61-120602 TU Bijlage 9 – Rapport strategische versterking – onderdeel internationalisering Rapport strategische versterking onderdeel internationalisering § 1.
Inleiding
In dit onderdeel gaan we in op de strategische versterking van de TU die nodig is op het terrein van de internationalisering. We geven eerst weer wat er in Dienstbaar en Wendbaar (2009) over internationalisering is vastgelegd en formuleren in het kort de visie die ons motiveert om van internationalisering meer werk te maken. (§ 2) Daarna noteren we de vorderingen die er sinds 2009 zijn gemaakt en noemen we een paar belangrijke verbeterpunten waarmee de TU aan de slag moet. (§ 3) Vervolgens schetsen we welke maatregelen er nodig zijn op het gebied van de reguliere opleidingen (§ 4), het deelnemen aan het internationaal theologisch discours (§ 5) en het bieden van opleiding en kennisuitwisseling voor geestverwante christenen wereldwijd (§ 6). Tenslotte geven we aan wat de budgettaire consequenties van de te nemen maatregelen zijn (§ 7) en een voorstel voor de te nemen besluiten door de synode. § 2.
Strategie en visie
In het strategierapport Dienstbaar en Wendbaar (2009) werd in paragraaf 3.4.4 het volgende over internationalisering geschreven: “Zonder goed beleid met betrekking tot internationalisering kan een universiteit niet volwaardig functioneren. Internationalisering verdient een sterke impuls. We denken daarbij aan de volgende speerpunten: Onderwijs: Engelstalige Vooropleiding Engelstalige Master Algemeen: op basis van de vraag onder (m.n. buitenlandse) studenten. Wordt daarom in opleidingsaanbod expliciet meegenomen. studentenuitwisseling met buitenlandse instellingen regelmatig een gerenommeerde gastdocent uitnodigen voor een semester in Kampen. eigen docenten laten optreden aan andere universiteiten als visiting professor Onderzoek: projecten in samenwerking met collega’s in het buitenland gezamenlijke publicaties uitnodigen van research fellows voor half jaar verblijf organisatie van conferenties/symposia/congressen met collega's uit het buitenland. Wil de internationalisering body krijgen dan is investeren in een coördinator een must. Voor deze vormen van internationalisering zal in de komende jaren nadrukkelijk worden gebudgetteerd.” Hier ligt een visie achter die in D&W kort is verwoord in de samenvatting: “Voor versterking en profilering van de gereformeerde theologie is internationalisering van groot belang.” Sindsdien zijn we er nog meer van doordrongen geraakt dat voor een goed functioneren van de TU de dimensie van de internationalisering onmisbaar is. Drie motieven hebben we daarvoor: 1.
Internationalisering levert stimulansen op voor de theologiebeoefening aan de TU. Studenten ontvangen in het buitenland prikkels om met andere ogen naar de gereformeerde theologie te kijken. Hoogleraren en docenten uit het buitenland die hier bijvoorbeeld een half jaar verblijven, 1
61-120602 TU Bijlage 9 – Rapport strategische versterking – onderdeel internationalisering
2.
3.
stimuleren met hun bijdragen het onderwijs en onderzoek in Kampen. Zo worden predikanten en theologen opgeleid met een attitude en vakmanschap die breder is dan de Nederlandse context. Daardoor zijn predikanten en theologen meer toegerust om het Evangelie van Christus in deze tijd voor het voetlicht te brengen in de gemeente en in de theologische wetenschap; Wij willen met onze gereformeerde theologie in Kampen in wisselwerking blijven met wat op de verschillende vakgebieden elders de vragen en discussies zijn. Die wetenschappelijke debatten worden in toenemende mate internationaal gevoerd, zowel met theologen uit de gereformeerde of reformatorische traditie als met theologen uit andere tradities. De TU wil investeren in participatie en zichtbaarheid in het internationale theologische discours op de punten die aansluiten bij haar expertise en eigen traditie; Wij willen – aansluitend bij een positie die de TU vanouds heeft – internationaal onze bijdrage leveren in opleiding en kennisuitwisseling ten dienste van de oecumenische partners van de Gereformeerde Kerken.
Wij voelen ons hierin gesteund door de besluiten van de synode op 3 juni 2011 op grond van de toen ingediende zgn. Aanvullende notitie. § 3.
