Informatie over vakantie met een glutenvrij dieet in Italië

Informatie over vakantie met een glutenvrij dieet in Italië vakantiefolder 2.04 Italië versie 5, juli 2009

Nederlandse Coeliakie Vereniging Postbus 65 3860 AB Nijkerk Telefoon Fax

033 - 247 10 40 033 - 247 10 42

E-mail Website

[email protected] www.glutenvrij.nl

Vakantiefolder 2.04 Italië

Nederlandse Coeliakie Vereniging

Informatie over vakantie met een glutenvrij dieet in Italië Inleiding Vakantie staat voor velen gelijk aan genieten. Genieten van alles wat het vakantieland te bieden heeft en genieten van de buitenlandse keuken. Dit laatste kan, vanwege de beperkingen die het glutenvrije dieet met zich meebrengt, voor coeliakiepatiënten nogal eens uitmonden in een teleurstelling. Vaak is men onvoldoende bekend met de lokale keuken en ontbreekt het inzicht in de precieze samenstelling van de gerechten. Ook kan het zijn dat men te weinig taalkennis heeft, om een meer dan alledaags gesprek te kunnen voeren en dus kan het principe van het glutenvrije dieet slechts gedeeltelijk of niet overgebracht worden. Om een teleurstelling op vakantie zoveel mogelijk te voorkomen is het van belang goed geïnformeerd op vakantie te gaan. Een goede voorbereiding kan bestaan uit het goed doorlezen van deze informatie. Bij de Nederlandse Coeliakie Vereniging kunt u tevens dieetpasjes (formaat creditcard) in verschillende talen bestellen. Op deze pasjes staat in het kort vermeld wat u wel en beslist niet mag eten. Dit is erg handig voor gebruik in restaurants en hotels. Daarnaast geven ook reisgidsen vaak informatie over de voedingsgewoonten van een land. Ook kunt u via internet tal van pagina’s met informatie over coeliakie en buitenlandse coeliakie verenigingen raadplegen. Wij zijn er bij het schrijven van deze informatie vanuit gegaan dat u bekend bent met het glutenvrije dieet binnenshuis en de problemen die dit dieet ´buitenshuis´ met zich mee kan brengen. Zo wordt bijvoorbeeld verondersteld dat u weet, dat in restaurants duidelijk aangegeven moet worden dat u vlees, wild of gevogelte zonder saus of jus of met glutenvrije jus of saus geserveerd wilt hebben. Hier zal dan ook niet op in gegaan worden. De informatie is er specifiek op gericht de voedingsproblemen, die u als coeliakiepatiënt in Italië kunt tegenkomen, zoveel mogelijk te voorkomen.

De Italiaanse coeliakie vereniging Een zeer belangrijke informatiebron voor uw glutenvrije vakantie in Italië is de Associazione Italiana Celiachia (AIC). Net als de NCV behartigt de AIC de belangen van mensen met coeliakie en geeft ze informatie en advies, ook aan u als vakantieganger. Het adres van de Italiaanse coeliakie vereniging is: Via Caffaro 68 A/R – 16124 Genova tel: +39 10 2510016 het service nummer ter plaatse: 89.24.24 (24 uur per dag) e-mail: [email protected] website: www.celiachia.it Uitgebreide informatie over diverse onderwerpen vindt u op de website van de Italiaanse vereniging. Mocht u na het bekijken van de website nog meer informatie willen hebben, dan kunt u contact opnemen met de Italiaanse coeliakie vereniging. De website is geschreven in het Italiaans, maar bij sommige onderwerpen staat een Engelse vlag. Als u hier op dubbelklikt met de muis, krijgt u Engelstalige informatie.

Glutenvrije dieetproducten Op de website kunt u een lijst vinden met glutenvrije dieetproducten die in Italië verkrijgbaar zijn. Deze producten kunt u bij apotheken (farmacia) kopen. Vooral producten van Schär, Nutricia, 3 Pauly en BiAglut zijn verkrijgbaar. Veel producten zijn op voorraad leverbaar, andere producten moeten besteld worden en kunnen vaak na 1 of 2 dagen al opgehaald worden. Italianen kunnen overigens bij deze apotheken op medisch voorschrift gratis glutenvrije producten halen tot een bepaald maximum bedrag.

