Jaarverslag 2007
IMPACT JAARVERSLAG 2007 ‘Veiligheid en zelfredzaamheid’
Impact
Colofon Auteur:
Imkje Cancrinus
Uitgiftedatum:
april 2008
Uitgever:
Impact
Bestellen:
Impact, Postbus 78, 1110 AB DIEMEN
2
Impact
Inhoudsopgave
1 2 3 3.1 3.2 3.3 3.4 4 5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 6 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 6.8 6.9 6.10 6.11 7 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 8
Woord vooraf .................................................................................................................... 4 Impact ............................................................................................................................... 6 Algemene informatie......................................................................................................... 7 Organisatie........................................................................................................................ 8 Raad van Toezicht............................................................................................................ 8 Directie.............................................................................................................................. 9 Raad van Advies............................................................................................................... 9 Personeel........................................................................................................................ 10 Inbedding ........................................................................................................................ 12 Basisactiviteiten .............................................................................................................. 14 Bereikbaarheid en advisering ......................................................................................... 15 Impact als netwerkorganisatie ........................................................................................ 16 Kennis verzamelen, borgen en ontsluiten ...................................................................... 18 Communicatie ................................................................................................................. 20 Onderzoek en Ontwikkeling............................................................................................ 25 Projecten......................................................................................................................... 29 Richtlijn opvang voor geüniformeerden na rampen........................................................ 29 Nafase - feiten en fictie ................................................................................................... 31 Modelplan nafase ........................................................................................................... 32 Voorlichting bij rampen ................................................................................................... 34 Internationale kennisbank............................................................................................... 35 Monument voor de brandweer........................................................................................ 36 Multidisciplinaire richtlijn voor vroegtijdige psychosociale interventies na rampen, terrorisme en andere schokkende gebeurtenissen ........................................................ 38 Een wereld van verschil.................................................................................................. 39 Samen slimmer, samen sterker ...................................................................................... 41 Update Rampenspirit ...................................................................................................... 42 Help, ik heb geholpen ..................................................................................................... 43 EU-projecten ................................................................................................................... 44 Citizens and Resilience .................................................................................................. 44 V-Net............................................................................................................................... 46 EURESTE ....................................................................................................................... 47 RED ................................................................................................................................ 47 EUTOPA ......................................................................................................................... 48 Jaarrekening 2007 .......................................................................................................... 49
Bijlagen Bijlage I Samenstelling Raad van Toezicht .................................................................................. 52 Bijlage II Samenstelling Raad van Advies ..................................................................................... 53 Bijlage III Adviezen ......................................................................................................................... 55 Bijlage IV Congressen, symposia, werkconferenties & masterclasses .......................................... 56 Bijlage V Presentaties .................................................................................................................... 58 Bijlage VI Publicaties....................................................................................................................... 61 Bijlage VII Nederlandse Nieuwsbrieven en Nieuwsflitsen 2007 ...................................................... 62 Bijlage VIII Europese Nieuwsbrieven 2007....................................................................................... 64 Bijlage IX Impact in de media ......................................................................................................... 65 Bijlage X Gebruik digitale kennisbank............................................................................................ 66 Bijlage XI Gebruikte afkortingen ..................................................................................................... 67
3
Impact
Woord vooraf De ondertitel van dit jaarverslag is ´Veiligheid en Zelfredzaamheid´. Veiligheid staat hoog op de agenda bij overheid en burgers. Vroeger werd gesproken over de veilige samenleving als een vanzelfsprekend gegeven in dit deel van de wereld. Nu staat veiligheid in het teken van het creëren van veiligheid in een dreigende omgeving. De overheid is zich bewust van deze dreigingen en draagt de verantwoordelijkheid voor de veiligheid van haar burgers. De politieke beleidsagenda wordt dan ook sterk gekleurd door maatregelen om de veiligheid te waarborgen. De overheid doet echter ook een beroep op haar burgers. Zij is ervan overtuigd dat de overheid alleen niet in staat is een veilige samenleving te creëren. De burger heeft hierin ook een eigen verantwoordelijkheid. ´Veerkracht´ en ´zelfredzaamheid´ zijn dan ook begrippen die op de politieke agenda zijn geïntroduceerd. De kracht van individuen en van gemeenschappen vormen noodzakelijke ingrediënten voor veiligheid en cohesie.
Vanuit het besef dat veiligheid bouwt op zowel een verantwoordelijke en effectieve overheid als een verantwoordelijke en zelfredzame burger, ontstaat een interessant samenspel van de verdeling van taken en verantwoordelijkheden. Aangezien regelgeving vanuit de overheid niet meer gezien wordt als het instrument bij uitstek om goede voorwaarden te scheppen voor de veilige samenleving, moeten andere randvoorwaarden dit gat vullen. Kennis, bewustwording, voorbereiding en communicatie worden als kern gezien als het gaat om de psychosociale zorg na rampen. De thema’s liggen in het verlengde van de gevoelige balans tussen een verantwoordelijke overheid en de zelfredzame burger. Impact laat in 2007 een mooi spiegelbeeld van deze ontwikkelingen zien. In 2007 zijn producten ontwikkeld die de zelfredzaamheid van de burger bevorderen zoals de ‘Resilience’ publiekscampagne en het lesmateriaal voor kinderen uit het EU-project ‘Citizens and Resilience. The balance between awareness and fear’. Ook het project van Stichting Achmea Slachtoffer en Samenleving ‘ Samen slimmer, samen sterker’ richt zich op de veerkracht van getroffenen van rampen. In het kader van het project ‘Feiten en fictie’ is in kaart gebracht wat de psychosociale gevolgen zijn van rampen en calamiteiten voor de geüniformeerde hulpverleningsdiensten, zoals ambulance, politie en brandweer. Deze kennis geeft deze beroepsgroepen een middel in handen om goed voor de eigen mensen te zorgen, veerkracht te bevorderen en de negatieve effecten van de inzet bij calamiteiten te beperken.
4
Impact
Nieuwe producten worden ontwikkeld in het verlengde van de overheidsverantwoordelijkheden voor een optimale professionele voorbereiding op rampen. In het kader van het verantwoordelijkheidsdomein van het ministerie van Defensie neemt Impact een brugfunctie in tussen het militaire kennisdomein en het civiele kennisdomein. Zo is geadviseerd rondom groepsdebriefing bij uitzendingen van militairen. Ook hier staat de veerkracht van militairen hoog in het vaandel en is de interventie gericht op het bevorderen van mentale fitheid. Vanuit Impact is meegewerkt aan het advies rondom de organisatie van de militaire geestelijke gezondheidszorg om de verantwoordelijkheid van de overheid voor haar militairen effectiever in te zetten. Het onderzoek ‘Zicht op LOK’ wil Defensie gebruiken om alert te zijn op de gezondheid van militairen als gevolg van uitzendingen. Het ministerie van Defensie kiest voor een goede voorlichting door middel van de resultaten van het gezondheidsonderzoek naar de Libanon veteranen. Het ministerie maakt daarbij vooral gebruik van ad hoc advisering door Impact. In 2007 is dit in relatie gebracht met de kennisfunctie van het ministerie, welke opnieuw is ingericht.
De confrontatie tussen overheden en verantwoordelijke instanties enerzijds en de wereld van de getroffene na een ramp anderzijds, wordt beschreven in het boek ‘Een wereld van verschil’ dat samen met het Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement (COT) geschreven wordt. Het boek moet een brug slaan tussen deze beide werelden in de nasleep van een ramp, waarbij de verantwoordelijkheid cruciaal is en vaak beladen met de emoties die daarmee gepaard gaan. Het geheel van de maatschappelijke ontwikkelingen speelt zich uiteraard niet alleen binnen de landsgrenzen van Nederland af. Het speelt zich in de steeds grotere omgeving af van de Europese en internationale samenwerking. Impact heeft deze oriëntatie ook in 2007 nadrukkelijk meegenomen. De verzameling van de kennis en de ‘best practices’ richten zich dan ook op het Europese en internationale kennisdomein. Daarnaast participeert Impact in Europese samenwerkingsverbanden op het gebied van de psychosociale zorg na rampen. Dit alles en nog veel meer vindt u beschreven in het jaarverslag 2007: het jaar in het teken van ‘Veiligheid en Zelfredzaamheid’! Magda Rooze Directeur Impact
5
Impact
1
Impact
Impact is het landelijk kennis & adviescentrum voor psychosociale zorg na rampen. Zij adviseert hulpverleningsorganisaties, bestuurders en overheden en biedt een integraal basispakket aan dienstverlening voor advies in alle fasen van een ramp. Hiermee wordt de gehele veiligheidsketen bestreken van pro-actie, preventie, preparatie en respons. Voor de geneeskundige keten betekent dit advisering op het gebied van de voorbereiding op rampen, advies in de acute fase en in de nazorg fase. Impact is de makelaar tussen wetenschap en praktijk en biedt kennis en expertise op maat. Zij werkt vraaggestuurd, biedt concrete producten en diensten, werkt in projectvorm, is multidisciplinair georiënteerd en heeft een groot nationaal en internationaal netwerk. Impact is een organisatie met een zakelijke, heldere aanpak met een sterk communicatieve stijl. De psychosociale zorg na rampen verdient een professionele en kwalitatief sterke aanpak, gezien de kwetsbaarheid van het onderwerp. Impact maakt veel werk van haar netwerk en onderhoudt actief het contact met haar stakeholders. Thema’s die in 2007 prioriteit hebben, zijn:
richtlijnontwikkeling
terrorisme
publieksvoorlichting
nafase van een ramp
belangen getroffenen
veerkracht
lange termijn psychosociale zorg.
6
Impact
2
Algemene informatie
Doelstelling Impact heeft tot doel het bevorderen van kwalitatief hoogwaardige en adequaat georganiseerde psychosociale zorg na rampen. Tot het takenpakket van Impact horen het bundelen van ervaring en wetenschappelijke kennis, het inzichtelijk maken en beschikbaar stellen hiervan voor uiteenlopende doelgroepen en het bevorderen van samenwerking tussen betrokken partijen. De activiteiten van Impact zijn erop gericht het rampenbewustzijn en de 'disaster preparedness' te bevorderen.
Doelgroepen Impact richt zich op hulpverleningsorganisaties, beleidsmakers, bestuurders en publiek. Daarnaast raadpleegt Impact regelmatig getroffenen. De kennis en ervaringen van getroffenen zijn nodig om te komen tot een passend zorgaanbod bij rampen.
Wettelijk kader De formele verantwoordelijkheidsverdeling van de psychosociale zorg is vastgelegd in de onderstaande wetten:
Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid 1990 (artikel 2)
Wet Geneeskundige Hulpverlening bij Rampen 1991 (artikel 2 en 5)
Wet Rampen en Zware Ongevallen 1985 (Algemene bepalingen, artikel 2)
Kwaliteitswet zorginstellingen 1996
Wet Kwaliteitsbevordering Rampenbestrijding 2004
Besluit kwaliteitscriteria planvorming rampenbestrijding (artikel 15)
Wet bescherming persoonsgegevens 2000
Besluit informatie inzake rampen en zware ongevallen 1994
Wet Publieke Gezondheid (in behandeling bij de Tweede Kamer)
Wet op de Veiligheidsregio’s (in behandeling bij de Tweede Kamer).
7
Impact
3
Organisatie
3.1
Raad van Toezicht
Impact kent een Raad van Toezicht (RvT). De RvT is belast met de strategie en houdt conform de statuten toezicht op het beleid van de directeur, op het financiële beleid en op de algemene gang van zaken. De RvT staat de directeur met raad terzijde, brengt ook op eigen initiatief advies uit aan de directeur en vervult een bemiddelende rol bij vraagstukken die onderwerp zijn van bestuurlijke besluitvorming. Vergaderingen De RvT bestaat uit vier onafhankelijke leden en komt in 2007 viermaal in vergadering bijeen. In deze vergaderingen komen de volgende onderwerpen (in alfabetische volgorde) aan de orde:
begroting 2007
(nieuwe) EU-projecten
financiële situatie Impact
integraal werkprogramma 2008 voor de activiteiten in het kader van het Centrum Gezondheid en Milieu
jaarrekening 2006
jaarverslag 2006
kennisvragen RIVM en aankondiging bezuinigingsplannen ministerie van VWS
samenwerking RIVM – Impact
terugblik gezamenlijke vergadering RvA/RvT 2006
voortgang 2007 (personeel, organisatie & structuur, de 5 basisactiviteiten, de lopende projecten, de Europese projecten en de nieuwe EU-projectaanvragen)
werkplan 2007.
Bestuursinformatie De RvT krijgt in 2007 inzicht in het besturen van Impact op basis van de onderstaande documenten (in alfabetische volgorde):
begroting 2007
EU-projecten - stand van zaken
EU-projecten - informatie
integraal werkprogramma 2008 voor de activiteiten in het kader van het Centrum Gezondheid en Milieu
8
Impact
Bestuursinformatie (vervolg)
jaarrekening 2006
jaarverslag 2006
kennisvragen RIVM en aankondiging bezuinigingsplannen ministerie van VWS
voortgangsrapportage 2007
werkplan 2007.
Samenstelling Voor de samenstelling van de Raad van Toezicht: zie bijlage I op pagina 52.
3.2
Directie
De directeur legt verantwoording af aan de Raad van Toezicht en heeft de dagelijkse leiding van Impact.