Vorderingen en ambitiepunten
Tegen de achtergrond van de voornemens uit Dienstbaar en wendbaar zijn er in de voorbije twee jaar duidelijk vorderingen gemaakt op het terrein van de internationalisering. -
-
Het aantal bezoeken van Kamper docenten en onderzoekers aan buitenlandse opleidingen en congressen is flink toegenomen. Enkele docenten uit het buitenland hebben in Kampen gastcolleges gegeven, soms een dag, soms een hele week. Er zijn nu vier instellingen in Europa waarmee de TU een zgn. Erasmuscontract voor uitwisseling van docenten en studenten heeft. Er is een tutor aangesteld die buitenlandse studenten begeleiding geeft bij hun studie in Kampen. Een drieweekse internationale cursus voor theologen uit oecumenische partnerkerken wordt samen met De Verre Naasten dit jaar voor de tweede keer in onze universiteit gegeven. De hoogleraar Oude Testament zal m.i.v. de volgende cursus zowel in Kampen als in Aix-enProvence doceren. Een promovendus gaat voor zijn onderzoek in de patristiek een jaar in Leuven wonen. In juni 2012 zullen zeven buitenlandse jonge theologen een fellowship-maand in Kampen doorbrengen, waarbij ze hun onderzoek aan elkaar en aan Nederlandse belangstellenden presenteren en kennis maken met de Kamper universiteit en bibliotheek. In de cursus 2012-2013 komen twee buitenlandse hoogleraren voor een periode naar Kampen en geven zij gastcolleges. Eén van hen komt hier in het kader van coöperatie in een onderzoeksproject.
Daarnaast zijn er ook belangrijke ambitiepunten. -
-
Om te beginnen blijken de Kamper studenten nauwelijks tot een studie in het buitenland te bewegen zolang daar niet één op één Kamper studiepunten voor worden toegekend. Verder is het aantal buitenlandse studenten in Kampen gering (minder dan 10) en dus zijn in de reguliere studentengroepen andere culturen en tradities nauwelijks aanwezig. Er vindt geen gerichte werving en selectie van buitenlandse studenten plaats. We krijgen signalen dat de taaleisen die in Nederland worden gesteld een hoge drempel vormen. Ook doen veel buitenlandse studenten onaanvaardbaar lang over hun studie. Op academisch gebied komt het te weinig voor dat een hoogleraar of onderzoeker van elders gedurende langere tijd in Kampen werkt. Verder heeft overleg vooral met DVN en met de Oost-Europa-organisatie Fundament duidelijk gemaakt, dat er langs allerlei kanalen vanuit de Gereformeerde Kerken theologische 2
61-120602 TU Bijlage 9 – Rapport strategische versterking – onderdeel internationalisering
-
kennisuitwisseling plaatsvindt en contacten op dat terrein worden onderhouden, maar dat er meer coördinatie zou kunnen zijn en daardoor ook een veel krachtiger positionering ten behoeve van oecumenische partners. Een belangrijk verbeterpunt is tenslotte, dat de internationale dimensie van de TU door de jaren heen en tot op vandaag voor een groot deel uit ad hoc-elementen en – acties bestaat. Ook Dienstbaar en wendbaar kwam daar nog niet bovenuit. De strategische voornemens zijn er maar beperkt uitgewerkt in organisatiemaatregelen en nauwelijks in structureel budget. De aanstelling van een 0.1 fte docent als coördinator internationalisering, versterkt met een student-assistent voor dit terrein, heeft zeker geholpen om internationalisering meer te thematiseren en te ordenen in de instelling.
Maar er is duidelijk veel meer nodig. Wij stellen ons voor op de volgende terreinen verdere concrete stappen te zetten: a) In de reguliere opleidingen b) Het deelnemen aan het internationaal theologisch discours c) Het bieden van opleiding en kennisuitwisseling voor geestverwante christenen wereldwijd De verdere uitwerking daarvan treft u hierna aan. § 4.
