Individuele begeleiding van jongeren. uitgangspunten en handvatten voor de praktijk

Me

th

od

iek

be

sc

hr

ijv

ing

Individuele begeleiding van jongeren uitgangspunten en handvatten voor de praktijk

Tandem Welzijn 2011 ©

Opdrachtgever Tandem Welzijnsorganisatie Nijmegen

Auteur Pieter Paul Bakker. Bakker (1962) is pedagoog, adviseur, onderzoeker, ontwikkelaar en trainer op het gebied van brede school en het kinder-, tiener-, en jongerenwerk bij het Nederlands Jeugdinstituut (NJI).

Met medewerking van Ursula Prinsen (Tandem Welzijn) Bea de Ruijter (TandemWelzijn) Harald te Grotenhuis (Tandem Welzijn) Maurice Nooijen (Tandem Welzijn) Adil Jbilou (Tandem Welzijn) Dorrethe Friesen (Tandem Welzijn) Marie-Antoinette van Gisteren (Tandem Welzijn) Wout Mulders (Tandem Welzijn) Arno ten Dolle (Tandem Welzijn)

Foto’s Goedele Monnens Fotografie Jos Bruning Fotografie

Opmaak Mattijs Vonk, Tandem Welzijn

Inhoudsopgave

1 Inleiding p. 3 2

Jongerenwerk van Tandem en positie van Individuele begeleiding

p. 5

3 Kenmerken van de methodiek p. 10 3.1 Doelgroep p. 10 3.2 Doelstellingen p. 10 3.3 Uitgangspunten p. 11 4. Werkwijze p. 14 4.1 Contactleggen met de jongere p. 14 4.2 Wat is er aan de hand? p. 15 4.3 Doelen bepalen: waar wordt naar toe gewerkt? p. 17 4.4 Wat te doen? Plan van aanpak p. 19 4.5 Resultaten en evalueren p. 20 5. Competenties jongerenwerker p. 21 5.1 Algemene competenties p. 21 5.2 Contact leggen en houden p. 21 5.3 Doelgericht werken en resultaten bereiken p. 22 6. Randvoorwaarden p. 23 Praktijkvoorbeelden IB p. 25 Bijlage 1 Bronnen p. 27 Bijlage 2 Project: Over Enthousiast p. 28 Bijlage 3 Intakeformulier Individuele Begeleiding p. 30 Bijlage 4 Calamiteitenpot p. 31 methodiekbeschrijving individuele begeleiding jongeren

1

Leeswijzer

In de inleiding leest u de aanleiding en werkwijze die heeft geleid tot deze methodiekbeschrijving. Onze visie op het jongerenwerk en de positionering van Individuele begeleiding (IB) daarbinnen leest u in hoofdstuk 1. We besteden daarin ook aandacht aan het inhoudelijk kader. In hoofdstuk 2 beschrijven we de visie van Tandem op jongerenwerk en de positionering van Individuele begeleiding van jongeren daarbinnen. Vervolgens komen in hoofdstuk 3 de kenmerken van de methodiek aan bod: doelstellingen, doelgroep, uitgangspunten. Onze werkwijze beschrijven we in hoofdstuk 4. De competenties waarover jongerenwerkers moeten beschikken die Individuele Begeleiding gaan uitvoeren staan in hoofdstuk en in hoofdstuk 6 benoemen we vervolgens ook een aantal organisatorische randvoorwaarden. Tot slot vindt u in de bijlagen de geraadpleegde bronnen en een korte typering van project Over Enthousiast als een van de vormen van IB.

methodiekbeschrijving individuele begeleiding jongeren

2

Inleiding

Frank van Strijen (Van de Straat. De straatcultuur ont-rafeld. SWP 2009), omdat de jongerenwerkers in mei 2010 een training volgens deze methodiek hebben gevolgd bij Van Strijen.

Tandem levert in Nijmegen een belangrijke bijdrage aan de positieve ontwikkeling van jongeren. Tegelijkertijd constateert Tandem op basis van signalen van het veld, lokale politiek en andere professionals in het netwerk (onderwijs/politie) dat een groep jongeren dreigt af te glijden.Tandem ziet het als haar taak om niet alleen een rol te spelen in interventies voor (groepen van) jongeren die in de gevarenzone zitten, maar ook iets te betekenen voor individuele jongeren die dreigen af te glijden. Om dat te bereiken voert een zestal jongerenwerkers van Tandem de methodiek Individuele Begeleiding uit. Voor de continuïteit en overdraagbaarheid van de methodiek voor opdrachtgevers, financiers, management en uit-voerders, heeft Tandem aan het Nederlands Jeugdinstituut de opdracht gegeven deze methodiek te beschrijven. Op deze manier kan Tandem deze succesvolle aanpak voortzetten, de professionaliteit van de jongerenwerkers versterken en uiteindelijk beter en meer jongeren bereiken. IB kent in de praktijk twee varianten. Bij de ene staat de wijk als vindplaats centraal. Drie jongerenwerkers voeren de methode ruim drie jaar uit vanuit verschillende wijken waar zij werkzaam zijn. De andere drie jongerenwerkers voeren de methode

Werkwijze van beschrijving Deze methodiekbeschrijving is tot stand gekomen door gesprekken met productontwikkelaar van Tanem, Ursula Prinsen,

bestudering

van

documenten

en

groeps-

bijeenkomsten met jongerenwerkers. Daarnaast heeft Bea de Ruijter (programmabegeleider Tandem) meegelezen. Op basis van voorbereidende gesprekken met Prinsen en na bestudering van documenten (zie bronnenlijst) is een eerste concept geschreven. Vervolgens zijn er twee groepsgesprekken met alle jongerenwerkers gevoerd. Uit-eindelijk zijn er twee aparte gesprekken gevoerd met jongerenwerkers van Over Enthousiast en het wijkgerichte werken. De jongerenwerkers hebben uit hun ervaring waardevolle informatie geleverd voor deze beschrijving en kritisch meegelezen en meegedacht. Tijdens de gesprekken en het beschrijven is ook duidelijk geworden dat elke jongerenwerker zichzelf inzet als werkzame factor binnen de methodiek. Daaruit zijn overeenkomsten en verschillen op te maken. De verschillen in aanpak verhinderen echter niet de gezamenlijke notie van wat IB nu precies is, wat de doelen zijn en welke resultaten bereikt moeten worden.

uit onder de noemer “Over Enthousiast”, een project specifiek gericht op supporters(groepen). Het project bestaat al 10 jaar en is een samenwerking tussen de voetbalclub NEC Nijmegen, Tandem Welzijn, gemeente Nijmegen en politie. Als inhoudelijke input voor de beschrijving van Individuele Begeleiding is gebruikgemaakt van de vervangingsmethode van

3

Professionalisering

Tandem uitgevoerd binnen het wijkgerichte jongeren-

De groepsbijeenkomsten zijn zeer productief geweest voor de

werk en binnen supportersgroepen van voetbalclub NEC.

totstandkoming van deze beschrijving. Er zijn veel ervaringen en inzichten gedeeld, maar ook een aantal dilemma’s en vraag-

Individuele Begeleiding is een methode waarbij vanuit een

stukken. Deze zijn in dit stuk verwerkt. In feite is met deze

(bestaande) betekenisrelatie jongeren individueel worden

beschrijving een start gemaakt met de professionalisering van

gestimuleerd tot positieve gedragsverandering en het ver-

de methodiek Individuele Begeleiding. Het behouden en onder-

sterken en benutten van hun (verborgen) talenten en kwali-

houden van het goede van de IB-methodiek vraagt ook om voort-

teiten. Hoewel het resultaat op individueel niveau de focus

durende aandacht: van de organisatie en de jongerenwerkers.

krijgt, blijkt dat de risicovolle groepscultuur waarvan zij deel uit maken vaak ook op een positieve manier beïnvloed wordt.

Deze professionaliseringsstap komt expliciet vanuit de organisatie: om het specifieke van de werkwijze te be-

Over Enthousiast en Wijkgerichte context

schrijven, zodat deze overdraagbaar en duurzaam is. En om de

In deze beschrijving hanteren we de term Individuele

essentiële werkzame bestanddelen naar boven te halen. De

Begeleiding (IB) als overkoepelende noemer voor een

jongerenwerkers hebben met veel energie, betrokkenheid en

methodiek binnen het jongerenwerk van Tandem. Voor

vooral passie verteld over hun werk. Doordat we ons meer-

zowel jongerenwerkers die vanuit hun wijkgerichte positie

dere malen met elkaar over een aantal belangrijke onderde-

IB uitvoeren als van jongerenwerkers die als supporters-

len hebben gebogen, hebben we de belangrijke elementen

begeleiders van NEC gekoppeld zijn aan het traject Over

van de werkwijze kunnen beschrijven. We hebben ons vooral

Enthousiast.

ge-richt op de gezamenlijke uitgangspunten en werkwijzen én op de gewenste manier van werken vanuit de organisatie.

Gaandeweg deze beschrijving is gebleken dat er meer

Daarmee leidt deze beschrijving tot een set van essentiële

overeenkomsten tussen Over Enthousiast en de wijk-

richtlijnen. Hiermee kunnen jongerenwerkers van Tandem en

gerichte context zijn dan aanvankelijk gedacht. Over

mogelijk van andere organisaties jongeren verder helpen in

Enthousiast (OE) is een specifieke opdracht van de

hun persoonlijke ontwikkeling: als individuen én als individuen

Nijmeegse voetbalclub NEC en de gemeente Nijmegen aan

binnen de groep.

