Informatiemap voor vrouwenorganisaties die huiselijk geweld bespreekbaar willen maken

Informatiemap … voor vrouwenorganisaties die huiselijk geweld bespreekbaar willen maken

-2-

Inhoudsopgave 1. Inleiding Waarom gespreksbijeenkomsten over huiselijk geweld van belang zijn

3

2. Achtergrondinformatie over huiselijk geweld Definitie & cijfers

5

3. Zelf een avond organiseren: HOE & WAT

8

Opzet en invulling PR & Communicatie 4. Getuigen van huiselijk geweld: Wat kun jij als omstander doen?

11

5. Advies over hulpverlening of politieinzet bij huiselijk geweld

12

6. Let op de kleintjes: Kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld

13

7. Allochtonen en huiselijk geweld

15

8. Praktische informatie over Organisaties en Hulpverlening

16

Websites Contactinformatie organisaties en sprekers Films & DVD’s Materialen om uit te delen op de bijeenkomst Bijlagen

20 Quiz over huiselijk geweld + antwoorden Stellingen om op een bijeenkomst te behandelen Hand-out “Feiten en Cijfers Huiselijk Geweld” Voorbeeld Persbericht Relevante literatuur

Je kunt veel voor een ander betekenen door huiselijk geweld bespreekbaar te maken

-3-

1. Inleiding - Waarom gespreksbijeenkomsten over huiselijk geweld van belang zijn Doorbreek huiselijk geweld door erover te praten! Dat is de kern van het project van de Nederlandse Vrouwen Raad waar we in 2009 mee zijn gestart en in ieder geval t/m 2011 mee doorgaan. Nog steeds is geweld in de relationele sfeer de meest voorkomende geweldsvorm in Nederland. En helaas rust daar nog steeds een groot taboe op. Weerbaarheid tegen huiselijk geweld begint bij het bespreekbaar maken van het onderwerp. Door ons project hebben in de afgelopen 1,5 jaar al meer dan 2500 vrouwen in heel Nederland over huiselijk geweld gesproken. Talloze vrouwenorganisaties in het hele land organiseren daar bijeenkomsten over. Vrouwen geven elkaar advies Met andere vrouwen praten over de dreiging van geweld of feitelijk geweld kan leiden tot het zoeken van steun of tot het melden van geweld. Van belang daarbij is het geven van informatie en steun aan vrouwen die er daadwerkelijk mee te maken hebben of krijgen. Met deze informatie kunnen zij beter kiezen uit de voor henzelf noodzakelijke hulp. Maar het gaat ons er ook om dat vrouwen die in hun omgeving getuige worden van huiselijk geweld betere informatie en advies kunnen geven aan vrouwen die direct met het geweld te maken hebben. “Omstanders” kunnen bij mishandeling veel betekenen door in gesprek te durven treden. Handvatten nodig om te kunnen spreken Over geweld praten is niet fijn en het is niet makkelijk. Dat wil niet zeggen dat het niemand interesseert, zo blijkt ook uit de reactie van Wies Brinkhof van het Zwols Vrouwenplatform dat in oktober 2010 een gespreksbijeenkomst had georganiseerd: “Het thema interesseert mensen. Alleen hebben ze handvatten nodig om met elkaar over het probleem te kunnen praten.” Isolement doorbreken door gesprek aan te gaan De gespreksbijeenkomsten helpen de schroom kwijt te raken om dit heikele onderwerp te bespreken. Vaak lijden vrouwen jarenlang stil en geïsoleerd in een gewelddadige relatie. Tijdens een gespreksbijeenkomst beseffen mensen: wij kunnen dit isolement doorbreken. Wij kunnen veel voor een andere vrouw betekenen door huiselijk geweld bespreekbaar te maken. Vervolgens kan zij wellicht haar weg vinden richting het Steunpunt Huiselijk Geweld (voor advies) of richting de politie. Je kunt veel voor een ander betekenen door huiselijk geweld bespreekbaar te maken

-4-

Handleiding Infomap Deze informatiemap is bedoeld voor vrouwenorganisaties die zelf een gespreksbijeenkomst willen organiseren en zich afvragen hoe ze die vorm kunnen geven. Onze handleiding is inmiddels al meer malen getest. Organisaties geven een eigen invulling aan de bijeenkomst door wel of niet een film te tonen, wel of niet ervaringsdeskundigen uit te nodigen, enz. Welke vorm men ook koos, het resultaat was steeds hetzelfde: huiselijk geweld werd onderling bespreekbaar gemaakt. Wij wensen jullie veel succes met de bijeenkomsten. Voor advies zijn wij te bereiken via [email protected]

Marjan Groefsema Projectleider Doorbreek Huiselijk Geweld, NVR


-5-

2. Achtergrondinformatie over huiselijk geweld Definitie Huiselijk geweld is geweld dat in de privé-sfeer plaatsvindt, gepleegd door partners, ouders, kinderen, andere familieleden en huisvrienden. Andere termen ervoor zijn bijvoorbeeld geweld achter de voordeur of thuisgeweld. Vrouwenmishandeling (of breder: partnergeweld), kindermishandeling en ouderenmishandeling zijn er bekende voorbeelden van. Maar het begrip huiselijk geweld is veel breder. Ook mannen worden soms mishandeld, ouders worden soms mishandeld door hun opgroeiende kinderen of er vindt geweld plaats in homoseksuele/lesbische relaties. En naast fysieke mishandeling vallen ook vormen als seksueel geweld/seksueel misbruik, verwaarlozing en psychisch geweld eronder. 45 % van alle Nederlanders tussen de 18 en 70 jaar (zo blijkt uit onderzoek in 1997) is zelf ooit in het leven slachtoffer geweest van huiselijk geweld, als kind, partner of ouder. Vrouwen zijn ruim tweemaal zo vaak ooit slachtoffer van partnergeweld dan mannen: 16 % van de vrouwen tegenover 7 % van de mannen. Tegenover vrouwen wordt in het algemeen meer frequent en ernstiger geweld gebruikt. Wat is vrouwenmishandeling? Binnen het brede scala van huiselijk geweld wordt in dit project vooral aandacht besteed aan geweld tegen vrouwen binnen de partnerrelatie. Onder deze vorm van geweld, met andere woorden vrouwenmishandeling, wordt verstaan: mishandeling van zijn vrouw of vriendin of van zijn ex-vrouw of ex–vriendin. Altijd is er sprake van een machtsverschil en loyaliteit waardoor het slachtoffer zich moeilijk aan de mishandeling kan onttrekken. Omvang vrouwenmishandeling Uit onderzoek gedaan eind jaren 80 bleek dat 1 op de 5 vrouwen (21%) in Nederland tussen de 20 en 60 jaar ooit eenzijdig geweld door de partner heeft meegemaakt. Bij ongeveer de helft van hen (1 op de 11 (9%)) ging het om incidenteel en licht geweld. Dat wil zeggen een enkele klap, schop, etc. die geen lichamelijk letsel veroorzaakte. Bij ongeveer de andere helft (1 op de 9 (11%)) was het geweld herhaald en ernstig. Dit wil zeggen dat het geweld tot lichamelijk letsel leidde. Uit het onderzoek blijkt dat lichamelijk geweld voorkomt in alle sociale lagen van de bevolking en onder alle leeftijden. Vormen van vrouwenmishandeling Er worden 3 verschillende vormen van partnermishandeling onderscheiden: Je kunt veel voor een ander betekenen door huiselijk geweld bespreekbaar te maken

