Ik zie het verschil tussen bijvoorbeeld Unilever en echte ondernemers echt wel'

Nr.

10

M a r k t l e i d e r

i n

o n d e r n e m e n d

T w e n t e .

dec

07 | Twentevisie | Jaargang 19 | Nummer 10 | dec 2007 |

FNV-topvrouw Agnes Jongerius over ontslagrecht:

‘Ik zie het verschil tussen  bijvoorbeeld Unilever en echte ondernemers echt wel'

colofon

commentaar | jan medendorp

| inhoud

Ontslagbescherming 4

Agnes Jongerius over ontslagrecht

7 Eppink dankt succes aan specialisatie 8 Ernst Wesselius aan de slag op Bonaire 11 Xsens wint Innovation Award met Moven 12 Fors verlies voor AEX-vastgoedfondsen 15 Jan Bonthond doet alleen nog werk dat hij leuk vindt 17

Column Juridisch Gezien

22 Heutink sponsort Pollux onder voorwaarden 25 Broer en zus Runneboom: van hoogwerkers naar schoenen en tassen 26 Memphis in beeld 31

Nieuws en Feiten

33 Minister Eurlings wil rem op eco-combi’s 37

Column Werving en Selectie

39

Onroerend Goed Transacties

43

Opmerkelijke personeelstransacties

45

IKTelgids

De ontslagbescherming is wellicht te ver doorgeschoten in dit land. Ik begrijp heel goed dat werkgevers zich afvragen waarom zij het ziekteverzuim moeten betalen van hun skiënde, 56 Toon Heinhuis doet in oud metaal voetballende, parachutespringende, motorracerijdende medewerkers. Omdat ze dat ook 59 TRIZ voor snelle productinnovatie voor de alcoholisten en de nicotinepaffers doen. Maar een eigen verantwoordelijkheid, 60 Twente Concert 2007 of liever een eigen verzekering daarvoor afsluiten, lijkt heel redelijk. NIEUW IN OOST-NEDERLAND! 62 MVO is voor iedereen In het verhaal in dit blad met Agnes Jongerius in gesprek met ondernemers viel mij de uit63 Scope en IKT-nieuws COMMERCIEEL spraak op: ‘Ontslagbescherming bevorder t KLANTGERICHTHEID dat werkgevers en werknemers in elkaar inves64 Twente Agenda LEIDINGGEVEN teren’. En bij bedrijven waar ik regelmatig over COMMUNICATIE de vloer kom, hoor ik nogal eens chefjes en directeuren roepen dat ‘ze’ maar fijn weg moeten gaan, als het ze niet bevalt. En als het je Zie de bijsluiter in deze uitgave voor onze eigen bedrijf is, is daar nog wat voor te zeggen open trainingen en kijk op www.XL10.nl ook. Maar zo simpel is het niet. Hoeveel bedrijven doen aan serieuze (en structurele) scholing van hun mensen, hoeveel bedrijven doen aan goede functioneringsPersoneel- en organisatieontwikkeling JOBO5012 AD 50x40mm 1 06-01-2006 12:27:00 gesprekken? Hoeveel bedrijven hebben een echte P&O-afdeling. En dan bedoel ik niet zo’n omhooggevallen dametje dat zich nog nooit op De ‘Lecture Show’ van managementtrainer/illude werkvloer heeft getoond en bij conflicten sionist George Parker tijdens de jaarlijkse kwaper definitie de zijde van de werkgever kiest. 074 250 16 25 liteitsdag van SKT was een belevenis. Duidelijk www.pamsolutions.nl In de huidige maatschappij durft slechts een werd dat het brein (dus de emotie) het op alle handvol moedige mensen/werknemers hardop vlakken wint van het verstand en dat de mens te zeggen wat ze vinden. Als we de situatie krijmaar moeilijk de vaste patronen kan verlaten. gen dat werknemers net als in Amerika voor de lunch weer thuis kunnen zijn omdat de baas chagrijnig was, zouden ook de ondernemers niet gelukkig zijn met de gevolgen. Dan ontstaan hele kuddes knikkende werknemers die Uw partner in opleidingen echt alles fantastisch vinden wat de chef zegt of vindt. En die mensen slaan ze zich op de knieën van het lachen als de baas een flauw grapje vertelt. En bovendien, de top van een bedrijf geeft zoals altijd weer het goede voorbeeld. Ooit leerde mij een politieman dat als er veel diewww.maatwerktwente.nl ven bij een bedrijf werken de baas het veelal zelf niet zo nauw neemt. En waarom krijgen niet-functionerende managers altijd gouden handdrukken mee? En je kunt beter investeren in je mensen dan vertrouwen op de kantonrechter. Een werknemer die zuigt en zeurt en ziekt en bedriegt: de werkgever kan alles bewijzen en heeft er veel gesprekken en brieven aan gewijd, die werkgever krijgt van de rechter Kijk op www.visie.com nog ongelijk en moet betalen. In 98% mag de werkgever overigens de man/vrouw wel gewoon ontslaan van de rechter.

54 De illusies van George Parker

FNV-topvrouw Agnes Jongerius ging in weerwil van haar adviseurs naar Zwolle om daar - in de businessclub van Hennie van de Most - een verbaal gevecht aan te gaan met haar achterban over het ontslagrecht. Een bijeenkomst met emoties, maar aan het einde ging ze nog net niet op de schouders.

Column Financieel Accent

18 Nieuwe wielersponsor Asito predikt zuiver- en properheid 21

4 Agnes Jongerius, moed

8 Ernst Wesselius, Bonaire

54 George Parker

Hij werkte eerst als Officier van Jusitie op Curaçao en de laatste jaren op Bonaire. Nu is hij veiligheidscoördinator, doet wat in de reclassering en is een eigen bedrijf begonnen. Ernst Wesselius heeft al wat opdrachten en voor de KLM gaat hij ook aan het werk

18 Hans Kroeze, sponsor

Als nieuwe sponsor van het Asito Cycling-team wil Hans Kroeze uiteraard opvallen met topprestaties, maar ook met een spectaculaire outfit: wit shirt en witte koersbroek, symbolisch voor de zuiver- en properheid dat het handelsmerk is van schoonmaakbedrijf Asito.

Colofon Twentevisie is een onafhankelijk economisch ma­ga­zine dat maandelijks (m.u.v. juli/augustus) verschijnt voor on­der­nemers in Twente. In dit blad zijn onder meer verhalen opgenomen van inter views die hebben plaatsgehad in het economische programma ‘Memphis’. De op­names vinden maandelijks op dinsdag plaats in de TOS-ruimte van het Arke Sta­­dion in Enschede. De data vindt u elders in dit magazine. Daarnaast fungeer t Twente­visie als of ficieel mededelingenorgaan voor deel­nemers van de Industriële Kring Twente Uitgever Twentevisie b.v., Getfer tsingel 41, Enschede, Postbus 268, 7500 AG Enschede, Telefoon 053-4842180, Fax 053-4842189, E-mail:[email protected], Website: www.twentevisie.nl Directie André Odding Bladmanager Anno Oude Engberink Redactie Jan Medendorp (hoofd­redacteur), Mar tin Steenbeeke, Eric Brinkhorst (fotografie) Redactie IKT Niko Wind, Saskia Rikhof-Slot, Jaap Baar t (fotografie) Secretariaat IKT Hengelose­straat 585, Postbus 5501, 7500 GM Enschede, Tele­foon 053-48 49 980, Fax 053 - 48 49 985 E-mail: [email protected], Website: www.ikt.nl Adver tentie-exploitatie MediaSales Nederland bv., Alber t Jan Starink, Angela Heijboer, Aleid Kluivers, Telefoon 053 - 484 21 80, Fax 053 - 484 21 89, E-mail: [email protected] Acquisitie IKTelgids Angela Heijboer Basis lay-out & vormgeving TerZake. reclameadvies, Hengelo Druk Roelofs, Enschede Cover foto Eric Brinkhorst Oplage De oplage bedraagt ongeveer 7.000 exemplar en en wor dt verspr eid onder IKT-deel­nemers, bedrijven met meer dan 5 werknemers, en zoge­noemde ‘decision makers’. Ar ti­ke­len uit deze uitgave mogen niet zonder toestemming van de uitgever worden overgenomen. Aan de inhoud van dit blad kunnen geen rechten worden ontleend.

Ellen bellen.

Ook meer commerciële slagkracht?

© MediaSales Nederland bv



Twentevisie 09/2007

Twentevisie 09/2007



FNV-voorzitter Agnes Jongerius in klem van leden die geen verandering van ontslagbescherming willen

achtergrond | ontslagrecht

iets breders,” vroeg Jongerius retorisch, “Een vertrouwensrelatie tussen werkgever en werknemer is veel meer dan geld alleen. In de kern gaat het om de vraag of je de zwakkere partij, de werknemer, via een rechterlijke toets moet beschermen daar waar onredelijk ontslag aan de orde is. Dat is tevens de basis dat er bij collectieve ontslagen sociale plannen van de grond komen om een ontslagproces te stroomlijnen.” In de zaal werd gedacht aan een half maandsalaris per gewerkt jaar met een maximum van een jaarsalaris.

‘We hebben één wet en die staat maatwerk niet toe’

Tijdelijke contracten In Nederland wordt het probleem op grote schaal omzeild via uitzendorganisaties. “Van de vijf rijkste Nederlanders volgens de Quote500 behoren er vier tot het zogenaamde oude geld, ondernemers die in een eeuw of langer hun vermogen hebben opgebouwd. De vijfde is Frits Goldschmeding van Randstad die zijn miljardenvermogen binnen een paar decennia heeft verdiend. Dankzij het halsstarrige beleid van de FNV,” hield één van de ondernemers Jongerius voor. “In de laatste 35 jaar zijn in Amerika 75 miljoen nieuwe banen gecreëerd en in Europa, met een bijna even grote economie, slechts vier miljoen. Echte banen, niet door de overheid betaalde werkgelegenheid op kosten van de belastingbetaler,” stelde een ander. Allemaal het gevolg van het huidige ontslagrecht.

Tegenstrijdig

Agnes Jongerius, op de foto naast Hennie van der Most: “Wat ook niet er g constr uctief was, is het feit dat Wientjes bij zijn aantreden als voorzitter de afbraak van de ontslagbescherming tot het centrale punt in zijn voorzitterschap benoemde.”

(door Jan Medendorp) Haar adviseurs hadden haar met klem afgeraden af te reizen naar Zwolle om daar in verbaal gevecht te gaan met circa 250 directeur-grootaandeelhouders in de Koperen Hoogte in Zwolle waar Hennie van der Most een businessclub leidt. Maar Agnes Jongerius, voorzitter van de FNV, is voor geen kleintje vervaard. “Ik ben de dochter van een tuinder, ik ken de wereld van ondernemers.” En ze kwam een gewonnen wedstrijd spelen, want eerder had het PvdA-congres al laten weten geen verslechtering van het ontslagrecht te dulden. “Ik blijf alert.” Het pleit lijkt nu helemaal beslecht omdat het kabinet onlangs besloot een commissie van deskundigen te benoemen. Niet om met voorstellen over het ontslag te komen; nee, die commissie moet komen met ‘versterking van de arbeidsdeelname’ in Nederland. Toch was het bezoek van Jongerius niet voor niets. De emoties tijdens een besloten bijeenkomst liepen hoog op, maar aan het einde ging ze net niet op de schouders.



