De MOA – van waarde zijn OA – van waarde zijn
De MOA – van waarde zijn
April 2016
1
De MOA – van waarde zijn De MOA – van waarde zijn Inleiding Ieder mens heeft een kwaliteit en waarde. Iedereen die wil/kan werken moet kunnen werken. Werk betekent meedoen, voorzien in een eigen inkomen en daarmee voldoening creëren. Werk leidt tot ontwikkeling en biedt een sociaal netwerk. Niet iedereen kan zelfstandig (passend) werk vinden. Wij willen mensen in staat stellen om aansluiting te vinden bij de arbeidsmarkt. In 2015 is de participatiewet ingevoerd. Met de invoering van deze wet is de gemeente verantwoordelijk geworden voor de toeleiding naar passend werk voor een grotere groep mensen, waaronder mensen met een beperking. Daarnaast vindt er geen instroom meer plaats in de sociale werkvoorziening. Dit heeft er in geresulteerd dat de acht deelnemende gemeenten in de GR Caparis zijn overeengekomen tot een versnelde doch verantwoorde afbouw van Caparis over te gaan en alleen het beschut werk voor de huidige SW-ers nog in gezamenlijkheid door Caparis uit te laten voeren. Dit is in lijn met de door de gemeenteraad uitgesproken ontwikkelrichting. Het college streeft naar een inclusieve arbeidsmarkt. In samenspel met bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en mienskipsinitiatieven zal invulling worden gegeven aan een arbeidsmarkt waar plek is voor iedereen en waar iedereen van waarde kan zijn. De komende jaren zal dit zich verder moeten ontwikkelen waarbij steeds meer mensen passende werk in een reguliere werkomgeving kunnen vervullen. Eén van de instrumenten die het college, naast de bestaande aanpak en instrumenten, wil inzetten om aan bovengenoemde uitdaging invulling te geven is de realisatie van de Maatschappelijke Onderneming Achtkarspelen (MOA). In dit voorstel wordt de MOA verder uitgewerkt.
2
Voorgeschiedenis De Maatschappelijke Onderneming Achtkarspelen (MOA) staat sinds 2013 op de agenda van het College en de Raad. Vooral als werkgever voor de SWers en alternatief voor Caparis. De wens van de gemeente om zich van Caparis los te maken had twee redenen. Caparis presteerde een aantal jaren financieel slecht en de gemeente moest consequent bijpassen. Daarnaast ervoer de gemeente onvoldoende mogelijkheden om te kunnen sturen. In dit proces is als casus is het gemeentelijk uitvoeren van de groenopdracht onderzocht. In het coalitieakkoord is de MOA geïntroduceerd als alternatief voor Caparis. Vervolgens is in de daaropvolgende kadernota’s de MOA gekoppeld aan: het zelf uitvoeren van het groen (inclusief een bezuiniging) het werkgeversschap voor SWers en anderen met een arbeidsbeperking het vergroten van het maatschappelijk samenspel tussen gemeente en ondernemers en gemeenten en dorpen (bijlage 1: samenvatting besluitvorming). In 2014 is een start gemaakt om het concept van de MOA uit te werken. Met een werkgroep is gewerkt aan de notitie ‘van idee naar project’. Deze notitie is op 17 november 2015 door het college vastgesteld. En eind november 2015 is deze notitie informerend aan de raad aangeboden1. In de notitie is aangegeven welke onderdelen van de MOA in 2016 gerealiseerd gaan worden (werkgeverschap voor SW-ers, overname groen, MOA vignet en convenant werkgevers) en welke onderdelen later. Begin 2016 is een aanvang gemaakt met de verdere uitwerking van deelprojecten die bijdragen aan de totstandbrenging van de MOA (bijlage 3 notitie: Focus op resultaat). De uitwerking van de MOA als concept is een zorgvuldig proces geweest waarin samen met alle betrokkenen gekeken is waar en op welke wijze de MOA een aanvulling is op de bestaande instrumenten en daarmee effectief bij kan dragen aan de doelstelling van de inclusieve arbeidsmarkt.
