritieke punten werd halt gehouden om de situatie te analyseren en na te gaan hoe we dit als preventieve, zelfbewuste fietser het beste aanpakken. De moeilijkste passages werden individueel genomen zodat een één op één - begeleiding mogelijk was. Om deze tocht met de nodige ontspanning af te wisselen reden we ook langs het Stadspark en Park Spoor Noord. Op de fietsramp en de fietshindernissen testten we ook de vaardigheden in een beschermde omgeving. We sloten af met een nabespreking om na te gaan wat we die dag hadden bijgeleerd.


33

3 Navorming ’10 op 10’: fietsen in het reële verkeer

2010

Voor veel deelnemende ‘10 op 10’-scholen is het zoeken naar een goede manier om praktijkgerichte verkeerseducatie om te zetten naar lessen en oefeningen in het echte verkeer. De Fietsersbond heeft ook in 2010 verschillende nascholingen gegeven voor leerkrachten die zelf aan de slag willen. Het Preventie- & educatieteam gebruikt daarvoor ervaringsgerichte oefeningen om deelnemers eenvoudig zelf aan het werk te zetten.

Zet uw werknemers veilig op de fiets Fietsen naar het werk is ecologisch, financieel voordelig en gezond. Wie met de fiets heen en weer rijdt, blijkt een heel stuk productiever tijdens de werkuren. Op zich al een reden om een cursus ‘Preventief fietsen' te overwegen. Via de bedrijfscursus 'Preventief fietsen' biedt de Fietsersbond werknemers de nodige kennis en vaardigheden aan om veiliger te fietsen in het verkeer.

In het eerste deel van de nascholing wordt aan de hand van een presentatie de deelnemers de nodige knowhow aangereikt om zelf aan de slag te gaan. Tijdens het tweede deel van de nascholing kunnen de leerkrachten praktijkervaring opdoen. Ze worden uitgenodigd om zelf de trappers te bestijgen en de oefeningen en tips uit te testen in het reële verkeer. De cursus kon rekenen op zeer veel enthousiasme van de deelnemers.

Ieder bedrijf kan zijn eigen reden hebben om een cursus ‘Preventief fietsen' te organiseren. Dat kan zijn om de werknemers meer met de fiets naar het werk te doen rijden of om het aantal fietsongevallen te doen dalen, maar het kan ook zijn dat het bedrijf aan de mensen een aangename en educatieve dag wil aanbieden. Daarom organiseert de Fietsersbond cursussen op maat van elk bedrijf.

“Zeer leerrijke cursus. Zo ervaren we zelf eens wat de leerlingen normaal beleven”

Voor de Fietsersbond het programma samenstelt, overleggen we eerst over een aantal duidelijke invalshoeken. Is de cursus alleen voor werknemers of ook voor het hele gezin? Vindt hij plaats tijdens werkdagen of in het weekend? Moet er animatie worden voorzien voor kinderen? Hoe is de verhouding tussen het theorie- en praktijkgedeelte? Wenst uw bedrijf enkel praktijk op de site of ook een verkeerseducatieve route in de bedrijfsomgeving? Vindt de cursus plaats op het bedrijfsterrein of op verplaatsing? Op basis van de antwoorden vult de Fietsersbond samen met het bedrijf of de organisatie het programma in.

4 Educatief aanbod Ook in 2010 werd het aanbod aan educatieve materialen verder uitgebreid en verstevigd. Verkeers- en mobiliteitseducatie krijgt steeds meer aandacht in het onderwijsveld. Het Preventie- & educatieteam speelt hierop in door leerkrachten en leerlingen kant-en-klare lespakketten en materialen aan te reiken om leerrijke en boeiende lessen op te zetten.


• Didactische leskoffer ‘dode hoek’

De didactische leskoffer dode hoek bevat alles om de theorie rond het dodehoekprobleem visueel aantrekkelijk en begrijpelijk uit te leggen. Aan de hand van aangepast didactisch materiaal: zoals een grote verkeersmat, vrachtwagens op schaal, speelgoedautootjes, speelgoedfietsjes, de dode hoek op maat en een set kleine verkeersborden wordt de dodehoekproblematiek visueel gemaakt. Aan de hand van het bijgevoegde lespakket heeft de lesgever zo alles voorhanden om een boeiende en leerrijke dodehoekles op touw te zetten. In de vorm van handige tips en het aanreiken van oefeningen wordt ook aandacht besteed aan het uitzetten van een praktijkles met een echte vrachtwagen.

“De fietser is voor ons het uitgangspunt. Wij stimuleren fietsgebruik voor iedereen.”

• Module 1: Presentatie ‘Preventief fietsen'

Tijdens dit theoretisch gedeelte wordt ingegaan op de wegcode voor fietsers en de recent gewijzigde verkeersregels. Daarnaast wordt uitgebreid geïllustreerd wat de gevaren zijn voor de dagelijkse fietser en wat preventief fietsgedrag is.

• Module 2: Fietscontrole

De fietsen van de deelnemers worden gecontroleerd op de wettelijke verplichtingen. Nadien worden de belangrijkste onderdelen in functie van de veiligheid belicht.

• Verhuur leskoffer en zeildoek dode hoek

• Module 3: Fietstraining in beschermde omgeving

Scholen of jongerengroepen kunnen het materiaal huren bij de Fietsersbond.