Met haar speech kwam ze nog niet eens halverwege. De ondernemers in de zaal die met de werkelijkheid van alle dag worden geconfronteerd, wilden niets horen over het sociaal economische beleid van Balkenende 4, over het arbeidsvoorwaardenbeleid in 2008 en waarom de FNV wil dat bij verkoop van bedrijven ook de werknemers moeten meedelen. Jongerius kon de eerste pagina van haar inleiding nog niet omslaan of de reacties en vragen kwamen los. Over dat vermaledijde ontslagrecht dus. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat Jongerius helemaal niet zo afwijzend staat tegen verandering van het ontslagrecht, zeker als daarbij afspraken over werkgelegenheid worden gemaakt. Tot twee keer toe heeft de achterban van Jongerius het afgesloten compromis afgewezen. “En zij bepalen het beleid van de FNV. Bij mijn achterban heeft meegespeeld dat de kabinetten Balkenende 1 tot en met 3 een ongekend aantal verslechteringen voor werknemers heeft doorgevoerd. Die hebben we via het Museumplein-akkoord en daarna via een aantal unanieme SER-adviezen weten bij te buigen, maar in deze tijden van hoogconjunc-

tuur verwacht onze achterban geen verslechteringen.” Om voorzitter Wientjes van VNO-NCW nog een sneer mee te geven: “Wat ook niet erg constructief was, is het feit dat Wientjes bij zijn aantreden als voorzitter de afbraak van de ontslagbescherming tot het centrale punt in zijn voorzitterschap benoemde.”

Managers Een werkgever kan naar de rechter of het CWI (Centrum voor Werk en Inkomen) stappen als hij een medewerker wil ontslaan. De ondernemers vinden de huidige kantonrechtersformule te lang duren en te kostbaar. “Ik zie ook het verschil wel tussen bedrijven als Unilever en DGA’s. Maar het is lastig dat we één wet hebben en die wet staat maatwerk niet toe. Als je alle regelingen voor het hele bedrijfsleven in één confectiemaat giet, is het voor de een te duur en bij de ander klotst het geld tegen de plinten op.” Bij zelfstandige ondernemers in het midden- en kleinbedrijf is in toenemende mate irritatie over het grootbedrijf, over de beursgenoteerde bedrijven waar graaiende managers (“dat bezorgt ondernemers een slechte Twentevisie 10/2007

naam”) aan het roer zitten en waar riante ontslagvergoedingen worden uitgekeerd, die “die managers niet uit eigen zak hoeven te betalen, zoals wij.” Links en rechts bestaan ideeën om naast VNO-NCW een nieuwe belangenorganisatie op te richten, tot irritatie van voorzitter Bernard Wientjes en enkele regionale VNO-bestuurders. Na die bijeenkomst in Zwolle liep Jongerius triomfantelijk door Den Haag, daarmee hebben ze in Zwolle ons geen dienst bewezen, ze speelt ons uit elkaar, klonk het ten kantore van VNONCW in de Haagse Malietoren.

Kantonrechtersformule De ondernemers in Zwolle maakten Jongerius duidelijk dat ze helemaal niet zitten te wachten op een zogenaamd flitsontslag of Amerikaanse toestanden waarbij de ontslagen werknemer ‘home before lunch’ is. “Mijn personeel is mijn kostbaarste bezit,” klonk het een aantal malen. Maar de ondernemers willen vooral een duidelijke en betaalbare regeling. De financiële voordelen van een duidelijke regeling voor het bedrijfsleven zou aan besparing van tijd en Twentevisie 10/2007

advocaatkosten een miljard bedragen, blijkt uit berekeningen van VNO-NCW. De kantonrechtersformule is het aantal dienstjaren maal het maandsalaris (tot veertig jaar is dat één, tot vijftig 1,5 en boven de vijftig jaar een factor twee).

‘In de laatste 35 jaar zijn in Amerika 75 miljoen nieuwe banen gecreëerd en in Europa, met een bijna even grote economie slechts vier miljoen. Echte banen, niet door de overheid betaalde werkgelegenheid op kosten van de belastingbetaler’ En bij grove schuld bij het ontslag kan de rechter die factor naar boven of beneden bijstellen. In Duitsland is de hoogte van de ontslagvergoeding een half maandsalaris per dienstjaar en in Frankrijk tussen de 10 en 30% van het maandsalaris per dienstjaar. “Rekenen we alles af in geld of is een arbeidsrelatie

Waar de ondernemers schermen met de bevindingen van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) die stelt dat huidige ontslagbescherming een groot probleem is voor de Nederlandse economie. Wat er toe leidt dat bedrijven weinig flexibiliteit hebben om zich aan te passen aan de constant veranderende omgeving, aldus de OESO. Jongerius werpt dat verre van zich. Retorisch: “Is de bestaande ontslagbescherming een brandend maatschappelijk probleem? In het geheel niet! Sinds kort erkent de OESO op basis van nieuwe diepgaande empirische studie dat ontslagbescherming niet tot grotere werkloosheid leidt. En dat in landen met een goede ontslagbescherming de arbeidsproductiviteit sneller groeit dan in landen met een lage ontslagbescherming. Ontslagbescherming bevordert dat werkgevers en werknemers in elkaar investeren.”

Werkgelegenheid Over het plan van Van der Most om alle werklozen aan werk te helpen, was Jongerius zeer onder de indruk Deze maand is in Twente een eerste project gestart. Daarop werd natuurlijk gereageerd: “Wat wij niet van de bonden begrijpen, is dat die helemaal voorbij gaan aan de situatie op de arbeidsmarkt. Het is nu eenmaal zo dat werkgevers aarzelen om ouderen, allochtonen en gehandicapten in dienst te nemen omdat het hartstikke duur is als je deze mensen, om welke reden dan ook, later weer zou moeten ontslaan. De bond manifesteert zich hier als een echte grijze oude mannenclub die de zittende werknemers beschermt en de anderen in de kou laat staan.” ■



Say Yeah gelooft niet in reclame maken voor zichzelf

interview | jan eppink

Meer dan een folder of filmpje

Jan Eppink van Say Yeah: “Ik kreeg regelmatig films die met muziek en voice-overs opgekalefaterd moesten worden. Toen dacht ik, dan kan ik het beter helemaal zelf gaan doen.”

(door Jan Medendorp) Nog niet zo heel groot is Say Yeah (in Hengelo) met vijf mensen, maar de portfolio behelst al een grote verscheidenheid aan bedrijfsfilms (Urenco, Norit), commercials (Grolsch, Arke), televisieprogramma’s (AttactTV, Solar Challenge) en registratie van grote bijeenkomsten (ETC). De man achter Say Yeah is Jan Eppink (41), afkomstig uit de muziekwereld. “Ik kreeg regelmatig films die met muziek en voice-overs opgekalefaterd moesten worden. Toen dacht ik, dan kan ik het beter helemaal zelf gaan doen.” Eppink speelde met Eddy Zoey (nu BNN) in de band Split Vision. Als u de band niet kent, is dat geen culturele schande, want het is landelijk (lees Hilversum) niet echt doorgebroken. Zoey dus wel, en dat is eigenlijk te danken aan Eppink die op een vraag van een RTV Oost-producer of hij nog een goede programmamaker kende, hem naar voren schoof. Eppink werd bekender achter de mengtafel dan op het podium bij Dino Music, ooit een heel groot platenlabel dat onder anderen Froger onder contract had. “Het was de tijd dat er nog geld verdiend werd aan cd’s.” Hij begon voor zichzelf, in eerste instantie uitsluitend in de muziek, produceerde ‘Busje komt zo’ van Hölleboer en deed in de jaren dat The Spitfires Twentevisie 10/2007

30.000 singles verkochten de opnames. “Ik maakte al regelmatig muziek bij video- en filmproducties. Maar dat kan ik tien keer beter, dacht ik, als ik dat zag.” Say Yeah werd Say Yeah motion media.

beweging, het ‘motion media’ deel. Denk aan een website waar een video inkomt, wij weten hoe we dat moeten opnemen, we weten ook hoe we daar een filmpje van maken die dan door een internetbedrijf weer geïnstalleerd kan worden.”

Communicatie Zijn kracht, zegt Eppink, zit in zijn communicatie. “Als vertegenwoordiger van de platenmaatschappij had ik een commercieel belang bij het financieren van een plaat. Aan de andere kant zat de band met zijn creatieve eigendom, hun kindje. Beide partijen moesten tevreden zijn.” Daar heeft hij dus de ervaring in opgedaan voor zijn huidige werkomgeving. Even een filmpje in elkaar zetten, is niet zo moeilijk met een goede cameraman en editor. “Maar voor Urenco moest een script geschreven worden van a tot z, dat is een heel ander verhaal. Ik maak die tekst zo goed dat die creatieve mensen direct weten wat hij moet doen. Het hele proces van begin tot het eind. Crossmediale aanpak heeft heel veel verdieping en dat zeg je niet zomaar even tegen een accountmanager.” Say Yeah heeft de beschikking over een HDcamera (hoge resolutie) en dat apparaat hebben er nog maar weinig in de branche. “Wij zitten met techniek aan de top. Dat is ook nodig om innovatief te kunnen zijn met crossmediale techniek. En daarom hebben wij ons dan gespecialiseerd in de

Specialisatie Eppink denkt dat zijn succes te danken is aan specialisatie. “Vroeger ging je naar een reclamebureau met een zak geld en vroeg hun alles te regelen. Tegenwoordig kopen bedrijven specifieker in, strategie, media, internet.” Voor zijn handel heeft hij weinig aan reclame, omdat potentiële klanten eerst moeten zien wat hij maakt en dan bedenken dat zij dat ook willen. Voor Urenco was het een combinatie van video, animatie, muziek, vormgeving en voice-over. “Dat levert veel mond-tot-mondreclame op.” Eppink werkt voor de nieuwste 3Dfilms samen met Xsens (winnaar van de Innovation Award, zie pagina 11). “Dat heet motioncapturing. Dan trek je een pak aan met sensoren. Dat levert allerlei toepassingen op, wij kunnen daar dan 3D-films mee maken. ”Eppink wil graag naar Enschede verhuizen. “Ik wil op Roombeek bouwen bij het media-art-centre. Daar gaat de creatieve industrie zich vestigen en we hopen dat er een soort creatieve chemie zal ontstaan tussen die bedrijven.” ■



Oud-officier uit Almelo is beveiligingsbedrijf gestart op Bonaire

interview | ernst wesselius

Nederland heeft wat meer dingen betreft geen beeld van de Antillen; het is nog niet zo heel lang geleden dat hoge Nederlandse ambtenaren een missie naar Bonaire wilde sturen om het spoorwegenstelsel ter plaatse te bekijken, terwijl er echt geen trein rijdt…

