Informatiekrant van het Kennemer Gasthuis | 12e editie | winter 2012
Keurmerk stomazorg Het Kennemer Gasthuis heeft een vinkje ontvangen in de stomazorgwijzer van de Nederlandse Stomavereniging. Dat betekent dat de zorg voor stomapatiënten in ons ziekenhuis voldoet aan de normen en
Hoe werkt de spoedpost?
Winterse blessures
kwaliteitseisen die de patiëntenvereniging
Hollandse winters, sneeuwballengevechten, schaatsen op natuurijs, de hoop op een Elfstedentocht. Het is allemaal
heeft opgesteld
heerlijk. Maar de winter brengt ook gevaren met zich mee. Vallen op een gladde stoep of op natuurijs kan lelijke blessures opleveren. Op de spoedpost van het Kennemer Gasthuis kunt u in acute gevallen goed terecht na zo’n
Griep voorkomen
winterse valpartij.
De meest effectieve manier om de ver spreiding van griep en veel andere virussen te voorkomen is een goede persoonlijke hygiëne. Om zo min mogelijk risico’s te lopen is het belangrijk om uw handen regelmatig en grondig te wassen met water en zeep. Op onze website vindt u een filmpje met uitleg over het zo goed mogelijk wassen van uw handen.
Bekijk onze filmpjes Wij publiceren regelmatig filmpjes op onze
Wie b elt u in een spoedeisende situatie?
website. Over een geplande keizersnede bijvoorbeeld, zwemmen voor reuma patiënten of over dagen die wij voor onze patiënten
Acuut levensgevaar
organiseren. Neem gerust eens een kijkje op
Bel bij acute levensbedreigende
ons you tube kanaal: www.youtube.com/
situaties altijd 112.
kghaarlem
Huisartsenzorg
KG als opleidingsziekenhuis
Tijdens kantooruren neemt u voor Beide locaties van het Kennemer Gasthuis
Snel handelen door SEH-artsen
hebben een spoedpost. Dat is een combinatie
De spoedpost heeft op locatie zuid 4
van de huisartsenpost (HAP) en de spoed
SEHartsen in dienst. Dat zijn artsen die
De maatschap neurologie van het Kennemer
eisende hulp (SEH). Dat betekent dat er
zijn opgeleid om acute hulp te bieden.
Spoedeisende hulp
Gasthuis heeft een opleidingsbevoegdheid
buiten kantooruren ook huisartsen op de
Ze kunnen breuken zetten en gipsen.
Bij spoedeisende hulp belt u het liefst
gekregen. Dat betekent dat de neurologen van
spoedpost aanwezig zijn. Voor patiënten is
Maar ook gescheurde banden en pezen
eerst op. Onze medewerkers kunnen u
het KG artsassistenten mogen gaan opleiden
dat heel gemakkelijk. Die hoeven bij een
of uit de kom geraakte ledematen kunnen
vertellen waar u het best en snelst
tot neuroloog. Dit besluit brengt het aantal
spoedgeval niet na te denken of ze naar de
ze direct behandelen. In veel andere zieken
terecht kunt met uw specifieke probleem.
medische vervolgopleidingen in het zieken
huisarts of naar de SEH moeten. Elke patiënt
huizen gebeurt dat door de specialisten,
huis op vijftien. Als topklinisch opleidings
wordt bij bellen of binnenlopen beoordeeld
die daarnaast ook gewoon hun eigen
ziekenhuis onderhoudt het Kennemer
door een zogeheten triageassistent of
patiënten hebben en visites moeten lopen
Gasthuis stevige banden met de betrokken
verpleegkundige. Zij hebben een speciale
op de verpleegafdelingen. De aanwezigheid
universiteiten in Amsterdam. Voor onze
opleiding gevolgd om te kunnen beoordelen
van SEH–artsen op onze spoedpost kan de
patiënten heeft dit als voordeel dat zij voor
waar de patiënt met zijn klacht het best
wachttijd dus aanzienlijk verkorten
hoogwaardige en complexe zorg in de eigen
terecht kan: SEH of huisartsenpost.
Locatie noord of zuid?
vaak nodig.
Het is aan te raden om voorafgaand aan een bezoek aan de spoedpost altijd eerst tele
Zo nodig wordt er een afspraak voor u gemaakt. Buiten kantooruren wordt u, als u door uw klacht niet zelf kunt langskomen, thuis bezocht door de huisarts van de HAP.
noord NIET meer terecht voor spoed-
Vallen en opstaan
eisende hulp, wel voor huisartsenzorg.
Bij het vallen op het ijs is het vooral
Telefoon
Martijn Weisfelt, neuroloog en opleider:
fonisch contact op te nemen (zie kader).
belangrijk om de val te breken. Probeer
“We zijn trots dat we deze bevoegdheid
De verpleegkundigen kunnen dan bepalen
daarbij niet op de handen neer te
hebben binnengehaald. Het is belangrijk een
waar de patiënt met zijn acute klacht het best
komen. In koude winters breken veel
bijdrage te leveren aan de opleiding van de
en snelst terecht kan. Aard en ernst van het
schaatsliefhebbers hun pols of zelfs
volgende generatie artsen. Andersom houden
probleem kunnen reden zijn om specifiek naar
twee polsen.
deze jonge artsen ons ook scherp. Met een
een van beide locaties te verwijzen. Op locatie
opleiding in huis kunnen we onze patiënten
noord ligt bijvoorbeeld de nadruk op de
Let bij het opstaan na een val goed op
altijd kwalitatief hoogwaardige zorg garan
minder ernstige letsels en klachten. Maar het
snel aankomende schaatsers. Steek een
deren volgens de laatste inzichten. En een
kan ook zijn dat het op een van beide locaties
zeer gemotiveerd team.” De opleidings
minder druk is. Door de patiënt daarheen
bevoegdheid is toegekend door de Medisch
te verwijzen kunnen we de wachttijden voor
Specialisten Registratie Commissie
iedereen zo veel mogelijk beperken.