Tandem. Over Enthousiast richt zich op jongeren en volwassenen van een bredere doelgroep qua leeftijd (zelfs tot

Wat is Individuele Begeleiding?

+/- 40 jaar). Leidend principe is namelijk het supportersschap.

Individuele Begeleiding maakt deel uit van een breder taken-

In bijlage 2 is een beschrijving van Over Enthousiast op-

pakket van de jongerenwerker en is een doelgerichte meth-

genomen.

ode om moeilijk bereikbare (multiproblem) jongeren tussen de 14 en 25 jaar1 te bereiken en te ondersteunen bij hun participatie in de maatschappij. De methode wordt door

1)

Dit is een globale leeftijdsindicatie


4

2. Positie IB

1. Differentiatie bij het jongerenwerk ‘Tandem gaat voor meer differentiatie in het jongerenwerk: alle jongerenwerkers moeten zowel preventief als responsief kunnen werken, maar in complexe situaties is er meer specialis-

Individuele begeleiding is onderdeel van het jongeren-

tisch jongerenwerk nodig. De laatste tijd blijkt meer behoefte

werk van Tandem. We geven daarom een korte schets van

te zijn aan die specialisten. Dat willen we erg graag uitbreiden.’

de ontwikkelingen van het jongerenwerk binnen welzijnsorganisatie Tandem en richten onze blik daarbij met name

2. Signaleren en analyseren

op het individugerichte jongerenwerk. In 2009 heeft Peter

In JNS wordt aansluiting gezocht bij de segmentatie die de kern-

Hagenaars (Top Management Consultant) samen met Bea de

partners gemeente en politie hanteren. Gemeente en politie hant-

Ruijter van Tandem in opdracht van Tandem het jongerenwerk

eren de indeling hinderlijke groepen, overlastgevende groepen

onder de loep genomen en een nieuwe richting aangegeven.

en criminele groepen. Tegelijkertijd moet worden vastgesteld

Dit werd verwoord als ‘Jongerenwerk Nieuwe stijl (JNS)’

dat het jongerenwerk nieuwe stijl verder gaat dan deze drie

(zie notitie: Naar vernieuwing van het jongerenwerk in

doelgroepen, gelet op haar specifieke preventieve opdracht:

Nijmegen, 2009).

voorkómen van afglijden of erger. Preventie is daarmee misschien wel de belangrijkste functie van het jongerenwerk. Dit ge-

Professionalisering van het jongerenwerk is daarbij een be-

beurt door laagdrempelig jongerenwerk beschikbaar te stellen.

langrijke leidraad. Tandem wil het jongerenwerk niet alleen inzetten en positioneren bij risicovolle probleemgroepen,

a) De straatgroepenmethodiek

maar ook met ketenpartners intensief samenwerken om van-

•

Tandem werkt mee aan de totstandkoming van de

uit de groepscontext individuele jongeren te begeleiden.

shortlist groepscriminaliteit van politie. Deze metho-

Dat gebeurt onder de naam Individuele Begeleiding (IB).

diek wordt gebruikt om hinderlijke, overlastgevende

Om uitvoering te geven aan het JNS heeft Tandem een

of criminele groepen in kaart te brengen. Dit jaar ge-

implementatienotitie geschreven (Implementatieplan Jongeren-

beurt dat voor het eerst in het Veiligheidshuis.[….]

werk Nieuwe Stijl 2010-2011. Bea de Ruijter).

•

In verschillende wijken is een overzicht gemaakt van risicolocaties in de “mooi weer periode”. Daarbij heeft

In deze laatste notitie staan de professionalisering van het ge-

Tandem het idee geopperd voor het opstellen van een

hele jongerenwerk binnen Tandem en de functie en positie van

mooi weer draaiboek. Dat heeft geleid tot een aantal ex-

Individuele

Om

tra opdrachten om in deze periode voldoende aanbod te

een goed beeld te schetsen van de richting die Tan-

genereren en in te kunnen spelen op mogelijke incidenten,

dem wil geven aan Jongerenwerk Nieuwe Stijl en speci-

met daarin een bejegeningsprofiel en een escalatiemodel.

Begeleiding

helder

geformuleerd.

fiek aan Individugericht Jongerenwerk, geven we in het volgend kader de belangrijkste uitgangspunten weer.

5

b) Signaleren van individuele problemen

betrokken, waardoor de rol van jongeren verandert van

We weten wat een enorme ellende het kan opleveren

consument naar (mede)producent. Initiatieven van jongeren

als professionals niet van elkaars werk op de hoogte zijn.

worden actief ondersteund door het jongerenwerk, waar-

Samen doen vraagt om afgestemd handelen en actief infor-

bij activiteiten niet langer vanuit de eigen professie worden

matie uitwisselen tussen de kernpartners. Door informa-

aangeboden, maar in co-creatie tot stand komen. In feite zou

tie te delen en onderling afspraken te maken over vervolg-

je kunnen zeggen dat jongerenwerk nieuwe stijl veel meer

acties wordt het pedagogische effect versterkt en wordt het

een vorm van participatief jongerenwerk is, waarbij het

optreden van de afzonderlijke partijen vele malen effectiever.

jongerenwerk mede ingevuld wordt door de jongeren zelf. We zijn van mening dat wanneer jongeren op welke manier

Jongerenwerkers signaleren vaak al in een vroeg stadium

dan ook invloed hebben op hun eigen activiteiten, overlast zal

dat een jongere problemen heeft. Door het intensieve

afnemen.

contact wat hij heeft, kan de jongerenwerker de jongere helpen bij het zoeken naar werk of school, of toeleiden naar hulp. Hij kan de jongere bij de hand nemen en ondersteunen, maar ook monitoren en een rol hebben bij nazorg. Dit individugericht jongerenwerk is een onmisbaar element in het voorkomen van verder afglijden, en Tandem is door haar manier van werken de enige organisatie die een brug kan slaan. We kunnen doordat we jongeren ook bij activiteiten zien, vaker en intensiever contact maken en onderhouden. 3. Buurtpedagoog

We willen in de wijk een integraal afgestemde pedagogische visie nastreven. De jongerenwerker is een buurtpedagoog die de jongeren in de wijk kent, die hun ouders kent, school kent en zij kennen hem. Hij heeft dan ook een opvoedkundige taak, naast die van ouders en school. De jongerenwerker slaat de brug tussen thuis, buurt en school.

een jongere met jongerenwerker Harald

1. Jongerenparticipatie

Bij jongerenwerk nieuwe stijl worden jongeren zelf veel meer


6

2.Talentontwikkeling

uit hoe straatcultuur werkt en wat er voor nodig is om

Zelfwerkzaamheid en sociale weerbaarheid van de jongeren

communicatie met jongeren open en mogelijk te houden.

staan centraal bij het uitvoeren van recreatieve en educatieve activiteiten, cursussen, dienstverlening, informatie, advies.

•

Alle jongerenwerkers hebben een trainingsdag “omgaan

De jongerenwerker geeft individuele- en groepen jongeren

met straatcultuur” door Frank van Strijen van Jeugdenzo

inzicht in hun situatie en spreekt hen aan op hun persoon-

gevolgd.

lijke talenten, kwaliteiten en mogelijkheden. Via vrijetijdsactiviteiten maken jongeren zich sociale competenties eigen.

•

We blijven de nieuwste ontwikkelingen op dit gebied nauwlettend volgen en blijven hierop jongerenwerk trainen.

Daarnaast worden jongeren geactiveerd en ondersteund om zelf

b) Samenwerken met partners

mee te werken bij de uitvoering van de activiteit om zo door te

Jongerenwerkers werken goed samen met partners zoals

groeien van bezoeker via deelnemers naar (mede)organisator

politie en gemeente. We werken aan vaste contactpersonen

van

bij hulpverleningsorganisaties.

activiteiten in hun vrije tijd. Waar mogelijk wordt

maatschap-pelijke participatie gestimuleerd of positief ondersteund. 3. Straatcultuur en Samenwerken

De jongerenwerker geeft ruimte aan jongeren door grenzen te stellen. Jongerenwerkers laten jongeren experi-

Deze uitgangspunten zijn gerelateerd aan de 8 bakens van Welzijn Nieuwe Stijl: 1. Gericht [zijn] op de vraag achter de vraag [niet aanbodgericht];

menteren met gedrag, maar geeft daarbij wel kaders aan.