1
Bijlage 2
3
Doelstelling MOA Doel De MOA heeft als doel om arbeids- en maatschappelijke participatie voor haar burgers te faciliteren en het samenspel met werkgevers en dorpen vorm te geven. De MOA is: - formeel werkgever voor SW-medewerkers en mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. - opdrachtnemer voor (gemeentelijke) taken zoals bijvoorbeeld groen. - een fysieke, laagdrempelige ontmoetingsplek waar werkzoekenden elkaar kunnen stimuleren en van elkaars kwaliteiten en netwerken gebruik kunnen maken. De activiteiten die plaatsvinden binnen de MOA worden gedragen en uitgevoerd door de Achtkarspelse werkzoekenden. Het aanbod van activiteiten zal variëren afhankelijk van de capaciteiten die ingebracht worden. - Een plaats waar werkzoekenden invulling kunnen geven aan hun oriëntatie op de arbeidsmarkt doordat er trainingen geboden worden (zoals sollicitatietraining) en er computerplekken zijn waarop bijvoorbeeld gewerkt wordt aan een linked-in profiel en testen gemaakt. - Een plek waar mensen die parttime inkomsten genereren elkaar ontmoeten en versterken door gezamenlijk het ondernemerschap verder te ontwikkelen of door een scharrelcoöperatie te vormen. - ontwikkelaar in het samenspel met bedrijven, maatschappelijke organisaties en mienskip. Hierbij kan gedacht worden aan nieuwe pilots, werkgelegenheidsprojecten en mienskipsinitiatieven. - Een werkervaringsplek waarbinnen, daar waar mogelijk in nauwe samenwerking met werkgevers en onderwijs, de mogelijkheid wordt geboden om werkervaring op te doen. Binnen de MOA kan het opdoen van werkervaring bestaan uit: de eigen expertise inzetten, maar ook zal in de organisatiestructuur van de MOA hiervoor ruimte gecreëerd worden (bijvoorbeeld: administratieve en facilitaire ondersteuning). De functie van de MOA voor werkzoekenden is: structurerend, zingevend, competentie ontwikkelend, zelfvertrouwen versterkend en kwalificerend. Naast ontmoetingsplek, fungeert de MOA ook als landings- en uitvalsbasis voor werkzoekenden. Inclusiviteit heeft de MOA hoog in het vaandel staan. Dat wil zeggen dat werkzoekenden zoveel mogelijk activiteiten/werkzaamheden buiten de MOA uitvoeren.
4
Doelgroep MOA De doelgroep voor de MOA zijn in hoofdzaak de werkzoekenden in Achtkarspelen die aangewezen zijn op een uitkering. In de aanpak onderscheiden we twee groepen:. 1. Het huidige (granieten) bestand 2. Nieuwe instroom Het huidige (granieten) bestand Al tientallen jaren is er in Achtkarspelen sprake van een relatief groot aantal mensen die aangewezen is op een bijstandsuitkering. Binnen dit bestand, wat ca. 650 uitkeringsgerechtigden telt, is een grote groep mensen die, om diverse redenen, zo heeft een recente screening opgeleverd, een arbeidscapaciteit hebben van minder dan 30%. Regulier werk zal voor hen niet meer tot de mogelijkheden behoren. Het gaat hier in totaal om ca. 300 mensen. Voor deze mensen zal (arbeidsmatige) dagbesteding het hoogst haalbare zijn. De MOA richt zich in eerste instantie niet op deze groep. Zij zullen, middels individueel maatwerk, bediend worden vanuit preventie en zorg. De overige cliënten behoren tot de groepen participatie of werk. Dit betekent dat zij met inzet van passende instrumenten toeleidbaar zijn naar werk. In de huidige situatie gaat niet iedereen naar school of heeft een werkervaringsplaats. Voor hen zou de MOA een aanvullend instrument kunnen zijn zodat zij (arbeids)ritme opdoen, zich kunnen ontwikkelen en vanuit hun waarde een bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling van anderen. Daarnaast is er de groep SW-ers. Dit zijn de mensen die op dit moment werkzaam zijn bij Caparis. Vanwege de herstructurering zullen voor een groot deel van hen een nieuwe werkplek moeten worden gezocht. Met het overgaan van de medewerkers zal ook werk overgaan. Het gaat bijvoorbeeld om het groen. Dit is een deelproject waar verderop in deze notitie nadere uitwerking is gegeven. Nieuwe instroom We willen voorkomen dat nieuwe bijstandsgerechtigden onnodig op afstand van de arbeidsmarkt komen doordat zij thuis zitten en, door teleurstellingen, onterecht het geloof in hun eigenwaarde verliezen. Voor hen kan de MOA een (aanvullend) instrument zijn.