• Dodehoekproject voor scholen

Het dodehoekproject voor scholen is een all-in formule waarbij de Fietsersbond zowel de theorielessen als de praktijklessen voor zijn rekening neemt en zo voor een leerrijk aanbod zorgt.

Op een verkeersvrij terrein worden belangrijke fietsen verkeersvaardigheden (veilig remmen, uitkijken, stuurvastheid, manoeuvre,...) getraind.

GOED ? GEZIEN

• Lesproject ‘Van vaardige fietser naar superfietser’

Het lesproject ‘Van vaardige fietser naar superfietser’ richt zich naar leerlingen van het zesde leerjaar. Via een bondige theorieles gaan we dieper in op de verkeersregels voor fietsers en preventief fietsgedrag. Op de speelplaats oefenen we op een intensieve wijze de nodige fiets– en verkeersvaardigheden. Het hoofddoel van dit project is het oefenen in het reële verkeer. Twee lesgevers van de Fietsersbond nemen de klasgroep een viertal uren op sleeptouw op de openbare weg. Veilig vertrekken, voorrang verlenen aan een stopbord of omgekeerde driehoek, een straat oversteken via een fietsoversteekplaats, links afslaan, een rotonde nemen,… Alles wordt geoefend: in groep en individueel!

34


Bedrijven

• Module 4: Educatieve fietstocht

Op een vooraf uitgestippelde route in de bedrijfsomgeving worden belangrijke verkeerssituaties voor fietsers behandeld. Het toepassen van de opgedane kennis, vaardigheden en attitudes staat hier centraal.

• Module 5: Initiatie dode hoek

Aan de hand van een echte vrachtwagen worden de gevaren van de dode hoek belicht. Voor fietsers is dit in het verkeer vaak een levensbedreigende problematiek.

• Module 6: Verkeersquiz ‘Preventief fietsen' HANDLEIDING Veilig Ketsen in de buurt van vrachtwagens

In een korte tijdspanne worden de deelnemers geconfronteerd met relevante vragen rond fietsen en de wegcode.

In 2010 organiseeerde de Fietsersbond bedrijfscursussen bij ExxonMobile (3/3), Gezinszorg Villers (3/6 - 11/6) en SDWorks (8/6 - 22/6).


35

2010

6

Kansengroepen

Mobiele nieuwkomers Fietsen is in onze cultuur ingebakken, na het stappen leert ieder kind fietsen. Deze traditie heerst echter niet bij de allochtone bevolking. Ook kansarmen vinden minder snel de weg naar de fiets. We constateren dan ook dat veel van hen op volwassen leeftijd nog steeds niet goed of helemaal niet kunnen fietsen. Dit beperkt hen enorm in hun bewegingsvrijheid. Daarom is het belangrijk dat deze doelgroepen speciale aandacht krijgen. In samenwerking met VSV, Buurtsport Antwerpen, Vormingplus Kempen en de Fietshaven vond op 9 december 2010 een vorming voor de begeleiders van ‘mobiele nieuwkomers’ plaats in de buurt van Park Spoor Noord in Antwerpen. De deelnemers kregen van Buurtsport en Vormingplus mee hoe en waarom ze een cursus ‘leren fietsen’ aan mobiele nieuwkomers moeten geven. De aanpak naar kansarmen en allochtonen toe is specifiek en vereist zijn eigen noden. Tijdens de theoretische sessie werden de ervaringen gedeeld. Na de middag stonden twee workshops van de Fietsersbond op het programma. Starten deden we met de fietsvaardigheden. De stapsgewijze opbouw om van nul te leren fietsen kwam aan bod. De tweede workshop bouwde hierop verder en behandelde de verkeersvaardigheid. Hier werd de nadruk gelegd op verkeerssituaties die je in het reële verkeer kan tegen komen (bijvoorbeeld hoe je uitwijkt voor een geparkeerde wagen of veilig op een rotonde fietst). Deze oefeningen vonden plaats in beschermde omgeving. Als de inhoud van deze workshops voldoende gekend is bij de mobiele nieuwkomers, dan begint het echte werk: fietsen in het reële verkeer. Eens ze ook dit onderdeel onder de knie hebben, beschikken de deelnemers over voldoende bagage om actief gebruik te kunnen maken van de fiets als functioneel of recreatief vervoersmiddel.

SENIOREN VEILIG OP DE FIETS FIETSEN EN GENIETEN VAN DAGELIJKSE VERPLAATSINGEN

Het Preventie- & educatieteam van de Fietsersbond communiceert via brochures, folders, affiches, lespakketten, deelnemersmappen, website www.fietsersbond.be/educatie enz.

“In 2010 maakten we een Slimmewegenkaart samen met de gemeenten Hove, Edegem en Mortsel. De kaart toont duidelijk de voordelen van de fiets: leuke binnenwegen en doorsteken! Zo'n kaart maken is een ongemeen boeiende ervaring die ik aan alle afdelingen kan aanraden.”

