in de mode beveiliging bedrijfsinformatie ontdek de waarde van uw onderneming Zijn de banken te terughoudend? interview

interview

2012

nr

02

dossier:

beveiliging bedrijfsinformatie ontdek de waarde van uw onderneming Zijn de banken te terughoudend? Jan Brandsma van Micro Fashion vertelt hoe de liquiditeitspositie van zijn familiebedrijf is verbeterd

in de mode BTB Magazine / nr 2/ 2012

1

inhoud

tailor made: de centralisatie van micro fashion

‘Een goede accountant heeft het lef om lastige vragen te stellen, door te vragen’

De waarde van uw onderneming

bestuursvoorzitter Romke van der Veen

meer weten? Het nieuwe opleidingsprogramma in samenwerking met Nyenrode start in september 2012. Het biedt onze medewerkers een complete en praktijkgerichte opleiding tot registeraccountant met sterke principes en uitstekende sociale vaardigheden. www.nyenrode.nl

2

BTB Magazine / nr 2/ 2012

12 diensten

“Kijk kritisch naar je bedrijf. Dat wil ik elke ondernemer adviseren in deze economisch moeilijke tijden. Weet waar je staat en waar je naartoe wilt. Hoe ziet jouw bedrijf eruit over drie jaar? Wat is je verdienmodel en welke mensen heb je tegen die tijd in dienst? Naast bestuursvoorzitter ben ik accountant met passie voor het vak. Meedenken met cliënten geeft me veel energie, met name het identificeren en oplossen van knelpunten. Wij stoppen niet bij een jaarrekening. Wij hebben het lef om lastige vragen te stellen, door te vragen. Samen met Nyenrode Business Universiteit zetten we dan ook een opleidingstraject op voor het opleiden van robuuste accountants: kritische, communicatief sterke accountants die tijdig de juiste vragen stellen en niet zomaar alles geloven. Mede door de roep om hervorming is hier enorm veel behoefte aan. Het wetsvoorstel om scheiding aan te brengen tussen de controlerende taak en het advieswerk van accountants bij organisaties van openbaar belang biedt ons mooie kansen. Zoals het uitbouwen van onze knowhow bij grote bedrijven. Met die kennis kunnen we ook onze bestaande cliënten nog beter wapenen voor de toekomst!”

• Baker Tilly Berk is een landelijke organisatie met 19 vestigingen, 800 medewerkers en een opvallend groot aantal familiebedrijven als klant. • Kernactiviteiten zijn accountancy en belastingadvies, waar nodig aangevuld met specialistische kennis. • Wij zijn onderdeel van het wereldwijde netwerk Baker Tilly International. Zo’n 150 onafhankelijke kantoren in 125 landen maken hier deel van uit.

Uitgelicht De uitkomst van een waardebepaling is voor een ondernemer een belangrijk getal. Maar vooral de betekenis van de cijfers maken de bedrijfswaardering interessant.

8

zijn banken TE terughoudend?

18 Stelling Deskundigen Leon Brouns en Bernard Brouwer over de medewerking van banken aan financieringsvraagstukken van mkb-ondernemingen.

Verder

Interview Drie jaar geleden werd onder begeleiding van Baker Tilly Berk de centralisatie ingezet bij het familiebedrijf Micro Fashion. CEO Harry van der Zee: “De nieuwe werkwijze is een businessmodel dat in deze crisistijd goed werkt.”

Colofon Uitgave van Baker Tilly Berk N.V. Redactie: Yvonne van den Hurk, Henry Geerts, Geert van Grimbergen, Marjanne Poppen Met medewerking van: Joop van As, Ton van den Broek, Bernard Brouwer, Mark van Harreveld, Karin Herman-Droog, Marco Hoeks, Marisa Hut, Marcel Klootwijk, Roy Kremer, Franka Morssink, Maikel Rooijackers, Stefanie Roos, Hanny Roskamp, Jan Ruigendijk, Romke van der Veen, Connie Wiering, Kid Schwarz Met dank aan: Marco Bal (Autobedrijf Bal), Caroline Bolder (Helvoet), Jan Brandsma, Corinne van Eijk en Harry van der Zee (Micro Fashion), Leon Brouns (Company Shaping) Concept en realisatie: Label, Arnhem Artdirection: Martijn Blokland, Dick Poelen Fotografie en illustraties: Lobke van Aar, Mark Horn, Anneke Hymmen, Stefan Mandersloot, Klaartje Pander, Milan Vermeulen Lithografie: Willem Grafische Bewerkingen, Halle Drukwerk: Graficiënt Printmedia, Almere Redactieadres: Postbus 200, 2800 AE Gouda 0182 56 32 00, [email protected] www.twitter.com/bakertillyberk, www.bakertillyberk.nl Aan de samenstelling van deze uitgave wordt veel zorg besteed. Niettemin kan geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor mogelijke onjuistheden. Gezien het min of meer algemene karakter van de artikelen kan niet worden ingestaan voor de toepassingsmogelijkheden in specifieke situaties. Na verkregen schriftelijke toestemming is overname van artikelen toegestaan, mits integraal en met bronvermelding.

Nieuws 4 Tot uw dienst − werkkostenregeling 6 Advies 14 In de branche − automotive 16 Dossier − informatiebeveiliging 20


3

nieuws

Altijd

in control

De stichting is populair

Prof. mr. Kid Schwarz

flexibel BV-recht? Het bv-recht wordt ingrijpend vernieuwd. De wijzigingen zijn vooral van belang voor bv’s met meer dan één aandeelhouder. Kid Schwarz, hoogleraar handels- en ondernemingsrecht aan de Universiteit van Maastricht, licht toe.

Baker Tilly Berk geeft kwaliteitskeurmerk af

Het gebruik van de stichting als rechtsvorm is de afgelopen dertig jaar enorm toegenomen. Bekend zijn de stichtingen met ideële doelen en activiteiten. De stichting kan echter ook gebruikt worden door familiebedrijven. Bijvoorbeeld als er sprake is van bedrijfsopvolging en het wenselijk is een splitsing aan te brengen tussen zeggenschap over en het economisch belang in een onderneming. Voor alle stichtingen geldt dat er op fiscaal gebied de laatste jaren veel is veranderd. Daarom hebben Kid Schwarz, hoogleraar Handels- en Ondernemingsrecht, en Ingrid Schröder, belastingadviseur, het eerder verschenen boek Stichting en fiscus geactualiseerd en opnieuw uitgebracht.

Roy Kremer (Baker Tilly Berk), Ivonne Kirschbaum (Addition Knowledge House)

“De audit was een bewuste keuze om te laten zien dat we ‘in control’ zijn”, vertelt Ivonne Kirschbaum, Associate Director van Addition Knowledge House. Het bedrijf is IT-specialist op het gebied van migrations en maintenance en een van de mkb-serviceorganisaties waar Baker Tilly Berk een ISAE 3402 type 2 verklaring heeft afgegeven. Met deze verklaring kan Addition Knowledge House aan opdrachtgevers laten zien dat er een systeem van interne beheersing aanwezig is en effectieve maatregelen zijn getroffen om de risico’s te beperken wanneer zij (financiële of ICT-)processen aan hen uitbesteden. De opdrachtgever draagt immers altijd de eindverantwoordelijkheid, ook wanneer hij bepaalde bedrijfsprocessen heeft uitbesteed. De ISAE 3402 verklaring, een internationaal erkende standaard, is een krachtig instrument voor serviceorganisaties om opdrachtgevers de zekerheid te bieden dat de uitbestede processen in goede handen zijn. Baker Tilly Berk toetst bij bedrijven of de benodigde maatregelen om risico’s te beperken zijn getroffen en of ze effectief zijn. Ook kunnen we bedrijven adviseren bij het opzetten van een intern beheersingssysteem. Meer weten over het kwaliteitskeurmerk ISAE 3402? Neem dan contact op met de IT-auditors van Baker Tilly Berk via 0546 82 70 00 of [email protected].

Met ISAE 3402 laat u zien dat de kwaliteit van uw dienstverlening op orde is 4


Het boek is een handig hulpmiddel voor onder meer stichtingbestuurders en toezichthouders. De auteurs, beiden verbonden aan Bureau Vaktechniek van Baker Tilly Berk, schetsen een helder beeld van de bruikbaarheid en de juridische aspecten van een stichting. Zo is er ruime aandacht voor de positie van de bestuurders en toezichthouders en wordt ingegaan op de invoering van bijvoorbeeld de ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling) en wijzigingen in de regelingen voor giftenaftrek, vrijwilligersaftrek en fondsenwerving.

een exemplaar ontvangen? Wilt u het boek Stichting en fiscus ontvangen? Neem contact op met een van onze adviseurs bij u in de buurt!