3.3
Raad van Advies
Impact wordt bijgestaan door een Raad van Advies (RvA). De RvA adviseert en ondersteunt de directie en geeft algemene richtlijnen voor het te voeren inhoudelijk beleid. De RvT benoemt de voorzitter en leden van deze raad op voordracht van de directeur en na raadpleging van de zittende leden van de RvA. De directeur en de beleidsmedewerkers wonen de vergaderingen van de RvA bij. Vergaderingen De RvA bestaat uit elf personen, allen inhoudelijk deskundigen en komt in 2007 viermaal bijeen. In deze vergaderingen komen de volgende onderwerpen (voor advies) aan de orde:
het door de Inspectie voor de Gezondheidszorg, Inspectie Sanctietoepassing en Impact opgestelde Referentiekader psychosociale zorg
e
het door Impact verzorgde ‘Targeted Agenda Program’ binnen het kader van het 15 ‘World Congress on Disaster and Emergency Medicine’ dat van 13 tot 16 mei 2007 plaatsvindt
het EU-project RED to Reinforce Rescuers’ Resilience by Empowering a well-being Dimension
invulling werkplan 2008
‘Zicht op LOK’: review met betrekking tot het vóórkomen en de behandeling van lichamelijk onverklaarde klachten
9
Impact
Vergaderingen (vervolg)
‘Feiten en Fictie’: review van de wetenschappelijke literatuur op het gebied van psychosociale gevolgen van inzet bij grootschalige calamiteiten en rampen bij geüniformeerde hulpverleners
de conferentie ‘European Society for Traumatic Stress Studies’ (ESTSS) die van 6 tot 9 juni plaatsvindt in Kroatië
project ‘Samen slimmer, samen sterker’. De doelstelling van dit project is: het ontwikkelen van een handreiking voor het opzetten, in stand houden en afbouwen van een belangenvereniging of lotgenotengroep van rampgetroffenen
multidisciplinaire Richtlijn vroegtijdige psychosociale interventies na rampen, terrorisme en andere schokkende gebeurtenissen
project ‘Een monument voor de brandweer’
de film ‘Impact, de musical’. Deze film bevat een weergave van het kinderdeel van het EUproject ‘Citizens and resilience. The balance between awareness and fear’.
Samenstelling Voor de samenstelling van de Raad van Advies: zie bijlage II op pagina 53.
3.4
Personeel
Medewerkers Op 31 december 2007 zijn acht medewerkers in dienst bij Impact: een directeur (100%), twee senior beleidsmedewerkers (beiden 100%), een beleidsmedewerker ten behoeve van het EU-project (67%), een beleidsmedewerker (89%), een projectmedewerker (23%), een persoonlijk assistent (89%) en een secretaresse (67%). Vijf van deze medewerkers werken in deeltijd en drie fulltime (zie de percentages achter de functies). De leeftijd van medewerkers varieert van 36 tot 57 jaar. Naast de genoemde medewerkers in dienst van Impact, maakt Impact nog gebruik van:
een secretariaatsbureau voor het aannemen van telefonische boodschappen en administratieve ondersteuning
een vertaalbureau voor het leveren van vertaalwerk
een grafisch vormgever voor het ontwerpen van diverse uitingen van de huisstijl
twee bureaus voor internethosting, vormgeving en programmering van de website
een extern accountant
een communicatieadviseur
externe consultants
bureaus voor communicatie
10
Impact
Externen (vervolg)
bureaus voor grafische vormgeving
een projectmedewerker op geleide van de lopende projecten.
Tevens zijn de financiële administratie en personeelszaken uitbesteed. Ziekteverzuim Het totale percentage ziekteverzuim onder de medewerkers van Impact is 2,9%. Stagiaire Van september 2006 tot juli 2007 werkt Sujuan Zhang bij Impact en bij het Topzorgprogramma Psychotrauma. Sujuan Zhang kreeg een Constantijn Huygens Scholarship om gedurende tien maanden haar kennis rondom psychosociale zorg na rampen te verdiepen. In China werkt Sujuan al acht jaar als beleidsmedewerker voor het Civil Affairs Department in de provincie Yunnan. Sujuan heeft als doelstelling dat zij na deze tien maanden in Nederland, in haar eigen land een betekenisvolle bijdrage kan leveren aan het ontwikkelen van de psychosociale hulpverlening. Sujuan Zhang heeft in Nederland een wetenschappelijk artikel geschreven: ‘Psychosocial Consequences of Disasters in China: A Review of the Literature’, waarin zij onder meer een vergelijking maakt tussen de Nederlandse en Chinese benadering van rampen. Verhuizing In april 2007 verhuist Impact naar een nieuw kantoorpand op het AMC terrein.
11
Impact
4
Inbedding
Nederland Impact streeft naar inbedding van haar dienstverlening en producten in bestaande structuren.
Impact werkt mee aan de inrichting van het Centrum Gezondheid en Milieu om tot een integrale werkwijze te komen tussen de verschillende partners die betrokken zijn bij incidenten en rampen. Het gaat hierbij om het Team Medische Milieukunde, het Centrum Gezondheidsonderzoek bij Rampen (CGOR) het Back Office Geneeskundige Informatie (BOGI), het Project ‘Informatie Intoxicaties en Calamiteitengeneeskunde’, Impact en NIVEL
voor de Raad van RGF‘en treedt Impact op als adviseur psychosociale zorg na rampen; er is een structureel kwartaaloverleg tussen partijen
voor het ministerie van VWS treedt Impact op als het landelijk kennis en adviescentrum psychosociale zorg na rampen. Impact ontwikkelt instrumenten om regie en sturing te kunnen geven op de inzet van de PSHOR
voor het ministerie van BZK treedt Impact op als het kenniscentrum dat uitwerking geeft aan het beleid aangaande de nafase van rampen
het ministerie van Defensie ziet Impact als landelijk kenniscentrum dat het kennisgebied psychosociale zorg na rampen vanuit civiel militaire invalshoek kan ontsluiten en beschikbaar kan maken voor het specifieke kennisdomein van defensie
de samenwerking Nederlands Instituut voor Fysieke Veiligheid - Impact is vastgelegd in een samenwerkingsconvenant
Impact maakt deel uit van de Nederlandstalige Vereniging voor Psychotrauma
Impact maakt deel uit van het landelijke kennisplatform van het Trimbos-instituut
voor de kennisfunctie zoekt Impact aansluiting bij ARQ, de koepel van organisaties voor psychotrauma, onder regie van Centrum '45.
Europa Impact heeft als Europees doel het samenbrengen van de verschillende Europese netwerken die alle op hun eigen deelgebied actief zijn. Bijvoorbeeld ‘Civil Protection’, het psychosociale netwerk van het internationale Rode Kruis, ‘Public Health’, het netwerk van Europese psychologen, het wetenschappelijke netwerk zoals bijeen in de ‘European Society for Traumatic Stress Studies’. Hieromheen bevindt zich een wereldwijd netwerk van de ‘International Society for Traumatic Stress Studies’ (ISTSS), WADEM (‘World Association for Disaster Medicine’), ‘World Health Organisation’ en de Verenigde Naties.
12
Impact
Impact maakt deel uit van deze netwerken en is zich ervan bewust dat dwarsverbindingen tussen deze netwerken nodig zijn om voor het beleidsterrein van Impact een maximale opbreng te genereren. Impact wil haar kennis en ervaring op het gebied van het onderhouden van netwerken graag inzetten voor het samenbrengen van de relevante expertise van deze internationale netwerken. De voorwaarden bij Impact zijn daarvoor aanwezig: een Engelstalige website, een internationale nieuwsbrief in vier talen, kennis van de mogelijkheden voor digitale ondersteuning van deze netwerken en ervaring in het organiseren van (internationale) netwerkbijeenkomsten.
EU-project ‘Citizens and Resilience. The balance between awareness and fear’ Door de activiteiten rond het EU-project ‘Citizens and Resilience. The balance between awareness and fear’ heeft Impact haar netwerk uitgebreid naar de nieuwe lidstaten en een centrale, niet meer weg te denken plek in Europa ingenomen. Standing Committee disasters and crisispsychologists Sinds begin 2006 heeft de directeur van Impact zitting in het Standing Committee disasters and crisispsychologists van de European Federation of Psychologists’ Associations. Het Nederlands Instituut voor Psychologen maakte deelname aan dit netwerk mogelijk. Impact is de Nederlandse afgevaardigde namens het NIP. EU-projecten: subsidieaanvragen Mede als gevolg van de activiteiten binnen het EU-project ‘Citizens and Resilience’ en deelname namens Nederland aan het Standing Committee of disaster and crisispsychologists van de European Federation of Psychologists’ Association (EFPA) blijft de kracht van Impact in Europa niet onopgemerkt. Dit resulteert in 2006 onder andere in het verzoek aan Impact om partner te worden in vier nieuwe Europese projecten. Impact ondersteunde de subsidieaanvragen voor deze projecten, die alle in 2006 zijn gehonoreerd en in 2007 zijn uitgevoerd.
Het betreft de projecten:
V-Net, dat leidt tot de oprichting van een Europees netwerk van Europese getroffenen van terrorisme en professionals
RED, dat zich richt op de veerkracht en het welbevinden van reddingswerkers
EURESTE, met als doel implementatie van het ‘handbook of needs of victims’ in de training van zorg- en dienstverleners
EUTOPA, dat tot doel heeft te komen tot standaardisering van de psychosociale zorg na rampen in Europa, zodat onderlinge bijstand van lidstaten mogelijk wordt.
13
Impact
Basisactiviteiten en projecten
Het programma van Impact bestaat uit het basisprogramma gefinancierd uit de basissubsidie plus opdrachten via aanvullende financiering. De basissubsidie wordt gefinancierd door de ministeries van VWS, BZK en Defensie. Het ministerie van VWS is accounthouder voor het basisprogramma. Daarnaast voert Impact opdrachten via aanvullende financiering uit voor het ministerie van VWS, de Europese Commissie, het ministerie van LNV en Defensie, de Stichting Achmea Slachtoffer en Samenleving en het ministerie van BZK. Impact stelt elk jaar een werkprogramma op. Dit werkprogramma bevat meerjarige programma ’s en nieuwe projecten. Voor de bepaling van het werkprogramma zijn de beleidskaders van de ministeries van VWS, BZK en Defensie van belang. Daarbij werkt Impact vraaggestuurd en worden de vragen vanuit het veld vertaald in concrete producten en diensten.
5
Basisactiviteiten
Toelichting Dit basisprogramma is het resultaat van het werk van de afgelopen vijf jaar. De uitwerking in de verschillende projecten en de resultaten daarvan vormen het basispakket in de dienstverlening van Impact. De basisactiviteiten zijn: 1. Bereikbaarheid en advisering 2. Impact als netwerkorganisatie 3. Kennis verzamelen, borgen en ontsluiten 4. Communicatie 5. Ontwikkeling en Onderzoek.
14
Impact
5.1
Bereikbaarheid en advisering
Doelstelling Impact levert advies op het gebied van de psychosociale zorg na rampen en is daarvoor 24 uur per dag beschikbaar. Deze advisering omvat het volgende:
ondersteuning van professionals met inhoudelijke adviezen in de uitvoering van hun werk
ondersteuning van beleidsmakers in de opzet van het beleid rondom psychosociale zorg op de middellange en lange termijn
advisering van bestuurders in hun besluitvorming.
Het doel van 24-uurs beschikbaarheid van advies op het gebied van de psychosociale zorg na rampen is essentieel in geval van een ramp en/of calamiteit. In rampomstandigheden is behoefte aan op maat gesneden adviezen, die direct toegepast kunnen worden in de acute fase. Werkwijze Hulpverleningsorganisaties en overheden kunnen medewerkers van Impact als adviseur inschakelen. Ook is een nationaal netwerk van experts beschikbaar via de expertise databank. Daarnaast wordt Impact ondersteund door een Raad van Advies met gezaghebbende adviseurs, die op specialistische gebieden geconsulteerd kunnen worden. Producten
24-uurs bereikbaarheid -
Impact onderhoudt een 24-uurs bereikbaarheidsdienst ten behoeve van professionals, bestuurders en overheden voor advies inzake calamiteiten en rampen
-
in het kader van de inzet bij calamiteiten en rampen zijn ook experts te raadplegen en beschikbaar. Dit betreft experts op het operationele niveau uit het expertise netwerk en de adviseurs van de Raad van Advies van Impact
advisering -
Impact geeft uitgebreid advies naar aanleiding van rampen en crises aan professionals en beleidsmakers vanuit de verschillende overheden en bestuurders
-
Impact wordt als adviseur betrokken bij beleidsvoorbereidende advisering.
Voor een overzicht van de gegeven adviezen: zie bijlage III op pagina 55.
15
Impact
5.2
Impact als netwerkorganisatie
Doelstelling Impact onderhoudt actief de relevante netwerken in de rampenhulpverlening. Impact maakt daarbij gebruik van bestaande netwerken, die zij verder ontsluit en verbindt. Dit doet Impact vanuit de overzichtsfunctie die zij heeft over het gehele multidisciplinaire veld dat verschillende beleidsterreinen bestrijkt. Voor een goede en snelle ontwikkeling van het kennisveld participeert Impact ook in het Europese en internationale netwerk. Wat doet Impact hiervoor?
Inventariseren van experts uit de verschillende netwerken
opzetten en onderhouden van een landelijke expertisedatabank
verzorgen van netwerkdagen waarbij de laatste ontwikkelingen vanuit het wetenschappelijke veld en de ervaringen vanuit de (internationale) praktijk behandeld worden
bijeenbrengen van experts uit de verschillende netwerken en de verschillende disciplines om verbindingen te leggen en een meerwaarde te creëren
organiseren van in-company workshops voor deskundigheidstraining
aanbieden van ondersteunende structuren voor de verschillende netwerken.
Nederlandse netwerken
Geestelijke verzorgers (alle denominaties)
netwerk van agrohulpverlening
samenwerking met het bestuurlijke netwerk crisisbeheersing onder voorzitterschap van de heer Mans, voormalig burgemeester van Enschede
netwerk van de GHOR burgemeesters
Raad van RGF’en en GHOR regio’s
netwerk ambtenaren Openbare Orde en Veiligheid
OPRON (Overleg Psychosociale Zorg na Rampen en Ongevallen Nederland)
Netwerk van Militaire Geestelijke Gezondheidszorg
Netwerk sleutelfiguren en organisaties grote etnische groepen in Nederland.
Europees en internationaal netwerk Een belangrijk doel van Impact is het samenbrengen van de verschillende Europese netwerken die allen op hun eigen deelgebied actief zijn. Denk hierbij aan: ‘Civil Protection’, het psychosociale netwerk van het internationale Rode Kruis, ‘Public Health’, het netwerk van Europese psychologen, het wetenschappelijke netwerk zoals bijeen in de ‘European Society for Traumatic Stress Studies’.
16
Impact
Hieromheen bevindt zich een wereldwijd netwerk van de ‘International Society for Traumatic Stress Studies’ (ISTSS), WADEM (‘World Association for Disaster Medicine’), ‘World Health Organisation’ en de Verenigde Naties.