Erotische dagboeken

‘Nederland heeft de wijsheid niet in pacht’ (door Jan Medendorp) Nu gaat het over de enorme schulden van de Antillen, tot voor kort ging het over de bolletjesslikkers die van ZuidAmerika via de Antillen naar Nederland kwamen. Ernst Wesselius werkte als Officier van Justitie eerst op Curaçao, de laatste jaren op Bonaire. Veel langer dan vooraf gedacht, want opvolgers voor hem ‘in de West’ stonden niet in de rij. Hij is afgezwaaid, een flink aantal illusies armer. Hij is nu veiligheidscoördinator, doet wat in de reclassering en is een eigen bedrijf (ETHome Consultancy, specialized in aviation & airport security, prevention of drugs transportation and legal affairs) gestart. “Ik heb al een paar juridische opdrachten.” En hij gaat wat klussen in de veiligheid bij de KLM. De carrière van Wesselius bij het Openbaar Ministerie verliep van Utrecht naar Den Haag via Almelo naar (zo’n tien jaar geleden) Aruba en Bonaire, laten we zeggen verrassend. “Toen ik vanuit Den Haag uit eigen vrije wil naar Almelo ging, vroegen de mensen ook: wat heb je verkeerd gedaan? Ze verklaarden me voor gek, zeker als je zei dat je er zelf voor gekozen



had.” Zeker in justitiekringen is Almelo niet het meest aantrekkelijke arrondissement om te gaan werken. “Ik wilde na middelgrote parketten buiten de randstad werken. Almelo is leuk omdat dat een grensarrondissement is. Het is er fantastisch wonen, ik heb nog nooit zo leuk gewerkt als in Almelo; ik leidde een afdeling fraude, economie, milieu met een groepje van zeven mensen.” De eerste keer dat hij terug kwam naar Nederland voor overleg kreeg hij te horen dat hij er minder bruin uitzag dan zijn collega’s in Nederland hadden vermoed. “Wat denk je dan, dat ik de hele dag in de zon lig. Ik werk net als iedereen van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat.”

Drugsellende De Nederlandse Antillen bestaan vooralsnog uit vijf eilanden: twee Benedenwindse Eilanden, Curaçao en Bonaire, en drie Bovenwindse, Sint Eustatius (Statia in de volksmond), Saba en Sint Maarten. Aruba heeft een status aparte. Als het feest doorgaat, worden Saba, Sint Eustatius en Bonaire (per 15 december 2008) Openbaar Lichaam (zeg maar een gemeente van Nederland). Voor Sint Maarten en vooral Curaçao

Ernst Wesselius was onlangs kor t in Nederland. Waar hij Twentevisie te woord stond en de bekende misdaadjournalist John van den Heuvel ontmoette die een boek (Sneeuw over Curaçao) heeft geschreven over de eilandenproblematiek. “Naar Nederlandse maatstaven gemeten kan daar wel wat aan het bestuur verbeterd worden.”

ligt het iets ingewikkelder, die willen een status aparte, net als Aruba. Wesselius werkte eerst op Curaçao en stapte later over naar Bonaire. “Dat is voor mij het mooiste eiland van de Nederlandse Antillen, juist omdat het zo stil en leeg is. Er is een overweldigend mooie natuur en er zijn slechts 15.000 inwoners. Het land is bijna net zo groot als Curaçao en daar wonen bijna 200.000 mensen.” Wesselius heeft op Bonaire nog niet zo lang geleden een fantastisch huis gebouwd op een heuvel dat uitkijkt over het eiland en de zee. De drugsellende is volgens hem passé. “Voor 2002 hadden we twee vluchten per week van Amsterdam naar Bonaire en Curaçao. Daarna kwamen er eerst zeven vluchten van Equador, via Bonaire naar Amsterdam en daarna nog eens zeven van Lima.” Dat was voor de bolletjesslikkers te mooi om waar te zijn. “We hebben het hard aangepakt; we hebben pas in een laat stadium zo'n gemengd team gekregen met Nederlandse marechaussee en douane. Het is op Bonaire echt tot nul gereduceerd.” De bekende misdaadjournalist John van den Heuvel heeft een boek (Sneeuw over Curaçao) geschreven over de eilandenproblematiek en daar word je toch Twentevisie 10/2007

niet vrolijk van: over elkaar bevechtende misdaadbestrijders… “Het is allemaal aangedikt, zo erg is het niet, maar dat er naar Nederlandse maatstaven gemeten wel wat aan het bestuur verbeterd kan worden, daar ben ik het wel mee eens.”

Geitendiefstal Voor de rest stelt de criminaliteit op het eiland (in vergelijking met Nederland) weinig voor. “In de acht jaar dat ik op Bonaire heb gewerkt, heb ik twee keer een moordzaak gehad. Je kunt het een beetje vergelijken met toen ik van de Randstad naar Almelo kwam. In Twente houdt het Openbaar Ministerie zich bezig met andere zaken dan in het westen. Daar moeten de mensen niet over klagen, de kwaliteit van het leven vind ik in het oosten hoger dan in het westen." "Op Bonaire zijn we druk met geitendiefstal. Ja, daar kun je om lachen. Maar voor de bevolking van Bonaire zijn geiten juist heel belangrijk om wat extra te verdienen; geiten kun je gewoon vrij laten rondlopen, want je komt niet aan elkaars spullen. En nu worden ze gejat. En daarom gingen wij er achter aan. Daar heeft Nederland geen beeld van.” Twentevisie 10/2007

Na al die jaren op de Antillen is Wesselius verknocht aan deze tropische eilanden. Ook privé heeft hij de zaken inmiddels redelijk op de rit. Hij is opnieuw getrouwd met een Colombiaanse vrouw. En de zaak met zijn opengebroken computer is achter de rug, hoewel de zaak feitelijk nooit is opgelost. In de Nederlandse kranten verschenen verhalen dat op zijn computer was ingebroken en dat daarop allerlei erotische verhalen waren gevonden. Het was sappig nieuws, niet lang nadat een Amsterdamse Officier zijn computer langs de kant van de weg had gezet die vervolgens door een taxichauffeur aan Peter R. de Vries was gegeven. “Mijn computer is nooit gekraakt. Sterker, toen er gegevens uit mijn computer zijn gehaald, was die computer helemaal niet op mijn kantoor, die werd gerepareerd.” Volgens Wesselius heeft de reparateur de informatie uit zijn computer gejat. “Het is allemaal simpel na te gaan, maar het onderzoek daarna is nooit afgerond door mijn collega’s. Waarom niet? Ik weet het niet.” Maar hoe komen dan erotische dagboeken op de computer op het werk? “Ik heb helemaal geen erotisch dagboek. Ik heb een heel vervelende periode in mijn leven achter de rug en ik heb daarom mijn levensloop eens opgeschreven. Ik heb voor mezelf ongeveer tachtig pagina’s geschreven en ik schrijf daarin ook over een gebeurtenis van 35 jaar geleden waar mensen misschien van kunnen smullen. Ik vind het ziekelijk dat iemand zo in je privé-gegevens duikt. En hoe het op mijn werkcomputer is gekomen? Ik houd alles strikt gescheiden, maar het toeval wilde dat mijn printer thuis kapot was en daarom had ik het stuk precies die dag meegenomen naar kantoor.”

Reclassering Er gelden regels en wie zich er niet aan houdt, moet gestraft worden. Zo werkt het systeem waaraan Wesselius jarenlang heeft meegewerkt. Maar voor hem is daarmee de kous niet af. Een van de pijlers van het strafrecht is de reclassering, zorgen dat de dader na afloop van zijn straf weer in de maatschappij wordt opgevangen en behoed wordt opnieuw de fout in te gaan. Wesselius was (in 1984) een van de eerste officieren die met alternatieve straffen kwam. “Maar er is ook een andere kant van het verhaal dat heel lang vergeten is. Er is ook een slachtoffer. En als je alle ogen richt op de dader wordt het slachtoffer vergeten.” Vanaf het begin zat Wesselius in het landelijke bestuur van Slachtofferhulp Nederland. “Ik was voorzitter van Slachtofferhulp Twente.” En omdat het bloed kruipt waar het niet gaan kan, is hij nu ook op Bonaire voorzitter van de reclassering. “Ik zoek de balans, ik wil geen oogkleppen opzetten, straf uitdelen en er voor de rest niets meer mee te maken willen hebben.”

Rwanda Voor de Verenigde Naties heeft Wesselius als hoofd van een forensisch team onderzoek gedaan in Rwanda kort na de genocide die daar in april 1994 heeft plaatsgevonden. Toenmalig minister Pronk van Ontwikkelingssamenwerking was zo geschokt van wat hij daar zag, die heeft toen hulp aan de VN aangeboden. Nederland was overigens het enige land dat toen de toegezegde verplichting is nagekomen. Samen met drie politiemensen en een arts is Wesselius, die als Officier zich ook met forensische medische wetenschap had beziggehouden, naar dat land afgereisd. De tranen springen weer in zijn ogen als hij zich herinnert: “Ik heb met mijn blote handen zeker meer dan 10.000 lijken bekeken met afgehakte handen, benen, ingeslagen schedels. Daar wen je nooit aan. Je vraagt je echt af hoe diep de menselijke geest kan zinken en ik heb me ook afgevraagd of dat alleen daar kon gebeuren of dat het ook hier mogelijk zou zijn. Zouden Friezen en Limburgers elkaar dat ook kunnen aandoen? Daar waren het ook buren, mensen die jarenlang naast elkaar geleefd hadden.” Hij geeft een voorbeeld. “We hadden een kokkin, zij was Hutu, omdat haar vader Hutu was. Haar zuster die dus dezelfde vader had, was getrouwd met een Tutsi-man. Dus de kinderen van dat stel waren Tutsi’s. Vervolgens heeft de broer van onze kokkin, dus ook de broer van die andere vrouw die Tutsikinderen, zijn neven en nichten omgebracht. Dat gaat je verstand te boven.”

