Ileostoma en Pouch
Nienke Ipenburg Verpleegkundig specialist IBD
Agenda
- Anatomy en fysiologie - Verteringstelsel - Ileostoma en pouch
2
Fabels - een goede stoelgang, betekent dat je iedere dag ontlasting hebt - winden laten hoort niet - als je laxeermiddelen gebruikt, wordt de darm lui - als je last hebt van diarree, moet je wit brood eten in plaats van volkoren brood - van bananen krijg je verstopping - ontbijtkoek werkt laxerend
3
4
Maag-darmstelsel 9 meter vanaf de mond tot aan het rectum De functie van het maag-darmstelsel is om voedsel het lichaam binnen te krijgen, het te verteren in nuttig brandstof voor alle organen om het vervolgens om te zetten in ontlasting wat ons lichaam weer uit wordt gewerkt
5
Maag
Functie van de maag Reservoir van voedsel • Begin van het verteringsproces o.a. van eiwitten (3-4 uur) • Vernietigen van bacterien • Produceren van maagzuur • Duwt voedsel de dunne darm in (steeds kleine stukjes) • Absorptie • Intrinsic factor productie ( belangrijk voor de binding van vit B12)
Dunne darm
Dunne darm De twaalfvingerige darm (duodenum) - eerste deel van de dunne darm, direct na de maaguitgang - De twaalfvingerige darm heeft een lengte van ongeveer twaalf vingerbreedtes (25 centimeter) - komen de afvoerkanalen van de alvleesklier en de galblaas uit, via één gemeenschappelijke opening: de Papil van Vater De nuchtere darm (jejunum) - twee meter lang en ligt sterk gekronkeld in de buikholte. - De nuchtere darm gaat zonder duidelijke overgang over in de kronkeldarm. De kronkeldarm (ileum) - De kronkeldarm heeft een lengte van ongeveer drie meter - Aan het eind van de kronkeldarm zit de ‘klep van Bauhini’, waarna de dikke darm begint.
Functie dunne darm - Voedsel wordt vermengt met spijsverteringssappen (voor vertering van vetten, eiwitten en suikers) - Deze vetten, koolhydraten (suikers), eiwitten, vitaminen en mineralen worden vervolgens via de wand van de dunne darm in ons lichaam opgenomen - De opname van het grootste deel van de voedingsstoffen gebeurt in de nuchtere darm. De kronkeldarm speelt normaal gesproken een minder belangrijke rol bij de opname van voedingstoffen behalve bij vitamine B12. Dit is een vitamine, die alleen door de kronkeldarm opgenomen kan worden. Als het nodig is, kan de kronkeldarm de opnamefunctie van de nuchtere darm overnemen
10
Dikke darm
11
De blinde darm (caecum) Hier zit 'de klep van Bauhin'. Deze klep moet voorkomen dat dikke darminhoud terugstroomt naar de dunne darm. Onderaan de blinde darm bevindt zich een ‘blind’ eindigend wormvormig aanhangsel. Dit wormvormig aanhangsel heet officieel de appendix, maar wordt in de volksmond vaak ‘blinde darm’ genoemd. De dikke darm kan weer onderverdeeld worden in: * colon ascendens, dat na de blinde darm recht omhoog loopt * colon transversum, het horizontale deel
* colon descendens, het afdalende deel, dat met een bocht overgaan in het * sigmoïd, het s-vormige afdalende deel
Functie dikke darm • In de dikke darm wordt ontlasting ingedikt tot een soepele brij. Uiteindelijk gaat ongeveer anderhalve liter vocht samen met de onverteerbare voedselresten naar de dikke darm. In de ontlasting is uiteindelijk slechts 100 ml vocht over.
• In de dikke darm worden de onverteerbare voedselresten bewerkt door de darmbacteriën. Bij dit ‘verwerkingsproces’ komen stoffen vrij die de bewegingen van de dikke darm stimuleren. Daarnaast ontstaan er ook gassen (winden). De ontlasting die het lichaam uiteindelijk verlaat, bestaat uit onverteerbare voedselresten, bacteriën, dode darmwandcellen, galkleurstof, slijm en een kleine hoeveelheid water en zouten. Per dag wordt gemiddeld 100 tot 150
gram ontlasting geproduceerd.