-6Lichamelijke mishandeling: slaan, stompen, schoppen, aan de haren trekken, met een mes steken, van de trap gooien, etc. Geestelijke mishandeling: afsnauwen, overdreven kwaad worden over kleinigheden, hard of gevaarlijk rijden waar de vrouw bij zit, negatieve dingen zeggen over de vrouw in het bijzijn van anderen, haar geen geld geven, haar controleren in alles wat ze doet, haar verbieden andere mensen te zien, etc. Seksuele mishandeling: seksuele handelingen tegen de wens van de vrouw: vrijen tegen haar wil, voorwerpen in de vagina duwen, aanranding en verkrachting, etc. De 3 verschillende vormen komen vaak in combinatie voor. Dat wil zeggen dat een vrouw zowel lichamelijk, als seksueel, als geestelijk mishandeld kan worden. Gevolgen van de mishandeling De gevolgen van de mishandeling zijn vaak zeer ernstig voor de vrouw zelf. Ze liggen op verschillende vlakken: Lichamelijke gevolgen: blauwe plekken, kneuzingen, littekens, botbreuken, gehoorstoornissen, problemen met zien, miskraam bij zwangerschap, etc. Geestelijke gevolgen: hoofdpijn, angstgevoelens, neerslachtigheid, medicijnverslaving, concentratiestoornissen, wantrouwen, laag zelfbeeld, minderwaardigheidsgevoel, etc. Sociale gevolgen: baan op moeten zeggen, in een isolement leven, geen contact meer hebben met mensen. Vaak hoor je vrouwen zeggen dat de geestelijke gevolgen veel erger zijn dan de lichamelijke. Want zeggen zij, de blauwe plekken verdwijnen wel maar het minderwaardigheidsgevoel draag je je hele leven mee. Ook voor de kinderen zijn de gevolgen ernstig want in veruit de meeste gevallen (90%) worden die ook mishandeld of zijn ze getuige van het geweld van de vader tegen de moeder. Ook wanneer ze het geweld niet letterlijk zien, maar wel horen of aanvoelen. Als gevolg ontwikkelen de kinderen concentratieproblemen, problemen op school en thuis, ontwikkelen ze groeistoornissen, weten niet wat goed of slecht is, etc. naast eventuele verwondingen, kneuzingen, etc als zij zelf mishandeld worden. Zij lopen grote kans op volwassen leeftijd zelf in een relatie terecht te komen waar geweld plaatsvindt.


-7Waarom kan geweld zo lang duren? Het lijkt een voor de hand liggende oplossing voor een vrouw om de partner, de pleger, te verlaten. Toch is dit voor slachtoffers van vrouwenmishandeling niet zo eenvoudig als het lijkt. Deze vrouwen worden vaak zeer ernstig bedreigd als zij weg willen, en veel vrouwen worden ook inderdaad achtervolgd en mishandeld door hun ex-partner. Andere redenen waarom het moeilijk is om bij de partner weg te gaan zijn: zeer laag zelfbeeld, geen sociale contacten waar steun van komt (zij zijn immers vaak jarenlang geïsoleerd), vaak is man aardig naar de buitenwereld zodat de vrouw gaat denken dat er iets fout is met haar waarneming, financiële, emotionele en materiële afhankelijkheid, van de man afhankelijke verblijfstitel bij migrantenvrouwen en het feit dat de partner een goede vader voor de kinderen is en zij soms jarenlang op verbetering blijft hopen. Verzet van vrouwen tegen het geweld Bekend is dat vrouwen op verschillende manieren proberen een einde aan het geweld te maken: Vermijden - door alles zo goed mogelijk te doen, stil te zijn. Meestal helpt dat niet want hij vindt vaak iets nieuws waardoor hij boos wordt en geweld gaat gebruiken. Praten met man over het geweld - soms helpt het (tijdelijk), soms niet. Afkoelingsperiode - straatje om gaan of tijdje uit logeren gaan. Dreigen de relatie te verbreken - maakt soms wel indruk maar veelal effect van korte duur. Terugslaan - maar de man is vaak toch fysiek sterker. Hulp zoeken - bij familie, vrienden, hulpverlening (o.a. Steunpunt huiselijk geweld) of vrouwenopvangcentrum. De laatste 10 jaar is er veel verbeterd voor vrouwen in de houding van de politie en de hulpverlening. Belang van hulp voor de mannen die hun vrouw mishandelen en voor de betrokken kinderen De laatste jaren is er ook een positievere houding gegroeid t.a.v. het behandelen van de plegers van geweld in de hulpverlening. Velen zijn er namelijk van overtuigd geraakt dat het geweld niet stopt als er niets gedaan wordt met de plegers. Het is zeer waarschijnlijk dat zij, als de vrouw weer terugkomt bij hen, opnieuw geweld gaan gebruiken of dat zij dit zullen doen in een volgende relatie. Hulpverlening aan plegers kent tegenwoordig veel meer mogelijkheden dan een tijd geleden. In veel steden is er dan ook tegenwoordig een hulpaanbod voor mishandelende mannen. Deze kan ingezet worden zonder of naast bemoeienis van de politie. Ook wordt vaak hulp ingezet voor de kinderen die getuige geweest zijn van het geweld.


-8-

3. Zelf een bijeenkomst organiseren: HOE & WAT Een bijeenkomst in eigen kring, georganiseerd door plaatselijke vrouwenorganisaties, kan antwoord bieden op vragen als: Hoe kan ik iemand steunen? Hoe bied je een luisterend oor? Hoe voer je een gesprek over huiselijk geweld? Heeft dat zin? Moet je het onderwerp zelf wel of niet aan de orde stellen? Wat voor soort hulp kan iemand krijgen die mishandeld wordt of welke andere stappen kan zij zetten? De bijeenkomst biedt vrouwen handvatten om anderen die mishandeld worden te kunnen steunen. Vrouwen kunnen er zicht op krijgen hoe zij anderen kunnen helpen huiselijk geweld te doorbreken. Want vrouwen kunnen onderling veel voor elkaar betekenen: door als omstander het gesprek te durven beginnen.