Impact maakt deel uit van deze netwerken en communiceert met deze netwerken via een Engelstalige website en een internationale nieuwsbrief. De Europese en internationale netwerken staan garant voor een snelle opbouw van de kennis voor het Nederlandse veld. Producten
Onderhouden van de expertisedatabank Het betreft: -
het up-to-date houden van de experts en hun gegevens
-
het identificeren van nieuwe experts
-
de aanvulling met experts binnen de verschillende disciplines zoals maatschappelijk werkers, slachtofferhulp, adviseurs op het gebied van het openbare bestuur, communicatie-experts etc.
onderhouden van de diverse netwerken Naast de specifieke netwerken zoals eerder genoemd zijn er bijvoorbeeld nog -
netwerken met betrekking tot cultuur en trauma
-
het netwerk van de militaire GGZ
-
het netwerk van de kinderexperts etc.
bijwonen van congressen en symposia
faciliteren van het landelijk OPRON netwerk en de vergaderingen
faciliteren van het netwerk agrohulpverlening
faciliteren van het netwerk geestelijk verzorgers
opzetten en ondersteunen van de regionale netwerken geestelijk verzorgers
participeren in het Europese netwerk: meestal in Brussel.
Voor een overzicht van de door de directeur en de beleidsmedewerkers van Impact bezochte congressen, symposia, werkconferenties en masterclasses: zie bijlage IV op pagina 56.
17
Impact
5.3
Kennis verzamelen, borgen en ontsluiten
Doelstelling Impact levert kennis en expertise op het gebied van psychosociale zorg na rampen. Deze kennis en expertise zijn nodig voor een goede voorbereiding van inhoud en organisatie van de psychosociale zorg. Er bestaat in de markt een behoefte aan een kenniscentrum dat al deze kennisdomeinen bestrijkt en de verzamelde kennis bundelt, borgt en ontsluit. Impact verzamelt de kennis op basis van vragen uit de markt en brengt de verschillende kennisgebieden in kaart. Impact borgt de kennis via het papieren archief, de digitale kennisbank en de specialistische bibliotheek van het kenniscentrum. Impact ontsluit de kennis via de website, de kennisbank, factsheets, presentaties en workshops. Wat doet Impact hiervoor?
Oplevering van het rapport van de actualisatie (in 2006) van het al meerdere jaren lopende project Nationale rampen
bijhouden van de relevante wetenschappelijke literatuur, protocollen en richtlijnen, het verzamelen van ‘best practices’ en het verzamelen van ‘lessons learned’
consultatie van getroffenen van alle rampen in Nederland
beheren van het digitale en het papieren archief op het gebied van psychosociale zorg na rampen. Deze archieven bestaan uit wetenschappelijke literatuur, protocollen en richtlijnen, voorlichtings- en foldermateriaal
expliciteren van kennis die in hoofden van mensen zit
ontsluiten van de beschikbare kennis ten behoeve van professionals, beleidsmakers en bestuurders
het verzorgen van presentaties inclusief materiaal
het verspreiden van kennis via de media
het publiceren van de verzamelde kennis in gebundelde en bewerkte vorm
het verzamelen van kennis op Europees en internationaal niveau ten behoeve van het Nederlandse veld door deelname aan Europese en internationale congressen
het opstellen van een referentiekader psychosociale zorg in het verlengde van het onderzoek in opdracht van de Onderzoeksraad voor Veiligheid
het verzorgen van een Targeted Agenda Program over ‘Basic Psychosocial Life Support’ tijdens het ‘World Congres on Disaster and Emergency Medicine’ (13-16 mei 2007) in Amsterdam. Impact stelt samen met de door haar uitgenodigde experts een consensus document op over de psychosociale aspecten van alle betrokken hulpverleningsdiensten na een ramp
18
Impact
Wat doet Impact hiervoor?(vervolg)
het verzorgen van academische nascholing voor de afdeling urgentiegeneeskunde van de Vrije Universiteit Amsterdam over urgentiegeneeskunde en de dood, met het accent op multiculturele aspecten hiervan. Impact schrijft hierover een hoofdstuk in het leerboek
het geven van voorlichting aan de Nederlandse Onderwijsinstituten over het door Impact ontwikkelde lesmateriaal over veerkracht bij dreigende en schokkende gebeurtenissen op de basisscholen.
Toelichting op het product ‘Nationale rampen’ Het al meerdere jaren lopende project Nationale rampen is in 2006 geactualiseerd. Impact levert het rapport medio 2007 op. Het rapport geeft de stand van zaken van gezondheidsonderzoek dat de afgelopen jaren in Nederland na rampen is verricht. De verschillende onderzoeken hebben een grote hoeveelheid aan resultaten opgeleverd en er zijn tal van aanbevelingen gedaan om de zorg, het onderzoek en de informatievoorziening na rampen te verbeteren. In dit rapport zijn de belangrijkste resultaten en aanbevelingen op een rij gezet, ofwel ‘wat weten we nu’ en ‘wat zijn de lessen voor de toekomst’. De overige hoofdstukken van het rapport kunnen als een naslagwerk gebruikt worden door iedereen die kennis wil nemen van de afzonderlijke onderzoeken. Hiermee heeft Impact een belangrijk basisdocument gerealiseerd.
Voor een overzicht van de presentaties in 2007: zie bijlage V op pagina 58. Voor een overzicht van de publicaties in 2007: zie bijlage VI op pagina 61.
19
Impact
5.4
Communicatie
Doelstelling Impact wil een goede communicatie onderhouden met het relevante netwerk in de markt (extern) en binnen haar eigen organisatie (intern). In het externe netwerk heeft Impact vooral een verbindende en adviserende rol. Impact treedt daarbij op als de gebundelde onafhankelijke expert op het gebied van psychosociale zorg na rampen. Impact bedient hierbij de volgende doelgroepen:
professionele hulpverlener (politie, brandweer, ambulance, etc.)
professionele zorgverlener (huisarts, psycholoog, psychiater, maatschappelijk werker, etc.)
vrijwillige hulp- of zorgverlener
geestelijk verzorger
onderzoeker (medewerker van een wetenschappelijk instituut, universiteit, HBO en dergelijke)
bestuurder/manager/beleidsmaker, actief in de voorbereiding van of opvang na ernstige calamiteiten
getroffene
publiek.
Externe communicatie Voor het waarmaken van haar doelstellingen zet Impact de volgende communicatiedisciplines in:
projectcommunicatie: alle activiteiten die te maken hebben met het geven van bekendheid aan de (resultaten van de) projecten die Impact zich ten doel heeft gesteld
‘corporate’ communicatie: alle activiteiten die te maken hebben met het promoten van de algemene doelstellingen van Impact als geheel.
Interne communicatie Met interne communicatie wordt zowel de communicatie tussen de medewerkers van Impact zelf, als de communicatie tussen Impact en de Raad van Advies en de Raad van Toezicht bedoeld. Voor deze interne communicatie geldt de volgende communicatiestructuur:
werkoverleg (medewerkers)
kennisuitwisseling (medewerkers)
vergadering Raad van Toezicht (directeur, leden Raad van Toezicht)
inhoudelijk overleg Raad van Advies (leden Raad van Advies, directeur en beleidsmedewerkers)
gemeenschappelijke vergadering (directeur, beleidsmedewerkers, Raad van Toezicht en Raad van Advies).
Er zijn aparte werkafspraken gemaakt over de interne communicatie in geval van een ramp of ernstige calamiteit.
20
Impact
Wat doet Impact hiervoor?
Voeren van een herkenbare huisstijl
verzorgen van een digitale Nederlandse nieuwsbrief (zie de toelichting hieronder)
uitbrengen van digitale Nederlandse nieuwsflitsen op basis van de actualiteit (zie de toelichting hieronder)
verzorgen van een viertalige digitale Europese Nieuwsbrief (zie de toelichting op pagina 22)
onderhouden van een website (zie de toelichting op pagina 22)
opzetten en onderhouden van een stille website (zie de toelichting op pagina 22)
opstellen van factsheets naar aanleiding van actuele gebeurtenissen. Deze factsheets zijn een weerslag van de stand van zaken in het wetenschappelijk onderzoek en de ‘best practices’
uitbrengen van DVD’s (zie de toelichting op pagina 23)
uitbrengen van een jaarverslag
free publicity (zie de toelichting op pagina 24)
onderhouden van vier communicatieportefeuilles: -
bestuur en beleid
-
zorg
-
onderzoek en ontwikkeling en
-
cultuursensitieve aspecten van psychosociale zorg.
Digitale Nederlandstalige Nieuwsbrief Deze digitale Nieuwsbrief verschijnt in 2007 driemaal, bevat actuele informatie en wordt per email verspreid onder ruim 1.400 abonnees. In de nieuwsbrieven komen allerlei onderwerpen aan de orde: van projecten en symposia, tot onderzoeken en (inspelen op) rampen die de wereld treffen. Voor een volledig overzicht van de in deze Nieuwsbrieven behandelde onderwerpen: zie bijlage VII op pagina 62.
Digitale Nederlandstalige Nieuwsflits De digitale Nederlandstalige Nieuwsflits verschijnt in 2007 vijfmaal en bevat actueel nieuws dat snel bekend moet worden. De Nieuwsflits wordt op dezelfde manier en onder dezelfde doelgroep verspreid als de Nieuwsbrief. Voor een volledig overzicht van de in deze Nederlandse Nieuwsflitsen behandelde onderwerpen: zie bijlage VII op pagina 62.
21
Impact
Digitale Europese Nieuwsbrief In het kader van Europese projecten start Impact in 2005 met het uitgeven van de elektronische Europese Nieuwsbrief in vier talen (Engels, Frans, Spaans en Nederlands). Door middel van deze nieuwsbrief houdt Impact geïnteresseerden in het netwerk (ruim 500) op de hoogte van ontwikkelingen en activiteiten rond de Europese projecten. In eerste instantie betreft dat uitsluitend het project ‘Citizens and Resilience. The balance between awareness and fear’. Later komen daar ook de projecten V-Net, EURESTE, RED en EUTOPA bij. De digitale Europese Nieuwsbrief verschijnt in 2007 vier keer.
Voor het overzicht van de in de Europese Nieuwsbrieven behandelde onderwerpen: zie bijlage VIII op pagina 64.
Website De website www.impact-kenniscentrum.nl krijgt bijna 24.000 unieke bezoekers en bijna 37.000 bezoeken per jaar.
Stille website Achtergrondinformatie Als getroffenen van rampen over grote gebieden verspreid zijn, is een digitaal Informatie- en verwijscentrum (IVC) functioneel. Impact heeft in de afgelopen periode ervaring opgedaan met
een Informatie en Verwijscentrum (IVC) na de Tsunami (2004) en
een IVC na de evacuatie van Nederlanders uit Libanon (2006).
Het IVC fungeerde als een virtuele centrale plaats, waar nabestaanden, getroffenen en familieleden van getroffenen, andere direct betrokkenen en hulpverleners terecht konden met vragen. Daarnaast was gerichte doorverwijzing naar de reguliere hulpverlening mogelijk en konden hulpverlenende instanties interactief kennis uitwisselen. Deze IVC’s zijn ten tijde van de gebeurtenissen met spoed ontwikkeld en op maat gemaakt. Nu, in ‘vredestijd’, is het daarom voor Impact zinvol om een basisconcept ‘stille’ website te ontwikkelen die voor verschillende rampscenario’s relevant is. Zoals een grieppandemie, terroristische aanslag, vervoersramp, dierziekten, hittegolven en overstromingen. Of bij rampen in het buitenland waarbij Nederlanders getroffen worden, zoals bij de aanslagen op Bali (2002).
22
Impact
Doelstelling Het op de plank hebben liggen van een basisconcept van een IVC om te voorzien in de informatiebehoefte van getroffenen van rampen in het kader van de psychosociale opvang. Dit concept kan dan, wanneer er zich een ramp voordoet, snel aangepast worden op basis van de aard van de ramp en de kenmerken van de getroffenen. Doelgroep De website is allereerst voor nabestaanden, getroffenen en familieleden van getroffenen, andere direct betrokkenen na een ramp in Nederland. Maar ook voor Nederlandse getroffenen bij rampen in het buitenland. Daarnaast is de website bestemd voor hulpverleners en hulpverlenende instanties. Werkwijze
Het up-to-date maken van bestaande IVC informatie voor de basis website
het aan de hand van literatuuronderzoek identificeren van mogelijke karakteristieken van bovengenoemde rampscenario’s en de hierdoor benodigde specifieke psychosociale opvang en zorg. Deze informatie kan, indien relevant, toegevoegd worden aan het basisconcept IVC.
Looptijd December 2007 tot en met september 2008. Het project is in 2007 nog in de beginfase. In het voorjaar 2008 wordt het verder uitgewerkt en in het najaar 2008 wordt het afgerond. Interactieve DVD ‘Als de schrik je IN het lijf slaat’ Een DVD over de psycho-fysiologische aspecten van ingrijpende gebeurtenissen. Achtergrondinformatie De inzet is het ontwikkelen van een interactieve DVD voor rampgetroffenen. Via deze DVD wordt in woord en beeld (eventueel met animaties) duidelijk gemaakt waardoor, na ingrijpende gebeurtenissen, lichamelijke reacties als nachtmerries en concentratieproblemen ontstaan en effect blijven hebben. Deze informatie kan als steun dienen bij het omgaan met deze klachten. Doelgroep Getroffenen van rampen en andere ingrijpende gebeurtenissen en hun sociale omgeving.
23
Impact
Werkwijze
Het contact is gelegd met de expert die op een laagdrempelige manier deze informatie kan overdragen
gesprekken zijn gehouden over hoe deze informatie het beste verkregen en gefilmd kan worden, wie de regie zal hebben, de beelden zal filmen en de interactieve DVD zal ontwikkelen.
Behaald resultaat Aangezien de financiële middelen ontoereikend blijken te zijn voor de gewenste opzet van de interactieve DVD, is besloten dit project stil te leggen. Free publicity Impact grijpt iedere gelegenheid aan om de psychosociale zorg na rampen zo veel mogelijk onder de aandacht te brengen.
Voor een overzicht van ‘Impact in de media’: zie bijlage IX op pagina 65.