Voor iPad én iPhone

Belastingwijzer App Onze gratis Belastingwijzer App is nu – behalve voor de iPad – ook beschikbaar voor iPhone. Zo heeft u nog gemakkelijker toegang tot een actueel naslagwerk dat u wegwijs maakt in de voortdurend veranderende belastingwetgeving van Nederland. U vindt snel én eenvoudig alle regelingen en maatregelen die op 1 januari 2012 in werking zijn getreden. Groot voordeel ten opzichte van de papieren belastingwijzer: de app is altijd up-to-date. Wijzigingen worden aangeboden als update via de App Store van Apple. www.bakertillyberk.nl/app

evenementenagenda

Financieel Café Ontmoetingsplek voor controllers en administrateurs

Wilt u kennismaken met uw financiële collega’s in de regio? Kennis en ervaring uitwisselen? En tegelijkertijd bijgespijkerd worden op het gebied van bijvoorbeeld subsidieregelingen of financiële instrumenten en wat dit betekent voor uw organisatie? Kom dan naar het Baker Tilly Berk Financieel Café in Almelo, Goes of Rotterdam. Kijk voor meer informatie op www.bakertillyberk.nl/financieelcafe

Middag met gratis advies Bijpraten over het bv-recht en ontslagrecht

Op (bedrijfs)juridisch gebied staat veel te gebeuren. Het bv-recht wordt ingrijpend vernieuwd en er zijn plannen om het ontslagrecht te versoepelen. Onze bedrijfsjuristen praten u in één middag bij over de belangrijkste ontwikkelingen en wat de consequenties van deze veranderingen zijn voor u als ondernemer. Interesse? Kijk voor meer informatie op www.bakertillyberk.nl/flexbv

“Er komen meer mogelijkheden tot nuancering van stemrecht en winstrecht. Aandelen van hetzelfde soort kunnen

dan in stemmenmacht verschillen. Zo kan bepaald worden dat de aandelen van Hans of de aandelen met de nummers 1 tot en met 20, tien stemmen hebben en andere aandelen slechts één. Ook wordt het mogelijk aandelen zonder stemrecht of winstrecht in te voeren. Bovendien kan de vergadering van aandelen van een bepaalde soort de bevoegdheid krijgen bestuurders te benoemen of te ontslaan.” “Stel dat Bart, Els en Koen aandeelhouder zijn. Dan

zouden ze elk aandelen van een bepaalde soort kunnen krijgen. Statutair kun je dan bepalen dat ‘de vergadering van aandelen Bart’ één bestuurder benoemt, net als de aandeelhoudersvergaderingen van aandelen Els en Koen. In feite benoemt iedere aandeelhouder dan een ‘eigen’ bestuurder. Daarnaast wordt het mogelijk om het ontslag van een bestuurder niet te leggen bij de benoemende aandeelhoudersvergadering, maar bij de vergadering van alle aandeelhouders gezamenlijk. Ook het gebruik van onoverdraagbare aandelen wordt een optie. Dit maakt het mogelijk aandeelhouders in de bv te binden.” “Naast deze verruiming van mogelijkheden vervallen er een aantal eisen. Belangrijk is het vervallen van de verplichte

beperking van vrije overdraagbaarheid van aandelen. Uitgangspunt is dat een aandeelhouder die aandelen wil overdragen aan een buitenstaander, deze eerst moet aanbieden aan medeaandeelhouders. Statutair kunt u een ander systeem van blokkering kiezen, maar de blokkeringsregeling kan ook worden geschrapt. Aandelen zijn dan vrij overdraagbaar. Ook vervalt het kapitaalbeschermingsrecht. Bij oprichting geldt geen minimum kapitaal en de accountantsverklaring bij storting in natura verdwijnt. De bv mag verkrijging van aandelen door derden financieren en uitkeringen aan aandeelhouders kunnen in beginsel onbeperkt plaatsvinden. Echter, de bestuurdersaansprakelijkheid richting bv en derden neemt verder toe. De conclusie is dat het bv-recht weliswaar flexibeler wordt, maar daardoor niet eenvoudiger voor de gebruiker.”

meer weten? De nieuwe wetgeving is, na invoering op 1 oktober 2012, direct van toepassing op de bestaande bv’s. Om dan gebruik te maken van bijvoorbeeld stemrechtloze aandelen zouden de statuten moeten worden aangepast. Uw adviseur bij Baker Tilly Berk kan u alles vertellen over de eventuele kansen en risico’s voor uw onderneming. www.bakertillyberk.nl


5

tot uw dienst

soneel ies THEMA: per DIENST: loonheffing, fiscaal adv

Werkkosten…

hoe moet ik het regelen? Veel werkgevers laten de werkkostenregeling nog links liggen. Maar hoewel de overgangsregeling pas in 2014 vervalt, is het in veel gevallen verstandig op tijd voorbereidingen te treffen voor het toepassen van de nieuwe regeling. Ook kan de werkkostenregeling juist voordelig uitpakken. We vragen Karin Herman-Droog, loonbelastingspecialist bij Baker Tilly Berk, om uitleg.

caroline bolder, helvoet:

‘Voor ons pakt de regeling goed uit’

Fotografie Anneke Hymmen

Uit onderzoek blijkt dat nog niet veel werk gevers de werkkostenregeling toepassen. Enig idee waarom? “Ja, ik denk het wel. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 25 procent van de werkgevers denkt dat de werkkostenregeling uiteindelijk niet doorgaat. Ze vinden het zonde van de tijd om er energie in te steken. Daarnaast zijn er werkgevers voor wie de werkkostenregeling nadelig uitpakt. Zij wachten zo lang mogelijk met de invoering ervan. Ten slotte merk ik in de praktijk dat er werkgevers zijn die denken dat het allemaal veel te ingewikkeld is.”

Is dat terecht? “Niet in alle gevallen. De werkgevers die al zijn overgestapt zijn juist erg tevreden over de werkkostenregeling. Zij hebben geen discussies meer over allerlei vergoedingen en komen ruim uit met het budget van 1,4 procent in 2012. De regeling wordt door de werkgevers niet als ingewikkeld ervaren. En ze besparen zich de kosten van bijvoorbeeld de heffing van 20 procent op kerstpakketten. De werkgevers die denken dat de werkkostenregeling uiteindelijk niet doorgaat, moet ik teleurstellen. Ik heb natuurlijk geen glazen

meer weten?

Via een scan kunnen wij kijken hoe de werkkostenregeling voor u uitpakt. Ook kunnen we helpen bij het implementeren van de regeling. Bel uw adviseur voor meer advies of neem contact op met Karin Herman-Droog, 010 253 59 00.

6


bol en met verkiezingen voor de deur weet je het nooit zeker, maar niets wijst er op dat de werkkostenregeling weer zal worden afgeschaft. Bovendien zijn een aantal grote (overheids)werkgevers al overgestapt op de werkkostenregeling. Daarnaast lijkt het erop dat als gevolg van het Lenteakkoord de werkkostenregeling gebruikt kan gaan worden om een vergoeding voor zakelijke kilometers mogelijk te maken. Het budget van de werkkostenregeling zou hiervoor verhoogd worden naar 2,1 procent.”

kunnen die werkgevers, voor wie de werkkostenregeling nadelig is, nog wachten? “Dat is niet verstandig. Dan kan het wellicht nadeliger uitpakken. Veel werkgevers hebben in 2010 globaal gekeken naar de gevolgen van de werkkostenregeling. Tijdens de parlementaire behandeling, eind 2010, zijn er echter nog een paar belangrijke wijzigingen doorgevoerd. Door die wijzigingen kan de werkkostenregeling mogelijk toch voordelig uitpakken. Door nu al maatregelen te nemen kan een werkgever de pijn van de invoering van de werkkostenregeling mogelijk verzachten. Veel van die maatregelen kosten echter wel tijd. Als een werkgever nu een vergoeding geeft voor de mobiele telefoon, kan hij kijken naar de mogelijkheden van het ter beschikking stellen van de mobiele telefoon. Kortom, het is belangrijk dat de werkgever nu actie onderneemt. Hetzelfde geldt voor computers, kleding, gereedschap et cetera. In sommige branches zal dit zelfs op CAO-niveau geregeld moeten worden. Ik adviseer deze werkgevers om nog eens kritisch te kijken naar de gevolgen van de werkkostenregeling. Wellicht valt het allemaal mee en anders is er nu nog tijd om de arbeidsvoorwaarden aan te passen.”

En de overige werkgevers? “Werkgevers die nog helemaal niet naar de werkkostenregeling hebben gekeken, adviseer ik om dat zo snel mogelijk te doen. Een extra argument om nu naar de nieuwe regeling te kijken, is de voorgestelde plannen voor het afschaffen van de onbelaste reiskostenvergoeding. Als dit plan doorgaat en per 1 januari 2013 wordt ingevoerd, hebben werkgevers die de werkkostenregeling toepassen mogelijk een voordeel. Ik zal een voorbeeld geven om dit te verduidelijken. Stel: Bij werkgevers A en B is de loonsom 1.000.000 euro en het totaal aan reiskostenvergoedingen voor woon-werkverkeer is 25.000 euro. Werkgever A past de werkkostenregeling niet toe. Als de onbelaste reiskostenvergoeding volledig wordt afgeschaft, kan de reiskostenvergoeding niet meer netto worden uitbetaald. Werknemers krijgen dan een bruto vergoeding of de werkgever zal de vergoeding moeten bruteren. Werkgever B past de werkkostenregeling wel toe. In 2013 is het budget 1,6 procent en werkgever B geeft jaarlijks 5.000 euro uit aan kerstpakketten. Het totale budget voor deze werkgever is 16.000 euro. Een deel van de reiskostenvergoedingen, zo’n 11.000 euro, kan dan als eindheffingsloon worden aangewezen en ten laste van het budget worden gebracht. Dit deel van de vergoeding kan dan netto uitbetaald worden. Een financieel voordeel waar zowel werkgever als werknemer profijt van hebben.”