Bron: www.glutenvrij.nl

-2-

versie 5, juli 2009



Prontuario degli Alimenti Er staat een lijst van glutenvrije merkartikelen op de website van de AIC. Onder het kopje ‘Alimentazione’ (links op de website) kunt u klikken op ‘prontuario degli alimenti’, hier staat ook een Engelse vlag bij. U dient zich hier wel (gratis) te registreren alvorens u toegang krijgt tot het handboek. Heeft u dit eenmaal gedaan, dan krijgt u vervolgens alle glutenvrije merkartikelen op uw scherm gerangschikt naar voedselcategorie en/of naar fabrikant. Het gaat in totaal om ongeveer 80 bladzijden! Alle fabrikanten die in deze lijst vermeld staan, hebben een formulier van de AIC ondertekend waarin ze verklaren dat de producten die in het handboek staan glutenvrij zijn en dat er geen kans is op besmetting door contaminatie. Wijzigingen in de lijst worden ook op de website vermeld.

Regionale informatie Italië is op deze website verdeeld in verschillende regio’s (zoals Toscane en Sicilië). Deze regio’s met hun eigen website vindt u meteen op de eerste pagina van www.celiachia.it Dus mocht u bijvoorbeeld op vakantie gaan naar Venetië, dan is het raadzaam om voor specifieke informatie over glutenvrij eten en coeliakie nog even te kijken op de website van de betreffende regio. Meestal wordt er een contactpersoon of e-mailadres vermeld voor extra informatie.

Restaurantlijst Ook een restaurantlijst waar glutenvrij gegeten kan worden, kunt u op de website terugvinden. Deze vindt u door op het kopje ‘Alimentazione fuori casa’ te klikken (NB: ook de regionale websites hebben deze informatie). Vervolgens klikt u op ‘ristoranti/pizzerie/hotel’. Per regio kunt u naar een eetgelegenheid zoeken. Restaurants komen niet zomaar op deze lijst te staan met hun naam en adres. De AIC maakt concrete afspraken met deze restaurants over producten, keukengerei en contaminatie. Voldoen ze hier niet aan dan worden ze zeker niet vermeld. Restaurants die wel aan de eisen voldoen krijgen een certificaat van de AIC. Deze kunt u meestal terugvinden in het restaurant. In eetgelegenheden in grote steden kunt u vervolgens vaak in het Engels of Frans overleggen wat u graag wilt eten. In dorpjes is dit vaak lastiger maar wordt u vaak uitgenodigd om in de keuken aan te wijzen wat uw wensen zijn. Na wat handen- en voetenwerk kunt u genieten van een heerlijke glutenvrije maaltijd. Deze maaltijden zijn gegarandeerd glutenvrij, ook pizza’s!

Gelaterie-lijst In Italië kunt u bij verschillende ijssalons glutenvrij ijs eten. Enkele hiervan worden op de website genoemd. U kunt deze vinden door op het kopje ‘Alimentazione fuori casa’ te klikken en daarna op ‘Gelaterie’.

De Italiaanse keuken Voedingsgewoonten Bij de beschrijving van de Italiaanse keuken is het van belang te beseffen dat de typische kenmerken en gerechten langzaam aan het verdwijnen zijn. In Europa lopen diverse eetculturen steeds meer door elkaar. De klassieke gerechten worden aangepast aan de smaak, wensen en mensen van deze tijd. Elke Italiaan is dol op lekker eten, maar is erg kritisch in de beoordeling van wat hij voorgeschoteld krijgt. De bereiding van de gerechten luistert dan ook erg nauw. Pasta mag bijvoorbeeld vooral niet te lang gekookt worden, een kwestie van seconden. De Italiaanse keuken is zeer gevarieerd en fantasierijk. Pizza en pastagerechten zijn maar een klein gedeelte van wat de Italiaanse keuken te bieden heeft. Pasta en pizza worden ook niet als hoofdgerecht geserveerd, maar als voorgerecht (pasta met tomatensaus of kaas) of als tussendoortje (pizza). De Italiaanse keuken is zo gevarieerd omdat Italië pas nauwelijks een eeuw een staatkundige eenheid vormt. De keuken is daardoor sterk regionaal beïnvloed. Typisch voor de Italiaanse keuken is het gebruik van: olijfolie, azijn, olijven, kaas (parmezaanse kaas / mozzarella / gorgonzola / mascarpone / dolcelatte), pesto, tomaat, paprika, verse peper, knoflook, tijm, oregano (wilde marjolein), basilicum en peterselie. Kenmerkend is ook dat de vele (pasta)sauzen over het algemeen niet gebonden worden, maar hun dikte verkrijgen door inkoken.


