infra actie nr 2
juni 2010 • Jaargang 13
in beeld
34 DRIPS voor Rijkswaterstaat
J
2
e ziet ze steeds vaker, met name in de Randstad: een Dynamisch Route-informatiepaneel, kortweg DRIP genoemd. Zoals de naam al doet vermoeden geeft de DRIP route-informatie aan de weggebruiker. Doel: beter verdelen van de verkeersstromen op ring- en snelwegen. ‘Je kunt er allerlei informatie op kwijt’, vertelt Herman Spekman, manager commerciële zaken bij Van den Berg Infrastructuren. ‘Reistijden, files, een aankondiging dat vanwege een evenement de route drukker zal zijn of dat je beter linksom de ring kunt nemen, omdat er rechtsom een file staat.’ In opdracht van Rijkswaterstaat Zuid-Holland plaatst Van den Berg Infrastructuren het komende half jaar maar liefst 34 DRIPS in de regio Zuid-Holland. ‘Het is een megaklus’, zegt Herman. ‘Ter vergelijking: in heel Nederland zijn er nu ongeveer honderd. We plaatsen de DRIPS met name op de snelwegen rondom Den Haag en Rotterdam, maar ook op een aantal binnenwegen, zoals die naar de kust en de Stena Line in Hoek van Holland.’ Nadat Van den Berg Infrastructuren de DRIPS heeft geplaatst, voert het een site acceptance test uit om te checken of alles goed functioneert. ‘Daarnaast verzorgen we de complete aansturing vanuit de Verkeersmanagementcentrale Zuidwest-Nederland in Rhoon. Van hieruit worden de DRIPS bediend.’ Uiterlijk 15 december 2010 moeten alle 34 DRIPS in gebruik zijn.
3
mix > vice-voorzitter raad van
bestuur Koninklijke BAM Groep
Vraag het Nico de Vries
4
Infra Actie is helemaal in het nieuw, waarom? ‘BAM is een innovatief bedrijf, dat voortdurend aan nieuwe producten en processen werkt. Dan is het vanzelfsprekend dat je soms ook je magazine vernieuwt. Deze geheel vernieuwde Infra Actie biedt nieuws over sectorbrede ontwikkelingen, binnen én buiten BAM, met veel aandacht voor duurzame oplossingen.’ Wat vindt u van het resultaat? ‘Belangrijker is wat onze lezers ervan vinden! Ik verwacht dat zij het met meer plezier zullen lezen. Voor mij telt dat het groenen-oranje-gevoel is behouden; Infra Actie kan zo weer een paar jaar mee.’ Er gaat een nieuw kabinet aan de slag. Wat verwacht u? ‘Het kabinet zal er niet aan ontkomen om met de stofkam door de eigen uitgaven heen te gaan. De overheidsbudgetten kunnen flink onder druk komen te staan. Besef wel dat een goede, duurzame infrastructuur essentieel is voor de ontwikkeling van onze economie. Wij hebben op dat vlak in Nederland een achterstand weg te werken, vooral op het gebied van openbaar vervoer.’ Dus niet alleen meer asfalt? ‘Wij willen als BAM bijdragen aan een duurzame samenleving waarin mensen zich veilig en comfortabel kunnen verplaatsen, vooral met het openbaar vervoer. Ik hoop echt dat het nieuwe kabinet serieus werk blijft maken van duurzaamheid. Dus niet alleen voor de laagste aanneemsom gaan, maar ook oog voor de duurzaamheid-aspecten van aanbestedingen. Zodat er ruimte blijft voor innovatieve ideeën.’
en verder Spoedaanpak A28 Zwolle-Meppel De A28 Zwolle – Meppel is een van de dertig hardnekkige knelpunten die in het kader van het programma Spoedaanpak versneld worden aangepakt om de doorstroming te verbeteren en de reistijd korter en meer voorspelbaar te maken. De A28 tussen Zwolle en Meppel is een belangrijke verkeersader voor NoordNederland én een fileknelpunt. In het zuiden bij Zwolle komen de A28 en de A50 samen om zich in het noorden bij Meppel weer te splitsen in de A32 richting Friesland en de A28 naar Drenthe en Groningen. Lennard Heij, projectmanager bij BAM Wegen: ‘Tussen knooppunt Hattemerbroek en knooppunt Lankhorst wordt de weg door diverse BAMbedrijven in beide richtingen over een afstand van bijna 20 kilometer verbreed met één permanente rijstrook. Deze wegverbreding sluit aan op de bestaande spitsstroken bij Zwolle.’ Deze capaciteitsuitbreiding wordt hoofdzakelijk in de middenberm gerealiseerd. Daarnaast worden op diverse plaatsen geluidsschermen geplaatst. Op het gedeelte tussen de aansluiting Ommen en het knooppunt Lankhorst komt in beide richtingen verkeerssignalering. Met de wegverbreding verbetert, naast de doorstroming van het verkeer, ook de verkeersveiligheid. Deze Poort naar Noord is volgens planning in de zomer van 2011 gereed. Lennard: ‘Aangezien dit een design & construct-project is kunnen wij de door BAM ontwikkelde innovatieve technieken inzetten.’
Beter asfalt Als eerste asfaltproducent in Nederland heeft BAM Wegen een certificaat verworven voor het zogeheten Laag Energie Asfalt Beton (LEAB). Het gaat om het Milieu Relevante Product Informatiecertificaat dat de milieuprestatie van LEAB aangeeft. ‘En dat is een mooie erkenning’, zegt adviseur Jan Smallegange van BAM Wegen. ‘Hiermee kunnen we iedereen laten zien wat exact de milieu-effecten zijn van het gebruik van LEAB. LEAB scheelt eenderde aan energie. Het is goed om met het certificaat duidelijk te kunnen maken dat het eindresultaat niet alleen verlaging van de CO2-uitstoot betekent, maar ook verbeteringen oplevert voor bijvoorbeeld het broeikaseffect. En dat voor dezelfde asfaltweg.’
Samen BAM in Boxmeer ‘Oh, jullie horen ook bij BAM?’ Karel de Bruin, projectmanager bij de afdeling Telematica van Van den Berg Infrastructuren uit Zwammerdam, hoort die vraag geregeld. ‘We voeren nog onze eigen kleuren en naam, maar zijn er trots op dat we alweer zo’n tien jaar onderdeel zijn van de BAM-familie. Zowel in praktische als in economische zin is het goed als BAM-bedrijven elkaar weten te vinden. Zoals in Boxmeer, waar wij als partner van BAM Techniek aan het nieuwe Maasziekenhuis Pantein werken. Wij verzorgen het ICT-netwerk; de hele infrastructuur voor telefonie, data- en videocommunicatie. Omdat we allebei BAM zijn, kunnen we obstakels makkelijker wegwerken en verloopt het proces heel soepel. Ook economisch heeft het voordelen: we kunnen een scherp aanbod doen, omdat het totale belang voor het eigenbelang gaat.’