Dirk De Weerdt, afdeling Edegem

23-04-2010 09:12:37

36


Een sterk netwerk van lokale afdelingen

Iedereen op de fiets Een nieuwe missietekst

37

Een sterk netwerk van lokale afdelingen De Fietsersbond is historisch gegroeid uit lokale belangengroepen. Een belangrijke pijler van onze werking is nog steeds dat netwerk van lokale vrijwilligersgroepen. Zij proberen het fietsbeleid in hun gemeente te beïnvloeden. De afdelingen vormen een onmisbare schakel in ons lobbywerk op alle niveaus. Niet toevallig hecht de Fietsersbond zeer veel belang aan de afdelingswerking. Het zijn net die lokale overheden die een belangrijk deel van het mobiliteits- en fietsbeleid ontwikkelen en uitvoeren. Met hun expertise en knowhow kunnen de afdelingen ervoor zorgen dat zij wegen op het lokale mobiliteitsbeleid, en het mee kunnen sturen tot duurzame mobiliteit en grotere verkeersveiligheid. Omdat mobiliteit een bij uitstek lokale aangelegenheid is, zijn afdelingen van de Fietsersbond sterk gebonden aan de gemeentegrenzen. Deze sterke lokale verankering maakt onze afdelingen uniek. Het is zonder twijfel één van de sterktes van de Fietsersbond. Daarnaast zijn uiteraard de nauwe contacten met het lokale leven van onschatbare waarde. Afdelingen hebben goede contacten met scholen, seniorenverenigingen, afdelingen van de Gezinsbond, milieuverenigingen, wijkcomités, maar ook met lokale politiezones en gemeentelijke diensten voor mobiliteit of verkeer. Veel van onze afdelingen zetelen eveneens in een mobiliteits-, milieu- of cultuurraad.

De ambitie van de Fietsersbond ➜ Groei van het aantal afdelingen en nieuwe afdelingen een gepaste methodische en inhoudelijke omkadering geven. ➜ Het persoonlijk contact tussen de afdelingen en het secretariaat versterken, waarbij het secretariaat functioneert als aanspreekpunt. ➜ De communicatie tussen de afdelingen en het secretariaat versterken en vereenvoudigen. ➜ De kennis vergroten, de aanwezige kennis verbeteren en beter toegankelijk maken.

2 Autonoom, lokaal en vrijwillig Fietsersbondafdelingen hebben zeer veel autonomie. Het bestuur van de afdeling staat zelf in voor acties en activiteiten. De lokale vrijwilligers bepalen de thema’s waarrond ze zullen werken, aan welke aangeboden activiteiten ze zullen deelnemen, en wat binnen de werking niet haalbaar of minder prioritair is. Veel hangt ook af van de specifieke situatie in de gemeente en de relatie met de overheid. Uiteraard kadert de werking van elke afdeling telkens binnen de missie van de Fietsersbond. Elke afdeling legt zijn eigen klemtoon. Sommige afdelingen bezitten veel expertise wat betreft fietsinfrastructuur en ijveren voor veilige en comfortabele fietspaden door middel van lobbywerk en lokale beleidsbeïnvloeding. Andere afdelingen zetten meer in op educatie van kinderen en volwassenen. Nog andere afdelingen kiezen ervoor om sterk te focussen op sensibiliserende acties naar het publiek of naar de overheid.

3 Ondersteuning van de afdelingen • Vorming

De Fietsersbond doet voortdurend inspanningen om de afdelingen zowel op inhoudelijk als op methodisch vlak te ondersteunen en versterken. We blijven werk maken van de verticale informatiestromen (van landelijk naar lokaal niveau via opleidingsdagen voor afdelingen) en horizontale informatiestromen (via een ontmoetingsdag of informele contacten op vormingsdagen). Door het aanbod van opleidingen kunnen we inspelen op concrete noden van onze afdelingen, maar het is ook een manier om onze appreciatie voor de vrijwillige inzet van onze leden te tonen. De drempel voor deelname aan de opleiding blijft zo laag mogelijk. Vrijwilligers kunnen de opleiding gratis volgen en de locaties van de opleiding worden geselecteerd op basis van hun ligging bij een NMBS-station. Ze zijn ook verspreid over Vlaanderen en Brussel, om een maximale bereikbaarheid te garanderen.

2010 Vormingen 6/2

Nascholing preventief fietsen Huis van de Sport in Berchem, 9 deelnemers, lesgever: David Van Proeyen, coördinator Preventie- & educatieteam Fietsersbond

2010

Afdelingswerking

Wat is preventief fietsen en hoe breng je dat over? Welke kennis en vaardigheden heb je nodig om veiliger te fietsen in het verkeer? In deze nascholing werd er ook uitleg gegeven over verschillende verkeerseducatieve projecten in Vlaanderen en Brussel.

