Informatie vanuit de MBO Raad, november 2011 1.
Nieuwe ronde aanvraag Associate degree-opleidingen
De nieuwe aanvraagronde voor Associate degree-opleidingen start binnenkort. Mbo-instellingen kunnen samen met een hbo-instelling een aanvraag doen. Er worden vier regionale voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd voor instellingen die overwegen een AD-opleiding aan te vragen. Bijeenkomsten De bijeenkomsten vinden plaats op 4 november (Amsterdam), 8 november (Den Bosch), 10 november (Zwolle) en 16 november (Rotterdam) van 10.30 tot 15.00 uur. Aanmelden Aan deelname zijn geen kosten verbonden. U kunt zich inschrijven door de gewenste datum en de perso(o)n(en) die wil(len) komen (functie en instelling) te mailen naar
[email protected]. Meer informatie Jetske Woudstra: 0348-75 35 57 of
[email protected] 2.
Kwaliteitsimpuls LOB
Het boekje ‘Kwaliteitsimpuls LOB in het mbo’ is bij CompetentCity uitgedeeld. Het bevat ervaringen en concrete tips van de vijftien scholen die met LOB-subsidie en ondersteund door Cinop, werken aan het opstellen en implementeren van een visie en beleid voor LOB (Loopbaanoriëntatie en – begeleiding). Verankering van loopbaanoriëntatie en –begeleiding in onderwijsbeleid en opleidingen moet ertoe leiden dat jongeren worden geholpen het beste uit zichzelf te halen. Andere instellingen kunnen de ervaringen van de vijftien betrokken scholen benutten. Het boekje bevat aanbevelingen voor management en directie die een dergelijk traject in hun instelling starten. Daarnaast staan er uitleg en tips over een LOB-scan in en vervolgstappen voor degenen die binnen een instelling concreet aan de slag gaan met LOB. Meer informatie Fieny Peerboom: 0348-75 36 03 of
[email protected] 3.
Werving 150 stagiaires Floriade 2012 van start
Floriade 2012 biedt 150 mbo- en hbo-studenten een stagemogelijkheid. Ze gaan werken in de gastontvangst, marketing, administratie, horeca, retail en events. Floriade is de werving inmiddels gestart. Bij deze werving en bij de begeleiding van de stagiaires ondersteunt MBO Diensten Floriade. De meerderheid van de stagiaires zal afkomstig zijn van de mbo-opleidingen Toerisme, Horeca, Economie, Handel, aoc’s en de hbo-opleidingen Hotelschool, Leisure, Marketing, Communicatie en Sales.
YHO/197654/2011
Procedure De studenten kunnen gedurende tien weken tot een half jaar stage lopen bij de Floriade, tussen eind maart en eind oktober 2012. Er zijn al enkele functies die op korte termijn moeten worden ingevuld. Alle stagevacatures staan vermeld op www.mbodiensten.nl. Solliciteren is alleen mogelijk bij MBO Diensten en kan nog tot en met 6 november 2011. Selectie Op 1, 2, 3 en 4 december worden de studenten tijdens de selectiedagen uitgenodigd bij de Floriade in Venlo. Kort daarna wordt bekend welke 150 studenten zijn geselecteerd voor een stageplek bij de Wereld Tuinbouw Expo. 4.