Snelle reconstructie
6
Voor de reconstructie van drie kilometer provinciale weg N271 bij Arcen in Limburg verzorgde BAM Wegen het ontwerp en de realisatie. Er zijn nieuwe kruisingen en parallelwegen aangelegd voor lokaal (fiets-)verkeer voor meer verkeersveiligheid en een betere doorstroming. Door de integratie van ontwerp en uitvoering is dit project razendsnel uitgevoerd. Planontwikkelaar Erik van Ooijen van BAM Wegen Regio Zuidoost: ‘Van ontwerp tot oplevering duurde slechts zeven maanden. Deze korte periode was mogelijk omdat wij de Systems Engineering-methodiek in onze bedrijfsprocessen hebben geïmplementeerd. Hiermee voeren wij het bouwproces sneller uit, terwijl de kwaliteit gewaarborgd is.’
Sporen in Arnhem > Voor prestigeproject Sporen in Arnhem slaan diverse partijen de handen ineen. Inmiddels is het project vol aan de gang.
10 ‘Je doorbreekt traditionele knelpunten’ > Algemeen directeur van Gemeentewerken Rotterdam over virtueel bouwen.
5
CO2-reductie loont Luchtzuiverend geluidsscherm
E
en consortium bestaande uit Redubel, Nautilus Eco-Civiel, 3M Nederland en KEIM Nederland heeft samen met BAM Infraconsult een innovatief luchtzuiverend geluidsscherm ontwikkeld: CleanScreen. In veel gebieden rondom verkeerswegen vormen geluidsoverlast en slechte luchtkwaliteit een probleem. CleanScreen Highway houdt niet alleen het geluid tegen, maar zuivert ook de lucht. ‘In het CleanScreen zitten filters die de lucht zuiveren van fijnstof’, vertelt Ad van ’t Zelfde, innovatiemanager van BAM Infraconsult. ‘Zowel Rijkswaterstaat als wijzelf hebben het CleanScreen getest. In onze testen is aangetoond dat de filters per dag een hoeveelheid fijnstof opvangen gelijk aan de uitstoot van 8.000 vrachtwagens.’ Rijkswaterstaat kwam met de vraag om innovatieve geluidsschermen te ontwikkelen. Ad: ‘Omdat voor dit soort innovatieve projecten veel kennis nodig is, hebben we het consortium gevormd waarin onze kennis is gebundeld. Inmiddels is voor binnenstedelijk gebied CleanScreen Urban ontwikkeld dat slechts één meter hoog is.’
H
et aanbrengen van een halfautomatische overweginstallatie (Hali-B) op een goederenspoor bij Pernis is de eerste opdracht die BAM Rail binnen haalde dankzij de CO2-prestatieladder van ProRail. De CO2-prestatieladder is een kortingsregeling van ProRail. Hoe minder CO2 je uitstoot, hoe meer fictieve korting je bij een aanbesteding kunt rekenen. BAM Rail bezet de hoogste trede. Projectleider Peter Vriens: ‘Hoe hoger je op de ladder staat, hoe meer kans je hebt een aanbesteding te winnen. In eerste instantie lagen we tijdens de aanbesteding 1,6 procent achter op een concurrent, na de prestatiecorrectie van ProRail liepen we in tot 0,9 procent. Uiteindelijk gaf onze hoge positie op de prestatieladder de doorslag en eindigden we ruim aan kop.’ Peter is te spreken over de prestatieladder. ‘Iedereen in de spoorsector neemt maatregelen, de concurrentie zit niet stil. Wij moeten dus blijven nadenken over hoe wij CO2-uitstoot kunnen verminderen, bijvoorbeeld door de bandenspanning van ons wagenpark regelmatig te controleren. Dat we een klein project binnenhalen, is een mooie opsteker. Het is nu zaak om ook bij grote aanbestedingen ons voordeel met de CO2- prestatieladder te behalen.’
‘
Unieke buitendienststelling In opdracht van HTM werken BAM Rail en BAM Wegen Regio West tot eind juli aan het vervangen van het spoor op het Rijswijkseplein in Den Haag. ‘Dit is de tweede fase van de vernieuwing’, vertelt projectleider Janthijs de Haan van de afdeling ProjectenGV&I. ‘In 2008 hebben we de helft van het spoor vernieuwd, nu volgt de rest. Vanaf 28 mei hadden we een buitendienststelling van tien dagen. Het is uniek dat een druk tramknooppunt zó lang wordt afgesloten.’
We hebben bij het boren naast de Liefkenshoektunnel zeker kunnen profiteren van de kennis en ervaring die Nederland hiermee heeft zie pagina 12
15
De bouwput > BAM Rail werkt aan het tramspoor in het Engelse Blackpool. Over werken naast gillende toeristen.
19
Volgens mij > Voorzitter Bouwend Nederland Elco Brinkman over groene groei, innovaties en kansen.