2. Gebaseerd [zijn] op de eigen kracht van de jeugd;

Om dat te kunnen, moet je wel een relatie met die jongere heb-

3. Direct er op af [uitnodigend en outreachend];

ben, een vertrouwensband. Dat betekent dat je niet die goede

4. Formeel en informeel in optimale verhouding [combineren van

vriend bent, maar iemand die vanuit die relatie je de waarheid

georganiseerde aanpak versus actieve participatie van jeugd zelf];

durft te zeggen, je op je verantwoordelijkheden wijst en je helpt die verantwoordelijkheid te nemen. Hij is een professional, die betaald wordt om gedrag van jongeren te beïnvloeden. Hij is duidelijk naar jongeren en naar de partners over wat ze van hem kunnen verwachten. Hij is een betrouwbare partner a) Straatcultuur

5. Doordachte balans van collectieve en individuele aanpakken; 6. Integraal werken; 7. Niet vrijblijvend, maar resultaatgericht [werken met doelstellingen en geformuleerde resultaten];

8. Gebaseerd [zijn] op ruimte voor de professional [jeugdwerker aanspreken op eigen ervaring, kennis en vaardigheden].

De jongerenwerkers zijn expert in straatcultuur. Ze kunnen de brug slaan tussen school, thuis en buurt(straat); oftewel

Zie: www.invoeringwmo.nl

tussen burgercultuur en straatcultuur. Ze leggen partners

7

Positie van IB binnen vangnetwerk jongeren CJG/ZAT,

Deze straatcultuur is, niet gebonden is aan sociale milieus,

Veiligheidshuis en wijkteam van de gemeente

maar wordt omarmd door jongeren uit alle geledingen van

In Nijmegen functioneerde tot voor kort de zorg-

de maatschappij. Straatcultuur is niet het zelfde als sub-

structuur BOOG. Dat is opgeheven en er bestaat nu

cultuur, waarbij een thema of muziekkeuze bindend is, en

een vangnetwerk waarbij CJG, ZAT (zorgadviesteams),

welke sterker verbonden is met sociaal milieu. Als tegen-

Veiligheidshuis en het jongerenwerk een belangrijke rol

hanger van de straatcultuur benoemt Van Strijen de burger-

spelen. Deze structuur bepaalt dat er in elke wijk een

cultuur, niet te verwarren overigens met burgerlijkheid. Van

aanspreekpunt per wijk is, een knooppunt genoemd. Dat is een

Strijen definieert dat als: de hoofdstroom van de maatschap-

CJG-coördinator of een jongerenwerker. Het knooppunt ver-

pij. Die zich confirmeert aan gezag, respect heeft voor

zamelt signalen van zorgleerlingen of andere jongeren waar-

de medemens en ervan overtuigd is dat het gezag en

voor extra zorg nodig is en legt dat voor aan de ketenpartners.

instanties het beste voor hebben met de burgers.

Er zijn categorieën gedefinieerd voor zorgbehoeften van jong-

Er zit een spanning tussen de straatcultuur, waarmee de

eren en netwerken die verantwoordelijk zijn om de zorg te

jongeren

leveren en of te regelen (ZAT, CJG, Veiligheidshuis, Joppen-

Jongeren hebben het gevoel dat zij niet begrepen, en

overleg). De structuur is in ontwikkeling en de huidige struct-

sterker nog, niet gewenst worden door de burger-

uur staat beschreven in de memo CJG voor 12 plus in relatie

cultuur. Individuele Begeleiding is er onder andere op ge-

tot onderwijs, en een memo aan de jongerenwerkers. Het is

richt om deze kloof te overbruggen. De vervangings-

belangrijk dat alle jongerenwerkers uiteindelijk de structuur

methode is daarbij een belangrijk uitgangspunt.

zich

identificeren,

en

de

burgercultuur.

en procedure kennen, zodra deze is uitontwikkeld. Zij kunnen deze dan toepassen binnen trajecten van Individuele Begeleiding. Inhoudelijk kader: Brug tussen straatcultuur en burgercultuur Een belangrijke methodische basis voor Individuele Begeleiding is de aanpak van Frank van Strijen (Van de straat, de straatcultuur van jongeren ontrafeld, SWP, 2009). In deze public-atie toont Van Strijen aan dat individuele begeleiding sterk samenhangt met het veranderen van en grip krijgen op groepsprocessen van jongeren. Van Strijen constateert dat de meeste jongeren deel uitmaken van een straatcultuur, een subcultuur overstijgende jongerencultuur, die letterlijk op straat is ontstaan. methodiekbeschrijving individuele begeleiding jongeren

8

9

3. Kenmerken methodiek

»»

vanuit een hulpverleningstraject of door een netwerkpartner (onderwijs) doorverwezen worden;

»»

We beschrijven hier de volgende kenmerken van de methodiek: •

Doelgroep

•

Doelstellingen

•

Uitgangspunten

3.1 Doelgroep IB richt zich op jongeren (jongens en meiden) met een of meer van de volgende kenmerken zoals hieronder beschreven: •

Leeftijd van 14-25 jaar uit het werkgebied van de jongerenwerker. Dat impliceert al dat de jongerenwerker deze jongere in beeld heeft en weet in welke groep(en) deze jongere zich beweegt. Het maakt niet uit van welke culturele achtergrond een jongere komt;

•

Jongeren met langdurige, complexe en meervoudige problematiek.Vaak zijn zij al eerder in aanraking geweest met hulpverlening, leerplicht of politie. Meestal zijn deze contacten niet vruchtbaar afgesloten vanwege mis-

3.2 Doelstellingen Er zijn voor IB doelen op verschillende niveaus te benoemen. De doelstellingen op individueel niveau worden per begeleidingstraject specifiek en concreet gemaakt en hebben een streefdatum. De andere doelen hebben betrekking op het geheel aan trajecten van Individuele Begeleiding. Deze doelen (en de tijd waarbinnen deze bereikt moeten worden) moeten op organisatieniveau met de opdrachtgever en ketenpartners bepaald en geëvalueerd worden. Doelen op niveau van individuele jongeren: • •

helpen oplossingen te vinden voor praktische hulpvragen (op sociaal gebied, bij werk, scholing en opleiding en met officiële instanties); •

de maatschappij te vergroten: binnen de eigen sociale

aan te gaan.

kring (vrienden en familie en op het gebied van school,

De jongeren komen op verschillende manieren binnen een IB-traject:

Vrijwillig: »»

door zelf contact te leggen en met een hulpvraag te komen;

Jongeren sociale en praktische vaardigheden aanreiken en deze in praktijk laten brengen om hun kansen in

IB. Ook middelengebruik is geen reden het contact niet •

Jongeren helpen om zelf weer vertrouwen in de toekomst en hun ontwikkeling te krijgen door hen te

omgevingen; vermogens zijn geen contra-indicatie voor deelname aan

De eigenwaarde versterken en inzicht geven in (consequenties van) eigen gedrag;

gemak in min of meer formele hulpverleningstrajecten en Psychiatrische, psychische problematiek of verstandelijke

via een doorverwijzing (bijvoorbeeld een strafmaatregel of een –dreigend- stadionverbod)

communicatie. Jongeren voelen zich vaak niet op hun

•

Verplicht:

opleiding en werk; •

Jongeren hun eigen talenten en kwaliteiten leren ontdekken (wat kan ik goed, wat wil ik graag);

•

Jongeren eigen keuzes leren maken; methodiekbeschrijving individuele begeleiding jongeren

10

•

•

Jongeren leren verantwoordelijkheid te nemen voor hun

Betekenisrelatie

eigen gedrag (thuis, op straat, in de peer-group, op school/

De begeleiding van de jongeren bestaat op basis van een

werk);

betekenisrelatie tussen de jongerenwerker/supportersbe-

Jongeren stimuleren en ondersteunen om een betekenis-

geleider en de betreffende jongere. De betekenisrelatie gaat

volle bijdrage aan de maatschappij te leveren.

uit van een doelgerichte begeleiding gericht op het realiseren van praktische en concrete resultaten zoals scholing, oplei-

Doelen op niveau van de groep (doelstellingen voor begeleiders) •

•

ding, schuldsanering en versterken van het sociaal netwerk.

Grip en invloed krijgen op groepsgedrag door een doorgaand contact te houden met de groep, jongeren te bereiken en

Op basis van de betekenisrelatie ontstaat vertrouwen en

te steunen met individuele hulp- en ondersteuningsvragen;

dat versterkt de betekenisrelatie. Jongeren die in een IB-

Door individuele contacten en ondersteuning van jongeren

traject zitten, hebben meestal al een verleden in de hulp-

het groepsgedrag op een positieve wijze beïnvloeden.

verlening en weinig vertrouwen in begeleiding. Het is daarom belangrijk de tijd te nemen om eerst het vertrouwen op te

Strategische doelen (voor begeleiders en organisatie) •

bouwen en van daaruit aan de betekenisrelatie te werken

Het beeld van de jongeren bij keten- en samenwerkingspartners positief beïnvloeden. Laten zien dat de jongeren

Jongeren als co-producent bij doelgericht werken

ook graag wat willen bereiken en bereikbaar en aanspreek-

Een van de uitgangspunten van JNS is dat jong-eren geen

baar zijn en dat een groep uit apart te benaderen indivi-

consument, maar co-producent zijn. Dat betekent voor IB-

duen bestaat.

jongerenwerkers dat zij: •

Actieve en coöperatieve houding van jongere stimuleren.

Maatschappelijke doelen (voor organisatie)

De jongere moet gemotiveerd zijn of worden om zelf bij

•

Voorkomen en bestrijden van groepsoverlast;

te dragen aan doelen en dat concreet laten zien in acties

•

Voor Over Enthousiast geldt: het voorkomen van stadion-

en afspraken;

verboden en het voorkomen van probleemgedrag (overlast,

•

agressieve sfeer of persoonlijke problematiek bij supporters). (Uit voetbalvandalisme voorkomen- Een voorzet voor veilig voetbal, april 2010).

Samen met de jongere toekomstperspectief en doelen benoemen;

•

Samen met de jongere de verantwoordelijkheid en rollen benoemen voor de jongere zelf en de begeleider. Uiteraard passend bij de fase in het traject, de situatie

3.3 Uitgangspunten

van de jongere op dat moment en de mogelijkheden

De volgende uitgangspunten gelden voor Individuele Begelei-

van de jongere.

ding komen terug in de werkwijze van een jongerenwerker. Individuele begeleiding: op basis van groepsgericht werken De betekenisrelatie krijgt vorm doordat een jongerenwerk-

11

er de tijd neemt om een band met de jongeren in de wijk of

moet sprake zijn van vertrouwen tussen de jongere en de

het stadion op te bouwen. IB is ook is het meest effectief als

jongerenwerker. De jongeren(werker) moet dat inschatten.

het structureel binnen het totaalpakket van het jongerenwerk

Redenen om de betreffende jongere door te verwijzen kun-

wordt uitgevoerd. Het is een erkenning van het feit dat het bij

nen van inhoudelijke (soort problematiek) of van persoon-

jongerenwerk niet alleen gaat om groepsgerichte activiteiten.

lijke aard zijn.