Je kunt veel voor een ander betekenen door huiselijk geweld bespreekbaar te maken Ook voor vrouwen die zelf mishandeld worden kan een bijeenkomst in eigen kring zin hebben. Of voor vrouwen bij wie mishandeling in haar familie voorkomt. Het kan dan goed doen om te merken dat het onderwerp door bekenden in je regio serieus genomen wordt. Dat vrouwen die je kent er meer van willen weten. Misschien realiseer je je door zo’ n bijeenkomst, dat je niet de enige bent die dit meemaakt. Dat het normaal is dat zo’n situatie ontzettend moeilijk is om mee om te gaan. En ook dat het geweld in veel gevallen gestopt kan worden. Wie weet voel jij je door zo’n bijeenkomst gesteund. Misschien durf je dan na verloop van tijd iemand in je omgeving in vertrouwen te gaan nemen. Een bekende of een professional. Wellicht krijg je helderder of je er voorlopig alleen maar over wilt praten of dat je ook stappen wilt ondernemen. Er komt informatie over waar je hulp kunt krijgen of een luisterend oor kunt vinden. En wordt duidelijk welke websites je kunt bezoeken. Uiteraard is het aan jou of je wel of niet wilt vertellen over je eigen ervaringen, ook op of na een dergelijke bijeenkomst Wie daarover zwijgt heeft daar goede redenen voor. Maar erover praten kan door zo’n bijeenkomst ook een stap dichterbij komen. Misschien kun je er een positievere ervaring mee opdoen dan je wellicht in het verleden ooit hebt meegemaakt.


-9-

Algemene organisatie – Tips voor de vormgeving van een bijeenkomst Locatie, tijdsduur en groepsomvang Bepaal voor welke groepsgrootte jullie kiezen, hoe lang de bijeenkomst moet duren en waar de bijeenkomst het best plaats kan vinden. Is de bijeenkomst alleen voor de eigen leden of ook voor andere inwoonsters van de plaats/de regio? Organisatie van de bijeenkomst Welke vrouwen werken mee aan de organisatie? Wie heeft de coördinatie? Wie is contactpersoon voor derden over de bijeenkomst? Wie meldt de bijeenkomst aan bij de NVR? Wie draagt verantwoordelijkheid voor totstandkomen van een verslag? Wie beheert het budget? Doel van de bijeenkomst Gaat het jullie vooral om handvatten voor “omstanders” of het steunen van anderen? Vooral om informatieoverdracht over het onderwerp? Vooral om het krijgen van zicht op de hulpverlening en/of politie? Om uitwisseling, visievorming en onderling gesprek? Om ruimte om over eigen ervaringen te kunnen vertellen? Hoe noem je de bijeenkomst? Afhankelijk van de opbouw en de inhoud van de bijeenkomst of de mensen die je wilt uitnodigen ( misschien kiezen jullie voor een specifieke doelgroep: dochters&moeders? Jonge vrouwen? Oudere vrouwen?) kies je een titel, bijvoorbeeld: “Huiselijk geweld, wat kunnen wij daarmee? “ of “Help huiselijk geweld doorbreken” of “Help iemand anders huiselijk geweld te doorbreken” etc. Budget Voor de organisatie van een bijeenkomst is in sommige gevallen budget beschikbaar vanuit het landelijke project. Wanneer er reëel kosten gemaakt worden is er dan geld om te besteden aan: Zaalhuur, consumpties, inzet deskundige(n), verslag, attenties, PR, materiaal, organisatiekosten? Vooraf moet daarover overleg plaatsgevonden hebben met de projectleider van de NVR: Marjan Groefsema ( [email protected]) Inzet deskundigen of ervaringsdeskundigen Willen jullie een deskundige inzetten als inleider of gespreksleider/voorzitter? Of doen jullie dat liever zelf? Hebben jullie intern voldoende kennis en ervaring om op vragen in te gaan? En om, als dat zich aandient, vrouwen die zelf ervaring hebben te antwoorden, op te vangen en eventueel op hulp te attenderen? Willen jullie iemand aanwezig laten zijn als ervaringsdeskundige (al dan niet als spreekster)? Werkvormen Jullie kunnen onder meer kiezen voor: een inleiding, een nagesprek daarvan, beeldmateriaal op diverse Dvd’s, groepsgesprek, uitwisselen in tweetallen, discussie n.v. een stelling, stellen van vragen, inzetten ervaringsdeskundige, kennisquiz, ( interactief) theater etc. Wanneer een professional ingezet wordt kan deze meedenken over de vormgeving van de bijeenkomst. Voorlichters van o.a. de Steunpunten Huiselijk Geweld hebben vaak mogelijkheden om aan een bijeenkomst mee te werken. Je kunt veel voor een ander betekenen door huiselijk geweld bespreekbaar te maken

- 10 -

Informatiemateriaal, nazorg en vervolg Is iemand vlak na de bijeenkomst voor nazorg beschikbaar die nog aangesproken kan worden, bijvoorbeeld door vrouwen met eigen ervaringen van huiselijk geweld? Kunnen deelneemsters de weken daarna met iemand uit de organisatie contact opnemen? Is voor alle deelneemsters minimaal de folder van het Steunpunt Huiselijk Geweld (met informatie over hulp en advies) beschikbaar op de bijeenkomst? Welk ander informatiemateriaal verspreiden jullie? ( In de map vind je een hand-out over de definitie en cijfers van huiselijk geweld). Bij de NVR zijn algemene informatiebrochures voor alle deelnemers op te vragen. Stuur hiervoor een mail naar [email protected] Willen jullie stimuleren dat er een vervolgbijeenkomst komt? Bijvoorbeeld met een kleinere groep extra geïnteresseerden als huiskamerbijeenkomst? PR & Communicatie Hoe maken jullie de bijeenkomst bekend? Alleen via de organisatiekanalen of ook op andere manieren? Een persoonlijke uitnodiging via de mail met de vraag de mail door te sturen, werkt vaak heel goed. Een aankondiging in de lokale pers, zoals weekbladen, streekbladen etc. is handig en zorgt ervoor dat ook vrouwen buiten jullie eigen netwerk van de bijeenkomst horen. In deze map is een voorbeeld van een persbericht opgenomen. Denk ook aan een eenvoudige poster die je kunt ophangen bij je huisarts, bibliotheek, winkel, consultatiebureau, basisschool etc.