070_49 KG Welkom-2.indd 2
eigen huisarts.
Let op: na 22.00 uur kunt u op locatie
regio terechtkunnen. Doorverwijzing naar een academisch ziekenhuis is niet of minder
huisartsenzorg contact op met uw
hand omhoog of geef een schreeuw, zodat u gezien of gehoord wordt.
ma t/m vrij 08.00 - 17.00 uur (023) 545 3880 overige tijden (023) 545 3200
Adressen Spoedpost noord: Vondelweg 999, 2026 BW Haarlem
Spoedpost zuid: Boerhaavelaan 22, 2035 RC Haarlem
12-12-12 13:33
‘Schokeffect’ geeft nieuwe kijk op ECT Bij ‘elektroshock’ hebben veel mensen nog altijd het beeld van Jack Nicholson voor ogen, in de film ‘One Flew over the Cuckoo’s Nest’. Het schrikbeeld uit de jaren zeventig dat allang niet meer klopt met de werkelijkheid. Dat wordt duidelijk in de korte voorlichtingsfilm ‘Schokeffect’, van de psychiatrische afdeling van het Kennemer Gasthuis. Electroconvulsietherapie, kortweg ECT, wordt in het Kennemer Gasthuis toegepast bij de behandeling van met name ernstig depres sieve patiënten. Het doet in niets meer denken aan de gruwelijke behandeling die Nicholson’s alter ego onderging in 1975. Toen ging het er heftig aan toe, zonder verdoving, met een verkramping van de spieren in armen, benen en gezicht, en de nodige angst
effectieve methode, met name voor ernstige
depressie achter zich gelaten. Hij heeft drie
honderden patiënten een ECT-behandeling,
en pijn. Nu gebeurt het in de operatiekamer,
depressies. Ik heb patiënten wanhopig zien
jaar geleden een langdurige ECT-behandeling
waarvan 60 tot 70% met een positief
onder narcose en met gebruik van spier
binnenkomen en als herboren de deur uit
ondergaan en is daar heel positief over.
resultaat
verslappende middelen.
zien gaan.”
Hij heeft na een zware depressie het leven weer opgepakt en werkt sindsdien als
Voorlichtingsfilm te koop
Bij ECT krijgt de patiënt, via elektroden op
Ervaringen
projectmanager. Wel heeft hij nog last van
De film ‘Schokeffect’ wordt in het
het hoofd, een aantal korte stroomstootjes
Uitleggen wat de ECT precies doet in de
geheugenverlies, een van de belangrijkste
Kennemer Gasthuis gebruikt bij de
toegediend. Daardoor treedt een soort
hersenen is moeilijk. Maar dat het werkt
bijwerkingen van ECT.
epileptische aanval op, die minimaal 20
blijkt uit de verhalen van Cobien en Frans,
voorlichting aan patiënten en hun
seconden moet duren. Vaak zijn na 4 tot 6
twee patiënten die in de film aan het woord
In de film wordt ook een patiënte op de voet
behandelingen al de eerste verbeteringen
komen over hun ervaringen met ECT. Cobien
gevolgd bij haar ECT-behandeling. Daaruit
merkbaar bij een depressieve patiënt.
is van een depressieve patiënte die alleen
blijkt overduidelijk dat het een milde
Anne-Marie van Dam, psychiater bij het
nog maar dood wilde, veranderd in een, zoals
behandeling is. De eerder omstreden
Kennemer Gasthuis: “Ik denk dat we heel
ze het zelf omschrijft, “vrolijke, levenslustige
methode heeft een metamorfose ondergaan
erg blij mogen zijn dat we de methode weer
vrouw, die weer geniet van het leven”.
en wordt nu toegepast in tal van zieken
hebben ingevoerd, want het is een bijzonder
Ook Frans heeft de donkere dagen van de
huizen. In Nederland krijgen jaarlijks enkele
Korte behandeltijd Doordat er geen algehele narcose meer nodig is, is de behandeltijd bij de genoemde ingrepen veel korter dan voorheen. De totale behandeling duurt nu maximaal drie kwartier. De meeste vrouwen kunnen direct na de behandeling gewoon naar huis.
familie. Ook voor andere geïnteres seerden is de film vanaf eind januari 2013 te koop bij Het Dolhuys, museum voor de psychiatrie in Haarlem. Bestellen kan via
[email protected].
Poliklinische operaties gynaecologie
Soms is het nodig om nog even bij te komen. Dat kan in een andere ruimte in een comfortabele stoel. Hier krijgen patiënten iets te drinken aangeboden en wachten ze tot ze
Kort geleden ging het Kenemer Gasthuis van start met een poliklinisch behandelcentrum
in staat zijn om weer naar huis te gaan. Ze worden gedurende het hele traject begeleid
voor een aantal gynaecologische ingrepen. Vrouwen hoeven voor deze ingrepen niet meer
door een speciaal opgeleide doktersassistente.