24
Impact
5.5
Onderzoek en Ontwikkeling
Doelstelling Impact doet onderzoek naar nieuwe instrumenten voor de psychosociale zorg na rampen. Tevens ontwikkelt Impact nieuwe instrumenten voor deze zorg. Het doel hiervan is de verbetering van de organisatie van deze zorg. Zo is in 2007 de ‘Multidisciplinaire richtlijn voor vroegtijdige psychosociale interventies na rampen, terrorisme en andere schokkende gebeurtenissen’ ontwikkeld. Deze richtlijn wordt begin 2008 geïmplementeerd en zal als gouden standaard dienen voor het handelen in de praktijk. Het professionele veld heeft behoefte aan standaarden en richtlijnen op basis van de wetenschappelijke ‘evidence’ en ‘best practices’. Impact werkt bij de ontwikkeling hiervan samen met het Trimbos-instituut, het Veiligheidsberaad, RIVM, NIFV, kennispunt Defensie, Raad van RGF ‘en en GHOR burgemeesters. Impact roept een agendacommissie in het leven, die de regie zal voeren op deze programmering. Daarnaast werkt Impact in dit basisprogramma samen met het kenniscentrum Militaire GGZ, waarbij de documentatie, informatie en interactie op het thema psychotrauma en mogelijke andere verschijnselen nader bestudeerd worden. Een tweede activiteit binnen deze samenwerking is de onafhankelijke validering van de zorg rondom de uitzendingen en de toetsing daarvan aan de ‘stand der wetenschap’. Wat doet Impact hiervoor?
Ontwikkelen van een behoeftepeiling psychosociale zorg na rampen, in samenwerking met het RIVM. Dit in het kader van het project ‘rapid assessment’
valideren van het screeningsinstrument voor risico’s van gezondheidsklachten op lange termijn, dat in samenwerking met de GGD Amsterdam en topzorgprogramma psychotrauma AMC De Meren is ontwikkeld
afronden van het oriënterend onderzoek naar Lichamelijk Onverklaarde Klachten na rampen en uitzendingen (LOK)
afronden van de verslaglegging Gezondheidsonderzoek onder Libanon veteranen
ontwikkelen van een nieuw procesplan 24 ten behoeve van de psychosociale zorg in de acute fase, in samenwerking met de Raad van RGF’en, de programmaraad psychosociale zorg
ontwikkelen van een protocol om de rol van de huisarts bij rampen te beschrijven in relatie tot de structuren van de rampenhulpverlening. Impact werkt hierbij samen met de Raad van RGF’en, de programmaraad psychosociale zorg.
25
Impact
Producten
Een rapportage van de belangrijkste resultaten van onderzoek betreffende het voorkomen en de behandeling van LOK in Nederland en daarbuiten (zie de toelichting op pagina 27)
het beschikbaar maken van wetenschappelijke kennis over de psychosociale gevolgen van rampen via de digitale kennisbank (zie de toelichting op pagina 28)
basisdienstverlening voor Defensie -
concentratie van civiele en militaire deskundigheid op psychosociaal gebied
-
wetenschappelijke literatuur psychosociale aspecten militaire uitzending in kennisbank
-
actieve kennisoverdracht
-
netwerk- en liaisonfunctie: civiel – militair (Defensie, militaire GGZ, Veteraneninstituut, BNMO)
-
advies op aanvraag
het participeren in de projectgroep ‘rapid assessment’/ behoeftepeiling Impact/RIVM
het participeren in de projectgroep Impact/GGD Amsterdam/AMC De Meren -
ontwikkeling van een instrument voor het vroegtijdig opsporen van getroffenen met verhoogd risico op lange termijn gezondheidsklachten. Impact werkt hierin nauw samen met het Trauma TIPS project van AMC de Meren, Topzorgprogramma Psychotrauma en de ontwikkeling van het gemeentelijke Rampenplan door de GGD Amsterdam
de vertaling en publicatie gezondheidsonderzoek Libanon veteranen
het schrijven van een projectplan ten behoeve van de ontwikkeling update procesplan (in samenwerking met de Raad van RGF’en, programmaraad psychosociale zorg)
de oriëntatie op de rol van de huisarts bij rampen -
inventarisatie ‘lessons learned’ huisartsen Enschede en Volendam
-
identificatie van de relevante projectpartners
-
voorbereiding op de inrichting van het project
-
schrijven van een projectplan
de oriëntatie op het beleidsprogramma ‘Water’ van het ministerie van BZK -
bezoek aan het congres ‘Aware’ in januari in Zeeland
-
oriënterend literatuuronderzoek in het kader van het programma ‘Van dreigend hoogwater tot evacuatie’
-
invulling geven aan de ‘Taskforce’ Overstromingen.
26
Impact
Zicht op Lichamelijk Onverklaarde Klachten Achtergrondinformatie Impact heeft in 2006 met het project Zicht op LOK een verkennend onderzoek verricht naar de kennis, expertise en behandelmogelijkheden voor lichamelijk onverklaarde klachten in Nederland. Kennis over lichamelijk onverklaarde klachten in Nederland lijkt namelijk zeer gefragmenteerd. Ook bleek het moeilijk om aan te geven bij welke instellingen in Nederland getroffenen van een ramp het beste behandeld kunnen worden, welke behandelingsmethoden beschikbaar zijn en welke het meest effectief en/of doelmatig zijn. Ook is het onduidelijk welke kennis en expertise in Nederland ontbreekt. Doelstellingen
Het beschrijven van de belangrijkste resultaten van onderzoek betreffende het voorkomen en de behandeling van LOK in Nederland en daarbuiten
het verkrijgen van een overzicht van de in Nederland beschikbare behandelingsvormen en de effectiviteit en/of doelmatigheid daarvan
het in kaart brengen van experts en expertise
het signaleren van lacunes in kennis, expertise en behandeling
het verkrijgen van prioriteit voor wetenschappelijk onderzoek
het leveren van een rapportage aan belanghebbenden.
Werkwijze
Het uitvoeren van een systematisch literatuuronderzoek in de relevante internationale wetenschappelijke literatuur
het houden van interviews met deskundigen over de behandeling van LOK
het opstellen van een definitieve versie van het rapport
het bekijken van de review op mogelijke consequenties van beleid en praktijk
de presentatie van de resultaten aan vertegenwoordigers van de diverse betrokken directies van het ministerie van Defensie en de relevante organisaties uit het veld.
Looptijd Het project wordt met de presentatie van de resultaten afgerond in februari 2008.
27
Impact
Digitale kennisbank Doelstelling Wetenschappelijke kennis over de psychosociale gevolgen van rampen via de kennisbank online beschikbaar maken. Werkwijze Impact blijft door middel van literatuursearches en aanbod vanuit het (internationale) netwerk op de hoogte van nieuw onderzoek op het gebied van psychosociale zorg na rampen, terrorisme, veerkracht en crisiscommunicatie. Vervolgens maakt Impact deze nieuwe uitgaven beschikbaar via de verschillende categorieën van de kennisbank online. In het afgelopen jaar is een opzet gemaakt voor vernieuwing van verschillende categorieën, om de kennisbank up-to-date te houden.
De digitale kennisbank kent acht categorieën: 1. documentatie rampen: een overzicht van de (gezondheids)onderzoeksactiviteiten uitgevoerd na nationale rampen en ernstige calamiteiten. Daarnaast is algemene informatie opgenomen over bepaalde rampen 2. expertise: een overzicht naar GHOR-regio van hulpverleners, deskundigen en organisaties met expertise op het gebied van psychosociale zorg na rampen 3. protocollen: deze beschrijven de inhoud van de hulpverlening. Ze hebben vooral betrekking op verwerking van schokkende gebeurtenissen 4. draaiboeken: documenten die de organisatie van de psychosociale zorg beschrijven. Het betreft zowel de psychosociale zorg na rampen als de psychosociale zorg bij kleinschalige incidenten 5. wetenschappelijke artikelen: een overzicht van (inter)nationale artikelen over psychosociale zorg na rampen en ernstige calamiteiten 6. voorlichtingsmateriaal: folders en brochures die gebruikt worden als onderdeel van de psychoeducatie voor getroffenen 7. overige informatie: algemene informatie over psychosociale zorg na rampen 8. opleidingen: een overzicht van opleidingen op het gebied van psychosociale zorg na rampen. Zie voor een overzicht van het gebruik van de digitale kennisbank bijlage X op pagina 66.
28
Impact
6
Projecten
Naast de basisactiviteiten voert Impact de volgende Nederlandse projecten uit. 1. Richtlijn opvang voor geüniformeerden na rampen, terroristische aanslagen en andere schokkende gebeurtenissen 2. Nafase - feiten en fictie 3. Modelplan nafase 4. Voorlichting bij rampen 5. Internationale kennisbank 6. Monument voor de brandweer 7. Richtlijn vroegtijdige interventies na rampen, terrorisme en andere schokkende gebeurtenissen 8. Een wereld van verschil 9. Samen slimmer, samen sterker 10. Update Rampenspirit 11. Help, ik heb geholpen.
6.1
Richtlijn opvang voor geüniformeerden na rampen
Achtergrondinformatie Impact stelt een richtlijn op voor de opvang voor geüniformeerde hulpverleners bij rampen en calamiteiten en bij de dagelijkse inzet bij incidenten. De richtlijn zal de praktijk van de bedrijfsopvangteams bij politie, brandweer en ambulancediensten ondersteunen door de huidige inzichten van het wetenschappelijk onderzoek op dit gebied te beschrijven. Ook goede praktijkvoorbeelden zullen de basis vormen voor aanbevelingen die gedragen worden door het veld. De richtlijn geeft de opvangteams de basis voor een opvangmodel dat ‘evidence based’ is en dat zij kunnen toepassen op hun regionale en lokale praktijk. Doelstelling Het doel van de richtlijn is optimale psychosociale opvang voor de geüniformeerde hulpverlener te garanderen, opdat gezondheidsklachten en werkuitval worden voorkomen. De erkende beroepsverenigingen worden nauw betrokken om de inhoud bij de dagelijkse praktijk te laten aansluiten. Door de richtlijn zal meer eenduidigheid in de opvang ontstaan.
29
Impact
Doelgroep De geüniformeerde hulpverleners bij politie, brandweer, ambulancediensten en defensie vormen de doelgroepen voor dit project. Daarnaast wordt bekeken welke beroepsgroepen en (vrijwilligers-) organisaties nog bij de richtlijn betrokken zullen worden. Werkwijze In een oriënterende fase wordt het veld verkend. Dit leidt tot het contacteren van relevante personen en organisaties, een besluit om de richtlijn op te stellen conform de methodiek van het Trimbosinstituut en een overzicht van knelpunten in de zorg. Uiteindelijk volgt uit de eerste fase een voorlopige ingevulde opzet van de richtlijn. In de ontwerpfase worden hiaten in de voorlopige opzet in- en aangevuld met aanvullend onderzoek en ‘best practices’. Daarna volgt autorisatie van alle betrokken partijen. Dit leidt tot een definitieve en geautoriseerde versie van de richtlijn. In de laatste fase wordt het veld vertrouwd gemaakt met de richtlijn door middel van voorlichting, concrete producten en communicatie, bestaande uit bijeenkomsten voor brancheorganisaties, een voorlichtingsfolder, factsheets, een voorlichtingsfilmpje en communicatie over de nieuwe richtlijn in de nieuwsbrief van Impact en in nieuwsdragers van relevante organisaties en vakbladen. Looptijd Oktober 2007 tot in 2009. Financier Het ministerie van BZK financiert dit project.
30
Impact
6.2
Nafase - feiten en fictie
Achtergrondinformatie Voor gericht beleid op het gebied van de psychosociale gevolgen voor hulpverleners bij grootschalige incidenten is nog onvoldoende wetenschappelijk gefundeerde kennis voorhanden. Geüniformeerde hulpverleners, hebben een ‘hoog risico beroep’. Zij kunnen, tijdens het uitoefenen van hun beroep, blootgesteld worden aan gebeurtenissen die een feitelijke of dreigende dood of een ernstige verwonding met zich meebrengen. Doelstelling Verdieping van de kennis van de psychosociale gevolgen voor brandweer, politie, vrijwilligers en de GHOR bij grootschalige incidenten. Doelgroep De doelgroep van dit project is: brandweer, politie, vrijwilligers en de GHOR. Werkwijze
Het inventariseren van de vragen van politie, ambulance, brandweer, dat resulteert in een onderzoeksvraag voor ieder van de drie hulpverleningsdiensten
het uitzetten van wetenschappelijke searches in PubMed, PsychInfo en de PILOTS-database voor het identificeren van uitgevoerde reviews en toonaangevende artikelen
het screenen van nationale en internationale gezondheidsonderzoeken na rampen en grootschalige calamiteiten op gegevens met betrekking tot de geüniformeerde hulpverleners
het inventariseren hoe preventie, opvang en behandeling van geüniformeerde hulpverleners in Nederland verloopt en welke organisaties, instellingen en experts daarbij betrokken zijn
het analyseren van de verzamelde gegevens
het formuleren van het eindrapport.
Looptijd December 2006 – juli 2007. Financier Het ministerie van BZK financiert dit project.
31
Impact
6.3
Modelplan nafase
Achtergrondinformatie Impact stelt een landelijk proces- en productplan op dat als model toegepast kan worden tijdens de nafase bij rampen. De nafase na een ramp vergt een lange adem van iedereen, waarbij de aandacht van verantwoordelijke overheden, bestuurders en de media afneemt in de loop van de tijd. De nafase wordt ook gekenmerkt door moeizame samenwerkingsprocessen tussen de verschillende organisaties, bestuurlijke fricties, belangentegenstellingen en conflicten. Veel is daarbij te verklaren uit het feit dat er geïmproviseerd moet worden en dat dat in een buitengewoon gevoelige context gebeurt. De voorbereiding op deze langdurige nafase van een ramp is geen eenvoudige opgave. Er zijn veel partijen betrokken bij de zorg en wederopbouw van een getroffen gemeenschap. Doelstelling Het ontwerpen van een landelijk modelplan voor de psychosociale nazorg in brede zin voor de lange termijn (de nafase) na een ramp. Het modelplan heeft als doel om op lokaal niveau richting te geven aan de voorbereiding en uitvoering van de nazorg bij rampen. In het geval van een ramp weten gemeenten, besturen van veiligheidsregio’s en betrokken partijen wat er moet gebeuren om tot een goede afhandeling van de gevolgen van de ramp te komen. Doelgroep Het modelplan is bedoeld voor gemeenten en veiligheidsregio’s. Werkwijze Werkzaamheden 2006
Het in kaart brengen van de vigerende wet- en regelgeving
het inventariseren van de voorhanden zijnde nazorgplannen
het formeren van een stuurgroep en een projectgroep, waarvoor deelnemers zijn geworven vanuit de VNG, GGZ Nederland, GGD Nederland, de geestelijke verzorgers, Aëdes woningcorporaties, de Maatschappelijke Ondernemersgroep, het Juridisch Loket, Zorgverzekeraars Nederland en het Verbond van Verzekeraars en de ministeries van BZK en VWS.