Caroline Bolder is personeelsadviseur bij Helvoet in Tilburg, een organisatie gespecialiseerd in de productie van hoogwaardige kunststof producten en verpakkingsmaterialen voor de medische en voedingsmiddelenindustrie. Sinds 1 januari 2012 maakt het bedrijf gebruik van de werkkostenregeling voor haar 60 vaste medewerkers. “Wij benutten de mogelijkheden voor ons personeel graag optimaal. Daarom heeft onze adviseur bij Baker Tilly Berk, Peter van der Meijden, in kaart gebracht hoe de werkkostenregeling voor ons uit zou pakken. Ik wilde dit eerst zelf uitzoeken, maar waarom zou ik hier mijn hoofd over breken terwijl hij hierin is gespecialiseerd? In één oogopslag werd duidelijk dat er ruimte was voor extra netto vergoedingen voor onze werknemers. Over de vraag hoe we deze ruimte zouden invullen, hoefden we niet na te denken. Wij hebben altijd aangegeven dat we een gezonde levensstijl voor onze medewerkers heel belangrijk vinden. Dankzij de werkkostenregeling kunnen we dit nu financieel ondersteunen. Zo kunnen alle medewerkers hun jaarlijkse sportkosten tot 150 euro fiscaal vriendelijk verrekenen en is de regeling voor de aanschaf van een nieuwe fiets verruimd, waardoor iedereen een budget van 1.000 euro tot zijn beschikking heeft. Onze medewerkers reageerden ontzettend positief op deze uitbreiding van de arbeidsvoorwaarden. Voor ons pakt de werkkostenregeling dus heel goed uit.”


7

nagement branch: hserjufk Dienst: hdfefhdf PECIALISME: risicoma DIENST: internationaal advies S

nieuw model

voor modegig ant

interview

Het van oorsprong Rotterdamse familiebedrijf Micro Fashion verkoopt shirts en kwaliteitsaccessoires voor mannen. In de loop der jaren is er een structuur ontstaan van talloze buitenlandse bv’s. Drie jaar geleden werd de centralisatie ingezet. CEO Harry van der Zee: “Met name bij lastige fiscale consequenties zoals liquidatie van buitenlandse bv’s is het een enorm voordeel dat Baker Tilly Berk onderdeel is van een internationaal netwerk.” Fotografie mark horn

Wat schrijft de mode de komende tijd voor? “Voor de winter van 2012 zie je veel blauwtinten, grijsmelanges en warme winterkleuren zoals diep rood, bordeaux en groen. Volgend jaar zomer is kleur helemaal terug en brengen wij in het kader van de economische crisis een ‘positive minds’ collectie van Profuomo. Als het hoogconjunctuur is, zie je weinig kleur. Is het crisis, dan zie je de kleuren opkomen. Dan hebben mensen meer behoefte aan iets vrolijks.”

Iedereen klaagt dat het slecht gaat, maar bij Micro Fashion is het alles behalve crisis. Hoe kan dat?

Onze diensten voor Micro Fashion

diensten

• Begeleiding naar centraal geleide onderneming: liquidatie van bv’s in andere Europese landen dan Nederland. • Samenwerking met buitenlandse Baker Tilly-adviseurs voor optimale fiscale uitkomst van liquidaties. • Fiscale begeleiding van de gevolgen nu de klant in het buitenland vanuit Nederland wordt gefactureerd. • Baker Tilly Berk keek naar de risico’s bij het beheer van de voorraad nu die steeds meer in consignatie wordt gegeven. Dat betekent een meer stabiele liquiditeitspositie voor Micro Fashion.

v.l.n.r. Division Manager Corinne van Eijk, Harry van 8CEO BTB Magazine / nr 2/der 2012 Zee en eigenaar Jan Brandsma

“Wij groeien omdat we denken in oplossingen voor onze klanten. Zo leveren wij onze goederen tegenwoordig steeds vaker in consignatie. Dat wil zeggen dat de retailer ons pas betaalt als hij de goederen daadwerkelijk verkocht heeft. Dat heeft als voordeel dat we niet beperkt worden door het krimpende inkoopbudget van de retailers. En het is fijn voor de retailer, want die hoeft minder te investeren in voorraden. De voorraden staan bij hem niet op de balans, dat maakt het ondernemen lichter. En het is goed voor ons, want we delen de omzet, tegen een betere marge dan voorheen. Verder bieden we de retailer een gegarandeerde marge. Of de producten nu tegen de volle prijs worden verkocht of in de uitverkoop.”

Wat moet de retailer daar tegenover stellen? “Daarvoor willen we bijvoorbeeld exclusiviteit. Bij verschillende grote department stores in binnen- en buitenland, verzorgen we nu alle herenaccessoires waardoor we een significante omzetgroei hebben gerealiseerd. We verkopen mode, maar we lossen ook een businessprobleem op. Namelijk de mogelijkheid om met een lager werkkapitaal een hogere omzet te realiseren. Het is een businessmodel dat in deze crisistijd goed werkt. Een mooie manier om samen te groeien. Natuurlijk moet je geen armoede financieren, maar de retailer kan nu eenmaal minder makkelijk aankloppen bij een bank tegenwoordig.” BTB Magazine / nr 2/ 2012

9

t

interview

nagemen PECIALISME: risicoma DIENST: internationaal advies S

over MICRO FASHION Start Heinz Michaelis startte 78 jaar geleden de Eerste Nederlandse Dassenfabriek. Inmiddels heet het bedrijf Micro Fashion: de samentrekking van Michaelis en Rotterdam, de plek waar het begon. Familiebedrijf De huidige eigenaren zijn Michaelis’ schoonzoon Jan Brandsma en zijn vrouw. Brandsma introduceerde de luxe merken Profuomo en Michaelis. Activiteiten Profuomo heeft twee flagshipstores, één in de PC Hooftstraat in Amsterdam en één aan de Meent in Rotterdam. Daarnaast produceert Micro Fashion voor derden zoals Tommy Hilfiger en het Bijenkorf-huismerk. Een andere belangrijke activiteit is het leveren van Corporate Fashion. Corporate Fashion Corinne van Eijk, division manager: “Dertig jaar geleden zijn we dassen gaan maken voor de toenmalige PTT en de politie. Later kwamen bedrijven die het leuk vonden om een corporate das te hebben als onderdeel van representatieve kleding, zoals banken en grote kantoren. Nu leveren we een pakket aan tailor made accessoires en shirts aan het bedrijfsleven. Het is een ander traject dan via de retail, maar we hebben onze wortels in de mode dus ze hebben altijd een eigentijdse, stijlvolle uitstraling.”

Dan moeten jullie zelf wél kunnen investeren… audit: hoe beheer je een voorraad die deels elders is ondergebracht “Micro Fashion is een echt familiebedrijf. Inmiddels werkt de derde generatie hier. In tegenstelling tot corporate ondernemingen zie je dat families het geld in de onderneming houden en zuinig zijn. Wij hebben bovendien geen last van externe aandeelhouders die een dividend willen zien.”

Wat betekent dat voor jullie liquiditeitspositie? “Die is beter. Je verkoopt in hetzelfde ritme als de retailer. Je factureert elke keer dat er iets is verkocht. Dat zorgt ervoor dat de cashflow gelijkmatig is. Vroeger hadden we een enorm kapitaalbeslag bij het inkopen. Na de productie werd er uitgeleverd. Nadat we hadden gefactureerd kwam het kapitaal een maand later binnen. Of twee of drie maanden als het economisch slechter gaat, zoals nu. Dus we waren toch al aan het voorfinancieren. Of je dat nu krediet noemt of consignatie…”

Welke risico’s zijn verbonden aan deze vorm van consignatie? “Er zijn gevolgen voor het risico dat je loopt over de voorraad. De afnemer die de producten in consignatie heeft, geeft ons op hoeveel er liggen en hoeveel er zijn verkocht. Wij willen zeker weten dat zo’n getal klopt. Dat een bedrijf niet zegt dat er honderd zijn verkocht terwijl het er 150 zijn. Baker Tilly Berk vroeg ons bij de jaarlijkse 10


zodat het op de juiste manier in de boeken komt en financieel klopt? Je zult moeten controleren of de opgave klopt die de afnemers doen.”

Wat hebben jullie gedaan om het beheer van de voorraden te verbeteren? “Willen we producten in consignatie geven, dan stellen we nu als voorwaarde dat een klant is aangesloten op ons elektronische back end systeem middels Electronic Data Interchange, afgekort als EDI. Als we goederen sturen, gaat er een digitale pakbon mee. De goederen worden meteen digitaal ingeboekt. Vervolgens zien we wat er via de kassa wordt verkocht. Dus je weet wat er zou moeten liggen. Is er een verschil, dan zou dat kunnen duiden op derving. Dat cijfer kun je vergelijken met cijfers binnen de branche, zodat je kunt zien of het dervings-percentage normaal is of dat er iets bijzonders aan de hand is. En is het tijd om te inventariseren, dan gaan we letterlijk tellen. We hebben mensen die op locatie de voorraden checken.”