Door de structurele inzet van individuele begeleiding, lukt het beter om contacten met (individuen uit) groepen op te bou-

De aard van de problematiek en hulpvraag kan reden zijn

wen in tegenstelling tot traditionele hulpverleningstrajecten,

om de jongere door te verwijzen naar een collega of een

waarbij de contacten meestal formeel en in een meer klinische

andere instantie, omdat de begeleider inschat dat een an-

omgeving tot stand komen.

der de problematiek beter op kan pakken. Als de aard van de problematiek te dicht bij de persoonlijke belevingswereld

Werken binnen de sociale context

van de begeleider komt, kan dat een reden zijn om de be-

Omdat het welslagen van Individuele Begeleiding samen-

geleiding door een collega te laten overnemen. De begelei-

hangt met de kennis van de jongeren(groepen), de wijk,

der beslist dat (al dan niet na raadpleging van een collega).

professionele netwerken (ketenpartners), kan IB pas goed uitgevoerd worden als een jongerenwerker al een bepaal-

Tandem heeft een aantal criteria opgesteld voor doorver-

de basis van contact en bekendheid heeft binnen de wijk.

wijzing naar bijvoorbeeld het ZAT van Primair Onderwijs,

Individuele begeleiding behoort binnen de opdracht van de

Voortgezet Onderwijs of ROC, de CJG-coördinator, het

jongerenwerkers.

Veiligheidshuis, het Wijkteam, en voor melding in de Verwijsindex.

Door de aanwezigheid in de wijk heeft de jongerenwerker een goed beeld van de (problematiek en hulpvragen van) jongeren en kan natuurlijker inspelen op hulpvragen, maar ook eenvoudiger in contact komen met de jongeren die gebaat zijn bij Individuele begeleiding. Combinatie leggen met andere (groeps)activiteiten van het jongerenwerk, zoals de participatiegroepen (waarbij jongeren en bewoners verantwoordelijkheid nemen voor sfeer en omgang in de wijk). Door het opbouwen van een goed netwerk binnen de sociale context kan de jongerenwerker het sociale netwerk van de jongere ook betrekken bij het oplossen van de hulpvraag. Doorverwijzen: intercollegiaal of binnen netwerk De relatie met de jongere is professioneel en functioneel. Er methodiekbeschrijving individuele begeleiding jongeren

12

13

4. Werkwijze

4.1 Contactleggen met de jongere Hoe komt het contact tot stand? Het contact met een jongere komt op verschillende manieren tot stand. Eerst moet de jongere in beeld zijn en vervolgens legt de begeleider contact.

Kenmerk van een methodiek is de systematische aanpak en de herkenbare stappen die elkaar opvolgen in het begeleidingsproces. In onderstaand kader zie je eerst een overzicht van de stappen die je gaat zetten: 4.1 Contactleggen met de jongere •

Hoe komt het contact tot stand?

•

In beeld krijgen: vrijwillig of verplicht

•

Begeleiding aan de orde stellen: aanleiding en motivatie

•

Motivatie jongere: verleiden of directe strategie

4.2 Wat is er aan de hand? •

Welke gegevens?

•

Hulpverleningstraject en contactpersonen.

•

Bronnen

•

Dossier: het vastleggen van gegevens.

•

Overweging gegevensverzameling en dossier

vorming: •

Beslismoment

4.3 Doelen bepalen: Waar wordt naar toe gewerkt? 4.4 Wat te doen? Plan van aanpak 4.5 Resultaten en evalueren •

Beschrijven van resultaten.

•

Wanneer laat je los, hoe verwijs je door?

In beeld krijgen: vrijwillig of verplicht Een jongerenwerker heeft al contact met de groepen uit de wijk of de supportersgroepen en weet welke jongere in aanmerking komt voor individuele begeleiding. Als de begeleiding succesvol is, en andere jongeren dat ook merken, komen ze vaak zelf naar de begeleider toe met een vraag. Het contact kan ook tot stand komen via een persoon uit het persoonlijke netwerk van de jongere: vrienden broers, ouders, buren. Ook collega’s van de eigen organisatie (jongerenwerkers, opbouwwerkers, supporterbegeleiders), van andere (hulpverlenings)organisaties, school, politie (wijkagent) kunnen de begeleider attenderen op een jongere voor de begeleiding. Soms is er een verplicht kader van waaruit jongeren deelnemen. Als er sprake is van een justitiële maatregel of de kans daarop, kan de politie, een HALT-medewerker of iemand van het veiligheidshuis contact opnemen om een jongere aan te melden. Een (dreigend) stadionverbod kan aanleiding zijn om een jongere aan te melden bij Over Enthousiast, bijvoorbeeld door de commissie stadionverboden. Ook medewerkers van ketenpartners zoals school, jeugdzorg, maatschappelijk werk kunnen aangeven dat het belangrijk is voor een jongere dat hij of zij individuele begeleiding krijgt.


14

Begeleiding aan de orde stellen: aanleiding en motivatie

Belangrijke overwegingen zijn:

Afhankelijk van de aanleiding en de motivatie van de jon-

•

Het moment waarop concreet benoemd wordt dat de

gere, bepaalt de jongerenwerker de strategie om con-

jongerenwerker hulp en steun wil bieden en waarop

tact te leggen. Als een jongere zelf initiatief neemt en een

het probleem/problemen benoemd wordt. De strategie

duidelijke hulpvraag heeft, is de motivatie groot en kun-

om de jongere zelf te laten verwoorden waarmee hij/

nen concrete doelen en afspraken sneller gemaakt worden.

zij geholpen wil worden. Het is belangrijk dat de jongerenwerker hierin ook ondersteunend is en concrete

Als het initiatief van de jongerenwerker komt die overtuigd is

voorbeelden en situaties kan benoemen om de jongere

van de noodzaak tot individuele begeleiding, of als er sprake is

daarbij te helpen.

van een verplicht karakter van de begeleiding, is er meer tijd nodig om een band op te bouwen van waaruit het doel van

•

De timing en plek (juist wel of niet in de groep) is onderdeel van de strategie.

de begeleiding benoemd kan worden. Het kan een jongere afschrikken als er opeens over een ‘begeleidingstraject’

4.2 Wat is er aan de hand?

gesproken wordt.

Afhankelijk van de kennis die de jongerenwerker heeft van de jongere en het aanlooptraject, bestaat al een idee van de

Deze woorden hoeven niet per se gebruikt te worden, maar

achtergrond en situatie van de jongere. Soms uit eerste hand,

het is wel belangrijk dat de jongerenwerk helder en transparant

aangevuld met informatie van derden (zeker bij een door-

is over de aard en bedoeling van het contact. Het is belangrijk

verwijzing, in verplicht of vrijwilliger verband).

de aanleiding te noemen en de mogelijkheid om gezamenlijk ergens aan te werken.

Om de strategie van de begeleiding beter te kunnen bepalen (hoe te werk te gaan en wie daar bij nodig) is het belangrijk

Motivatie Jongere: verleiden of directe strategie

feiten te verzamelen en om vermoedens, ideeën of gegevens

Sommigen jongeren geven aan dat zij niet ondersteund wil-

te checken. Zo wordt duidelijker wat er aan de hand is en

len worden. Hoewel de eigen motivatie van een jongere van

kan beter gestuurd worden op het te bereiken resultaat.

essentieel belang is voor het welslagen van een traject, kan

Gaandeweg het traject worden gegevens aangevuld en ge-

een jongerenwerker dan juist naar mogelijkheden zoeken

checkt. Niet alles hoeft in één keer.

om de jongere te bereiken. Het feit dat een jongere aangeeft geen hulp te willen, wil nog niet altijd zeggen dat er geen hulp

Welke gegevens?

nodig is, of dat hij of zij dat echt niet wil. Het kan ook een af-

Het formuleren van de eigen indruk en ideeën kan het uit-

leiding van de jongere zijn uit onwetendheid, stoerheid,

gangspunt vormen. Het is belangrijk om helder en transpar-

schaamte of uit angst. Het komt er dan op aan de juiste snaar

ant te zijn naar de jongere als gegevens verzameld worden.

te vinden waarop de jongere aan te spreken en te bereiken is.

15

Ook het benoemen van het doel waarvoor is belangrijk

Hulpverleningstraject (instanties) en contactpersonen.

(namelijk dat de steun aan de jongere dan beter gegeven kan

Met welke andere instanties heeft de jongere al contact?

worden). Daarbij vraagt de jongerenwerker ook om openheid

En met welke contactpersonen? Door hiervan een over-

van de jongere zelf. Het wordt dan meer een gezamenlijk tra-

zicht te hebben is in te schatten of de jongere shopgedrag

ject van de jongere met de begeleider.

(of draaideurgedrag) vertoont binnen de hulpverlening.

In ieder geval zijn er wat persoonlijke gegevens nodig van de

Bij het werken vanuit de wijk en vanuit informeel contact

jongere:

met de jongere(n) dat zich ook voornamelijk op straat of

•

Persoonlijke gegevens (NAW)

in een jongerencentrum afspeelt, kan een officiële intake

•

Leeftijd

kunstmatig en bedreigend overkomen en het contact op

•

Adres

een negatieve wijze beïnvloeden. Het kan de jongere(n)

•

Gsm-nummer

ook afschrikken. Intake of gegevensverzameling is dan ook

•

Achtergrond/opleiding/werkgever

niet per se een formeel en geïsoleerd moment, maar kan

•

Relatie/Familierelaties/Vrienden

bestaan uit verschillende momenten. Het is wel belangrijk

•

Woonomstandigheid

dat de jongerenwerker volgend op de contacten belangrijke

•

Aanleiding voor begeleiding

zaken noteert, zodat er later op teruggegrepen kan worden.