1 Overzicht Fietsersbondafdelingen in Vlaanderen en Brussel 13/3

Vorming comfortabele fietspaden De Pianofabriek in Brussel, 19 deelnemers, lesgever: Bruno Coessens, lid Raad van Bestuur Fietsersbond, coördinator bij het eerste meetfietsproject

Een fietspad aanleggen van A tot Z: wegwijs in de technische aanleg van een fietspad, uitleg over het kostenplaatje van verschillende soorten oppervlaktematerialen voor fietspaden. Nieuwe normen inzake comfort in het Vademecum Fietsvoorzieningen. 12/6

Infodag Integraal Fietsinvesteringsprogramma GC De Kriekelaar in Schaarbeek, 30 deelnemers

Antwerpen (11) Brussels Hoofdstedelijk Gewest (4) Limburg (3) Oost-Vlaanderen (14) Vlaams-Brabant (10) West-Vlaanderen (7)

38


In april 2010 stelde Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken het eerste geïntegreerde fietsinvesteringsprogramma voor. Patrick D’haese (raadgever mobiliteit op het kabinet van minister Crevits) en Jan Pelckmans (Vlaams Fietsmanager) lichtten in de voormiddag de plannen van de minister toe. In de namiddag werd bekeken, onder leiding van Wim Depondt (voorzitter Fietsersbond vzw) hoe de Fietsersbond de voorstellen van lokale afdelingen voor het Integraal Fietsinvesteringsprogramma kan aanpakken.


39

4 en 5/9

Nascholing afdelingen 'Fiets(je) vaardig' Antwerpen, 21 deelnemers; Gent, 15 deelnemers

Meer info: zie hoofdstuk 4 'Iedereen op de fiets'.

4 Nieuwe afdelingen Het initiatief voor de opstart van een nieuwe afdeling ligt in de meeste gevallen bij individuele fietsers, die al dan niet lid zijn van de Fietsersbond. Zij willen in hun eigen gemeente het mobiliteitsbeleid mee sturen en willen werken aan duurzame mobiliteit en meer verkeersveiligheid. De Fietsersbond gaat nergens zelf afdelingen oprichten. De aanwezigheid en motivatie van enkele lokale enthousiastelingen is met andere woorden een noodzakelijke voorwaarde voor een opstart. De afdelingsverantwoordelijke van het algemeen secretariaat maakt een afspraak met deze persoon of deze personen, eventueel samen met een vertegenwoordiger van een andere afdeling. Dat persoonlijk contact is zeer belangrijk. Niet alleen omdat we onze vrijwilligers graag leren kennen, maar ook omdat we enkel zo zeker zijn dat het algemeen secretariaat en de op te richten afdeling op dezelfde golflengte zitten. Het komt zelden voor dat hierin geen overeenstemming wordt gevonden.

Nascholing 'Fiets(je) vaardig' in Gent

9/10

In een volgende stap worden alle Fietsersbondleden en andere geïnteresseerden uit de betreffende gemeente uitgenodigd op een eerste bijeenkomst. We vinden het belangrijk om alle leden te betrekken bij de opstart. De eerste bijeenkomst is een kennismaking. De afdelingsverantwoordelijke van het secretariaat stelt de afdelingswerking voor, de aanwezigen vertellen wat hun motivatie is om mee te werken aan een afdeling en welke kleine of grote ergernissen ze dagelijks ondervinden tijdens het fietsen. Op de volgende vergadering kiest de nieuwe afdeling een bestuur en verzamelen ze ideeën om met een eerste activiteit de nieuwe afdeling bekend te maken. Hoewel de Fietsersbond veel werk achter de schermen levert, is het niet de bedoeling dat de afdeling geïsoleerd en in stilte werkt. Inbedding in de lokale gemeenschap is belangrijk, verhoogt onze slagkracht en versterkt de afdeling.

Vergelijking tussen het fietsbeleid in Vlaanderen en Brussel In het kader van de Ontmoetingsdag 2010 in Gent, 45 deelnemers

Tim Asperges, expert fietsbeleid van het studiebureau Timenco vergelijkt het fietsbeleid in Vlaanderen en Brussel. Waar staan we nu en waar gaan we naartoe? Loopt Vlaanderen nog steeds ver voorop? Wat zijn de sterktes en zwaktes van het fietsbeleid in de twee gewesten? Wat kunnen we leren uit voorbeelden uit het buitenland?

• Interne Werking website

Een deel van de website www.fietsersbond.be is enkel toegankelijk voor vrijwilligers van de Fietsersbond. Zij vinden er ondermeer documenten van vormingen en verslagen van de Raad van Bestuur. Daarvoor werd de Interne Werking van de website ontwikkeld. Op de Interne Werking vinden de vrijwilligers onder andere: - afdelingsnieuws (maandelijkse berichten naar de contactpersonen van de afdelingen) - uitnodigingen, verslagen en bijlagen van de algemene vergaderingen - documenten (statuten Fietsersbond vzw, huishoudelijk reglement) - huisstijl tools (logo’s per afdeling, sjabloon briefhoofd, huisstijlhandboek…) - presentaties van opleidingen

• Campagnes

Het algemeen secretariaat coördineert de campagnes. De afdelingen krijgen – vrijblijvend de kans om deel te nemen. In 2010 ging dat ondermeer over de fietsverlichtingscampagne ‘Laat je zien op de fiets!’ en de workshops ‘Fiets(je) vaardig’. Meer info hierover in hoofdstuk 4 'Iedereen op de fiets'.