Zilver en brons voor Nederland
Nederland heeft zilver en brons behaald op WorldSkills, het wereldkampioenschap voor beroepen dat van 5 tot en met 8 oktober plaatsvond in Londen. De zilveren medaille ging naar Philine van den Hul (etaleren). Geert Dorresteijn behaalde met zijn vak koudetechniek de bronzen medaille. Daarnaast wonnen elf Nederlandse mbo-jongeren een medaille voor excellent vakmanschap, omdat zij boven de gemiddelde norm scoorden. In totaal namen 27 Nederlandse kandidaten deel aan de wedstrijden. Nederland doet met dit resultaat goed mee in een veld van 58 landen waarbij Aziatische landen de ranglijst aanvoeren. Nederland behaalde ook op ander vlakken goede resultaten. Zo haalden de kandidaten van de technische beroepen mechatronica, lassen en industriële automatisering topresultaten in een sterk deelnemersveld. Tom Wesstein en Danny de Vries (mechatronica) ontvingen de medaille voor 'Best of Nation' omdat zij met 533 punten de beste prestatie van Nederland hebben neergezet. WorldSkills bestaat sinds 1950 en is ontstaan om de waardering voor vakmanschap en de instroom in het beroepsonderwijs te vergroten. WorldSkills 2011 was de 41e editie en circa 200.000 mensen bezochten het evenement. WorldSkills 2013 vindt plaats in Leipzig, Duitsland. Bron: Skills Netherlands. 5.
Toezichtkader en examenstandaarden inspectie
Minister Van Bijsterveldt van OCW heeft het Toezichtkader 2012 goedgekeurd en op 4 oktober naar de Tweede Kamer gestuurd. Het treedt in werking op 1 januari 2012. Bij het toezichtkader horen ook officieel vastgestelde examenstandaarden. Deze zijn op 15 september in de Staatscourant gepubliceerd en maken integraal onderdeel uit van het Toezichtkader 2012. Evaluatie Met het nieuwe toezichtkader bezoekt de inspectie instellingen eens in de drie jaar, tenzij daar tussentijds op basis van monitoring op afstand ook aanleiding toe is.
YHO/197654/2011
2/7
Afgesproken is het toezichtkader en de gevolgen daarvan voor de instellingen langs onafhankelijke weg te evalueren. Voor deze evaluatie wordt een begeleidingscommissie gevormd, waarin de MBO Raad zitting neemt. Opstelling MBO Raad De MBO Raad draagt geen medeverantwoordelijkheid voor het toezichtkader. Slotconclusie was dat de Raad niet met het toezichtkader instemt, maar het ook niet integraal afkeurt. 6.
Richtlijn Schoolkosten MBO
De MBO Raad is in overleg met de JOB om tot een nieuwe Richtlijn Schoolkosten MBO te komen. Ook het ministerie van OCW is daar bij betrokken. Als MBO Raad en JOB overeenstemming bereiken en OCW onderschrijft de uitkomst, stuurt de minister deze als richtlijn naar de scholen. Zij wil dat uiterlijk in maart 2012 doen, zodat scholen daar voor het studiejaar 2012/2013 rekening mee kunnen houden. De leden worden in de gelegenheid gesteld hun oordeel over de richtlijn te geven, voordat deze wordt vastgesteld. Nieuwe denklijn De MBO Raad heeft in het overleg een nieuw model voorgesteld, met vier categorieën schoolkosten: 1. Wettelijk geregelde bijdragen, te betalen door de student; 2. Opleidingsgebonden schoolkosten, te betalen door de school; 3. Opleidingsgebonden leermiddelen en andere materialen, die de student zelf aanschaft (zonder verplichte winkelnering bij de school); 4. Niet-opleidingsgebonden schoolkosten, vrijwillig te betalen door de student. Deze denklijn kan de huidige onduidelijkheden, het grijze gebied tussen de wettelijke bijdrage en de vrijwillige bijdrage, volgens de MBO Raad oplossen. 7.
Taal en Rekenen
Minister van Bijsterveldt beantwoordde vorige week per brief vragen van een aantal Tweede Kamerfracties naar aanleiding van de voortgangsrapportage doorlopende leerlijnen taal en rekenen. De Kamerleden hadden ondermeer vragen over de consequenties van de toetsing van de referentieniveaus voor leerlingen/studenten met leerproblemen. Ook wilden ze weten wanneer de minister het noodzakelijk vindt om aanpassingen te doen in het invoeringstraject van de centrale examinering van taal en rekenen.