VN “Het zit mij na twaalf jaar nog steeds dwars dat er niets met ons onderzoek is gebeurd. We hebben twintig massagraven onderzocht, we hebben uitvoerig tot in detail alles beschreven, bloedproeven gedaan, noem maar op. Toen het tribunaal werd ingesteld, heb ik met openbaar aanklager Goldstone gesproken. Hij was helemaal niet geïnteresseerd in ons onderzoek. Nee, ze deden het onderzoek wel even over met alle gevolgen van dien. Als wij een getuige, een overlevende wilden horen, dan moesten wij heel veel veiligheidsmaatregelen in acht nemen, want de moordenaars liepen nog rond. Wij verplaatsten de getuige omzichtig van het ene naar het andere dorp. Goldstone heeft ons rapport wel gelezen, want zij gingen dezelfde getuigen horen. Alleen haalden zij hem op met een grote VN-wagen. Een dag daarna waren de getuigen vermoord.” Als je terug bent, valt bijna alles in het niet, ondervond Wesselius. “Ik kon de draad in Nederland wekenlang niet meer oppakken. Ik had even geen interesse in fietsendiefstallen.” Later, na de val van het ijzeren gordijn heeft hij zich nog bemoeid met het opzetten van een rechtssysteem in landen van de vroegere Sovjet Unie. “Die nieuwe landen wilden toetreden tot de Raad van Europa. Als je dan praat over een nieuw rechtsysteem, blijkt dat iedereen zijn eigen systeem het beste vindt. Op den duur ga je beseffen dat wij hier in Nederland ook de wijsheid niet in pacht hebben. Dat zie je nu ook weer op de Antillen.” ■



Xsens ziet Overijssel Innovatie Award als erkenning

interview | innovatie

‘Erben Wennemars en Simon Kuipers dragen ons pak’ (door Martin Steenbeeke) Een ‘slim pak’ met sensoren geeft bijvoorbeeld sporters, revalidatieartsen en computerspelmakers een beter inzicht in de bewegingen van een menselijk lichaam. ‘Moven’ van Xsens Technologies uit Enschede is onderscheiden met de Overijsselse Innovatie Award van de provincie Overijssel en ontwikkelingsmaatschappij Oost NV. Bij Xsens Technologies zijn ze qua publiciteit en onderscheidingen wel wat gewend. Het bedrijf is zowel in 2006 als 2007 opgenomen in de Technology Fast 50 van Deloitte, is onderscheiden met de Van den Kroonenbergprijs van de Universiteit Twente en heeft zelfs de kolommen van de Wall Street Journal gehaald. Toch is directeur-oprichter Casper Peeters oprecht verheugd dat ‘Moven’ is bekroond met de Overijssel Innovation Award, goed voor een geldbedrag van 5.000 euro en een kunstwerk. “Het is een waardering voor ons bedrijf en laat zien dat het goed gaat. Je ziet vaak dat mensen na hun studie min of meer op de automatische piloot terecht komen bij gevestigde multinationals als Philips en Unilever. Er is niets mis met deze bedrijven, maar dit toont aan dat ook kleinere bedrijven goede mogelijkheden bieden. In die dynamische open cultuur is het vaak ook leuker werken.” Xsens is een spin-off van de Universiteit Twente, opgericht in 2000. Peeters en medeoprichter Per Slycke bezitten samen de meerderheid van de aandelen. Innofonds (PPM Oost) en Twinning (inmiddels overgenomen door investeringsmaatschappij Sienna) zijn eveneens aandeelhouder.

Animatie ‘Motion tracking’, oftewel het volgen van de beweging, bestaat al langer. Nieuw is dat er bij ‘Moven’ geen camera aan te pas komt. De sensoren die in het pak zijn genaaid, zenden data draadloos naar een computer. Op een beeldscherm zijn via een driedimensionale animatie de bewegingen van de persoon in het pak te volgen. Makers van computergames gebruiken de techniek om animaties levensecht te laten lijken. “Het gaat steeds meer op film lijken. Het duurt niet lang meer dat je gaat twijfelen of je een film of een animatie ziet.” Ook bewegingswetenschappers (sport, ergonomie en revalidatie) kunnen met behulp van ‘Moven’ de lichaamsbewegingen beter registreren. “Erben Wennemars en Simon Kuipers hebben het pak al gedragen, ” zegt Peeters. ‘Moven’ is dan wel het paradepaardje van Xsens, de techniek van sensormodules die hun eigen beweging registreren is in meerdere producten toepasbaar. Peeters noemt bijvoorbeeld robot- en voertuigbeTwentevisie 10/2007

Directeur-oprichter van Xsens, Casper Peeters, is oprecht verheugd dat ‘Moven’ is bekroond met de Overijssel Innovation Award.

wegingen voor industriële toepassingen. En het is mogelijk een combinatie te maken met bijvoorbeeld GPS, zodat je niet alleen kunt zien waar een persoon zich bevindt, maar ook hoe deze beweegt.

Californië “We staan aan het begin van een interessante groeifase,” zegt Peeters over het bedrijf, dat de afgelopen vijf jaar een omzetgroei van 1200 procent noteerde. De samenwerking met andere Twentse onderzoeksinstellingen creëert een meerwaarde, vindt Peeters. “Wij werken echt op een hoog niveau en onderscheiden ons door een goede wetenschappelijke basis. Samen met de Universiteit Twente

en het revalidatiecentrum ’t Roessingh hebben we voor ‘motion capturing’ biomechanische modellen ontwikkeld. Hierdoor zijn onze producten degelijker in het gebruik en bieden ze meer mogelijkheden.” Een Engelse concurrent van ‘Moven’ wordt volgens Peeters “keihard” ingehaald. Verkassen naar een ander deel van het land met een (nog) beter innovatief klimaat is volgens Peeters niet noodzakelijk. “Als we verhuizen dan wordt het een internationale uitbreiding, bijvoorbeeld naar Californië. We denken aan een verkoopkantoor in het buitenland. Via internet kun je veel laten zien maar mensen willen zo’n pak voor ze het kopen graag zelf eerst in handen hebben gehad.”

11

’Dankzij overname Grolsch blijft OAX in november redelijk overeind’

achtergrond | beurs

AEX-vastgoedfondsen

verliezen tot 40% Blydenstein-Willink, Textielgroep Twenthe. “Er blijft met fondsen als Ten Cate en TKH te weinig ‘body’ over om serieus een index te maken,” merkt Steenkamp terecht op. Weliswaar bracht in november Middle Europe Investment dat binnenkort naar Deventer verhuist een speciaal Rusland Fonds naar de beurs, maar dat zijn niet de noteringen waar een OAX op gebouwd kan worden.

Vastgoedfondsen

Het Rabo-beleggingsspel is een simpel maar leuk spel dat gespeeld wordt tijdens (en vooral in de weken voor) het maandelijkse radiocafé Memphis. Bezoekers kunnen een formulier invullen, anderen kunnen meespelen via www.twentevisie. nl) en de vraag beantwoorden hoe hoog de AEX en de OAX zullen staan tijdens de eerstvolgende Memphis-bijeekomst; dat geldt nu dus voor 8 januari. De winnaar van november was de heer Ben Prins uit Rijssen (hij gokte de AEX op 512.35 en de OAX op 385.17). Hij kreeg van Steenkamp een RaboMobiel als prijs, reden te meer om gratis en voor niets mee te spelen.

(door Jan Medendorp) De OAX is per 30 november ruim 3% lager gesloten. Als we dat afzetten tegen de AEX (-7,4%) en de ASCX (Smallcaps Index, -11,25%) dan lijkt de schade mee te vallen. “Niet is minder waar,” reageert Wim Steenkamp, beleggingsadviseur van de Rabobank MiddenTwente. “De schade die gerespecteerde beursondernemingen als TKH, Ten Cate en Wavin opliepen (respectievelijk dalingen van 14%, 17% en 25%), werden deels gecompenseerd door Grolsch. Die koers steeg nadat de overname door SAB Millar uit Zuid-Afrika bekend was geworden.” Het jaar lijkt op de beurs weinig feestelijk te eindigen. Op een grafiek gezien zie je een soort kameel met twee bulten, één voor de zomer en één erna, maar als je niet gekocht of verkocht heb is er per saldo ten opzichte van 1 januari

12

nog maar sprake van een lichte stijging. Ook de oostelijke fondsen hebben daar onder geleden. “TKH vinden we met een koers/winstverhouding van 11 en een dividendrendement van 4,5% wel koopwaardig, Ten Cate staat op verkopen, vooral door het zwakke technische plaatje.” Onlangs heeft Ten Cate nog een uitbreiding in NoordAmerika aangekondigd voor de gras-divisie, de overnamesom bedraagt circa twaalf miljoen dollar. Wavin is in een soort glijvlucht beland. Het aandeel noteert nu rond de negen euro. “Omdat het bedrijf pas ruim een jaar aan de beurs is genoteerd, is het aandeel technisch gezien moeilijk te taxeren. Onzekere marktomstandigheden verleiden ons nog niet tot een koop- of verkoopadvies.”

Grolsch en Stork Het even verrassende als spectaculaire nieuws kwam op 19 november uit Enschede: Grolsch

wordt overgenomen door SAB Millar tegen een contante prijs van 48,25 euro. “Wij vinden dit een stevig bod. De kans op een succesvol tegenbod is klein gezien de onherroepelijke toezegging van de 37% van de aandelen door de familie De Groen.” Een officieel biedingsbericht wordt in januari verwacht. Ook was november de maand van de waarheid voor Stork. Het bedrijf uit 1835 gaat definitief onder Britse vleugels verder. Candover biedt 48,40 euro per aandeel Stork ofwel 1,5 miljard in totaal. Na de overname wordt de divisie Food Systems doorverkocht aan de IJslandse ondernemer en grootaandeelhouder Marel voor ongeveer 415 miljoen euro. Grolsch en Stork verdwijnen dus van de beurs. En daarmee zal per 1 januari ook de door ons ontwikkelde oostelijke index (OAX) verdwijnen. Eerder verdween dit jaar Wegener, in de jaren daarvoor het gerespecteerde fonds VolkerWessels, en nog daarvoor bedrijven als Welna, Flexovit, Twentevisie 10/2007

Bij deze uitgave van Twentevisie is een aparte vastgoedbijlage opgenomen. Daarom hebben we aan Wim Steenkamp gevraagd om net als in de afgelopen jaren zijn visie te geven op de zes vastgoedfondsen die op de Amsterdamse beurs een notering hebben. “Europese vastgoedfondsen gaan de laatste maanden door een diep dal na enkele jaren van aansprekende resultaten. Onroerend goed heeft in de afgelopen jaren een grote toestroom van institutioneel en particulier geld gehad, waardoor de waardering fors is opgelopen. Koers/winstverhoudingen van boven de 20 waren eerder regel dan uitzondering.” De rest van het verhaal is bekend: tijdens de ‘afkoelingsperiode’ van de beursgenoteerde vastgoedfondsen brak in Amerika de hypotheekcrisis in alle hevigheid uit.Het vastgoed is dus afgeroomd, de waardestijgingen kunnen niet al met potlood voor de komende jaren worden genoteerd. “Daarbij komt dat de huuropbrengsten al enige tijd onder druk staan. We verwachten een winstgroei van circa 9% in het komende jaar. De recente winstherzieningen vallen ook tegen. Wel is de huidige waardering vanwege de forse afstraffing enigszins genormaliseerd.” “Deze zes fondsen verloren tijdens hun hoogtepunt in maart-april tot het dieptepunt in okto-



Index AEX AScX OAX

Kon. Grolsch Stork Oranjewoud Nedap Wegener TKH Group Kon. Ten Cate Wavin AlterNext Reesink

