Ik zie, ik zie wat jij niet ziet

Ik zie, ik zie wat jij niet ziet ………. Armoedeproblematiek in de gemeente Haaren 1. Aanleiding: Haaren staat bekend als een rijke welvarende gemeente. De gemiddelde levensstandaard van inwoners van de gemeente Haaren is hoog. Toch is ook in onze gemeente de impact van de economische crisis merkbaar. Dat is te zien aan de stijging van de werkeloosheidcijfers en het aantal uitkeringsgerechtigden (zie bijlage 2.) en de toename van signalen van armoede in de vier dorpen. Armoede is meer dan gebrek aan geld. Het raakt het hele leven en manifesteert zich in de privésfeer, de buurt, de school, de sportclub, bij de huisarts, enz. Los van de oorzaken zet armoede mensen buiten spel! En dat staat haaks op de gemeentelijke Wmo doelstelling “Iedereen moet mee kunnen doen”. Signalen van o.a. het maatschappelijk werk, scholen en parochies laten zien dat er ook in Haaren inwoners in armoede leven maar de omvang en de mate waarin is niet in beeld. Afgelopen jaar zijn verschillende adviezen en verzoeken aan het college van B&W gestuurd. Deze verzoeken en adviezen hebben betrekking op de Voedselbank en het realiseren van een uitdeelpunt in Haaren. Om gefundeerd een antwoord te kunnen geven op deze verzoeken wil het college meer zicht krijgen op de armoedeproblematiek in de vier dorpen. Afgelopen maanden zijn gesprekken gevoerd met sleutelpersonen die in hun werk armoede tegenkomen. Dat zijn vertegenwoordigers uit het onderwijs, (school)maatschappelijk werk, Vluchtelingenwerk, Zonnebloem, Ouderenorganisaties, Charitas Haaren, Voedselbank Boxtel, en medewerkers de wooncorporatie Woonveste en Loket Wegwijs. In deze rapportage vindt u een weergave van de gesprekken die, aan de hand van een aantal vragen met de werkers en vrijwilligers zijn gevoerd. Ook zijn allerlei gegevens verzameld om de problematiek ook objectief beter in beeld te krijgen. ( zie bijlage 1.) De rapportage wordt afgesloten met enkele conclusies die aan het college zijn voorgelegd. 2. Wat verstaan we onder armoede? Onder armoede wordt verstaan: Een leefsituatie van mensen met te weinig inkomen en bezittingen, gemeten naar de gemeenschappelijke opvattingen over wat iemand nodig heeft om een menswaardig bestaan te leiden. De armoededefinitie van Provincie Noord Brabant gaat uit van huishoudens bij wie de financiële middelen zo beperkt zijn dat zij materieel, cultureel en sociaal uitgesloten zijn van de minimaal aanvaardbare levenspatronen in Nederland. Er zijn verschillende inkomensgrenzen die gebruikt worden om te meten hoeveel mensen in armoede leven. De meest gangbare is de 'lageinkomensgrens'” van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Die is gebaseerd op koopkracht, en een vergelijking van cijfers door de jaren heen en tussen bevolkingsgroepen is goed te maken. Deze grens is voor een eenoudergezin met een kind 1.250,- per maand en voor een alleenstaande tussen 21 en 65 jaar 940,- per maand. Uitgerekend was er in 2010 volgens dit criterium bij 7,7% van de bijna 6,9 miljoen huishoudens risico op armoede. Dit waren circa 1,1 miljoen personen in 529.000 huishoudens. Meer dan een derde van hen leeft langdurig (langer dan drie jaar) in armoede. Armoede is meer dan “gebrek aan geld”. Een situatie waarbij ( langdurig) financiële middelen ontbreken is weliswaar een zeer wezenlijk onderdeel van de problematiek. Gebrek aan geld gaat vaak gepaard met het hebben of ervaren van belemmeringen om volwaardig deel te nemen aan het maatschappelijk leven, sociale participatie, zelfredzaamheid en toekomstperspectief. Met name de combinatie van deze omstandigheden komt vaak voor en maakt dat enkelvoudige oplossingen vaak niet afdoende zijn om de ontstane problemen te verhelpen. Armoede is een relatief en subjectief begrip. De beleving van armoede is bij mensen zeer verschillend. Zo kun je arm zijn of voelen in vergelijking met de mensen om je heen of ( objectief ) arm zijn maar dat zelf niet zo ervaren. Vanuit financieel/materieel oogpunt wordt meestal de bijstandsnorm of 110 % daarvan, als uitgangspunt genomen. Maar praktisch gezien kunnen mensen ook onder deze norm zitten of niet binnen deze normen vallen, dat laatste geldt vaak voor mensen met een eigen huis. Ook de duur van de armoede speelt een rol, het maakt uit of er sprake is van een structurele armoedesituatie ( soms al generaties lang) of van een tijdelijke situatie als gevolg van werkeloosheid,