YHO/197654/2011
3/7
Dyscalculie en dyslexie In haar antwoorden kondigt de minister aan dat er een dyscalculieprotocol komt voor het vo en mbo. Ook gaat de Inspectie van het Onderwijs nader onderzoek doen naar schoolbeleid op het gebied van dyslexie en dyscalculie. Zorgstudenten Ten aanzien van zorgstudenten geeft zij aan dat haar beleid erop is gericht eruit te halen wat er in zit. Als blijkt dat een leerling/student het gewenste niveau voor zijn of haar opleiding desondanks niet lijkt te halen, wordt ingezet op het voor deze leerling/student maximaal haalbare. Over de noodzaak van eventuele bijsturing van het implementatietraject en de maatregelen die daarbij kunnen horen, wil de minister pas beslissingen nemen, wanneer hier aanleiding toe is. Zij informeert de Tweede Kamer hierover via de volgende voortgangsrapportage die verschijnt in het najaar van 2012. MBO Raad De MBO Raad is betrokken bij de invoering van de centrale examinering van de referentieniveaus en bij de evaluatie hiervan. Evaluatiecriteria en opbrengsten van de pilotperiode en eventueel te nemen maatregelen zijn onderwerp van gesprek in de Stuurgroep Taal en rekenen bij OCW. 8.
Tevredenheid studenten
Op dit moment zijn de voorbereidingen voor de JOB monitor 2012 in volle gang. Van de 66 instellingen zijn er op dit moment 65 instellingen die meedoen aan de JOB monitor. De JOB monitor 2010 is door 60% van alle mbo-instellingen grotendeels positief geëvalueerd. De aandachtspunten die uit deze evaluatie naar voren zijn gekomen zijn in de begeleidingscommissie JOB 2010, waar de MBO Raad deel van uitmaakt, besproken. De genoemde aandachtspunten zijn vervolgens meegenomen in de voorbereidingen van de JOB monitor 2012. De instellingen zijn hierover in mei per brief geïnformeerd. Op 5 december 2011 start de enquêteperiode die zal lopen tot 30 maart 2012. De afnameperiode is hiermee aanzienlijk ingekort. De voorlopige resultaten zullen onder embargo al op 16 april beschikbaar zijn voor de instellingen. De uiteindelijke resultaten van de JOB monitor 2012 worden op 15 juni 2012 landelijk gepresenteerd. 9.
Onderwijstijd
De inspectie heeft het themaonderzoek onderwijstijd 2010 afgerond. OCW zal dit binnenkort met een beleidsreactie toesturen aan de Tweede Kamer. Inspectie en OCW hebben de MBO Raad informeel geïnformeerd dat er ten opzichte van vorig jaar niet of nauwelijks sprake is van verbetering. Op basis van nader onderzoek van een aantal casussen naar de oorzaken van de
YHO/197654/2011
4/7
onvoldoendes voor onderwijstijd kan worden geconcludeerd dat de oorzaken van de onvoldoendes zeer divers zijn. Het gaat bijvoorbeeld om onderwijsinvulling die men wil laten aansluiten bij recente beleidsontwikkelingen (innovatie onderwijs, aandacht voor topsport), misinterpretatie van regels of van eerdere inspectiebezoeken, vergissingen en slordigheden. Deze veelheid aan oorzaken wordt ook door de Inspectie waargenomen. Een andere rode draad die met name door de Inspectie wordt waargenomen, is dat de instellingen soms onzorgvuldig met de planning en de registratie omgaan. Daarom kijkt de MBO Raad op welke manier zij de onderwijsinstellingen beter in dit dossier kan ondersteunen door de informatievoorziening verder aan te scherpen. Dit zal in ieder geval betekenen dat het servicedocument 850 wordt geactualiseerd en onder de aandacht van de leden (verenigd in de diverse netwerken) wordt gebracht. Daarbij moet scherp in het oog worden gehouden dat het servicedocument gaat over de huidige wetgeving en nog niet over de maatregelen die straks uit het Actieplan van de minister voort zullen vloeien. 10.