5 Bovenlokale werking • Antwerpse zuidrand

(samenwerkingsverband HEM + Kontich, Lint, Boechout-Vremde, Aartselaar) De afdelingen in de gemeenten Hove, Edegem en Mortsel werken intensief samen. Ze hebben alle drie een klein grondgebied, grenzen aan elkaar, en alle afstanden binnen en tussen de drie gemeenten zijn met de fiets perfect haalbaar. De afdelingen werken samen voor bovenlokale dossiers, zoals de opmaak van een slimmewegenkaart: een fietskaart voor de drie gemeenten. Ze hebben ook samen een stand met slimme fietsen op de jaarmarkt van Hove, Edegem, Mortsel en Kontich. Er werden ook stappen gezet om de werking uit te breiden naar Azura: de Antwerpse Zuidrand (Hove, Edegem, Mortsel, Lint, Boechout-Vremde, Aartselaar en Kontich). De afdelingen werken samen maar het blijft uiteraard de bedoeling om binnen de afdeling aan gemeentelijke beleidsbeïnvloeding te doen.

• Brussels fietsplatform

De vrijwilligers in Brussel werken in de specifieke context van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De afdelingen daar liggen geografisch gezien zeer dicht bij elkaar, maar ook de problemen die ze willen aanpakken zijn gelijkaardig. Het fietsplatform in Brussel is het forum waarop afdelingen en vrijwilligers elkaar kunnen ontmoeten en knowhow kunnen uitwisselen. Er worden ook thema’s van gewestelijke aard besproken en standpunten geformuleerd. De afdelingsverantwoordelijke van de Fietsersbond bereidt het fietsplatform voor en geeft het ondersteuning. Het platform komt ongeveer om de twee maanden samen. Twee keer per jaar vergaderen ze samen met de GRACQ, de Franstalige zusterorganisatie.

• Logistiek en financieel

De afdelingen krijgen logistieke en financiële steun voor hun werking. Nieuwe afdelingen krijgen een opstartbedrag. Elke afdeling krijgt een deel van de lidgelden, afhankelijk van het aantal leden in de afdeling. Het algemeen secretariaat heeft fluohesjes, t-shirts, vlaggen en banners, reflecterende stickers en fietspompjes ter beschikking voor acties en activiteiten. De afdelingen kunnen folders en publicaties aanvragen en uiteraard krijgen ze inzage in de ledenlijsten.

40



“De ervaring van onze leden, de werking van onze afdelingen en de kracht van onze organisatie maken van ons dé belangenbehartiger van alle bestaande en potentiële fietsers.”


41

2010

In de buurt

De activiteiten van Fietsersbondafdelingen zijn zeer divers. Ludieke straatacties tot soms scherpe kritieken, fietsvaardigheidsworkshops, fietsherstelcursussen, vorming rond de dode hoek, knelpuntentochten met de schepen en de burgemeester, noem maar op. Naast deze concrete en zichtbare activiteiten gebeurt er in de afdelingen ook veel werk achter de schermen. Het lobbywerk, opstellen van bezwaarschriften, onderhandelingen met lokale overheden en de lokale beleidsbeïnvloeding zijn activiteiten die een buitenstaander niet ziet, maar waar wel veel afdelingen zeer intensief mee bezig zijn.

Provincie Oost-Vlaanderen • Gent Fietsersbond Gent organiseerde zoals elk jaar in mei en in september samen met de stad Gent een drukbezochte tweedehandsfietsenmarkt.

Provincie Antwerpen • Hove-Edegem-Kontich-Mortsel Slimme fietsen testen

Slimme fietsen Edegem

De keuze voor de fiets is altijd slim, maar tegenwoordig zijn er zoveel nieuwe oplossingen voor duurzame mobiliteit dat er heel wat uit te testen valt. De Fietsersbondafdelingen in Hove, Edegem, Kontich en Mortsel boden geïnteresseerden de kans om gratis en vrijblijvend op een speciaal parcours een proefritje te maken met een vouwfiets, elektrische fiets, bakfiets, fietskar, loopfietsje, velomobiel of trike.

• Antwerpen Een fietsrapport! Een echt fietsbeleid is belangrijk als dienst aan alle fietsende Antwerpenaars. Dat zijn toch minstens 150.000 inwoners van de stad. Maar ook voor de andere inwoners, die staan te trappelen om de voordelen van de fiets te ontdekken! Want fietsen in Antwerpen moet uiteindelijk vanzelfsprekend, veilig en vlot worden. Fietsende Antwerpenaars willen geen verklaringen voor problemen, geen uitleg voor waarom iets niet kan gerealiseerd worden, of waarom veranderingen met horten en stoten gaan. Ze willen vlot en veilig van punt A naar punt B geraken, langs herkenbare fietspaden, van uniforme kwaliteit. Ze zijn niet geïnteresseerd in welke weg gewestelijk is en welke stedelijk; ze willen oplossingen. Een handig hulpmiddel dat de evolutie naar fietsstad helpt opvolgen, en dat bovendien weinig kost, is het fietsrapport. Een fietsrapport is een weerkerende oefening: het laat toe de focus te behouden en aan te scherpen. Het fietsrapport verplicht de stad op regelmatige tijdstippen om een overzicht te maken van de stand van zaken. Daarmee kan rapport na rapport de vooruitgang vastgesteld worden die recent geboekt werd en kunnen de doelstellingen geformuleerd worden voor de volgende periode. Het fietsrapport onderzocht het fietsbeleid van de stad op vlak van veiligheid, communicatie, anti-diefstalbeleid, fietsinfrastructuur en stallingsbeleid.

