Faculteit Educatie
Implementatie Blackboard Productverslag
Cursus: Begeleidende docent: Oordelende docent: Student:
Beroepsproduct 2 OAR-H2BERPDT2-12 Mevr. Marjoleine Muit Dhr. Marius Kingma Oscar Smeets
[email protected]
Datum:
maart 2014
Beroepsproduct 2
Implementatie Blackboard
Oscar Smeets
Inhoud Voorwoord .........................................................................................................................................3 Hoofdstuk 1: Inleiding .........................................................................................................................4 1.1 Formulering opdracht................................................................................................................4 1.2 Context .....................................................................................................................................4 1.3 Onderzoeksvraag voor de verkenning........................................................................................4 Hoofdstuk 2: Verkenning ....................................................................................................................6 2.1 Literatuurverkenning .................................................................................................................6 2.1.1 Elektronische LeerOmgeving (ELO) .....................................................................................6 2.1.2 ICT in het onderwijs ............................................................................................................7 2.1.3 Blackboard .........................................................................................................................7 2.2 Praktijkverkenning ....................................................................................................................8 2.2.1 Respondenten ....................................................................................................................8 2.2.2 Dataverzameling en meetinstrumenten ..............................................................................8 2.2.3 Data-analyse.......................................................................................................................8 2.3 Resultaten .................................................................................................................................9 2.3.1 Studentenonderzoek ..........................................................................................................9 2.3.2 Docentenonderzoek ......................................................................................................... 10 2.4 Conclusies ............................................................................................................................... 12 Hoofdstuk 3: Ontwikkeling van het product ...................................................................................... 13 3.1 De aanpak ............................................................................................................................... 13 3.2 De uitvoering........................................................................................................................... 14 3.3 De toekomst............................................................................................................................ 15 Hoofdstuk 4: Evaluatieonderzoek...................................................................................................... 16 Hoofdstuk 5: Literatuurlijst ............................................................................................................... 17 Bijlage 1:
Leerling-enquête ........................................................................................................... 18
Bijlage 2:
Interview docenten........................................................................................................ 19
Bijlage 3:
Het product ................................................................................................................... 20
Bijlage 4:
Boomdiagram Blackboard .............................................................................................. 21
Bijlage 5:
Grade Center ................................................................................................................. 22
2
Beroepsproduct 2
Implementatie Blackboard
Oscar Smeets
Voorwoord Voor u ligt mijn productverslag welke het resultaat is van een onderzoek naar de implementatie van Blackboard, in opdracht van het ROC Midden-Nederland Tech College Nieuwegein, en tevens ter afsluiting van mijn Beroepsproduct 2 dient.
Graag wil ik de personen die hebben bijgedragen aan de totstandkoming van dit beroepsproduct bedanken. Ten eerste wil ik Marjoleine Muit en Marius Kingma bedanken voor de begeleiding vanuit de Hogeschool Utrecht. Ook een woord van dank voor Peter Brouwer die als opdrachtgever en kritisch klankbord heeft gefungeerd. Naast Peter Brouwer wil ik ook graag de collega’s van het Tech team bedanken voor hun inspanningen en bereidheid om mij op dit digitale avontuur te volgen. Als laatste wil ik mijn IO’er en SO’er, respectievelijk Antoine van Roemburg en Arjen Schouten, bedanken voor het erkennen van mijn inspanningen en mij te nomineren voor Onderwijstalent 2014.
Oscar Smeets Utrecht, maart 2014
3
Beroepsproduct 2
Implementatie Blackboard
Oscar Smeets
Hoofdstuk 1: Inleiding 1.1 Formulering opdracht Het idee voor het onderzoek naar de toegevoegde waarde van Blackboard voor mijn leerwerkplek is vorig jaar tijdens mijn stage ontstaan. Het verbaasde mij dat het team op mijn leerwerkplek in de huidige digitale wereld nauwelijks gebruik maakte van de elektronische leeromgeving (hierna: ELO) Blackboard. Na een gesprek met de manager bleek dat er meer behoefte was aan het digitaliseren van informatie. In overleg hebben we besloten dat ik ga onderzoeken wat de wensen van het team en de studenten zijn, om deze vervolgens mee te nemen in de ontwikkeling van een nieuwe omgeving binnen Blackboard. 1.2 Context Mijn huidige leerwerkplek is het ROC MN Tech College te Nieuwegein. Wij bieden de opleidingen BOL-4 Middenkader Engineering uitstroomprofielen: Industrieel Design, Elektrotechniek, Mechatronica en Werktuigbouwkunde aan. Dit jaar zijn we gestart met het project ‘van 4 naar 3’ wat inhoudt dat de vierjarige opleiding in drie jaar kan worden afgerond. Daarnaast is het noemenswaardig dat we dit jaar met ongeveer negentig nieuwe studenten zijn gestart, wat bijna een verdubbeling is ten opzichte van het aantal instromers het jaar daarvoor. In het tweede jaar zijn ongeveer 30 studenten, het derde jaar 22- en in het vierde jaar 27 studenten gestart. Het Tech team bestaat uit 17 personen die allen een bijdrage leveren aan het succes van ons college. Een knelpunt in het project is de eerdere invoering van Blackboard op het Tech College. Docenten zijn in het verleden verplicht om met Blackboard te werken toen de functionaliteit van Blackboard nog niet optimaal was. Docenten hadden bijvoorbeeld niet genoeg rechten om bestanden te uploaden en het was organisatorisch niet in orde. Er was toentertijd namelijk niemand die als coördinator fungeerde. Dat leverde mij twee problemen op namelijk: een onsamenhangende en verouderde omgeving in Blackboard waar nog oud-studenten en oud-docenten in circuleren en een hoge weerstand tegen Blackboard vanuit het docententeam. Aan mij de uitdaging om deze negatieve ervaringen om te zetten in vertrouwen door mogelijkheden te laten zien en trainingen te organiseren. Mijn doel is om de docenten te laten ervaren dat een digitale leeromgeving zoals Blackboard een gemak is in plaats van een last. 1.3 Onderzoeksvraag voor de verkenning Mijn onderzoeksvraag luidt: “Op welke manier kan de elektronische leeromgeving Blackboard geïmplementeerd worden zodat aan de wensen van het team en de studenten wordt voldaan?” Om hier een goed onderbouwd antwoord op te krijgen heb ik de hoofdvraag opgedeeld in een aantal deelvragen. Ten eerste beschrijf ik wat een ELO is en waar de kansen en bedreigingen liggen. Vervolgens ga ik door middel van een onderzoek de wensen van de studenten en docenten in kaart brengen. Daarbij is het belangrijk om te weten welke visie de belanghebbenden op een digitale leeromgeving hebben om vanuit die gemeenschappelijke visie een product te ontwikkelen.