scheiding of faillissement. Armoede heeft vele gezichten. Het is divers en complex en kan invloed hebben op verschillende leefgebieden. 3. Welke groepen zijn te onderscheiden? Armoede komt, zo blijkt uit de literatuur, relatief vaker voor bij: - Eenoudergezinnen met uitsluitend minderjarige kinderen. - Alleenstaanden tot 65 jaar. - Niet westerse huishoudens - Huishoudens die afhankelijk zijn van een uitkering - Zelfstandigen met geringe winst of verlies - Gezinnen met studerende kinderen - 65-plussers met alleen AOW - Chronische zieken en mensen met een beperking - Jongeren zonder startkwalificaties 4. Omvang in Haaren ( zie bijlage 1.) Uit de gegevens van de Gezondheidsmonitor 2012 blijkt dat ook in onze gemeente een aantal inwoners rond de armoedegrens balanceert. 226 Ouderen zitten onder de inkomensgrens van 15.200 euro per jaar. Bij de volwassenen zijn dat 602 personen. Bij elkaar opgesteld is dat 9% van alle inwoners boven de 18 jaar.

Gezondheidsmonitor GGD 2012 Gestandaardiseerd huishoudinkomen Max 15.200 Max 15.200

aantal

Haaren %

266 ouderen 602 volwassenen

11

Hart van Brabant % 11

8

13

Het percentage inwoners dat moeite heeft om rond te komen, is onder ouderen 8 % en onder de groep volwassenen 17%. Deze percentages zijn echter lager dan de percentages in de regio. Ten opzichte van 2009 is het percentage onder de volwassenen gestegen en het percentage onder de ouderen gedaald. Opmerkelijk is dat 30% van de ouderen in onze gemeente aangeeft alleen een AOW uitkering te ontvangen. Dat percentage is hoger dan in de regio (26%).

Gezondheidsmonitor GGD 2012

Financiële problemen Heeft (enige tot grote) moeite om rond te komen Heeft (enige tot grote) moeite om rond te komen

aantal

Haaren % 8

Hart van Brabant % 13

187 ouderen 1.355 volwassenen

2009 % 10

17

21

15

Er is geen zicht op de financiële situatie is jongeren van 12 t/m 18 jaar. De jeugdmonitor 2011 van de GGD laat wel zien dat een klein percentage jongeren vaak geld te kort komt.