Twentevisie 10/2007

31.12.06 495,59 689,41 350,80

31,40 39,78 4,94 27,75 10,99 16,03 23,21 14,80 98,95

ber-november gemiddeld 33% in waarde, bij sommige fondsen liep dat op tot min 40%. De verliezen over het gehele jaar zijn iets minder dramatisch, gemiddeld verlies van 17%. Hierbij presteert Corio nog relatief goed met een verlies van 8%, Wereldhave daarentegen kijkt tegen een jaarverlies aan van 26%.” Dat lijkt dus een mooi moment om in te stappen? “Vooralsnog vinden wij het te vroeg. Genoemde vastgoedfondsen staan bij ons op ‘verkopen’. Binnen de financiële sector geven wij de voorkeur aan beleggen in SNS Reaal of ING. De waardering hiervan ligt een stuk gunstiger en de dividendrendementen liggen tussen 4,5 en 5,5%. Kijken we nog even naar indirecte vastgoedbeleggingen dan zien we ook hier een grillig beeld. Deze fondsen kopen aan-

delen van beursgenoteerde vastgoedondernemingen, regionaal dan wel wereldwijd. Koploper hierbij was het ABN AMRO Property Sec. Far East Fonds met een performance van 14% in het afgelopen jaar (gemiddeld rendement van 27% per jaar gedurende de laatste drie jaar) met Robeco Hoog Dividend Onroerend Goed Fonds als een goede tweede met -0,2%. (een gemiddeld rendement van 10,4% per jaar gedurende de laatste drie jaar). ABN AMRO Property Europe was de rode lantaarndrager met een verlies van 27% in het afgelopen jaar (gemiddeld 15% per jaar gedurende de laatste drie jaar). Met deze fondsen kan eenvoudig met lage kosten een goede spreiding worden gerealiseerd in vastgoedland,” adviseert Steenkamp. ■

datum

naam fonds

koopkoers

actuele koers



12-Jan

Grolsch

30,00

47,75

59,17

720

678

-5,83



9-Feb

SBM

27,66

23,95

-13,41

508

504

-0,79

AEX



9-Mar

TKH Group

16,20

15,56

-3,95

729

678

-7,00

AScX



30-Mar

ING

30,92

26,19

-15,30

510

504

-1,18

AEX



8-Jun

Ballast Nedam

40,02

29,43

-26,46

812

678

-16,50

AscX



22-Jun

Fortis

27,41

18,00

-34,33

546

504

-7,69

AEX



22-Jun

Aalberts

20,41

14,08

-31,01

730

672

-7,95

AMX



27-Jul

DSM

36,46

34,49

-5,41

527

504

-4,36

AEX



3-Aug

Unilever

21,84

23,89

9,39

516

504

-2,33

AEX



27-Jul

Randstad

48,40

29,16

-39,75

527

504

-4,36

AEX



31-Aug

Beter Bed

22,38

18,40

-17,78

790

678

-14,18

AScX



31-Aug

Aalberts

17,46

14,08

-19,36

721

672

-6,80

AMX



7-Sep

Laurus

3,80

4,26

12,11

762

758

-0,52

AscX



14-Sep

Aegon

13,23

12,01

-9,22

529,5

504

-4,82

AEX



21-Sep Rob. Emerging Stars Eq.

145,00

149,88

3,37

nb

nb

nb

IFC



28-Sep

Akzo

57,80

52,68

-8,86

541

504

-6,84

AEX



5-Oct

Imtech

20,20

16,68

-17,43

771

678

-12,06

AScX



12-Oct

BAM

18,33

15,80

-13,80

735

672

-8,57

AMX



19-Oct

KPN

12,85

12,51

-2,65

550

504

-8,36

AEX



26-Oct

Royal Dutch Shell A

30,30

27,27

-10,00

546

504

-7,69

AEX



3-Nov

Arcelor Mittal

49,30

48,84

-0,93

506

504

-0,40

AEX



30-Nov

Ordina

12,03

12,66

5,24

674

672

-0,30

AMX

31.10.07 547,85 768,74 394,14

03.12.07 Verschil 507,51 -7,36% 682,36 -11,24% 381,66 -3,17%

27,21 46,97 5,88 33,00 16,87 17,60 28,25 11,91 113,79

47,95 47,76 5,70 31,80 16,00 15,08 23,54 9,00 103,00

76,22% 1,68% -3,06% -3,64% -5,16% -14,32% -16,67% -24,43% -9,48%



stijging/ stand huidige daling (%) benchmark benchmark

stijging/ daling (%)

benchmark AscX

De zes index-fondsen van het Damrak zijn: Unibail-Rodamco AEX verwachte k/w 2008: 17; dividend 5,50 (3,6%) Corio AMX verwachte k/w 2008: 17; dividend 2,60 (4,7%) Wereldhave AMX verwachte k/w 2008: 14; dividend 4,65 (6,4%) Vastned Retail ASCX verwachte k/w 2008: 16; dividend 3,85 (5,8%) Bij deze is sprake van een indicatief bod van 70 euro van IEF Capital: Vastned Offices ASCX verwachte k/w 2008: 12; dividend 1,75 (7,9%) Eurocommercial Prop. ASCX verwachte k/w 2008: 19; dividend 1,75 (5%)

13

Jan Bonthond doet alleen nog werk dat hij leuk vindt

interview | klassiekers

‘Nooit meer personeel’

Jan Bonthond: “Niemand die me zegt wat ik moet doen. Zelfs de klanten niet.”

(door Mario van Santen) Het is de liefde voor het merk Citroën, zijn instelling dat je af en toe afstand moet nemen om van het leven te genieten en zijn verschijning die van hem een Fransoos maken. Behalve dat hij ‘de Franse slag’ niet kent. Op Bedrijvenpark Twente in Almelo restaureert hij alles wat oud is en Citroën heet. Jan Bonthond nam in het jaar 2000 een besluit dat zijn leven ingrijpend veranderde; hij verkocht zijn Citroën-garage in Wierden aan een projectontwikkelaar. Met dat geld op zak dacht hij drie jaar lang na over wat hij nu eigenlijk wilde. Ondanks negatieve adviezen in zijn omgeving koos hij uiteindelijk voor zijn hart. Hij wilde alleen nog maar werk doen dat hij echt leuk vindt: het restaureren van klassiekers en dan in het bijzonder oldtimers van het merk Citroën. En dus betrok hij een hal op Bedrijvenpark Twente in Almelo en begon. “Dat het Citroën zou worden, was logisch. Ik had er jaren mee gewerkt en kende daardoor geen ander merk zo goed als dit.”

Klassiekers Dat de mensen in zijn omgeving niet erg positief waren, begrijpt Bonthond wel. “Als het goed gaat met de economie, heb je werk volop. Maar als het even wat minder gaat, zul je dat meteen merken. Mensen blijven wel autorijden, maar het restaureTwentevisie 10/2007

ren en onderhouden van een klassieker is luxe. En dat laat men dan als eerste vallen. Maar tot nu toe heb ik geen klagen. Ik lever jaarlijks zeven of acht projecten af en houdt daarnaast nog een heleboel andere auto’s rijdend. Die projecten zijn het mooist om te doen. In de meeste gevallen gaat het om de DS. Die is helemaal ‘hot’, net als de Volvo Amazon. Die DS schroef ik helemaal uit elkaar om hem vervolgens weer vanaf de bodemplaat op te bouwen. Dat zijn behoorlijk ingrijpende operaties, want ik doe echt alles zelf. Van het lassen van nieuwe plaatdelen tot aan het reviseren van de motor. Alleen het spuiten van de lak, het tectyleren en het afstellen van carburateurs laat ik over aan gespecialiseerde bedrijven.”

Dure grap Het volledig restaureren van zo’n Snoek is een dure grap. Ergens tussen de tien en dertigduizend euro moet de liefhebber er voor over hebben om aan zijn passie gehoor te geven. “Dat is veel geld,” geeft Bonthond toe, “maar je moet je wel realiseren dat zo’n auto dan ook een mensenleven meegaat. Vergeet niet dat het tweede leven van een auto in bijna alle gevallen beter is dan het eerste leven. Als een auto hier de hal verlaat, is die weer in nieuwstaat. Als je nagaat dat de eigenaar hem daarna werkelijk vertroetelt door er alleen in de zomer mee te rijden en dan nog hooguit een paar duizend kilometer, hem in de winter onder een hoes bin-

nen te zetten en zelfs dan nog geregeld even met een poetsdoek over de lak te gaan. Ja, dan weet je wel dat je aan zo’n auto naast de gebruikelijke bandenslijtage en beurten nauwelijks kosten hebt. En bij schade of brand valt de eigenaar terug op een taxatierapport. In dat licht bezien, is het geen slechte investering.”

Museum Hij trekt klanten uit heel Nederland. Maar ook uit België of Frankrijk komen ze naar hem toe. “De mensen komen speciaal voor mij naar Almelo, daarom zit ik ook niet op een zichtlocatie. Toen ik nog dealer was, was ik al begonnen met de verkoop van klassiekers. Op zaterdag had ik bijkans meer kijkers dan klanten in de showroom rondlopen, dat was een soort museum geworden. Daar heb ik nu geen last van. Ik zit mooi achteraf en kan rustig mijn werk doen, zonder steeds te worden gestoord. Het is trouwens ook een bewuste keuze geweest om geen personeel meer te nemen. Ik wil geen personeel, want ik werk het liefst in mijn eentje aan al die auto’s. Als ik een week lang heb staan lassen of schuren, kan ik dus zelf bepalen dat ik verder werk aan de motor van een andere auto. Niemand die me zegt wat ik moet doen. Zelfs de klanten niet. Die zijn vaak zelfs verbaasd als ik ze in december bel met de mededeling dat hun auto klaar is. In de winter hebben ze namelijk helemaal geen haast, want dan hoeven ze toch niet te rijden.” ■

15

Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op www.twentevisie.nl

column | financieel accent

Snapt u het nog? De directeur grootaandeelhouder (DGA) neemt een bijzondere plaats in binnen fiscaal Nederland. Er is geen groepering in Nederland waarvoor zoveel regels en evenzoveel uitzonderingen zijn geschreven. De DGA voelt zich fiscaal vaak zowel ondernemer als aandeelhouder, is voor de loonbelasting een werknemer en voor de BTW onder voorwaarden ondernemer. Op het moment dat de meeste DGA’s gewend zijn aan hun fiscale status zijn er weer wijzigingen op komst. Uiteindelijk gaat de DGA per 1 januari 2008 nog niet uit de loonheffing! Daarnaast is hij/zij in de meeste gevallen geen ondernemer meer voor de omzetbelasting. Snapt u het nog?

te schuiven. Verrichte acties ten spijt dient vervolgens in 2008 deze overheveling vorm te worden gegeven. De administratieve lastenverlichting is mij (mede gezien het knullige voortraject) nog niet geheel duidelijk: de DGA blijft werknemer, dient echter geen loonheffing meer af te dragen maar zijn inkomen op te geven in de inkomstenbelasting en door middel van een voorlopige aanslag zijn maandelijkse bijdrage te voldoen.

DGA geen BTW ondernemer meer? Vervolgens was u als DGA wellicht gewend aan het idee dat als u rechtstreeks meer dan 50% van de aandelen hield in een B.V., waarvan u een salaris ontvangt, voor de BTW sinds 2002 ondernemer was en dus omzetbelasting moest afdragen over het privé als loon genoten bedrag.

De loonheffing, wat voorafging Herinnert u zich nog dat de destijds vertrekkende minister van Financiën, Gerrit Zalm, een lastenverlichting aankondigde? DGA’s van éénpersoons-BV’s zouden niet meer inhoudingsplichtig zijn voor de loonbelasting. Voordelen volop: geen inhouding van loonheffing, geen loonadministratie meer. Slechts het inkomen aangeven in de inkomstenbelasting en de lastenverlichting was compleet! Aan de beoogde afschaffing zaten in het wetgevingsproces echter de nodige haken en ogen. Welke DGA valt nu wel of niet onder de afschaffing? Hoe zit het met certificaten in plaats van aandelen? Kan nog gebruik gemaakt worden van de WBSO? Is pensioenopbouw nog mogelijk? Kan men nog gebruik maken van de levensloopregeling? Hoe gaat het met de auto van de zaak, wordt die weer overgeheveld naar de inkomstenbelasting? Kortom, de afschaffing riep meer vragen op dan gedacht. Ondanks de vele vragen en gesignaleerde problemen meldde de Staatssecretaris in eerste instantie dat de regeling gewoon doorgevoerd zou gaan worden.