32
Impact
Werkzaamheden 2007
Het opstellen van een programma van eisen voor het modelplan (gecomplementeerd met een visuele weergave, op basis van ‘mindmapping’)
het samen met een actieve projectgroep ordenen en zichtbaar maken van de verschillende processen die er in de nafase spelen. De betrokken uitvoerende organisaties verwoorden de producten die zij kunnen leveren. Tezamen leidt dit tot een stroomschema van processen in de voorbereidings- en nafase: er wordt benoemd wie verantwoordelijk, bevoegd en deskundig is, wie het werk doet en er wordt een productcatalogus opgesteld
Impact ontwikkelt dit model in samenspraak met de betrokken partijen. Het landelijke modelplan wordt afgestemd met het Regionaal Veiligheidsbestuur van de 25 veiligheidsregio’s.
Werkzaamheden 2008 Het modelplan nafase komt begin maart 2008 beschikbaar. Looptijd December 2006 – maart 2008. Financier Het ministerie van BZK financiert dit project.
33
Impact
6.4
Voorlichting bij rampen
Doelstelling Impact maakt een handreiking psychosociale aspecten bij rampen. Het doel is drieledig:
verbeteren van de communicatie in de nafase van een crisis
ondersteunen van de zelfredzaamheid van burgers
beperken van de psychosociale gevolgen op de lange termijn.
De handreiking wordt geschreven in samenwerking met het Expertisecentrum voor Risico- en Crisiscommunicatie. Voor een drietal ramptypen kan de handreiking worden ingezet:
terreur, waaronder CBRN-middelen
natuurrampen, waaronder hoog water
virologische rampen, waaronder pandemie, pokkenuitbraak en SARS.
Doelgroep Deze handreiking is bedoeld voor communicatieadviseurs en beleidsmakers. Werkwijze Werkzaamheden 2007
Het vaststellen van welke aspecten van communicatie in de nafase onderscheiden kunnen worden en welke relevant zijn voor de communicatiestrategie
het in kaart brengen van wat het belang is van communicatie na een ramp/terroristische aanslag (acute en nafase) en wat de rol is van communicatie binnen de psychosociale zorg.
Werkzaamheden 2008 In 2008 zal het project daadwerkelijk vorm krijgen. De aspecten van communicatie zullen beschreven worden in relatie tot de psychosociale aspecten van een ramp. Er worden drie scenario’s uitgewerkt en de handreiking wordt verspreid in samenwerking met het ERC. Looptijd November 2007 - juni 2009. Financier Het ministerie van BZK financiert dit project.
34
Impact
6.5
Internationale kennisbank
Doelstelling Impact maakt een digitaal kennisplatform, dat internationaal benaderbaar is en waarop kennis over psychosociale zorg na rampen door betrokkenen van verschillende nationaliteiten kan worden gedeeld. Voor een effectieve opbouw van kennis op Europees niveau is het nodig om de documenten in het Engels te vertalen, zodat uitwisseling van kennis en ervaring mogelijk is. Voor een werkelijk open en toegankelijke uitwisseling is op termijn een vertaling in verschillende talen nodig. De internationale kennisbank maakt het mogelijk om een Europees platform te creëren voor experts op het gebied van de nazorg bij rampen. Doelgroep De internationale kennisbank is bedoeld voor het internationale forum van wetenschappers, professionals en beleidsmakers op het gebied van de psychosociale zorg na rampen. Werkwijze Impact maakt een zorgvuldige selectie van nationale en internationale kennisdocumenten voor deze kennisbank. De documenten worden gerubriceerd in onderzoeksverslagen, wetenschappelijke artikelen, publicaties, protocollen, richtlijnen, brochures, voorlichtingsmateriaal en informatie over opleidingen. De kennis en expertise die in het Nederlands aanwezig is, komt ook in het Engels beschikbaar. In 2004 zijn 1.045 Nederlandstalige documenten in het Engels vertaald met een extra subsidie van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Met de vervolgsubsidie 2006-2007 zijn nieuwe Nederlandse documenten in de kennisbank vertaald. Impact is, samen met Zweden en Noorwegen, het enige kenniscentrum op het gebied van psychosociale zorg na rampen in Europa. Zij kan daardoor een sleutelfunctie vervullen in het uitwisselen van kennis over dit onderwerp. Kortom: Impact geeft de mogelijkheid om de internationale uitwisseling over psychosociale zorg na rampen te faciliteren. Impact heeft inmiddels een uitgebreid netwerk in Europa. Een belangrijk netwerk is dat van ‘Civil Protection’. In Nederland ressorteert dat netwerk onder de internationale portefeuille van het ministerie van BZK. Voor het netwerk van ‘Civil Protection’ en het ministerie van BZK is de internationale kennisbank een belangrijk instrument voor de samenwerking in Europees verband.
35
Impact
Werkzaamheden De volgende documenten zijn voor het internationale veld vertaald. Het betreft voornamelijk eigen publicaties op basis van de verzamelde kennis door het kenniscentrum over de afgelopen vier jaar.
‘Cultuur sensitieve psychosociale zorg na rampen’. ‘Lessons learned en good practices’. Psychosociale zorg aan getroffenen uit etnische groepen bij de Bijlmer vliegramp en Enschede vuurwerkramp, Impact publicatie, augustus 2005. Josée Netten
‘Libanon laat ons nooit helemaal los’. Resultaten van onderzoek naar de gezondheid en het welzijn van UNIFIL’ers, die in de periode 1979-1985 naar Libanon zijn uitgezonden. Publiekssamenvatting 2005, Veteraneninstituut Doorn. Maaike de Vries
‘Rampenspirit, gestructureerd improviseren’, oktober 2005. Ariëlle de Ruijter e.a.
‘Over] [Leven, over het jaar van de Tsunami’, december 2005. Ariëlle de Ruijter e.a.
‘Psychosociale opvang na een ramp van kinderen met lichamelijk letsel’. Hoofdstuk in: N.M.Turner en J.J.L.M.Bierens (red) Het vitaal bedreigde kind, 2005. Magda Rooze
‘Agrohulpverlening bij besmettelijke dierziekten’, 2005. Ariëlle de Ruijter & Magda Rooze
Voorts zijn 167 samenvattingen van verschenen publicaties ter attendering vertaald. Looptijd December 2006 - mei 2007. Financier Het ministerie van BZK financiert dit project.
6.6
Monument voor de brandweer
Achtergrondinformatie Het ministerie van BZK geeft Impact de opdracht een onderzoek uit te voeren naar de wenselijkheid en het draagvlak voor een monument voor de brandweer. Dit naar aanleiding van een verzoek hiertoe van een brandweerman na het zien van een TV uitzending over het in 2006 geopende nationaal monument voor de politie. Doelstelling Het komen tot een visie op de wenselijkheid en het onderzoeken van het draagvlak voor een landelijk herdenkingsteken voor de brandweer.
36
Impact
Doelgroep Professionele, vrijwillige en bedrijfsbrandweer, nabestaanden van omgekomen brandweermensen en de brede Nederlandse bevolking. Werkwijze Werkzaamheden 2007
Het uitvoeren van een literatuurstudie naar de huidige functie van herdenken en monumenten en het vastleggen van deze kennis in een artikel
het organiseren van enkele bijeenkomsten met belangrijke vertegenwoordigers van de verschillende brandweerorganisaties. Zo verkrijgt Impact zicht op hun ervaringen en wensen aangaande een dergelijk herdenkingsteken en hun reacties op het visiedocument
het contactleggen met het brandweerveld om reacties op dit initiatief te verkrijgen via uiteenlopende kanalen: -
nieuwsflits naar relevante brandweerpartijen met de oproep aan het veld reacties te geven op het initiatief
-
oproepen tot reacties in papieren en digitale nieuwsbrieven en tijdschriften
-
een speciale webpagina over herdenken en monumenten
-
artikelen in tijdschriften
het door middel van interviews zichtbaar maken van de wereld van de brandweer
het genereren van een overzicht (beeldmateriaal en beschrijving) van de belangrijkste monumenten
het vastleggen van de verzamelde kennis in een visiedocument.
Werkzaamheden 2008 Op 14 januari 2008 wordt het visiedocument, met een advies omtrent het verder te lopen traject, voorgelegd aan het ministerie van BZK. Looptijd Maart 2007 – maart 2008. Financier Het ministerie van BZK financiert dit project.
37
Impact
6.7
Multidisciplinaire richtlijn voor vroegtijdige psychosociale interventies na rampen, terrorisme en andere schokkende gebeurtenissen
Achtergrondinformatie In 2005 is gestart met de ontwikkeling van een ‘evidence based’ multidisciplinaire richtlijn voor vroegtijdige interventies na rampen, terrorisme en andere schokkende gebeurtenissen. Dit gebeurde onder auspiciën van de stuurgroep multidisciplinaire richtlijnontwikkeling en in samenwerking met het Trimbos-instituut. Doelstelling Impact ontwikkelt een ‘evidence based’ richtlijn voor de psychosociale opvang na rampen. Doelgroep De richtlijn is bedoeld ter ondersteuning van mensen die betrokken zijn bij het verlenen van vroegtijdige psychosociale interventies in de eerste zes weken na rampen, terrorisme en andere schokkende gebeurtenissen. Werkwijze Werkzaamheden 2006
De werkgroep is vijfmaal bijeen geweest
een getroffenenbijeenkomst en een ‘invitational conference’ heeft plaatsgevonden
de conceptrichtlijn is tot stand gekomen.
Werkzaamheden 2007
Het autoriseren van de definitieve richtlijn
het aanbieden van de richtlijn op 10 oktober 2007 aan ir. J.I.M. de Goeij, Directeur Generaal Volksgezondheid
de implementatie van de richtlijn vindt plaats - door het verspreiden van de gedrukte versie van de richtlijn binnen het netwerk van Impact - door het beschikbaar stellen van de richtlijn via de website van Impact
het verzorgen van presentaties over de nieuwe richtlijn.
Looptijd Aanvang: mei 2005. Het project is afgerond en de resultaten worden geïmplementeerd. Financier Het ministerie van VWS financiert dit project.
38
Impact
6.8
Een wereld van verschil
Doelstelling Impact stelt een boek samen waarin het perspectief van getroffenen van rampen centraal staat. Dit boek geeft de lezer meer inzicht in de problemen, zorgen en (immateriële) zaken waar getroffenen van rampen mee te maken krijgen. Bovendien beschrijft het boek het belang van een goede benadering van slachtoffers door de professioneel betrokkenen. Het boek staat nadrukkelijk stil bij de interactie tussen getroffenen enerzijds en bestuurders en professioneel betrokkenen anderzijds en de lessen die getroffenen voor hulpverleners en bestuurders kunnen aandragen. Doelgroep Dit boek is voor bestuurders, beleidsmakers en andere professionals, die bij rampen direct of zijdelings met getroffenen te maken krijgen. Daarnaast is dit boek voor getroffenen, die herkenning kunnen vinden in de verhalen van anderen. Werkwijze Het boek neemt acht crises als uitgangspunt. Over elk van de crises komt een getroffene aan het woord. De interviewers benaderen de crisis ‘van binnen naar buiten’, door in de gesprekken in te gaan op de manier waarop de getroffene de wereld om zich heen heeft beleefd. In de interviews wordt gesproken over hetgeen de getroffene is overkomen, wat zijn of haar eigen verwachtingen van de hulpverlening en de overheid waren, de manier waarop de hulpverlening gestalte kreeg en de wijze waarop hulpverleners zich over hem of haar ontfermden. Daarnaast komen - in een parallelle reeks interviews - mensen aan het woord, die professioneel bij de afhandeling van de crisis betrokken waren. In die gesprekken benaderen de interviewers de crisis als het ware ‘van buiten naar binnen’. Er wordt gesproken over de manier waarop de betrokkene de crisis vanuit zijn of haar professie heeft beleefd, wat hij/zij heeft ondernomen in de richting van slachtoffers, de manier waarop het contact gestalte kreeg en de omgang met slachtoffers in de nafase van de crisis. De combinatie van beide series interviews levert naar verwachting een goed beeld op van de verschillende percepties die bij getroffenen enerzijds en hulpverleners anderzijds bestaan. Het brengt daarmee niet alleen een ‘wereld van verschil’ in kaart, maar geeft ook aanbevelingen om de soms gespannen relatie tussen getroffenen en professioneel betrokkenen te verbeteren en de verschillende percepties van beide groepen te overbruggen.
39
Impact
Aanpak In de opzet voor het boek staan de volgende acht crises centraal:
Bijlmerramp (1992)
Faro-ramp (1992)
legionella-uitbraak in Bovenkarspel (1999)
vuurwerkramp in Enschede (2000)
nieuwjaarsbrand in Volendam (2001)
Bali-bombings (2002)
uitbraak van vogelpest (2003)
Tsunami in Zuid-Oost Azië (2004).
Voor elk van de crises worden twee personen geïnterviewd: een getroffene en een extern betrokkene. Dit leidt in totaal tot zestien interviews. De volgende activiteiten maken deel uit van dit project:
het houden van de interviews
de redactie en vormgeving van het boek
de (gratis) verspreiding naar 500 adressen van hulpverleners en bestuurders in de Veiligheidsregio’s. De gratis verspreiding van het boek aan deze 500 mensen wordt gedaan om het bereiken van het doel van het project te vergroten, te weten het overdragen van ervaringen en aandachtspunten om daarmee de relatie tussen slachtoffers en professionals in de crisisbeheersing en rampenbestrijding te verbeteren.