Gezondheidsmonitor GGD jongeren 2011 Omgaan met geld

aantal

Haaren %

Komt vaak geld te kort Heeft een schuld die niet binnen een maand kan worden afgelost

110

8

Hart van Brabant % 9

14

1

2

5. Hoe gaan mensen om met hun situatie Of mensen er in slagen rond te komen hangt niet alleen af van het inkomen, maar ook van het consumptiepatroon, de financiële zelfredzaamheid en specifieke persoonlijke omstandigheden zoals financiële reserves, een sociaal netwerk, en de hoogte van de vaste lasten. De beleving is voor iedereen anders. Last van schaamte en daling van de eigenwaarde zijn aspecten die vaak in armoedesituaties spelen. Ook zorgt het steeds minder mee kunnen doen voor allerlei negatieve effecten zoals sociaal isolement en lichamelijke en psychisch klachten. Mensen vinden het moeilijk om voor hulp bij instanties aan te kloppen. Ze schamen zich voor hun situatie, durven niet te zeggen dat ze geen geld hebben en zien op tegen het “gedoe”met formulieren. Dat zorgt dat de armoedeproblematiek binnen huishoudens vaak heel lang verborgen blijft. In onze gemeente is daar ook sprake van, zo signalen medewerkers van Loket WegWijs en Maatschappelijk werk. Problemen blijven lang onder de pet en pas in een laat en vaak te laat stadium zoekt men hulp of ondersteuning. 6. Wat merken gesprekspartners van armoede in onze gemeente Gesprekspartners geven aan dat, als je de situatie in Haaren vergelijkt met een andere gemeente, b.v. Boxtel, de armoedeproblematiek hier minder groot is. Ook wooncorporatie Woonveste geeft dat aan. Dit neemt niet weg dat ook in onze gemeenten een aantal alleenstaanden en gezinnen in armoede leven, of net rond de armoedegrens schommelt. Werkers signaleren gebrek aan geld bij een aantal vluchtelingen (alleenstaande mannen en een paar gezinnen), die in onze gemeente woont en bij mensen die werkloos zijn geworden Ze zien armoede bij mensen die schulden hebben gemaakt en in een schuldhulpverleningsproces belanden. Maar ook komen ze armoede tegen bij ouderen, die alleen een AOW uitkering ontvangen. Sociale activiteiten die geld kosten worden afgezegd, daar is geen geld meer voor. Ook de inkomenspositie van een aantal jonge alleenstaande ouders is vaak door een scheiding, niet rooskleurig te noemen. Binnen scholen is de armoedeproblematiek niet zo zichtbaar. Ouders schamen zich voor hun financiële problemen en laten dat niet zo snel merken. Toch vangen leerkrachten signalen op zoals, kinderen die zonder ontbijt op school komen, kapotte of te kleine schoenen van kinderen, het telkens vergeten van sportkleren, niet mee gaan met schooluitstapjes, of de traktatie voor een verjaardag vergeten. Ouders zijn vaak heel creatief in het vinden van oplossingen om armoede te verbergen. Zoals al gemeld signaleren medewerkers van Maatschappelijk Werk Juvans en Loket WegWijs dat in onze gemeente financiële problemen vaak lang binnenshuis blijven. Deze problemen komen pas boven drijven als schulden al hoog zijn opgelopen. 7. Wat zijn oorzaken voor het ontstaan van financiële problemen bij verschillende groepen? - Vluchtelingen; Vluchtelingen die in onze gemeente wonen komen in aanmerking voor een financiële bijdrage. Ze moeten vaak lang wachten voor dat alle procedures zijn afgerond. In die tussentijd moeten ze wel uitgaven doen ( b.v. de ziektekostenverzekering). Hoewel men een overbruggingsbudget ontvangt is juist die ( lange) wachttijd vaak de oorzaak dat er financiële problemen ontstaan. Wanneer mensen uiteindelijk een bijdrage ontvangen is het erg moeilijk om met dat bedrag rond te komen. Een groot deel wordt ingezet om contact te onderhouden met familie in het land van herkomst ( telefoontjes) of het onderhouden van gezin/familie in het land van herkomst. Daarnaast slokken vervoerskosten b.v. naar school of taalcursussen, een groot deel van het budget op. Men heeft geen auto of fiets en moet dus altijd met bus of trein. Dat kost veel tijd en geld. Een voorbeeld: iemand moet vanuit Esch met de bus via Den Bosch naar Haaren om op het spreekuur van Vluchtelingenwerk te kunnen komen. Fietsen is (nog) geen optie want dat is nooit geleerd. - Mensen die werkeloos zijn geworden; Na het ontslag vragen mensen een uitkering aan bij de UWV. Vaak moet men 8 weken wachten op een toekenning op hun aanvraag terwijl de vaste lasten, zoals energiekosten en hypotheek, doorlopen. Het overbruggingsvoorschot dat men ontvangt is daarvoor niet toereikend. Ook de wachttijd voor het toekennen van een bijstandsuitkering duurt vaak nog te lang. Ondanks dat men een voorschot krijgt, is de financiële terugval bij een aantal gezinnen een groot probleem, ze gaan geld lenen, dichten het ene gat met het andere, maken schulden en moeten in sommige situaties een beroep doen op de schuldhulpverlening.