Maatregelen in de reguliere opleidingen
In de reguliere opleidingen willen we vooral de volgende maatregelen nemen: -
-
-
-
-
-
-
In de lopende herziening van de curricula voor bachelor en master wordt structureel de internationale dimensie verwerkt. Dat betekent bijvoorbeeld dat studenten een deel van hun bachelor in het buitenland kunnen / moeten doorbrengen. Om een grotere betekenis te kunnen hebben voor buitenlandse studenten zowel vanuit Europa als vanuit andere delen van de wereld wordt een Engelstalige algemeen theologische master tot stand gebracht. Jaarlijks streven we naar een aantal van (voorlopig) 8 studenten die een substantiële periode in het buitenland studeren (conform de prestatieafspraken met het ministerie van OCW). Voor het gebruik maken van de Erasmus-uitwisseling en voor uitwisseling met verwante instellingen binnen en buiten Europa worden jaarlijks doelen gesteld en afspraken gemaakt met zowel docenten als studenten. De TU organiseert de werving en selectie van goede promotiestudenten uit diverse delen van de wereld, waaronder alumni uit instellingen met een gelijke academische standaard goed vertegenwoordigd zijn. Zij organiseert dat hiervoor zo nodig stipendia ter beschikking komen. De TU organiseert de werving en selectie van studenten uit diverse delen van de wereld die geïnteresseerd zijn in een Kamper master-diploma. Zij organiseert dat hiervoor zo nodig stipendia ter beschikking komen. De TU wil aantrekkelijk zijn voor excellente studenten (die eventueel na hun studie onderzoek willen gaan doen) door het aanbieden van een Engelstalige master. De TU organiseert voor buitenlandse studenten structurele en intensieve begeleiding bij hun studie ter optimalisering van het studierendement. De TU let bij vacatures en benoemingen op mogelijke beschikbaarheid van goede kandidaten uit het buitenland. De aansturing zal plaatsvinden via rectoraat en mentoraat, ondersteund door een fulltime coördinator internationalisering en in een teamverband van meer mensen die op dit terrein actief zijn (tutor, ambassadeurs) alsook in samenspraak met externe partijen. We streven ernaar om internationalisering zo veel mogelijk gewoon onderdeel van het primaire proces te laten worden. Met allerlei maatregelen zullen we niet bereiken wat we willen, als de attitude van de medewerkers aan de TU niet is gericht op de internationale dimensie. Wanneer internationalisering niet op de 3
61-120602 TU Bijlage 9 – Rapport strategische versterking – onderdeel internationalisering werkvloer als relevant en nodig wordt gezien, hebben de maatregelen een hoog afbreukrisico. Dit vraagt speciale bearbeiding in communicatie en door stimulerende voorbeelden. § 5.
Deelnemen aan het internationaal theologisch discours.
Onderzoek is voor de Theologische Universiteit een belangrijke component. De internationale component is een centraal onderwerp in de omvang van de bekostiging door de Rijksoverheid; de visitatie op het gebied van onderzoek focust hierop omdat het een belangrijke kwaliteitsindicator blijkt te zijn. Deze argumenten komen bovenop de hierboven genoemde intrinsieke motivatie voor internationalisering. Internationale kennisuitwisseling betekent dat je als Universiteit samenwerkt in onderzoek en zo kun je door goed gekozen kennispartners, die aanvullende expertise en/of interessegebieden hebben, meerwaarde creëren. Door gemeenschappelijke publicaties en subsidieaanvragen met andere partijen zijn er ook kansen op (output)financiering. Op het terrein van onderzoek en academische uitwisseling staan de volgende maatregelen op het programma: -
-
-
De TU schept structureel in een meerjarenplanning gelegenheid voor buitenlandse hoogleraren en onderzoekers om voor een langere tijd (bv. een half jaar) of voor een kortere periode (bv. een maand) in Kampen te komen werken, bv. in de vorm van een visiting professor of een research fellow. De TU maakt met de leiders van de onderzoeksprogramma’s een meerjarenplanning voor internationalisering via samenwerking met collega’s in het buitenland in projecten, conferenties en publicaties. De programmaleiders zijn qualitate qua verantwoordelijk voor een goede internationale performance van de onderzoekers aan wie zij leiding geven. De TU biedt onderzoeksprojecten aan om excellente studenten te binden en te boeien.
We tekenen hierbij aan: -
-
Voor een goed gestalte geven aan de internationale dimensie zijn ook hier de attitude en motivatie van docenten en onderzoekers beslissend. Enerzijds is hiervoor in het team een goede basis aanwezig, anderzijds zullen er steeds weer stimulansen nodig zijn. Voor de voorzieningen is het CvB verantwoordelijk, het stimuleren en aansturen zal vooral door de te benoemen coördinator internationalisering moeten gebeuren. Daarnaast streven we er ook naar om internationalisering zo veel mogelijk gewoon onderdeel van het primaire proces te laten worden.