- 11 -

4. Getuigen van huiselijk geweld: Wat kun jij als omstander doen? Enkele praktische richtlijnen Stel je voor: je hebt het gevoel dat je zus, vriendin of buurvrouw mishandeld wordt. Wat kun je in zo'n geval doen? Stichting Zijweg, de belangenorganisatie van slachtoffers van huiselijk geweld heeft een handleiding opgesteld hoe omstanders kunnen helpen. Meestal zal de vrouw niet zelf met haar verhaal komen. Jij zult er dus zelf over moeten beginnen. Dat is vreselijk moeilijk. Mag je je hier wel mee bemoeien? Het zijn toch volwassen mensen. Maar als je het wél goed gezien hebt , is het voor de vrouw een hele steun als ze beseft dat er iemand is die aan haar kant staat. Daarmee doorbreek je haar isolement. Ook voor de kinderen is het belangrijk dat er iemand hulp biedt. Hoe begin je er over? Je kunt beter niet met de deur in huis vallen: "Word jij misschien mishandeld?" Op zo'n vraag zal iedere vrouw waarschijnlijk nee zeggen. Begin met: "Hoe gaat het met je? Je ziet er niet best uit de laatste tijd. Hoe is het met je man?" Dit zijn heel algemene vragen en waarschijnlijk krijg je er alleen algemene antwoorden op. Toch kun je daarin een aanknopingspunt vinden. Als iemand tenslotte vertelt dat haar man haar slaat, is het heel logisch dat je enorm verontwaardigd bent. Je zou die man wel iets willen aandoen. Haar zou je het liefste de raad willen geven gelijk bij hem weg te gaan. Dat kun je beter niet doen. Hoe gek het ook klinkt, de meeste vrouwen blijven hun man nog een hele tijd trouw. Ze willen niet dat een ander slecht over hem denkt. Eigenlijk is ze ook bang dat jij haar geen keuze laat om te blijven. Je kunt de man dus beter niet veroordelen of uitschelden. Vanuit de schaamte over haar situatie kan een mishandelde vrouw je vragen om alles geheim te houden. Dat moet je niet beloven, want dat betekent dat je niet eens de politie zou kunnen bellen als je denkt dat alles uit de hand loopt. Natuurlijk kun je wel beloven het niet aan haar man te vertellen. Hulp die je zelf kunt bieden 1 Luister naar haar, neem haar verhaal serieus en toon begrip 2 Probeer een beeld te krijgen van de situatie waarin zij zich bevindt 3 Bekijk samen wat de vrouw wil, en welke mogelijkheden en oplossingen er zijn 4 Veiligheid : Bereid de vrouw voor op herhaling en escalatie van het geweld (gevaar voor haarzelf en de kinderen). 5 Bekijk samen waar professionele hulp gezocht kan worden

Let op! Deze informatie is niet compleet. Kijk op de website van Stichting Zijweg – www.stichtingzijweg.nl – voor de uitgebreide handleiding om hulp te bieden. Daar vind je ook tips om de gesprekken te voeren en volledige informatie over mogelijkheden en oplossingen, telefoonnummers van hulporganisaties etc. Je kunt veel voor een ander betekenen door huiselijk geweld bespreekbaar te maken

- 12 -

5. Advies over hulpverlening of politieinzet bij huiselijk geweld Steunpunten Huiselijk Geweld In elke provincie kunnen slachtoffers of omstanders zich met hulpvragen wenden tot het Steunpunt Huiselijk Geweld. Het Steunpunt Huiselijk Geweld is er voor al die mensen die hun verhaal willen vertellen: slachtoffers en plegers, kinderen, familie en buren. Jong en oud, mannen en vrouwen. Mensen uit grote en kleine families en uit verschillende culturen. De steunpunten bieden een luisterend oor, proberen verder te helpen met een advies of ondersteuning. Bellen kan altijd anoniem. Er is een telefoonnummer voor heel Nederland. Bellers worden automatisch doorgeschakeld naar de het Steunpunt Huiselijk Geweld in de eigen regio.

Politie Ter ondersteuning van de aanpak van huiselijk geweld bij de 25 regio politiekorpsen is het "Landelijk programma Huiselijk Geweld en de Politietaak" in 2004 gestart. Omdat het stoppen van geweld achter de voordeur nog steeds een prioriteit is van de landelijke overheid, is besloten het landelijk programma Huiselijk Geweld en de Politietaak met vier jaar te verlengen (2008-2011)

Bel 112 als direct hulp nodig is. Bel 0900-8844 voor overige gevallen.


- 13 -

6. Let op de kleintjes: Kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld Getuige zijn van geweld als kind is net zo erg als slachtoffer zijn. De impact voor kinderen die getuige zijn van geweld is enorm. Kinderen die getuige zijn van geweld tussen hun ouders ontwikkelen vaak psychische klachten en de kans is groter dat zij later zelf ofwel dader en/of slachtoffer zijn van relationeel geweld. Dat werd lange tijd onderschat. Heel langzaam komt er meer aandacht voor deze kinderen en is men bezig ook dit taboe te doorbreken. Boek en Expositie kindertekeningen na huiselijk geweld DIMENCE, een instelling voor geestelijke gezondheidszorg in Overijssel, heeft een afdeling Preventie. Hier is men tien jaar geleden gestart met preventiegroepen voor kinderen die getuige zijn geweest van geweld tussen hun ouders. Kinderen leren hier hun gevoelens over de ervaringen met geweld te uiten, ontmoeten lotgenoten en leren omgaan met hun gevoelens zoals boosheid, verdriet en angst. Dit doen ze onder andere door te tekenen. DIMENCE heeft met de tekeningen een reizende expositie opgezet. De afdeling Preventie nodigt professionals van harte uit om de tekeningen in hun organisatie of praktijk te exposeren. Neem hiervoor contact op met Roos Neeleman via [email protected] of met Chris te Riele via [email protected] Met de steun van het Vrouwenplatform Carree, de Provincie Overijssel en Project Raak van de Gemeente Zwolle en Steunpunt Huiselijk Geweld is er inmiddels ook een boek met de tekeningen gepubliceerd. De boekjes zijn alleen te bestellen in combinatie met een training of voorlichting over kinderen als getuige van geweld, verzorgd door de afdeling Preventie van Dimence. Als organisaties een training of voorlichting willen dan zit het boekje bij de prijs in. Voor meer informatie kun je contact opnemen met Dimence, Afdeling Preventie, 038 – 4269522 Kinderboek: Niemand mag het weten Trudy van Harten schreef in 2010 het eerste kinderboek over kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld. “Niemand mag het weten” is niet alleen bedoeld voor kinderen die thuis geweld zien. Ook voor kinderen die hier geen ervaring mee hebben is het een spannend verhaal waar ze helemaal in mee worden genomen. Tijdens het landelijk symposium over huiselijk geweld op 25 november 2010 las Van Harten een passage uit haar boek voor. De impact op de aanwezige vrouwen was niet gering: men voelde de schaamte en pijn van het kind, de isolatie waarin kinderen terecht kunnen komen. Het is zeker een aanrader om bij een eigen bijeenkomst een stuk uit dit boek voor te lezen om het gesprek over kinderen die getuige zijn van geweld op gang te helpen.