-

-

Mensen met schulden; Financiële problemen en schulden ontstaan ook bij mensen die te maken hebben met b.v. verslavingsproblematiek, of die niet kunnen omgaan met geld, een zogenaamd gat in de hand hebben, en vaak ook het in- en overzicht missen van hun financiële situatie. Wanneer mensen een beroep doen op de schuldhulpverlening en begeleiding vanuit de Kredietbank (de gemeente Haaren is aangesloten bij Den Bosch) en er zijn regelingen getroffen, ontvangen ze een minimaal afgestemd weekgeldbedrag voor het dagelijkse levensonderhoud. Hier moeten ze mee rond zien te komen. Ouderen: Onder deze groep komt veel stille armoede voor. Bijvoorbeeld: oudere mensen die geen pensioen hebben maar alleen een AOW uitkering, en wel nog een eigen huis ( boerderij) hebben, waarin ze willen blijven wonen. Zij komen niet in aanmerking voor bijzondere bijstand of kwijtschelding OZB. Deze ouderen kunnen vaak heel moeilijk rond komen maar zullen dat niet aan hun omgeving laten merken. Daarnaast zijn er ouderen waarvan de partner overlijdt en die vervolgens te maken krijgen met een flinke inkomstendaling.

8. Hebben de gesprekspartners het idee dat door de crisis meer mensen schulden hebben en/of in armoede leven? Medewerkers van Loket Wegwijs in Haaren geven aan dat er wel degelijk sprake is van een toename. Zeker is de schuldenproblematiek toegenomen maar ook het aantal gezinnen waar een van de partners werkeloos is geworden. Vanuit Vluchtelingenwerk signaleert men geen toename wel dat alles duurder wordt en de financiële positie van vluchtelingen al jaren bar slecht is. Vrijwilligersorganisaties die werken met chronische zieken en ouderen zien in een aantal situaties een stapeling van kosten/tegenvallers: extra kosten verbandmiddelen, medicijnen, bril, vervoerskosten, hoger eigen risico, eigen bijdrage zorg en/of ondersteuning. Caritas merkt dat er steeds meer een beroep wordt gedaan op het fonds. Niet duidelijk is of deze toename door naamsbekendheid of toename van mensen met hulpvraag wordt veroorzaakt. Ook medewerkers van het maatschappelijk werk signaleren een toename. Ze zien dat bij jonge gezinnen waar een van de partners recent werkeloos is geworden. Ze zien het ook bij ZZP-ers die nu (even) geen werk hebben. Zij vallen tussen de wal en het schip. Zij hebben, wanneer ze een eigen huis hebben, vaak geen recht op een uitkering. 