IIVO nieuwe stijl
Er zijn diverse aanleidingen om in overleg met OCW de concrete invulling van IIVO (In Instellingstijd Verzorgd Onderwijs=begeleid onderwijs) nader te bezien. Denk daarbij aan het streven van de minister om het onderwijs te intensiveren (meer uren onderwijstijd buiten de bpv), de bevindingen van de inspectie (zie boven) en de ontwikkelingen rond het professioneel statuut, actieplan Leraar 2020 en de positie van de instructeurs. In het overleg kiest de MBO Raad ervoor te denken vanuit onderwijsteams. Van daaruit wordt dan de positie van de instructeur geregeld, alsmede wat het betekent als onderwijsactiviteiten ‘onder verantwoordelijkheid van bevoegde docenten’ moeten worden uitgevoerd. Onderwijsmethodes die gebruik maken van ict (e-learning, blended learning, Netwerkschool, remediërend onderwijs Nederlands en rekenen) kunnen door hun grotere efficiëntie (onafhankelijkheid van tijd en plaats) een rol spelen bij de verbetering van de bedrijfsvoering in het onderwijs. Mits onderdeel van een goed doordacht onderwijsprogramma moeten dergelijke methodes onderdeel kunnen uitmaken van IIVO. Belangrijk gespreksonderwerp zal ook zijn hoe een en ander aantoonbaar gemaakt kan worden ten behoeve van het inspectietoezicht. 11.
Beroepskolom
Vernieuwing beroepsgerichte programma’s vmbo De beroepsgerichte programma’s binnen de sectoren Techniek, Economie en Zorg & Welzijn worden vernieuwd. Daarnaast onderzoeken de verschillende intersectorale platforms de mogelijkheid om te komen tot één sectoraal programma waarin ook de sector Groen kan worden meegenomen. De MBO
YHO/197654/2011
5/7
Raad heeft zitting in de algehele regiegroep. De voornaamste doelen van deze programmavernieuwing zijn: •
Aantrekkelijk en een toekomstbestendig onderwijsaanbod dat aansluit bij de huidige (beroeps)werkelijkheid en de vervolgopleidingen in het mbo.
•
Aantrekkelijk door verbeterde aansluiting en een curriculum dat past bij de actuele ontwikkeling.
•
Toekomstbestendig door een opzet die ook organiseerbaar is bij een dalend leerling- aantal.
•
Herkenbaar en overzichtelijk onderwijsaanbod waarbij leerlingen weten waarvoor ze kiezen.
Dit houdt o.a. in één (of twee) kernprogramma’s per sector. Met ruimte voor keuzeprogramma’s en mogelijkheden om regionaal diversiteit aan te brengen in samenwerking met het mbo en bedrijfsleven. Het vervolgonderwijs is hierin leidend. Ter voorbereiding hierop zijn er door SPV (SPV: Stichting Platforms VMBO, is een samenwerkingsverband tussen de platforms beroepsvoorbereidende en beroepsoriënterende programma's in het vmbo. In SPV hebben deze platforms hun krachten gebundeld) drie adviezen voor de drie sectoren uitgebracht. Hierin zijn ook de btg’s betrokken geweest. Voor de MBO Raad vormen de beroepsgerichte programma’s het fundament van de beroepskolom. Aansluiting van het vervolgonderwijs (mbo) op de beroepspraktijk en de arbeidsmarkt dient te worden geborgd, waarin cyclische vakvernieuwing een belangrijk uitgangspunt vormt. De programma’s moeten ruimte bieden voor leerlingen die later (willen) kiezen en leerlingen die juist vroeg weten wat ze willen. Daarnaast is het belangrijk dat er programma’s zijn die goed aansluiten op de BOL en BBL. LOB-verankering in alle beroepsgerichte programma’s is essentieel en bij de vernieuwing dienen de ontwikkelingen in het mbo nadrukkelijk te worden meegenomen. Het gaat hierbij met name om de indeling van domeinen en kwalificatiedossiers. 12.