- 14 Niemand mag het weten verscheen in 2010 bij uitgeverij SWP ( ISBN: 978 90 8560 577 5) en kost ca. € 12.90


- 15 -

7. Allochtonen en huiselijk geweld Uit onderzoek naar huiselijk geweld onder allochtonen dat in 2002 werd uitgevoerd, blijkt dat 24% van de allochtonen ooit slachtoffer is geweest van huiselijk geweld. Dit percentage is veel lager dan onder autochtonen (45%). De onderzoekers vermoeden echter wel onderrapportage. Opvallend is verder dat de groep allochtonen die geweld rapporteert, melding maakt van langduriger en ernstiger geweld dan de autochtone groep.

Hoe gekleurd is geweld Alhoewel huiselijk geweld in elk cultureel milieu voorkomt, verschillen de verschijningsvormen per groep. Dus zijn er ook andere strategieën nodig om huiselijk geweld bespreekbaar te maken. Een organisatie die heel actief probeert huiselijk geweld binnen allochtone kringen bespreekbaar te maken is Palet – adviseur diversiteit – uit Eindhoven. Palet heeft het boek “Hoe gekleurd is geweld” uitgebracht. Het presenteert ervaringen met preventieactiviteiten voor allochtonen tegen huiselijk geweld en beschrijft wat vrouwen zelf ondernemen tegen huiselijk geweld en mogelijke werkwijzen en strategieën voor vrouwencentra en organisaties. Op de website van Palet – www.palet.nl – vind je meer informatie over de activiteiten en kun je ook het boek “Hoe gekleurd is geweld” bestellen. IK & WIJ cultuur

Een andere mogelijkheid voor input biedt Jale Simşek. Zij woont sinds haar 11de in Nederland, heeft diverse boeken geschreven over huiselijk en eergerelateerd geweld en op basis daarvan het IK en WIJ concept ontwikkeld. Volgens Simsek is huiselijk geweld niet aan een specifieke cultuur gebonden en kan daarom ook niet vanuit een culturele achtergrond verklaard worden. Huiselijk geweld is niet alleen een zaak van het slachtoffer en de dader. Het is veel meer een dynamiek tussen twee mensen die zich in een context - familie, samenleving etc. – bevinden. Spreken over huiselijk geweld is in elke cultuur moeilijk. Verbinding tussen IK en WIJ Culturele verschillen bij spreken over huiselijk geweld is zij vooral gaan zien in het licht van de IK benadering van cultuur of de WIJ benadering. Nederland is Ik georiënteerd. Families van niet-Nederlandse afkomst uit bijvoorbeeld Turkije of Marokko leven in een cultuur die WIJ georiënteerd is. Zij pleit voor een verbinding tussen de IK en WIJ cultuur. Je kunt veel voor een ander betekenen door huiselijk geweld bespreekbaar te maken

- 16 -

Praktische Informatie over Organisaties en Hulpverlening Websites De meest complete website over huiselijk geweld is: www.huiselijkgeweld.nl De website wordt onderhouden door het Ministerie van Justitie. Hier vinden jullie alle nodige informatie over boeken, brochures, wetgeving, films etc. altijd up-to-date. Voor mensen die zelf met geweld te maken hebben (gehad) is er de site van Stichting Zijweg: www.stichtingzijweg.nl Contactinformatie over sprekers over huiselijk geweld Steunpunt Huiselijk Geweld Willen jullie gebruik maken van een voorlichter voor de bijeenkomst over huiselijk geweld dan kunnen jullie contact opnemen met het Steunpunt Huiselijk Geweld 0900 1 26 26 26, (landelijk telefoonnummer, maar na intoetsen postcode kom je bij het Steunpunt in de eigen provincie), [email protected]. De algemene website staat onder www.shginfo.nl Politie Elk provinciaal en soms ook regionaal politiecorps heeft een medewerker ‘huiselijk geweld’. Zij zijn vaak bereid om tijdens een bijeenkomst over huiselijk geweld voorlichting te geven over het werk en de inzet van de politie. Het plaatselijke call center is te bereiken via 0900 – 8844. Zij kunnen je doorverbinden met de juiste persoon. Huiselijk geweld bij vrouwen met een niet-Nederlandse achtergrond Willen jullie bijvoorbeeld aandacht besteden aan huiselijk geweld in andere culturele kringen, kunnen jullie contact opnemen met het expertisecentrum Palet ( www.palet.nl). Ervaringsdeskundigen Voor contact met ervaringsdeskundigen verwijzen wij jullie graag naar de Stichting Zijweg. Deze stichting stelt zich ten doel de belangen te vertegenwoordigen van vrouwen en hun kinderen

die te maken hebben (gehad) met partnergeweld en stalking door de ex-partner. Meer informatie staat op : www.stichtingzijweg.nl Per e-mail te bereiken via [email protected] Interactief theater In Noord-Brabant zijn de gespreksbijeenkomsten aangevuld met interactief theater. Twee acteurs spelen scènes van huiselijk geweld en laten zien hoe moeilijk het soms is om te bepalen wanneer het gaat om een gewone ruzie en wanneer sprake is van geweld. Het theater maakt het voor aanwezigen makkelijk om in de zaal over huiselijk geweld met elkaar in gesprek te treden. Let wel op: de inzet van een theatergroep is naar verhouding vrij duur. Je kunt veel voor een ander betekenen door huiselijk geweld bespreekbaar te maken

- 17 www.heldertheater.nl www.improvisatietheater.nl Female Economy Theatermaker en ambassadeur van de Vrouwenopvang, Adelheid Roosen, trekt zich het lot van vrouwen en kinderen die in een gewelddadige thuissituatie zitten aan. Als ambassadeur voor de vrouwenopvang werkt zij mee aan het bespreekbaar maken van huiselijk geweld. In 2011 wil zij een installatie presenteren met geweldverhalen die zelfstandig ergens neergezet kan worden en waar bezoekers zelf naar de verhalen kunnen luisteren en deze beleven. Meer informatie via: [email protected]/ www.femaleeconomy.nl

