• •
Implementatie leerplan Nederlands eerste graad B-stroom
• • • •
Pedagogisch begeleiders Nederlands
Chinese schutter mist moeder Buschauffeur rijdt dronken schoolkinderen rond Gratis bus voor 65+ te duur Fietser aangereden door laagstaande zon Goedkope laptop breekt door Politie controleert op fietsen zonder licht
Schooljaar 2010 - 2011
Scenario
Wie?
Aan wie?
In welke situatie?
Wat?
Bedoeling?
Kanaal?
Waarover?
Hoe?
Effect?
1 2 3
Introductie Toelichting leerplannen Vragen
Toelichting leerplannen
• • • • • • • •
Geschiedenis Uitgangspunten Wat blijft, welke evoluties? Toelichting bij de 2 componenten Integratie Evaluatie Minimale materiële vereisten Verder: bibliografie, bijlagen, verklarende woordenlijst, lijst van de eindtermen
Geschiedenis
•
Visietekst ‘Werken in de eerste graad’
•
Talenbeleidsnota > actualisering ET en OD
•
Bao en eerste graad so: taalbeschouwing > houding inspectie
1
Geschiedenis Vraag naar
Overleg met betrokkenen
Voor het leerplan: resonansgroepen (A- en B-
concreter invullen verticale en horizontale samenhang resultaatgerichte ET taalstructurele kennis met heldere
stroom) formulering & gebruiksvriendelijkheid moeilijkheidsgraad & haalbaarheid
basisterminologie (eenduidig begrippenapparaat) interculturele gerichtheid
Uitgangspunten leerplannen
Overleg met betrokkenen Voor – tijdens – na
Horizontaal Verticaal Inspectie Educatieve uitgeverijen
•
Aansluiting bao – so Samenstelling lpc: leraren eerste graad, pedagogisch begeleiders, docent lerarenopleiding, leerplanvoorzitter bao Start lpc A-stroom: 07- 08; lpc B-stroom: 09 -10 Voorzitter lpc Nl so betrokken bij lp Nl bao Lp - pedagogische wenken: aandacht voor voorkennis wat betreft doelen, termen, aanpak, ICT … ‘Gemeenschappelijke’ implementatie van leerplan
Leerplan B-stroom: opbouw
Uitgangspunten leerplannen B Aansluiting / horizontaal overleg
•
Inleiding B-stroom: overleg met alle leerplanvoorzitters, Nederlands, mavo, techniek, natuurwetenschappen …
Bibliografie
2 componenten
met servicedocument (verbanden tussen vakken - in ontwikkeling)
Doelen en didactische wenken
Algemene doelen
Taalbeleid
Bijlagen
Beginsituatie
Minimale materiële vereisten
Verklarende woordenlijst
2
Wat blijft? Welke evoluties? B
Leerplan B inhoud: accenten Behouden
• •
Praktische taalvaardigheid
Integratie van vaardigheden
•
Hoofddoelen met ondersteunende vaardigheden, attitudes …
Gebaseerd op OD: inspanningsverplichting voor alle doelen
Evolutie
Graadleerplan Visie op het vak: nadruk op communicatieve vaardigheden en functionaliteit (taal)vaardigheden - luisteren - spreken - lezen - schrijven
•
•
Goed kunnen spreken, schrijven, luisteren en lezen bevordert ook het leren en deelname aan de samenleving (interculturele gerichtheid) 2 componenten: - (taal)vaardigheid - taalbeschouwing (taalgebruik en taalsystematiek)
- woordenschat
Wat blijft? Welke evoluties? B Behouden
•
Evolutie
Brug met het basisonderwijs
• •
Leerplancomponenten
Pedagogischdidactische wenken
•
Taalbeleidsgedachte: ondersteuning bij schooltaal, instructietaal … Transfer naar andere vakken Pedagogisch-didactische wenken ondersteunen de integratiegedachte
Spreken
Lezen
Hoofddoelen
Hoofddoelen
Hoofddoelen
Ondersteunende attitudes, inzichten, strategieën, vaardigheden en kennis
Ondersteunende attitudes, inzichten, strategieën, vaardigheden en kennis
Ondersteunende attitudes, inzichten, strategieën, vaardigheden en kennis
Taalbeschouwing
Taalbeschouwing
Vaardigheden Luisteren
Taalvaardigheid
Schrijven Hoofddoelen Ondersteunende attitudes, inzichten, strategieën, vaardigheden en kennis
Taalgebruik
Taalsysteem
Hoofddoelen
Hoofddoelen
Ondersteunende attitudes, inzichten, strategieën, vaardigheden en kennis
Ondersteunende attitudes, inzichten, strategieën, vaardigheden en kennis
3
Doelen taalvaardigheden B
Taalvaardigheid: niveaus verwerkingsniveau
Behouden
•
Gebaseerd op ongewijzigde ontwikkelingsdoelen
Evolutie
• • • •
kopiërend
beschrijvend
structurerend
beoordelend
publiek bekende leeftijdgenoot
34 doelen, doorlopend genummerd Mogelijkheid tot verdieping en uitbreiding Aandacht voor OVUR Publiek en verwerkingsniveau
onbekende leeftijdgenoot
bekende volwassene
onbekende volwassene
20
Taalvaardigheid - wenken
•
Strategisch: OVUR
•
Receptieve en productieve taalvaardigheden: - schematisch voor (OV) – tijdens (U / R) – na (R) - literair lezen en luisteren naar ontspannende teksten = aanzet tot literaire competentie
•
2-9-2010
Ideeën voor criteria en ondersteunende vragen
21
Differentiatie
2-9-2010
23
4
TBS Nadenken over taalgebruik - communicatieve situatie Verbeteren taalvaardigheid > taalbeschouwing Tempo
Wie? Evaluatie (sticordi)
Wie?
