IN FO RM AT IE
e d e e w t De
4 1 0 2 fase
OLLEGE BORNEGO C
GOED VOOR ELKAAR! WWW.BORNE
GO.NL
VESTIGINGSDIRECTEUR
OP NAAR KLAS 4
dhr. P. Durieux
Ga jij volgend jaar naar klas 4 van de havo of het vwo op Bornego? Dan moet je
T Bornego (0513) 80 18 26
binnenkort enkele keuzes maken. In dit boekje vind je informatie die je helpt bij
INHOUD DE TWEEDE FASE
T Privé (0527) 61 51 44
het maken van die keuzes. Zo lees je bijvoorbeeld over de verschillende profielen
E
[email protected]
en de vakken die je krijgt in klas 4.
Teamleider dhr. K. van den Akker
Op naar klas 4
3
Goede begeleiding
5
T Bornego (0513) 80 18 27 T Privé (0515) 53 30 60 E
[email protected]
Naar havo, atheneum of gymnasium 6 Leerlingcoördinator
Meer verantwoordelijkheid
Verder hebben we op school een stilteruimte.
De bovenbouw van havo of vwo heet ook wel
Deze is bedoeld om zelfstandig te studeren. Je
de Tweede Fase. Je krijgt dan les volgens een
moet hier wekelijks enkele uren aan het werk
weekrooster. Voor de meeste vakken krijg je een
zijn, bijvoorbeeld om huiswerk te maken.
studiewijzer waarin staat wat er moet gebeuren
mw. F.J. van der Zee-Dijkstra
Je profielkeuze
6
De indeling van vakken in klas 4
7
Je examenjaar
9
Begrippenlijst
10
Vragen?
11
T Bornego (0513) 80 18 31 T Privé (0513) 68 91 60 E
[email protected]
en wanneer. Maar in de Tweede Fase ga je ook
Toetsweek
steeds meer zelf plannen. Bijvoorbeeld wanneer
Aan het eind van het schooljaar heb je een toets-
je je boeken leest voor Engels of Nederlands. Of
week, er zijn dan geen lessen.
wanneer je aan een praktische opdracht werkt.
Vestigingscoördinator
Je krijgt dus meer verantwoordelijkheid dan in de onderbouw. Zo leer je alvast studeren zoals
dhr. G.J. Wolters T Bornego (0513) 80 18 28
op het hbo of de universiteit. Alleen kun je nú nog extra hulp vragen van je mentor of van
T Privé (058) 213 20 41
vakdocenten.
E
[email protected]
Een vast programma Decaan Havo
Komend jaar werk je samen met je klasgenoten
mw. J. Elbert
en docenten een vastgesteld programma door.
T Bornego (0513) 80 18 23
Hoe dat programma er precies uitziet, staat in
T Privé 06 230 166 43
het PTA (Programma van Toetsing en Afslui-
E
[email protected]
ting). Hierin kun je lezen wat je voor elk vak moet doen en waarover de toetsen gaan. Het
Decaan Vwo
PTA vind je aan het begin van het schooljaar op
dhr. F. Meindertsma
de electronische leeromgeving (Moodle) en de
T Bornego (0513) 80 18 24
website.
T Privé (0513) 62 67 62
Verschillende studieruimtes
E
[email protected]
In de Tweede Fase breng je onderwijstijd door in verschillende ruimtes. Zo volg je gewone lessen in de diverse leslokalen tijdens zogenaamde contacturen. Daarnaast hebben we op Bornego Lyceum een ruime mediatheek. Hier kun je boeken lenen, werken in kleine groepjes, opdrachten uitvoeren op internet of verslagen maken op de computer.
2
3
Bornego College - Goed voor elkaar!
GOEDE BEGELEIDING In de Tweede Fase werk je veel zelfstandiger dan je gewend was in klas 3. Natuurlijk krijg je daarbij volop begeleiding.
Je mentor Iedereen krijgt in de Tweede Fase een mentor toegewezen. Dit is een docent van wie je ook gewoon les krijgt. Aan het begin van klas 4 staan er mentorlessen op je lesrooster. Je mentor legt dan van alles uit over de Tweede Fase en hoe je het best kunt studeren. Ook heb je regelmatig een persoonlijk gesprek met je mentor. Bijvoorbeeld over je prestaties of over je werkhouding. Verder houdt de mentor contact met je ouder(s)/verzorger(s).
