IN 6 STAPPEN NAAR ZONNEPANELEN VOOR UW ORGANISATIE WIJZON ADVISEERT OVER ZONNE-ENERGIE OP GROTE DAKEN WHITEPAPER 2016
INHOUD Stap 1: U wilt zonne-energie, maar is het voldoende rendabel? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Stap 2: Hoe ziet het Plan van Aanpak eruit? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Stap 3: Hoe krijgt u de financiering rond?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Stap 4: Selectie van installateur en zonnestroominstallatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Stap 5: Definitieve keuze: wel of niet plaatsen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Stap 6: Plaatsing en oplevering van de installatie?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Conclusie: Zonnepanelen hebben de toekomst. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 WijZon: Onafhankelijk adviseur zonnestroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Lees deze whitepaper als u… •
een groot dak beheert, vanuit een MKB-bedrijf, Vereniging van Eigenaren, kerk, sportvereniging of zorginstelling;
•
wilt besparen op uw energierekening;
•
het gebruik van zonne-energie ziet als een middel om een bijdrage te leveren aan een beter klimaat en milieu;
•
niet de personen in huis hebt voor het opstellen en uitvoeren van een zakelijk plan rond zonne-energie. 2 WIJZON
BESTE LEZER, Gefeliciteerd! Het feit dat u deze whitepaper leest, betekent hoogstwaarschijnlijk dat u overweegt om over te stappen op zonnestroom. Een uitstekende keuze. Om diverse redenen.
U bespaart geld Steeds meer organisaties en verenigingen zijn ervan overtuigd: zonne-energie heeft de toekomst. Bedrijven zoals IKEA en Sportbedrijf Deventer hebben hun grote daken belegd met zonnepanelen. Een bewuste keuze vanuit het imago en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Én ze besparen aantoonbaar op hun energie-rekening. Afhankelijk van de netaansluiting (grootverbruik/kleinverbruik) bedraagt het gemiddelde rendement tussen de 9 en 13%. Overigens hoeft ook de aanschaf van een installatie geen belemmering te zijn. Er zijn talloze subsidiemogelijkheden en het is zelfs haalbaar zonder éen cent te investeren!
U werkt aan een beter milieu Door de aanschaf van een zonnestroominstallatie levert u een belangrijke bijdrage aan een beter milieu. Nederland wil dat in 2020 het aandeel duurzame energie 14% van het totaal bedraagt. Recente berichten duiden erop dat die doelstelling in het gedrang komt. Vanuit meerdere kanten wordt gepleit voor meer gebruik van zonne-energie.
Zonnestroom boeit! U zult merken: Zelf zonnestroom opwekken boeit. U raakt bewuster van de zon, de zonuren, het effect op de natuur en het effect ervan op de stroomvoorziening. Besparen wordt een sport.
Waarom deze whitepaper? Met deze whitepaper wil ik u faciliteren in de realisatie van een zonnestroominstallatie door inzichtelijk te maken welke stappen genomen moeten worden. We bespreken de concrete stappen zodat u weet welke beslissingen u moet nemen en hoe u de juiste keuzes kunt maken. Weet dat ik u ten allen tijde daarbij kan helpen. Schakel mij gerust in voor ondersteuning; in het complete traject, voor het plan van aanpak, of een onderdeel daarvan. Ik kom graag bij u langs voor een oriënterend gesprek.
[email protected] 06-10688913
Met vriendelijke groet, Koos Wijbenga
www.wijzon.nl 3 WIJZON
STAP 1 U WILT ZONNE-ENERGIE, MAAR IS HET VOLDOENDE RENDABEL? U bent enthousiast over zonne-energie. Maar u wilt wél eerst een beeld van de investering en het rendement. Wat komt daar zoal bij kijken?
Bepaal voor een goed zicht op uw investering en rendement: •
hoeveel energie u normaal verbruikt en tegen welke tarieven;
•
welke energiebesparingen u de komende tijd nog wilt doorvoeren;
•
welk deel u van het overgebleven verwachte verbruik wilt gaan opwekken met zonne-energie;
•
of uw dak geschikt is: kan het dak de zonnepanelen dragen? Staat uw gebouw op een geschikte plek? Dat wil zeggen met de juiste lichtinval (geen schaduw van bomen of andere gebouwen) en zoveel mogelijk stofvrij (een betonverwerkingsfabriek met veel stof buiten zorgt bijvoorbeeld voor minder opbrengst).