Aanbod
zender (spreker, schrijver)
Wat? Hoe? boodschap
Waarover? In welke omstandigheden? relatie boodschap werkelijkheid
Differentiatie
Wat? Aan wie? ontvanger (luisteraar, lezer)
Vragen en opdrachten
Werkvormen
Waarover? In welke omstandigheden…. ?
Ondersteuning
situatie
Bedoeling? Bedoeling?
Weg en Hoe? middelen?
bedoeling
Wegwie? en Aan middelen? kanaal
Bart Masquillier en Marleen Lippens
Effect? Effect? effect
2-9-2010
1 Evolutie
• • •
9 doelen Basis en uitbreiding bij doel 9 Taalgebruik en taalsysteem Spelling ook als ondersteunende kennis bij schrijfvaardigheid Terminologie gebaseerd op OD en op advieslijst taalbeschouwelijke termen
28
Waarvoor is reflecteren op taalgebruik en taalsysteem zinvol?
Doelen taalbeschouwing B
• •
26
2 3 4 5 6
alert maken voor en respect tonen voor eigen en andermans taalgebruik verbeteren eigen taalvaardigheid elementair inzicht in de structuur van taal die leerlingen gebruiken in functie van (werkwoord)spelling hulp bij aanleren van moderne vreemde talen cultureel en intercultureel belang
5
Functies taalbeschouwingsonderwijs
Wanneer ben je goed in taal?
•
• • • •
Kabouter Wesley
Ondersteuning taalvaardigheid Hulp bij aanleren vreemde talen Hulp bij spelling Interculturele component
2-9-2010
32
Voor de moderne vreemde talen
Ondersteuning taalvaardigheid
•
Bv. doel 2 TG Met het oog op doeltreffende communicatie kunnen leerlingen in voor hen relevante en concrete taalgebruiksituaties reflecteren op het gebruik van standaardtaal, regionale en sociale taalvariëteiten. • Bv. doel 8 TS … reflecteren op teksten en de tekstopbouw 2-9-2010
• 1ste p enk • 2de p enk • 3de p enk • 1ste p mv • 2de p mv • 3de p mv
Nederlands
Frans
Persoon en getal
Een ‘persoonlijke’ bedenking
• Je parle • Tu parles • Il/elle parle • Nous parlons • Vous parlez • Ils/ elles parlent
• Ik praat • Jij praat • Hij/zij praat • Wij praten • Jullie praten • Zij praten
33
Voor de moderne vreemde talen
In functie van de (werkwoord)spelling
Lang leve het Nederlands!
• TON • TA • TES • SON • SA • SES
• MIJN
• JOUW (JE)
• ZIJN EN HAAR
Genus / geslacht
• MON • MA • MES
Nederlands
Frans
2de-3de leerjaar • • • •
• C’est son vélo • Het is zijn fiets. • Het is haar fiets.