9. Wat doen de gesprekspartners als zij signalen van armoede zien? Verwijst men mensen door? En zo ja naar wie? Verloopt dat goed? - Caritas Haaren verstrekt kleine financiële bijdragen b.v. aan jongeren die willen gaan sporten, waarbij de ouders de sportkleding en materialen niet kunnen betalen, of aan studenten met een beperking voor de aanschaf van aangepaste leermiddelen. Ook worden er elk jaar in het dorp Haaren kerstpakketten verstrekt aan mensen met weinig financiële middelen. Instellingen en organisaties verwijzen mensen met een financiële hulpvraag vaak ook door naar Caritas. - Vluchtelingenwerk ondersteunt door b.v.: te helpen bij administratie en het invullen van de vele formulieren, het bewoonbaar maken van de woning, bemiddelen bij geschillen, vertalen bij gesprekken. Zo nodig begeleiden of verwijzen ze mensen door naar Loket Wegwijs of andere instanties. Dat laatste is niet eenvoudig omdat er in Haaren geen voorzieningen zijn zoals: Leergeld, Sportfonds, Kringloopwinkel of Vincentiusvereniging waarop men een beroep kan doen. Wel is er de stichting Caritas maar dat is alleen voor mensen die in het dorp Haaren wonen. Vluchtelingenwerk vindt het moeilijk om daar een beroep op te doen omdat ze dan een onderscheid maken. - Medewerkers van Loket Wegwijs wijzen mensen op allerlei regelingen (b.v. welzijnsfonds) en helpen hen bij de aanvragen. Soms is de nood zo hoog, dan verwijst men mensen door naar Caritas of de Voedselbank in Boxtel. Het ontbreken van een stichting Leergeld of Voedselbank in Haaren maakt het moeilijk om mensen in een crisissituatie meteen te kunnen helpen. Bij schuldenproblematiek verwijst men mensen door naar de gemeentelijke kredietbank in Den Bosch. Deze instantie verzorgt voor de inwoners van de gemeente Haaren de schuldhulpverlening. - Basisscholen. Signalen van armoede openbaren zich bij scholen meestal in combinatie met andere problematiek bij het kind of in het gezin. Het zorgteam pakt deze signalen op en verwijst wanneer nodig ouders naar b.v. sociale zaken of het Centrum voor Jeugd en Gezin. Ook wordt regelmatig de schoolmaatschappelijk werker ingeschakeld. - Maatschappelijk werk Juvans verwijst mensen, wanneer nodig, door naar Loket Wegwijs, Caritas of de Kredietbank in Den Bosch. - Woonveste, de wooncorporatie gaat bij signalen ( dat kan b.v. een slecht onderhouden tuin of dichte woning zijn) van armoede of huurachterstand in gesprek met de bewoner. Doelstelling is preventie van problematische schulden en het creëren van correct betaalgedrag. Zij begeleiden