De leerlingcoördinator De leerlingcoördinator is degene die de dagelijkse gang van zaken regelt op school. Je krijgt bijvoorbeeld met je leerlingcoördinator te maken als je vrij wilt vragen, als je afwezig bent geweest
“Mijn profiel is afgestemd op wat
of als je te vaak te laat bent gekomen.
ik wil en wat ik kan. Ik heb vorig jaar examen vmbo-t gedaan en wil hierna
De decaan
graag de opleiding biologie en medisch
Bij de decaan kun je altijd terecht voor informa-
labaratoriumonderzoek volgen. Dat kan
tie over studie- en beroepskeuze. In klas 3 geeft
met het profiel natuur & techniek. Het
de decaan al enkele lessen als voorbereiding op
vervelende is dat ik zowel dyslexie heb
de juiste profielkeuze. Ook in de Tweede Fase
als dyscalculie. Daardoor draai ik letters
begeleidt de decaan je bij de keuze voor het
en cijfers om. Ik heb daarom gekozen
vervolgonderwijs.
voor vakken als wiskunde-b, scheikunde, natuurkunde en biologie. Dat zijn vakken die ik leuk vind en waarvoor ik niet veel hoef te stampen. De overstap van vmbo-t naar havo is wel groot. Ik moet er veel voor doen, maar ik heb vertrouwen dat het goed komt.” Ilse Kuiper (Klas H4e, profiel natuur & techniek)
4
5
Bornego College - Goed voor elkaar!
NAAR HAVO, ATHENEUM OF GYMNASIUM
JE PROFIELKEUZE
DE INDELING VAN VAKKEN IN KLAS 4
Het vrije deel
Op de vestiging Bornego Lyceum kun je kiezen
Of je nu havo of vwo doet, in de derde klas moet
In de onderbouw ben je gewend om met al je
Op de havo mag je ook één vak kiezen in het
uit drie opleidingen: havo, atheneum en gymna-
je een profiel kiezen. Hierover krijg je in decem-
klasgenoten dezelfde vakken te volgen. In de
vrije deel, maar dit hoeft niet. Op het vwo moet
sium. Na de havo kun je naar een hbo-opleiding.
ber en januari mentorlessen. In februari/maart
Tweede Fase gaat dit anders. Iedereen kiest
je één of twee vakken kiezen in het vrije deel.
Na het atheneum of gymnasium (samen vwo ge-
maak je je definitieve keuze. Je kunt kiezen uit
z’n eigen vakken, dus heeft bijna iedereen een
Welk vak je kiest, mag je helemaal zelf bepalen.
noemd) kun je een universitaire studie volgen.
vier profielen.
ander rooster. Je opleiding op de havo of het
Dit is heel persoonlijk en afhankelijk van je la-
vwo bestaat uit vier verschillende delen. Elk deel
tere studie. Overigens kun je op het vwo alleen
heeft zijn eigen vakken.
een tweede vak in het vrije deel kiezen als dat
Het verschil tussen atheneum en gymnasium
Cultuur & Maatschappij
is dat gymnasiasten in de onderbouw Latijn en
Cultuur &Maatschappij is een voorbereiding
Grieks hebben gevolgd, en atheneumleerlingen
op bijvoorbeeld het conservatorium, een talen-
Het gemeenschappelijke deel
niet. Ook in de Tweede Fase volgen gymnasias-
studie, (kunst)geschiedenis of sociologie.
Dit zijn de vakken die voor iedereen verplicht
ten Latijn en/of Grieks. Overigens zijn Grieks
past in het rooster; één vak kan altijd.
Grieks en Latijn voor gymnasiasten
zijn. Zie tabel 1.
en Latijn vakken met een hoge studielast, waar-
Economie & Maatschappij
door de studiebelasting op het gymnasium hoger
Met dit profiel kun je opleidingen doen zoals
Het profieldeel
en/of Latijn kiezen in het vrije deel. In
is dan op het atheneum. Voor de meeste gymna-
bedrijfseconomie, rechten, geografie en hotel-
Binnen elk profiel zijn er verschillende vakken.
het profiel Cultuur & Maatschappij kun je
siumleerlingen is dit geen probleem: in de on-
onderwijs.
Sommige daarvan zijn verplicht, andere mag je
Grieks of Latijn ook kiezen in het profieldeel.
derbouw was de studielast immers ook al hoog.