• C’est sa copine • Het is zijn vriendin • Het is haar vriendin
Handeling Vormen Regelmaat Herkennen
4deleerjaar
5de leerjaar
• • • • • • • • •
Werkwoord Stam Uitgang Infinitief Persoonsvorm Enkelvoud Meervoud Tijd Tegenwoordige tijd • Verleden tijd
tt
Tegenw oordige tijd
• • • • • • • • •
6de leerjaar
Stam Uitgang Infinitief Persoonsvorm Enkelvoud Meervoud Tijd Tegenwoordige tijd Verleden tijd
vt
Verleden tijd
• • • • •
Persoon 1ste persoon 2de persoon 3de persoon Klankverandering
alle
Andere w erkw oordvormen dan pv
6
In functie van de (werkwoord)spelling
In functie van (inter)culturele gerichtheid
Bv. • Beleefdheidsvorm
Heldere terminologie
Concepten belangrijker dan termen Termen Bao 2000
onderw erp
Termen Bao 2010
onderw erp
Termen SO 2010
onderw erp
persoonsvorm persoonsvorm
persoonsvorm
predicaat gezegde
w erkw oordelijk naamw oordelijk gezegde
w erkw oordelijk naamw oordelijk gezegde
lijdend voorw erp voorw erpen
meew erkend voorw erp
• • • •
Koppelteken (vroeger ook liggend streepje) Trema (vroeger ook deelteken) Infinitief (vroeger ook noemvorm) Predicaat: alles wat over het onderwerp gezegd wordt (vroeger gezegde) • Nwg, wwg, naamwoordelijk deel van het gezegde -> Invulling gezegde is veranderd! 45 18
bepalingen
bepaling
Taalbeschouwing - wenken
Waar komt het in taalbeschouwing op aan? De aanpak … • Doel: nadenken over de manier waarop we met taal situaties aanpakken. Dus: • op de eerste plaats reflecteren op TAALGEBRUIK!
7
Vroeger en nu B
Taalbeschouwing - wenken •
Reflecteren op taalgebruik
– – – – – – – – –
Wie? Wat? Waarover? Aan wie? Met welke bedoeling? Hoe? In welke omstandigheden? Langs welke weg en met welke middelen? Effect? Reactie?
•
Reflecteren op de systematiek van taal
– – – – – –
Klanken Woorden Zinnen Tekst Betekenissen Spellingvormen
Leerplan 1997
• • • •
Leerplan 2010
•
Taalbeschouwing geïntegreerd in vaardigheden Woordenschat Spellingremediëring Taalsystematiek
•
Specifieke doelen taalbeschouwing Taalgebruik en taalsystematiek
Vroeger en nu B
Nu B Evolutie
Klassiek grammaticaonderwijs
Onderwijs in taalbeschouwing
Nadruk op vorm.
Nadruk op betekenis, communicatie.
•
Gedecontextualiseerd d.w.z. losse zinnen worden ontleed.
Reflectie op natuurlijke contexten.
•
Er wordt op een abstract niveau met taal omgegaan.
Leerlingen gaan aan de slag met concrete authentieke taalmaterialen.
Gebaseerd op de klassieke Latijnse grammatica.
Communicatieve aanpak.
Kennis van termen is een belangrijke doelstelling.
Begrippen en termen worden samen aangeleerd.
•
Taalbeschouwing vandaag Aanpak taalgebruik en taalsysteem Aandacht voor woordenschatdidactiek: voorbewerken, semantiseren, consolideren, controleren.
Integratie B Integratie
Evolutie
• • • •
Integratie van vaardigheden Integratie van vaardigheden en taalbeschouwing ICT-integratie …
Evaluatie Evolutie
• •
Evaluatie: een nieuwe visie op onderwijs vereist een nieuwe visie op evaluatie Voorwaarden voor goede evaluatie - valide - betrouwbaar - efficiënt - objectief - transparant - normering
8
Evaluatie
• • • •
Zelfevaluatie Peerevaluatie Co-evaluatie Kenmerken alternatieve evaluatie - aangepast aan de leerlingen
•
- integratie van evaluatie met onderwijzen en leren - betrokkenheid van leerlingen - kennisconstructie i.p.v. reproductie - levensechtheid
Veel concrete voorbeelden van evaluatiefiches
54
Minimale materiële vereisten
• • •
Krachtige leeromgeving nodig! Klaslokalen met verplaatsbaar meubilair Woordenboek, cd-speler, video of dvd-speler, pc met internetaansluiting … • Multimedialokalen • Ruimtes om individueel en/of in groep te werken 58
Verder in het leerplan …
• • • •
2-9-2010
Bibliografie Bijlagen Verklarende woordenlijst Lijst van de eindtermen
53
9
2-9-2010
55
Vragen?
2-9-2010
57
10