KG-er in b eeld
opgenomen te worden en ook algehele narcose is niet meer nodig. Het gaat om zogenaamde hysteroscopische
Vrouwen krijgen, voorafgaand aan de
ingrepen, waarbij de gynaecoloog met een
ingreep, een uitgebreid (eventueel
dun kijkbuisje (hysteroscoop) in de baar
telefonisch) intake- gesprek. De avond
moeder kijkt en eventuele kleine afwijkingen
voor de ingreep kunnen ze thuis de voorge
kan verwijderen.
schreven pijnmedicatie innemen. Algehele narcose is dus niet meer nodig en patiënten
Via deze poliklinische methode kunnen
hoeven ook niet nuchter te zijn. En als de
kleine poliepen en vleesbomen worden
patiënte dat wil, kan haar partner bij de
weggehaald. Ook spiraaltjes kunnen in het
ingreep aanwezig zijn.
behandelcentrum verwijderd worden als dit op het gewone poliklinische spreekuur niet
Sneller op de been
lukt. Bij vrouwen met bloedverlies na de
Gynaecoloog Esther van Swieten: “Een
overgang kan een kleine curettage worden
gynaecologische ingreep is nooit een feest.
uitgevoerd. En via een dun buisje (een
Wij vinden het dus belangrijk om het voor
pipelle) kan de gynaecoloog baarmoeder
onze patiënten zo prettig mogelijk te maken.
slijmvlies wegnemen voor nader onderzoek.
Als het niet nodig is willen we ook algehele narcose zo veel mogelijk achterwege laten.
Partner aanwezig
Vrouwen zijn dan veel sneller weer op de been
Ook sterilisatie is mogelijk in het behandel
en hoeven maar kort in het ziekenhuis te
centrum. Door het plaatsen van kleine
blijven. Ook hebben ze naderhand geen last
buigzame micro-implantaten in de eileiders
van eventuele bijwerkingen als misselijkheid.
worden deze afgesloten. Het is een vrouw
Dat alles maakt deze operaties veel minder
vriendelijke behandeling zonder hormonen
belastend”
of algehele narcose. De ingreep is voor de patiënte op een scherm te volgen en het
Het poliklinisch behandelentrum gynaecologie
gehele polibezoek duurt maximaal een
bevindt zich in locatie noord van het Kennemer
half uur.
Gasthuis.
2 |
070_49 KG Welkom-2.indd 3
12-12-12 13:33
Leven met… anorexia Op de afdeling psychiatrie en medische psychologie van het Kennemer Gasthuis kunnen
Wij bieden als vervolgtraject een langere
kaart brengen en de ouders bij de behande
patiënten terecht die lijden aan de eetstoornis anorexia nervosa. Het doel is hen weer te
opname aan waarin de patiënt weer een
ling betrekken. Ook geven we voorlichting
normaal eetpatroon ontwikkelt en in gewicht
over het ziektebeeld.
laten eten en ze op een streefgewicht te krijgen en te houden. Daar is soms een lange adem voor nodig. Psychiater Janine van Venrooij vertelt.
kan aankomen. Daarnaast proberen we het braken te stoppen en het te veel bewegen.
Hoeveel meisjes komen van hun stoornis af?
Wat is een eetstoornis?
Komt anorexia veel voor?
Het streven is dat deze patiënten tijdens
20 procent ontwikkelt een chronische vorm,
Bij een eetstoornis is iemand niet in staat
In Nederland zijn zo’n 5.500 patiënten bekend
de opname 500 gram per week aankomen.
5 procent overlijdt door complicaties of
een minimum lichaamsgewicht te handhaven.
bij de hulpverlening. We denken echter dat
In een periode van vier weken is dat 2 kilo.
zelfdoding. Gelukkig wordt tweederde van de
In 95 procent van de gevallen gaat het om
dit slechts het topje van de ijsberg is. Het
Dat lijkt weinig, maar voor deze patiënten is
patiënten beter
vrouwen tussen de 15 en 25 jaar. Zij hebben
eerste probleem is namelijk om de meisjes
dat veel. We proberen ze weer te laten
vaak het idee dat ze te dik zijn. Er zijn echter
bij een huisarts te krijgen. Ze moeten zelf ook
wennen aan een gestructureerd eetpatroon
ook patiënten die weten dat ze ondergewicht
de noodzaak voelen om er iets aan te doen.
van drie maaltijden per dag. De diëtiste
hebben, maar niet in staat zijn dit naar een
Vaak schamen ze zich of ontkennen ze dat er
bouwt dit eetpatroon samen met de patiënt
normaal gewicht te krijgen. Wij behandelen
een probleem is.
op. Daarnaast krijgen ze psychologische begeleiding waarbij we risicofactoren in
vooral anorexia-patiënten omdat bij dit ziektebeeld vaak lichamelijke complicaties
Een huisarts kijkt via de zogenoemde body/
optreden waarvoor opname of behandeling
mass index of er sprake is van ondergewicht.
in een ziekenhuisomgeving noodzakelijk is.
Als dat het geval is, komt de patiënt eerst
Als niets anders meer helpt
terecht bij de psycholoog. Een eetstoornis
Het Kennemer Gasthuis richt zich op de
de lichamelijke toestand en voor
Hoe ontstaat anorexia?
kliniek is de volgende stap. Wanneer er lichamelijke klachten zijn, bijvoorbeeld als
kleine groep patiënten met anorexia
maatschappelijke teloorgang. Deze
Dat is vaak een samenspel van factoren. De aanleg is genetisch bepaald, daar wordt
de suikerwaarden te laag zijn, dan komen
waarbij niets helpt. Dat zijn patiënten
meisjes staan vaak helemaal stil in het
je mee geboren. Daarnaast zijn er risico
patiënten in het ziekenhuis terecht.
die niets meer willen eten en soms nog
leven. En met zo’n laag gewicht kunnen
maar 30 kg wegen. Deze patiënten
ze vaak ook niet meer helder denken.
kunnen in een gedwongen traject
Als ze weer aankomen zie je dat het
terechtkomen met sondevoeding omdat
echt andere meisjes worden. Maar hier
factoren die ervoor zorgen dat de ziekte zich ook openbaart. Je ziet anorexia vaak bij
Hoe wordt anorexia behandeld?
jonge vrouwen met een laag zelfbeeld.