Hoe zijn jullie bij Baker Tilly Berk terecht gekomen? “Drie jaar geleden hadden we al het plan om ons bedrijf te centraliseren. De vraag is of je dan nog bij een big four kantoor past en die tarieven wilt betalen. We hebben bewust de switch gemaakt van een big four kantoor

‘De nieuwe werkwijze is een businessmodel dat in deze crisistijd goed werkt’ naar een kantoor dat qua schaalgrootte beter bij ons past en directe ‘hands on’ kan geven. Baker Tilly Berk deed het beste aanbod en is onderdeel van een internationaal netwerk. Bovendien was er al eens contact geweest met adviseur Jan Ruigendijk en dat was positief.”

Hoe hebben jullie de centralisatie aangepakt? “Jan Ruigendijk heeft voor ons een stappenplan gemaakt en gevraagd wat we bij hem neer wilden leggen. Hij heeft zijn buitenlandse netwerkpartners ingeschakeld om ons te helpen. We hebben de vestigingen in België, Zweden en Engeland inmiddels opgeruimd en we zijn nu bezig met Duitsland. Een betere bedrijfsstructuur en besparingen waren het gevolg.”

Waar loop je tegen aan bij liquidatie van bedrijfsonderdelen? “In Engeland hadden we een pand gehuurd. Dat moest netjes worden afgerond voordat we daar de bv konden opdoeken. In Duitsland speelt nu hetzelfde. Spanje houden we in stand. De btw is daar afwijkend, waardoor kleinere klanten een nadeel hebben als ze vanuit Nederland geleverd krijgen.”

Wat is de kracht van Baker Tilly Berk? “Het is een enorm voordeel dat Baker Tilly Berk onderdeel is van een internationaal netwerk. We hebben nu te maken met een bedrijfsoverdracht van een Zwitserse partner. Wij zijn al deels aandeelhouder en gaan nu al zijn aandelen overnemen. Er spelen dan allerlei specifieke fiscale consequenties, die onder andere verband houden met de overname van het pand. We hebben via het netwerk van Baker Tilly Berk een Zwitserse jurist gekregen die het contract verzorgt en advies geeft hoe de overname moet verlopen. En Jan Ruigendijk zit letterlijk om de hoek. Dat betekent dat de communicatielijnen kort zijn en dat we snel antwoord krijgen op onze vragen.”

Adviseur Jan Ruigendijk “In de tijd dat ik nog zelfstandig accountant was, kwam ik elke dag langs Micro Fashion. Toen al had ik de ambitie om voor ze te werken. Een gesprek indertijd verliep positief, maar wij waren als regionaal kantoor, zonder internationaal netwerk, te klein. Toen ik me eenmaal had aangesloten bij Baker Tilly Berk lag dat anders en kon ik voor ze aan de slag. Drie jaar geleden lag er bij Micro Fashion een structuur die uit veel bv’s bestond. Dat was zo gegroeid omdat Micro Fashion in verschillende landen opereert. In de Scandinavische landen, Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, Ierland, Engeland en de Benelux. Zo’n structuur is niet meer nodig, want de wereld is inmiddels flink veranderd. De technologische ontwikkelingen zijn snel gegaan. We zijn die bv’s gaan liquideren. Micro Fashion wordt nu centraal aangestuurd. Dat betekent een belangrijke besparing. Maar eerst moest ik met Patrick van Leeuwen, onze fiscalist, uitzoeken of dat wel kon. Hij kijkt dan met de buitenlandse partner welke haken en ogen er aan zitten. Die lijnen zijn kort, ook omdat we elkaar regelmatig ontmoeten op internationale conferenties.”

meer weten? Baker Tilly Berk is

onderdeel van het wereldwijde netwerk Baker Tilly International. Zo’n 150 onafhankelijke kantoren in 125 landen maken hier deel van uit. www.bakertillyinternational.com


11

uitgelicht

g

arderin CIALISME: bedrijfswa DIENST: corporate finance SPE

Waardebepaling helpt bij maken strategische keuzes

Wat is mijn bedrijf waard? Er zijn legio redenen te bedenken waarom een ondernemer de waarde van zijn bedrijf wil weten. In geval van verkoop bijvoorbeeld, of bij een herstructurering. De uitkomst van een waardebepaling mag dan voor de ondernemer belangrijk zijn, eigenlijk is het traject daarnaartoe veel relevanter. Dat brengt namelijk lessen naar boven die van waarde zijn bij het maken van de juiste strategische keuzes. illustratie Lobke van Aar

Er zijn niet zo veel natuurlijke momenten waarop een ondernemer een waardebepaling laat uitvoeren. Het kan nodig zijn bij een gerechtelijke procedure, zoals bij echtscheiding of geschil. Er kan ook een boekhoudkundige of bedrijfsmatige reden aan ten grondslag liggen, zoals het inbrengen van een onderneming in een bestaande bv of het ‘verhangen’ van de onderneming in de juridische structuur. Maar in de meeste gevallen wordt om een waardebepaling gevraagd als de ondernemer overweegt om te stoppen met werken. In dat geval wordt de waardebepaling uitgevoerd op basis van de beschikbare gegevens. De waardebepaling wordt enkel en alleen gebruikt om de verwachtingen omtrent de verkoopprijs te toetsen. Dat is jammer, want voor het toepassen van de kennis die je tijdens de analyse opdoet is het dan vaak te laat. In een veel eerder stadium is waardebepaling juist doelmatig bij het maken van strategische keuzes. Om te kunnen groeien is immers een goede planning noodzakelijk. “Getallen zijn leuk, maar het traject daarnaartoe is relevanter”, zeggen Franka Morssink en Joop van As van Baker Tilly Berk Corporate Finance. “De betekenis van de cijfers maakt de ondernemer wijzer.”

Geen hogere wiskunde! Het opstellen van een waardebepaling is geen hogere wiskunde. Het is niets anders dan de uitkomst van een financiële analyse die wordt samengesteld op basis van historische jaarrekeningen en een prognose van de onderneming. Hierbij wordt breder gekeken dan alleen maar naar de financi12


ële parameters. Zo wordt ook het verhaal achter de cijfers van binnenuit bekeken en worden vragen gesteld. In welke fase bevindt de onderneming zich? Wat doet de onderneming goed, en ook, welke uitdagingen staan er op stapel? Wat is de kwaliteit van het klantenbestand? Is de onderneming afhankelijk van bepaalde leveranciers?

Marktpositie Ook wordt een blik naar buiten geworpen. Wat is de marktpositie ten opzichte van andere ondernemingen? Komt de marge overeen met wat je mag verwachten in de branche? Wat doen de concurrenten en wat kun je daaruit afleiden? Het kritisch bekijken van eigen cijfers en het vergelijken van cijfers en ratio’s van concurrenten geeft een brede visie.

‘De betekenis van de cijfers maakt je als ondernemer wijzer’ Bovendien worden scenario’s doorgerekend die een inzicht geven in de waardedrijvende factoren van de onderneming. “Veel bedrijven focussen op omzetgroei: groei is goed”, zeggen Franka Morssink en Joop van As. “Maar vaak stijgt de waarde van het bedrijf al door een relatief kleine margeverbetering en is een verbetering van de bruto marge makkelijker te realiseren dan een grote omzetsprong.”

‘Getallen zijn leuk, maar het traject ernaartoe blijkt voor de ondernemer relevanter’ Het doornemen van scenario’s op basis van de cijfers blijkt vaak een eyeopener te zijn. Een voorbeeld. Een detacheerder in de bouw heeft het idee dat hij meer marge maakt met zijn eigen mensen dan met de zzp’ers die hij inhuurt. Maar doorberekening leert dat de kosten van eigen personeel ook hoger zijn en dat eigen personeel de waarde echt niet gunstiger beïnvloedt, zoals de detacheerder dacht. Joop van As: “Die ondernemer trekt dus aan iets wat uiteindelijk niet helpt, maar wat wel extra risico’s met zich meebrengt. Bij minder opdrachten heb je immers een teveel aan personeel.”

Verkoopklaar maken Een waardebepaling kan in elke fase waarin de onderneming zit helpen. Als de ondernemer één keer in de paar jaar scherp gezet wordt en de juiste focus krijgt, is dat altijd goed. Als je het hebt over het ‘verkoopklaar’ maken dan moet je denken aan twee of drie jaar van tevoren, zodat de ondernemer vooraf een aantal maatregelen kan treffen. Zo is het verstandig om de zelfstandigheid binnen de organisatie te stimuleren, waardoor de onderneming minder afhankelijk wordt van de dga. De ondernemer zorgt ook voor een gedegen financieel en commercieel plan voor de aankomende jaren. Hij concentreert zich op waardecreërende factoren van de onderneming en zorgt voor een stabiele omzetbasis met vaste klanten, meerjarige contracten en een gevulde orderpijplijn. In een verkoopsessie moet bovendien de resultatenrekening ‘schoon’

zijn. Er mogen geen privékosten door de cijfers van de onderneming lopen. Managementvergoeding en intercompany-huur moeten marktconform zijn. “Hoe minder je hoeft uit te leggen, hoe makkelijker je de deal maakt.” Een teveel aan eigen vermogen kan beter in de jaren voorafgaand aan de transactie als dividend worden uitgekeerd. Op die manier is het eerste deel van de waarde van de onderneming al te gelde gemaakt.