Provincie Limburg • Hasselt Fietsersbond Hasselt voerde actie voor veilige kruispunten en oversteekplaatsen aan de nieuw aangelegde op- en afrit van de snelweg. De afdeling stelde hier ook een dossier over op.

42


Tweedehandsfietsenmarkt in Gent

• Temse Fietsersbond Temse sprong elke maand massaal op de fiets voor een tocht naar een knelpunt dat dringend moet worden aangepakt. Zo blijven de zwarte punten voor fietsers in de aandacht van de beleidsmakers.

Provincie Vlaams-Brabant

Temse springt elke maand massaal op de fiets

• Leuven Op 30 mei vond 'Wijk voor de Fiets' plaats, een happening voor meer fietsveiligheid in de regio Leuven, georganiseerd door 3012WD. Na een feestelijke samenkomst op het Martelarenplein ging het in colonne naar het Wereldfeest. De Fietsersbond verzorgde een gratis fietstaxidienst.

• Pajottenland Wie zich op 1 april met de fietst verplaatste, kon in het Pajottenland wel eens verbaasd opkijken. In plaats van een aprilvis dook daar een Vouwhaas op. Een Vouwhaas is een Paashaas op een vouwfiets. Als stimulans voor meer fietsgebruik deelde die Vouwhaas van de Fietsersbond tijdens de ochtendspits chocolade-eitjes uit.

Provincie West-Vlaanderen • Roeselare Fietsersbond Roeselare deelde net zoals elk jaar de Fietsketting uit, een award voor een fietsvriendelijk initiatief in de stad. In 2010 viel het fietspunt Ecovelo in de prijzen.

De trofee 'Fietsketting' van de afdeling Roeselare

• Brugge Vrijdag 1 oktober hield de Fietsersbond Brugge een ludieke actie in Ten Briele. Deze verbindingsweg tussen Sint-Michiels en de Vaartdijkstraat wordt druk bereden door fietsers en ook auto’s. Voor vele scholieren is het een korte en ideale fietsroute van Assebroek naar SintMichiels (en omgekeerd). Ook de bedrijven in de omgeving trekken fietsers aan. Helaas is er in deze verbindingsweg geen fietspad voorzien en kom je als fietser in een straat waar de wet van de sterkste geldt. Daarbij verleidt de breedte van de weg de automobilist er wel eens toe het gaspedaal dieper in te drukken. Verschillende schrijfacties, overleg met de verschillende overheden en persartikels hebben ertoe geleid dat het stadsbestuur toch gezwicht is onder de druk van de afdeling. De weg is weer afgesloten voor het autoverkeer.


43

7

Brussels Hoofdstedelijk Gewest • Jette Bravo Vélo Zondag 16 mei kregen fietsers de kans om op twee wielen het westen van Brussel te ontdekken tijdens een fotozoektocht van ongeveer twintig kilometer. Met deze actie wilde de afdeling benadrukken dat de fiets ook in Brussel een prima vervoermiddel is: goed voor de gezondheid, ontspannend, milieuvriendelijk en sportief! Bravo dus voor de fiets en bravo voor de fietser.

overzicht contactgegevens afdelingen

44

Provincie

Afdeling

Voornaam

Achternaam

Antwerpen

Antwerpen

Renaat

Van Hoof

[email protected]

www.fietsersbond.be/antwerpen

Antwerpen

Edegem

Leo

Deleu

[email protected]

www.fietsersbond.be/edegem

Antwerpen

Hove

Roger

Claessens

[email protected]

Antwerpen

Kontich

Bart

Van der Spiegel

[email protected]

Antwerpen

Lier

Frans

Nieuwejaers

[email protected]

Antwerpen

Lint

Freddy

Bellis

[email protected]

Antwerpen

Mechelen

Luc

Van Espen

[email protected]

www.fietsersbond.be/gent

Antwerpen

Mortsel

Greet

Peeters

[email protected]

www.fietsersbond.be/mortsel

Antwerpen

Schoten

Dirk

Van Geel

[email protected]

Antwerpen

Boechout-Vremde

Jan

Bosselaers

[email protected]

www.fietsersbond.be/boechoutvremde

Antwerpen

Aartselaar

Staf

Versweyveld

[email protected]

www.fietsersbond.be/aartselaar

Brussels Hoofdstedelijk Gewest Anderlecht

Mario

Tack

[email protected]

www.fietsersbond.be/anderlecht

Brussels Hoofdstedelijk Gewest Brussel Zuid

Kris

Vanhoeck

[email protected]

fietsersbondbrusselzuid.blogspot.com

Brussels Hoofdstedelijk Gewest Brussel-Noord-Oost

Suzanne

Hana

[email protected]

Brussels Hoofdstedelijk Gewest Jette

Guido

Vanden Wyngaerd

[email protected]

www.fietsersbond.be/jette

Limburg

Hasselt

Maarten

Vandebroek

[email protected]

www.fietsersbond.be/hasselt

Limburg

Maasland

Stefan

Flipkens

[email protected]

Limburg

Sint-Truiden

Diederik

Deleersnyder

[email protected]