>
’
14 15 16 18 19 20
Rubrieken ja/nee de bouwput het getal bam@ column kroonjuweel
reportage
6
7 de feiten
Wie: Een bouwcombinatie
met BAM Rail, BAM Civiel, BAM Infratechniek, BAM Utiliteitsbouw, Dura Vermeer Railinfra en Dura Vermeer Beton- en Waterbouw Wat: Project Sporen in Arnhem Werkzaamheden:
Aanleggen van een ongelijkvloerse kruising van 735 meter, een vierde perron en twee nieuwe perronsporen op station Arnhem. Herinrichting van het emplacement aan de west- en oostkant van het station en vervanging van perronkappen en traverse Opdrachtgever:
Spoorbeheerder ProRail Looptijd: Van oktober 2009 tot april 2012. Eind 2011 gaat het project in dienst
van knelpunt tot knooppunt Prestigeproject Sporen in Arnhem
• Bouwcombinatie met verschillende BAM-partijen werkt samen met opdrachtgever ProRail aan groot spoorproject • Doel is van knelpunt Arnhem een goed lopend knooppunt te maken
‘Het is belangrijk dat draagvlak heeft en de stakeholders, onder de 8
‘A
rnhem is een belangrijk knooppunt voor het Nederlandse spoorwegnet’, vertelt Fred Verhaaren, projectmanager van ProRail. ‘De lijnen naar Utrecht, Nijmegen, Zutphen en Duitsland komen hier samen. Op deze trajecten wordt het steeds drukker, want het aantal treinreizigers groeit flink. Ook de komende jaren. Daar is de railinfrastructuur niet op berekend, waardoor Arnhem al tijden een groot knelpunt is. ProRail wil van het stationsgebied weer een soepel functionerend vervoersknooppunt maken.’ Fred Verhaaren zit aan tafel met BAM Rail-projectleider Sander Hagenbeek. Ook Alexander Heeren van BAM Civiel schuift aan. Hij onderhoudt als projectleider van de koepelorganisatie het dagelijks contact met ProRail. De locatie is uniek: een kantoor op het niet alledaagse bedrijvenpark Arnhems
ontzettend het project bij de overheid maar óók bevolking’ vlnr Fred Verhaaren, Sander Hagenbeek en Alexander Heeren
Buiten. Een voormalig adellijk landgoed aan de rand van de stad, prachtig gelegen in het groen. De bouwcombinatie BAM/Dura Vermeer deelt er samen met opdrachtgever ProRail een pand: een bakstenen gebouw uit de jaren dertig van de vorige eeuw, verscholen achter tientallen bomen. ‘Het is een groot voordeel dat we als bouwonderneming met de opdrachtgever in hetzelfde gebouw zitten’, weet Alexander Heeren. ‘Je spreekt elkaar tijdens de lunch in de kantine en als er iets is, loop je makkelijk even bij iemand binnen. Je hoeft geen agenda’s te trekken en kunt het probleem vaak ter plekke oplossen. Bovendien heb je veel meer het gevoel dat je samen bezig bent het project tot een goed einde te brengen. Het geeft slagkracht aan de hele organisatie.’
Publieke opinie Met het project Sporen in Arnhem beoogt ProRail de capaciteit, betrouwbaarheid en beschikbaarheid van de sporen rond het station te vergroten. Daarvoor moet veel gebeuren. De werkzaamheden omvatten onder meer de bouw van een ongelijkvloerse kruising van 735 meter, een vierde perron, twee nieuwe perronsporen, de complete herinrichting van het emplacement, het
vernieuwen van sporen, bovenleidingsnetten, beveiligingssystemen, diverse voedingssystemen en kabelwerk. ‘Dit is een complex project op een druk knooppunt in een stedelijke omgeving. Dat vraagt om een zeer professionele aanpak’, zegt Fred Verhaaren. ‘Bovendien is het ontzettend belangrijk dat het project draagvlak heeft. Niet alleen bij de overheid en de stakeholders, maar óók onder de bevolking. We hebben bij de bouw van de Noord/Zuidlijn in Amsterdam kunnen zien dat de publieke opinie zich na een aantal incidenten tegen het project keert. Dat willen we voorkomen.’ ‘Wat dat betreft zijn we hier met een achterstand begonnen’, haakt Sander Hagenbeek aan. ‘Omwonenden klagen al jaren over overlast door geluid en trillingen van passerende treinen. Toen ze hoorden dat er de komende tijd flink gebouwd gaat worden aan het spoor, was hun eerste reactie: “O, nee! Nog meer overlast”. We hebben ze echt moeten overtuigen dat ze straks, ondanks
de uitbreiding, veel minder last hebben van geluid en trillingen.’ Open communicatie is essentieel bij het creëren en behouden van draagvlak. Via elektronische nieuwsberichten, huis aan huis verspreide bewonersbrieven, bewonersoverleg, inloopavonden en een actieve website met filmpjes en artist impressions informeert ProRail de omwonenden. Ook BAM doet een duit in het zakje. Alexander Heeren: ‘Iedere vier weken heb ik overleg met ProRail en elke zes weken zijn we aanwezig op een inloopavond of bij het bewonersoverleg waarin we de omwonenden informeren over de werkzaamheden die we uitvoeren. Men toont daardoor steeds meer begrip. Je ziet nu dat veel mensen de knop omzetten en beseffen dat ze er iets moois voor terugkrijgen.’
Prestige project Een multidisciplinair project als Sporen in Arnhem vraagt veel verschillende expertise en dus samenwerking tussen partijen. Het is een voordeel dat maar liefst vier BAM-bedrijven in de bouwcombinatie vertegenwoordigd zijn. ‘Daar maken we handig gebruik
van’, zegt Sander Hagenbeek. ‘Bijvoorbeeld door elkaars netwerken te benutten. Een tijdje terug hadden we een bereikbaarheidsprobleem, dat we konden oplossen door gebruik te maken van een naastgelegen weiland. Het bedrijf dat de grond bezit, wilde in eerste instantie niet meewerken. Maar toen bekend werd dat BAM Utiliteitsbouw Regio Arnhem – dat in deze omgeving een goede naam heeft – in het project participeert, hadden we ineens een goede ingang en konden we het regelen.’ ‘Prestige speelt ook een rol’, vult Alexander Heeren aan. ‘BAM beschouwt Sporen in Arnhem als een belangrijk prestigeproject. Er heerst onder de BAM-deelnemers een vastberadenheid van: “we willen er echt iets goeds van maken”. Er is een sterk saamhorigheidsgevoel en we zijn zeer gemotiveerd om van dit project een succes te maken.’ Fred Verhaaren, met een glimlach: ‘En van die synergie tussen de BAM-partijen plukt ProRail de vruchten.’
•
9 Drie unieke buitendienststellingen Om tijdens de werkzaamheden het treinverkeer zo min mogelijk structureel te hinderen, is gekozen voor drie lange buitendienststellingen (BDS). De eerste BDS is al snel: van 25 juli tot 23 augustus. De westzijde van het station Arnhem richting Utrecht en Nijmegen is dan afgesloten. De oostzijde van het station is afgesloten tijdens de tweede BDS in de herfst: van 16 tot 25 oktober. In de zomer van 2011 is de laatste BDS; er is dan beperkt treinverkeer mogelijk richting Utrecht en Nijmegen. Deze duurt maar liefst negen weken. Toch is de BDS van aankomende herfst het meest intensief. Er worden dan zeer veel werkzaamheden uitgevoerd in een extreem kort tijdvenster. Dagelijks zijn er zo’n 400 mensen op het spoor aan het werk.
interview
10
cv
wie: Ron Voskuilen (1966) Huidige functies: Algemeen
‘Juist omdat fouten worden voorkomen, kan bouwen wel tien procent goedkoper’
directeur Gemeentewerken Rotterdam • Projectdirecteur Rotterdam Centraal • Projectdirecteur Kruispleingarage vorige functies: Lid directieraad van PRC • Directeur divisie Bouwcentrum van PRC • Voorzitter Stichting Bouwcentrum Pensioenfonds • Lid European Commercial Network van ARCADIS • Consultant bij Bouwcentrum Advies BV opleiding: Universiteit Twente Toegepaste Wiskunde: Stochastiek en Operations Research • TSM Business School Management • RUG, veranderingsmanagement • Erasmus Universiteit Post doctoraal programma voor commissarissen en toezichthouders • TSM International Advanced Management Program (NL/US)
• Bouwwerk Informatie Modellen hebben de toekomst: ze zijn goedkoper, beter en sneller • Binnen enkele jaren zal minimaal één op de vijf projecten op deze wijze tot stand komen
Minder faalkosten, een kortere doorlooptijd en een beter imago voor de sector. Virtueel bouwen heeft niet voor niets de toekomst, zegt Ron Voskuilen van de Bouw Informatie Raad.