4
Beroepsproduct 2
Implementatie Blackboard
Oscar Smeets
De deelvragen luiden: -
Wat is een ELO? Wat zijn de kansen en bedreigingen bij de invoering van Blackboard? Wat zijn de wensen van studenten en docenten?
Indien ik op al deze deelvragen een onderbouwd antwoord gevonden heb, ben ik in staat om Blackboard dusdanig te implementeren zodat aan ieders eisen wordt voldaan.
5
Beroepsproduct 2
Implementatie Blackboard
Oscar Smeets
Hoofdstuk 2: Verkenning 2.1 Literatuurverkenning 2.1.1 Elektronische LeerOmgeving (ELO) In de hedendaagse wereld zijn computers, smartphones en tablets niet meer weg te denken. Bijna alle informatiestromen zijn tegenwoordig digitaal, zoals de pas geïntroduceerde website mijnoverheid.nl waar alle informatie van verschillende overheidsinstanties samenkomt. Binnen het onderwijs is er een groep mensen die er heilig van overtuigd is dat digitalisering de toekomst is. Denk hierbij aan de zogenaamde ‘Ipad-scholen’, naar een idee van Maurice de Hond (Hoek, 2013). Op deze scholen speelt de Ipad een belangrijke rol als zijnde vervanger van de boeken. Via de Ipad wordt de lesstof digitaal aangeboden en worden oefeningen digitaal gemaakt. Het grote voordeel van dit idee is dat een leerling in zijn of haar eigen tempo kan werken en direct feedback op goede en foute antwoorden krijgt wat de prestatie van de studenten verhoogt. Een groot nadeel is dat de docent weinig zicht heeft op de gedachtegang van de studenten om maar te zwijgen wat het met een kind doet als hij/zij 8 uur per dag ‘verplicht’ naar een scherm moet kijken. Naast de teams die geen gebruik maken van informatie- en communicatietechnologie (ICT) binnen hun scholen is er een derde groep die van mening is dat ICT ter ondersteuning van het leren moet dienen. Een groot voordeel van ICT is het eenvoudig kunnen bereiken van een grote groep mensen. Door leerstof te digitaliseren kunnen studenten te allen tijde informatie raadplegen en opdrachten maken, waarbij de docent in staat is om alle data nauwkeurig te volgen en te analyseren. Er is geen eenduidige omschrijving voor een elektronische leeromgeving. Een ELO wordt beschreven als een omgeving waarin docenten en studenten informatie uitwisselen, communiceren en samen aan kennis en vaardigheden kunnen werken. Een andere omschrijving van een ELO luidt: "Een ELO omvat de technische voorzieningen (hardware, software en telecommunicatieinfrastructuur) die de interactie faciliteert tussen: het proces van leren, de communicatie die nodig is voor dat leren en de organisatie van het leren" (Droste, 2003). De ELO stamt uit 1997 toen onderwijs- en internetpionier Betty Collis op de Universiteit Twente een verzameling van geïntegreerde internetinstrumenten ingericht en geschikt had gemaakt voor het ondersteunen van het onderwijs (Boer, Vries, Klein, Zocca, & Lieburg, 2010). In de volgende jaren is de ELO populair geworden en is inmiddels niet meer weg te denken uit het huidig onderwijs. De ELO wordt gebruikt voor inhoud en organisatie van het onderwijs evenals communicatie binnen het onderwijs. Organisatorisch is een ELO onmisbaar omdat er ongeacht plaats en tijd met de studenten gecommuniceerd kan worden. Daarnaast biedt het ruime mogelijkheden om vorderingen van groepen of individuen te monitoren (Onderwijsraad, 2008). De Onderwijsraad schrijft dat een ELO mogelijkheden biedt om het onderwijs te personaliseren en te flexibiliseren (Onderwijsraad, 2008). Vrij vertaald zou er door het gebruik maken van een ELO beter worden gedifferentieerd en maatwerk worden geleverd. Maatwerk is een pre binnen het Middelaar Beroeps Onderwijs, omdat er veel verschillende studenten zijn met grote niveauverschillen. Door gebruik te maken van een ELO kan iedereen in zijn of haar eigen tempo aan opdrachten werken op elk gewenst tijdstip.
6
Beroepsproduct 2
Implementatie Blackboard
Oscar Smeets
Internationaal zijn er onderzoeksresultaten bekend uit 2003 waarbij docenten van 500 Europese middelbare scholen werd gevraagd naar hun gebruik met een ELO. Uit dit rapport blijkt dat 60% van de ondervraagde docenten positief tegenover een ELO stond en dit ook belangrijk achtte voor het onderwijs (Vuorikari, 2004). 2.1.2 ICT in het onderwijs Door de ICT zijn we in staat om digitaal samen te werken zonder dat we elkaar daarvoor hoeven te ontmoeten. Dit kan samenwerking tussen docent en student maar ook tussen docenten of studenten onderling betekenen. De kansen en bedreigingen van ICT binnen het onderwijs komen overeen met de voor- en nadelen. Voordelen van ICT zijn bijvoorbeeld het samenwerken van projectgroepen, interactie en het volgen van groepsprocessen. (Janssen, 2011) Een voorbeeld van ICT ontwikkeling in het onderwijs is de katholieke universiteit van Leuven. Op ‘ROC City 2014’ sprak een docent over hoe het onderwijs daar is ingericht en dat tentamens overbodig zijn. Met behulp van ‘datamining’ wordt elke digitale Met behulp van datamining handeling en product van iedere student geregistreerd. Het wordt kennis gedestilleerd uit systeem geeft aan in hoeverre iemand gevorderd is en wat een grote hoeveelheid hij per dag heeft uitgevoerd. Via deze leercurve worden gegevens. De belangstelling kennis en vaardigheden tot de student genomen en wordt er voor deze techniek neemt, met niet geleerd voor tentamens waarbij de kennis na een tijd al de toename van databanken 1 enorm toe.1 grotendeels verloren is gegaan.