De afdeling psychiatrie en medische
Deze vrouwen stellen hoge eisen aan zichzelf
psychologie van het KG verzorgt een brug
ze anders doodgaan. De resultaten zijn
is wel een lange adem voor nodig.
en zijn perfectionistisch met dwangmatige
functie tussen de eetstoornisklinieken en de
gunstig. 36 Procent van deze ‘zware’
Vandaar dat we blij zijn met een
trekjes. Daarnaast zijn er ‘life-events’ die
afdelingen interne- en kindergeneeskunde
patiënten komt van de ziekte af.
subsidietoekenning van GGZ Nederland
ervoor kunnen zorgen dat de ziekte zich
van het ziekenhuis. Daar komen de ernstige
Van Venrooij: “Gedwongen opnemen
om onze behandeling voor deze
juist op dat moment openbaart. Zoals een
patiënten eerst terecht als ze bijvoorbeeld
gebeurt wanneer er gevaar dreigt voor
ernstige groep verder te optimaliseren.”
eindexamen of scheiding.
aan het infuus of de sondevoeding moeten.
Hoe zit dat?
Patiënt in de hoofdrol
In het Kennemer Gasthuis is een cliëntenraad actief. Wat is eigenlijk de functie van een cliëntenraad? De onafhankelijke cliëntenraad zet zich in voor de gemeenschappelijke belangen van patiënten, hun familieleden en bezoekers van het ziekenhuis. De raad wil eraan bijdragen dat de zorgverlening van het ziekenhuis optimaal is afge stemd op de wensen en behoeften van patiënten. In regelmatig overleg met de directie van het ziekenhuis brengt de raad, gevraagd of ongevraagd, advies uit over zaken die voor patiënten van belang zijn. Zo heeft de cliënten raad zich sterk gemaakt voor een stiltecentrum waarin ook een gebeds ruimte voor moslims is opgenomen.
KG in tv-serie Kamer 202
ziekenhuis centraal staat. Na gesprekken met
banden voor het leven. Vooroordelen worden
de producent besloot het Kennemer Gasthuis
bevestigd maar ook sterk ontkracht. En welke
mee te doen. Belangrijkste redenen? Kamer
geheime bekentenissen doen de patiënten
202 is een heel zorgvuldig en integer gemaakte
voor de badkamercam?
Maar ook als het gaat om onderwerpen
Vanaf januari 2013 is het Kennemer
tv-serie. Daarnaast is het een mooie kans om
als bezoektijden, parkeerbeleid en
Gasthuis (KG) te zien in het televisie
ons ziekenhuis onder de aandacht te brengen
hygiëne is de cliëntenraad een belang rijke gesprekspartner voor het zieken huis. Let op: de cliëntenraad behandelt geen
programma ‘Kamer 202’. In acht afleve ringen wordt een aantal patiënten (met
van een breed publiek. In Kamer 202 wordt het wel en wee van
Uitzendingen Kamer 202 wordt vanaf donderdag 10
hun toestemming) gevolgd tijdens hun
patiënten gevolgd die terechtkomen op één en
januari wekelijks uitgezonden om 19.30
opname in het ziekenhuis.
dezelfde kamer van het Kennemer Gasthuis.
uur op Nederland 1. Er staan acht
Mensen die elkaar nog nooit eerder hebben
afleveringen gepland.
individuele of medische klachten. Kamer 202 is een NTR-serie over het leven van
gezien, zijn van de ene op de andere dag op
Vragen, opmerkingen of suggesties:
patiënten die toevallig met elkaar op dezelfde
elkaar aangewezen. Mensen met uiteenlo
Op de themaportal Gezond24.nl
[email protected]
ziekenhuiskamer belanden. Na de serie van
pende aandoeningen. Mensen van verschil
zullen specialisten van het Kennemer
(023) 533 0205
vorig jaar, die zich afspeelde in het Langeland
lende achtergronden en milieus. Mensen die
Gasthuis uitleg geven over bepaalde
ziekenhuis in Zoetermeer, wordt nu een
komen en gaan. Er zijn ergernissen, er is
aandoeningen.
nieuwe serie uitgezonden waarin ons
verbazing, maar er ontstaan in korte tijd ook
| 3
070_49 KG Welkom-2.indd 4
12-12-12 13:33
Handig om te weten | www.kg.nl
Agenda
Adres- en contactgegevens
Spoedpost
Patiëntenservice
Locatie noord
Beide locaties van het Kennemer Gasthuis
Voorlichting is in eerste instantie een taak
Vondelweg 999, 2026 BW Haarlem
hebben een spoedpost: een combinatie
van uw arts of verpleegkundige. Toch kan
Locatie zuid
van de huisartsenpost en de spoedeisende
het gebeuren dat u ergens méér over wilt
Boerhaavelaan 22, 2035 RC Haarlem
hulp. De spoedpost biedt op één plek
weten. Bij de patiëntenservice kunt u
Telefoon: (023) 545 3545
acute huisartsenzorg én acute ziekenhuis
terecht met allerlei vragen over onder
Internet: www.kg.nl
zorg. Let op: na 22.00 uur kunt u op locatie
andere: uw ziekte, behandeling
Hieronder vindt u de agenda tot en met
Email:
[email protected]
noord NIET meer terecht voor spoede
of onderzoek, patiëntenverenigingen,
maart 2013. Alle bijeenkomsten zijn
isende hulp, wel
voorlichtingsbijeenkomsten,
gratis toegankelijk.
voor huisartsenzorg.
uw rechten als patiënt, zoals inzage in uw
Een afspraak maken Op onze website www.kg.nl vindt u
Het Kennemer Gasthuis organiseert regelmatig voorlichtingsbijeenkomsten voor patiënten en hun naasten.
dossier, de gang van zaken in het Ken
Bevallen
nemer Gasthuis.