•

Motivatie van de jonger

•

Financiële situatie / Schulden

Bronnen

•

Strafblad

Welke bronnen kunnen er gebruikt worden? Het kunnen

•

Gedrag: Internaliserend (depressie bv.) / exter-

bestaande en nieuwe bronnen zijn. In eerste instantie maakt

naliserend (agressie/criminaliteit bv.)

de jongerenwerker gebruik van de informatie die hij/zij zelf

Middelengebruik, gezondheid en medicijngebruik

al werkende in de wijk en met de groep en individuen heeft

•

verzameld. De jongere zelf is natuurlijk de belangrijkste bron.Verder zijn de volgende bronnen belangrijk: •

Het sociale netwerk van de jongere (afhankelijk

van de leeftijd en gezinssituatie): ouders en vrienden; •

Collega jongerenwerker/opbouwwerker;

•

Leerkracht en intern begeleider van school (ZAT-

team van de schoolschool, leerplichtambtenaar; •

Politie/wijkagent, jeugdreclassering;

•

Ketenpartners/veiligheidshuis/jeugdhulpverlening.

•

VIR (verwijsindex)


16

Dossier3 Het vastleggen van gegevens

•

De toeleiding en aanleiding van deelname;

Om greep te houden op alle informatie die gaandeweg de be-

•

NAWgegevens (naam, adres, postcode, mobiel nr.,

geleiding verzameld wordt, is het belangrijk de gegevens daad-

Woonplaats);

werkelijk te noteren. In gevallen waarbij sprake is van ernstige

•

Relevante contactpersonen;

problematiek, zal een jongere aangemeld moeten worden in de

•

Hulpvraag/afspraken/advies;

verwijsindex risicojongeren (zie protocol gebruik verwijsindex).

•

Officiële brieven en rekeningen (in geval van bij-

voorbeeld schuldsanering of budgetteren).

Voordat informatie vastgelegd wordt en gedeeld met anderen moet duidelijk zijn:

Beslismoment

•

of het privacygevoelige informatie is;

Als de situatie van de jongere goed in beeld is, bestaat er een

•

of het feiten of indrukken zijn;

idee waaraan gewerkt gaat worden en of dat enigszins haal-

•

de Gedragslijn voor het uitwisselen van klantgegevens

baar en realistisch is. Bij twijfel aan de haalbaarheid van het

van Tandem gevolgd is.

traject, is het goed om een collega, een leidinggevende of een contactpersoon van een andere organisatie te raadplegen.

Overweging bij gegevens verzameling en dossiervorming:

Bij twijfel aan de motivatie bij de jongere, moet dat bij de

Als een jongerenwerker op voorhand veel weet en vastlegt,

jongere gecheckt worden.

krijgt deze een goed beeld van de situatie, en weet beter waaraan te werken. Door niet alles te vragen en vast te leg-

Als het gevoel bestaat bij de jongerenwerker dat belang-

gen echter, is hij minder bevooroordeeld. Het feit dat niet alles

rijke informatie ontbreekt, dan moet deze daar achter-

gevraagd en vastgelegd wordt kan in sommige gevallen ver-

aan gaan, en/of bespreken met een collega/leidinggevende.

trouwen wekken bij de jongere. In een beginfase van een con-

De jongerenwerker moet in ieder geval de criteria van de

tact kan het goed zijn om blanco te beginnen.

VIR langslopen en kan vervolgens signaleren in de VIR om te checken of de jongere al bekend is bij andere instanties..

Maar om doelgericht te werken aan een aantal ontwikkelingsdoelen van een jongere, zijn goede informatie en gegevens

4.3 Doelen bepalen: Waar wordt naar toe gewerkt?

nodig. Dit is een dilemma dat met collega’s en leidinggevende

De kern van de werkwijze van IB is om samen met de jongere

afgekaart moet zijn. Trajecten moeten overdraagbaar zijn en

te bepalen waaraan te werken. In de meeste gevallen (bij een

vandaar: dossiervorming.

vrijwillige begeleiding) zal een jongere een heel concreet en tastbare prioriteit benoemen: werken aan de financiële huis-

Trajectoverzicht specifiek voor Over Enthousiast

houding, een probleem met een officiële instantie oplossen.

Over Enthousiast legt een dossier aan met daarin in ieder geval: Na verloop van tijd kunnen daar ook gedragsmatige doelen 3)

Dossier is alles wat je opschrijft en bewaart, digitaal/schriftelijk.

bijkomen (vanuit de jongere zelf,maar een jongerenwerker kan

17

dat zelf ook opperen als hij/zij merkt dat dat versterkend werkt om het praktische probleem eerder en/of blijvend op te lossen). Als er sprake is van een doorverwijzing door de commissie stadionverboden (bij Over Enthousiast) of bij een (dreigende) justitiële maatregel, zal het specifieke doel mede door de doorverwijzer aangegeven worden, en wordt dat dan ook met de jongere zo bespreken. Vervolgens kunnen er ook doelen aan toegevoegd worden (praktische en/of gedragsmatige). Als er doelen zijn geformuleerd op groepsniveau, bijvoorbeeld doordat de politie of gemeente aangeeft dat een bepaalde groep jongeren goed in het zicht moet blijven, dan kan daar een indiv-

iets dwars zit, maar te vertellen wát hem dwars

zit’). Formuleer doelen in positieve zin, dus in

termen van gewenst gedrag, niet in termen van

ongewenst gedrag;

op groepsniveau moeten dan concreet beschreven worden.

•

ook (in eerste instantie) praktische en snel reali-

seerbare doelen te benoemen, dat motiveert;

Het is dus van belang om aan te geven in de verantwoord-

•

een termijn vast te stellen samen met de jongere

waarop resultaat geboekt moet worden;

•

wanneer er een externe opdrachtgever betrokken

is, afspreken op welk resultaat en op welke inspan-

ningen verantwoording afgelegd moet worden;

•

doelstellingen met netwerkpartners te commu-

niceren en af te stemmen welke rollen wie speelt

in het realiseren ervan (dat is ook belangrijk voor

de verantwoording naar elkaar en naar de op

drachtgever en eigen organisatie);

•

duidelijk af te spreken op welk niveau doelen be-

reikt moeten worden (individueel en/of groeps-

idueel begeleidingstraject uit voortkomen. Om het uiteindelijke resultaat (en dat wat de jongerenwerker daarvoor gedaan heeft) aan de opdrachtgever te verantwoorden, is het ook belangrijk dat deze doelen hiervoor genoteerd zijn. Ook de resultaten

ing aan de opdrachtgever dat er een relatie bestaat tussen de individuele begeleiding en de resultaten op groepsniveau. Deze opdracht zal waarschijnlijk eerder bij je pet als ambulant jongerenwerker passen, maar omdat de individuele trajecten zo verweven zijn met je andere groepsgerichte trajecten, is het belangrijk om dit in beeld te houden voor jezelf, en te kunnen verantwoorden aan je opdrachtgever/ketenpartner. Kortom, het is belangrijk dat: •

doelen en de resultaten zo concreet mogelijk be

schreven worden;

•

(dus niet; ‘Jos moet werken aan gedrags-verandering’,

maar ‘Jos wil leren om niet eerst te vloeken als hem

niveau.


18

de handliggend, maar het is juist belangrijk om deze stappen in de begeleiding bewust te zetten en vast te leggen. Dat kan heel kort en bondig. Als het om gedragsverandering gaat, kan het helpen om de publicatie van Van Strijen (Van de straat, H. 4.3, p.113 en verder ) erbij te pakken om te zien welke stappen gezet kunnen worden. Van Strijen benoemt 4 fases in wat hij de vervangingsmethode noemt. Dat gaat in feite over het vervangen van negatief ervaren gedrag door positief gewenst gedrag. Er zijn globaal gesproken 4 fases: 1. Contactleggen (zie 4.1) 2. Ontdekken van positief alternatief gedrag; 3. Implementatie van nieuw gedrag; 4. Uitdoven van oud gedrag. Hieronder staan ook een aantal belangrijke zaken die kunnen helpen bij de begeleiding: •

Klaar staan voor de jongere ook op momenten

buiten 9-17 uur;

•

Met de jongere mee gaan naar afspraken met

school/instanties; •

In samenwerking met partners rollen verdelen: wie

stelt de eisen streng en strikt en spreekt de jon

gere daarop aan en wie speelt de begripvolle

ondersteuner? 4.4 Wat te doen? Plan van aanpak

•

Ervoor zorgen dat de jongerenwerker niet in een

Als doelen op praktisch niveau zijn gesteld, moeten er met de

afhankelijke positie komt van de leider van de

jongere samen een aantal stappen besproken worden en af-

groep;

spraken gemaakt worden. Wat wordt er verwacht van de jong-

•

De jongerenwerker heeft een voorbeeldfunctie: in

ere zelf en wat van de jongerenwerker en anderen. Wat kan de

gedrag naar externen, in gedrag naar individu en

jongere zelf al en wat moet hij/zij nog leren? Het klinkt voor

groep. Ook een voorbeeldfunctie als het gaat

19

om nieuw gedrag: laten zien hoe de leider van de

Doordat alle jongerenwerkers hun begeleidingstrajecten

groep aangesproken kan worden, of hoe het woord

beschrijven (doelen, aanpak en resultaten) kan vervolgens op

te nemen bij officiële instanties. Afspraken nakomen,

organisatieniveau geëvalueerd worden.

doen wat je zegt (betrouwbaarheid) en zeggen wat je

doet (duidelijkheid);

Wanneer laat je los, doorverwijzen hoe doe je dat?