Een nadeel van ICT in het onderwijs is dat de kwaliteit niet gegarandeerd omhoog gaat. Dit kan worden weerlegd door het feit dat een ELO in ieder geval een toegevoegde waarde heeft voor het groepsproces en de samenwerking tussen studenten. Daarnaast is digitaal communiceren niet optimaal omdat een groot deel van de menselijke communicatie non-verbaal is. (Janssen, 2011) Het face-to-face aspect valt weg waardoor informatie op een andere manier kan worden geïnterpreteerd dan dat de zender had bedoeld. Binnen het onderwijs wordt wel fysiek samengewerkt waardoor deze factor niet geldt. De ELO wordt als ondersteunend en niet als leidend ingezet. Samengevat, de voordelen van het ICT zijn groot en kunnen een meerwaarde vormen. De bedreigingen van ICT in het onderwijs zijn te overzien en daar kan rekening mee worden gehouden. 2.1.3 Blackboard Op mijn leerwerkplek is er een mogelijkheid om Blackboard te gebruiken ter ondersteuning van het onderwijs. Blackboard heeft als hoofddoel de organisatie en kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. In hoeverre Blackboard optimaal kan worden gebruikt hangt van een aantal factoren af. Ten eerste is de kennis van docenten die ermee moeten werken van belang. Indien zij geen actieve input leveren zullen de studenten de meerwaarde van Blackboard niet ervaren. Het is daarom van belang dat docenten de mogelijkheden van Blackboard kennen en up-to-date blijven. Dit kan worden gefaciliteerd door cursussen. Ten tweede moet Blackboard een overzichtelijke lay-out en heldere indeling hebben zodat de studenten snel vinden waar zij naar op zoek zijn. De definitie van Blackboard luidt “globale architectuur voor een expertsysteem waarin een zogenaamd Blackboard de centrale feitenbank is, waar de invoergegevens, de tussenresultaten, de 1
http://www.cram.nl/ieni/950508.htm
7
Beroepsproduct 2
Implementatie Blackboard
Oscar Smeets
uiteindelijke oplossingen, en eventueel de besturingsinformatie op staan.” (SWC) Vrij vertaald: Blackboard is een eenvoudig programma waar onafhankelijk van plaats en tijd informatie kan worden uitgewisseld en gecommuniceerd kan worden tussen studenten onderling of met de docent. Denk hierbij aan het ter beschikking stellen van lesstof en studiegids, het inleveren van individueleof groepsopdrachten, het raadplegen van roosters, het doorvoeren van roosterwijzigingen, een gecontroleerd discussieplatform en het uitwisselen van gegevens in werkgroepen. Blackboard biedt dus voldoende mogelijkheden om te communiceren en organisatorische zaken te automatiseren. Echter er zijn ook bedreigingen bij de invoering van Blackboard. ICT heeft als uitgangspunt dat digitale leermiddelen een hulpmiddel kunnen zijn om bepaalde onderwijsdoelen of onderwijskundige uitgangspunten te realiseren. Indien de koppeling tussen de schoolomgeving en de digitale omgeving niet op elkaar aansluiten leidt dit tot verwarring voor studenten. (Brummelhuis, 2006). Een bedreiging schuilt in de implementatie van Blackboard. De implementatie zal in fases moeten geschieden om onduidelijkheden bij studenten en docenten te voorkomen. Een digitale leeromgeving is altijd in ontwikkeling en is nooit af. Het is belangrijk om dit in gedachten te houden ter voorkoming van “innovatiemoeheid’. 2.2 Praktijkverkenning 2.2.1 Respondenten In overleg met mijn opdrachtgever heb ik ervoor gekozen om ons te richten op de huidige eerstejaars studenten. De reden hiervoor is dat we de eerstejaars studenten kunnen ‘opvoeden’ met Blackboard. De tweedejaars studenten zullen in de nabije toekomst ook betrokken worden bij het ontwikkelen van Blackboard, maar hebben niet de hoogste prioriteit omdat zij hun draai al gevonden hebben binnen de muren van ons college. Voor de derde- en vierdejaars studenten heeft Blackboard weinig meerwaarde. Zij zijn voornamelijk met hun beroepspraktijkvorming en proeve van bekwaamheid bezig. 2.2.2 Dataverzameling en meetinstrumenten Mijn praktijkverkenning bestaat enerzijds uit het afnemen van enquêtes en anderzijds uit interviews. Ik heb ervoor gekozen om de mening van de studenten te illustreren door middel van enquêtes omdat dit een aanzienlijke hoeveelheid data oplevert die kwantitatief geanalyseerd kunnen worden. Om inzicht te krijgen in wat de wensen van de docenten zijn meerdere docenten geïnterviewd. Het interview is vooral gericht zijn op hun ervaringen, behoeften en wensen. De enquête voor de studenten en de opbouw van de interviews zijn terug te vinden in bijlage 2 en 3. Op het moment dat de enquêtes en de interviews waren afgenomen was er al een begin gemaakt met het ontwerpen van de digitale omgeving. Ik heb mij tijdens het data onderzoek gericht op de verbeteringen ten opzichte van hoe Blackboard er nu uitziet en welke mogelijkheden er ondersteund worden. 2.2.3 Data-analyse De data die ik verkregen heb uit de enquêtes van de studenten uit het eerste leerjaar heb ik geanalyseerd met behulp van Excel. Ik bereken gemiddelde scores van verschillende vragen en turf hoe vaak een antwoord is gegeven bij een open vraag. De interviews heb ik verwerkt in een lopend verhaal waarin duidelijk de wensen en verbeterpunten naar voren komen. 8
Beroepsproduct 2
Implementatie Blackboard
Oscar Smeets
2.3 Resultaten 2.3.1 Studentenonderzoek Op dit moment maakt 32% van de eerstejaars studenten dagelijks gebruik van Blackboard. 29% gebruikt Blackboard tussen de twee en vier keer per week en 39% procent bezoekt Blackboard minder dan vier keer per week. De reden waarom zij de laatste keer op Blackboard inlogden is in 48% van de gevallen om het rooster te bekijken. 32% bezocht de online 39% omgeving om lesaantekeningen te raadplegen ter ondersteuning voor de toets wiskunde. In gesprekken met de studenten kwam naar voren dat de digitalisering van de leerstof en oefentoetsen van VCA (Veiligheid, Gezondheid en Milieu Checklist Aannemers) een positieve bijdrage hebben bij het leren voor het examen. Verder heeft 6% Blackboard geraadpleegd voor het huiswerk.