Als gymnasiast kun je bij elk profiel Grieks
zelf kiezen. In de tabellen 2 tot en met 5 kun je
Natuur & Gezondheid
zien welke vakken elk profiel heeft.
PV&O
Natuur & Gezondheid bereidt je voor op opleidingen zoals geneeskunde, milieukunde,
Het keuze-examenvak
Wanneer je geen vak in het vrije deel kiest, kan
logopedie en landinrichtingswetenschappen.
Dit is een verplicht extra vak. Je kunt kiezen uit
het zijn dat je te weinig uren maakt. In dat geval
elk vak dat er in de Tweede Fase is binnen jouw
bieden we Profiel Verdieping en Ondersteuning
havo-, atheneum-, of gymnasiumopleiding.
(PV&O) aan.Binnen PV&O kun je je in een vak
Natuur & Techniek Met dit profiel kun je opleidingen doen
verdiepen en/of een vak extra oefenen.
zoals werktuigbouwkunde, chemie en maritieme techniek.
VWO Nederlands Engels Maatschappijleer Algemene natuurwetenschappen ATHENEUM:
Culturele en Kunstzinnige Vorming GYMNASIUM:
Klassieke culturele vorming ATHENEUM: Duits of Frans GYMNASIUM: Grieks of Latijn Lichamelijke oefening Godsdienst
Lichamelijke oefening Godsdienst
6
profiel cultuur en maatschappij
2
HAVO Nederlands Engels Maatschappijleer Culturele en Kunstzinnige Vorming
tabel
tabel
1
gemeenschappelijk deel
HAVO Geschiedenis Duits of Frans Aardrijkskunde of Economie of Maatschappijwetenschappen Kunst-beeldend of Kunst-muziek of Duits of Frans
(C&M) VWO Geschiedenis Wiskunde A of Wiskunde B of Wiskunde C Aardrijkskunde of Economie Kunst-beeldend of Kunst-muziek of Duits of Frans/ Klassieke Taal (alleen gymnasium)
7
Bornego College - Goed voor elkaar!
JE EXAMENJAAR
tabel
3
profiel economie en maatschappij
HAVO Economie Geschiedenis Wiskunde A of Wiskunde B Duits of Frans (mvt) of Aardrijkskunde of Management & Organisatie of Maatschappijwetenschappen
(E&M) VWO Economie Geschiedenis Wiskunde A of Wiskunde B Duits of Frans (mvt) of Aardrijkskunde of Management & Organisatie
In havo 5 of vwo 6 doe je eindexamen. Je sluit dan de meeste van je vakken uit de Tweede Fase af met een schoolexamen én een landelijk centraal examen.
Het schoolexamen Tijdens jouw twee of drie schooljaren in de Tweede Fase maak je veel toetsen en opdrachten waarvoor je een cijfer krijgt. Sommige daarvan tellen alleen mee voor de overgang. Andere tellen ook mee voor je schoolexamen in havo 5 of vwo 6. Welke cijfers dat precies zijn, vind je voor elk vak in het PTA. De cijfers die je haalt in je examenjaar tellen in ieder geval mee voor het schoolexamen. Je uiteindelijke schoolexa-
tabel
4
profiel natuur en gezondheid
HAVO Biologie Scheikunde Wiskunde A of Wiskunde B Natuurkunde of Natuur, Leven & Technologie of Aardrijkskunde
(N&G) VWO Biologie Scheikunde Wiskunde A of Wiskunde B
mencijfer bepaalt de helft van je examencijfer. Overigens doe je voor de volgende vakken alleen schoolexamen en dus geen landelijk centraal examen: maatschappijleer, ANW, godsdienst, KCV, CKV, beeldende vorming, lichamelijke opvoeding, wiskunde D, NL&T en muziek.
Natuurkunde of Natuur, Leven & Technologie of Aardrijkskunde
“Op Bornego Lyceum geven de
Het centraal examen
docenten je veel verantwoordelijkheid.