Het Kennemer Gasthuis en de verlos
een overzicht van de telefoonnummers
Eerst bellen
van onze poliklinieken. Ook vindt u
Belt u bij een spoedeisende situatie
informatie ter voorbereiding op een
het liefst eerst op. Onze medewerkers
De patiëntenservice is op zowel locatie
HaarlemNoord, Bolwerk, Aan het
polibezoek.
kunnen u vertellen waar u het best en
noord als locatie zuid geopend van
Spaarne) organiseren samen deze
snelst terecht kunt met uw specifieke
maandag tot en met donderdag van
informatieavond. Een eerste lijns
Een patiënt bezoeken
probleem. Zo nodig wordt er een afspraak
9.00 16.00 uur en vrijdag van
verloskundige, een verpleegkundige en
Kijk voor de bezoektijden op onze
voor u gemaakt of wordt u thuis bezocht
9.00 12.30 uur.
een gynaecoloog geven voorlichting
verpleegafdelingen op www.kg.nl. In
door de huisarts.
Locatie noord (023) 545 4138
over bevallen (thuis of in het ziekenhuis)
verband met de rust voor onze patiënten
Locatie noord
Locatie zuid (023) 545 3138
en het kraambed.
verzoeken wij u vriendelijk met niet meer
(023) 545 4880 ma - vr 8.00 - 17.00 uur
Email:
[email protected]
Waar
locatie zuid
dan twee personen tegelijk op bezoek te
(023) 545 3200 overige tijden
Wanneer
22 januari, 19 februari,
komen. Op de kinderafdeling kan een
Locatie zuid
www.facebook.com/KennemerGasthuisHaarlem
van de ouders in overleg met de
(023) 545 3880 ma - vr 8.00 - 17.00 uur
www.twitter.com/kghaarlem
verpleegkundigen ook tijdens het
(023) 545 3200 overige tijden
kundige praktijken (Ooievaarsnest,
www.youtube.com/kghaarlem
rustuur op de afdeling blijven.
26 maart
Borstprotheses Ervaringsdeskundigen van de BVN geven op de poli van het Kennemer Gasthuis
Zorg voor naasten van IC-patiënt verbeterd
informatie over (deel)protheses, lingerie
Waar
locatie zuid
Als een familielid of een geliefde op de intensive care (IC) wordt opgenomen is dat een ingrijpende
Wanneer
zie www.kg.nl
gebeurtenis voor de naasten (familieleden, partner). Niet in de laatste plaats omdat IC-patiënten zelf vaak niet goed informatie van de arts kunnen verwerken of beslissingen kunnen nemen. Familieleden zijn dan ook belangrijke gesprekspartners voor de artsen en verpleegkundigen van het Kennemer Gasthuis. Alle reden om de zorg voor hen goed te organiseren. Lia van der Lingen, IC-verpleegkundige in het Kennemer Gasthuis, vertelt er meer over.
en badpakken. De voorlichtingsgesprek ken vinden individueel en volgens afspraak plaats. U krijgt ruim de gelegen heid om vragen te stellen en materiaal te bekijken.
Borstvoeding Informatie en advies voor aanstaande ouderparen, verzorgd door onze lactatie kundige. Waar
locatie zuid
Wanneer
7 januari, 4 februari, 4 maart
“Familieleden zijn voor ons belangrijke
vanuit het ziekenhuis krijgen duidelijk is.
hebben ze geen zin om eten klaar te maken
gesprekspartners. Een aantal jaren geleden
Ook brengen we in kaart of er behoefte is
en ze hebben het druk met de vele bezorgde
Longpunt
beseften wij dat we meer konden doen aan
aan ondersteuning. Dat kan bijvoorbeeld
telefoontjes van kennissen. Wij merken dat
Laagdrempelige ontmoetingsplek voor
de begeleiding van hen. Naasten van
een gesprek zijn met een maatschappelijk
mensen het vaak fijn vinden om ook hun
longpatiënten en hun naasten en
ICpatiënten vragen zelden zelf om hulp,
werker, geestelijk verzorger of een
eigen verhaal kwijt te kunnen en gehoord
verzorgers. Elke maand een ander thema.
terwijl zij dat soms heel goed kunnen
psycholoog. Tot slot polsen we of de bezoek
te worden. In die behoefte voorzien wij nu.”
Waar
gebruiken.”
tijden aansluiten op de wensen van
Naasten van ICpatiënten brengen vaak
de naasten.
veel tijd door in het ziekenhuis. Het is voor
Behoeften in kaart
Ontmoetingskerk, Frankrijk laan 4 in Haarlem
Wanneer
zie www.kg.nl
hen prettig om een eigen kamer te hebben.
Sinds januari 2012 krijgen naasten een
Hoe gaat het met ú?