Hoeveel keer per week gebruik je Blackboard? 0% Dagelijks
32% 2-4 keer per week 29%
Minder dan 4 keer per week
Figuur 1: Bezoekersaantallen
De enquête was gericht op wat studenten nou daadwerkelijk belangrijk vinden en dus een toegevoegde waarde heeft voor hun studie(verloop). De vraag, ‘Geef van onderstaande items aan hoe belangrijk jij deze vindt om terug te zien op Blackboard’, kon beantwoord worden met ‘belangrijk’, ‘neutraal’ en ‘niet belangrijk’. Figuur twee illustreert wat studenten belangrijk en minder belangrijk achtten met betrekking tot de functies binnen Blackboard.
Figuur 2: Belang onderdelen Blackboard
Daarnaast was ik erg benieuwd naar wat de studenten misten op Blackboard. Vandaar dat vraag 4 van de enquête een open vraag is waar zij hun wensen konden noteren. Blijkbaar is er een grote behoefte om online hun resultaten te zien zoals figuur drie visualiseert. Door die enorme behoefte naar de cijfers komen andere ook belangrijke aspecten iets meer op de achtergrond. Bijvoorbeeld de 9
Beroepsproduct 2
Implementatie Blackboard
Oscar Smeets
aanwezigheidsregistratie en de daarbij behorende absentiemeldingen zouden zij graag digitaal terugkijken. In een gesprekje kwam naar voren dat docenten soms fouten maken met wie er aanwezig is en wie niet waardoor de student zich bij de trajectbegeleider moet melden om zichzelf te verantwoorden. Momenteel zoeken we, vaak met succes, een vervanger als een docent ziek is. Daardoor hebben we geen eenduidige communicatiestroom naar de studenten toe indien een docent een les niet kan geven. Blackboard zou een uitermate geschikt medium zijn om ook op dit gebied te Figuur 3: Gewenste onderdelen communiceren met de studenten. Vraag 6 over op- en aanvullingen / verbeterpunten en aandachtspunten is vooral beantwoord met de aanvulling voor een online cijferlijst zoals ook duidelijk uit figuur drie te concluderen is. Vraag 7 gaf de studenten de mogelijkheid om Blackboard met een rapportcijfer te waarderen. De eerstejaars studenten normeren de digitale leeromgeving Blackboard momenteel met een 6,1. 2.3.2 Docentenonderzoek Op dit moment is er slechts een handjevol docenten dat actief bezig is met Blackboard. Door de negatieve ervaringen met Blackboard in het verleden is er bijzonder weinig animo om hiermee te werken waardoor de uitdaging voor mij om op een succesvolle manier Blackboard te implementeren alleen maar groter wordt. Tijdens de interviews kwam het idee om leerstof digitaal te delen meerdere malen terug. Door lesaantekeningen met het bijbehorende huiswerk op Blackboard te zetten hebben de studenten geen excuus meer om het huiswerk niet af te hebben. Opmerkingen als ‘ik wist niet wat het huiswerk was’ of ‘ik heb de les gemist en dus begreep ik het huiswerk niet’ behoren door deze functie tot het verleden. Tegenover de mogelijkheid om achtergrondinformatie te delen stonden ook meerdere docenten positief. Door de klassengrootte hebben de docenten momenteel weinig tijd om te differentiëren binnen de lestijden om bijvoorbeeld een bewijs te leveren voor een formule. Via een digitale leeromgeving is dit wel mogelijk en kan degene die daar interesse in heeft zich zelfstandig verdiepen in de materie. Leren op het eigen niveau en in eigen tempo is een didactische uitgangspositie die teambreed gedragen wordt. Docenten zien in dat er veel mogelijkheden zijn en dat een ELO een gemak is en geen last. Echter is de drempel om ermee te beginnen momenteel te groot omdat zij onvoldoende idee hebben waar te beginnen. Een stukje training om in de basisbehoeften te voldoen zou een goede start zijn. Het wegwijs raken binnen Blackboard is momenteel de grootste behoeften van de meeste docenten. Uit een gesprek met Dhr. Groenendaal, BeroepsPrakijkVorming- (hierna BPV) coördinator van de eerstejaars studenten, blijkt dat Blackboard al een succes heeft opgeleverd. Toen wij tijden geleden spraken over de mogelijkheden die Blackboard te bieden heeft lag hier meteen een kans om een docent te overtuigen van het gemak waar Blackboard in voorziet. Studenten moesten allemaal meerdere documenten inleveren zoals hun inschrijfformulier voor de stage en de weekstaten tijdens 10
Beroepsproduct 2
Implementatie Blackboard
Oscar Smeets
de stage. De angst bestond dat dit een overflow aan mailtjes met informatie opleveren. Door een ‘inleverbox’ te creëren op Blackboard kunnen alle studenten hun bestanden daar uploaden waardoor de inbox van zijn e-mail onbelast blijft. Daarnaast is het enorm handig om digitaal te beoordelen, omdat de student direct feedback op zijn ingeleverde documenten krijgt. De studenten gaan over drie weken op stage en hebben bijna allemaal aan de gevraagde documenten voldaan en zijn beoordeeld. Dhr. Groenendaal benadrukt hoeveel gemak dit systeem hem opgeleverd heeft. Uit de teamvergadering bleek dat het gemakkelijk communiceren met studenten een wens was van meerdere docenten. Deze mogelijkheid bestaat binnen Blackboard en zal worden bekeken bij het verder ontwikkelen van de ELO. Echter de wens is eenzijdig gezien het feit dat de studenten volgens de enquête weinig interesse hebben om via Blackboard te communiceren met de docenten. De reden hiervan is dat de docent graag met een druk op de knop een hele klas kan mailen terwijl de student via e-mail contact op kan nemen met zijn of haar docent.