In mei doe je in havo 5 of vwo 6 centraal
Dat is ook wel logisch, maar het is
schriftelijk examen voor bijna al je vakken. Het
soms ook wel lastig, ik ben namelijk
cijfer dat je hiervoor haalt, bepaalt de helft van
vrij chaotisch met leren. Ik heb
je examencijfer.
gekozen voor het profiel cultuur & maatschappij. In dat profiel zitten de
tabel
5
profiel natuur en techniek
HAVO Natuurkunde Scheikunde Wiskunde B Natuur, Leven & Technologie of Biologie
vakken die ik leuk vind, waar ik goed in
(N&T) VWO Natuurkunde Scheikunde Wiskunde B Natuur, Leven & Technologie of Wiskunde D of Biologie
ben en die aansluiten op wat ik hierna wil doen. Ik wil graag Romaanse talen studeren, mogelijk in combinatie met een studie politicologie. Daarmee zou ik bijvoorbeeld vertaler Frans kunnen worden voor het Brussels parlement. ” Jessica Horst (Klas V4c, profiel cultuur & maatschappij)
8
9
Bornego College - Goed voor elkaar!
BEGRIPPENLIJST In dit boekje ben je veel afkortingen en begrippen tegengekomen. We zetten een aantal hiervan nog even voor je op een rijtje en leggen ze uit. Algemene natuurwetenschappen (ANW) Bij ANW leer je vanuit een maatschappijkritische invalshoek te kijken naar de vakken natuurkunde, scheikunde, biologie en aardrijkskunde. Het vak is verplicht voor alle vwo-leerlingen. Centraal examen (CE) Aan het eind van het laatste schooljaar zijn er in het hele land examens op een vastgesteld tijdstip. Het afnemen van het CE gebeurt overal in Nederland op dezelfde manier en volgens strikte regels. Combinatiecijfer Dit is voor havoleerlingen het gemiddelde cijfer van het profielwerkstuk (PWS) en maatschappijleer. Voor vwo’ers is dit het gemiddelde cijfer van het PWS, algemene natuurwetenschappen (ANW) en maatschappijleer. Dit cijfer moet 5,5 of hoger zijn. Op de afzonderlijke vakken mag je geen cijfer lager dan 3 hebben. Het combinatiecijfer staat op je cijferlijst aan het eind van havo 5 of vwo 6. Voor de overgang tellen deze vakken als individuele vakken mee.
Culturele en kunstzinnige vorming (CKV) Dit is een kunstvak voor havo en atheneum dat vooral ervaringsgericht is. Denk aan theateren museumbezoek. Herkansingen Er zijn voor alle leerlingen 2 herkansingen voor SE-toetsen en 1 herkansing voor praktische opdrachten aan het eind van de opleiding (na de laatste toetsweek in het examenjaar). Keuze-examenvak Naast je profielvakken moet je een ander examenvak kiezen. Welk vak dat is, mag je zelf kiezen. Kunst-algemeen Dit vak laat zich het best omschrijven als kunst- en cultuurgeschiedenis. Kunst-muziek / kunst-beeldend Dit is het vak kunst-algemeen gecombineerd met het vak muziek of beeldende vorming. Maatschappijwetenschappen Bij het examenvak maatschappijwetenschappen leer je concrete, actuele en maatschappelijke vraagstukken te analyseren. Denk aan politieke besluitvorming, massamedia, criminaliteit en rechtsstaat, en mens en werk. Je kunt dit vak kiezen als je havo doet met het profiel cultuur & maatschappij of economie & maatschappij.
Mediatheek Dit is de studieruimte op school waar je naslagwerken kunt lezen, boeken kunt lenen en computers kunt gebruiken. Natuur, Leven & Technologie (NLT) Centraal bij NLT staan het toepassen van de exacte vakken in de praktijk en het doen van onderzoek. Dit vak kun je alleen volgen in combinatie met vakken uit de natuurprofielen. Overgangsrapport Aan het eind van het jaar krijg je een overgangsrapport. Je krijgt dan een cijferoverzicht mee naar huis. Gedurende het cursusjaar kun je je cijfers bekijken via SOMtoday. Profielwerkstuk (PWS) Dit werkstuk maak je meestal met z’n tweeën aan het eind van havo 4 of vwo 5. Dit is een onderzoeksopdracht over een onderwerp dat te maken heeft met één of meer van je vakken. Programma van Toetsing en Afsluiting (PTA) Het PTA is één van de belangrijkste documenten van het leerjaar. In het PTA is voor elk vak per periode vastgelegd welke stof getoetst wordt en hoe dat gaat gebeuren. Je vindt daarin dus een overzicht van alle toetsen en praktische opdrachten. In het PTA staat ook hoe je cijfers worden berekend voor de overgang en voor het schoolexamen.