Films en documentaires over huiselijk en seksueel geweld Om het gesprek over huiselijk geweld aan te wakkeren kan het ook helpen om een film te laten zien. Wij bevelen graag een paar films aan: Gevaarlijke liefde. 2005 Slachtoffers en een dader vertellen over hun ervaringen met huiselijk geweld Als ik haar was (beschikbaar in Nederlands,Turks, Marokkaans, Berbers) 2004 Docudrama om huiselijk geweld bespreekbaar te maken onder allochtonen Vergeten kinderen, deel 1 en deel 2 2005 Documentaires over kinderen als getuigen van huiselijk geweld En verder: Als ik hem was (beschikbaar in Nederlands, Turks, Marokkaans/Berbers) 2008 Docudrama over allochtone plegers van partnergeweld/ De film is geproduceerd in opdracht van Stichting Ada Awareness. Via hen is de band ook te verkrijgen. Geslagen jaren 2008 movedmedia, Stichting Take Care TV De DVD is online te bestellen via de website www.geslagenjaren.nl en kost € 25. Eerste hulp bij huiselijk geweld 2008 Serie van ETV Online te bestellen via de website www.etv.nl. Kosten: € 15. Dit gaat nooit meer weg

Een documentaire over mishandelde vrouwen die de eerste stappen zetten naar een nieuw leven na het geweld. De makers verbleven enkele maanden in een Amsterdams blijf-van-mijn-lijf-huis en konden zo een intiem portret maken van het dagelijkse leven van drie vrouwen waarin tranen, geroddel, komische momenten en drama's elkaar in een zeer rap tempo afwisselen. De documentaire is een productie van de IKON en kan via de website www.donderdagdocumentaire.nl worden besteld. Zoek in het archief. De documentaire werd uitgezonden op donderdag 12 januari 2006. Er bestaat ook de mogelijkheid om een stuk van de film online te bekijken. Je kunt veel voor een ander betekenen door huiselijk geweld bespreekbaar te maken

- 18 Een doodgewone klas 2005 Twee documentaires over kinderen en huiselijk geweld De videoband is te bestellen bij CMO Groningen, telefoon: 050 – 577 0101. Kosten € 19,95 plus verzendkosten. In 2006 wordt de film op DVD uitgebracht. Het complete overzicht van films vind je op de site www.huiselijkgeweld.nl


- 19 Materialen om uit te delen tijdens de bijeenkomst InfoReeks van de NVR De Nederlandse Vrouwenraad heeft zelf een uitgave over huiselijk geweld gepubliceerd. Het aardige van de uitgave is dat de inhoud aansluit bij het project en veel extra informatie geeft over eerdere gespreksbijeenkomsten, opzet en doel van het project als geheel. De InfoReeks “Doorbreek Huiselijk Geweld – Praat erover” is bedoeld voor alle deelneemsters aan een bijeenkomst en kan gratis worden opgevraagd via [email protected]

Verslag Landelijk Symposium ‘Doorbreek Huiselijk Geweld – Praat erover”. Van het verslag van het landelijke symposium dat de NVR op 25 november 2010 had georganiseerd is inmiddels een gedrukte uitgave verschenen die eveneens aan de deelnemers van de bijeenkomst kan worden uitgereikt. Naast een

overzicht van de dag presenteren wij daarin de uitkomsten van de enquête onder bezoekers en een indringend interview met Adelheid Roosen.

Glossy WE CAN Kenniscentrum Movisie heeft in 2008 een informatieve glossy over huiselijk geweld uitgegeven. Ook deze aantrekkelijke uitgave met veel inhoudelijke informatie is voor de deelnemers van een bijeekomst gratis te bestellen via [email protected] Informatiefolder van het regionale Steunpunt Huiselijk Geweld Elk regionaal Steunpunt Huiselijk Geweld geeft een eigen informatiefolder uit. Wij raden jullie dringend aan deze folder op de bijeenkomst uit te delen. Deze folder moeten jullie zelf opvragen via het eigen steunpunt. Kijk voor de juiste contactinformatie op www.shginfo.nl onder “Vind een steunpunt”.


- 20 -

BIJLAGEN Quiz Huiselijk Geweld 1. Welke vormen van huiselijk geweld kent u? ............................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................

2. Huiselijk geweld vindt meer plaats in lagere klassen en allochtone groepen? Ja/Nee

3. Hoeveel vrouwen hebben ooit huiselijk geweld meegemaakt? ▪ 1 op de 5 vrouwen ▪ 1 op de 10 vrouwen ▪ 1 op de 20 vrouwen

4. Wat zijn redenen voor vrouwen die mishandeld worden om bij hun partner te blijven?

..

..................................................................................................................................................

5. Vrouwen die mishandeld worden, moeten bij hun partner weggaan? Ja/Nee, want .........................................................................................................................

6. Hoe kunt u een vermoeden van huiselijk geweld bespreekbaar maken? ............................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................

7. Hoeveel procent van de kinderen van ouders waar huiselijk geweld speelt, zijn getuige van dat geweld thuis? . . . procent

8. Welke signalen kunnen kinderen die getuige zijn (geweest) van huiselijk geweld afgeven? ............................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................


- 21 -

9. Wat heeft grotere schadelijke gevolgen: als kind zelf mishandeld worden of getuige zijn van geweld tussen je ouders? ............................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................

10. Wat maakt dat kinderen zwijgen over geweld thuis? ............................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................