Oost-Vlaanderen

Beveren

Veerle

Allaert

[email protected]

www.fietsersbond.be/beveren

Oost-Vlaanderen

Brakel

Patrick

Vandemenschbrugge

[email protected]

www.fietsersbond.be/brakel

Oost-Vlaanderen

Buggenhout

Bruno

Coessens

[email protected]

www.fietsersbond.be/buggenhout

Oost-Vlaanderen

Deinze

Wim

Vercruysse

[email protected]

www.fietsersbond.be/deinze

Oost-Vlaanderen

Eeklo

Ben

Vergauwe

[email protected]

www.fietsersbond.be/eeklor

Oost-Vlaanderen

Gent

Dries

Ovaere

[email protected]

www.fietsersbondgent.be

Oost-Vlaanderen

Geraardsbergen-Lierde

Walter

Aelvoet

[email protected]

www.fietsersbond.be/geraardsbergen-lierde

Oost-Vlaanderen

Lokeren

Eric

Ceulemans

[email protected]

Oost-Vlaanderen

Ninove

Peter

Dekeukelaere

[email protected]

www.fietsersbond.be/ninove

Oost-Vlaanderen

Oudenaarde

Frans

De Leersnyder

[email protected]

www.fietsersbond.be/oudenaarde

Oost-Vlaanderen

Ronse

Martine

De Deken

[email protected]

www.fietsersbond.be/ronse

Oost-Vlaanderen

Sint-Niklaas

Paul

De Meester

[email protected]

www.fietsersbond.be/sint-niklaas

Oost-Vlaanderen

Temse

André

Verheyen

[email protected]

www.fietsersbond.be/temse

Oost-Vlaanderen

Aalst

Johan

Vande Velde

[email protected]

Vlaams-Brabant

Aarschot

Bart

Janssens

[email protected]

Vlaams-Brabant

Druivenstreek

Bart

De Lepeleire

[email protected]

www.fietsersbond.be/druivenstreek

Vlaams-Brabant

Grimbergen

Geert

Biesemans

[email protected]

www.fietsersbond.be/grimbergen

Vlaams-Brabant

Herent

Peter

Verstraeten

[email protected]

www.fietsersbond.be/herent

Vlaams-Brabant

Leuven

Erik

Daems

[email protected]

www.fietsersbond.be/leuven

Vlaams-Brabant

Pajottenland

Marc

Vanacker

[email protected]

www.fietsersbond.be/pajottenland

Vlaams-Brabant

Rotselaar

Gilbert

Goovaerts

[email protected]

Vlaams-Brabant

Tervuren

Guido

Bartholomees

[email protected]

Vlaams-Brabant

Vilvoorde

Yves

De Weerdt

[email protected]

www.fietsersbond.be/vilvoorde

Vlaams-Brabant

Zaventem

Boudewijn

Baudru

[email protected]

www.fietsersbond.be/zaventem

West-Vlaanderen

Brugge

Geert

Demeyere

[email protected]

www.fietsersbond.be/brugge

West-Vlaanderen

Kortrijk

Dries

Gellynck

[email protected]

West-Vlaanderen

Oostkamp

Kristien

Devolder

[email protected] www.fietsersbond.be/oostkamp

West-Vlaanderen

Roeselare

Inge

Vancolen

[email protected]

West-Vlaanderen

Torhout

Antoon

Demeulenaere

[email protected]

West-Vlaanderen

Waregem

Rudy

Devos

[email protected]

West-Vlaanderen

Zwevegem

Rik

Hostyn

[email protected]


e-mail

Website

www.fietsersbond.be/kontich

www.fietsersbond.be/sint-truiden

“23.500 leden, dat streelt ons ego. Maar het is vooral een uitdaging voor ons verantwoordelijkheidsgevoel nu zoveel fietsers op ons rekenen. Daarom blijven we uit volle overtuiging, met een zinderend enthousiasme, op een inventieve en creatieve wijze, maar ook met de nodige realiteitszin ijveren om van elke dag een fietsdag te maken.”

www.fietsersbond.be/tervuren

Jan Treunen, Algemeen directeur

www.fietsersbond.be/roeselare

Wij zijn allemaal de Fietsersbond! Iedereen op de fiets Een nieuwe missietekst

45

Wij zijn allemaal de Fietsersbond! Personeelsoverzicht algemeen secretariaat (dec 2010)

Na meer dan vijftien jaar is de Fietsersbond uitgegroeid tot een stabiele organisatie met een sterke professionele uitbouw en een stevig fundament van lokale afdelingen, die kracht halen uit de enthousiaste inzet van vrijwilligers. Net dat maakt onze werking uniek. De dagelijkse werking van de Fietsersbond is gebaseerd op de vier pijlers: beleidsbeïnvloeding, afdelingswerk, preventie & educatie en sensibilisatie (voor meer uitleg verwijzen we naar de respectievelijke hoofdstukken in dit jaarverslag).

Organogram De Fietsersbond werkt democratisch emancipatorisch: uit het organogram blijken de duidelijke horizontale en verticale verbindingen in onze structuur.