-3-

versie 5, juli 2009



Typisch Italiaanse gerechten / producten zijn: Gerecht Antipasto Bistecca alla Fiorentina Bollito misto Caffé Caffé corretto Caffellatte Cappuccino / cappuccio Cannelloni ripieni Carbonata Cassata alla Siciliana

Fegato alla Veneziana Fettuccine Formaggio Fritto misto Frutta Gnocchi Grana Parmigano-Reggiano Grappa Lasagne Minestrone Ossobuco alla Milanese Pappardelle Pasta fresca Pastasciutta Pasta Pesto Pizza Polenta Ravioli Risotto Risotto alla Milanese Risotto nero Scaloppina alla Milanese Scampi Spaghetti alla Carbonara Spaghetti Bolognese Stracciatella Suppli Tagliatelle Tirami-su Tortellini Zabaglione


Omschrijving hors d’oeuvre, bijv.: groente, vis, worst, ham, olijven, enz. biefstuk met olijfolie en zout, op een rooster gebraden diverse soorten vlees en groente, samen gekookt espresso-koffie koffie met een scheut sterke drank koffie met veel warme melk koffie met schuimig geklopte melk en cacaopoeder grote buisvormige pasta gevuld met ragout stoofpot van vlees met ui en rode wijn (in N-Italië) elders carbonade laagjes cake met daartussen een mengsel van kwark en vruchten (oorspronkelijk bolvormige paastaart) zeer dunne plakjes kalfslever met ui en peterselie (soms tomaat en/of room) lintpasta kaas gerecht van allerlei gefrituurde etenswaren (groente, vlees, vis, koekjes enz.) in broodkruim, deeg of ei gewenteld fruit bolletjes van gekookte aardappel en/of meel parmezaanse kaas soort jenever ovenschotel van laagjes pasta met daartussen saus maaltijdsoep (pasta, groenten en bonen) gestoofde kalfsschenkel met witte wijn grote lintpasta verse pasta pasta die vaak met saus geserveerd wordt ongekookte pasta mengsel met fijngewreven knoflook, pijnboompitten, basilicum, kaas en olijfolie dunne deegplak belegd met tomatensaus en bijv. groente, fruit, kaas, vlees en vis dikke maïspap; wordt warm geserveerd of na afkoeling in plakken gesneden en gebakken pastakussentjes gevuld met vlees en/of (blad)groente rijst die eerst in olie/boter aan gebakken wordt en vervolgens in bouillon wordt gekookt saffraanrijst risotto met inkt en inktvis gepaneerde, gebakken kalfsschnitzel langoustines spaghetti met dobbelsteentjes spek, kaas, geklutst ei, knoflook en soms room spaghetti met saus gemaakt van tomaten, gehakt, kruiden en citroensap bouillon met daarin losgeroerd, gestold ei en kaas gefrituurde kroketjes/balletjes van rijst met een vulling van (vlees en) kaas lintpasta gekoeld dessert van in likeur en koffie gedrenkte ´lange vingers´, met mascarpone, eieren, suiker en bestrooid met cacao gevulde (kaas, vlees) ronde halve maan deegstukjes schuimig dessert van eidooiers, suiker en zoete wijn