•

Er zit een spanning tussen het opkomen voor het be-

Als de vastgestelde doelen bereikt zijn, en de jongerenwerker

lang van de jongere en de relatie met een netwerk

heeft dat gecheckt bij de jongere, netwerkpartners en indien

partner.

aan de orde de opdrachtgever, dan kan de ondersteuning afgerond worden. Het is daarom belangrijk om de afronding

4.5 Resultaten en evalueren

tijdig aan te kondigen en te bespreken of de jongere be-

Wanneer is het traject geslaagd? Om de resultaten van de

hoefte heeft aan een vervolgcontact met bijvoorbeeld een

ontwikkeling van een jongere te benoemen, is het belangrijk

instantie voor arbeidstoeleiding of wat er dan ook aan de

om vanuit concreet geformuleerde doelen te werken. Als het

orde is. Het is voor de eigen organisatie ook belangrijk om

om praktische zaken gaat, bijvoorbeeld het oplossen van een

te weten of een traject, al dan niet succesvol, is afgerond.

financiele schuld, dan kun je dat formuleren als: ‘oplossen van schulden’ en dan zou het resultaat kunnen zijn: ‘De jongere

Daarom moet een afronding of beëindiging van een traject

heeft geen schulden meer’.

ook altijd worden geregistreerd. Het is ook belangrijk om doorverwijzingen te registreren op organisatieniveau. Op

Het is belangrijker voor de persoonlijke ontwikkeling van de

deze manier wordt duidelijk dat Individuele Begeleiding een

jongere dat je ook op dat niveau doelen geformuleerd hebt.

opstap kan betekenen naar andere manieren van specifieke

Dus bijvoorbeeld: X kan zijn inkomsten en uitgaven budget-

hulpverlening en begeleiding. Zo wordt ook duidelijk dat

teren. Of bv: X kan eigen keuzes maken in zijn/haar uitgavenpa-

IB een belangrijke schakel is in de keten van begeleiding en

troon. Het is belangrijk dat je de resultaten ook met de jongere

hulpverlening.

bespreekt en dat de jongere expliciet beloond wordt voor dat wat er bereikt is. Beschrijven van resultaten. Een evaluatie is een terugblik op een actie vanuit vooraf gestelde doelen. Door de bereikte resultaten en de geleverde inspanningen van de jongerenwerker te beschrijven, kan het resultaat en de aanpak van de jongerenwerker op waarde geschat worden. De vraag is: wat heeft de individuele begeleiding opgeleverd en staat dat in relatie tot de doelen? methodiekbeschrijving individuele begeleiding jongeren

20

5. Competenties

ing in het aanpakken van zijn/haar problemen; •

Directief en sturend zijn. De leiding kunnen en

durven nemen in het begeleidingstraject en weer-

standen bij jongere en netwerken kunnen inWat moet een jongerenwerker per se in huis hebben om de IB te kunnen doen? Hiervoor hebben we een aantal uitgangspunten en stappen benoemd. Hieronder staan de competenties benoemd als algemene competenties en competenties die in een bepaalde fase van het contact erg belangrijk zijn. De competenties staan geordend naar kennis, houding en vaardigheden. 5.1 Algemene competenties Kennis •

Kennis hebben van de wijk: sociale kaart, kenmerken

en eigenschappen van de populatie, straatcultuur,

groepsvorming. Dit is noodzakelijk omdat dit de con-

text is van waaruit de begeleiding wordt uitgevoerd;

•

Inzicht hebben in sociale en professionele netwerken.

Houding •

Een rolmodel zijn: afspraken maken en nakomen, en

dat ook van de jongere verwachten. Doen wat je zegt

en zeggen wat je doet;

Vaardigheden •

Creatief en flexibel zijn: inventieve manieren inzetten

om de jongere en vervolgens de doelen te bereiken

en resultaat te behalen;

•

Doorzettingsvermogen en vasthoudendheid: niet te

snel opgeven, maar kleine successen zien en benoe-

men. Niet te snel (maar wel tijdig) doorverwijzen

waardoor vertrouwen geschaad wordt en je de jon

gere (weer)verliest. Kastje-naar-de-muurtraject

voorkomen; •

De jongeren kunnen stimuleren tot een actieve houd-

schatten; •

Confronteren en spiegelen: de jongere inzicht kun-

nen bieden in eigen gedrag en de consequenties

daarvan. Je als voorbeeld opstellen en je kwetsbaar

durven opstellen;

•

Netwerkpartners kunnen motiveren en inzetten.

Een doelgerichte strategie kunnen ontwikkelen met

deze partners, waarover de jongerenwerker de

regie voert en af kan stemmen wie welke rol op zich

neemt: wie is de boeman (wie stelt de grens en

geeft de sanctie, en op welk moment), wie is de ver

trouwenspersoon, (wie geeft de aai over de bol);

•

Eigen (persoonlijke en professionele) onmacht en

grenzen in de begeleiding aan kunnen en durven

geven; •

Als begeleider professionele afstand kunnen houden

tot jongere en een brug kunnen slaan naar burger-

cultuur; •

Werken met je persoonlijkheid en emoties.Vooral

houding, (non)verbale communicatie op tijden en

plekken waar de jongere zich ophoudt maakt IB

tot een specifieke methode. Dus geen 9-5 men-

taliteit hebben.Het gaat hier niet alleen om een

natuurlijke houding, maar ook om de vaardigheid

om een bepaalde functionele houding bewust aan

te meten en doelbewust in te zetten als onderdeel

van de aanpak.

5.2 Contact leggen en houden Houding

21

•

Bij jongeren tot 16 jaar in ieder geval de ouders

betrekken bij en informeren over de begeleiding.

Bij jongeren ouder dan 16 jaar moet gemotiveerd af-

gewogen worden of en op welke manier ouders be

trokken worden bij het traject.

5.3 Doelgericht werken en resultaten bereiken Kennis •

Weten hoe je SMART-doelstellingen kunt for-

muleren •

Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijd-

gebonden.

jongerenwerker Hicham met een jongere •

Inleven in de straatcultuur én in de positie van de

jongere daarbinnen.

Vaardigheden •

Snel en concreet inspelen op hulpvraag van jongere:

werken zonder wachtlijst;

•

Goede relatie met individu binnen een groep op kun-

nen bouwen. Dat kan de relatie van de begeleider bin-

nen de groep versterken;

•

De vraag achter de vraag durven stellen (jongeren

geven misschien niet altijd even direct aan wat het

probleem is);

•

Bij doorverwijzing en bij verplicht kader de intrinsieke

motivatie van de jongeren kunnen aanspreken. Jong-

eren zien mogelijk in eerste instantie elke hulp als

bedreigend en als een afwijzing van hun persoon. Het

is de kunst om er achter te komen waar de jongere

aan wil en kan werken. Dat betekent dus tijd hebben

en nemen om betekenis te geven aan de begeleiding

en een vertrouwensband op te bouwen;

Houding •

Geduld hebben, kleine en grote successen zien en

benoemen (beschrijven en vastleggen en relateren aan

eerder gestelde doelen).

Vaardigheden •

Doelen realistisch, haalbaar en concreet be-

noemen (SMART);

•

Doel- en resultaatgericht werken;

•

Om kunnen gaan met de spanning tussen inleven,

begrip tonen en grenzen stellen;

•

Systeemgericht kunnen denken en handelen. Het

eigen sociale netwerk van de jongere in beeld kun-

nen krijgen, hen infomeren en betrekken bij be-

geleiding op een adequate manier;

•

Een doelgerichte begeleiding kunnen beëindigen na

behaald resultaat.


22

6. Randvoorwaarden

seling bestaan met wat lichtere, kortere en kansrijke trajecten. Om motivatie en balans in werk goed te houden. Positionering en facilitering van Individuele begeleiding

Collegiale overleggen/Intervisie IB kan pas uitgevoerd worden als een jongerenwerker een verbinding heeft opgebouwd met de groep jongeren en de context. IB wordt door jongerenwerkers als autonome professionals uitgevoerd, in relatie tot externe partners, maar minder in relatie tot collega’s als het gaat om structurele uitwisseling en intervisie. Tegelijkertijd wordt geconstateerd dat overdraagbaarheid, duurzaamheid en overeenkomsten in werkwijze en uitgangspunten belangrijk zijn. Daarom is het raadzaam dat de jongerenwerkers die IB in hun pakket hebben regelmatig met elkaar intercollegiaal overleg hebben om een aantal zaken met elkaar te bespreken, elkaar voor te leggen en met elkaar af te stemmen. Het bevordert ook de overdraagbaarheid in geval van langdurige afwezigheid van een van de collega’s. Ook is coaching van een senior vruchtbaar gebleken in de persoonlijke en professionele ontwikkeling van een jongerenwerker. Een aantal jongerenwerkers is in feite ook intern opgeleid. Dat legitimeert een structureel intercollegiaal overleg, groepsgewijs en bilateraal. Diversiteit en variëteit in caseload Om als persoon en professional het werk met energie en perspectief te kunnen doen is het belangrijk dat gekeken wordt naar de omvang en samenstelling van de caseload. Deze moet niet alleen maar langdurige zware/ complexe trajecten bevatten. Er moet een gewogen afwis-

binnen huidige takenpakket Moet dat voor alle jongerenwerkers gelijk zijn? Zijn er richtlijnen voor tijdsinvestering per traject? En voor aantal trajecten dat begeleider binnen aanstelling kan en mag uitvoeren? Format voor dossiervorming / verantwoording Het gaat hierbij om een door de organisatie vastgesteld sjabloon dat iedere jongerenwerker gebruikt. Richtlijnen voor dossiervorming/verantwoording Het gaat hierbij om een toelichting op het gebruik van het dossier. Hoe moet ik het invullen, hoe moet ik het bijhouden en waar kan ik het veilig opslaan (digitaal) en bewaren (archief). Ureninzet per begeleidingstraject Gemiddeld zal een IB traject uitgevoerd kunnen worden in 2-5 uur per week per jongere. Calamiteitenpot Jongeren in het IB-traject die noodzakelijke kosten hebben die ze niet kunnen betalen, kunnen in natura worden ondersteund, zodat het traject niet stagneert. In bijlage 4 staan de criteria voor gebruik van deze calamiteitenpot. Beschikbaarheid financiële middelen Binnen Tandem welzijn bestaat een specifiek geldpotje waaruit geput kan worden tijdens de begeleiding, indien noodzakelijk. Er wordt in principe geen contant geld beschikbaar gesteld aan de jongere. De jongerenwerker kan