WaardeInzicht slimme tool voor waardebepaling Benieuwd naar de waarde van uw bedrijf, waar u staat, of wat de waardecreërende factoren zijn? WaardeInzicht van Baker Tilly Berk is een nieuw instrument waarmee snel en tegen een beperkt vast bedrag een indicatieve waardebepaling kan worden uitgevoerd. Op basis van onder meer historische jaarrekeningen en een door de ondernemer opgestelde prognose voert Baker Tilly Berk Corporate Finance deze waardering uit. De waardebepaling wordt in een beknopte rapportage verwerkt. In een eindbespreking komen bovendien eventuele aandachtspunten en waardecreërende zaken aan de orde.

meer weten? Meer informatie over WaardeInzicht is te vinden op www.bakertillyberk-cf.nl. Of neem contact op met Franka Morssink of Joop van As van Baker Tilly Berk Corporate Finance, 030 204 01 00.


13

advies

tip:

Wetsvoorstel

Niet aangeven aansluitverschillen leidt tot boete

Onlangs heeft Hof Amsterdam geoordeeld dat terecht een boete voor grove schuld is opgelegd voor het niet aangeven van aansluitverschillen tussen de ingediende btwaangiftes en de jaarlijkse herrekening. De btw-aangiftes werden door de ondernemer zelf ingediend aan de hand van zijn ontvangsten en uitgaven. Maar deze aangiftes sloten niet aan bij de administratie van de ondernemer en de herrekening die jaarlijks door zijn adviseur werd gemaakt. De ondernemer liet na deze verschillen te melden bij de Belastingdienst. Hij dacht dat bij de controle van de jaarstukken en het opleggen van de VPB-aanslag, automatisch een naheffingsaanslag voor de btw zou worden opgelegd. Geconstateerde verschillen dienen ondernemers echter zelf schriftelijk te melden. Wij adviseren u bij het constateren van verschillen deze zo snel mogelijk te melden aan de Belastingdienst. Vanaf 1 januari 2012 is deze melding verplicht gesteld op straffe van hoge boetes.

meer weten? Neem

contact op met partner Btwadviesgroep Jayant Rakhan, 030 258 70 00 of e-mail [email protected].

14


winstuitkering in de zorg

Om het voor aanbieders van medisch-specialistische zorg makkelijker te maken privaat kapitaal in de vorm van risicodragend (eigen) vermogen aan te trekken, ligt er een wetsvoorstel om winstuitkering mogelijk te maken. Als het wetsvoorstel wordt goedgekeurd, mogen meer aanbieders van medisch-specialistische zorg onder voorwaarden winst uitkeren (m.i.v. 1 januari 2012). Deze wetswijziging heeft ook fiscale consequenties. Veel zorginstellingen maken momenteel gebruik van de zorgvrijstelling in de vennootschapsbelasting. Maar die vrijstelling vervalt wanneer winsten kunnen worden uitgekeerd aan private vermogensverschaffers, waardoor over de winst (al dan niet uitgekeerd) vennootschapsbelasting dient te worden voldaan. Met behulp van een zorgvuldige structurering van de deelname door private investeerders kan de zorgvrijstelling mogelijk behouden blijven.

meer weten? De adviseurs van de

branchegroep Zorg van Baker Tilly Berk kunnen u meer vertellen over het wetsvoorstel en de consequenties. Neem contact op via www.bakertillyberk.nl/zorg of 030 258 70 00.

lenteakkoord 3 adviezen om nu te doen

juist nu gunstig

Nederland moet flink bezuinigen om het begrotingstekort volgend jaar terug te brengen tot 3%. Daarom is een akkoord gesloten over een ingrijpend pakket aan bezuinigings- en hervormingsmaatregelen. Deze maatregelen heeft de staatssecretaris van Financiën begin juni in het wetsvoorstel Wet uitwerking fiscale maatregelen Begrotingsakkoord 2013 aangeboden aan de Tweede Kamer.

BelastingAdviseur ton van den broek

Dga & echtscheiding Heel wat huwelijken eindigen voortijdig in een echtscheiding. Ook de ondernemer/dga ontkomt hier niet aan. Statistisch blijkt het scheidingspercentage onder dga’s zelfs boven het gemiddelde te liggen. Wat zijn de fiscale gevolgen voor je pensioen? Drie vragen aan belastingadviseur Ton van den Broek.

1. Hoe zit het met pensioen en echtscheiding? Waar heeft een partner recht op?

Drie praktische tips om nog voordeel te hebben van de op handen zijnde maatregelen: 1. Plan uw inkomstenbelasting Vermoed u dat de eenmalige crisisheffing voor hoge inkomens op u van toepassing is? Maak dan een afspraak met uw belastingadviseur, zodat hij kan kijken naar mogelijkheden om uw belastbaar inkomen zo laag mogelijk te houden. Dat kan namelijk een aanzienlijke besparing aan inkomstenbelasting opleveren. 2. Nieuw huis mét hypotheekrenteaftrek Heeft u verhuisplannen? Zorg dan dat u vóór 1 januari 2013 verhuisd bent, zodat u nog zonder beperkingen gebruik kunt maken van de hypotheekrenteaftrek. 3. Nu inkopen doen Grote aankopen kunt u beter vóór 1 oktober 2012 doen, zodat u nog 19% in plaats van 21% btw betaald.

Tip:

Let op: de wetsvoorstellen zijn pas van toepassing als ze zijn goedgekeurd door de Eerste en Tweede Kamer. Dat is op moment van publicatie van dit magazine nog niet het geval.

in de Kennisbank op

meer weten? Lees de special Lenteakkoord bij dit magazine.

zoek op onderwerp www.bakertillyberk.nl

Overdracht familiebedrijf:

Hierin vindt u een overzicht van de belangrijkste fiscale voorstellen. Houd ook onze website in de gaten: www.bakertillyberk.nl.

Familiebedrijven zijn vaak financieel gezonde en sterke ondernemingen. Door de huidige economische situatie vallen bij veel familiebedrijven de resultaten lager uit dan voorheen. Ook zijn de verwachtingen voor de komende jaren gematigd. Dit terwijl in de kern sprake is van een gezonde onderneming met voldoende toekomstperspectief. Als er plannen zijn om het familiebedrijf over te dragen van vader of moeder op zoon of dochter, dan kunnen deze moeilijke tijden toch voordelig uitpakken.

“Bij een echtscheiding geldt de Wet verevening pensioenen. Op grond hiervan heeft de ex-partner recht op de helft van het tijdens het huwelijk opgebouwde ouderdomspensioen. Daarnaast heeft hij of zij op grond van de Pensioenwet recht op het tot het scheidingsmoment opgebouwde nabestaandenpensioen.”

Vanuit fiscaal perspectief kan het namelijk zeer interessant zijn om juist in deze tijd het familiebedrijf, tegen een relatief geringe waarde, over te dragen aan de zoon of dochter. Het is echter wel van belang deze waarde goed te onderbouwen om discussies met de Belastingdienst te voorkomen. Een Register Valuator (RV) kan helpen om tot een sterke onderbouwing van de vastgestelde waarde te komen.

“Nee, voor een dga met in eigen beheer opgebouwd pensioen is dit niet anders. Daar komt nog bij dat de partner afstorting van zijn of haar rechten bij een erkende verzekeraar kan eisen. Alleen als de continuïteit van de bv hierdoor in gevaar komt, kan aan afstorting worden ontkomen!”

Baker Tilly Berk heeft momenteel twee Register Valuators in dienst: Franka Morssink (Corporate Finance) en Maikel Rooijackers (vestiging Eindhoven). Kennis van het familiebedrijf is op al onze vestigingen aanwezig. Niet voor niets gelden we als dé landelijke specialist in de begeleiding van familiebedrijven.

“De plicht tot deze zogenaamde ‘verevening’ van de pensioenrechten bij scheiding kun je voorkomen via vóór of tijdens het huwelijk opgemaakte huwelijkse voorwaarden. Op het moment van scheiden zou het ook nog kunnen. Namelijk door dit in het echtscheidingsconvenant overeen te komen. Helaas blijkt in de praktijk dat het dan meestal te laat is… Het opnemen van een bepaling hierover in de pensioenovereenkomst is niet voldoende.”

Wat is een RV? Register Valuators zijn hoog opgeleide waarderingsspecialisten die veelal worden ingeschakeld wanneer de economische waarde van een onderneming − bijvoorbeeld in verband met bedrijfsopvolging − vastgesteld moet worden. Op het gebied van waarderingen is Register Valuator de hoogste graad van deskundigheid.