11
Beroepsproduct 2
Implementatie Blackboard
Oscar Smeets
2.4 Conclusies Zowel de studenten als de docenten zien de meerwaarde van een ELO als Blackboard in. Wat betreft de docenten is het belangrijk dat zij een goede basiscursus Blackboard krijgen en mogelijkerwijs in de toekomst een gevorderden training volgen om met meer mogelijkheden bekend te raken en deze vervolgens in te zetten. Daarnaast blijft een deel van de docenten een weerstand houden tegen Blackboard. Het lijkt mij niet reëel is om meteen alle teamleden te kunnen overtuigen. Door succeservaringen, zoals de beroepspraktijkvorming, worden andere docenten nieuwsgierig naar wat de mogelijkheden voor hun onderwijs zijn. Na het onderzoek onder studenten en docenten is er een goed idee wat de wensen van de belanghebbenden zijn. De studenten vinden deze versie van Blackboard voldoende maar missen duidelijk een aantal aspecten. Het is aan ons om de haalbaarheid van deze aspecten, zoals digitale cijferlijsten, te onderzoeken en mogelijk te implementeren binnen Blackboard. Het lijkt een kwestie van tijd voordat de docenten bekend worden met Blackboard en de mogelijkheden steeds verder gaan gebruiken. Indien het management faciliteert, is er geen reden waarom Blackboard niet zou kunnen slagen. Daarnaast is het van belang dat we tijdens teamvergaderingen aandacht aan dit onderwerp besteden om onze visie op de digitalisering van het onderwijs te ontwikkelen en ervaringen uit te wisselen.
12
Beroepsproduct 2
Implementatie Blackboard
Oscar Smeets
Hoofdstuk 3: Ontwikkeling van het product Het project Blackboard loopt al een tijdje maar is verre van afgerond. Wij zijn hier nu meer dan een half jaar mee bezig en kunnen concluderen dat we een stap in de goede richting hebben gezet. Het merendeel van de docenten is actief op Blackboard en ik merk dat er steeds meer docenten uit het team volgen. Ook de studenten hebben hun weg gevonden naar Blackboard zoals uit de statistiekentraceringen blijken. Dit is een optie in Blackboard die mij een uitdraai geeft wie, wat wanneer heeft geraadpleegd. Uit gesprekken blijkt dat zij het een prettig medium vinden om mee te werken maar dat er nog genoeg ruimte voor verbetering is. 3.1 De aanpak Ik ben begonnen met het opschonen van de ELO. Hierbij moet men denken aan het verwijderen van oude bestanden, het verwijderen van afgestudeerde studenten en oud-docenten. Hierna werd, zoals besproken met mijn opdrachtgever, een nieuwe frisse omgeving gecreëerd voor de huidige eerstejaars. Hierbij heb ik gekozen voor een overzichtelijke opbouw met de kleuren van het ROC Midden-Nederland. Voor een impressie verwijs ik naar bijlage 3. Een enkeling gaf in de evaluatie aan dat het er ‘saai’ uitziet. Ik waardeer de creatieve geest van deze industrieel design student maar structuur en functionaliteit staan hoger op de prioriteitenlijst dan design. Ook de werkzaamheid van een digitale leeromgeving is van groot belang voor het slagen van een dergelijk project. Zo is ervoor gekozen dat alle informatie binnen maximaal vier klikken op het scherm moet verschijnen. Voor de lesaantekeningen wiskunde dient een student het volgende pad te bewandelen. Eenmaal ingelogd klikt een student op het vak Wiskunde, vervolgens maakt de student een keuze uit de verschillende werkperiodes, kiest bijvoorbeeld de lesaantekeningen van Smeets en klikt dan de pdf van een bepaalde les aan. Deze structuur komt in alle leerjaren voor alle vakken zo terug om een eenzijdige structuur te hanteren. In bijlage 4 is het boomdiagram van de huidige eerstejaars omgeving geïllustreerd. Zoals men kan zien zijn er maximaal vier niveaus waar mappen en bestanden zich bevinden. De keuze resulteert in een overzichtelijke en gebruikersvriendelijke digitale omgeving. Vervolgens heb ik alle eerstejaars toegevoegd en ingedeeld in de verschillende klassen. Ik heb hiervoor gekozen zodat ik na dit jaar gemakkelijk deze gebruikers uit dit leerjaar kan halen en in het tweede leerjaar kan plaatsen. De nieuwe eerstejaars worden toegevoegd aan de bestaande cursus zodat bijvoorbeeld de BPV alweer klaarstaat voor de nieuwe cursisten. Onze visie is dat op deze manier Blackboard ‘schoon’ blijft zonder dat er overal studenten en bestanden rondzwerven in het systeem. Bij de systeembeheerderscursus, die ik een tijdje terug gevolgd heb onder leiding van Henk van Rijssen, heb