Om die reden is de familiekamer op de
Informatie en aanmelden
zogenaamd behoeftegesprek met een
We vragen ook heel specifiek hoe het met
Intensive Care opgeknapt en warmer
Kijk voor meer informatie, tijden en
ICverpleegkundige. Van der Lingen: “In dit
de naasten zélf gaat. Door de ingrijpende
ingericht zodat mensen zich thuis voelen
aanmelden op www.kg.nl/patienten/
gesprek bekijken we of de informatie die zij
gebeurtenissen slapen zij vaak slecht,
in het ziekenhuis
voorlichtingsbijeenkomsten
Twitterspreekuren Het Kennemer Gasthuis houdt regelmatig Sophie Beintema (18 jaar) belandde in
Twitterspreekuren. Mensen met vragen
september onverwacht in het ziekenhuis met
over een bepaalde ziekte of aandoening
een blindedarmontsteking. Ze vertelt: “Ik had
kunnen dan een uur lang vragen stellen
al langer last van pijn in mijn buik, maar toen
via Twitter en email. Zo waren er in 2012
het een blindedarmontsteking bleek te zijn,
spreekuren over reuma, borstvoeding,
ging alles opeens heel snel. Het zorgplan dat
bevallen en hoofdpijn. Mensen met een
ik op de verpleegafdeling kreeg, gaf me weer
zaken als medicijnen, controle, kleding of
Twitteraccount kunnen op een vooraf
houvast. Je komt ineens in het ziekenhuis en
eten. Het plan maakt duidelijk wat patiënt
aangegeven tijdstip via Twitter vragen
het is fijn dat je dan weet wat je kunt ver
stellen aan @kghaarlem. Maar mailen
en kunnen verwachten en wat er van hen
wachten. Maar ook dat je weet wat je wel mag
mag ook, voor wie geen Twitteraccount
verwacht wordt. Zo krijgen ze meer grip op
doen en wat je niet mag doen. Het was veel
heeft of zijn vragen niet openbaar wil
duidelijker dan een folder”
stellen. Na het digitale spreekuur wordt
Patiënt aan het woord Het Kennemer Gasthuis is gestart met ‘zorgplannen’ voor patiënten. Een zorgplan is een kaart waarop met pictogrammen heldere informatie wordt gegeven over
hun verblijf in het ziekenhuis.
een verslag op deze website geplaatst zodat mensen de vragen en antwoorden Colofon: Welkom is een uitgave van het Kennemer Gasthuis en verschijnt 4 keer per jaar in een oplage van 5.000 stuks. Redactie: afdeling communicatie,
[email protected]. Vormgeving: BUROJAN.nl Fotografie: SangMyung Beekman.
nog na kunnen lezen. Dit verslag wordt vanzelfsprekend geanonimiseerd.
Druk: Excelsior Haarlem. Interesse in een opleiding? Kijk op www.kg.nl en klik op ‘werken en leren’.
070_49 KG Welkom-2.indd 1
12-12-12 13:33
Special ouderen De juiste zorg en aandacht voor de oudere patiënt
Geheugenspecialisten
Brede blik op kwetsbare patiënt Door de toenemende vergrijzing wordt de aandacht voor de oudere patiënt steeds belangrijker. Zo ook in ons
De afdeling neurologie is recent uitgebreid
ziekenhuis. Het Kennemer Gasthuis heeft de zorg voor patiënten van 80 jaar en ouder tot één van de belangrijkste
met twee neurologen die gespecialiseerd
aandachtspunten benoemd. Het ziekenhuis is hiermee een van de voorlopers in Nederland en uniek in de regio.
zijn in geheugenproblematiek. Dr. Niki Schoonenboom promoveerde in 2006 op het onderwerp vroege diagnostiek van de ziekte van Alzheimer. Haar aandachtspunten binnen het Kennemer Gasthuis zijn cogni tieve neurologie, alzheimer en dementie. Ook Frank de Beer heeft dementie als aandachtspunt. Beide neurologen werken samen met de geriaters in de geheugen poli. Bovendien zijn ze betrokken bij de valpoli. Over beide poli’s leest u meer op de achterpagina van deze special
Staarstraat Staar (cataract) is een belangrijke oorzaak van slechtziendheid. De meest voorkomende vorm is het gevolg van veroudering van de ooglens. Die wordt minder doorzichtig en daardoor zien we dingen waziger en grauwer. Iedereen krijgt hiermee te maken bij het ouder worden, maar niet iedereen heeft er evenveel last van. Als de staar het
Er zijn steeds meer ouderen, die ook steeds
ondersteunen. Uitgangspunt daarbij is om
ook voor een aantal andere zaken die bij
dagelijks leven belemmert is een staar
ouder worden. En naarmate de leeftijd
de kwaliteit van leven en zelfstandig
deze patiëntengroep kunnen spelen. Denk
operatie aan te raden. Bij deze operatie
vordert, neemt bij veel mensen het aantal
functioneren zo goed mogelijk te behouden.”
aan osteoporose, risico op delier (zie kader)
vervangt de oogarts de troebele lens
aandoeningen toe. Vaak gaat het om een
door een kunstlens. Zo’n staaroperatie
combinatie van lichamelijke, psychische en
Binnen het ziekenhuis hebben we afgespro
kan het gezichtsvermogen vrijwel volledig
sociale problemen. Veel van onze oudere
ken om bij de zorg voor deze oudere kwets
Begeleiding en structuur
herstellen.
patiënten (80+) zijn bij wel 4 specialismen
bare patiënt in een vroeg stadium de geriater
Door deze gezamenlijke aanpak hebben
en ondervoeding.
tegelijk onder behandeling. Zo kan iemand
te betrekken. Door de brede blik van de
oudere patiënten minder last van bijko
In de staarstraat van het Kennemer
die vanwege alzheimer onder behandeling is
geriater, expert op het gebied van ouderen
mende klachten en is de sterftekans lager.