2. Is dat anders bij in eigen beheer opgebouwd pensioen?

3. Kan een dga dit voorkomen? Bijvoorbeeld in de pensioenovereenkomst?

meer weten? Uw adviseur bij Baker Tilly Berk kan u meer vertellen over de fiscale gevolgen voor het pensioen in uw specifieke situatie.


15

In de Branche

E: automotive DIENST: fiscaal advies BRANCH

‘Nieuwe koers, nieuwe energie’ De autobranche staat al enige tijd onder druk. Daarom heeft Autobedrijf Bal uit de Zeeuwse gemeente Tholen besloten de kaarten opnieuw te schudden. Eind dit jaar maakt het traditionele autobedrijf plaats voor twee fraaie ‘state of the art’ tankstations. Eigenaar Marco Bal ziet de toekomst rooskleurig in: “Dit gaat iets spectaculairs worden.” Tekst Stefanie Roos

16


“De tankstations zijn een nieuwe uitdaging waar ik veel nieuwe energie uit haal. Ik heb er alle vertrouwen in. Vooral met Baker Tilly Berk aan onze zijde. Zij zijn heel belangrijk voor ons tijdens dit proces. We zijn al klant sinds 1969, dus het is fijn om al die vertrouwde gezichten om je heen te hebben. Baker Tilly Berk heeft ons vanaf het begin geadviseerd, getoond waar de knelpunten zaten en ons geïnspireerd om het eens helemaal anders te doen. Vervolgens hebben zij het financiële gedeelte inzichtelijk gemaakt én ons begeleid in het financieringstraject richting de banken.”

“Zo’n drie jaar geleden vonden de eerste onderhandelingen met de gemeente plaats. De gemeente had een ander bestemmingsplan in gedachte voor de plek waar ons autobedrijf zich bevond. Zowel deze bedrijfsverplaatsing als de situatie waarin de autobranche verkeert, zijn aanleiding geweest om na te denken: wat willen we in de toekomst? Starten we opnieuw een autobedrijf op een andere plek of gaan we iets anders doen? Onze twee tankstations liepen prima, dus zo ontstond langzaam het plan voor twee nieuwe tankstations, waarvan één zeer uitgebreid.”

“Het nieuwe Shell Tankstation op het kruispunt van twee provinciale wegen bij Tholen wordt een schitterend, haast futuristisch gebouw met alles erop en eraan. Naast de reguliere fossiele brandstoffen gaan we ook LPG verkopen en zal er een snel-lader voor elektrische voertuigen komen. Bovendien komt er een wasstraat met wasboxen, een grote shop en een business corner met Wi-Fi. Zo kunnen passanten gewoon doorwerken terwijl ze een broodje eten. Dit wordt dus niet een gewoon tankstation, maar een energieservicepunt. Voor zowel voertuigen als mensen. Ons tweede nieuwe tankstation, van Tamoil, wordt weliswaar kleiner, maar zeker niet minder state of the art.”

adviseur Marcel Klootwijk “Wij adviseren ondernemers regelmatig om over de toekomst na te denken: bedenk wat je echt wilt, wat rendabel is en waar je nog een tijd mee vooruit kunt. Zo zijn we bij Autobedrijf Bal uitgekomen op het verhaal van de tankstations. We begeleiden ondernemers bij het inzicht krijgen in de exploitatie van de nieuwe business. Wat betekent het wanneer je de focus legt op nieuwe business? Hoe ziet dat eruit qua exploitatie, afgezet tegen doorgaan op de oude weg? En hoe ziet de transitiefase eruit? We brengen dan alle consequenties in beeld en als een keuze eenmaal is gemaakt, helpen we om een goed onderbouwd plan op te zetten met een meerjarenprognose en uitgebreide informatie en regelen we de financieringsaanvraag. Bij Autobedrijf Bal is die bij drie verschillende banken neergelegd en elke bank wilde graag financieren. Dat is bijzonder te noemen in deze tijd, maar betekent ook dat er sprake is van een goed onderbouwd plan.”


17

stelling

A: financiering BRANCHE: mkb-bedrijven THEM

‘Kredietverstrekkingen zijn moeizame trajecten geworden’

Zijn de problemen waarin veel mkb-ondernemers verkeren nu te wijten aan de algemene economische crisis of aan de starre houding van banken? Bernard Brouwer en Leon Brouns geven hun mening. Tekeningen Klaartje Pander

Banken zijn te terughoudend Bernard Brouwer: “Ja, de houding van banken is star. Enerzijds kan ik het begrijpen omdat banken in de afgelopen jaren misschien te makkelijk zijn geweest. Maar het is nu de andere kant op geslagen, ingegeven door de strengere regels die ze zelf kregen opgelegd, waardoor de banken veel meer naar hun eigen positie kijken. Waar het vroeger een lokkertje was voor de bank om klanten binnen te halen, is nu het een serieuze aangelegenheid geworden, waarbij steeds vaker borgstellingen door de banken worden geëist. Bovendien kijken banken bijzonder kritisch naar de sectoren waarin bedrijven opereren. Als er onroerend goed meespeelt dan is dat ook een belangrijke factor voor een bank om de bestaande financiering te heroverwegen. WOZ-waarden gaan omlaag, waarmee ook de zekerheden voor de bank omlaag gaan. Los van de houding van de banken is er een ander element dat meespeelt wanneer een ondernemer vanuit zijn holding of privé geld stopt in zijn onderneming om de continuïteit van het bedrijf te verzekeren. De Belasting-dienst vergelijkt of deze lening verstrekt had kunnen worden door een bank. De dienst

kan vervolgens tot de conclusie komen dat de lening niet onder zakelijke voorwaarden is verstrekt. Gaat de onderneming toch failliet, dan mag het bedrag niet ten laste van de fiscale winst worden gebracht. Dat werkt dus dubbel door. De fiscale advieswereld heeft dit aangekaart bij de staatssecretaris met het dringende verzoek om versoepeling, maar tot nu toe is daar geen gehoor aan gegeven.”

De juiste informatie “Kredietverstrekkingen zijn moeizame trajecten geworden. De bank vraagt veel informatie en de bedrijven moeten behalve de jaarrekeningen opstellen, tevens liquiditeitsprognoses geven, een ondernemingsplan opstellen en meerdere gesprekken voeren om de bank te overtuigen. Veel mkb-bedrijven zijn nog onvoldoende toegerust om de juiste informatie te leveren, omdat ze daar nu eenmaal in het verleden niet mee te maken hebben gehad. Waar je vroeger energie stak in het ondernemen zelf, moet je nu veel meer energie steken in het overeind houden van je bedrijf. Ik denk dat de rol van adviesbureaus steeds groter zal worden. De bank verlangt dat cijfers op een bepaalde manier worden aangeleverd. Vaak is dat een bepaald jargon waarin een bedrijf niet bedreven is. Er gaat veel meer werk zitten in de voorbereiding.”

Bernard Brouwer is sinds 1995 partner bij Baker Tilly Berk te Eindhoven. Daarvoor werkte hij bij de Belastingdienst en vervolgens als belastingadviseur. Bernard Brouwer volgde aan de Rijks Universiteit Leiden de studies Fiscaal Recht en Staatsrecht.

18


Leon Brouns: “Nee, banken zijn eerder kritisch dan terughoudend en dat is logisch. Een financiering is een belangrijke inkomstenbron voor banken. Mede door de crisis willen banken de kwaliteit van de bedrijfsvoering wel steeds beter toetsen. Helaas onderbouwen ondernemers hun financieringsaanvragen vaak onvoldoende. Bovendien hebben veel ondernemers er moeite mee om hun eigen kwaliteit te verkopen. Een ondernemer wil zelf sturen, maar hoe anders is dat als het om zijn financiering gaat. Benadruk de positieve kwaliteiten, benoem de risico’s en geef aan hoe je die oplost. Dat gebeurt nog te weinig. Een ondernemer gebruikt ook vaak oneigenlijke argumenten: ‘Ik heb toch altijd mijn rente betaald’ is populair. De bank is daar echt niet van onder de indruk. Integendeel.”

Kritische houding “De ondernemer zal eraan moeten wennen dat de bank steeds meer en gedetailleerdere informatie vraagt over zijn bedrijfsvoering in brede zin. Het gaat al lang niet meer alleen om de cijfers en de zekerheden. Met deze kritische houding toetst de bank ook de ondernemer. De informatie die de bank vraagt, moet de ondernemer zelf ook willen hebben. Het probleem is dat veel ondernemers onvoldoende weten hoe een bank denkt, werkt en omgaat met financieringsaanvragen. Ook kunnen veel bankiers zich slecht verplaatsen in de

‘Veel ondernemers weten niet hoe een bank denkt en werkt’

belevingswereld van de ondernemer. Bankiers en ondernemers ondernemen op een verschillende manier. Beiden spreken een andere taal en dat maakt de communicatie complex. Deze taalbarrière wordt naar mijn overtuiging veroorzaakt door een verschillend risicobesef. Bankieren is risicomijdend gedrag, terwijl risicomijdend gedrag voor een ondernemer betekent dat hij zijn bedrijf beter kan sluiten. Ik zie wel dat de verschillen tussen ondernemer en bankier verschuiven, maar dat gaat erg langzaam. Op korte termijn helpt dat de ondernemer nog niet. De adviseurs van de ondernemer vervullen een positieve rol, die van tolk. Met niet alleen een focus op de cijfers, maar ook op de processen achter de cijfers. In de financieringsaanvraag moeten ook de vragen beantwoord worden die de bank later gaat stellen. Krediet genoeg voor wie goed beslagen ten ijs komt.”