Algemene Vergadering Werkgroepen

Dagelijks bestuur

Afdelingswerking

Preventie & educatie

Medewerkster Preventie en educatie

Bart De Block

Medewerker Preventie en educatie

David Van Proeyen

Coördinator Preventie en educatie

Dieter Snauwaert

Coördinator Bike to Work

Eva Herrijgers

Verantwoordelijke administratie en onthaal

Eva Van Eenoo

Afdelingsverantwoordelijke

Jan Treunen

Algemeen directeur

Julie Degraeve

Medewerkster Bike to Work, en Preventie en educatie

Roel De Cleen

Coördinator Brussel

Stef Leroy

Polyvalent medewerker

Tine Claus

Medewerkster Preventie en educatie

Raad van Bestuur

Raad van Bestuur

Sensibilisatie

Anuschka De Coster

Beleid

Leden - Afdelingen

De Raad van Bestuur stelt alle daden van beheer en beschikking die niet uitdrukkelijk door de wet of door de statuten aan de Algemene Vergadering zijn voorbehouden. De leden van de Raad van Bestuur zijn actief betrokken in het emancipatorisch democratisch werkingsmodel van de Fietsersbond. Artikel 22 van de statuten van de Fietsersbond vzw

“De Raad van Bestuur oefent zijn bevoegdheden uit als college. De Raad van Bestuur beslist geldig wanneer de helft van zijn leden aanwezig is. De beslissingen worden genomen met eenvoudige meerderheid van stemmen. Onthoudingen en blanco stemmen worden niet meegerekend. In geval van staking van stemmen, is de stem van de voorzitter doorslaggevend.”

Samenstelling Raad van Bestuur Fietsersbond vzw Wim Depondt Yves De Weerdt Guido Vanden Wyngaerd Rudy Devos Karla Groen Rudy Verhelst Dirk Opstaele Dirk Bauweleers Bruno Coessens

voorzitter ondervoorzitter secretaris penningmeester lid lid lid lid lid


“Wij voeren een professioneel beleid, voor zowel medewerkers, vrijwilligers als andere belanghebbenden. De Fietsersbond inspireert en ondersteunt hen om oplossingsgericht en op een creatieve, wervende en gedreven wijze onze missie waar te maken.”

46

In 2010 vergaderde de Raad van Bestuur van de Fietsersbond op volgende data: 28 januari, 25 februari, 11 maart, 25 maart, 15 april, 20 mei, 2 juni, 17 juni, 16 september, 28 oktober, 18 november, 25 november en 16 december.

Wij zijn allemaal de Fietsersbond!

47

Algemene Vergadering De effectieve leden bestaan uit de oprichters van de vereniging en zij die door de Algemene Vergadering worden benoemd als effectief lid. De effectieve leden die door de Algemene Vergadering worden benoemd, worden voorgedragen door de lokale en regionale afdelingen. De Algemene Vergadering van de Fietsersbond bestaat uit 102 leden. In 2010 kwam de Algemene Vergadering samen op 17 april en 27 november.

Vormingen en opleidingen medewerkers Fietsersbond 18 februari

Ontmoetingsavond Verkeersouders, Vlaamse Stichting Verkeerskunde

24 februari

Verkeersbeurs provincie Antwerpen

31 maart

Cursus verkeersveiligheid: educatie en sensibilisatie, VSV

5 mei

Studiedag ongevallen-GIS, provincie Antwerpen

31 mei

Vlaams Congres Verkeersveiligheid, Brugge

14 juni

Bezoek aan Fietsersbond Nederland

15 juni

Reflectiedag ‘Verenigingen en verkeersveiligheid’, Komimo

20 september

Fietsers en wegcode

22 september

Fiets en onderneming, CIEM

23 september

Specialisatiecursus Shared Space

29 september

Basiscursus fietsreglementatie

8 en 10 december

Opfrissingscursus ‘Verkeersreglement’ Modulaire driejarige opleiding Graduaat Verkeerskunde, CVO Hitek vzw

Financieel overzicht De Fietsersbond heeft 2010 met een batig saldo afgesloten. Dit is in belangrijke mate te danken aan de professionele inzet van alle medewerkers. De toegevoegde statistieken geven een goed overzicht van de voornaamste inkomsten en uitgaven. Deze positieve evolutie van het resultaat laat de organisatie toe om haar financiële situatie verder te versterken. Hierbij wordt de nodige aandacht geschonken aan de opbouw van de waarborgen voor het personeel.

Overzicht inkomsten

Overzicht uitgaven

Colofon

Andere inkomsten (3,7%)

48

Ledenbijdragen (21,3%)

Afschrijvingen (0,3%)

Projectsubsidies (55%)

Bezoldigingen en lonen (57%)

Structurele subsidiëring (20%)

Diensten en diverse goederen (42,7%)

Wij zijn allemaal de Fietsersbond!

Concept, coördinatie en redactie | Fietsersbond vzw Eindredactie | Geert Delanghe Foto’s | Stefan Dewickere - Fietsersbond vzw p 17: http://fietsbult.wordpress.com p 29: Pro Velo p 30 (Jacqueline Goossens): Bart Michielsen Lay-out | Wils & Peeters Graphic Design Druk | Drukkerij De Bie Verantwoordelijke Uitgever

| Jan Treunen Fietsersbond vzw Boomgaardstraat 22 bus 57 2600 Berchem april 2011

Fietsersbond vzw Boomgaardstraat 22 bus 57 2600 Berchem tel. 03 231 92 95 [email protected] www.fietsersbond.be

Inhoud. 1 Een nieuwe missietekst 3. 2 De Fietsersbond, voor alle fietsers 7. 3 Een doorgedreven fietsbeleid: een lange weg 11

Recommend Documents