Gasthuis vinden alle afspraken op één
bij de neuroloog ook last hebben van
geneeskunde, is er overzicht: wat speelt er
Over het algemeen hoeven ze minder lang in
dag plaats. Meerdere bezoeken aan het
bijvoorbeeld aderverkalking rond het hart.
allemaal bij deze patiënt. Zo kunnen zieken
het ziekenhuis te blijven en ook de revalida
ziekenhuis zijn dus niet nodig. In twee uur
Voor dat laatste bezoekt hij de cardioloog.
huisbezoeken aan andere specialisten
tieperiode is vaak korter. Kalisvaart: “Op de
worden beperkt en kunnen we betere zorg
afdeling ouderengeneeskunde bieden we
tijd is er een consult bij de technisch oogheelkundig assistent, een consult bij
Meerdere problemen tegelijk
bieden. Een voorbeeld van deze nieuwe
bovendien een aantal extra’s ten opzichte
de oogarts en een echo-onderzoek. Mocht
Kees Kalisvaart, geriater: “De oudere patiënt
werkwijze is de nauwe samenwerking met de
van andere verpleegafdelingen. Er is
de oogarts vervolgens een staaroperatie
is vaak een kwetsbare patiënt. Deze mensen
chirurgen bij oudere patiënten met een
activiteitenbegeleiding, er wordt samen
adviseren, dan wordt daarvoor direct een
kampen meestal met meerdere problemen
gebroken heup. Voortaan worden ze na de
gegeten, en er is een zitkamer. De geriaters
afspraak gemaakt. Voor een afspraak op
tegelijk en hun geheugen of helderheid
operatie opgenomen op de afdeling ouderen
en speciaal opgeleide geriatrische verpleeg
de staarstraat is een verwijzing nodig van
werkt niet altijd meer goed mee. Dat kan
geneeskunde, waar de geriater samen met de
kundigen zorgen voor een duidelijke
de huisarts of opticien
heel ingrijpend zijn. Wij vinden het belangrijk
chirurg de zorg coördineert. Op die manier is
structuur en dagindeling. Dat is voor deze
deze mensen én hun naasten goed te
er niet alleen aandacht voor de heup, maar
mensen heel belangrijk”
Aandacht voor delier: voorkomen van belang
Special-3.indd 1
Een delier is een plotseling optredende
Iemand is bijvoorbeeld overdag heel
groot: gemiddeld 25%. Na een delier
zelfs het verschil tussen leven en dood.
ernstige verwardheid, vaak tijdelijk van
rustig, maar raakt in paniek zodra het
hebben mensen een sterk verhoogde kans
Op de nieuwe afdeling ouderengenees
aard en vooral voorkomend bij ouderen.
donker wordt en is dan moeilijk te
om dementie te ontwikkelen. En ook de
kunde van het Kennemer Gasthuis is extra
Zo’n delier kan zich op verschillende
kalmeren. Een delier kan veel verschillende
kans op overlijden neemt sterk toe.
aandacht voor het voorkómen van delier.
manieren uiten. Mensen kunnen heel
oorzaken hebben. Maar ziekte, een
Daarnaast is er nog het psychologische
Mocht die toch optreden dan is er na de
onrustig worden, met wanen en halluci
operatie, een ongeval of medicijngebruik
effect van een delier. Patiënten blijven
opname extra begeleiding om eventuele
naties die gepaard gaan met angst of
zijn allemaal zaken die de kans erop
vaak nog lang angstig van de doorgemaak
gevolgen vroeg te ontdekken. Zo kan er
agressie. Maar het kan ook zijn dat iemand
vergroten. Voor met name oudere patiënt
te psychotische belevenissen. Al met al is
zo vroeg mogelijk behandeling worden
juist heel apathisch, stil en teruggetrokken
en is de kans dat ze bij een ziekenhuis
het van groot belang om delier zo veel
gestart als dat nodig is
wordt. Ook een mengvorm komt voor.
opname een delier ontwikkelen dan ook
mogelijk te voorkomen. Soms maakt dat
12-12-12 13:34
Geheugenpoli
Even voorstellen: onze specialisten
Heeft u iemand in uw omgeving met geheugenproblemen? Is er toenemende traagheid? Of verandering van gedrag? Dergelijke klachten kunnen het begin zijn van een dementie. Dit verdient grondig onderzoek en passende behandeling of begeleiding. Ons dagonderzoekcentrum biedt deze mogelijkheid. Na verwijzing door de huisarts wordt de
diagnose en een vervolgplan. Zo kan er
patiënt op één dag onderzocht door een
bijvoorbeeld met medicatie worden gestart.
geriater en een neuroloog gespecialiseerd
Als er sprake is van dementie wordt Draagnet
in geheugenproblemen. Daarnaast wordt
ingeschakeld. Deze organisatie richt zich op
C.J. Kalisvaart Aandachtsgebieden: Delier, dementie, val problematiek, polyfarmacie en ondervoeding
S.P.C. Groen Aandachtsgebieden: Algemene geriatrie, somatisch onvoldoende verklaarde klachten en dementie
G.J. Hafkamp Aandachtsgebieden: Algemene geriatrie en mobiliteit
R.A.J. van Deelen Algemene geriatrie
meestal aanvullend onderzoek verricht.
begeleiding en ondersteuning van thuis
Het gaat om bloedonderzoek, vaak een
wonende dementerende mensen en hun
MRI-scan van de hersenen en zo nodig ook
naasten. Mocht thuis wonen niet meer
neuro-psychologisch onderzoek. Daarbij
mogelijk zijn, dan wordt hiervoor ook tijdig
De geriaters van het Kennemer Gasthuis werken nauw samen met andere specialisten in
testen we niet alleen het geheugen, maar
een passende oplossing gezocht. Op onze
het ziekenhuis. Op die manier bieden wij oudere patiënten de beste zorg: de brede blik van
ook andere hersenfuncties. De verschillende
geheugenpoli bieden we dus onderzoek en
de geriater, gecombineerd met de specialistische kennis van bijvoorbeeld een chirurg,
specialisten komen gezamenlijk tot een
zorg op maat
neuroloog of internist.