Leon Brouns is eigenaar van Company Shaping, een advies organisatie die zich richt op het oplossen van organisatieknelpunten, waaronder financieringsvraagstukken in ondernemingen. Daarvoor was hij onder meer directeur van Rabobank Helmond en projectleider Bijzonder Beheer.

Banken knijpen in mkb-krediet De financieringsmogelijkheden voor mbk-ondernemingen zijn in de afgelopen jaren drastisch verkleind. Zo verstrekten de banken in 2009 slechts 15,7 miljard euro aan nieuwe kredieten, een kwart minder dan het jaar daarvoor. En volgens economisch adviseur Jan van de Poel (oud-ABP-cfo, hoogleraar Riskmanagement en partner bij Baker Tilly Berk), zal de financiering die banken het mkb verstrekken in 2012 met 20 procent dalen. Lokten de banken in het verleden mkb-ondernemers nog met gelikte advertenties, vandaag de dag moet de ondernemer zijn hele doopceel lichten, wil hij in aanmerking komen voor een lening.


19

dossier

dienst: IT advisory

Roy Kremer over de IT Audit

Ondergeschoven kindje binnen het mkb

Informatiebeveiliging

“Dagelijks voer ik audits uit bij mkb-bedrijven. Dan beoordeel ik de risico’s en de getroffen beheersmaatregelen binnen ict-omgevingen en adviseer ik management en directie over de betrouwbaarheid, integriteit en beschikbaarheid van de gegevensverwerkende systemen. Awareness is een belangrijke uitkomst van die audit. Ik kijk eerst hoe belangrijk een ondernemer IT vindt, in hoeverre IT zijn bedrijfsprocessen ondersteunt en hoe hij tegenover risico’s staat. Iemands opvatting van risico is namelijk heel belangrijk. Als we dan een risicoanalyse hebben uitgevoerd, dan blijkt vaak dat de werkelijke risico’s ontbreken in die opvatting. En dat kan een eyeopener zijn.”

Een medewerker die zijn usb-stick in de leaseauto laat liggen waardoor bedrijfsinformatie op straat komt te liggen, onveilig surfgedrag waarmee virussen of spyware op bedrijfspc’s belanden, diefstal van informatie door hackers, rancuneus personeel of ketenpartners, IT-systemen die stilvallen… Het zijn geen incidenten, maar dagelijkse realiteit in het bedrijfsleven. Een realiteit waar een flink kostenplaatje aan hangt. Tekst Mark van Harreveld

Informatiebeveiliging staat niet altijd boven aan de agenda van ondernemers. Zonde en riskant, vindt Roy Kremer, Senior Manager IT Audit bij Baker Tilly Berk. “Ondernemingen worden steeds kwetsbaarder omdat de afhankelijkheid van IT toeneemt. Via internet komt de buitenwereld de organisatie binnen en medewerkers nemen in het kader van het Nieuwe Werken het werk mee naar huis. Ook wordt meer informatie gedeeld met bijvoorbeeld ketenpartners of met de IT-leverancier van de organisatie, waardoor informatie evenmin binnen de organisatiegrenzen blijft.” Tegelijkertijd neemt het aantal IT-risico’s toe en wordt hacken steeds eenvoudiger: even googlen of zoeken op YouTube levert complete handleidingen en filmpjes op waarmee een beginnend hacker aan de slag kan. Dat alles eist zijn tol. Het percentage Nederlandse managers dat vorig jaar last had van cybercrime is maar liefst 43 procent. En hoewel betrouwbare cijfers ontbreken, ondervindt meer dan de helft van de getroffen bedrijven forse financiële schade door cybercrime of uitvallende IT-systemen. Beveiliging van informatie en van systemen is dus een must. En daarbij moet u niet alleen denken aan beveiliging tegen inbraken van buitenaf, maar ook aan uitval van apparatuur (downtime & data recovery), virussen en spyware en het ontvreemden van bedrijfskritische gegevens door medewerkers.

Eigen medewerkers grootste risico Vooral dit laatste is een groot probleem aldus Roy Kremer, die bedrijven adviseert bij het beveiligen van hun informatiesystemen: “Het eigen personeel vormt vaak het grootste risico. Een risico dat vele vormen kan aannemen: het lekken of stelen van bedrijfskritische of financiële data door ontevreden of ontslagen werknemers, verlies van laptop of usb, diefstal van creditcardgegevens of klantinformatie, het doorsturen van bedrijfsdocumenten naar privémailaccounts. Juist in 20


sterk concurrerende branches, bij handelsbedrijven die met eindconsumenten werken of waar veel patenten in omgaan, komt het voor.” Des te vreemder dat IT-beveiliging nauwelijks leeft binnen mkbbedrijven. Dat heeft volgens Kremer verschillende oorzaken: “De kosten van informatiediefstal zijn allereerst moeilijk in te schatten door ondernemers. Ook is het vertrouwen van ondernemers in hun medewerkers en ketenpartners groot − ze werken er immers vaak al jaren mee samen. Een andere reden is dat veel IT-risico’s onzichtbaar zijn. Zo beseft een bedrijf dat al jaren zaken doet met een bepaalde IT-leverancier, niet dat die leverancier intussen ook gegroeid is en dat er aan die kant dus meer mensen bij de bedrijfsgegevens kunnen. Dat risicobewustzijn is onvoldoende.”

Beschikbaarheid, onderschatte kostenpost Volgens Kremer draait beveiliging van informatie om drie aspecten: beschikbaarheid, integriteit en vertrouwelijkheid. Kremer: “Beschikbaarheid wil zeggen in hoeverre informatie of functionaliteit tijdig, volledig en op het juiste moment toegankelijk is. Kortom: of de informatieverwerking ongestoord voortgang kan vinden. En ook hier worden de kosten en de risico’s structureel onderschat. Een ondernemer denkt logischerwijs aan zaken als stroomstoringen, storing in de hard- of software, het niet kunnen terugzetten van de back-up of brand en overstroming. Maar dat zijn natuurlijk niet de enige risico’s. Het kan ook voorkomen dat leveranciers niet over gelijkwaardige vervangingshardware beschikken, dat er dataverlies optreedt, dat de servers of applicaties die door een externe partij beheerd worden niet beschikbaar zijn of dat de primaire processen stil komen te vallen omdat het internet niet toegankelijk is. En dat is maar een fractie van wat er allemaal nog meer mis kan gaan. Dat de kosten voor het niet beschikbaar hebben van IT-applicaties te verwaarlozen zijn, is een

fabeltje. Uitval kost een ondernemer handenvol geld. Een bedrijf met vijftien medewerkers dat na een storing van acht uur op de server moet terugvallen op een back-up van drie dagen oud, is al gauw meer dan vierentwintigduizend euro kwijt. En dan hebben we het nog niet eens over de schade als gevolg van ontevreden klanten of reputatieschade.”

Integriteit, de ver-van-mijn-bed-show Het tweede aspect van beveiliging, integriteit, blijkt voor veel ondernemers nog een ver-van-mijn-bed-show. Integriteit heeft betrekking op de mate waarin gegevens juist en volledig zijn − niet onbelangrijk in een dynamisch en concurrerend speelveld. Toch wordt ook de waarde van juiste informatie onderschat. Risico’s op dit gebied worden dan ook al snel gedefinieerd in termen van foutieve prijzen, invoerfouten, ongebruikelijke transacties en fictieve orders. Correct gedacht, maar de lijst is helaas een stuk langer. Kremer: “Onjuiste of niet beschikbare informatie kan leiden tot verkeerde beslissingen, medewerkers of hackers kunnen wijzigingen in het systeem aanbrengen, ongeautoriseerd goederen leveren, prijzen aanpassen of salarissen naar fictieve werknemers en geld naar gewijzigde bankrekeningen overmaken.

“De audit wijst de ondernemer op risico’s waar hij voordien nooit bij stilstond, maar die reëel zijn en zijn bedrijfsvoering in gevaar kunnen brengen. Door de vinger op de zere plek te leggen gaat een ondernemer zich afvragen hoe belangrijk hij integriteit, beschikbaarheid en vertrouwelijkheid eigenlijk vindt. En daar begint die awareness. Risico’s concreet maken hoort daarbij. Zaken als beschikbaarheid druk ik altijd uit in omzetverlies: wat kost het je nou als je systemen niet meer beschikbaar zijn? En waarom vind je het niet erg dat jouw leverancier overal bij kan? Hoe dring je de rechten van systeembeheerders terug zodat ze minder aan je systemen kunnen wijzigen? En hoe regel je de rollen en rechten van je medewerkers? Deze audit pakt dit soort zaken integraal op.”

meer weten? De IT-auditors van Baker Tilly Berk zijn ervaren en breed inzetbaar. Wilt u vrijblijvend kennismaken met een van onze IT-auditors? Neem dan contact met ons op via 0546 82 70 00 of [email protected].