-4-

versie 5, juli 2009



Eetgelegenheden Italië kent tal van eet- en drinkgelegenheden. In de meeste cafés en bars worden (belegde) broodjes en koffie in talloze variaties geserveerd. De prijs van een kop koffie, is de prijs wanneer u uw kopje staande drinkt. Een zitplaats op het terras kan uw kop koffie (in de grote steden) vier maal zo duur maken. Een Osteria is een eenvoudige, landelijke drinkgelegenheid. Vaak zijn er echter ook snacks en/of eenvoudige gerechten verkrijgbaar. Een Trattoria is een goedkope eet- en drinkgelegenheid. In het eetgedeelte serveert men diverse complete maaltijden. Een Taverna is een eenvoudig eethuisje. Een Tavola Calda (warme tafel) is een goedkoop zelfbedieningsrestaurant. De Italiaan komt hier alleen om te lunchen. Een Ristorante is een meer luxe, duurdere eetgelegenheid met een uitgebreide menukaart en bedienend personeel. Pizza’s staan in gewone restaurants niet op de kaart. Voor een pizza moet u zijn bij een Pizzeria. Voor een snelle hap kunt u terecht in een wegrestaurant, in een bar of een latteria. Paninoteca betekent dat men er broodjes verkoopt. Pizza a taglio houdt in dat er stukken pizza verkrijgbaar zijn. Bij een Rosticceria serveert men geroosterd vlees en/of gefrituurde hapjes, ook om mee te nemen. Natuurlijk kunt u, in de grote steden, ook terecht in de bekende fastfood restaurants die overal als paddestoelen uit de grond geschoten zijn. In Italië is het verplicht om bij het verlaten van iedere eet- of drinkgelegenheid de rekening mee te nemen. Buiten kan, om belastingontduiking te voorkomen, controle door een belastingbeambte plaats vinden. Tips Het is zeer aan te bevelen van tevoren te informeren of het hotel, restaurant of andere eetgelegenheid, glutenvrije (dieet)producten in het assortiment heeft. Natuurlijk kunnen deze producten ook zelf meegenomen worden. Rijst en glutenvrije spaghetti kunnen in een restaurant dat niet op de restaurantlijst van de AIC staat, makkelijk besmet raken. In Italië bewaart men namelijk vaak het water dat men eerder gebruikt heeft om bijvoorbeeld spaghetti (met gluten) te koken. Hierdoor zal de kans op ‘besmetting’ met gluten aanzienlijk zijn. U kunt dus beter aan het personeel vragen of er schoon water gebruikt kan worden. Semi is een soort pasta die soms als risottorijst wordt gekookt. Dit is niet glutenvrij.


-5-

versie 5, juli 2009



Woordenlijst Algemeen Nederlands coeliakie gluten glutenvrij glutenintolerantie zetmeel meel bloem graanvlokken (plantaardig) eiwit granen

Italiaans celiachia glutine senza glutine intolleranza al glutine fecola farina farina fiocchi di grano (vegetale) albumina cereali

Glutenbevattende producten en granen

Glutenvrije producten en granen

Nederlands tarwe tarwemeel tarwebloem spelt kamut

Italiaans grano, frumento farina bianca farina di frumento spelta grano kamut

rogge roggemeel

segalo farina di segalo

haver havermout

avena fiocchi d’avena

gerst gerstebloem gort

orzo farina d’orzo orzo brillato

paneermeel griesmeel couscous bulgur brood koekjes vermicelli pasta macaroni spaghetti bier

pangrattato semolino couscous bulgur pane biscotti vermicelli pasta maccheroni spaghetti birra

Nederlands boekweit maïs rijst zilvervliesrijst aardappel quinoa polenta maïzena tapiocameel guarpitmeel gierst mihoen groente melk fruit olie eieren

Italiaans grano saraceno granoturco, mais riso riso non brillato patate quinoa polenta amido di mais farina di tapioca farina di guar miglio mihoen verdure latte frutta olio uova

Uit eten Nederlands zonder saus zonder jus zonder wafel naturel zonder brood

Italiaans senza bechamelle senza bechamelle senza cialda naturale senza pane

Wij hopen dat u maar vaak kunt zeggen: GRAZIE, ERA MOLTO BUONO !!! (Het heeft me uitstekend gesmaakt) De NCV is niet verantwoordelijk voor mogelijke vergissingen als gevolg van voorgaande tekst.


-6-

versie 5, juli 2009

Informatie over vakantie met een glutenvrij dieet in Italië

Recommend Documents