Valpoli: behandelplan in één dag Vallen komt bij ouderen vaak voor. Niet alleen buiten, bij gladheid bijvoorbeeld, maar ook in huis. Vallen is bij ouderen de belangrijkste oorzaak van medische behandeling op de spoedeisende hulp, ziekenhuisopname en zelfs sterfte na een ongeval. Het aantal valongevallen neemt toe met de leeftijd. Het Kennemer Gasthuis heeft een speciale valpoli voor mensen die (geregeld) ten val komen zonder dat hier een aanwijsbare reden voor is. De verschijningsvormen van vallen zijn divers:
Bij ouderen is er bijna altijd een combinatie
van struikelen en uitglijden tot een val door
van oorzaken. Door de kennis van de geriater,
ziekte of onwel worden. Ook de oorzaken
de neuroloog en de fysiotherapeut te combin
kunnen uiteenlopen. De inrichting van het
eren (soms aangevuld met een cardioloog en
huis kan een rol spelen, zoals elektriciteits
ergotherapeut) lukt het goed om de oorzaken
snoeren of een gladde badkamervloer. Maar
van de (bijna) val(len) te vinden. Het onder
ook gevaarlijke capriolen bij huishoudelijk
zoek neemt een halve dag in beslag. Aan het
werk, verkeerd gebruik van bijvoorbeeld de
eind van het bezoek krijgt de patiënt van de
rollator of gevaarlijke situaties buitenshuis,
geriater een voorlopige diagnose en een
zoals losse stoeptegels, kunnen een val
behandelvoorstel. Behandeling kan bijvoor
veroorzaken. Daarnaast zijn er lichamelijke
beeld bestaan uit spierkracht- en balanstrain
oorzaken. Denk aan te weinig of verkeerd
ing, het aanpassen van medicatie, een
bewegen, medicijngebruik of ouderdoms
gezonder dieet, het aanpassen van de
problemen als slechter zien, evenwichts
leefomgeving, aangepast schoeisel etcetera.
problemen of een verminderd reactievermogen.
Op de valpoli wordt ook bekeken of er sprake is van osteoporose en zo nodig wordt dat
Op de valpoli van het Kennemer Gasthuis
behandeld. Daardoor vermindert het risico op
wordt onderzocht wat de oorzaak is van het
botbreuken door een eventuele val. De valpoli
vallen en een behandeling opgestart om die
heeft als doel om de zelfstandigheid en
oorzaak (of oorzaken) weg te nemen.
mobiliteit van de patiënt te behouden
Goed medicijngebruik Ouderdom komt met gebreken en met die gebreken komen ook medicijnen. Veel aandoeningen worden met 2 of 3 medicijnen behandeld. Daarmee neemt het aantal middelen bij oudere patiënten, die vaak meerdere aandoeningen hebben, snel toe. Dit wordt polyfarmacie genoemd.
Contactgegevens Kennemer Gasthuis Locatie noord Vondelweg 999 2026 BW, Haarlem
bedoeld. In veel gevallen blijkt dat de
Locatie zuid
lopen. De afdeling ouderengeneeskunde
medicatie kan worden aangepast of
Boerhaavelaan 22
heeft hiervoor een speciaal spreekuur in
verminderd. Zo wordt overtollige, verkeerd
2035 RC, Haarlem
met goede bedoelingen gegeven. Maar soms
het leven geroepen. Patiënten worden daar
gedoseerde of ingewikkelde medicatie
kunnen de verschillende medicijnen elkaar
nagekeken op lichamelijk gebied en op
zoveel mogelijk bijgesteld en aangepast
Telefoon: (023) 545 3545
onderling beïnvloeden. Soms kunnen op
algemeen functioneren. Doel is goed te
aan de leeftijd van de patiënt
Afdeling geriatrie: (023) 545 3045
deze manier zelfs onbedoelde effecten
kunnen beoordelen of de voorgeschreven
Internet: www.kg.nl
ontstaan. Het is dus belangrijk het totale
medicijnen hun werk nog doen zoals
E-mail:
[email protected]
Men spreekt al van polyfarmacie bij chro
medicatie-overzicht regelmatig goed na te
nisch gebruik van 5 of meer medicijnen. Die medicijnen zijn om goede redenen en
Volg ons ook op: twitter.com/kghaarlem Colofon: Welkom is een uitgave van het Kennemer Gasthuis en verschijnt 4 keer per jaar in een oplage van 5.000 stuks. Redactie: afdeling communicatie,
[email protected]. Vormgeving: BUROJAN.nl Fotografie: Sang-Myung Beekman.
youtube.com/kghaarlem facebook.com/KennemerGasthuisHaarlem
Druk: Excelsior Haarlem. Interesse in een opleiding? Kijk op www.kg.nl en klik op ‘werken en leren’.
Special-3.indd 2
12-12-12 13:34