Looptijd December 2007 tot en met juli 2008. Financier Het ministerie van BZK financiert dit project.
40
Impact
6.9
Samen slimmer, samen sterker
Achtergrondinformatie Getroffenen van rampen bevinden zich niet zelden in een kwetsbare positie. Zij verenigen zich vaak snel na een ramp. Binnen belangenverenigingen en lotgenotengroepen vinden zij erkenning voor hun problemen en een antwoord op allerlei praktische zaken. Juist door deze uitwisseling van informatie en ervaring met andere getroffenen worden hun zelfredzaamheid en veerkracht vergroot. Echter, na iedere ramp lijkt het alsof het wiel opnieuw moet worden uitgevonden bij het opzetten van een dergelijke organisatie. Praktische zaken, juridische aangelegenheden en valkuilen zitten in hoofden van mensen maar staan nergens beschreven. Hierdoor gaat kostbare energie en tijd verloren. Doelstelling De doelstelling van het project ‘Samen slimmer, samen sterker’ is: het ontwikkelen van een handreiking voor het opzetten, in stand houden en afbouwen van een belangenvereniging/ lotgenotengroep. Doelgroep De handreiking komt beschikbaar voor bestaande en toekomstige belangenverenigingen/ lotgenotengroepen en professionals werkzaam in de nazorg van rampen. Werkwijze Werkzaamheden 2007
Het verzamelen van data door middel van het interviewen van bestuursleden van belangenverenigingen en lotgenotengroepen en deskundigen van koepelorganisaties (Maatschappelijk Werk, Zorgverzekeraars, het Juridisch Loket, Wooncorporaties, Informatie Advies Centra en dergelijke). Het onderzoek omvat de volgende rampen:
-
Tenerife vliegramp (1977)
-
Zanderij vliegramp (1989)
-
Bijlmer vliegramp (1992)
-
Faro vliegramp (1992)
-
Hercules vliegramp (1996)
-
Legionella (veteranenziekte) (1999)
-
Enschede vuurwerkramp (2000)
-
Volendam cafébrand (2001)
het doorwerken en analyseren van de data uit de interviews
41
Impact
Werkzaamheden 2007 (vervolg)
het schrijven van een praktische handreiking, die zowel voor getroffenen als professionals functioneel bruikbaar is.
Werkzaamheden 2008
Schrijven van de handreiking
vormgeving en druk van de handreiking
officiële presentatie van de handreiking in mei 2008 aan vertegenwoordigers van belangenverenigingen en lotgenotengroepen, de VNG, Slachtofferhulp Nederland, GHOR bureaus, voormalige IAC/AIC, Maatschappelijk Werk, Achmea etc.
verspreiding van de handreiking onder: - vertegenwoordigers van belangenverenigingen en lotgenotengroepen van rampgetroffenen - de VNG (opname in de Handreiking Informatie Advies Centra) - Informatie Advies Centra, Advies- en Informatie Centra, Informatie- en Verwijs Centra
vertaling van de handreiking in het Engels
na de vertaling in het Engels: verspreiding van de Engelse versie onder het internationale/EU-netwerk van Impact.
Looptijd Maart 2007 – juni 2008. Financier Stichting Achmea Slachtoffer en Samenleving (SASS) financiert dit project.
6.10 Update Rampenspirit In 2005 heeft Impact een handreiking ontwikkeld voor de geestelijke verzorging bij rampen ‘Rampenspirit, gestructureerd improviseren’. De handreiking ‘Rampenspirit’ is bedoeld voor gemeenten in Nederland, het landelijke netwerk van geestelijke verzorgers bij rampen, Raden van Kerken en andere religieuze organisaties. De handreiking ‘Rampenspirit’ wordt ge-update op basis van input uit een literatuursearch, een werkconferentie en een werkbezoek in de Verenigde Staten. Er is een begin gemaakt met de literatuursearch, de organisatie van de werkconferentie en het leggen van contacten voor het werkbezoek in de Verenigde Staten. De update is eind 2008 gereed.
Het ministerie van BZK is de financier van deze update.
42
Impact
6.11 Help, ik heb geholpen Achtergrond Een van de taken van Impact is het verzamelen en ontsluiten van kennis over psychosociale zorg na rampen. In dit kader heeft mevrouw Zwarthoed Impact benaderd. Mevrouw Zwarthoed heeft, als brandwondenverpleegkundige, de slachtoffers van de brand van Volendam gedurende langere periode in de noodpoli verzorgd. Deze ervaringen wil zij graag in boekvorm vastleggen als ‘lessons learned’ voor artsen, verpleegkundigen en andere professionele betrokkenen. Naast het verhaal van mevrouw Zwarthoed zal het boek een wetenschappelijk deel bevatten over secundaire traumatisering. Doelstelling Het verhaal van mevrouw Zwarthoed met het wetenschappelijke gedeelte over secundaire traumatisering is enerzijds bedoeld als ‘lesson learned’ voor professionals/leidinggevenden om tijdig de symptomen van secundaire traumatisering te herkennen en adequaat in te grijpen. Anderzijds is het ook een ‘early warning’ voor de hulpverleners zelf om - indien nodig - tijdig de juiste signalen om hulp af te geven. Doelgroep Het boek is vooral bedoeld als ‘lessons learned’ voor artsen, verpleegkundigen en andere professionele betrokkenen, doch het zal ook er- en herkenning geven aan diverse professionals en vrijwilligers die eenzelfde situatie hebben meegemaakt. Werkwijze Impact begeleidt het uitgeven van het boek, dat de titel ‘Help, ik heb geholpen’ draagt, in projectvorm. In 2007 is de projectgroep regelmatig bij elkaar gekomen om het verhaal te verfijnen en ideeën voor de vormgeving en illustraties van het boek te bespreken. Ook is er een klankbordgroep gevormd met experts op het gebied van brandwonden,. Deze klankbordgroep zal vooral expertise en advies inbrengen voor het wetenschappelijke hoofdstuk van het boek. De klankbordgroep komt tweemaal bij elkaar. Looptijd December 2006 – juli 2008. Financier Dit project wordt gefinancierd door de Gratama Stichting.
43
Impact
7
EU-projecten
Het eerste EU-project van Impact ‘Citizens and Resilience. The balance between awareness and fear’ en deelname van Impact namens Nederland aan het ‘steering committee’ van de ‘European Federation of Psychologists’ Association’ heeft onder andere geresulteerd in het verzoek aan Impact om partner te worden in vier nieuwe Europese projecten. Impact ondersteunde de subsidieaanvragen voor deze projecten, die alle in 2006 gehonoreerd zijn en in 2007 worden uitgevoerd. Dit betekent dat Impact in 2007 vijf EU-projecten heeft: 1. Citizens and Resilience. The balance between awareness and fear 2. V-Net 3. EURESTE 4. RED 5. EUTOPA.
7.1
Citizens and Resilience
Doelstelling Angst voor terroristische aanslagen heeft een grote impact op de samenleving. Om de zelfredzaamheid van burgers te ondersteunen ontwikkelt Impact drie producten:
een format voor een publiekscampagne die in alle EU-lidstaten gebruikt kan worden, na eventuele aanpassingen op grond van culturele diversiteit
een lespakket voor leerkrachten van basisschoolleerlingen in het geval van dreigingen en aanslagen. Dit ter ondersteuning van het omgaan met de emoties van kinderen
strategieën voor psychosociale interventies voor professionals.
Doelgroep De burgers van Europa. Werkwijze Werkzaamheden in 2005 en 2006 Voor de ontwikkeling van de drie producten maakte Impact in 2005 en 2006 gebruik van haar vaste werkwijze, die op nationaal niveau haar succes bewezen heeft, waarin wetenschappelijke kennis en ‘best practices’ verzameld zijn, bestaande netwerken met elkaar in verbinding zijn gebracht en nieuwe producten zijn ontwikkeld, die vervolgens in een internationale slotconferentie verbeterd zijn.
44
Impact
Werkzaamheden 2007 In 2007 stelt Impact de format voor de publiekscampagne, het lesmateriaal en het materiaal voor de professionals bij op basis van de feedback van de ‘EU Final Conference’ van november 2006. Resultaat (getoetst en gesteund door een uitgebreid internationaal netwerk van experts):
een prachtig Europees symbool voor veerkracht
een theoretische verantwoording van veerkracht in de vorm van een artikel
een handreiking voor professionals ten aanzien van ‘community-based interventions’
de musical ‘Impact’ met het begeleidende lesmateriaal
het project is afgesloten met een eindrapportage voor de Europese commissie.
Looptijd 1 juni 2005 - 31 mei 2007. Financier Het ministerie van BZK en het directoraat ‘Justice, Freedom and Security’ van de Europese Commissie financieren dit project. De DVD ‘Impact, de musical’ is een onderdeel van het EU-project ‘Citizens and resilience’ Doelstelling Impact ontwikkelt in het Europees project ‘Citizens and Resilience. The balance between awareness and fear’ een lespakket voor leerkrachten. De eindproducten, een musical met bijbehorend lesmateriaal, vormen de basis voor het DVD-project. Met het DVD-project laat Impact zien op welke manier een abstract begrip als veerkracht concreet gemaakt kan worden in een lespakket voor de basisschool. De DVD dient daarnaast als internationaal promotiemiddel voor de musical ‘Impact’ in Europa. Doelgroep De kinderen in Europa vormen de doelgroep voor dit project. Werkwijze Er is verschillende malen gefilmd, op een multiculturele basisschool in Rotterdam-Hoogvliet, die de musical heeft uitgevoerd en het lesmateriaal heeft behandeld en op de locaties waar de experts werkzaam zijn. Daarnaast geven experts en kinderen inhoudelijk commentaar op het begrip veerkracht. Impact gaat diverse keren mee naar de opnames en geeft feedback op de inhoud en de uitvoering van de film.
45
Impact
Behaald resultaat Een DVD van 15 minuten over veerkracht. Het menu is in het Nederlands, Engels, Frans, Duits, Italiaans en Spaans. De DVD is aan alle GGD’en in Nederland gestuurd, die hem, in combinatie met de musical en het lesmateriaal, aanbieden aan basisscholen. Ook is de DVD verspreid onder het internationale netwerk van Impact, ondermeer tijdens verschillende (internationale) congressen, waar de DVD is vertoond. In totaal zijn ruim 200 exemplaren uitgedeeld. Looptijd April - oktober 2007. Financier Het ministerie van BZK en het directoraat ‘Justice, Freedom and Security’ van de Europese Commissie financieren ook dit onderdeel van het project.
7.2
V-Net
Doelstelling V-Net leidt tot de oprichting van een Europees netwerk van Europese getroffenen van terrorisme en professionals. Wat doet Impact hiervoor? Impact
brengt haar Europese netwerk in
organiseert samen met de Spaanse partner de Europese dag voor de herdenking van getroffenen van terrorisme op 11 maart 2007
bezoekt met een delegatie van Nederlandse getroffenen de ‘European Day of Remembrance for Victims of Terrorism’ in Madrid
deelt op 11 maart 2007, om de veerkracht en onderlinge solidariteit te ondersteunen, aan alle aanwezigen het door haar ontwikkelde EU-lichtsymbool uit met op het lintje de tekst: ‘Make an impact. Be part of the chain of light’.
Het project heeft de bijzondere aandacht van de heer Frattini, EU-commissaris van het Directoraat Generaal ‘Freedom Justice and Security’. Hij bezoekt de vergadering van de stuurgroep van het project die plaatsvindt in Brussel in november 2007.
46
Impact
Looptijd Dit project is in 2006 gehonoreerd. De uitvoering vindt plaats in 2007 en 2008. Financier Het Directoraat Generaal ‘Environment’ (‘civil protection’) financiert dit project.
7.3
EURESTE
Doelstelling EURESTE heeft als doel de implementatie van het ‘handbook of needs of victims’ in de training van zorg- en dienstverleners. Wat doet Impact hiervoor? Impact ontwikkelt met de partners een Training voor Trainers. Deze training is bestemd voor trainers in zeven EU-landen, die in hun eigen land een training gaan geven die zich richt op attitudeaspecten in de omgang met getroffenen. Looptijd Dit project is in 2006 gehonoreerd. De uitvoering vindt plaats in 2007 en 2008. Financier Het Directoraat Generaal ‘Environment’ (‘civil protection’) financiert dit project.
7.4
RED
Doelstelling RED richt zich op de veerkracht en het welbevinden van reddingswerkers. Werkwijze Binnen het project RED ‘Reinforce Rescuers’ Resilience by Empowering a well-being Dimension ‘ wordt wetenschappelijke kennis verzameld. Er wordt een meetinstrument ontwikkeld dat het welbevinden van reddingswerkers en trainingsmateriaal voor reddingswerkers meet. Impact brengt haar kennis van veerkracht in en stelt haar Europese netwerk ter beschikking.
47
Impact
Looptijd Dit project is in 2006 gehonoreerd. De uitvoering vindt plaats in 2007 en 2008. Financier Het Directoraat Generaal ‘Environment’ (‘civil protection’) financiert dit project.
7.5
EUTOPA
Doelstelling EUTOPA heeft als doel te komen tot standaardisering van het de psychosociale zorg na rampen in Europa, zodat onderlinge bijstand van lidstaten mogelijk wordt. Wat doet Impact hiervoor? Impact
werkt aan de standaardisering van de zorg na rampen in Europa. Het screeningsinstrument dat de Duitse partners in dit project hebben ontwikkeld, speelt hierin een belangrijke rol
stelt haar richtlijn voor vroegtijdige psychosociale interventies na rampen, terrorisme en andere schokkende gebeurtenissen beschikbaar
beschrijft de ‘state of the art’ in de psychosociale zorg na rampen.
De eerste workshop in dit project vindt van 29 november tot 1 december plaats in Keulen. Experts uit veel EU-lidstaten zijn aanwezig. Doel is om op basis van de ‘state of the art’ op het gebied van vroegtijdige interventie en screening een belangrijke stap te maken naar Europese standaardisatie van de praktijk van de zorg na rampen. Looptijd Dit project is in 2006 gehonoreerd. De uitvoering vindt plaats in 2007 en 2008. Financier Het Directoraat Generaal ‘Environment’ (‘civil protection’) financiert dit project.