Entreeopleidingen
De contouren van de entreeopleidingen beginnen steeds duidelijker vorm te krijgen, en daarmee ook de punten waar nog aandacht voor nodig is. De aandachtspunten betreffen vooral de instroom en de uitstroom van de entreeopleidingen. De vragen die naar voren komen zijn o.a.: Wat gebeurt er met de studenten die door een negatief bindend studieadvies de entreeopleiding moeten verlaten? Wat betekent de entreeopleiding voor de vso-ers en de Pro-leerlingen, maar ook wat betekent dit voor de groep 30+ers, of voor de mensen in de SW-bedrijven die tot nog toe de AKA-opleiding volgden? Waar houdt de verantwoordelijkheid van het onderwijs op en wie neemt dan de verantwoordelijkheid over? De MBO Raad is bezig al deze effecten in kaart te brengen, ter voorbereiding van het gesprek hierover met OCW, de VO-raad, de VNG etc.
YHO/197654/2011
6/7
13.
Passend onderwijs
Het wetsvoorstel Passend onderwijs is nog niet voorgelegd aan de Tweede Kamer. Daardoor is ook nog niet exact bekend wat er in het wetsvoorstel staat. Bij Passend onderwijs is steeds het woord “zorgplicht” genoemd. Er is wel bekend dat dit woord niet letterlijk in het wetsvoorstel voorkomt. Dat neemt echter niet weg dat het mbo al een zorgplicht voor studenten met een handicap of chronische ziekte heeft vanuit de Wet Gelijke Behandeling. M.a.w. wat betreft de zorgplicht zal er voor de mboinstellingen niet veel veranderen. Wat wel verandert is dat de mbo-instellingen de zorg die ze bieden zowel intern als extern inzichtelijk moeten maken (ook wel het zorgprofiel genoemd). Daarnaast zal al in de onderwijsovereenkomst moeten worden vastgelegd hoe de instelling de student zal ondersteunen in zijn (door handicap of beperking) specifieke behoefte aan onderwijsondersteuning. Dit brengt met zich mee dat al bij de intake duidelijk moet worden hoe de onderwijsbehoefte van de jongere eruit ziet. Omdat deze punten voor de instellingen op een aantal punten zullen leiden tot andere werkwijzen heeft de MBO Raad financiële middelen aangevraagd bij OCW die kunnen worden ingezet (mogelijk via MBO Diensten) om de scholen voor te lichten en te ondersteunen bij hoe zij een en ander het beste kunnen aanpakken. 14.
Domeinen
De onderwijsinstelling krijgt per 1 augustus 2012 de (extra) mogelijkheid om studenten in een opleidingsdomein in te schrijven en hun een opleidingsprogramma aan te bieden dat breder is dan een kwalificatiedossier. Deze mogelijkheid wordt toegankelijk voor (bol) studenten op niveau 2, 3 of 4 die nog niet precies weten voor welke kwalificatie of welk kwalificatiedossier zij willen worden opgeleid. De MBO Raad zal de domeinindeling en de achterliggende kwalificatiedossiers (Boomstructuur) ook dit jaar actualiseren aan de hand van de mutaties in de kwalificatiestructuur 2012-2013. De domeinindeling en de boomstructuur voor 2012-2013 zal in 2012 voor het eerst formeel door de minister van OCW worden vastgesteld. Dat zal zij naar verwachting tegelijkertijd doen met de kwalificatiestructuur voor 2012-2013. Dit is van belang omdat de domeinen in de registratiesystematiek (BRON) moeten worden ingepast. De MBO Raad is nog in overleg met onder meer OCW en DUO om te kijken onder welke condities dit het beste kan opdat de administratieve lasten voor de instellingen ook daadwerkelijk zullen afnemen. De opleidingsdomeinen kunnen nu al een rol spelen in de voorlichting aan aankomend mbostudenten. Op Competent City is de website www.mbostad.nl gelanceerd. Deze portal is gebaseerd op de indeling in de opleidingsdomeinen. De VO-raad en het SPV overwegen bovendien om de indeling in de opleidingsdomeinen ook te gaan gebruiken voor hun opleidingenaanbod.
YHO/197654/2011
7/7