§ 6. Het bieden van opleiding en kennisuitwisseling voor geestverwante christenen wereldwijd. In deze paragraaf gaat het over activiteiten t.b.v. verwante kerkelijke partners in het buitenland. Aansluitend bij de positie die de TU vanouds heeft, kan zij ook in de toekomst een bijdrage leveren in opleiding en kennisuitwisseling in het kader van internationale contacten vanuit de Gereformeerde Kerken. Het gaat hier om wat jarenlang werd aangeduid als ‘verbreiding van de gereformeerde theologie’. De hierin te ontplooien activiteiten zijn van wat andere aard dan die in de voorgaande paragrafen, omdat de universitaire en de kerkelijke verantwoordelijkheden hier in elkaar overlopen. De TU kan hier niet op dezelfde wijze verantwoordelijk zijn als voor de acties in de beide vorige paragrafen.
4
61-120602 TU Bijlage 9 – Rapport strategische versterking – onderdeel internationalisering Voor een flink deel werden deze activiteiten tot nu toe ook niet direct door de TU behartigd, maar door de IRTT, sinds kort de afdeling Advies en Training van DVN, in vervolg op vaak jarenlange missionaire arbeid in het buitenland, en ook wel door andere organisaties, zoals Fundament en Litindo. Het laatste jaar is er in het bijzonder tussen de TU en DVN-ZHT intensief overleg geweest over het organiseren van meer synergie op dit terrein. Geconstateerd werd dat er op dit moment de volgende activiteiten vanuit de Gereformeerde Kerken plaatsvinden, via DVN-ZHT, Fundament, TU, Litindo, de Ukraïne-commissie van de Gelderse kerken en nog andere actoren: -
missiologische training en voorbereiding voor uitgezondenen naar het buitenland; internationale trainingen/conferenties in Nederland gehouden op het gebied van de gereformeerde theologie; gastcolleges en gastdocentschappen in het buitenland door individueel uitgezondenen; adviseringstrajecten op het gebied van kerk-zijn en theologische thema’s ten bate van buitenlandse partners; ontwerpen van programma’s voor theologische instituten en kerken op het gebied van curriculumopbouw, capacity-building, theologische aanvulling en uitwisseling etc.
In veel van deze activiteiten gaat het inhoudelijk om een op de TU Kampen georiënteerde theologie, en voor een groot deel worden ze ook uitgevoerd door Kamper docenten of oud-leerlingen van Kampen. Aansluitend hierbij verzorgt de TU zelf dan nog binnenshuis een stuk ‘oecumenische assistentie‘ via haar reguliere functies, n.l. het ontvangen en begeleiden van buitenlandse studenten voor een vervolgstudie in Kampen, hetzij in een masteropleiding hetzij in een promotietraject. Uit de contacten van het voorbije jaar is duidelijk geworden dat meer synergie en coördinatie over en weer tot versterking van de gereformeerde theologie wereldwijd kan leiden en dat tegelijk de versterking van de internationale positie van de TU er mee gediend is. Van de zijde van DVN-ZHT en de stichting Fundament is zeer constructief meegewerkt aan de bezinning en planvorming op dit terrein (stuk van zaken). Het voorgaande vraagt om een verder ontwerpen van een gezamenlijk programma door vooral DVN-ZHT en de TU alsook het vinden van een goede organisatievorm daarvoor. Bij het gevoerde overleg is intussen wel gebleken dat voor een effectieve internationale kennisuitwisseling bekwame ambassadeurs nodig zijn. Zij moeten de verbindingen met kerken, instellingen en theologen in diverse delen van de wereld leggen en de concretisering van plannen aansturen. Daarnaast kunnen ze ook zelf als docent en adviseur inzetbaar zijn. Een belangrijke stip op de horizon is wat de TU betreft een volledig Engelstalige masteropleiding in internationale gereformeerde theologie. Van onze buitenlandse partners krijgen we signalen dat zij maar beperkt overweg kunnen met het aanbod dat we nu hebben: een eenjarige master op één van de terreinen van de theologie. Veel krachtiger zou het zijn wanneer er een geïntegreerde Engelstalige master ‘gereformeerde theologie’ zou zijn (1 of 2 jaar) waar studenten uit allerlei landen in compacte vorm zo veel mogelijk waardevolle elementen uit de gereformeerde traditie kunnen bestuderen. Dat kan worden vorm gegeven in nauwe samenwerking met andere gereformeerde opleidingen, in aansluiting bijvoorbeeld bij de EURC en de ICRC. Voor de diplomering kan mogelijk gebruik worden gemaakt van onze Nederlandse accreditatie. Op de keeper beschouwd is deze Engelstalige Master daarom een centrale ambitie binnen de internationalisering.