48
Impact
8
Jaarrekening 2007
Balans per 31 december 2007 ACTIVA
31-12-'07
31-12-'06
€
€
VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Inventaris
734
2.752
-------------
------------
1.028.229
572.805
-------------
-----------
---
270
86.176
20.690
86.176
20.960
-------------
------------
VLOTTENDE ACTIVA Voorraden Lopende projecten Vorderingen Debiteuren Overlopende activa
Liquide middelen
270.690
135.104
--------------
------------
1.385.830
731.620
36.475
35.642
-------------
------------
Crediteuren
94.614
38.399
Belasting en sociale premies
17.753
21.558
1.081.860
499.189
155.128
136.832
1.349.355
695.978
-------------
------------
1.385.830
731.620
PASSIVA EIGEN VERMOGEN Overige reserves
KORTLOPENDE SCHULDEN
Ontvangen subsidies lopende projecten Overlopende passiva
49
Impact
STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2007 begroting
realisatie
2007
realisatie
2007
2006
€
€
€
Subsidie VWS/DEF via RIVM
500.000
500.000
500.000
Subsidie BZK
150.000
75.000
150.000
1.846
2.860
5.970
42.262
BATEN
Rente
---
Overige
1.500
Bijdrage aan Richtlijn Opvang geüniformeerden A
54.239651.500
582.815
640.883
-----------
-----------
----------
423.500
501.501
457.159
Huisvesting
32.684
35.559
30.000
Bureau en organisatie
77.043
117.091
101.354
100.587
50.358
---
Communicatie
86.177
56.163
83.018
Advisering
20.000
15.053
6.356
6.000
---
24.217
745.991
775.724
702.103
96.870
193.742
101.421
649.121
581.982
600.682
-----------
-----------
-----------
2.379
833
40.201
-----------
-----------
----------
LASTEN Personeel
Kennis verzamelen, borgen, ontsluiten
Ontwikkeling en onderzoek
aan externe projecten toe te rekenen kosten B EXPLOITATIERESULTAAT
A-B=C
50
Impact
Bijlagen
51
Impact
Bijlage I
Samenstelling Raad van Toezicht
Voorzitter De heer mr. W. Blanken, voormalig burgemeester. Leden Mevrouw drs. L.V. Jonkers, partner bij een organisatie- en adviesbureau, adviseur in de openbare gezondheidszorg, voormalig RGF, voormalig directeur GGD Zuid-Holland Noord en voormalig bestuurslid GGD Nederland.
De heer mr. A.J. Heerma van Voss, journalist, hoofdredacteur VPRO radio en ex-eindredacteur Maandblad Geestelijke Volksgezondheid (MGv). Mevrouw drs. M. Bot, voorzitter van de Raad van Bestuur van AMC de Meren, lid van de Raad van Toezicht van het Trimbos-instituut en commissaris bij Centrada.
52
Impact
Bijlage II
Samenstelling Raad van Advies
Voorzitter De heer prof. dr. B.P.R. Gersons. Hoogleraar psychiatrie AMC/universiteit van Amsterdam; wetenschappelijk adviseur Centrum’45. Vice-voorzitter De heer prof. dr. R.J. Kleber. Bijzonder hoogleraar psychotraumatologie verbonden aan de faculteit Sociale Wetenschappen van de universiteit van Utrecht vanwege de Stichting Kennis en Toepassing psychotraumatologie Psychotrauma. Leden De heer C.M.A. Dekkers MPM, op voordracht van de Raad van RGF’en. Directeur GGD/RGF Zuid-Holland Zuid. De heer Dekkers heeft de portefeuille psychosociale hulpverlening in de Raad van RGF’en.
De heer M.J.J. Hoejenbos, MD, MPH. Oud-militairarts en sociaal geneeskundige, directeur Hoejenbos Health Consultancy. De heer dr. Ir. E. Lebret. Hoofd Centrum Milieu Gezondheidsonderzoek van het RIVM. Jonkheer drs. J. van Lidth de Jeude. Voormalig burgemeester.
De heer drs. W.J. Martens. Psycholoog/psychotherapeut, voormalig hoofd Individuele Hulpverlening Koninklijke Landmacht.
Mevrouw drs. C.J.A.M. de Roos. Psychotherapeut/behandelcoördinator Top Referent Behandelcentrum Psychotraumacentrum GGZ Kinderen en Jeugd Rivierduinen, Leiden.
53
Impact
Bijlage II samenstelling Raad van Advies (vervolg)
De heer M. de Ruiter. Directeur Crisis Control, plaatsvervangend RGF regio Zeeland.
Mevrouw prof. dr. P.M. Valkenburg. Hoogleraar Kind en Media, universiteit van Amsterdam.
Mevrouw drs. A. van der Wurff. Coördinator Psychosociale Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen en staffunctionaris Dienstverlening RIAGGz over de IJssel, voorzitter Overleg Psychosociale Rampenopvang (OPRON).
54
Impact
Bijlage III
Adviezen
In 2007 brengt Impact onder andere een of meerdere adviezen reactief of proactief uit:
aan het kenniscentrum Defensie over de opzet van een kenniscentrum
aan de wetenschappelijke adviescommissie Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid
in het kader van het NATO Joint Medical Committee
aan het Expertisecentrum Risico- en Crisiscommunicatie over de psychosociale opvang na treinongevallen in een tunnel
aan een basisschool in Enschede over veerkracht bij kinderen
aan de expertmeeting pandemie
aan de expertmeeting Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid
aan de wetenschappelijke adviescommissie Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid
aan het Nederlands Instituut voor Psychologen over rampenpsychologie
in het kader (van de expertmeeting) van het project dreigend hoogwater
aan het ministerie van BuZa, expertmeeting directie Consulaire Zaken, in het kader van het project Wijs op Reis en inzake de vliegramp Phuket
aan het ministerie van BZK, expertmeeting programmering Nationale Veiligheid
aan Artsen zonder Grenzen
aan de veiligheidsregio Utrecht over vakbekwaamheid GHOR
aan Consument en Veiligheid
aan de Nationaal Coördinator Terrorisme Bestrijding over veerkracht van de bevolking
aan de politieregio Rotterdam/Rijnmond over de opvang van personeel
aan het Fonds Slachtofferhulp over projecten en de Richtlijn vroegtijdige interventies
in het kader van het programma Nationale Veiligheid
in het kader van de update Nationaal Incident Management Plan Tweede Kamer
aan studenten MCDM over rol van de kerk bij een ramp
aan het Rode Kruis over de implementatie ‘Basic Life Support’
aan de regionale netwerken Rampenspirit: ondersteunende adviezen
aan de GGD Hart voor Brabant in het kader van de verdiepingscursus PSHOR
over monumenten en rituelen na rampen voor een documentaire over de eerste internationale herdenking en onthulling van monument op Tenerife voor de vliegramp op Tenerife, 30 jaar geleden
tijdens de waarneming bij de oefening ‘Voyager’, nationale oefening terrorisme Rotterdam, psychosociale opvang van getroffenen, 3 oktober 2007
aan MGGZ (Militaire Geestelijke Gezondheidszorg) over rotatiegesprekken
aan het ministerie van VWS over het Advies van de Gezondheidsraad en de Richtlijn vroegtijdige interventies.
55
Impact
Bijlage IV
Congressen, symposia, werkconferenties & masterclasses
De directeur en de beleidsmedewerkers van Impact bezoeken onderstaande congressen, symposia, werkconferenties en masterclasses om kennis te genereren.
Conferentie AWARE Zeeland over dreigend hoogwater. Zeeland, 18 januari 2007, Magda Rooze
Het security programma in Framework Program 7 (FP-7). Den Haag, 25 januari 2007, Ariëlle de Ruijter Symposium ‘Dilemma's in Kennis en Toepassing’ ter gelegenheid van de oratie van prof. R. Kleber bij zijn benoeming als bijzonder hoogleraar psychotraumatologie aan de universiteit van Utrecht. Utrecht, 9 februari 2007, Magda Rooze, Josée Netten & Ariëlle de Ruijter
PAOG cursus Urgentiegeneeskunde en de dood. Amsterdam, 16 februari 2007, Josée Netten Afscheidssymposium ‘De cirkel is rond’ van prof. dr. B.P.R. Gersons. Amsterdam, 9 maart 2007, Magda Rooze, Josée Netten, Ariëlle de Ruijter & Maaike de Vries
The voice of the victims. Madrid, Spanje, 11 maart 2007, Magda Rooze & Ariëlle de Ruijter BNMO Minisymposium Militaire Geestelijk Gezondheidszorg. Doorn, 9 mei 2007, Magda Rooze
WCDEM congres. Amsterdam, 13-16 mei 2007, Magda Rooze, Josée Netten, Ariëlle de Ruijter & Maaike de Vries
ESTSS congres. Opatija, Kroatië, 5-10 juni 2007, Magda Rooze, Josée Netten & Ariëlle de Ruijter Conference of the Society of Risk Analysis - Europe 'Building Bridges: Issues for Future Risk Research’. Den Haag, 18-19 juni 2007, Magda Rooze & Ariëlle de Ruijter Cities against terrorism. Brussel, België, 10-11 september 2007, Marieke van der Post & Ariëlle de Ruijter
56
Impact
Bijlage IV congressen, symposia, werkconferenties en masterclasses (vervolg)
Vrede van Utrecht, conferentie voor hulpverleners psychosociale zorg, kunst en beleid. Utrecht, 20 september 2007, Marieke van der Post
‘Het regionaal crisisplan’. Almen, 4-5 oktober 2007, Magda Rooze, Annette Koopmans & Ariëlle de Ruijter
Girrrrl power. Amsterdam, 2 november 2007, Ariëlle de Ruijter Teamleiderdag Slachtofferhulp Nederland. Woudschoten, 6 november 2007, Hans te Brake & Ariëlle de Ruijter Veiligheidscongres ministerie van BZK. Den Haag, 8 november 2007, Magda Rooze
Invited symposium ‘Developing Standards for assistance of victims of terrorism’ van Intervict, universiteit van Tilburg. Leuven, 9 november 2007, Magda Rooze Teamleidersdag Slachtofferhulp Nederland. Woudschoten, 20 november 2007, Hans te Brake
Congres Nederlandstalige Vereniging voor Psychotrauma (NtVP) ‘Traumazorg in actie: ontwikkelingen in de hulp na schokkende gebeurtenissen in Nederland en België'. Zwolle, 28 november 2007, Magda Rooze, Hans te Brake, Josée Netten, Marieke van der Post & Ariëlle de Ruijter
EUTOPA: towards standardisation in Europe. Keulen, 29, 30 november en 1 december 2007, Hans te Brake & Ariëlle de Ruijter
Lustrum congres GGZ Nederland ‘10 jaar GGZ in Nederland’. Amsterdam, 6 december 2007, Magda Rooze Lustrum congres Inspectie Openbare Orde en Veiligheid. Utrecht, 12 december 2007, Magda Rooze
GHOR Kennemerland, themadag psychosociale zorg na rampen. Haarlem, 18 december 2007, Josée Netten
57
Impact
Bijlage V
Presentaties
De directeur en de beleidsmedewerkers van Impact houden bij onderstaande gelegenheden presentaties.
Topzorgprogramma psychotrauma AMC, themaoverleg Richtlijn vroegtijdige interventies. Amsterdam, 8 januari 2007, Maaike de Vries PAO universiteit Delft, presentatie over psychosociale zorg na rampen. Delft, 1 februari 2007, Maaike de Vries
Impact & IPSHOR: training ‘culturen’, waaronder de presentatie ‘Lessons learned’ ten behoeve van psychosociale opvangteams. Rotterdam, 6 en 13 februari, 20 maart en 12 april 2007, Josée Netten
Congres ‘Ingrijpende gebeurtenissen: vroeg ingrijpen?’ ter gelegenheid van de promotie van Marit Sijbrandij, presentatie over richtlijn vroegtijdige interventies. Amsterdam, 9 februari 2007, Maaike de Vries
PAOG cursus Urgentiegeneeskunde en de dood: presentatie ‘Multiculturele dood’, Vrije Universiteit. Amsterdam, 16 februari 2007, Josée Netten
Basisschool Idenburg Andijk: presentatie ‘Impact, de musical!’. Andijk, 16 maart 2007, Marieke van der Post The International conference on National and International Coordination, Cooperation and Humanitarian Assistance in Natural Disasters and State of Emergency: presentatie 'Psychosocial consequences of natural disasters'. Turkish Republic of Northern Cyprus, 17-18 april 2007, Magda Rooze
Project Brandweermonument: presentatie ‘Monumenten en herdenken’. Amsterdam, 23 april 2007, Josée Netten World Congres on Disaster and Emergency Medicine: Targeted Agenda Program: presentatie 'prioritizing care during the acute phase: the prominent role of basic psychosocial life support'. Amsterdam, 13-15 mei 2007. Magda Rooze & Maaike de Vries
58
Impact
Bijlage V Presentaties (vervolg) 10th European Conference on Traumatic Stress, Truth and Trust after Trauma. Presentatie ‘Terrorism: citizens and resilience, the balance between awareness and fear', Magda Rooze & Ariëlle de Ruijter Presentatie ‘Culture sensitive aspects of psychosocial post disaster care in the Netherlands’. Voorzitter van de workshop ‘Children and trauma’s in various contexts’, Josée Netten Opatija, Kroatië, 6-8 juni 2007
Conference of the Society of Risk Analysis - Europe 'Building Bridges: Issues for Future Risk Research’: workshop ‘Emergent Phenomena after a disaster’. Den Haag, 18-19 juni 2007, Magda Rooze & Ariëlle de Ruijter Gemeente Delft en Rijswijk: presentatie ‘Nafase’. Delft, 6 september 2007, Ariëlle de Ruijter
Nationaal Coördinator Terrorisme Bestrijding: presentatie ‘Een veerkrachtige samenleving’, Magda Rooze en presentatie ‘Citizens and resilience, the balance between awareness and fear’, Ariëlle de Ruijter. Den Haag, 13 september 2007
Ministerie van VWS, Directeur Generaal Volksgezondheid, ir. J.I.M. de Goeij: presentatie ‘Multidisciplinaire richtlijn vroegtijdige psychosociale interventies na rampen, terrorisme en andere schokkende gebeurtenissen’. Den Haag, 10 oktober 2007, Magda Rooze
Politie Rotterdam Rijnmond: presentatie ‘Mij ’n zorg’. Rotterdam, 15 oktober 2007, Magda Rooze & Ariëlle de Ruijter PSHOR Gooi en Vechtstreek: ‘Richtlijn voor vroegtijdige psychosociale interventies na rampen, terrorisme en andere schokkende gebeurtenissen’. Hilversum, 30 oktober 2007, Ariëlle de Ruijter Hendrik Kraemer Instituut, terugkomdag geestelijk verzorgers: presentatie ‘De rol van de kerk na een ramp; rituelen’. Utrecht, 6 november 2007, Josée Netten
Slachtofferhulp Nederland: presentatie ‘Richtlijn voor vroegtijdige psychosociale interventies na rampen, terrorisme en andere schokkende gebeurtenissen’. Woudschoten, 6 november 2007, Ariëlle de Ruijter
59
Impact
Bijlage V Presentaties (vervolg) Masterclass Crisismanagement: presentatie 'Psychosociale gevolgen van rampen en vroegtijdige psychosociale interventies'. Bergambacht, 14 november 2007, Magda Rooze
Teamleiderdag Slachtofferhulp Nederland: presentatie ‘Richtlijn vroegtijdige psychosociale interventies na rampen, terrorisme en andere schokkende gebeurtenissen’. Woudschoten, 20 november 2007, Hans te Brake
OPRON: presentatie ‘Impact DVD Veerkracht’: Marieke van der Post en presentatie ‘Richtlijn vroegtijdige psychosociale interventies na rampen, terrorisme en andere schokkende gebeurtenissen’, Hans te Brake. Amsterdam, 20 november 2007 Congres Nederlandstalige Vereniging voor Psychotrauma (NtVP) ‘Traumazorg in actie: ontwikkelingen in de hulp na schokkende gebeurtenissen in Nederland en België'. Voorzitter van de workshop ‘Veerkracht’, Josée Netten Presentatie ‘Veerkracht, veelbelovend en veelzijdig’, Ariëlle de Ruijter Presentatie ‘Impact DVD’ & ‘Veerkracht’, Marieke van der Post. Zwolle, 28 november 2007.