H
oe gaat dat? Een architect ontwerpt een gebouw en besluit in een later stadium toch nog wat aan te passen. De constructeur heeft dit niet meegekregen en baseert zijn berekeningen op het eerste ontwerp. Ondertussen heeft de installateur een aantal leidingen ingetekend, die achteraf onbedoeld dwars door een anker van een windverband blijken te lopen. Dat moeten ze aanpassen, met alle extra kosten, tijd en moeite van dien. Maar zo hóeft het niet, zegt Ron Voskuilen, voorzitter van de Bouw Informatie Raad (BIR), die zich tot doel heeft gesteld Bouwwerk Informatie Modellen (BIM) gemeengoed te maken. Bij BIM wordt alle informatie over een project – variërend van materialen tot processen – op een gezamenlijke site opgeslagen en voor alle betrokken partijen toegankelijk en inzichtelijk gemaakt. Het resultaat is dat architect, constructeur, bouwmanagers en andere betrokkenen allemaal online aan één en hetzelfde driedimensionale ontwerp van een gebouw kunnen werken. Ron Voskuilen, tevens algemeen directeur van Gemeentewerken in Rotterdam, is enthousiast: ‘Het belangrijkste van BIM is dat het de traditionele knelpunten tijdens een bouwwerk doorbreekt. Normaal gesproken bouwen we in fases en met veel partijen, die steeds met elkaar afstemmen. Daar worden fouten gemaakt, die je achteraf moet herstellen. Met BIM kan iedereen werken in de laatste versie van het project. Wijzigingen worden opgeslagen, waarna iedereen kan zien wat de consequenties van de veranderingen zijn. Juist omdat fouten worden voorkomen, kan bouwen aan de hand van BIM tot wel tien procent goedkoper.’
Lastig Voskuilen ziet om zich heen steeds meer partijen met BIM werken. ‘In die zin kun je zeggen dat het goed gaat.’ Het zijn de grote voordelen die hem vertrouwen geven in de toekomst. ‘Je hebt minder faalkosten, je kunt sneller en efficiënter werken. De besluitvorming verloopt helder en het is duidelijk wie waarvoor verantwoordelijk is. Bovendien is het klantgerichter en zorgt het voor een beter imago van de bouwsector.’
11 Hij ziet nog wel knelpunten. Zo is het de vraag wie het initiatief moet nemen. ‘Je merkt dat opdrachtgevers terughoudend zijn. En veel partijen vinden het lastig hun eigen informatie allemaal in het – open – project te zetten. Daarin hebben we zeker nog wel een slag te maken. Dat geldt ook voor het ontwikkelen van uniforme software, waarin iedereen dus dezelfde standaards gebruikt voor – bijvoorbeeld – kozijnen en wanden. En dan niet alleen in Nederland, maar ook internationaal.’ De BIR, zegt Voskuilen, heeft zichzelf opgericht met het voornemen overbodig te worden. ‘We zijn het oliekannetje, dat de partijen willen helpen verder te komen. Als één op de vijf projecten via BIM tot stand komt, is onze rol uitgespeeld. Onderzoek wijst uit dat dat de kritische massa is, waarna het zich als een olievlek zal gaan verspreiden. Dat kan in 2012 zijn, maar ook een jaar eerder of een jaar later. Als ik het moet samenvatten: er is nog een heleboel te doen, maar we gaan zeker de goede kant uit.’
•
Arjan van Wingerden, afdelingshoofd Constructieve Modellering en informatiemanager bij BAM Infraconsult ‘Ook wij zijn enthousiast over virtueel bouwen. Ik zie in de praktijk dat het zijn meerwaarde bewijst. Natuurlijk kost virtueel bouwen tijd in de opstart- en ontwerpfase, maar deze verdienen we later ruimschoots terug doordat clashes worden vermeden en uitvoeringsaspecten al direct in de ontwerpfase worden meegenomen. Het leidt tot meer en beter inzicht en daardoor minder faalkosten, niet alleen bij BAM maar ook bij haar partners. Binnen BAM is al veel kennis aanwezig. Voor een brede invoering moeten we in de bouwsector wel nog meer samenwerken en standaardiseren.’
project
Boren voor de vracht Parallel aan de Liefkenshoektunnel op de R2 bij Antwerpen, bouwt THV LocoBouw een spoorlijn voor vrachtverkeer. Infra Actie ging kijken bij de nieuwe boortunnel, die deel uitmaakt van het traject waarbij BAM Infraconsult adviseert.
12
de feiten
Wie: De Liefkenshoekspoortunnel Opdrachtgever: Infrabel Contractvorm: DBFM Duur onderhoud: 38 jaar Bouwondernemer: LocoRail;
een consortium van BAM PPP, Vinci Concessions en CFE Onderaannemer (voor Design & Build):
LocoBouw; een consortium van MBG, Vinci Constructions Grands Projects, CEI-De Meyer en Wayss & Freytag Rolverdeling: Koen Versypt: ‘Iedereen werkt volledig onder de vlag van LocoBouw, maar in de praktijk zijn MBG en CEI-De Meyer vooral gespecialiseerd in wegenwerken, grondwerken, diepwanden en betonstructuren. De tunnel is in de praktijk vooral een project van de mensen van Wayss & Freitag en Vinci.’ Eerste trein op het spoor:
2014
H
et is een stevige wandeling naar de tunnelboormachine. Onderweg tel je als vanzelf de genummerde delen in de nieuwe spoortunnel mee: 631, 632, 633... Tot we na een kleine anderhalve kilometer op een soort open werkplaats stuiten: twee verdiepingen, krappe gangetjes, slangen, buizen, drukmeters. Een container is als vluchtruimte ingericht, verderop bemannen drie mensen een controlekamer. ‘We zijn nu aan de achterkant van de boorkop’, zegt Steven Van den Heede bij het begin van de machine. ‘De boorkop is inclusief de hele machine erachter 102 meter lang.’