5
Organisatie MOA Organisatievorm De MOA is een fysiek gebouw. Er wordt gekozen om vooralsnog te starten op één locatie. Naast de MOA zullen er ook MOA-satellieten kunnen ontstaan. Dit gaat dan om mienskipsinitiatieven, waarbij het dorp zelf verantwoordelijkheid neemt voor een aantal taken binnen het dorp die nu nog bij derden zijn belegd of centraal door de gemeente worden uitgevoerd. Deze initiatieven ontstaan van onderop. Rechtsvorm Aangezien het werkgeversschap voor SWers ook binnen de MOA ligt heeft dit tot gevolg dat de gemeente of een aan de gemeente geliëerde partij de uitvoering doet. De oprichting van een Stichting ligt voor de hand (zie bijlage 4: stichting). Tegelijkertijd komt er een uitvoeringsorganisatie MOA tot stand. Wie er binnen de uitvoeringsorganisatie werkzaam zijn hebben we beschreven onder het kopje personeel. Zie verder bijlage 5 voor afwegingscriteria. Locatie De grootte en vestigingsplaats van de MOA zal afhankelijk zijn van hoe de MOA zich ontwikkelt en hoeveel mensen gebruik zullen maken van de MOA (zie bijlage 6: taakstelling). Er zal voldoende ruimte moeten zijn om de verschillende activiteiten te kunnen huisvesten. Tegelijkertijd willen we mogelijkheid bieden aan mienskipsinititiatieven om MOA-satellieten vorm te geven. Dit vraagt een flexibele locatie die gemakkelijk mee kan groeien en krimpen met de ontwikkelingen. Er zal eerst gekeken worden naar eigen gemeentelijke gebouwen alvorens naar andere locaties wordt gekeken. Personeel De volgende functies zijn nodig binnen de MOA voor de organisatie van de werkzaamheden voor uitkeringsgerechtigden: kwartiermaker MOA , werkcoach MOA, en facilitaire functies die ingevuld kunnen worden door werkzoekenden. Kwartiermaker MOA De kwartiermaker van de MOA is eindverantwoordelijk voor het behaalde resultaat van de MOA. Specifieke verantwoordelijkheden zijn hierbij de communicatie en afstemming met de werkmaatschappij. Daarnaast ontwikkelt de kwartiermaker nieuwe activiteiten die uitgevoerd worden door de MOA in samenwerking met lokale initiatieven en werkgevers. De kwartiermaker geeft invulling aan en organiseert nieuwe activiteiten binnen en vanuit de MOA. Daarnaast legt de kwartiermaker nieuwe contacten met lokale partijen in de gemeente. Werkontwikkelaar MOA De werkontwikkelaar is verantwoordelijk voor de kennismakingsgesprekken en de coaching van de deelnemers gedurende het gehele traject binnen de MOA. Daarnaast is de werkontwikkelaar verantwoordelijk voor de coördinatie van de maatschappelijke activiteiten die uitgevoerd worden door de deelnemers, het bewaken van de doelen uit het trajectplan en de communicatie en afstemming met de werkconsulent (consulent gebiedsteam). Voor het uitvoeren van de personele functie voor SWers is aanvullend bezetting nodig voor P&O taken (salaris, arbo, jobcoaching).
6
Voor het uitvoeren van het gemeentelijk groen zijn een werkleider en voormannen vereist.