5
61-120602 TU Bijlage 9 – Rapport strategische versterking – onderdeel internationalisering § 7.
Consequenties voor het budget van de TU
Hieronder is een overzicht gegeven van nieuwe concrete beleidsvoornemens van de TU in het kader van internationalisering, voor zover ze financiële consequenties hebben.
Internationalisering
2012 € 225.000
2013 € 290.000
2014 evj € 290.000
Engelstalige master
€ 50.000
€ 75.000
€75.000
Werving PhD-studenten, netwerken, voorbereiden convenanten met buiten-landse instellingen enz, 0,5 fte postdoc International Relationship Office
€ 40.000
€ 40.000
€ 40.000
€ 40.000
€ 60.000
€ 60.000
Wisselleerstoel
€ 10.000
€ 55.000
€ 55.000
Kosten visiting professors
€ 45.000
€ 45.000
€ 45.000
Begeleiding buitenlandse promovendi Gastenverblijven/ inrichting en renovatie
€ 10.000
€ 15.000
€ 15.000
€ 30.000
-
-
Maatregelen in het kader van theologische, oecumenische assistentie.
p.m.(zie toelichting)
Toelichting: 1.
2.
3.
4. 5.
6.
Het uitvoeren van een Engelstalige master vergt een investering, vooral door extra inzet van uren van docenten voor colleges en ontwikkelen van nieuwe curricula. Ook zullen flankerende investeringen nodig zijn in Engelse vertalingen van bestaande readers en een geheel Engelstalige webtekst. Voor werving van PhD-studenten wordt een ambassadeur aangesteld, die daadwerkelijk verbindingen heeft en kan leggen met veel geïnteresseerde theologen in de Europese, OostEuropese, Angelsaksische wereld, Zuid Amerika, Azië en Afrika. De ambitie is dat we onze internationale contacten een krachtige impuls geven door binnen de instelling de regie op en ondersteuning van alle internationaliseringsactiviteiten (stimuleren van alle activiteiten voor studenten en onderzoekers, coördineren van visiting professors, ondersteunen Erasmus-aanvragen, en dergelijke) onder te brengen in een International Relationship Office. Deze ambitie komt in de plaats van de urenuitbreiding (0,2 fte) binnen de huidige constructie. Het instellen van een wisselleerstoel is van belang om de samenwerkingsconvenanten structureel te honoreren en vruchtbaar te maken. Door het benoemen van visiting professors verzekert de TU zich van een goede interactie en gastcolleges met buitenlandse hoogleraren. In 2011 en in 2012 is bij de TU beperkt ervaring opgedaan met visiting professors. Enkele van onze professoren hebben inmiddels een aanstelling ontvangen als zodanig. Begeleiding van buitenlandse promovendi vergt additionele inzet en mankracht. 6
61-120602 TU Bijlage 9 – Rapport strategische versterking – onderdeel internationalisering 7. 8.
Gastenverblijven worden aangepast om voldoende redelijk bewoonbare kamers te hebben. De middelen voor maatregelen in het kader van theologische, oecumenische assistentie zijn van ouds opgenomen in de budgetten die daarvoor door de Synode aan DVN en aan IRTT ter beschikking worden gesteld. Hoewel nodig en waardevol, zijn deze budgetten op een andere plaats gealloceerd. Mogelijk zouden deze middelen kunnen worden ondergebracht in een vernieuwd IRTT. Het gaat dan om geld voor a) ambassadeurs; b) stipendia; c) uitzending van docenten kort- en langverbanders; d) internationale cursussen en conferenties; e) het bouwen en bieden van een Engelstalige master internationale gereformeerde theologie.
Dit totaalbeeld geeft dus maatregelen voor zover ze financiële consequenties hebben. De synode besluit: a. dat dit rapport tegemoet komt aan de wens van de synode dat meer inhoud moet worden gegeven aan internationalisering; b. voor de internationalisering additionele middelen ter beschikking te stellen voor een jaarlijks bedrag van € 225.000,-- in 2012 en jaarlijks € 290.000,-- (structureel) vanaf 2013; c. een oproep te doen aan het adres van de (zendende) instanties binnen de GK om elk een structureel deel van hun begroting in overleg met de TU en DVN-ZHT te besteden aan theologische opleiding en kennisuitwisseling als hier boven beschreven.
7