Bouwkuip Van den Heede is hoofd Bedrijfsbureau van THV LocoBouw, het aannemingsconsortium (zie kader) dat verantwoordelijk is voor het ontwerp en de bouw van de nieuwe Liefkenshoektunnel. ‘We hebben in Antwerpen twee tunnels, de Kennedytunnel en de Liefkenshoektunnel. Parallel aan de Kennedytunnel voor het autoverkeer loopt een spoortunnel, voor zowel personen- als vrachtverkeer. Maar dat spoor is zo goed als
verzadigd. Nu wil Infrabel, het Belgische ProRail, een nieuwe, rechtstreekse verbinding aanleggen tussen de linker- en rechteroever van de Schelde. Het doel is: de capaciteit van het spoorverkeer bij Antwerpen uitbreiden om zo de doorstroming van goederen- en vrachtverkeer te verbeteren. Door de Kennedyspoortunnel gaan straks alleen nog personentreinen. Door de nieuwe Liefkenshoekspoortunnel zal uitsluitend goederenverkeer gaan.’ Zes kilometer moet de boorkop afleggen. Althans: tweemaal zes kilometer, want er worden twee kokers aangelegd. De nieuwe tunnel is maar een deel van het traject. Van den Heede: ‘Het totale traject dat beide oevers van de Schelde met elkaar verbindt, is 16,2 kilometer.’
Samenwerking Het is bekend terrein, zegt Koen Versypt, hoofd Uitvoering bouwkundige werken van THV LocoBouw. ‘We hebben alles al eerder gedaan. Maar er zijn twee grote uitdagin-
13 gen. Eén: de samenwerking. Het consortium bestaat hoofdzakelijk uit Vlamingen, Duitsers en Fransen. Je hebt niet alleen te maken met verschillende bedrijfsculturen, maar ook met landsculturen. In de praktijk gaat dat overigens goed. We werken met tachtig ‘bedienden’, dus mensen op kantoor, en ongeveer vijfhonderd man uitvoerend personeel.’ De tweede grote uitdaging is wél vernieuwend: het ‘DBFM-contract’. Dat wil zeggen: Design, Build, Finance, Maintain. Van den Heede: ‘In België is dit een van de eerste keren dat de bouwonderneming verantwoordelijk is voor het hele project, van ontwerp tot onderhoud. Het andere PPS-project van Infrabel is Diabolo, de noordelijke aansluiting van luchthaven Brussel Airport. De termijn voor onderhoud is gesteld op 38 jaar. Dat betekent dat we bij het ontwerp en de bouw ontzettend goed op moeten letten of het allemaal duurzaam is. En is het altijd toegankelijk? Kun je het vervangen, mocht dat nodig zijn? Dat is de grote puzzel.’
Troef En wat is eigenlijk de rol van BAM Infra? Van den Heede: ‘Met name in de tenderfase
is BAM Infraconsult ontzettend belangrijk geweest. Zoals ik zei: voor ons is dit bedrijfsmodel nieuw. Nederlanders hebben daar al enkele jaren ervaring mee. De knowhow die BAM Infraconsult ingebracht heeft op het gebied van duurzaamheid en onderhoud, is een belangrijke troef geweest bij het binnenhalen van dit project.’
Voetbalveld Versypt: ‘We hebben geprofiteerd van de kennis en ervaring die Nederland hiermee heeft. En nog steeds: tijdens de bouw loop je wel eens tegen een bok op, en dan winnen we advies in bij BAM Infra.’ Arjen Vos, senior adviseur BAM Infraconsult, was nauw betrokken bij de tenderfase. ‘Wij lopen wat betreft ervaring met beheer en onderhoud enkele jaren voor op België’, zegt hij. ‘Het is mooi dat we die kennis hier hebben kunnen gebruiken, en dat het geresulteerd heeft in een groot werk.’ De cijfers zijn indrukwekkend: 400.000 kuub
gestort beton, bijna 50.000 ton wapening, drie miljoen kuub grondverzet. ‘Dat is’, zegt Versypt, ‘hetzelfde als een voetbalveld 462 meter diep uitgraven, en vijf Eiffeltorens aan staal.’ Wie in de gigantische bouwput staat, kan zich er iets bij voorstellen. Aan de zijkant van de tunnel is een galerij voor voetgangers gemaakt. Erlangs lopen dikke stalen pijpen voor het afvoeren van de afgegraven grond. Sascha Boxheimer, technisch manager voor de tunnel: ‘Een tunnelvrachtwagen brengt per rit één ring en de bijbehorende mortel naar de machine achter de boorkop. Eén ring is 1,8 meter breed en bestaat uit acht segmenten die in totaal 43,5 ton wegen. We boren een gat van 8,4 meter doorsnede. Een nieuwe ring van 1,8 meter boren duurt ongeveer drie kwartier. Dan wordt in ongeveer een half uur de ring aangebracht. De machine graaft vervolgens verder en de spleet achter de ring wordt geïnjecteerd met mortel. De binnendiameter van de tunnel is 7,30 meter.’ Tijdens Boxheimers uitleg staat Van den Heede met een brede glimlach om zich heen te kijken. Vanwaar de lach? ‘Trots, hè’, zegt hij zacht. ‘Het is goed hier te zijn.’
•
ja/nee
de bouwput
Duurzame oplossingen komen steeds meer beschikbaar in de infrasector
14
Hennes de Ridder
Folkert Bloembergen
Inge van Baardwijk
Jan Smallegange
Hoogleraar Methodisch en integraal ontwerpen, TU Delft
Projectleider en specialist duurzaamheid bij Rijkswaterstaat
Projectleider Infra bij BAM Infraconsult
Adviseur BAM Wegen
‘Er zijn te weinig duurzame oplossingen. Elk bouwwerk wordt door de opdrachtgevers als een eenmalig project beschouwd. Aannemers worden voor (ver)bouw ingeschakeld en hebben geen technische inbreng. Daardoor zijn bouwwerken suboptimaal en niet aanpasbaar aan de snel veranderende wereld. Duurzame bouwwerken zijn industrieel vervaardigd, flexibel en (de)montabel. Optimalisatie en hergebruik is essentieel. Daardoor kan het energiegebruik tijdens de levenscyclus worden gereduceerd. Daar is wel R&D voor nodig en dus geld. Dat is er niet, omdat het in de bouw aan dure tenders wordt uitgegeven. Gevolg: nauwelijks duurzame bouwwerken.’