•
of u een vergunning nodig heeft. Bijvoorbeeld als u een monument of stadsgezicht bepalend gebouw heeft;
•
hoe u de investering wilt financieren in het geval dat u de installatie zelf wilt kopen: met eigen vermogen en/of vreemd vermogen?;
•
of u in aanmerking komt voor een subsidie of een (duurzaamheids-) lening. Kijk voor een indruk van de mogelijkheden bij stap 3;
•
hoe u om wilt gaan met aanschaf: zelf kopen of huren, eventueel in combinatie met dakverhuur.
‘De praktijk laat een rendement op eigen vermogen zien tussen de 9 en 13%’
4 WIJZON
Of het rendement voor u toereikend is, is natuurlijk aan u. Uit praktijkvoorbeelden blijkt in ieder geval dat voor organisaties met een groot elektriciteitsverbruik die subsidie- en fiscale regelingen 2015 hebben ingezet, een rendement op eigen vermogen tussen de negen tot dertien procent haalbaar is.
Uit een goede business case blijkt: •
welke investering nodig is voor de aanschaf van zonnepanelen;
•
wat de terugverdientijd is van de investering;
•
welke meer-opbrengst zonnepanelen laten zien;
•
welke partijen benaderd moeten worden om tot resultaat te komen (en wanneer);
•
welke risico’s er zijn.
Bij het opstellen van een business case kunt u gebruik maken van algemeen beschikbare kengetallen. Zoals bijvoorbeeld de verhouding jaaropbrengst ten opzichte van vermogen (kWh/Wp): 0,9 geldt daarbij als factor bij een zuidopstelling van de panelen. Of van de integrale eenheidsprijs: bij een grote installatie kan worden gerekend met €1,- / Wp (bron: ECN). Hierin zijn de kosten van panelen, omvormer(s), bekabeling en aanleg inbegrepen. Verder is het van belang dat u een goede voorlichting ontvangt over mogelijke risico’s en maatregelen.
De vervolgstap: Plan van Aanpak Heeft u een goed beeld van en een goed gevoel bij uw business case, ga dan verder met het Plan van Aanpak (zie stap 2). WijZon kan u ondersteunen in deze eerste, verkennende fase.
5 WIJZON
STAP 2 HOE ZIET HET PLAN VAN AANPAK ERUIT? Als de berekeningen in de business case positief uitvallen en u besluit om te gaan investeren in een zonnestroominstallatie,dan kunt u een Plan van Aanpak opstellen. U krijgt hierdoor vooraf overzicht van alle acties die gedaan moeten worden en wie wat wanneer gaat doen. Dat geldt bijvoorbeeld voor subsidies die aangevraagd moeten worden, de financieringsruimte die gecreëerd moet worden of de wijze van selectie van installateur en installatie.
In het Plan van Aanpak kan het volgende staan: Fasering/planning: Welke acties gaat u uitvoeren op gebied van financiering, aanvraag subsidie, selectie installatie en installateur, wijze van plaatsing, organiseren van monitoring en beheer? Mijlpalen: Welke ‘deadlines’ wilt u aanhouden; wat moet wanneer klaar zijn? Deelnemers: Wie gaat u betrekken bij het project, bijvoorbeeld een onafhankelijk adviseur of ‘regisseur’, een specialist; wie is waarvoor verantwoordelijk? Kosten: Hoe wilt u omgaan met de projectkosten voor adviseur, deskundigen, aanvraag subsidies, uw eigen tijd? Kwaliteit: Welke eisen stelt u aan het project en resultaat? Communicatie: Wie gaat u wanneer informeren over uw plannen en uitvoering?
6 WIJZON
DE TWEE GROOTSTE MYTHES OVER ZONNEPANELEN ONTKRACHT Er wordt veel gesproken over zonnepanelen. Zo ontstaan er mythes die soms hardnekkig blijven rondhangen. De twee belangrijkste mythes worden hier onder de loep genomen:
Mythe 1: De hoogste opbrengst krijg je op zonnige dagen Het is waar dat zonnepanelen de meeste stroom genereren met een rechtstreekse instraling van de zon. Nadeel hiervan kan zijn dat panelen, vooral in de zomer, snel in temperatuur stijgen, wat nadelig is voor de opbrengst. De opbrengst van panelen neemt af naarmate deze warmer worden, zeker bij temperaturen boven de 25 graden. Daardoor kan het gebeuren dat een zeer zonnige dag toch een matige opbrengst laat zien.
1
Een zonnige dag eind mei met een ‘frisse’ luchttemperatuur van achttien graden kan makkelijk de topdag van het jaar worden.