Overheveling In het kort: een houder van minimaal 50% van de aandelen in een BV., tevens bestuurder van deze BV zou vanaf 2008 niet meer onder de loonheffing vallen. Formulieren werden verstuurd waarop de DGA aan kon geven of hij wel of niet onder de regeling viel. Schattingsformulieren dienden ingevuld te worden om de regeling doorgang te kunnen laten vinden. Aangezien de introductie van de regeling teveel vragen opriep en op veel weerstand stuitte is vervolgens halverwege november 2007 besloten de overheveling van de DGA’s van de loon – naar de inkomstenbelasting één jaar door Twentevisie 10/2007

Voor de verrichte diensten diende een factuur uitgereikt te worden met BTW. Aan deze factureerplicht kon ontkomen worden door bijvoorbeeld een stichting administratiekantoor op te richten, het dienstverband te verleggen naar de werkmaatschappij, of de meest eenvoudige oplossing: het aangaan van een fiscale eenheid voor de BTW. Deze laatste oplossing had vervolgens weer als groot nadeel dat de DGA hoofdelijk aansprakelijk gesteld kon worden voor de BTW - schulden van de fiscale eenheid. Zoals u allen weet, heeft elk nadeel ook zijn voordeel! Doordat deze DGA’s als BTW ondernemers gekwalificeerd werden, konden zij gemengd gebruikte goederen (zowel privé als zakelijk gebruik), zoals de eigen woning en de (privé) auto voor de BTW geheel zakelijk aanmerken waardoor zij het volledige in rekening gebrachte BTW-bedrag konden terugvorderen. Op deze wijze was het mogelijk om bij de bouw van een eigen woning waarin een werkkamer werd gerealiseerd de volledige BTW op de gehele investering terug te krijgen. Hoewel er per 1 januari 2007 reeds een (reparatie)regeling in de wet is opgenomen die het privé gebruik van deze gemend gebruikte goederen alsnog belast, waardoor jaarlijks een deel terug moest worden betaald, is per 18 oktober 2007 de gehele situatie weer gewijzigd.

Deze uitspraak kan nogal wat gevolgen hebben die nu nog niet goed in te schatten zijn. DGA’s die zoals hiervoor beschreven een fiscale eenheid zijn aangegaan kunnen nu deze fiscale eenheid beëindigen of het standpunt innemen dat deze fiscale eenheid nooit bestaan heeft. Bij melding van beëindiging van de fiscale eenheid eindigt het genoemde nadeel, de hoofdelijke aansprakelijkheid. De uitspraak betekent echter ook dat aan de DGA gefactureerde BTW niet meer aftrekbaar is. Onduidelijkheid bestaat ook bij DGA’s die de BTW op investeringsgoederen (bijvoorbeeld auto en eigen woning) terug hebben gevraagd. Dient deze aftrek nu herzien dan wel nagegeven te worden? Kortom, ook voor wat betreft de BTW blijft onduidelijkheid bestaan of u nu DGA / BTW ondernemer bent of niet en vooral wat het effect van de wijzigingen zal zijn. De verwachting bestaat dat de Staatssecretaris op korte termijn uitsluitsel geeft over de wijzigingen in de Nederlandse regelgeving als gevolg van de uitspraak van het Europese Hof. U begrijpt het al, ook voor 2008 blijft professionele hulp welhaast onmisbaar. Hoezo lastenverlichting? Maar samen met een goede belastingadviseur bent u in staat goed op wijzigingen te anticiperen om er uw voordeel mee te doen. Op naar een goed en (financieel) gezond 2008. ■

Uitspraak Hof van Justitie Op 18 oktober 2007 besliste het Europese Hof van Justitie dat een DGA die enig aandeelhouder, bestuurder en personeelslid is van een BV waarmee hij of zij een arbeidsovereenkomst heeft afgesloten, niet kan worden aangemerkt als ondernemer voor de BTW.

M.E.W. Steenwelle FB De auteur is als belastingadviseur verbonden aan Ten Kate & Huizinga te Hengelo

17

Nieuwe wielersponsor Asito staat voor zuiver- en properheid, dus:

sport | sponsoring

‘Bij het eerste dopinggeval

gaat de stekker eruit’ wielersport te gaan, raakte Kroeze bedolven onder de reacties. “Dat het zo’n impact zou hebben, had ik niet verwacht,” zegt hij. “In mijn organisatie bleken tientallen mensen te fietsen, van wie ik het nooit heb geweten. Zelfs onze notaris, een deftige man, is een fanatieke fietser, weet ik nu. Andere mensen bleken passieve liefhebbers te zijn en het prachtig te vinden dat we in de wielersport actief worden. Ik weet nu ook dat er in alle hoeken van Nederland wielerrondes worden gehouden: het Asito-personeel in de desbetreffende provincies zal zich daar zeker laten gelden.”

Asito-directeur Hanz Kroeze (links) zal zich niet met de ploeg van Herman Snoeijink bemoeien: "Ik heb weinig kaas gegeten van de wielersport."

(door Eddy van der Ley) Twente blijft prominent vertegenwoordigd in de kopgroep van het vaderlandse amateurwielrennen. De regionale ploeg die onder het hoofdsponsorschap van Löwik Meubelen uitgroeide tot een begrip, maakt in januari een frisse doorstart als het Asito Cycling-team. De opleidingsformatie rond de Twentse schoonmaakgigant wil niet alleen opvallen met prestaties, maar ook met een spectaculaire outfit: wit shirt én witte koersbroek, een revolutie in wielerland. Nee, er rijden in het nieuwe wielerseizoen géén klonen van Mario Cipollini rond in het peloton. Onder het motto dress to impress had de Italiaanse playboy annex supersprinter jarenlang patent op aparte of extraordinaire outfits. De uitbundige kledingstijl van ‘Super Mario’ werd door het conservatieve wielerwereldje met een mengeling van verbazing, spot en afgunst gadegeslagen. Wit, rose, paars: als de prima donna onder de rassprinters een leiderstrui om zijn schouderpartij droeg, gaf hij zijn Italiaanse designer de vrije hand om er iets aparts van te maken.

ren, maar omdat de witte kleur synoniem staat voor de (werkzaamheden van) de nieuwe hoofdsponsor en naamgever Asito. “Iedereen kent wel onze witte auto’s,” verklaart directeur Hans Kroeze zich nader. “In het peloton willen we ons op een vergelijkbare manier etaleren: herkenbaar, met een propere, schone, zuivere uitstraling.” Ploegleider Herman Snoeijink, een wielerdier van de oude stempel, vult aan: “Wit en wit is geen gewoonte, we zullen ook veel reacties krijgen, wel het is wel heel chique en stijlvol. En zeker opvallend: in de koers zal ik geen moeite hebben met het herkennen van mijn renners.” Met de verandering van het tenue drukt Asito een eerste, eigen stempel op de Twentse wielerploeg, die als Löwik Meubelen bijna twee decennia lang een begrip was in het amateurwielrennen. Toen eigenaar en wielerfreak Harrie Löwik vorig seizoen aankondigde een tandje te willen terugschakelen naar het co-sponsorschap, kneep Herman Snoeijink ‘m best even. Met het oog op de invulling voor het nieuwe seizoen moest de ploegleider snel een opvolger hebben, en dan het liefst een bedrijf uit Twente, om het ‘culturele wielererfgoed’ te beschermen.

Stijlbreuk Ook het nieuwe Asito Cycling-team waagt zich aan een stijlbreuk met de traditionele ‘dresscode’. De renners van de Twentse formatie zullen zich vanaf januari met witte shirts én witte koersbroeken door het amateur-peloton bewegen. Niet om de mooie jongens uit te willen hangen, evenmin om te provoce-

18

Betrokkenheid Journalist, zakenman en ex-amateurwielrenner Wim Neeskens bracht de Denekamper aan tafel met Hans Kroeze, directeur van Asito, het op één na grootste schoonmaakbedrijf van Nederland, en in een handomdraai was de deal beklonken. Hoe dat zo? “Niet

omdat ik zelf zo’n fervent fietser ben”, lacht Kroeze. ‘Ik heb weliswaar een mountainbike in de schuur staan, maar volgens mijn vrouw gebruik ik ‘m niet intensief genoeg, haha. Zonder gekheid: het idee sprak me gelijk aan. Asito is een Twents bedrijf bij uitstek, dat uit overwegingen van maatschappelijke betrokkenheid graag iets doet voor de streek. Zoals Ferdinand Fransen, de oprichter van Arke, ooit zei: ‘als je geld verdient door en met de mensen uit Twente, dan mag je – als de zaken goed gaan – best iets terug doen’. Met Asito zijn we al actief bij onder meer FC Twente, Heracles Almelo, het Orkest van het Oosten en het Muziekkwartier. Het wielrennen is daarop een mooie aanvulling.”

Natuurlijk is ook het opkrikken van de naamsbekendheid één van de drijfveren geweest. In die zin rept Kroeze nu al, zonder dat er één meter is gekoerst, van een “meer dan voortreffelijke verhouding tussen prijs, kwaliteit en prestatie. Ik vind het niet chique om bedragen te noemen, maar bedrijfsmatig gezien is dit een goede investering. We betalen een fair en redelijk bedrag, en krijgen daarvoor via de media bekendheid terug, alsook de koppeling met een stukje amusement en een gezonde levensstijl.”

Imagoschade In dat kader is de keuze van Asito toch enigszins verrassend te noemen. Door de stortvloed aan dopingaffaires staat de geloofwaardigheid van de wielersport meer dan ooit op het spel. Is Kroeze niet bevreesd voor imagoschade? “Bij de besprekingen hebben we

Kroeze ziet parallellen tussen de structuur van Asito en die van het Cycling-team. ‘We hebben in Nederland 140 vestigingen, die allemaal een vestigingsmanager hebben en zijn opgedeeld in tien regio’s. Die regio’s worden aangestuurd door een zogenoemde ‘area-manager’, die ook de communicatie verzorgt. Daar zie ik de analogie met een wielerploeg: de wielrenners zijn de vestigingsmanagers en de ploegleiders de ‘area-managers’. Zelf zal ik me niet met de ploeg bemoeien, ik heb weinig kaas gegeten van de wielersport. Ik zie op tv best dat het spannend is, maar van de tactiek snap ik weinig.”