23

dit potje gebruiken om voor de jongere bijvoorbeeld (een deel van) een opleiding te betalen, pasfoto’s te laten maken voor een id-bewijs zodat een jongere kan solliciteren, of het betalen van een cursus, etc. Individuele begeleiding en groepswerk /ambulant werk Omdat het welslagen van Individuele begeleiding samenhangt met de kennis van de jongeren(groepen), de wijk, professionele netwerken (ketenpartners), kan IB pas goed uitgevoerd worden als een jongerenwerker al een bepaalde basis van contact en bekendheid heeft binnen de wijk. Individuele begeleiding heeft een plaats binnen de bredere opdracht van de jongerenwerkers. Door de aanwezigheid in de wijk heeft de jongerenwerker een goed beeld van de (problematiek en hulpvragen van) jongeren en kan natuurlijker inspelen op hulpvragen, maar ook eenvoudiger in contact komen met de jongeren die gebaat zijn bij Individuele begeleiding. Combinatie leggen met andere (groeps)activiteiten van het jongerenwerk, zoals bijvoorbeeld de participatiegroepen (waarbij jongeren en bewoners verantwoordelijkheid nemen voor sfeer en omgang in de wijk). Door het opbouwen van een goed netwerk binnen de sociale context kan de jongerenwerker het sociale netwerk van de jongere ook betrekken bij het oplossen van de hulpvraag.


24

Praktijkvoorbeelden IB

Youssef (21 jaar) Youssef is een jongen van 21 jaar die thuis woont. Hij stottert en is volgens zijn moeder erg opvliegend. Hij zit nu net op een nieuwe opleiding: beveiliging aan de ROC. Ik kom met moeder aan de praat tijdens de rechtszitting van haar neef in Arnhem,

Hieronder volgen enkele praktijkvoorbeelden van IB-inzet,

ook een jongere die ik begeleid. Tijdens mijn bezoek aan het ge-

verteld door jongerenwerkers van Tandem. De namen van de

zin valt mij op dat moeder en zoon absoluut niet met elkaar

jongeren zijn om privacyredenen veranderd.

overweg kunnen. In haar bezorgdheid is moeder erg nadrukkelijk aanwezig en wordt ze snel boos.

Karim (21 jaar) Ik ken Karim al vanaf zijn 15e. Hij trekt al vanaf zijn 13e op in een

Haar Nederlandse man kijkt het allemaal wat gelaten aan en

straatgroepje en blowt veel. Op zijn 15e is hij schuldig bevonden aan

probeert de kemphanen af en toe wat te kalmeren. Youssef

een zedendelict en sindsdien gaat het hard achteruit: veel blowen,

moet een bewijs van goed gedrag gaan aanvragen, maar moeder

inbreken, agressief gedrag en op straat hangen. Bemiddeling naar

maakt zich zorgen of dat wel lukt, aangezien hij met justitie in

school en werk heeft niets utigehaald. Karim maakt van de dag een

aanraking is geweest. Daarnaast heeft hij wat schulden gemaakt:

nacht en thuis is er geen structuur. Vader heeft een drugsprobleem

boetes voor dronkenschap op straat, rijden door rood licht en

en moeder zondert zich af door zich te richten op de dochters en

snelheidsovertredingen. Bij elkaar staat er nog zo’n € 1.500,- aan

het jongste broertje. Door zijn gedrag loopt Karim tegen heel veel

boetes open.

bekeuringen op: rijden zonder rijbewijs, ongelukken maken met onverzekerde voertuigen, rijden zonder bromfietshelm, etc.

Op een gegeven moment escaleert de situatie en slaat moeder Youssef met een asbak. Ik neem Youssef apart en praat met hem

Ook zijn zorgeverzekering betaalt hij niet. Afspraken komt hij niet

op zijn kamer. Ik leg hem uit dat moeder het op zich goed be-

na, hulpverleners van diverse instanties vinden hem niet gemo-

doelt, maar zelf ook opgefokt reageert, waardoor het een ave-

tiveerd. Uiteindelijk staat hij ten einde raad bij de jongerenontmoet-

rechts effect op Youssef heeft. Youssef komt tot bedaren en zegt:

ingsplaats (JOP) met een tas met daarin zijn boekhouding. In deze

“precies man, jij bent relaxt en ziet wat er gebeurt”.

tas zit minimaal € 20.000,- aan schulden. Eenmaal op bezoek thuis komt er veel meer aan het licht, ook vader legt zijn administratie op

Even later hervatten we het gesprek en Youssef vertelt over school

tafel en het hele gezin blijkt zwaar in de problemen te zitten.Tussen

en hoe het gaat in de klas. Moeder en haar man zeggen: “dit is

vader en zoon komt het zelfs tot een handgemeen. Een multiprob-

de eerste keer dat je wat vertelt over hoe het op school gaat, dat

lem gezin dus, daarom zoek ik contact met het wijkteam om samen

vinden wij fijn om te horen”. De volgende dag ben ik ‘s ochtends

tot een aanpak te komen.

bij Youssef thuis. Bij de politie heb ik geïnformeerd, het valt al met al wel mee met de justitiezaken, in ieder geval niets waardoor hij

Een aantal telefoontjes naar schuldeisers brengt voorlopig wat rust

het bewijs van goed gedrag niet kan verkrijgen.

in het gezin en moeder schenkt een kopje thee in. Ik ben binnen.

25

Vervolg Youssef (21)

Jij kunt muziek maken en teksten schrijven als de beste. Zo goed

Youssef is blij en samen vullen we het aanvraagformulier in. De

dat ik je geholpen heb om je liedjes op te nemen in een studio,

maandag erop smsen we met elkaar: de school heeft het formulier

dat zouden we niet doen als we je dom vinden.

verder ingevuld en de aanvraag is gedaan.Youssef belt me ‘s avonds op: “mijn moeder is een stuk relaxter nou, wanneer heb je tijd om

Maar je moet wel naar je leraar luisteren en je hier aan de regels

me te helpen met die schulden? Als ik thuis wil blijven wonen, moet

houden. Ik kan toch niet tegen mijn baas zeggen dat ik je studio

ik daar vanaf, anders blijf ik die problemen houden hier”.

betaal, terwijl jij er op school een zooitje van maakt? Kevin knikt. “We gaan het weer proberen” besluit de directeur.

Met moeder spreek ik af dat ze probeert niet gelijk boos te worden. Met Youssef heb ik nu wekelijks contact. Ik kom hem tegen in de

Ik kom de studio binnen en Kevin zit in de grote producers’ stoel.

stad en hij geeft me een ‘boks’: “ik zie je vrijdag man!”.Yep.

“Hee Mattie, ja man, gaat goed, maar ik ben nu even bezig met me shit, ik heb een tekst over mijm moeder weet je, hoe ze voor

Kevin

me zorgt en zo, weet je”. Als ik de deur uitloop, hoor ik: “hey Mat-

Kevin heeft een leerprobleem, maar Kevin is ook een talent als het

tie, ik had trouwens een 7 voor Nederlands en een 8 voor me

aankomt op het maken van muziek. Ik heb Kevin ontmoet in de

wiskunde”.

jongerenbus, een grote omgebouwde Amerikaanse bus waarmee ik samen met chauffeur Veronica door de wijk rijdt. Hulpverlenende instanties uiten hun zorgen over Kevin en het gezin, Kevin is moeilijk op school en reageert soms agressief. In de bus is hij goed aanspreekbaar, wel een druktemaker, maar als hij het te bont maakt, zegt hij met een grote glimlach tegen me: “je bent toch mijn mattie”. Aan één stuk door rapt hij zijn teksten die gaan over verdriet, meisjes en zijn moeder. Ik vertel hem over mijn contacten met de geluidsstudio van Dizzy. “Dat zou dope zijn, ik moet mijn shit spitten, weetje? “. Vertaling: dat is te gek, want ik wil graag mijn raps opnemen. Het ging mis op school. ruzie met de leerkracht. Met de schooldirecteur, de reclassering en de leerplichtambtenaar, Kevin en zijn moeder zitten we rond de tafel. Kevin staart naar de grond en kijkt boos: “Jullie vinden mij dom, ik hoor alleen maar wat ik niet kan. Je zet

de Tandem-jongerenbus

me voor schut, omdat ik de woorden in het Engels niet weet of niet goed kan rekenen”. Maar Kevin, zeg ik, inderdaad heb jij moeite met bepaalde vakken, maar jij kunt heel veel dingen wel goed. methodiekbeschrijving individuele begeleiding jongeren