Mythe 2: Zonnepanelen moeten altijd op het zuiden staan Panelen die op het zuiden gericht staan, hebben de hoogste jaaropbrengst per vierkante meter paneeloppervlak. Toch worden steeds meer panelen in een zogenoemde oost-westopstelling geplaatst. De reden daarvoor is dat de opbrengst van de panelen gelijkmatiger verspreid wordt over de dag. Wanneer u de opgewekte zonnestroom maximaal voor eigen gebruik wilt aanwenden en uw gebruiksprofiel ligt overdag hoger dan ’s nachts, dan is een oost-westopstelling een goede optie om te kiezen. Tevens heeft de netbeheerder voordelen bij een oost-westopstelling door een lagere en gelijkmatiger netbelasting. Deze aanpak past goed bij de toekomstige insteek: zoveel mogelijk gebruikmaken van eigen opgewekte stroom en zo weinig mogelijk teruglevering. Nadeel van een oost-westopstelling is de hogere directe investering die daarmee gemoeid is: er zijn meer panelen nodig om dezelfde jaaropbrengst te behalen als met een zuidopstelling.
7 WIJZON
2
STAP 3 HOE KRIJGT U DE FINANCIERING ROND? U kunt kiezen uit verschillende vormen van financiering van uw zonnepanelen: •
Eigen vermogen
•
Crowdfunding
•
Subsidies
•
Stapelfinanciering: een combinatie tussen
•
Energiefondsen
de bovenstaande vormen.
Subsidies en fiscale regelingen Grofweg zijn er drie vormen die investeringen in zonne-energie ondersteunen: Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+): deze subsidie is geschikt voor grootverbruikers met een aansluiting groter dan 3*80 Ampère met een zonnestroominstallatie groter dan 15 KiloWattpiek (KWp). De hoogte van de subsidie wordt jaarlijks opnieuw vastgesteld. De uitkering ervan is gekoppeld aan de werkelijke hoeveelheid geproduceerde zonnestroom, 15 jaar lang. Voor actuele tarieven, zie www.rvo.nl/subsidies-regelingen/sde/zon. Energie Investeringsaftrek (EIA): deze fiscale regeling is van toepassing bij zonnestroominstallaties met gezamenlijk meer dan 25 KWp bij een pand met een netaansluiting van 3*80 Ampère of minder; via deze regeling kunt u 41,5 procent van de investeringskosten aftrekken van de fiscale winst bovenop uw gebruikelijke afschrijving. Duurzaamheidsleningen en/of subsidies voor speciale doelgroepen: voor MKB-bedrijven, Vereniging van Eigenaren, stichtingen en/of (sport-)verenigingen zijn in sommige provincies speciale regelingen van kracht; waarbij een lening tegen een zeer lage rente kan worden verkregen of een subsidie per opgewekte hoeveelheid kWh over een vaste periode (bijvoorbeeld tien jaar) wordt verstrekt.
Energiefondsen Als subsidies niet toereikend zijn, dan zijn er energiefondsen beschikbaar waar u tegen een aantrekkelijke rente geld kan lenen. Een groot aantal provincies heeft publieke energiefondsen. Het geld en de toewijzing worden beheerd door banken, investeringspartijen en bedrijven. 8 WIJZON
Voorbeelden van beschikbare fondsen voor investeringen in zonne-energie zijn: Provincie Overijssel: het geld (momenteel 250 miljoen euro) wordt beheerd door ASN Bank in samenwerking met Royal HaskoningDHV en Start Green Venture Capital; Provincie Gelderland: het geld (momenteel honderd miljoen euro) wordt beheerd door Participatiemaatschappij Oost; Gemeente Amsterdam: Amsterdams Klimaat- en Energiefonds (momenteel 45 miljoen euro) wordt beheerd door het consortium e3.
Crowdfunding Hebben uw omwonenden of andere betrokkenen belang bij de continuïteit van uw organisatie en een schonere leefomgeving? Zoals ouders bij een school of leden bij een kerk? Dan kunt u ervoor kiezen om aan hen een donatie te vragen of het geld te lenen via een crowdfundingplatform. Er zijn momenteel twee interessante crowdfundingplatforms voor zonnestroominstallaties: •
Greencrowd
•
Zonnepanelendelen
Ook kan het voor uw ondersteuners financieel aantrekkelijk zijn om geld uit te lenen via een crowdfundingplatform. Als ze het geld op hun spaarrekening laten staan, ontvangen ze op dit moment één procent rente. Via een uitlening via Greencrowd of Zonnepanelendelen ontvangen ze een rendement van maar liefst vier of vijf procent.