7
Ontwikkeling en planning MOA De MOA ontwikkelt vanuit een groeiscenario. De kwartiermaker MOA wordt zo snel mogelijk geworven zodat deze kan starten met het zoeken, ontwikkelen en uitbouwen van de fysieke ontmoetingsplaats. Parallel aan het kwartiermaken voor uitkeringsgerechtigden, loopt het traject met de overname van het groen en het verbinden van werkgevers. April Mei Juni Dec
besluitvorming college opiniërende behandeling gemeenteraad werving kwartiermaker ingebruikname locatie
Voor 2016 zijn daarnaast vier deelopdrachten met een planning uitgezet (zie bijlage 3 notitie : focus op resultaat): MOA Groei-Saam -> SWers uit Groen naar gemeente MOA inclusief (vignet) -> Convenant + vignet MOA Meester – Gezel -> Klantroutes voor werkzoekenden, voorbereidende stap op het organiseren van ontmoetingsplaats MOA lokaal – focus op mts activiteiten organiseren -> volgt op klantroutes
Gevolgen voor de huidige werkwijze/organisatie
De werkmaatschappij blijft in de MOA opzet de werkintake met uitkeringsgerechtigden uitvoeren en blijft regievoerder op routes die op arbeidsparticipatie gericht zijn. Zij kunnen de MOA inzetten als instrument. Raderwerk is binnen de gemeente een grote aanbieder van werkervaringsplaatsen. Raderwerk is op de hoogte van de doelstellingen van de MOA en dat hierdoor hun rol afneemt dan wel komt te vervallen. De gemeente heeft met Caparis haar plannen om zelf uitvoering te gaan geven aan de SW gedeeld in het kader van de gecontroleerde en versnelde afbouw van Caparis NV en overlegd met Caparis over de wijze waarop een geruisloze en zorgvuldige overgang van medewerkers en activiteiten kan plaatsvinden tegen zo gering mogelijke kosten.
Financiële consequenties Financieringsbronnen MOA Participatiebudget, o.a. trajectgelden deelnemers die nu worden uitgevoerde door derden (o.a. raderwerk). Dit is structureel geld wat beschikbaar is voor toeleiding naar werk. Slechts een deel hiervan wordt ingezet voor de MOA, ter grootte van de besparing die hiermee bij derden kan worden gerealiseerd. Beschikbaar gesteld budget: € 50.000 voor 2015, € 100.000 voor 2016 en € 100.000 voor 2017 Er is een Europese subsidieaanvraag voorbereid voor de MOA: omvang € 300.000. Over dit bedrag komt pas in de zomer van 2017 uitsluitsel. Ten behoeve van uitvoering ‘groen’ – besteksgelden (nu bij Caparis ondergebracht). De financieringsbronnen van de MOA zijn aanwezig. Op de uitbesteding van het groen ligt een taakstellende bezuiniging van € 40.000 met ingang van 2017. Zie bijlage 7 voor een 1e inschatting van financiële consequenties.
8
Uitwerking Groen Naast Achtkarspelen zijn ook andere gemeenten de overname van het Groen uit Caparis aan het voorbereiden. In 2016 zijn hiervoor concrete stappen gezet, zoals de wijziging van de GR waardoor de gemeente/een gemeentelijke stichting werkgever kan worden. De koers is om voor 2017 de uitvoering van het bestek vanuit de MOA te laten plaatsvinden. MOA- GroeiSaam is één van de deelprojecten. Onderstaand puntsgewijs een uitwerking. De businesscase is in voorbereiding en komt in mei rond. Omvang en organisatie
Omvang van het bestek voor 2016 is € 468.000 (exclusief sportvelden) + € 125.000 regiewerk. Het bestek wordt uitgevoerd met 28 SWers uit 8K, 2 werkleiders en een coördinerend werkleider (ook SW, niet uit 8K) De gemeente 8K heeft geen uitvoerende buitendienst
Taken De kerntaken die overgenomen worden bestaan uit: 1. Het organiseren en uitvoeren van het groenwerk van de gemeente 2. Het begeleiden van de SWers 3. Het organiseren van de personele functie voor SWers Verder uitgesplitst gaat het onder andere om: Uitvoering van het bestek conform kwaliteitscriteria Dagelijkse aansturing van medewerkers Organisatie van het werkaanbod: ploegjes samenstellen, passende werkplekken Verzorgen continuïteit in werkaanbod Zorgdragen voor veilig werken & veiligheid werknemers Signaalfunctie verzuim Werkgeversschap SW: salaris, ARBO, etc Organisatiewijze Uitvoeringsorganisatie dicht bij de gemeente (zie bijlage 5 en 8 voor afwegingenkader mbt groen)
9