EUTOPA: towards standardisation in Europe: presentaties ‘EU Guidelines for children’ & ‘EU Guidelines for children and rescueworkers’. Keulen, 29 november & 1 december 2007, Magda Rooze & Ariëlle de Ruijter
GHOR Kennemerland: themadag psychosociale zorg na rampen: workshop ‘Cultuurspecifieke elementen in de psychosociale opvang na rampen’, waaronder de presentatie ‘Lessons learned & good practices. Ervaringen bij de Bijlmerramp en Enschede vuurwerkramp’. Haarlem, 18 december 2007, Josée Netten
60
Impact
Bijlage VI
Publicaties
‘Community-based interventions in the wake of terrorism, the overview’. Uitgave van Impact, Amsterdam, 1 juni 2007, Ariëlle de Ruijter & Liesbeth Smeets Crisisbeheersing anders belicht, 'Gevolgen van rampen duren langer dan je denkt'. Uitgave van Impact, Amsterdam, december 2007, Magda Rooze Hoofdstuk 3 ‘Multiculturele dood op de afdeling spoedeisende hulp’, in Urgentiegeneeskunde en de dood (red: J.J.L.M. Bierens, K. Bronselaer, A.R.J. Girbes). Uitgave van Elsevier Gezondheidszorg, Maarsen, 2007, ISBN 978 90 352 2902 0, Josée Netten ‘Monumenten en herdenken’ in: ‘Een monument voor de brandweer. Visiedocument’. Uitgave van Impact, Amsterdam, 2007, Josée Netten & Hans te Brake ‘Richtlijn voor vroegtijdige psychosociale interventies na rampen, terrorisme en andere schokkende gebeurtenissen’. Uitgave van Trimbos-instituut in opdracht van Impact, Amsterdam 2007
DVD ‘Impact, de musical’, gemaakt door MeerMusical, geproduceerd door Deviator in opdracht van Impact, Amsterdam 2007
61
Impact
Bijlage VII
Nederlandse Nieuwsbrieven en Nieuwsflitsen 2007
Wilt u meer weten over de hieronder genoemde onderwerpen: ga naar www.impact-kenniscentrum.nl en klik in het menu aan de linkerzijde achtereenvolgens op ‘actueel’ en nieuwsbrief/nieuwsflits. Nieuwsflits nummer 11, 23 januari 2007 Onderwerp: De musical ‘Impact’ is klaar voor opvoering Nieuwsflits nummer 12, 21 februari 2007 Onderwerp: Nieuw opgericht: Nederlandstalige Vereniging voor Psychotrauma
Nieuwsflits nummer 13, 7 maart 2007 Onderwerp: Madrid, 11 maart: Europese dag voor de herdenking van getroffenen van terrorisme
Nieuwsbrief nummer 20, 23 april 2007 Onderwerpen: •
Interview met Annelore Roelofs: de rol van Impact in de veiligheidsketen
•
Impact verhuisd
•
Jaarverslag Impact 2006 verschenen
•
Vliegtuigramp Tenerife na 30 jaar voor het eerst internationaal herdacht
•
Madrid 11 maart 2007: verslag van de eerste Europese dag voor de herdenking van getroffenen van terrorisme
•
WCDEM TAP Impact
•
De richtlijn vroegtijdige psychosociale interventies komt eraan
•
Project Modelplan Nafase na Rampen van start
•
NtVP-congres op 28 november 2007
•
Workshop Rampenplan en zelfmoordterrorisme
•
Impact start vier nieuwe EU-projecten: V-Net, EUTOPA, RED en EURESTE
Nieuwsbrief nummer 21, 28 juni 2007 Onderwerpen: •
Impact – de musical door basisschool de Notenkraker
•
ESTSS Kroatië
•
Monument voor de Brandweer
•
Citizens and Resilience. The balance between awareness and fear
62
Impact
Nieuwsbrief nummer 21 (vervolg) •
EUTOPA
•
NtVP congres op 28 november 2007
•
Geestelijke verzorging bij rampen of andere ingrijpende gebeurtenissen: ‘Rampenspirit’ blijft actueel
•
WCDEM
•
Voortgang Project Modelplan Nafase na Rampen
•
Overstromingen en stortregens in China
Nieuwsflits nummer 14, 29 juni 2007 Onderwerp: Monument voor de Brandweer Nieuwsflits nummer 15, 24 juli 2007 Onderwerp: Project ‘Citizens and Resilience’ afgerond Impact gaat door met thema ‘Veerkracht’ Opvoering musical een succes Nieuwsbrief nummer 22, 14 november 2007 Onderwerpen: •
Richtlijn psychosociale interventies na rampen, terrorisme en andere schokkende gebeurtenissen
•
EUTOPA
•
Modelplan Nafase naar de knoppen
•
Monument voor de Brandweer
•
Interview met Frans Schippers, directeur Hulpverleningsdienst Kennemerland en regionaal commandant van de Brandweer
•
Traumazorg in actie: NtVP-congres 28 november 2007
•
Impact, de film
•
Interview met Cor ten Hove over de overeenkomsten tussen de vliegrampen op Faro en Phuket
•
Samenwerking Impact en Infopunt Veiligheid GHOR Academie
•
Internationale conferentie 'Chronic Traumatization' 17 – 19 april 2008
•
Symposium PsychoTraumaCentrum Riagg Rijnmond 22 november 2007
•
Hans te Brake: in de voorbereiding ligt het resultaat
63
Impact
Bijlage VIII
Europese Nieuwsbrieven 2007
Wilt u meer weten over de hieronder genoemde onderwerpen: ga naar www.impact-kenniscentrum.nl en klik in het menu aan de linkerzijde achtereenvolgens op ‘eu-project’ en nieuwsbrief. Nieuwsbrief 11, 8 februari 2007 Onderwerpen: •
De kindermusical is af
•
Evaluatie van de EU-conferentie ‘Citizens and Resilience. The balance between awareness and fear’
•
Highlights van de round tables
•
Workshopverslag 'Children'
•
Workshopverslag ‘Community based interventions’
•
Workshopverslag ‘Publiekscampagne'
Nieuwsbrief 12, 8 maart 2007 Onderwerp: Madrid, 11 maart: Europese dag voor de herdenking van getroffenen van terrorisme Nieuwsbrief 13, 10 mei 2007 Onderwerpen: •
Vier nieuwe EU-projecten
•
Vliegtuigramp Tenerife, na 30 jaar voor het eerst internationaal herdacht
•
Madrid 11 maart 2007: een verslag van de eerste Europese dag voor de herdenking van getroffenen van terrorisme
Nieuwsbrief 14, 24 juli 2007 Onderwerpen: •
EU-project 'Citizens and resilience'
•
EU-project EUTOPA
•
ESTSS Kroatië
•
WCDEM TAP Impact
64
Impact
Bijlage IX
Impact in de media
NRC, 'Op Tenerife zijn dertig jaar opeens weg', 27 maart 2007, Magda Rooze Website ERC, ‘De rol van een IAC’, mei 2007, Ariëlle de Ruijter
Website International strategy for disaster reduction Verenigde Naties, ‘Lesson material for children’, mei 2007, Ariëlle de Ruijter & Marieke van der Post MGv, boekbespreking 'Een heel klein beetje oorlog', juni 2007, Ariëlle de Ruijter
Health Management Forum, tijdschrift voor toekomstverkenning, strategieontwikkeling en innovatie,' Psychosociale zorg na rampen in Europa, een veerkrachtige samenleving', jaargang 13, juli 2007, Magda Rooze Nieuwsbrief GGZ-richtlijnen 11, ‘De Richtlijn vroegtijdige psychosociale interventies, september 2007, Maaike de Vries
Alert, 'Getroffenen hebben recht op meest effectieve nazorg', jaargang 24, oktober 2007, Magda Rooze & Maaike de Vries
Brand en brandweer 'Nationaal brandweermonument ja of nee?', jaargang 31, oktober 2007, Magda Rooze
65
1
Al Do g em cu en m e en lit ta era 5 t 3 W Ex ie r tuu et pe am r en rti pe sc 6 ha 4 P se n Vo pp r G or eli oto GZ lic jk c ht e l olle in ite gs r a n m tu 10 7 ate ur Ex O r ia pl 11 p e ei len 8 r E x t is d D 9 e r pe Ex aa in g g rti e e pe ib en se s r oe m teli tise ke aa jke c n e ts ch ve ntr 12 ap rzo a Ex pel rg in p e ij k g rti we se rk ov er ig 2
Impact
Bijlage X Gebruik digitale kennisbank
Overzicht gebruik kennisbank 1 januari t/m 31 december 2007.
Het aantal keren, per categorie, dat de kennisbank (Nederlands en Engels), is gebruikt.
1200
1000
800
600 Nederlands
Engels
400
200
0
66
Impact
Bijlage XI
Gebruikte afkortingen
AMC
Academisch Medisch Centrum
ARQ
is de koepel waar instellingen en organisaties die zich richten op psychotrauma in relatie tot vervolging, oorlog, agressie en geweld, samenwerken en hun ervaringen en expertise delen
BNMO
Bond van Nederlandse Militaire Oorlogsslachtoffers
BOGI
Back Office Geneeskundige Informatie
BZK
(ministerie van) Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
BuZa
(ministerie van) Buitenlandse Zaken
CBRN
chemische, biologische, radiologische of nucleaire (middelen)
CIO
Interkerkelijk Contact in Overheidszaken
COGIS
kennisinstituut sociale en psychische gevolgen van oorlog, vervolging en geweld
COT
Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement
CGOR
Centrum voor Gezondheidsonderzoek bij Rampen
EFPA
European Federation of Psychologists’ Association
ERC
Expertisecentrum Risico- en Crisiscommunicatie
ESTSS
European Society of Traumatic Stress Studies
EU
Europese Unie
FP
Framework Program
GGD
(hier algemeen) Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst
GGZ
Geestelijke Gezondheidszorg
GHOR
Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen
HBO
Hoger Beroeps Onderwijs
IAC
Informatie- en Adviescentrum
IPSHOR
Instituut voor Psychosociale Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen
ISTSS
International Society for Traumatic Stress Studies
IVC
Informatie- en Verwijscentrum
LOK
Lichamelijk Onverklaarde Klachten
LNV
(ministerie van) Landbouw, Natuurbeheer & Voedselkwaliteit
MCDM
Master of Crisis and Disaster Management
MD
Doctor of Medicine
MEV
Milieu en Veiligheid
MGGZ
Militaire Geestelijke Gezondheidszorg
MGv
Maandblad Geestelijke volksgezondheid
MPH
Master of Public Health
MPM
Master of Public Management
67
Impact
Bijlage XI Gebruikte afkortingen (vervolg)
NCTB
Nationaal Coördinator Terrorisme Bestrijding
NATO
Noord-Atlantische Verdragsorganisatie
NIFV
Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid (voorheen NIBRA)
NIVEL
Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg
NtVP
Nederlandstalige Vereniging voor Psychotrauma
OBO
Onderzoeksgroep Brandweerongevallen
OPRON
Overleg Psychosociale Rampenopvang Nederland
PAO
Postacademisch Onderwijs
PAOG
Post academisch Onderzoek Geneeskunde
PSHOR
PsychoSociale Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen
RED
Reinforce Rescuers’ Resilience by Empowering a well-being Dimension
RGF
Regionaal Geneeskundig Functionaris
RIAGG
Regionale Instelling voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg
RIVM
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu
RvA
Raad van Advies
RvT
Raad van Toezicht
SARS
Severe Acute Respiratory Syndrome
SASS
Stichting Achmea Slachtoffer en Samenleving
SRA
Society of Risk Analysis
TAP
Targeted Agenda Programme
VNG
Vereniging Nederlandse Gemeenten
VWS
(ministerie van) Volksgezondheid, Welzijn en Sport
WADEM
World Association for Disaster and Emergency Medicine
WCDEM
World Congress on Disaster and Emergency Medicine
68
Jaarverslag 2007