Stapelfinanciering en andere financieringsconstructies Er zijn legio mogelijkheden om uw zonnepanelen te financieren door de bovenstaande financieringsmogelijkheden te combineren, ook wel stapelfinanciering genoemd. Maar wist u dat u ook: •
uw dak kunt verhuren, zodat een derde partij zonnepanelen op uw dak kan beheren?
•
zonnepanelen kunt huren, zodat uw initiële investeringen laag blijven?
Uiteraard kan WijZon helpen om uw financiering rond te krijgen. Wilt u meer weten over de aanpak en uw opties? Of over concrete bemiddeling? Neem dan contact op met WijZon.
9 WIJZON
STAP 4 SELECTIE VAN INSTALLATEUR EN ZONNESTROOMINSTALLATIE U heeft inzicht in uw aanpak om tot zonnepanelen te komen en u beslist dat u zelf een installateur en installatie wilt gaan selecteren. Wat komt daar dan bij kijken? Bepaal vooraf uw eigen specificaties: waaraan dient een installateur of installatie te voldoen? Denk hierover goed na, zodat u de verschillende opties te zijner tijd op grond hiervankunt vergelijken en beoordelen. Vervolgens benadert u verschillende installateurs.
Vragen die u uzelf kunt stellen bij de keuze van de aanbieder/installateur: •
Wat zijn de kwaliteiten van de installateur op het gebied van zonne-energie (certificaten, keurmerken)?
•
Wat zijn de eerdere ervaringen en referenties van de installateur op het gebied van zonne-energie?
•
Welk aanbod doet de installateur, gezien uw specificaties: prijs-kwaliteitverhouding of wijze van installeren?
•
Welke garanties geeft de installateur over de periode van plaatsing en functioneren van de installatie?
•
Hoe zorgvuldig werkt de installateur, op welke wijze worden de ARBO-regels nageleefd? Wat gebeurt er als de installateur niet meer bestaat? Wie neemt het dan over?
10 WIJZON
Vervolgens kunt u ook vragen stellen over de voorgedragen panelen en omvormers: •
Welke opbrengstgaranties gelden bij panelen? Wat zijn deze waard (kleine lettertjes)?
•
Welke productgaranties worden bij de panelen en omvormers meegegeven?
•
Welke fabrikant schuilt achter de panelen en omvormers: hoe robuust is deze qua financiële basis, op welke duurzame wijze worden deze producten gemaakt?
•
Voldoet de fabrikant aan ISO 9001- en ISO 14001-normen, zodat kwaliteit binnen het bedrijf is gewaarborgd?
Hulp nodig? Er zijn veel aanbieders en zonne-stroom installaties op de markt. WijZon adviseert u graag welke combinatie het beste bij uw wensen past. Zo nodig worden opbrengstberekeningen van zonnestroominstallaties van aanbieders via een zonnestroomspecialist van WijZon extra gecontroleerd en ontvangt u hiermee een extra zekerheid over uw installatie-opbrengst.
11 WIJZON
STAP 5 DEFINITIEVE KEUZE: WEL OF NIET PLAATSEN? U heeft nu het totale beeld voor zich: van financiering tot plaatsing. U weet met wie u in zee wilt gaan en wanneer de plaatsing van de panelen gerealiseerd zal zijn. U kunt dus overgaan tot de definitieve keuze.
Wat gaat u doen? •
U checkt voor de zekerheid alle informatie uit de gesprekken en aanbiedingen met dat wat in de business case staat.
•
U bepaalt of het rendement nog steeds voldoende is en dus of u wilt overgaan tot een ‘go’.
Bij een ‘go’: •
Bevestig afspraken met de gekozen financierders en installateurs.
•
Tref voorbereidingen zodat de installatie kan worden geplaatst. Denk bijvoorbeeld aan het vrijmaken van financiële middelen.
12 WIJZON
STAP 6 PLAATSING EN OPLEVERING VAN DE INSTALLATIE? Uw gekozen installateur gaat uw toekomstige zonnestroominstallatie plaatsen. Wat gaat u doen?
Uw rol beperkt zich tot enkele zaken: •
U ziet toe dat plaatsing veilig gebeurt, conform de Arbo-regels;
•
Bij de oplevering stelt u vast of de installatie voldoet aan de gemaakte afspraken; dit kunt u zelf doen maar ook laten doen door een technisch specialist;
•
U zorgt voor de betaling conform het (met installateur) overeengekomen betalingsschema.