‘Daarom doen wij pilotprojecten, zoals de energieneutrale beweegbare Ramspolbrug bij Kampen. We hebben de markt de oplossing ervoor gevraagd. Onze rol als opdrachtgever verandert in de GWW-sector: wij vragen om oplossingen en willen als eerste duurzame oplossingen lanceren. Neem de ledverlichting in de Vlaketunnel in Zeeland. Die is duurder, maar de opdrachtnemer kan de vervolgstap zetten. We hebben gezien dat ze dezelfde toepassing in Engeland hebben verkocht. Zo kan je het terugverdienen. We moeten investeren in duurzaamheid en accepteren dat het ook mis kan gaan met nieuwe ideeën. Daar leren we alleen maar van.’
‘Zeker weten. Voor onze grootste opdrachtgever, de overheid, is duurzaamheid ontzettend belangrijk. Rijkswaterstaat, maar ook ProRail en provincies en gemeenten letten bij het inkopen specifiek op duurzaamheid. Willen wij concurrerend blijven, dan moeten we daarin mee. Daarnaast vinden we het zelf óók belangrijk om duurzaam te ondernemen. Zo zijn we nauw betrokken bij de ontwikkeling van CleanScreen. Dat is een geluidsscherm dat niet alleen het verkeerslawaai tegenhoudt, maar ook de vuile lucht zuivert. Zo leveren we een bijdrage aan de verbetering van de luchtkwaliteit rondom verkeerswegen.’
‘Het wemelt in ons bedrijf van de ideeën, maar daar gebeurt te weinig mee. Omdat wij van oudsher klantgericht zijn, hebben we sterk de neiging om op vragen van de klant te wachten. Soms vraagt de klant: “Heb je deze techniek al eerder toegepast? Anders liever niet”. Of: “We vinden het te duur”. Dan stopt het bij ons. We zijn te afwachtend. Ik mis de schwung: als je iets goeds bedenkt en je ziet dat het werkt, dan moet je doorgaan met zo’n ontwikkeling, dan sta je klaar als er daadwerkelijk vraag naar komt en loop je voorop. Kijk naar de stille wegdekken die BAM Wegen ontwikkelde, dat deden we op eigen initiatief. Aan ons dus de taak door te pakken en aan opdrachtgeverzijde de taak ons meer ruimte te geven.’
nee
ja
ja
15 15
nee
Van Blackpool naar Fleetwood Samen met zusterbedrijf BAM Nuttall vernieuwt BAM Rail sinds eind september 2009 de tramlijn (uit 1885) in het Engelse Blackpool. De lijn - één van de oudste elektrische tramwegen ter wereld - is ongeveer achttien kilometer en vervoert jaarlijks 6,5 miljoen passagiers. BAM vervangt bijna acht kilometer dubbelspoor van Blackpool naar het noordelijk gelegen Fleetwood. Technisch projectvoorbereider Marcel Aerts: ‘Op deze foto zijn de betonstorters bezig met het storten van de constructie die het spoor op zijn plek houdt. Het grootste gedeelte van de lijn ligt aan de kust en is erg toeristisch. Nu zijn we aan het werk naast een achtbaan en we horen de hele dag mensen gillen. De werkzaamheden in het centrum van Blackpool zijn afgerond en we mogen pas weer verder als het toeristenseizoen voorbij is. Bij Fleetwood, op het noordelijke gedeelte van de lijn, hebben we de eerste 250 meter afgerond en ook zestig procent van het beton op het meest zuidelijke punt, van Starr Gate naar Pleasure Beach, is aangebracht.’ Het project loopt naar verwachting tot september 2011.
het getal
440.000 Kilo 16
meer mix Zorgvuldigheid op
Schiphol Rijk
Als een speer
BAM Infratechniek Midden-West, afdeling Telecom, werkt momenteel aan de reconstructie van de provinciale weg N201 bij Schiphol Rijk, het bedrijventerrein dat deel uitmaakt van de luchthaven. Hiervoor heeft BAM het telecomnetwerk voor in totaal veertien telecompartijen verlegd. Daarnaast heeft het ook het blazen en omlassen van de glasvezelkabel voor bijvoorbeeld Relined, Level3, EU Networks en Colt Telecom verzorgd. De glasvezelovernames gebeurden ’s nachts, om hinder te voorkomen. Het arbeidsintensieve project vroeg om een enorme zorgvuldigheid (de netwerken van de veertien telecompartijen liggen in één bundel). In de nacht van woensdag 28 op donderdag 29 april werd door de afdeling Telecom de één na laatste glasvezelovername uitgevoerd.
Een voorspelling van KPN: over tien jaar is 30 tot 60 procent van de Nederlandse huishoudens aangesloten op glasvezel. Ook BAM Infratechniek levert aan die ambitie een grote bijdrage. Zo rolt BAM Infratechniek op dit moment glasvezelnetwerken uit in Amersfoort Zuid (circa 30.000 woningen), Amsterdam Osdorp (circa 8.000 woningen), Krimpen aan den IJssel (circa 11.000 woningen), Meppel (circa 10.000 woningen) en Berkel en Rodenrijs (circa 4.500 woningen). In totaal gaat het om zo’n 7.500 kilometer glasvezelkabel, vertelt commercieel manager Harry van Gunst van Van den Berg Infrastructuren (onderdeel van BAM Infratechniek). ‘De afgelopen jaren legde BAM Infratechniek ook glasvezelnetwerken aan in Amsterdam, Amersfoort-Vathorst, Elburg, Helmond Brandevoort, Hooglanderveen, Nuenen, Sint Oedenrode, Son en Breugel, Veldhoven en Valkenswaard.’
BAM Grondtechniek en BAM Project Support
• BAM brengt aquaductbakken aan in de Nieuwe Rijn langs de A4 bij Leiderdorp • Daar is zo’n 1.000 ton mee gemoeid 440.000 kilo, oftewel 440 ton: dat zijn zo’n 88 volwassen olifanten of vier Boeing’s 747. En het is het gewicht van één van de aquaductbakken die BAM in de Oude Rijn bij Leiderdorp legt. Een unieke werkmethode, waarmee de A4 onder de rivier door kan. Het aquaduct is onderdeel van de verbreding van de A4 bij Leiderdorp die in september 2009 startte. De weg krijgt zes rijstroken en wordt over een lengte van 1.400 meter verdiept aangelegd. Projectleider productie Domien van Schaick van BAM Grondtechniek/BAM Project Support: ‘Om de stalen bakken, waar het scheepsverkeer door zal varen, op hun plaats te houden, worden eerst drie oplegconstructies in het water gelegd: de kespen. De bakken komen in de lijn van de rivier en de kespen haaks op de rivier. Die stalen kespen wegen zestig ton per stuk, zijn 33 meter lang, 7,5 meter hoog en 2 meter breed.’ Het totaalgewicht, aldus
Domien, komt op 1.060 ton: ‘We leggen twee aquaductbakken, dat is twee maal 440 en drie maal 60 ton voor de drie kespen.’ De eerste twee kespen zijn inmiddels gelegd, de derde komt nadat het eerste deel van het wegverbredingsproject klaar is. ‘De kespen worden vervolgens volgestort met onderwaterbeton, waarop de twee stalen bakken worden geplaatst. Die zijn 30 meter lang, 6 meter hoog en 26 meter breed. Ze worden elk in drie stukken over het water op grote pontons aangevoerd, die daarna op het land aan elkaar worden gelast. Elke bak wordt tot slot in het water gelegd en na het aanbrengen van de betonvloer nauwkeurig afgezonken tot op de kespen. Voor de eerste bak gebeurt dat in november.’ De aanleg van het aquaduct is een gezamenlijk werk van BAM Civiel, BAM Grondtechniek/BAM Project Support en Van Oord Nederland in opdracht van Rijkswaterstaat.