het langst over doping gesproken. Asito staat van oudsher voor onberispelijk gedrag, orde, discipline, zuiverheid. Daar past geen losbandig gedrag bij, al helemaal niet het verkeerde pilletje. Ik heb heel nadrukkelijk aan Herman Snoeijink gevraagd: nemen wij een risico? Want als er een dopinggeval in de ploeg voorkomt, trekken we á la minute de stekker eruit.” Snoeijink, inhakend: ‘Het is logisch dat je hierover praat met de sponsor, maar in de amateursector komt dopinggebruik gelukkig niet voor. Natuurlijk heb je mensen te maken, natuurlijk is het soms onduidelijk welke middelen er precies toegestaan zijn, maar wij verbieden onze renners om ook maar iets te nemen. We wijzen ze in gesprekken op hun verantwoordelijkheid en die voor de ploeg, en ik ben er zeker van dat ze die ethische gedragsregels zullen respecteren.” Met die geruststellende woorden in zijn achterhoofd tekende Kroeze namens Asito het eerste contract als wielersponsor. “Voorlopig voor een jaar, omdat we volledig nieuw zijn in dit wereldje, maar in de loop van het wielerseizoen zullen we de boel gaan evalueren, als opmaat voor een mogelijke verlenging.” In de auto van ploegleider Snoeijink hoopt Kroeze in het voorjaar een eerste indicatie krijgen. “Het schijnt een heel spektakel te zijn, maar ik denk niet dat ik de ploegleider zal kunnen adviseren, haha. Ik denk dat Harrie Löwik, die gelukkig aan de ploeg verbonden blijft, een beter klankbord is.” ■

Europa door met 350.000 euro Op 9 februari 2008 presenteert het nieuwe Asito Cycling-team zich in het ApartHotel in Delden officieel aan de buitenwereld. De Twentse opleidingsploeg bestaat naast hoofdsponsor Asito uit liefst vijftien subsponsors: Löwik Meubelen, Auto Kamp, Rogelli Sportswear, Sportsbalm, AS Paint, TelecomCenter TRTC, AA-Drink, Tacx, KroonOil, GOWA, Vredestein, Ridley, Henk Brama 2wielers, Running en het ApartHotel. Het Asito Cycling-team werkt met een jaarbegroting van 350.000 euro. Daarvan moeten onder meer betaald worden: personeel, hotels, materiaal, brandstof, wagenpark, voeding, kleding, trainingskampen, premies, afdrachten en verzekeringen. De ploeg bestaat vooralsnog uit achttien coureurs. Van de oude garde, Löwik Meubelen, zijn overgebleven René Hooghiemster, Mitchell Huenders, Sebastiaan Kamphuis, Sander Oostlander, Niels Pieters, Marc Reef, Cornelius van Ooijen en Rick Fransen. De nieuwe renners zijn Remco Broers, Robin Chaigneau, Jeff Vermeulen, Julian van Dijk, Bas Waaijer, Dirk Reuling, Robin van der Lijn, Mark Olieman, Mathijs Wagenaar en Frank Wierstra. Twee plekken zijn nog vacant. Ploegleider Herman Snoeijink, die het team samen met Sjoerd Koster gaat aansturen, spreekt van een ploeg met jong elan, die ook in het buitenland etappekoersen en eendaagse wedstrijden gaat rijden. “Om dat mogelijk te maken, zijn we nu geen Continental-ploeg meer, maar een LSE-ploeg (Landelijke Sponsor Eenheid). Daardoor kunnen de renners zich onder grotere weerstand beter ontwikkelen.” Hoewel Asito een opleidingsploeg is, hoopt Snoeijink – zelf een van de beste amateurwielrenners aller tijden – toch het nodige te winnen. “Het Nederlands Kampioenschap is volgend jaar in Ootmarsum. Het zou mooi zijn als een van onze renners daar zou kunnen gloreren. Talent is er genoeg. Jongens als Sander Oostlander en Robin Chaigneau hebben al bewezen een hoog niveau te kunnen halen.”

Impact Dat ligt bij een boel van zijn medewerkers anders. Vanaf het moment dat Asito bekend maakte in de Twentevisie 10/2007

Twentevisie 09/2007 10/2007

19

Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op www.twentevisie.nl

column | juridisch gezien

Goede voorwaarden voor 2008! Over algemene voorwaarden is de afgelopen jaren veel geschreven. Toch gaat het in de praktijk regelmatig mis, zelfs bij grote marktpartijen. Nog in oktober jl. oordeelde de rechter dat Canal Digitaal zich niet op haar voorwaarden kon beroepen in een geschil met een klant.

inriep uitdrukkelijk van de hand te wijzen in de correspondentie of besprekingen met die wederpartij. Het kan niet in uw algemene voorwaarden zelf. Bepalingen als ‘onze voorwaarden gaan voor die van onze wederpartij’ of ‘de voorwaarden van de wederpartij worden hierbij uitdrukkelijk van de hand gewezen’ hebben geen zin.

Het gebruik van algemene voorwaarden komt veel voor. Bepalingen als een eigendomsvoorbehoud en een beperking van aansprakelijkheid kunnen u als ondernemer immers veel geld besparen. Uw debiteurenbeheer wordt eenvoudiger met bepalingen over het moment van facturatie en de betalingstermijn. Ik zal hieronder ingaan op een paar aandachtspunten en veel voorkomende problemen. Daarbij wordt uitgegaan van overeenkomsten tussen in Nederland gevestigde partijen dan wel met in Nederland woonachtige consumenten.

Overhandig uw voorwaarden

Zorg voor goede voorwaarden Uiteraard moeten de voorwaarden u verder helpen en bescherming bieden bij geschillen met wederpartijen. Het opstellen ervan is een zaak van deskundigen. De kamer van koophandel en diverse brancheorganisaties hebben standaardvoorwaarden die u kunt overwegen te gebruiken. Een controle of dergelijke voorwaarden op de specifieke behoeften van uw bedrijf zijn toegesneden is echter verstandig.

Verklaar uw voorwaarden van toepassing De beste voorwaarden van de wereld kunnen u niet helpen als u ze niet van toepassing laat zijn op uw overeenkomsten. Als u pas op uw factuur laat weten dat uw voorwaarden van toepassing zijn, bent u te laat. Dat heeft bijvoorbeeld gevolgen voor betalingstermijnen. Als u pas op uw factuur vermeldt wanneer die betaald moet zijn, hoeft uw afnemer zich daar niet aan te houden. Dus verklaar uw voorwaarden al bij het uitbrengen van een offerte schriftelijk van toepassing. Laat bijvoorbeeld op uw briefpapier een mededeling drukken als ‘op alle met ons gesloten overeenkomsten zijn onze algemene voorwaarden van toepassing’.

De wederpartij heeft ook voorwaarden? Er is nog een reden om er snel bij te zijn. Als een verkoper en een koper zich beiden op hun eigen voorwaarden beroepen, gelden alleen de voorwaarden van degene die dat als eerste heeft gedaan. Dit kunt u voorkomen door de toepasselijkheid van de voorwaarden van een wederpartij die ze eerder Twentevisie 10/2007

Alleen uw voorwaarden op tijd van toepassing verklaren is nog niet genoeg. U dient de voorwaarden zelf tijdens of voorafgaand aan het sluiten van de overeenkomst aan uw wederpartij te overhandigen. Anders loopt u het risico toch geen beroep op uw voorwaarden te kunnen doen. Consumenten of organisaties die aan bepaalde eisen voldoen (het is iets gecompliceerder, maar gemakshalve: minder dan 50 werknemers, geen gepubliceerde jaarrekening en niet zelf dezelfde voorwaarden hanteren) kunnen uw voorwaarden vernietigen als zij deze niet tijdig hebben ontvangen. Die vernietiging houdt in dat u geen enkel recht aan de desbetreffende voorwaarden kunt ontlenen. U kunt uw voorwaarden bijvoorbeeld overhandigen door ze achter op uw briefpapier af te laten drukken. Verwijzen naar gedeponeerde voorwaarden of een aanbod ze op eerste verzoek toe te zenden, is in de regel onvoldoende. Een uitzondering wordt slechts gemaakt voor een paar gevallen, bijvoorbeeld bij openbaar vervoersondernemingen die massaal overeenkomsten sluiten met reizigers. Een treinkaartje is te klein om alle voorwaarden op af te drukken. Nu we het over klein hebben: in de inleiding werd een zaak van Canal Digitaal aangehaald. Daarin oordeelde de sector kanton in Zutphen dat de letters van de voorwaarden van Canal Digitaal te klein waren afgedrukt. De voorwaarden moeten volgens de rechter voor een gemiddeld mens zonder vergrootglas leesbaar zijn. Anders gelden ze niet als overhandigd en zijn ze vernietigbaar.

vindt bijvoorbeeld een voorbehoud om binnen drie maanden een prijs te kunnen verhogen geen genade bij de rechter als de wederpartij niet het recht heeft in dat geval de overeenkomst te ontbinden. Een ander voorbeeld: ‘alleen ruilen met bon’ mag als voorwaarde indien het om omruilen van aankopen als service gaat; weigeren defecte aankopen om te ruilen omdat een bon ontbreekt echter niet.

Ten slotte Algemene voorwaarden zijn een zeer nuttig instrument in het handelsverkeer. Gebruikt u ze niet juist, dan hebt u er echter weinig aan. Een controle van zowel uw voorwaarden als de wijze waarop u ze hanteert, vormt daarom een verstandige investering. Een goed voornemen voor 2008? ■

Onredelijk bezwarende voorwaarden Voor de inhoud van de voorwaarden zelf geldt geen volledige vrijheid. Wordt een voorwaarde ‘onredelijk bezwarend’ geacht, dan is deze vernietigbaar. Op voorhand valt niet altijd te zeggen welke voorwaarden volgens de rechter onredelijk bezwarend zijn. Voor overeenkomsten met consumenten bevat de wet wel lijsten met bepalingen die geacht of vermoed worden onredelijk bezwarend te zijn. Die lijsten zijn te lang om hier helemaal te bespreken, maar onderschat niet het belang daarvan. Zo

Michaël S. van Knippenberg De auteur is werkzaam als advocaat bij Van Knippenberg Advocatuur te Enschede

21

Nieuwe hoofdsponsor Heutink-Pollux waarschuwt bond:

sport | sponsoring

‘Huidige eredivisie

is wangedrocht’ heeft. “Dat doet verschrikkelijk veel pijn, en het is eigenlijk ook van de gekke, maar het was wel een goede beslissing van het bestuur,” aldus Fokke. De actie van Heutink om alsnog Europees te spelen is niet gelukt, maar Fokke heeft wel toegezegd dat, móchten de dames zich dit seizoen opnieuw kwalificeren, de Rijssense onderneming garant staat voor de daaruit voortvloeiende kosten. “Dat hoort gewoon bij het sponsorschap van een topclub. Voor speelsters, technische leiding en supporters zijn dát de krenten in de pap. Ik besef dat als directeur van een topbedrijf, maar ook als sportman.” Voor de liefhebbers: Fokke speelde bij het Vrienzenveense Vrivo (2e divisie) en sloeg ooit in de finale van het bekertoernooi van Twente de winnende smash. “Zelfs op dat niveau vergeet je dat gevoel als sportman nooit meer.”

SVZW

Henk Fokke tekende een contract voor één seizoen met Pollux: "Een overgangsjaar."