78% van de bedrijven stelt dat gegevens uitlekken door nalatig gedrag of door kwaadwillend personeel? | Het verlies van laptops en andere mobiele apparaten 35%, blunders 32% en systeemfouten 29% de voornaamste oorzaak van datalekken zijn? | De meeste digitale inbraken bij bedrijven en organisaties plaatsvinden via standaard of eenvoudig te raden wachtwoorden? Wist u dat…


21

dossier

dienst: IT advisory Informatielek Ondernemers hebben bovendien snel de neiging de verantwoordelijkheid voor juiste informatie bij de boekhouder, accountant of de leverancier te leggen.”

Vertrouwelijkheid, niet vanzelfsprekend

Waar een slechte beveiliging toe kan leiden bleek in april van dit jaar toen onderzoeksjournalisten van het tv-programma Zembla op kinderlijk eenvoudige wijze inbraken in de database van Verzuimreductie, het grootste verzuimbedrijf van Nederland. Het computersysteem was vatbaar voor een zogeheten SQL-injectie, een zwakke plek in de beveiliging waarmee een hacker niet alleen informatie uit de database kan ophalen, maar ook informatie kan toevoegen, verwijderen of wijzigen. Het bleek mogelijk om binnen een half uur rechten en wachtwoorden te achterhalen waarmee toegang werd verkregen tot de database. En daarmee tot de persoonlijke en medische gegevens van meer dan 300.000 werknemers van de bij Verzuimreductie aangesloten bedrijven. Nooit eerder kwam zo veel gevoelige informatie op straat te liggen: Burgerservicenummers, adresgegevens, medische gegevens en werkpatronen. Het systeem was verouderd en in de loop der jaren waren weliswaar beveiligingsverbeteringen doorgevoerd, maar de zwakke plekken waren daarbij niet verwijderd. Zo was een nieuwe, streng beveiligde inlogpagina geïnstalleerd, maar bleef de oude inlogpagina daarnaast nog in gebruik. En via die poort kon gewoon ingebroken worden. Ook hielden gebruikers er zeer eenvoudige wachtwoorden op na: 123456 en 12345678. Bekijk de uitzending van Zembla via: www.bakertillyberk.nl/itadvisory

Het laatste aspect van beveiliging is vertrouwelijkheid: de mate waarin de toegang tot gegevens en functionaliteit beperkt is tot diegene die daartoe bevoegd is. De uitspraken ‘Mijn personeel is te vertrouwen’, ‘ze zijn al jaren in dienst’, ‘als het niet goed gaat met de onderneming, dan gaat het met hen ook niet goed’ en ‘ik controleer toch de bankafschriften’ zijn veelgehoorde argumenten die een professionele benadering van IT-beveiliging in de weg staan. Want ook op dit gebied is de lijst met do’s en vooral dont’s lang. Kremer: “Vertrouwelijkheid raakt veel en vooral uiteenlopende aspecten van beveiliging. Denk bijvoorbeeld aan slechte wachtwoorden, gebrekkige procedures voor in- en uitdiensttreding, inzicht in vertrouwelijke gegevens door ongeautoriseerde medewerkers, social media, medewerkers die op kantoor op eigen laptops en usb’s werken, het ontbreken van een clean desk of screen policy, slechte beveiliging door externe partijen die nauw met de onderneming samenwerken. En niet te vergeten: de vaak veel te ruime rechten en rollen voor medewerkers.” Met name die autorisatie is Kremer een doorn in het oog: “Laat medewerkers niet zomaar overal bij, toegang moet plaatsvinden op basis van functie. Ik zie vaak dat er een IT-systeem is geïmplementeerd waarbij iedereen rechten heeft gekregen en overal bij kan ‘omdat dat zo handig is’. Wanneer een nieuw systeem wordt geïnstalleerd, dan is er altijd veel aandacht aan de procesondersteuning en het testen. Dat kost echter zo veel tijd dat de inrichting van rechten en rollen in de applicatie bijna altijd het sluitstuk vormt. En vervolgens wordt vergeten om die rechten en rollen opnieuw te definiëren. Terwijl juist daar het accent op zou moeten liggen.”

Beveiliging, geen eenvoudige opgave Hoe kunt u, als ondernemer, wanneer u geconfronteerd wordt met zo veel uiteenlopende risico’s uw informatie en systemen nu het beste beveiligen? Het is een vraag waar geen eenduidig antwoord op bestaat. Elke organisatie is immers anders ingericht en kent andere informatiestromen en systemen waar de primaire processen op draaien. Maar ook: niet elke organisatie hecht dezelfde waarde aan informatie of

19% van de gevallen een medewerker een data-lek rapporteert? | Uitval van systemen en data recovery Europese bedrijven jaarlijks 23,5 miljard dollar kost? | 53% van de Nederlandse bedrijven die financiële schade lijden als gevolg van cybercrime bedragen noemen tussen de 10.000 en 500.000 euro? Spam, virussen en spyware nog steeds de meest genoemde cybercrime-activiteiten zijn die schade veroorzaken? Wist u dat… Slechts in

22


werkt met even gevoelige informatie. Kortom: beveiligen is maatwerk en geen kwestie van een eenvoudig afvinklijstje. Toch noemt Kremer een aantal stappen waarmee veel risico’s afgedekt kunnen worden: “Van belang is een solide automatiseringsstrategie waarmee je bepaalt hóe IT je bedrijfsvoering ondersteunt. Aan de hand daarvan ga je eisen stellen aan beschikbaarheid, integriteit en vertrouwelijkheid. Daarna voer je een risicoanalyse uit om al die eisen te toetsen aan de dagelijkse realiteit van je bedrijfsvoering. Heb je de risico’s helder, dan kijk je hoe groot de kans is dat ze manifest worden en wat hun impact op je bedrijf is. De ISO 27002, de vroegere code voor informatiebeveiliging, biedt een goede leidraad om de belangrijkste risico’s te onderkennen. Op grond van die combinaties selecteer je maatregelen. We noemen dat het adopteren van een baseline. Ga niet blind implementeren, maar neem alleen maatregelen die van toepassing zijn op jouw organisatie. Te veel procedures kunnen namelijk ook weer belemmerend werken en schijnzekerheden opleveren.”

Bewustwording cruciaal Volgens Kremer blijft bewustwording, zowel bij de ondernemer als bij zijn medewerkers, echter de belangrijkste succesfactor: “Bewustwording is echt cruciaal. En dat gaat niet vanzelf. Een actief informatiebeveiligingsbeleid en trainingen kunnen dat ondersteunen, maar het is ook een kwestie van de juiste cultuur dat medewerkers en ondernemers elkaar aanspreken op gedrag. Beveiliging mag meer gaan leven in het mkb.”

Wat kunt u doen? Maatregelen om datadiefstal te voorkomen • Specifieke gedragscode voor het omgaan met gevoelige bedrijfsinformatie • Filteren/monitoren op inhoud van toegestaan netwerkverkeer • Opstellen specifieke gedragscode voor telewerken • Controle van interne controlemaatregelen door interne audit • Beperking in het gebruik van bepaalde hardwarecomponenten • Beperking in het gebruik van instant messaging tools en e-mail • Implementatie van tools voor het analyseren van log-bestanden • Verbod op het gebruik van camera’s in bepaalde ruimten

Top-10 IT-slordigheden In het bedrijfsleven kan veel misgaan op het gebied van IT en beveiliging. Welke slordigheden komen het meeste voor? 1 Het niet waarschuwen bij het verlies van een usb-stick 87% 2 Het niet regelmatig veranderen van wachtwoorden 76% 3 Hergebruik van wachtwoorden en gebruikersnamen 74% 4 De computer in slaapstand zetten als die niet wordt gebruikt 72% 5 Het niet gebruiken van complexe wachtwoorden of smart keys 71% 6 Het op reis meenemen van gevoelige bedrijfsgegevens 70% 7 Het niet shredden van papieren documenten 68% 8 Het gebruik van persoonlijke apparaten op het bedrijfsnetwerk 66% 9 De computer onbeheerd achterlaten 65% 10 Het niet afschermen van het computerscherm in openbare locaties 64%

69% wachtwoordprotocollen 54% en toegangsprocedures voor systemen en data 48% de top-3 vormen van maatregelen tegen cybercrime? | 8% van de Nederlandse managers meldt dat ze in 2011 getroffen zijn door diefstal van klantgegevens of bedrijfsinformatie door (ex-)werknemers? | Nederlandse managers zich het meest zorgen maken over de risico’s die gepaard gaan met het gebruik van removable media, e-mail en draadloze netwerken? Wist u dat… Filtersystemen


23

‘ONZE ADVISEUR kwam met het plan het bedrijf centraal aan te sturen. Een belangrijke besparing was het gevolg’

in de mode beveiliging bedrijfsinformatie ontdek de waarde van uw onderneming Zijn de banken te terughoudend? interview

Recommend Documents