- 22 Antwoorden QUIZ 1. Lichamelijk, geestelijk en seksueel. 2. Nee, huiselijk geweld komt in alle klassen voor, in alle culturen, rangen en standen. 3. Onderzoek wijst uit dat 1 op de 5 vrouwen in de leeftijd van 20 – 60 jaar in Nederland door hun partner mishandeld wordt; 1 op de 9 vrouwen ernstig en regelmatig. In Nederland sterven per jaar 75 vrouwen door geweld thuis. Maar ook mannen worden door hun partner mishandeld. Het is nog niet duidelijk hoeveel, omdat het voor mannen moeilijker is om hulp in te roepen en professionals het minder signaleren (Factsheet huiselijk geweld 2007). 4. Vrouwen hebben diverse redenen om hun partner niet te verlaten. Dat wil trouwens niet zeggen dat zij niet proberen om de geweldssituatie te stoppen. Ze hebben vaak juist diverse manieren uitgeprobeerd zoals: sussen, terugdreigen, even weggaan etc. Mogelijke redenen om de partner niet te verlaten: verantwoordelijk voelen voor het redden van situatie/pleger; van pleger houden, niet van het geweld; hoop op betere tijden; weinig zelfvertrouwen; isolement; religieuze overwegingen; materiële afhankelijkheid, kinderen, reactie van de omgeving. 5. Nee, in veel gevallen kan het geweld gestopt worden tussen de partners. Het heeft geen zin om een vrouw te adviseren weg te gaan als zij er (nog) niet aan toe is. 6. Zoek een aanknopingspunt en win haar vertrouwen. Een directe vraag als: “Word jij misschien mishandeld?”, schrikt vaak af. Vraag: “Hoe is je relatie, hebben jullie wel eens ruzie? Lopen ruzies wel eens uit de hand? Wat gebeurt er dan?” Of: “Huiselijk geweld komt zo veel voor dat we er standaard naar vragen…” Als ze in eerste instantie niets vertelt, geef dan aan dat ze altijd bij je terecht kan. Let op andere signalen en noteer deze. Ze komen misschien van pas. Bij twijfel: raadpleeg een bekende of het Steunpunt Huiselijk Geweld. 7. 80% van de kinderen zijn getuigen van het geweld tussen hun ouders. Dat zijn minimaal 110.000 kinderen per jaar. 80.000 kinderen worden zelf mishandeld. Er sterft tenminste 1 kind per week in Nederland door kindermishandeling. 40% van de kinderen die getuige zijn (geweest) heeft last van ernstige gevolgen, met 60% van de kinderen gaat het redelijk goed. Gevolgen op lange termijn zijn deels onbekend, wel is bekend dat de kinderen later een grotere kans maken om zelf slachtoffer of pleger van huiselijk geweld te worden. 8. Kinderen geven op een directe en indirecte manier signalen af. Ze geven mogelijk aan dat het thuis onprettig is, ze het liefst weg van thuis zijn of zich zorgen maken. Ze kunnen allerlei psychische problemen hebben (somber, agressief, angstig, laag zelfbeeld, etc.). Ze kunnen problemen hebben met sociale contacten (geen aansluiting met leeftijdsgenoten, agressief gedrag vertonen of juist te sterk aan mensen hangen) en ze kunnen problemen hebben goed op school te functioneren (concentratieproblemen, leerproblemen, schoolverzuim). Vaak uiten kinderen spanning door middel van hun lichaam: slaapproblemen, vermoeidheid, buik- en hoofdpijn. De gevolgen en signalen zijn niet specifiek te herleiden naar geweld, maar kunnen wijzen op het getuige zijn van geweld tussen de ouders. 9. De gevolgen zijn voor allebei even ernstig. Je kunt veel voor een ander betekenen door huiselijk geweld bespreekbaar te maken

- 23 10. Kinderen zwijgen vanwege: loyaliteit naar ouders, het gevoel te moeten kiezen voor één van de ouders, schaamte, schuldgevoelens, geweld gewoon vinden, denken dat ze de enige zijn, angst voor de gevolgen (weggehaald worden, angst wat pleger gaat doen als hij/zij dit te weten komt, etc.).


- 24 Stellingen-discussie Tijdsduur Doel Werkvorm Middelen

20 a 30 minuten deelnemers vormen een eigen mening over huiselijk geweld en de bespreekbaarheid daarvan Discussie aan de hand van stellingen Een ruimte waarin deelnemers kunnen rondlopen

Werkwijze

1. De zaal wordt ingedeeld in twee delen: eens en oneens 2. Lees een vraag voor en vraag de deelnemers een antwoord te kiezen door naar een kant van de zaal te lopen 3. Vraag aan een aantal deelnemers waarom zij voor een bepaalde hoek kiezen. Daag ze vervolgens uit om met elkaar in discussie te gaan en uit te leggen waarom ze een andere mening hebben 4. Maak na iedere vraag een korte samenvatting van wat er zoal gezegd is en of deelnemers van mening zijn veranderd. 5. Maak op het einde van de discussie een grote samenvatting

Voorbeeldstellingen:

Als je wordt mishandeld door je partner ga je direct bij hem weg. Alleen al met het oog op de kinderen moet huiselijk geweld tussen partners stoppen In iedere relatie valt wel eens een klap Voor een vrouw die mishandeld wordt is het fijn als iemand in haar omgeving haar vermoeden daarover uitspreekt Vrouwen willen dat het geweld stopt en de relatie niet Het is begrijpelijk dat een vrouw die mishandeld wordt niet weet welke stappen zij kan zetten Iedereen kent in haar omgeving wel iemand die mishandeld is Bij huiselijk geweld moet een vrouw zelf de regie in handen houden bij welke stappen zij zet als ze erover gaat praten Bij huiselijk geweld moet je altijd de politie inschakelen Praten over huiselijk geweld lucht op Hulp voor de pleger en de kinderen is niet nodig

Nabespreking

Vraag aan een aantal deelnemers waar zij door deze oefening over na gaan denken. Zijn zij van mening veranderd?

Aandachtspunten

Houd de tijd in de gaten. Zorg dat deelnemers elkaar laten uitpraten Geef iedereen de gelegenheid zijn zegje te doen Laat verschillende zienswijzen aan het woord. Ook als je het er niet mee eens bent. Toon waardering voor ieders inbreng Vraag naar ieders motivatie voor een mening, vraag door. Pas op voor afdwalen Vat de discussie samen als die dreigt te stokken.


- 25 Hand-out Feiten & Cijfers over Huiselijk Geweld Definitie van Huiselijk Geweld Huiselijk geweld is geweld dat in de privé-sfeer plaatsvindt, gepleegd door partners, ouders, kinderen, andere familieleden en huisvrienden. Vormen van huiselijk geweld zijn bijvoorbeeld: partnermishandeling (met name van mannen tegen hun vrouwelijke (expartner), kindermishandeling, mishandeling van ouders door hun kinderen en mishandeling van ouderen in de familiesfeer of huiselijke sfeer. Huiselijk geweld kan fysiek, seksueel en geestelijk van vorm zijn. Andere termen: thuisgeweld of geweld achter de voordeur.

Enkele cijfers

160.000 vrouwen worden ieder jaar slachtoffer van een lichte vorm van lichamelijk en seksueel geweld.

17.000 vrouwen worden ieder jaar slachtoffer van ernstig geweld. 12% van de bevolking heeft ooit te maken gehad met geweld door de (ex) partner. Dat is 1 op de 8. 107.200 kinderen waren in 2005 slachtoffer van kindermishandeling. Naar schatting overleden ongeveer 40 tot 80 kinderen aan de gevolgen van kindermishandeling.

45% van alle vrouwen en mannen tussen de achttien en zeventig jaar is ooit slachtoffer geweest van huiselijk geweld, als kind, als partner of ouder. In 2008 werden 63.841 incidenten voor huiselijk geweld bij de politie gemeld. Naar schatting wordt 10-12% van de incidenten bij de politie gemeld, dus de daadwerkelijke omvang is vele malen groter.

50 vrouwen en meisjes stierven in 2008 door partnergeweld. In 90% van de gevallen is de dader bekend. Bron: Movisie – landelijk kenniscentrum over maatschappelijke ontwikkeling. Het complete factsheet is gratis te downloaden via de site: www.movisie.nl


- 26 Voorbeeld Persbericht In je persbericht moet je antwoord geven op de 5 W’s: Wat – Wie – Waar –Wanneer – Waarom. De volgorde is niet heel belangrijk. Probeer niet met de datum en de tijd te beginnen maar met het waarom. Daarmee geef je meteen de urgentie van het onderwerp weer. Probeer een pakkende kop te bedenken voor het persbericht. Daardoor val je op en maak je niet alleen de redactie maar ook de lezer nieuwsgierig . Houd het bericht zo kort mogelijk. Geef aan wat mensen kunnen verwachten. Heb je een hele bijzondere gast? Noem die dan meteen aan het begin.