huurders bij het op een rijtje zetten van inkomsten en uigaven. Wanneer nodig verwijzen zij huurders door naar Juvans (MW) of andere instantie die passende hulpverlening kan bieden. - De meeste gesprekspartners geven aan dat de samenwerking tussen lokale partners goed verloopt. Men weet elkaar te vinden en stemt op elkaar af. De samenwerking met instellingen/organisaties buiten de gemeente kan nog wel verbeterd worden ( b.v de terugkoppeling en afstemming met Woonveste en de Kredietbank) 10. Hebben de gesprekspartners contact met de Voedselbank? Sinds een aantal jaren is er in Boxtel een Voedselbank, dit is een vrijwilligersorganisatie die wekelijks voedselpakketten gratis beschikbaar stelt aan mensen met een minimum inkomen. De doelstelling van de voedselbank is mensen even uit de brand te helpen maar ze tegelijkertijd te motiveren hun eigen situatie aan te pakken en te verbeteren. Ze willen daarmee voorkomen dat klanten blijvend een beroep doen op deze voorziening. Dit uitgangspunt staat bij de intake en voortgangsgesprekken centraal. Bij de Voedselbank Boxtel melden zich ook inwoners van de gemeente Haaren. (in 2012 gemiddeld 5 per week, nu ( zomer 2013) is dat aantal 7). In Biezenmortel maken mensen gebruik van het uitdeelpunt in Tilburg. De voedselbanken ontvangen tot op heden geen financiële bijdrage van de gemeente Haaren. De kosten (voor vervoer, energie, enz) bedragen jaarlijks 220 euro per deelnemer. De meeste gesprekspartners zijn op de hoogte van de dienstverlening van de Voedselbank in Boxtel. Zij verwijzen regelmatig mensen in crisissituaties door naar de Voedselbank. Voor een aantal mensen is de afstand en het vervoer naar Boxtel een probleem. Ook vluchtelingenhuishoudens worden doorverwezen naar de voedselbank. Echter een aantal vluchtelingengezinnen is niet altijd even blij met de “Hollandse” voedselpakketten. Er zitten levensmiddelen bin die zij niet gebruiken en weer weggeven. Deze groep inwoners maakt dan ook nauwelijks gebruik van de Voedselbank. 11. Wat kan beter c.q anders? Alle gesprekspartners geven aan dat op het gebied van armoedebestrijding in Haaren nog wel verbeteringen mogelijk zijn. - Vluchtelingenwerk; Zij zien dat vluchtelingen veel zaken tegenwoordig via internet moeten regelen. Mensen maken nu gebruik van de computer op de bibliotheekpunten. Het scheelt veel ergernis als ze thuis een eigen computer zouden hebben, waarbij ze in alle rust b.v. formulieren kunnen invullen. Ook de contacten met familieleden zouden gemakkelijker en goedkoper kunnen verlopen. Maar bovenal zou ook voor de opgroeiende kinderen een computer zeer welkom zijn. Vluchtelingenwerk mist ook een klein eigen geldpotje waarmee ze in crisissituaties heel snel kunnen handelen om mensen weer even op weg te helpen. De vervoerssituatie van vluchtelingen vraagt extra aandacht. Er wordt nu veel tijd en geld besteed aan het reizen met openbaar vervoer. - Maatschappelijk werk: Zij zien met lede ogen hoe het bureaucratische systeem van de overheid veel kwetsbare mensen in de problemen brengt. Een dringende vraag is of de gemeente maar vooral ook het UWV de eigen rol wil evalueren en bijstellen. Een verbeterpunt is als de wooncorporatie bij signalen van huurachterstand sneller contact legt met huurder en eventueel maatschappelijk werk. Zo kunnen huisuitzettingen worden voorkomen. Bij schuldhulpverlening is de ervaring dat budgethouders/bewindvoerders hun functie niet altijd waarmaken. Zij kunnen hun cliënten vaak veel beter begeleiden. - Medewerkers Loket Wegwijs; Ook zij beamen dat de wachttijd die gemoeid is met de afhandeling van een aanvraag bij het UWV kort zou moeten zijn. Een ander verbeterpunt is de kwijtschelding van de gemeentelijke belastingen. De financiële positie van een groot aantal mensen met een uitkering verandert nauwelijks, toch moeten ze elk jaar weer opnieuw formulieren met alle gegevens invullen. Dat kan anders. Zo zou de groep WWB-ers die (per 1 januari van het jaar) afhankelijk zijn van een periodieke uitkering levensonderhoud voortaan automatisch in aanmerking kunnen komen voor kwijtschelding van de gemeentelijke belastingen. In de gemeente Boxtel werkt men al op deze manier. Beter zicht op de voortgang van het schuldhulpverleningsproces die mensen doorlopen bij de Kredietbank is eveneens een verbeterpunt. De afstemming kan beter. Het verschil van inkomensondersteunende regelingen tussen Boxtel en Haaren is voor de medewerkers lastig werken en voor inwoners moeilijk te begrijpen. In Boxtel is er een ruimhartiger beleid ten aanzien van de collectieve ziektekostenverzekering, ondersteuning schoolgaande kinderen, en kwijtschelding belastingen.