ik geleerd dat ik nooit meer student voor student ga inschrijven. Achteraf gezien was dit tijdrovend en overbodig wetende dat er de mogelijkheid binnen Blackboard bestaat om door middel van een zogeheten ‘Batch inschrijving’ een hele klas in een keer toe te voegen. Het feit dat ik deel mocht nemen aan deze training gaf mij een duidelijk signaal hoe serieus dit project voor mijn leerwerkplek was. Daarna zijn alle betrokkenen bij het Tech team toegevoegd aan de cursus en hebben de rol van onderwijsassistent gekregen. Docenten waren voorheen niet goed ingeschreven en hadden te weinig rechten om de functionaliteiten van de ELO aan te spreken. Dit was een van de redenen waarom een 13
Beroepsproduct 2
Implementatie Blackboard
Oscar Smeets
aantal docenten tegen Blackboard was. De mogelijkheden van een onderwijsassistent zijn voldoende om eigen materiaal op Blackboard te zetten, mappen aan te maken en ingeleverde documenten te beoordelen. Daarnaast zijn de ‘tools’ van het configuratiescherm zichtbaar zoals bijvoorbeeld een email sturen naar een gehele klas of het beoordelen van digitaal ingeleverd werk via ‘Grade Center’. Maar zo ver waren we nog lang niet! Het heeft enige tijd geduurd voordat oude omgevingen uitgezocht waren en opgeschoond en nieuwe omgevingen gecreëerd werden. Dit had ook met het vooronderzoek te maken naar wat een goede structuur voor ons team en onze studenten is. Want een eenmaal operationele structuur terugdraaien is niet zo eenvoudig en betekent waarschijnlijk het mislukken van ons project. Ik heb kennis en ervaringen ingewonnen bij Blackboard goeroes van andere teams. Zo werd dankbaar gebruik gemaakt van de ervaringen van Ruurd Zwart en Peer van Arendonk. 3.2 De uitvoering Het vooronderzoek was voltooid en de stap naar onze eigen ELO moest gemaakt worden. De omgeving was gecreëerd, de docenten en studenten stonden ingeschreven en de eerste mappen waren aangemaakt. Nu hadden we maar twee cruciale problemen. Enerzijds waren de docenten onvoldoende geïnformeerd over de mogelijkheden van systeem. Anderzijds logden de studenten enkel in om hun rooster te bekijken als zij dit al niet kopieerden van hun buurman omdat ze zelf helemaal niet in Blackboard konden. Het bleek goed mogelijk de inloggegevens van alle Blackboardgebruikers te wijzigen. Alle studenten die niet in het systeem konden kwamen hun wachtwoord resetten. Binnen het team werd ik het eerste aanspreekpunt van Blackboard waardoor trajectbegeleiders en docenten wisten naar wie ze moesten komen met problemen. Deze ‘problemen’ liepen uiteen van verkeerde inschrijvingen bij andere colleges tot het opschonen van persoonlijke cursuslijsten. Met mijn opdrachtgever werd bekeken welke wensen qua kennis en vaardigheden er binnen ons team waren waarmee winst kon worden behaald. Vervolgens werd de cursus ‘Blackboard basiscursus’ aangevraagd bij de ROC Academie. Onder begeleiding hebben we een middagcursus gehad om wegwijs te raken in Blackboard. Nadat ik het team had gepresenteerd wat tot dan toe gedaan was, ging het team aan de slag met opdrachten om de basisvaardigheden onder de knie te krijgen. Iedereen had zijn of haar eigen omgeving waarin zij zelf aan de slag moesten met deze opdrachten. De functies mappen aanmaken, uploaden van bestanden en filmpjes, plaatsen van mededelingen en het contacteren van andere gebruikers werden behandeld. Deze training heeft een positieve bijdrage geleverd aan de kennis en vaardigheden van de docenten met betrekking tot Blackboard. Zelf heb ik de training voor gevorderden gevolgd om meer mogelijkheden van Blackboard te leren kennen. Op die manier kreeg ik een idee welke koers we zouden kunnen gaan varen in de toekomst. Naast het werken in de breedte werden er ook eisen gesteld aan diepgang. Ik heb samen met Willem Groenendaal, Coördinator BPV 1e jaars, de omgeving van de BPV vormgegeven. Het uitgangspunt was dat de informatie- en bestandsdeling op Blackboard moest plaatsvinden en niet via de e-mail. Door gebruik te maken van de inleverboxen op Blackboard zijn studenten in staat om hun weekstaten en verslagen in te leveren. Al het werk dat wordt ingeleverd wordt gegroepeerd en kan via het ‘Grade Center’ digitaal van feedback worden voorzien en beoordeeld. Het Grade Center is de omgeving binnen Blackboard waarin opdrachten worden nagekeken en beoordelingen worden toegekend.