•
Samen verder BAM Grondtechniek en BAM Project Support, de specialistische business units van BAM Civiel, zijn per 1 maart samengevoegd. De directie wordt gevormd door Hjalmar Helmink en Ton Groeneweg. Het lopende jaar 2010 wordt gebruikt om beide bedrijven volledig te integreren tot één nieuwe business unit. Deze kent drie specialistische productieunits, elk onder leiding van een bedrijfsleider, verantwoordelijk voor het gehele aanbestedings- en uitvoeringsproces. De productieunits zijn boor- en graaftechnieken, geheide technieken (waaronder waterbouwkundige werken) en werktuigkundige technieken, zowel op het land als op het water. De bedrijfsleiders zijn respectievelijk Markus Büttner, Marco van den Berg en Roelof Oudhaarlem. De locatie van BAM Grondtechniek/BAM Project Support blijft de Toetsenbordweg in Amsterdam. www.bamgrondtechniek.nl
Gesmeerde samenwerking
I
n het Friese Sneek vernieuwt BAM Rail het station en legt een passeerspoor aan om de frequentie van het baanvak te verhogen. De werkzaamheden starten 1 augustus en worden uitgevoerd samen met partners BAM Infratechniek Noordoost en BAM Wegen Regio Noord. Het project is mede gegund omdat BAM Rail inmiddels hoog op de CO2-prestatieladder staat. Hoe bewuster je als bedrijf omgaat met het terugdringen van de CO2-uitstoot hoe hoger de virtuele korting bij aanbestedingen. Projectleider Rico Koenhen: ‘We leggen bij station Sneek Noord onder meer een passeerspoor aan, bouwen een nieuw perron en vervangen een oude overweg.’ Opleverdatum is 26 november. Drie weken daarvoor is er een 52-urige buitendienststelling. Dan wordt de overweg vernieuwd en worden de wissels aangelegd. Leuke bijkomstigheid is dat de onderbouw waarop het nieuwe spoor wordt gebouwd in een ander contract door BAM Wegen Regio Noord is aangelegd. Rico: ‘Twee jaar geleden hebben we een aantal spoorbruggen in Friesland verhoogd. Toen liep de samenwerking gesmeerd.’
17 Uitbreiding Wilhelminahaven In opdracht van Groningen Seaports breidt BAM Civiel de Wilhelminahaven uit met een extra kademuur. Er wordt in totaal circa 1,2 kilometer nieuwe kade als betonnen L-wand-constructie gebouwd. Begin dit jaar gingen de funderingswerkzaamheden van start. Een van de technische hoogstandjes is de uitvoering van vijftig meter lange MV-palen (zie foto). De toekomstige gebruikers zijn de energiebedrijven NUON en RWE.
22.000 Xblocs
PT BAM Decorient Indonesia, dochtermaatschappij van BAM International, produceert de komende zestien maanden in Indonesië circa 22.000 golfbrekerelementen. Ze zijn bedoeld voor een project in Australië. Deze zogenoemde Xblocs – ontwikkeld en gepatenteerd door BAM Infraconsult – worden gebruikt bij de bouw van een golfbreker bij een steiger voor het Gorgon LNG-project op Barrow Island in Australië. Een combinatie onder aanvoering van oliemaatschappij Chevron gaat daar een enorm gasveld exploiteren. BAM Decorient zal op het haventerrein van Cigading op Noordwest-Java een faciliteit opzetten om de betonblokken te vervaardigen. De Xblocs variëren in grootte van 1,5 tot 6 kubieke meter. Dankzij de vorm haken deze blokken goed in elkaar. Bovendien vragen ze minder beton dan traditionele elementen en is door toepassing van een speciale betonsamenstelling een korte ontkistingstijd mogelijk. Opdrachtgever van BAM Decorient is bouwcombinatie Kellogg Joint Venture Gorgon.
volgens mij
bam@
@ Assendelft Grind dat door de grondreiniger van BAM Milieu is gereinigd. De reiniger staat daar permanent en reinigt het hele jaar grond dat van de lopende projecten afkomt.
@ Bedum De sanering van de voormalige gasfabriek. De waterzuivering met daarvoor de BAMfiets die is aangeboden aan de gemeente tijdens de start van het project.
@ Hogerheide BAM Wegen legt betonkokers aan voor geluidsschermen.
@ Leiden Bij Oude Rijn, A4 BurgerveenLeiden, plaatst BAM Civiel stalen drempels voor het aquaduct. De stalen constructie (kesp) hangt in de takels en is vrijgekomen van het ponton waarna de kesp wordt afgezonken.
Elco Brinkman > >
Voorzitter Bouwend Nederland Bepleit groene groei, is kritisch op innovatieve oplossingen en ziet kansen
‘G @ Den Bosch Sanering bij omleg randweg, verontreinigde grond van oude stortplaats en gasfabriek.
18
@ Rotterdam BAM Leidingen & Industrie doet onderhoudswerkzaamheden op het Vopak terrein in Rotterdam. Op de foto werkzaamheden van de BAM-werkplaats: vijf blusboot- manifolds worden vernieuwd.
@ Everdingen De A2 wordt door BAM Infra/Arcadis over een lengte van zeven kilometer verbreed van 2x2 naar 2x4 rijstroken. BAM Civiel vervangt een aantal viaducten en bouwt een ecoduct, dat inmiddels is opgeleverd.
@ Groot Ammers BAM Wegen Regio Midden legt tank terpen aan voor Den Hartog Autofood. Bijzonderheden: asfalt moest met een grote kraan over een dijk worden getild.