Schoolexamen (SE) Alle vakken worden afgesloten met een schoolexamen. Hoe het schoolexamencijfer wordt berekend, staat in het Programma van Toetsing en Afsluiting (PTA). De meeste vakken hebben behalve een schoolexamen ook een centraal examen.
vwo bestaat het vrije deel uit één of twee vakken. Je kunt het vrije deel gebruiken om je vakkenpakket te verbreden.
Stilteruimte In de stilteruimte kun je gaan zitten als je heel rustig wilt werken. Hier moet absolute stilte heersen, dus je kunt er niet aan groepsopdrachten werken.
Wiskunde B Wiskunde B heeft vooral te maken met technische onderwerpen. Deze wiskunde is vaak wat abstracter dan wiskunde A.
Studiewijzer De studiewijzer is een soort agenda voor één vak tijdens een bepaalde periode. Hierin staat precies wat je voor dat vak moet doen.
Wiskunde C (alleen voor vwo) Wiskunde C is een wiskundevariant die speciaal is ontwikkeld voor het profiel cultuur & maatschappij.
Toetsweek In een toetsweek heb je geen lessen maar maak je theoretische toetsen. Tussenuren Tijdens de uren waarop je geen lessen op je rooster hebt staan, kun je aan zelfstudie doen. Dit kan ook op momenten dat een docent afwezig is. Je kunt dan werken aan één of meer vakken aan de hand van de studiewijzer. De mediatheek en de stilteruimte zijn hiervoor geschikte plaatsen.
Wiskunde A Bij wiskunde A gaat het vooral over maatschappelijke en economische onderwerpen.
ervaar je bij een latere bètastudie minder aansluitingsproblemen. VRAGEN? Wil je nog meer weten over de Tweede Fase op het Bornego College? Of zit je met een vraag? Op pagina 2 vind je een aantal namen en telefoonnummers van personen met wie je volgend jaar te maken krijgt. Je kunt gewoon contact met hen opnemen!
Wiskunde D (alleen voor vwo) Wiskunde D is bedoeld als verdieping en verbreding van wiskunde B. Het is een vak met veel uitdaging, praktische en actuele raakvlakken en meer algebraïsche vaardigheden. Met wiskunde D in je vakkenpakket
“Je krijgt hier op Bornego Lyceum veel vrijheid. Je moet je eigen planning maken. Op zich is dat wel een goede aanpak die aansluit op het vervolgonderwijs. Je moet zelfstandig leren werken, dat is soms wel lastig. Mijn profiel is economie & maatschappij. De vakken die in dit profiel zitten, liggen me wel en zijn leuk. Ik heb wiskunde A, economie, management &
Vrije deel Het vrije deel bestaat uit één of twee vakken die je zelf mag kiezen. Voor havo bestaat het vrije deel uit maximaal één vak. Voor
organisatie, aardrijkskunde, geschiedenis en maatschappijwetenschappen. Welke kant ik hierna op wil weet ik nog niet helemaal. Ik dacht eerst aan pabo of SPH, maar twijfel nu. Ik heb nog even om er over na te denken.” Thom van der Leest (Klas H4c, profiel economie & maatschappij)
10
11
Bornego College - Goed voor elkaar!
“Ik heb een dubbelprofiel: natuur & gezondheid en natuur & techniek. Een dubbelprofiel geeft meer mogelijkheden in de toekomst. Het zijn bovendien interessante profielen met leuke vakken. Vooral het vak biologie vind ik erg boeiend. De lessen en practica zijn leuk en je kunt er veel kanten mee op. Ik heb in totaal twee keuzevakken en het vak muziek. Daardoor moet ik wel met de nodige discipline mijn huiswerk maken. Gelukkig heb ik geen aardrijkskunde en economie meer. Daar was ik niet zo goed in. De vakken die ik nu heb vind ik allemaal leuk. Dat helpt.”
HEERENVEEN: Hugo de Bokx (Klas V4a, profiel natuur & gezondheid
Bornego Lyceum
en natuur & techniek)
(hoofdvestiging en centrale dienst) Klas 3 t/m 5 havo en klas 3 t/m 6 vwo
Bezoekadres: Ds. Kingweg 1 8446 KZ Heerenveen T (0513) 80 18 20
Postadres:
[email protected]
Postbus 597 8440 AN Heerenveen
WWW.BORNE
GO.NL
12