- Basisscholen; Speciale aandacht wordt gevraagd voor kinderen in armoedesituaties. Armoede problematiek gaat (bijna) altijd gepaard met veel stress, en dat heeft weer zijn weerslag op de opvoeding en ontwikkeling van kinderen. De gevolgen voor kinderen zijn heel ingrijpend, en spelen vaak op latere leeftijd door. Het consultatiebureau waar de meeste kinderen en hun ouders regelmatig komen kan in dit kader een belangrijke signalerende functie vervullen. Dat geldt ook voor de leerkrachten van de basisscholen. Betere afstemming b.v. binnen de CJG samenwerking is noodzakelijk. Ook bij armoede is het belangrijk de “eigen kracht” van ouders aan te spreken. Zij bedenken vaak zelf goede ideeën en oplossingen om er het beste van te maken. - Voedselbank Boxtel; Het bestuur van de voedselbank geeft aan dat de bereikbaarheid van de voedselbank voor mensen uit de gemeente Haaren verbeterd kan worden door twee uitdeelpunten op te zetten, ( in Haaren en Biezenmortel). Zij hebben contact gezocht met Cello en Prisma. Beide instellingen zijn bereid om op de eigen locatie ruimte beschikbaar te stellen voor een uitdeelpunt. Allereerst wordt er gestart op het terrein van Prisma. Daarna wordt bekeken of in de toekomst ook een uitdeelpunt bij Cello nodig is, De Voedselbank heeft daarnaast het plan om op het landpark Assisie een moestuin aan te leggen. Hier kunnen mensen zonder werk aan de slag. De opbrengst van de moestuin ( groente en fruit) komt ten goede aan de Voedselbank. 12. Deelname netwerk Armoede. We zijn van plan 1 maal per jaar een bijeenkomst te organiseren voor werkers die in de praktijk armoede tegenkomen. Het doel is gezamenlijk op dit terrein knelpunten te signalen, te bespreken en mogelijk op te lossen. Bent u bereid hier aan deel te nemen? Alle gesprekspartners antwoorden volmondig ja op deze vraag. Zij vinden het zinvol om met collega’s in onze gemeente dit thema aan de orde te stellen en knelpunten te bespreken en waar mogelijk te verbeteren.

Conclusies: 1. Hoewel armoede bij inwoners in de gemeente Haaren in mindere mate voor komt dan bij inwoners in omliggende gemeenten, is ‘t er wel. Dit kan opgemaakt worden uit de gegevens uit de GGD-monitor Ouderen en Volwassenen, en de uitkomsten van de gesprekken met werkers in onze gemeente. Omdat er vaak sprake is van ‘stille armoede” is het niet echt zichtbaar en zijn geen exacte cijfers beschikbaar. Wel hebben we zicht op de omvang van de groep financieel kwetsbare inwoners in onze gemeente. Ontwikkelingen op dit terrein gaan we beter volgen. 2. De gemeente kan slechts op een klein aantal aspecten invloed uit oefenen op de financiële positie van inwoners. Toch zijn er wel mogelijkheden. Uitvoering van een ruimhartiger gemeentelijk minimabeleid is zo’n mogelijkheid. 3. Positie vluchtelingen. Zij nemen binnen de groep financieel kwetsbare inwoners een specifieke plaats in. Een ander leef en bestedingspatroon ( b.v. veel telefonisch contact met familie en aangewezen op openbaar vervoer) maakt dat bij sommige vluchtelingen financiële problemen ontstaan. De behoefte aan computers en andere vormen van vervoer is groot. 4. Positie kinderen. De impact van armoede op kinderen is groot. De kwetsbare positie van deze kinderen verdient alle aandacht. Gemeente, onderwijs, huisarts, CJG partners en verenigingen zullen allen zeer alert moeten zijn op signalen. Niet dat dan de financiële problemen van ouders meteen kunnen worden opgelost maar wel kan gezamenlijk gezocht worden naar mogelijkheden en oplossingen om kinderen zo weinig mogelijk te belasten met deze problematiek. 5. Netwerk armoede; Alle gesprekspartners vinden zo’n netwerk zinvol en willen hierin participeren.