14
Beroepsproduct 2
Implementatie Blackboard
Oscar Smeets
Het voordeel hiervan is dat de student deze feedback te zien krijgt op het eerstvolgende moment dat hij weer inlogt in Blackboard. Voor een voorbeeld van het ‘Grade Center’ verwijs ik naar bijlage 5. Met het volledig digitaliseren van de stage heb ik voldaan aan de laatste eis van het contractformulier. Echter betekent dit niet dat hiermee het project is afgesloten gezien het feit dat een ELO voortdurend in ontwikkeling is en er nog mogelijkheden zijn waar we nu amper gebruik van maken. Op dit moment wordt er voor het vak Nederlands en LB gewerkt met het plagiaatscontrole programma ‘SafeAssign’. De docent is door middel van deze ‘tool’ in staat om een verslag te uploaden dat vervolgens gecontroleerd wordt op plagiaat. Het systeem geeft een duidelijk samenvatting hoeveel procent er letterlijk gekopieerd is van het internet. Indien de websites zijn opgenomen in de bronvermelding is er niets aan de hand, wordt hier niet heen verwezen dan heeft de student een probleem. Op deze manier proberen we de kwaliteit van de verslagen te waarborgen en weten we zeker dat zij dit zelf hebben geschreven en niet van internet hebben gekopieerd. Een andere ontwikkeling is het werken met Dankzij Dropbox hebt u overal uw projectgroepen in Blackboard. De derdejaars studenten documenten, bestanden en zelfs zijn in verschillende projectgroepen ingedeeld die programma's bij de hand. Nadenken over allemaal hun eigen omgeving hebben in Blackboard synchroniseren, usb-sticks of waar zij bestanden delen, communiceren met elkaar en documentversies is verleden tijd. Met Dropbox beschikt u altijd over dezelfde de projectleider, en informatie met betrekking tot het documenten, wachtwoorden en project kunnen raadplegen. Voorheen werd dit gedaan webbrowser(s), inclusief alle instellingen op Dropbox wat een kwalijke zaak is gezien het feit dat en uitbreidingen. 2 dit programma geen onderdeel uitmaakt van het ROC MN. 2 3.3 De toekomst We moeten niet te snel moeten gaan met de implicatie van de mogelijkheden van Blackboard. Het team moet in een rustig tempo bekend worden met Blackboard alvorens steeds meer functionaliteiten te gaan gebruiken. Aan mij de taak om voorop te blijven lopen bij het leren kennen van de mogelijkheden en functies van Blackboard, zodat ik vragen van het team kan helpen oplossen. In de toekomst zullen alle projecten gedigitaliseerd zijn en zal er in de eigen omgeving worden gewerkt. Ook zal er gebruik worden gemaakt van tools als portfolio’s, toetsen en enquêtes. Over enige tijd moeten wij op zoek gaan naar een manier om verschillende systemen met elkaar te koppelen. Zo zou het geweldig zijn als ons leerling registratiesysteem Presto en Eduarte aan Blackboard konden worden gekoppeld. Op die manier zou een student op een actief rooster kunnen zien welke uren hij wel en niet aanwezig is geweest met het terugdringen van het verzuim als resultaat. Ook de cijferregistratie zou moeten worden gedigitaliseerd zodat studenten te allen tijden hun cijfers kunnen inzien. Dit is echter de toekomst en we hebben iemand met een ICT achtergrond nodig om dit te realiseren.
2
http://computertotaal.nl/smartphone/workshop-dropbox-21288
15
Beroepsproduct 2
Implementatie Blackboard
Oscar Smeets
Hoofdstuk 4: Evaluatieonderzoek 4.1 Evaluatie opdrachtgever Na het afronden van het product heb ik een afsluitend gesprek gehad met mijn opdrachtgever. Tijdens dit gesprek hebben we de ontwikkeling van Blackboard gedurende driekwart jaar geëvalueerd. Wij zijn tot de conclusie gekomen dat we een grote stap in de juiste richting hebben gezet en dat we tevreden over het resultaat wat tot nu toe is behaald mogen zijn. Met Blackboard wordt actief gewerkt en steeds meer mogelijkheden worden gebruikt. Blackboard is goed geïntegreerd en maakt voortaan deel uit van ons onderwijs. Uit het beoordelingsadvies kwam dan ook een positief resultaat. 4.2 Evaluatie docenten heb een aantal docenten gevraagd om mij van schriftelijke feedback te voorzien zodat ik een goed beeld krijg hoe zij mij ervaren in de praktijk. Ik citeer de feedback van mevrouw de Jong en mevrouw Temsamani: “Ik ben erg blij met de manier waarop je tot nu toe bezig bent geweest met het implementeren van Blackboard: Je hebt veel kennis van zaken, als ik iets niet weet zoek je het meteen uit, je bent altijd bereid om mee te denken en uit te leggen hoe iets werkt, je bent daarin erg benaderbaar. Verder heb je een duidelijke manier van uitleggen. Tot nu toe maak ik veel gebruik van Blackboard en ik vind het een bruikbare manier van informatie verstrekken en communiceren met leerlingen. Ik denk ook dat ik steeds meer zal willen gebruiken van Blackboard. Nu kom ik steeds met vragen bij jou, maar eigenlijk zouden we tijd moeten krijgen om misschien met een aantal mensen nog eens te kijken wat we nog meer zouden kunnen gebruiken. Bedankt voor alle uitleg tot nu toe.” “Hoi Oscar, bedankt voor je werk op Blackboard. De sectie Engels waardeert dit enorm. Het is erg overzichtelijk en alles is met een klik op de knop te vinden. Ik vind het heel knap dat je alles altijd op tijd en netjes op bb hebt staan, al helemaal als je bedenkt hoe druk je het er mee hebt! Nogmaals bedankt voor je inzet!” De feedback van andere collega’s waren inhoudelijk hetzelfde als bovenstaande feedback. Het is prettig om te horen dat collega’s zo positief over mijn manier van werken denken. Het motiveert ook enorm om op deze koers door te gaan. 4.3 Evaluatie studenten Helaas zijn de eerstejaars studenten, wat in eerste instantie de doelgroep was, op stage waardoor ik hun niet meer om feedback heb kunnen vragen. Ik heb als alternatief met de tweede- en derdejaars gesproken over Blackboard. Zij vinden het in ieder geval prettig dat ik het aanspreekpunt ben als zij bijvoorbeeld niet in kunnen loggen. Verder maken zij steeds meer gebruik van Blackboard omdat de docenten er ook actiever mee zijn geworden. Ze vinden het prettig dat de aantekeningen op het Smartboard op de ELO worden gezet zodat ze tijdens de les kunnen opletten in plaats van meeschrijven. De derdejaars moesten even wennen om als projectgroep binnen Blackboard te werken. Echter waren ze al snel gewend en begrijpen dat het voor de docent wel zo prettig is als alle projectgroepen binnen Blackboard werken en niet meer via Dropbox en andere file sharing websites.