Tot slot Op het moment dat de zonnestroominstallatie is geplaatst ligt de verantwoordelijkheid voor de werking en onderhoud van de installatie bij u. Hoewel een zonnestroominstallatie relatief weinig onderhoud vraagt, is het belangrijk dat u weet of de installatie nog steeds doet waarvoor deze is bedoeld: zonnestroom leveren conform de beoogde opbrengstresultaten. Ook al heeft u het onderhoud en de monitoring uitbesteed, bedenk: u zit aan het stuur en u beoordeelt uiteindelijk of de installatie voldoet. Daarom de aanbeveling dat u op een bepaalde manier de installatie in de gaten gaat houden door monitoring. Dit kan op diverse manieren: van eenvoudig het maandelijkse bijhouden van de meterstanden tot meer geavanceerde digitale energie management.
13 WIJZON
CONCLUSIE ZONNEPANELEN HEBBEN DE TOEKOMST Kiezen voor zonnestroom betekent kiezen voor de energie van de toekomst. Het biedt u de kans op een goed financieel rendement en grote prijsvastheid voor vele jaren. Het geeft u ook de mogelijkheid om een belangrijke bijdrage te leveren aan een beter milieu en klimaat. Tenslotte bent u alvast voorbereid op vragen van uw omgeving of van uw klanten zoals ‘Wat doet u aan Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO)?’ of ‘Hoe duurzaam is uw product geproduceerd?’. U hebt het antwoord in uw hand. De keuze is aan u. Het belangrijkste advies? Stel een goed Plan van Aanpak op. Zorg daarmee voor uw eigen overzicht van alle stappen. Het geeft u de beste kans op een tijdig en goed werkende zonnestroominstallatie. WijZon helpt u graag bij het opstellen ervan.
14 WIJZON
WIJZON ONAFHANKELIJK ADVISEUR ZONNESTROOM Iedereen kan profiteren van zonne-energie. Samen bouwen we aan een duurzame toekomst, die mede mogelijk wordt gemaakt door slimme toepassingen en samenwerking met andere partijen. Koos Wijbenga, eigenaar en adviseur van WijZon, helpt MKB-bedrijven, Verenigingen van Eigenaren en maatschappelijke organisaties met hun zonnepanelen. Koos Wijbenga, zo’n twintig jaar werkzaam in de energiewereld, raakte geïnteresseerd in zonnepanelen door een buurtproject dat hij coördineerde. Samen stond de buurt sterker door gezamenlijk zonnepanelen te plaatsen. Vanuit het project groeide de interesse voor zonnepanelen. Hij verkende de markt verder door mee te doen met twee Europese aanbestedingen. Met WijZon ontzorgt Wijbenga bedrijven, Verenigingen van Eigenaren en maatschappelijke organisaties, zoals scholen. De focus ligt op organisaties en gemeenschappen die zelf geen capaciteit of kennis hebben om zonne-energie projecten op te pakken. Organisaties en gemeenschappen die een groot verbruik kennen en beschikken over grotere daken. Samen met hen haalt hij naar boven wat een organisatie of groep wil, krijgt hij alle stakeholders op één lijn en zet hij stappen in de realisatie. Netwerk van professionals Het succes van een onafhankelijke adviseur wordt mede bepaald door een vertrouwd netwerk aan professionals. De adviseur stelt samen met u als klant de plannen op en de professionals kunnen de ideeën valideren en naar een hoger niveau tillen. Aan het netwerk van Wijbenga nemen onder andere een elektrotechnisch engineer, een constructeur, een bedrijfseconoom en een zonnestroomspecialist deel.
15 WIJZON
Hoe ziet een adviestraject met WijZon eruit? Intake: er wordt een inventarisatie gedaan van de wensen van de organisatie; Business case: op basis van de wensen en eisen wordt gekeken of zonnepanelen de juiste investering zijn en welk rendement de organisatie kan verwachten; Samenwerkingsovereenkomst: als de berekeningen en overdenkingen positief uitvallen, wordt er een samenwerkingsovereenkomst getekend; om op afgesproken wijze gezamenlijk de projectstappen verder te doorlopen tot en met plaatsing van de installatie. In de samenwerkingsovereenkomst wordt ook afgesproken hoe en wanneer WijZon zijn vergoeding ontvangt. Dat kan op drie manieren: •
Gelijklopend met de stappen in het project, op basis van gerealiseerde doelen;
•
Op het moment dat de besparing wordt gerealiseerd;
•
Op basis van de verkregen resultaten van de zonnestroominstallatie.
WijZon Zwolle www.wijzon.nl
[email protected] 16 WIJZON
ZWOLLE WWW.WIJZON.NL
[email protected] 06-10688913