6. Verbeterpunten voor Gemeente Haaren. Geconstateerd is dat de wachttijd voor de toekenning van een uitkering mensen in problemen brengt. Dit kan mogelijk korter. Ook de jaarlijkse procedure rond de kwijtschelding van de OZB kan eenvoudiger. 7. De afstemming en terugkoppeling van organisaties, instellingen en gemeente onderling kan beter. We noemen hierbij de UWV en sociale zaken, de wooncorporatie naar vluchtelingenwerk of maatschappelijk werk, de Kredietbank naar medewerkers Loket Wegwijs of maatschappelijk werk. 8. Initiatief en bijdrage Voedselbank Boxtel. Het bestuur van de Voedselbank wil twee uitdeelpunten in Haaren realiseren. Inwoners van Haaren hoeven dan niet meer naar Boxtel of Tilburg. Met de combinatie van de moestuin creëert de Voedselbank voor mensen zonder werk een zinvolle bezigheid. Het bestuur vraagt u deze initiatieven financieel te ondersteunen en jaarlijks een bijdrage voor de Haarense deelnemers beschikbaar te stellen. 9. Stichting Caritas werkt voor inwoners van het dorp Haaren. In onze gemeente is geen Stichting Leergeld, geen Kringloopwinkel of een Vincentius vereniging.

Bijlage 1. Gegevens financiële positie inwoners gemeente Haaren 1. Gezondheidsmonitor Ouderen 2012* ( 2.390 inwoners van 65 en ouder) Financiële problemen Heeft (enige tot grote) moeite om rond te komen Ontvangt alleen AOW Gestandaardiseerd huishoudinkomen Max 15.200 Max 19.400 Max 24.200 Max 31.000 Meer dan 31.000

aantal

Haaren % 8

Hart van Brabant % 13

187 718

10

30

26

21

aantal

Haaren %

266 552 556 441 576

11 23 23 18 24

2009 %

Hart van Brabant % 11 31 23 19 17

2. Gezondheidsmonitor Volwassenen 2012* ( 6.750 inwoners van 19 t/m 64 jaar) Financiële problemen Heeft (enige tot grote) moeite om rond te komen Heeft onvoldoende geld om huis op te warmen Heeft onvoldoende geld om lidmaatschap van sportclub of vereniging te betalen Heeft onvoldoende geld om bij vrienden/familie op bezoek te gaan Is niet in staat om een onverwachte uitgave van 1.000 euro te betalen.

aantal

Haaren %

1.355

17

Hart van Brabant % 21

231

3

3

857

11

16

229

4

6

943

12

20

2009 % 15

*) De deelnemers van beide monitoren gaven in de vragenlijsten zelf aan of ze, al dan niet enige of grote moeite hebben om rond te komen.

Gestandaardiseerd huishoudinkomen Max 15.200 Max 19.400 Max 24.200 Max 31.000 Meer dan 31.000

aantal

Haaren %

602 784 1.362 2.020 2.983

8 10 18 26 38

Hart van Brabant % 13 13 21 26 28

3. Gegevens Sociale Zaken Gemeente Haaren 2012 Regeling Wet Werk en Bijstand ( WWB) Bijdrage regeling Chronische Zieken en Ouderen Welzijnsfonds Langdurigheids toeslag Bijzondere bijstand incl. computerregeling Collectieve ziekten kosten Besluit Bijstandverlening aan zelfstandigen

Aantal deelnemers 69 55 111 29 104 21 16

4. Gegevens Schuldhulpverlening en Gemeentelijke Kredietbank Den Bosch 2012 Schuldhulpverlening Integrale intake schuldregeling Leningen ( aanvragen) WSNP verklaring (Wet Schuldsanering natuurlijke personen) budgetbeheer casemanagement

Aantal deelnemers 5 2 5 1 3 7

5. Gegevens Voedselbank Boxtel aantal deelnemers uit gemeente Haaren 2012 2013

Gemiddeld 5 per week Gemiddeld 7 per week