16
Hoofdstuk 5: Literatuurlijst Boer, W. d., Vries, H. d., Klein, D., Zocca, M., & Lieburg, E. v. (2010). Inzet van de elektronische leeromgeving in het voorgezet onderwijs. Enschede: slo. Brummelhuis, A. t. (2006). Aansluiting onderwijs en digitale generatie. Den Haag: SCP. Droste, J. (2003). Het kiezen van een digitale leeromgeving. 's-Hertogenbosch: Cinop. Hoek, C. v. (2013, augustus 21). iPad-scholen openen deuren. Janssen, J. (2011, juni 15). De voor- en nadelen van ICT in het onderwijs. Opgeroepen op maart 3, 2014, van DUB: http://www.dub.uu.nl/artikel/voor-en-nadelen-ict-onderwijs.html Onderwijsraad. (2008). Onderwijs en open leermiddelen. Opgeroepen op januari 8, 2014, van Onderwijsraad.nl: http://www.onderwijsraad.nl/upload/publicaties/273/documenten/onderwijs_en_open_lee rmiddelen.pdf Rijksuniversiteit, G. (2012, september 19). Rijksuniversiteit Groningen. Opgeroepen op januari 10, 2014, van http://www.rug.nl/let/organization/diensten-envoorzieningen/ictol/nestor/studenten/studwatisBlackboard SWC. (sd). woorden-boek.nl. Opgeroepen op januari 10, 2014, van http://www.woordenboek.nl/woord/blackboard Vuorikari, R. (2004, mei 21). Virtual Learning Environments for European Schools. Opgeroepen op januari 8, 2014, van xplora.org: http://www.xplora.org/ww/en/pub/insight/misc/specialreports/vle
Beroepsproduct 2
Implementatie Blackboard
Oscar Smeets
Bijlage 1: Leerling-enquête Blackboard ROC MN Enquête Binnen het ROC MN Tech College hebben we een digitale leeromgeving genaamd Blackboard. Waarschijnlijk heb je onze Elektronische Leeromgeving (ELO) reeds bezocht voor informatie of het inleveren van je BPV-producten. In de toekomst willen wij Blackboard efficiënter gebruiken en daar hebben wij jullie mening bij nodig! 1.
Hoeveel keer per week gebruik je Blackboard? Dagelijks 2-4 keer per week Minder dan 2 keer per week
2.
Waarvoor diende je laatste bezoek? ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________
3.
Geef van onderstaande items aan hoe belangrijk jij deze vindt om terug te zien op Blackboard. Niet belangrijk Neutraal Belangrijk De leerstof voor een vak bekijken Communiceren met docenten Communiceren met medestudenten Het huiswerk bekijken Individuele of groepsopdrachten digitaal inleveren Resultaten en feedback bekijken Studiegids bekijken Rooster(wijzigingen) bekijken
4.
Welke andere aspecten zou je graag terug zien op Blackboard? ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________ Welke veranderingen zouden de lay-out en indeling verbeteren? ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________
5.
6.
7.
Welk rapportcijfer zou je Blackboard in de huidige staat geven? 1 2 3 4 5 6 7 8 9
10
Ruimte voor op- of aanvullingen / verbeterpunten / aandachtspunten: ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________ Bedankt voor het invullen!
18
Beroepsproduct 2
Implementatie Blackboard
Oscar Smeets
Bijlage 2: Interview docenten
-
-
-
-
In welke mate gebruikt u Blackboard, voor welke doeleinden en welke vindt u interessant om in de toekomst wellicht uit te proberen? Het publiceren van individuele leerroutes voor studenten Uitleg van leerstof Tips en informatiefilmpjes die studenten kunnen raadplegen Te raadplegen boeken of websites Software die studenten kunnen downloaden Het gebruiken van een elektronisch portfolio Het gebruik maken van werkruimten voor projectgroepen Studenten op fora laten discussiëren Studenten contact laten zoeken met de docent Contact zoeken met individuele leerling of groepen m.b.t. Begeleiding Samenwerken met andere docenten Het geven en innemen van opdrachten Het geven van feedback Het controleren op plagiaat Wordt u ondersteund door het management om uw visie en mogelijkheden te exploiteren? Zo ja, op welke manier voorziet het management in uw behoeften? Hebt u een duidelijke visie op een elektronische leeromgeving? Zo niet, welk van onderstaande aspecten spreken u aan en waarom? De flexibiliteit van het onderwijs verbeteren (Overal en altijd is er informatie beschikbaar en communicatie mogelijk) De aantrekkelijkheid van het onderwijs vergroten (Digitale leeromgeving is aantrekkelijk voor de studenten) De organisatie van het onderwijs verbeteren (Alle informatie op een eenzijdige manier delen via een ELO) Variëren met werkvormen (Zelfstandig werken op eigen niveau en in eigen tempo, groepswerk) Communicatie bevorderen (Kortere communicatielijnen tussen docent en student of studenten onderling) Digitalisatie van evaluatie (Online toetsen afnemen of een digitaal portfolio bijhouden) Studentvolgsysteem (Leeractiviteiten en vordering van studenten monitoren) Welke behoeften heeft u alvorens Blackboard een vast onderdeel van uw werkzaamheden wordt?
19
Beroepsproduct 2
Implementatie Blackboard
Oscar Smeets
Bijlage 3: Het product
20
Beroepsproduct 2
Implementatie Blackboard
Oscar Smeets
Bijlage 4: Boomdiagram Blackboard
Blackboard Leerjaar 2
Leerjaar 1
Leerjaar 3
Leerjaar 4
Informatie -----------------------------Autocad Bedrijfskunde Beroepspraktijkvorming Voor de stage Inleverbox gegevens BPV Inhoud projectdossier Inschrijfformulier Enz… Tijdens de stage Inleverbox weekstaten 1 t/m 5 Inleverbox eindverslag Beoordeling eindverslag Engels LB Nederlands Projecten Rekenen VCA-Basis Theorie WTB Wiskunde Werkperiode 1 Periodeplanner en huiswerkopdrachten Lesaantekeningen Smeets Goniometrie les 1 Enz… Werkperiode 2 Periodeplanner en huiswerkopdrachten Lesaantekeningen Smeets Lineaire functies les 1 Enz… Lesaantekeningen Smid Opstellen van lineaire functies ------------------------------Help 21
Beroepsproduct 2
Implementatie Blackboard
Oscar Smeets
Bijlage 5: Grade Center
22