26

Bijlage 1: bronnen

Tandem-bronnen •

Tandem Welzijnsorganisatie Nijmegen. Het jaar 2009 in facetten. Jaarverslag;

•

Naar vernieuwing van het Jongerenwerk in Nijmegen, versie 1.0, 07-10-2009. Drs P. Hagenaars;

•

Implementatieplan Jongerenwerk Nieuwe Stijl 2010-2011. Tandem, Bea de Ruijter, juni 2010;

•

Gedragslijn voor het uitwisselen van klantgegevens. Concept 28 mei 2010;

•

Memo centrum voor jeugd en gezin 12 plus in relatie tot het onderwijs (notitie tandem, 6-7-2010);

•

De signalering en doorleiding voor 12-18 jarigen na beëindiging van de BOOG-netwerken. Memorandum, 10 mei 2010;

•

Brief aan Jongerenwerkers Tandem over inrichten vangnetsysteem 0-23 jarigen, 12 juli 2010;

•

Project Over Enthousiast (Nijmegen/NEC). Paragraaf uit:Voetbalvandalisme voorkomen - Een voorzet voor veilig

voetbal (april 2010).Competentieprofiel jongerenwerk Tandem, Tandem, Projectgroep Competentieontwikkeling

Jongerenwerk, maart 2008-januari 2009

•

Competentieprofiel Jongerenwerker, Movisie 2008

Overige bronnen •

Van de straat. De straatcultuur van jongeren ontrafeld. F. van Strijen (SWP, 2009).

•

Voetbalvandalisme voorkomen, een voorzet voor veilig voetbal. Een instrument voor het uitvoeren van sociaal

preventief beleid bij voetbalvandalisme. (CCV, 2010).

27

Bijlage 2: Over enthousiast

ers en wedstrijd gerelateerde zaken. •

Doorverwijzing: het project wijst per jaar 20 supp-

orters door naar hulpverleningsorganisaties.

Doel

Doelgroep

Het doel van het SPB bij NEC is dat voetballiefhebbers in

De doelgroepen zijn heterogeen: NEC-supporters met

Nijmegen onbezorgd naar het betaalde voetbal van NEC

opvallend of risicovol gedrag, maar zonder duidelijke ge-

kunnen en dat repressief ingrijpen zo veel mogelijk wordt

meenschappelijke sociale achtergrondkenmerken. Voor-

voorkomen. Centraal in het project Over Enthousiast staat de

namelijk autochtonen. NEC onderscheidt twee doelgroepen:

verbinding van risicosupporters met NEC, zodat ongewenst

1. Jeugd: personen onder de 23 jaar. Er vallen randgroep-

gedrag wordt voorkomen. Vanuit een betekenisrelatie met

jongeren onder, maar ook scholieren en studenten.

de supporters wordt gewerkt aan sfeerverbetering, gedrags-

2. Oudere groep: personen vanaf 23 jaar en ouder.

verandering, een constructieve houding en het vermijden van Omschrijving

agressie.

In het Goffertpark zit een multifunctioneel sportcentrum De doelstelling is concreet gemaakt in een aantal kengetallen:

(de Eendracht), waarin een aantal sociale, educatieve en

Stadionverboden: op jaarbasis zullen 50 supporters

sportieve instellingen gevestigd is. In de Eendracht zitten

in een traject na stadionverboden begeleid worden (per

het ROC, Over Enthousiast (het sociaal preventief support-

1 februari 2010 heeft NEC 17 stadionverboden). De re-

ersproject), NEC amateurs, de supportersvereniging, het

cidive dient minder dan 10% te zijn. Daarnaast worden

Sportmedisch Centrum en de Stichting Zevenheuvelenloop.

•

circa 10-20 personen in een voortraject begeleid. Directe preventie: het project benadert actief 30

Deze instellingen werken met elkaar samen, onder andere

risicosupporters per jaar die over de schreef dreigen te

op het gebied van de aanpak van (risico)jongeren. Hoofd-

gaan. Dit moet stadionverboden en grotere problematiek

doelstelling van de Eendracht is dat (risico)jongeren worden

(overlast, agressieve sfeer of persoonlijke problematiek)

geholpen met hun (gedrags)problemen. De positieve uit-

voorkomen.

straling van NEC wordt daarbij ingezet. Voor het project

•

Over Enthousiast zijn 2 supporterscoördinatoren werk-

•

Bereik van het project: het directe actieve bereik van

het project is 650 verschillende (risico)supporters per

zaam, waarvan 1 vrouw, die beiden werkzaam zijn bij Tandem

jaar, voornamelijk tijdens en rond wedstrijden van NEC.

Welzijn.

Er is wekelijks contact met 60 supporters over supportmethodiekbeschrijving individuele begeleiding jongeren

28

•

De supporterscoördinator legt en onderhoudt (in-

Resultaat

dividuele) contacten met NEC-supporters die door

•

Er is beter zicht op groepsstructuur, groepsproces-

het voetbal in problemen zijn gekomen of die door

sen en actuele ontwikkelingen.

de binding met de voetbalclub hun individuele proble-

•

Supporters met ‘risicogedrag’ zijn bekend.

men samen met Over Enthousiast aan willen pakken.

•

Er zijn minder en minder heftige incidenten.

Indien nodig en waar mogelijk worden supporters via

•

Het 'wij tegen de rest' gevoel is verminderd.

•

Er is de afgelopen tien jaar voorkomen dat nieuwe

trajecten

begeleid

richting

hulpverlening, werk,

scholing, enzovoort. Daarom onderhoudt de support-

aanwas zich aansluit bij de doelgroep.

erscoördinator contact met relevante hulpverlenings-

•

Onrust in de groep is sneller duidelijk en mak-

organisaties.

kelijker te corrigeren.

•

Ook worden de supporters door Over Enthousiast

•

Het project heeft door de opgebouwde betekenis

preventief aangesproken op hun gedrag en gecor-

relatie een aantal aanspreekpunten in de groep.

rigeerd. Ten slotte wordt gestimuleerd dat supporters

•

Door de individuele benadering is negatief groeps-

op een positieve manier bijdragen aan de voetbalclub

gedrag doorbroken en behoren groepsescalaties tot

en het stadion. Een voorbeeld hiervan is het organis-

het verleden.

eren en ondersteunen van sfeeracties.

•

Supporters hebben steeds meer zicht op hun

•

Door haar contacten met de supporters beschikt de

(groeps)gedrag en de consequenties hiervan.

supporterscoördinator over relevante informatie

•

De supporter weet Over Enthousiast gemakkelijk

voor de wedstrijdorganisatie.

te bereiken.

•

Daarnaast spreekt ze supporters aan op hun gedrag

rond wedstrijden. Ten slotte heeft de supporterscoör-

dinator de rol van intermediair tussen supporters en

erzijds en NEC, politie, justitie en gemeente ander-

zijds. Capaciteit 45 uur per week. Betrokken partijen Gemeente, politie, het OM, NEC en Tandem Welzijn.

29

Bijlage 3: Intakeformulier IB

Gevolgen voor het dagelijks functioneren:

Probleemhantering: Intakeformulier Individuele Begeleiding Dossiernummer:

Hulpverleningsverleden:

Naam Jongere: Adresgegevens: Compenserende omstandigheden: Leefgebieden: Woonsituatie: Onderwijs en/of werk:

Sociale steun:

Vrije tijd: Relaties/vrienden: Gezondheid/uiterlijk:

Doelstellingen en behoeften: Verwachtingen van IB:

Problemen en klachten: Oorzaken van problemen en klachten: Beleving van de situatie:

Het formulier is te downloaden op TandemNet.


30

Bijlage 4: Calamiteitenpot

3) Waarvoor te gebruiken? Kleine bedragen kunnen in onderling overleg worden ingezet. Wanneer het om grotere bedragen gaat, wordt de project-ontwikkelaar bij dit overleg betrokken. Hierdoor zal gaande weg het jaar ook een lijst ontstaan waarvoor de

Doelstelling

calamiteitenpot kan worden aangesproken en steeds verder

De bedoeling van calamiteitenpot is dat jongeren die nood-

worden uitgebreid.

zakelijke kosten moeten maken en deze kosten op dat moment niet kunnen maken, ondersteund worden, zodat het uitgezette

4) Jongere

traject niet stagneert. De jongere wordt ‘in natura’ onder-

De jongere krijgt geen geld in handen, maar ‘in natura’.

steund. De intentie is dat de gemaakte kosten (indien mogelijk)

Met de jongere wordt afgesproken hoe hij/zij de gemaakte

terugbetaald worden door de jongere.

kosten gaat terugbetalen en binnen welke termijn. Deze afspraken worden schriftelijk vastgelegd en door beide

Inhoud

partijen ondertekend.

Voor de calamiteitenpot is geld gereserveerd. Voorbeelden Procedure

•

Boodschappen, (niet structureel)

1) Aanvragen geld

•

Aanvraag ID-bewijs, pasfoto’s

Er een voorschot aangevraagd worden bij de financiële administratie. De manager of de programmabegeleider tekent voor akkoord. 2) Verantwoording gelden Via een declaratiestaat onder vermelding van calamiteitenpot moet periodiek verantwoording afgelegd worden over de gebruikte gelden. Hierin staat hoeveel er is uitgegeven en hoeveel geld er nog in de pot zit.

31


32

Individuele begeleiding van jongeren. uitgangspunten en handvatten voor de praktijk

Recommend Documents