Vrouwen in Ommen pakken huiselijk geweld bij de horens De Vrouwenraad Ommen nodigt alle vrouwen uit Ommen en omgeving uit voor een gespreksbijeenkomst over huiselijk geweld. Wij willen dit onderwerp niet langer uit de weg gaan maar bij de horens pakken. Door huiselijk geweld bespreekbaar te maken kunnen we veel betekenen voor vrouwen die huiselijk geweld meemaken. Over huiselijk geweld kunnen praten, brengt een oplossing dichterbij. Wij geven op de bijeenkomst informatie over huiselijk geweld en de mogelijkheden van hulpverlening en politie. Wij oefenen hoe je een gesprek over huiselijk geweld kunt voeren met iemand die het meemaakt in jouw omgeving. Een medewerkster van het Steunpunt Huiselijk Geweld Overijssel is bij de avond aanwezig. Uiteraard is er veel gelegenheid om vragen over het onderwerp te stellen. Wij nodigen alle belangstellenden van harte uit. De bijeenkomst vindt plaats in het Dorpshuis, Dorpstraat 1 en begint om 20 uur. Voor koffie en thee is gezorgd. Belangstellenden kunnen zich aanmelden bij …. Meer informatie over het project en de Vrouwenraad Ommen vindt u op onze website … ________________________________________________________________________________ Noot voor de redactie: Voor meer informatie kunt u contact opnemen met NAAM & MOBIEL NUMMER


- 27 Literatuur over huiselijk geweld Titel:

Om de lieve vrede

Auteur:

Inge Dewill & An Sterkens

Uitgever:

PO vzw 1994, ISBN 90-6445-850-2

Voor wie:

Dit boek kan een aanzet zijn voor andere vrouwen om uit een gewelddadige relatie te stappen. Het kan ook gebruikt worden door hulpverlenende instanties als ‘werkinstrument’.

Korte inhoud: Dit boek is een initiatief van de Stichting Vrouwen tegen Mishandeling. Voor dit boek zijn tien vrouwen geïnterviewd, die hun verhaal vertellen in het belang van andere vrouwen die hetzelfde mee hebben gemaakt. Ze willen daarmee tevens laten zien dat vrouwen geen willoze slachtoffers zijn. Alle tien vrouwen zijn uit de gewelddadige relatie gestapt waar ze in zaten en hebben een nieuw leven opgebouwd. --------------------------------------------------------------------------------------------------Titel: Met vallen en opstaan Auteur:

Sietske Dijkstra

Uitgever:

EBURON Delft 2000, ISBN 90-5766-792-2

Voor wie:

Voor iedereen die in het eigen leven te maken krijgt met geweldservaringen en voor mensen die hier beroepshalve bij betrokken zijn: hulpverleners, preventiewerkers, (school)artsen, leerkrachten, medewerkers van Advies en Meldpunten Kindermishandeling, medewerkers van de Raad voor de Kinderbescherming. Ook geschikt voor beleidsmakers en onderzoekers.

Korte inhoud: Het boek is gebaseerd op gesprekken met mensen die als kind mishandeld zijn. Een belangrijke conclusie is dat hun verwerkingsproces dynamisch verloopt. Zij blijven vasthouden aan het voornemen hun kinderen niet te mishandelen. Toch betekent dit niet dat zij ontkomen aan de nasleep van het vroegere geweld. Korte inhoud: De illusie van veiligheid is een onderzoek naar de beginperiode van relaties van jonge vrouwen die later zijn mishandeld. Conclusies uit het onderzoek komen aan bod, evenals waarschuwingssignalen. Het boek biedt zowel inzicht in de aard van de problematiek, als aanknopingspunten voor vroegtijdige signalering. --------------------------------------------------------------------------------------------------Titel: Als hij maar gelukkig is Auteur:

Robin Norwood

Uitgever:

Sesam/Bosch & Keuning nv Baarn 1989 ISBN 90-246-4733-9

Voor wie:

Vrouwen die teveel in liefde investeren


- 28 Korte inhoud: Een zelfhulpboek met als doel: vrouwen die een destructief relatiepatroon ten aanzien van mannen hebben dit te helpen inzien, de herkomst van die patronen te helpen begrijpen en hen de hulpmiddelen aan de hand te doen om hun leven te veranderen. --------------------------------------------------------------------------------------------------Titel: Tranen van vernedering De verschrikkingen van mijn huwelijk met 'de leeuw van Punjab' Auteur:

T. Durrani

Uitgever:

Luitingh - Sijthoff 1994, ISBN 90-245-1355-3

Voor wie:

Degenen die geïnteresseerd zijn in deze problematiek

Korte inhoud: Een roman over een Pakistaanse vrouw die het huiselijk geweld openbaart in haar huwelijk met een belangrijk politicus. --------------------------------------------------------------------------------------------------Titel: Geweld en schaamte Richtlijnen voor de eerstelijnshulpverlening bij relationeel geweld in gezinnen van migranten en vluchtelingen Auteur:

M.Groen

Uitgever:

Argus, Rotterdam 2001, ISBN 90-803922-3-5 Te bestellen bij Advies- en meldpunt een VeiligHuis, postbus 13088 3507 LB Utrecht

Voor wie:

Eerstelijnshulpverleners

Korte inhoud: Beschrijving van een methode om geweld in gezinnen uit andere culturen te stoppen door zowel slachtoffers als plegers van geweld in een zo vroeg mogelijk stadium bij de hulpverlening te betrekken. --------------------------------------------------------------------------------------------------Titel: Een biervat op mijn pad Auteur:

Loes Huijsson

Uitgever:

Uitgeverij Roluba Amsterdam 2000, ISBN 90-9014459-5

Voor wie:

Voor slachtoffers van vrouwenmishandeling, maar ook voor beroepsgroepen zoals maatschappelijk werkers, artsen, psychologen en politiemensen.

Korte inhoud: Slachtoffer blikt terug op de 10 jaar uit haar leven die zij doorbracht met een gewelddadige alcoholist. Het boek bestaat uit dagboekfragmenten en terugblikken van de auteur. Naast een aantal algemeen geldende regels komen de specifieke regels aan de orde die gelden voor de verschillende beroepsgroepen en sectoren die bij de aanpak van huiselijk geweld zijn betrokken


Informatiemap voor vrouwenorganisaties die huiselijk geweld bespreekbaar willen maken

Recommend Documents