@ Heinkenszand De plaatsing van een waterzuivering in een woongebied en het reinigen van grondwater. Deze zuivering is het hele jaar actief.
@ Hardinxveld-Giessendam Mostert De Winter lanceert de verticale tuin. Dit groene gevelsysteem, Modulogreen® genoemd, biedt een duurzame oplossing voor de bekleding van binnen- én buitengevels.
@ Barendrecht Monteurs van Redubel (onderdeel van BAM Wegen) zetten glas in een geluidsscherm op 13 meter hoogte voor het project Barendrecht A15-Portland.
@ Amsterdam In het kader van de veiligheidscampagne is de slogan ‘Veilig en in één keer goed’ aangebracht op een opslagtank op het Vopak Westpoort-project.
roene groei. Daar ligt de focus de komende jaren. Het is daarbij belangrijk investeringen in de publieke ruimte een belangrijke rol te geven. Dus het nieuwe kabinet moet - naast de klassieke mobiliteitsthema’s - investeren in pleinen en parken. Groene groei kan politieke groeperingen bij elkaar brengen. Er komen ook kansen voor de bouwsector: niet alleen ecologisch verantwoorde ontwerpen, maar ook ecologisch verantwoord produceren. Waar we met infra over tien jaar staan? Naast de noodzakelijke groene component moet een begrip als de multifunctionele inrichting meer betekenis krijgen. Daar zijn al documenten over volgeschreven, maar bij bijvoorbeeld ondertunneling krijg je vaak veel vragen en kritiek over luchtverontreiniging,
herrie of risico. Het kan eindeloos duren voor je ergens toestemming voor hebt. Je kunt ook zeggen: als ik nu toch op die plek aan de gang ben, laten we dan werk combineren. Bovendien is multifunctioneel bouwen nu eenmaal voordeliger. Ik vind dat we nog een weg te gaan hebben. Opdrachtgevers en opdrachtnemers moeten écht nog een paar stappen zetten om kwalitatief betere innovatieve oplossingen te bedenken, contractueel en financieel. Ze moeten zich meer moeite getroosten om het goede voorbeeld te geven. En er moet ruimte komen aan de ontwerpkant om verschillende toepassingen ook echt bij elkaar te brengen en uit te voeren. Opdrachtnemers moeten laten zien wat ze in huis hebben aan ideeën. Hier spreek ik ook de klassieke infra-ondernemers aan. Stel dat een rioolzuiveringsinstallatiebedrijf nieuwe betonnen kuipen nodig heeft voor de afvoer van het rioolwater. Natuurlijk kunnen we die gewoon leveren, geen probleem. Maar we kunnen ook meedenken. Kan er bij het proces energie worden opgewekt die aan een woonwijk kan worden geleverd? Dan bied je meerwaarde. Het nieuwe kabinet in Engeland geeft al nieuwe impulsen aan langdurige samenwerking tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Je omzeilt onnodige tussentijdse contractverleningen en biedt de aannemers de kans extra expertise en kwaliteit op te doen. Zo bieden ook deze tijden genoeg nieuwe kansen.’
colofon
@ Moerdijk BAM Civiel bouwt in opdracht van Tecnicas Reunidas voor Essent in Moerdijk een nieuwe CCGT (Combined Cycle Gas Turbine) ter uitbreiding van de bestaande warmtekrachtcentrale. Het wordt eind 2011 in bedrijf genomen.
@ Amstelveen In het kader van duurzaamheid heeft de gemeente Amstelveen door BAM Wegen LEAB (Laag Energie Asfalt Beton) laten aanbrengen. Wethouders Groot en Levie verrichtten de officiële starthandeling.
@ Zevenaar BAM Infratechniek Noordoost plaatst een relaiskast aan het baanvak Zevenaar-Winterswijk.
@ Zuidwending BAM bouwt in opdracht van Gasunie en Nuon gasinstallaties voor de eerste ondergrondse gasopslag in zoutcavernes.
Infra Actie informeert vier keer per jaar over de projecten van BAM Infra op het gebied van civiele- en industriebouw en boven- en ondergrondse infrastructuur. In BAM Infra zijn de volgende bedrijven gebundeld: BAM Civiel, BAM Infratechniek, BAM Rail, BAM Wegen en BAM Infraconsult. Redactieleden Kathleen Banga-Davis, Jeroen Kleijn, Rona Kousoureta, Henk Kuipers, William van Niekerk, Karin van der Tas-Pennin, Nico de Vries, Willem Weeda Concept & realisatie ZB Communicatie & Media bv, Ede Vormgeving ZB/Marinka Reuten Fotografie Harmen de Jong en De Beeldredactie Drukwerk Modderkolk Grafische Projecten Contactadres BAM Infra, Postbus 2419, 3500 GK Utrecht, telefoon (030) 287 68 76
19
kroon juweel wat: Julianabrug Zaandam wie: Wouter Boekhold,
projectleider BAM Civiel Noordwest
‘D
e bouw van de nieuwe Julianabrug over de rivier de Zaan bij Zaandam was voor mij een bijzonder project. De locatie is uniek: de brug verbindt de Zaanse Schans met de historische bebouwing van Zaandijk. Jaarlijks komen er bijna één miljoen, veelal buitenlandse toeristen naar dit gebied. Vanaf de brug maken dagelijks honderden toeristen foto’s van de molens en oud-Zaanse huisjes. De oude brug dateerde uit 1936 en was technisch verouderd. De vele toeristen en de smalle afmetingen zorgden voor gevaarlijke situaties. De provincie Noord-Holland gaf daarom opdracht tot het bouwen van een nieuwe brug. De sloop- en bouwwerkzaamheden duurden anderhalf jaar. In augustus 2009 ging de brug open voor publiek. Het is een prachtige constructie geworden, ontworpen door Royal Haskoning Architecten. De tweehonderd meter lange brug mocht niet massief aanwezig zijn in het mooie landschap. Daarin is de architect geslaagd. Het is een zwevende, lichte, transparante constructie geworden. Bescheiden en elegant. Voor ons was de samenwerking met onze bouwpartners ook bijzonder; al voordat het werk op de markt kwam, hebben we samen met onze combinant Hillebrand Konstruktiebedrijf en onze belangrijkste onderaannemers – waaronder BAM Wegen – overleg gehad om tot de beste bouwmethode te komen. Daardoor was al in een vroeg stadium duidelijk hoe we het zouden doen en hoe de onderlinge samenwerking zou worden. Ik ben ervan overtuigd dat we daarom het project hebben binnengehaald. Eind 2009 won de Julianabrug de prestigieuze Betonprijs in de categorie bruggen en viaducten. Wat mij betreft volkomen terecht.’