13
14
ileostoma • Een ileostoma is een kunstmatige uitgang op de dunne darm. Deze wordt aangelegd als de dikke darm is verwijderd of (tijdelijk) niet wordt gebruikt. • In de dikke darm vindt gewoonlijk indikking van de ontlasting plaats en worden zout en vocht weer in het lichaam opgenomen. Door het ontbreken van de dikke darm is ontlasting die via een ileostoma het lichaam verlaat, over het algemeen dun tot brijachtig
15
Pouch Het woord pouch betekent letterlijk buidel, reservoir of (opvang)zakje. Een pouch kan gemaakt worden van een deel van de dunne darm, wanneer de dikke darm is verwijderd. De pouch neemt als het ware de functie van de endeldarm over. De endeldarm is het laatste deel van de dikke darm, waarin ontlasting wordt opgeslagen. Als deze vol is, krijgt u aandrang om naar het toilet te gaan. Normaal gesproken wordt ontlasting in de dikke darm ingedikt. Dit gebeurt niet als u geen dikke darm meer heeft. Mensen met een pouch hebben daarom altijd een dunnere ontlasting dan normaal.
16
Dieetadviezen - Het is belangrijk om rustig te eten, goed te kauwen en het voedsel zonodig fijn te snijden. - Drink voldoende, probeer 2 tot 2,5 liter te drinken per dag. Dit komt neer op 10 tot 12 glazen. - Gebruik voldoende zout, denk hierbij aan soep, bouillon, hartig beleg en extra zout bij de warme maaltijd. - Houd rekening met gasvormende producten zoals koolzuurhoudende dranken, bier, koolsoorten, spruiten, prei, paprika, uien en knoflook. Ook bij het kauwen van kauwgom, het drinken met een rietje, roken en praten tijdens het eten wordt vaak lucht ingeslikt. - Houd rekening met geurvormende producten zoals koolsoorten, prei, uien en knoflook, peulvruchten, vis, eieren en vitamine B tabletten. - Houd rekening met kleurvormende producten zoals spinazie, bieten en ijzerpreparaten.
17
Zout en vochttekort Klachten bij zouttekort: - vermoeidheid - duizeligheid - prikkelbaarheid - slaapstoornissen - concentratiestoornissen - spierkrampen - snel gewichtsverlies Klachten bij een vochttekort: - dorst - sufheid - vermoeidheid - verminderde eetlust. 18
Producten met zout en weinig calorieen keukenzout aromat ketjap, zoet en zout maggi tomatenketchup curry rookvlees rauwe ham 20+ en 30+ (smeer)kaas groentesap/tomatensap bouillon heldere soep Drop is geen goede zoutleverancier. In drop wordt namelijk geen gebruik gemaakt van keukenzout, maar van salmiakzout (ammoniumchloride) 19
Vochtinname Drink 2 tot 2,5 liter drinkt. Dit komt overeen met de inhoud van ongeveer 16 tot 20 kopjes. Onder vocht worden niet alleen dranken verstaan; alle vloeibare producten worden meegerekend zoals soep, yoghurt, pap en vla. U kunt controleren of u voldoende drinkt door de inhoud van het aantal kopjes, bekers en glazen van een dag bij te houden op een lijst. Aan het einde van de dag kunt u nagaan of u 2 tot 2,5 liter vocht heeft gebruikt. Als u weinig plast en uw urine donker van kleur is, kan dit een teken zijn dat u te weinig heeft gedronken
20
Medicijnadviezen - Tabletten met een suikerlaag mogen nooit worden geplet. - Tabletten met een suikerlaag worden niet gemakkelijk opgenomen. Misschien moet voor een alternatief worden gekozen. - Kauwbare en/of oplosbare tabletten worden gemakkelijker opgenomen. - Sommige tabletten veranderen de kleur en geur van de ontlasting uit de stoma. - Antibiotica kunnen diarree veroorzaken. - Stop geen enkele vorm van medicatie in uw stoma, tenzij dit gebeurt onder toezicht en op advies van uw stomaverpleegkundige. - Laat uw altijd adviseren door uw stomaverpleegkundige.
21
Meer weten? - www.stomavereniging.nl - www.ccuvn.nl - www.stomaatje.nl - http://www.mdlcentrumleiden.nl - http://www.mlds.nl - http://www.spijsvertering.info
22
Vragen?
