ING & Tiel Betrokken bij ondernemend Nederland
Annerie Vreugdenhil 5 juni 2014
VERTROUWELIJK
Onderliggend herstel Economische groei Nederland BBP in % kwartaal-op-kwartaal
1.0 0.5 0.0 -0.5 -1.0 Onderliggende trend*
-1.5 -2.0 -2.5 2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
* bbp-groei exclusief bijdrage van delfstoffenwinning en energiebedrijven (4-kwartaalsgemiddelde)
2
VERTROUWELIJK
Groei Nederlandse economie krijgt langzaam bredere basis … maar ook de binnenlandse vraag krabbelt op via meer bedrijfsinvesteringen…
Nederlandse economie is gegroeid tweede helft 2013, geholpen door de export…
Volume bedrijfsinvesteringen, in mrd euro (jaarbasis)
110
1,5
105
prognose
1,0
100
0,5
95
0,0
90 85
-0,5
80
-1,0
75
kwartaal-op-kwartaal jaar-op-jaar
-1,5
70 65
-2,0 2012
2013
60 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
2014
… bij oplopende, maar nog altijd lage geld- en kapitaalmarktrentes…
…terwijl consumenten meer vertrouwen krijgen… 30
3,0
20 10
2,5
0
2,0
prognose
-10 -30
1,0 euribor, 3m
-40 -50 2004
swaprente, 10jr
1,5
-20
0,5 2006
2008
2010
2012
2014
0,0 2012
2013
2014
2015
Bron: Ecowin, CBS, ramingen ING Economisch Bureau
3
VERTROUWELIJK
Bovengemiddeld herstel Rivierenland* Economische groei 2014 en (2015) j.o.j
1,1% (1,3%) 0,5% (1,3%)
Bron: ING Economisch Bureau
•
Exportgerichte sectoren stuwen groei
•
Bouw stimuleert regionale economie ook
•
Detailhandel en overheid leveren tegendruk
*COROP-gebied Zuidwest-Gelderland
4
VERTROUWELIJK
We zien regionale kansen… •
Sterk tuinbouw cluster (Greenport Gelderland)
•
Exportkansen in verdere spreiding/uitbreiding van afzetmarkten
•
Logistieke Hotspot Rivierenland
•
MKB is goed voor ruim 70% van regionale economie.
•
Ontwikkeling toerisme: plannen voor 2400 extra bedden
5
VERTROUWELIJK
…en zien dat bedrijven in Nederland weer investeren 20
% jaar-op-jaar
15
10
5
0
-5 Volume bedrijfsinvesteringen -10 BBP-groei -15
Bancaire kredietverlening aan niet-financiële bedrijven
-20 2004
2005
2006
2007
2008
2009
6
2010
2011
2012
2013
2014
VERTROUWELIJK
Het financieringslandschap verandert door technologische en economische ontwikkelingen … • Bij 31% van het MKB is het eigen vermogen als percentage van het balanstotaal afgenomen, met name door een negatief resultaat uit bedrijfsuitoefening in opeenvolgende jaren • Niet alle sectoren zullen verbeteren door aantrekken van de economie, er vinden ook structurele transformaties plaats, waardoor bedrijven in deze sectoren niet per definitie de groei van de economie zullen volgen • Sterke afhankelijkheid MKB van de Nederlandse markt, de positieve economische vooruitzichten voor Nederland hebben direct invloed • Nieuwe ontwikkelingen brengen alternatieve manieren van financieren
Bron: Verkenning MKB-Financiering, Commissie Hoek, Juli 2013
7
VERTROUWELIJK
… en nieuwe financieringsvormen zijn het gevolg, al is de omvang nog beperkt
Bron: Douw en Koren
8
VERTROUWELIJK
Nieuwe financieringsvormen brengen op termijn vraag en aanbod beter bij elkaar
Vraag naar financiering
Aanbod van financiering
9
VERTROUWELIJK
Er zijn nieuwe financieringsvormen voor groot en klein… Groot
Private placements Mezzanine fondsen Investerings- en participatiemaatschappijen NLOF; Nederlands OndernemingsFonds OOK; Ondernemend Oranje Kapitaal € 1.000.000
NPEX Regionale participatiemaatschappijen Informal investing/ business angels/ venture capital
€ 250.000 Crowdfunding Kredietunie Qredits Klein 10
VERTROUWELIJK
…die zowel vreemd als risicodragend vermogen verstrekken Eigen vermogen
Informal investing/ business angels/ venture capital Investerings- en participatiemaatschappijen Regionale participatiemaatschappijen OOK; ondernemend oranje kapitaal Private placements NPEX Mezzanine fondsen Crowdfunding
Aansprakelijk vermogen
Crowdfunding
Vreemd vermogen
Kredietunie NLOF; Nederlands ondernemingsfonds Vreemd vermogen
Qredits
11
VERTROUWELIJK
Uiteindelijk komt er in het financieringslandschap een breed spectrum aan oplossingen Grote omvang
Bancair krediet
MEZZANINE FONDSEN
NLOF
INVESTERINGS- EN PARTICIPATIEMIJ.
NPEX
Vreemd vermogen
OOK
REGIONALE PARTICIPATIE -MIJ.
CROWDFUNDING
PRIVATE PLACEMENTS
Eigen vermogen INFORMAL INVESTING/ BUSINESS ANGELS/ VENTURE CAPITAL
KREDIET-UNIE
QREDITS
Kleine omvang
12
VERTROUWELIJK
We spreken met alle nieuwe partijen in de markt en zien vooral kansen voor samenwerking met partijen die risicodragend vermogen aanbrengen Grote omvang
Bancair krediet
MEZZANINE FONDSEN
NLOF
INVESTERINGS- EN PARTICIPATIEMIJ.
NPEX
Vreemd vermogen
OOK
REGIONALE PARTICIPATIE -MIJ.
CROWDFUNDING
PRIVATE PLACEMENTS
Eigen vermogen INFORMAL INVESTING/ BUSINESS ANGELS/ VENTURE CAPITAL
KREDIET-UNIE
QREDITS
Kleine omvang
13
VERTROUWELIJK
ING verwelkomt nieuwe financieringsvormen Wegwijs maken • Duiding in complexe financieringswereld • Opleiden collega’s en klanten
Participeren
• Qredits microfinanciering • NLOF • OOK • Informal Investing
Samenwerking • Uitbreiden dienstverlening • Door gebruik te maken van de kracht van andere partijen
14
VERTROUWELIJK