(door Gerhard Nijboer) Het dringende verzoek om alsjeblieft onmiddellijk hoofdsponsor te worden van de volleyballende dames van Pollux kwam voor Henk Fokke eigenlijk te vroeg. De directeur van de Rijssense onderwijsgigant Heutink verkeerde aan het begin van dit seizoen nog in de verkennende fase. Ja, hij was volleybalfanaat, en ja, het bedrijf wilde wel iets op topsportniveau doen, en inderdaad, de gang van zaken bij Pollux gaat hem aan het hart. Maar hij wilde eerst eens goed verdiepen in het totale reilen en zeilen bij de Oldenzaalse club. En hij wilde vooral ook weten wat de volleybalbond na de Olympische Spelen in Peking met het nationaal team én de competitie gaat doen. Want Fokke heeft daar duidelijke mening over: “In de Nederlandse eredivisie is voor de clubs geen eer te behalen. Het Nederlands team heeft geen tegenstand en wordt daar dus niet beter van. De clubs spelen alleen voor de tweede plaats. Allemaal verliezers. De huidige eredivisie is een wangedrocht. Dat moet volgend seizoen absoluut anders en beter.” Heutink tekende daarom een contract voor slechts één seizoen met Pollux. “Een overgangsjaar,” zegt Fokke met een drei-

22

gende blik. “Als we iets doen, willen we de top kunnen halen. Ik pas er voor om verplicht de tweede viool te moeten spelen.” Maar wie Henk Fokke hoort praten, kan haast niet geloven dat er geen langduriger relatie tussen de onderwijsgigant en hét paradepaardje van de Twentse volleybalsport gaat ontstaan. Heutink was al zogenoemd Ster-sponsor van (toen nog) Arke Pollux en vorig seizoen speelde de Servische Jelena Tosic dankzij het bedrijf in Oldenzaalse dienst. Toen Arke stopte slaagde het bestuur er niet in een goede vervanger te vinden. Maar ook Heutink stond niet te springen. “Omdat we ons nog aan het oriënteren waren over hoe we verder wilden. We hadden wel ideeën, maar daarvoor was het nodig dat we Pollux zowel technisch als bestuurlijk beter leerden kennen,” blikt Fokke terug.

FC Twente Een golftoernooitje van de businessclub van nota bene FC Twente bracht partijen dichter bij elkaar. “Barbara Franssen (dochter van …, red.) was er ook en zij is actief binnen Pollux. We raakten aan de praat over volleybal en de problemen van de club, zowel sportief als financieel. Een paar dagen later

stond het bestuur hier al op de stoep om verder te praten. Ook toen heb ik de boot nog afgehouden, maar nadat twee serieuze potentiële hoofdsponsors op het laatste moment afhaakten, dreigde de stekker er bij Pollux uitgetrokken te worden. Er was eigenlijk niets meer. Na overleg binnen de directie van Heutink zijn we er toen ingestapt. Voor één jaar, want we willen eerst weten wat het sportieve perspectief op de langere termijn is. Daarbij is het verschrikkelijk belangrijk wat de bond van plan is met het Nederlands team. Het is voorwaarde dat de speelsters van Oranje na dit seizoen weer teruggaan naar diverse clubs en daarmee de competitie gaan spelen, zodat het weer een eerlijke strijd om de landstitel wordt. Zo niet, dan voorzie ik grote problemen met de sponsors van de clubs en dus ook voor de toekomst van het topvolleybal. En in dat geval dus ook voor de rol van Heutink bij Pollux”. Overigens heeft Fokke nog wel geprobeerd om het nieuwe Heutink-Pollux alsnog mee te laten doen aan het Europese bekertoernooi, waarvoor de Oldenzaalse dames zich geplaatst hadden. Wegens chronisch geldgebrek moest het bestuur de ploeg uit het Europese toernooi terugtrekken, iets wat de speelsters en technische leiding diep geraakt Twentevisie 10/2007

De 40-jarige Henk Fokke voelt zich dus bijzonder aangetrokken tot de volleybalsport, zoals schoonvader en ex-directeur Bertus Heutink tot in het diepst van zijn vezels verweven is met de Wierdense zaterdag-amateurvoetbalclub SVZW. Samen met het (eveneens Rijssense) transportbedrijf Nijhof-Wassink zorgt Heutink er al jaren voor dat SVZW niet afglijdt naar lagere regionen. Integendeel, geregeld draven er bij die club voetballers op, die in het betaalde voetbal met minder genoegen moesten nemen. “Wij krijgen bij Heutink jaarlijks meer dan 400 aanvragen om sponsor te worden. Ik kan dan natuurlijk niet gaan ontkennen dat mijn passie voor de volleybalsport van invloed is geweest voor de keuze voor Pollux. Daarnaast speelde natuurlijk een grote rol dat Pollux staat voor Twentse degelijkheid, sportiviteit en professionaliteit, maar ook voor inzet en passie. Niet voor niets stond de club jarenlang eenzaam aan de top in Nederland. Ik heb er vertrouwen in dat we binnen niet al te lange tijd die positie hebben heroverd. Dit jaar waarschijnlijk nog niet, want mede door alle perikelen en onzekerheden in het voorseizoen heeft coach Jan Berendsen maar negen volwaardige speelsters ter beschikking. Daarvan zijn er ook nog eens twee geblesseerd. Volgend seizoen moet de basis dus breder worden.” Om er fijntjes aan toe te voegen dat hij als volleybaldeskundige nu al her en der sporthallen afstruint om potentiële speelsters voor Pollux te scouten. Bang om daarbij Jan Berendsen voor de voeten te lopen is hij niet. “Ik heb er genoeg verstand van om te zien wat Pollux nodig heeft en wie geschikt is om er te spelen. Wat Jan er vervolgens mee doet, moet ie Twentevisie 10/2007

helemaal zelf weten. Ik ga niet op zijn stoel zitten, maar ik vind het wél heerlijk om een beetje mee te filosoferen.”

125.000 euro Terugkomen op hoog nationaal en internationaal niveau is, naast de medewerking van de bond, een kwestie van talent, faciliteiten, kwaliteit en geld. Er van uitgaande dat het Nederlands team volgend seizoen niet meer in de eredivisie uitkomt en dat de Oranje-speelsters uitzwerven over de clubs, zal Heutink Pollux dus op al die andere facetten met de top mee moeten kunnen. Dat kost geld, beseft ook Henk Fokke. Méér geld wellicht dan Arke ooit jaarlijks in de club heeft gestoken (naar verluidt 125.000 euro). Heutink bereikt in dit ‘overgangsjaar’ niet het sponsorbedrag van de voorganger,

maar sluit niet uit dat dit in de toekomst wél het geval zal zijn. “Maar je hoeft natuurlijk niet alleen in geld te denken. Een partner van Pollux kan op welk niveau en in welke kwaliteit dan ook meewerken aan de sportieve successen. Zaken als opleiding, stageplaatsen, trainingsfaciliteiten, aangepast werk, vervoer en woonruimte hebben allemaal invloed op het verbeteren van de sportieve prestaties. Wij bekijken samen met het bestuur en de technische staf van Pollux van jaar tot jaar wat er nodig is om een zo hoog mogelijk niveau te halen. Van daaruit beslissen we hoe groot de bijdrage van Heutink in het geheel moet zijn en uit welke vorm die bestaat. Maar het mag duidelijk zijn dat, áls we de komende jaren doorgaan als hoofdsponsor, we ook met Pollux de absolute top willen bereiken.” ■

Van Wierdens opkamertje tot ultramodern familiebedrijf in Rijssen Heutink in Rijssen is het klassieke voorbeeld van een Twents familiebedrijf, waarvan de grondlegger ergens op een zolderkamertje begon en in bijna een eeuw uitgroeide tot een innovatieve en vooruitstrevende onderneming met ruim 200 medewerkers en een omzet van ongeveer 100 miljoen euro per jaar. Anno 2007 is Heutink de marktleidende totaalleverancier voor het primair onderwijs in Nederland. Vooral de laatste jaren is er sprake van een stormachtige groei. In 1999 ‘deed’ Heutink nog 100 miljoen gulden. Overnames én autonome groei zorgden voor de huidige verdubbeling van die omzet. In 1911 begon de toen 20-jarige Reinier Willem Heutink in het opkamertje van zijn moeder in Wierden een boek- en kantoorboekhandel. In 1957 zette zoon Bertus George Heutink de werkzaamheden voort en zorgde voor een gestage groei. In 1989 werd dochter Jessica Heutink benoemd tot lid van de directie. Drie jaar later kwam haar echtgenoot Henk Fokke in dienst van het bedrijf en in 2001 werd Fokke directeur van Heutink. Jessica, die na haar huwelijk haar eigen naam blijft gebruiken, is nu algemeen directeur van de Heutink Holding. De economische ontwikkeling van het bedrijf kreeg medio jaren tachtig een geweldige boost door de oprichting van de werkmaatschappij ’t Heutink Huis. Daarmee richtte de onderneming zich op het voorgezet onderwijs, de welzijnssector en de kinderopvang. Mede daardoor ontstond

de behoefte aan een eigen informatie- en creatief afhaalcentrum. Dat werden er twee: in Rijssen en in Ede. Eind jaren negentig speelde Heutink alert in op de integratie van ICT in het onderwijs door de oprichting van Heutink ICT. Daarnaast werd de afgelopen jaren uitbreiding gerealiseerd door een aantal overnames, waaronder Induco (ontwikkelingsmaterialen voor groepen in de onderbouw), Nienhuis (speciaal gericht op Montessori-onderwijs) en GrafiMedia (drukwerk, inmiddels weer verzelfstandigd). Met alle werkmaatschappijen en geconsolideerde bedrijven levert Heutink een compleet assortiment onderwijs- en administratiebenodigdheden, meubilair, school-, peuterspeelzaal-, buitenschoolse- en kinderopvanginrichtingen, alsmede leerplanontwikkeling en –implementatie, computers en specifieke software, bijscholing van leerkracht en didactische ondersteuning. Fokke: “Eigenlijk kun je het niet zo gek bedenken op het gebied van onderwijs of wij bedenken, ontwikkelen en leveren het wel. Sommige dingen kopen we in, het meeste produceren of drukken we in eigen beheer. We streven er naar om altijd een stap vooruit te denken. Dat levert ons veel waardering op van scholen, leerkrachten en overheden. We hebben zeker concurrentie van andere bedrijven, veel zelfs, want onderwijs zal ook in de toekomst speerpunt van de maatschappij zijn. Maar er is ook veel vertrouwen dat we met onze visie en werkwijze die concurrentie het hoofd kunnen bieden.”

23

Verhuurder van hoogwerkers en bouwsteigers stapt over naar schoenen en handtassen

interview | miss jones

Van Bob de Bouwer naar Marijke Helwegen (door Danny de Vries) Achtentwintig jaar lang was hij het gezicht van PR Verhuur in Oost-Nederland. In mei van dit jaar verkocht hij zijn bedrijf met acht filialen en liet hij de wereld van de hoogwerkers, bouwsteigers, bouwketen en gereedschappen achter zich. Max Runneboom begint, ditmaal samen met zijn zus Irma, aan een nieuwe uitdaging: een exclusieve winkelketen in schoenen en handtassen Miss Jones. “Ik vind het leuk om aan iets nieuws te beginnen. Mijn broer is orthopedisch schoenmaker en mijn grootvader produceerde al rijlaarzen en zadels. Misschien zit ondernemen in onze genen.” Samen met zijn zwager begon Runneboom in 1978 met de eerste PR Verhuur in Deventer. Toen nog voornamelijk gericht op de particuliere markt, pas veel later kwam de professionele markt daarbij. “We verhuurden in eerste instantie boormachines, breekhamers en kettingzagen.” Het idee om met een eigen verhuurbedrijf te beginnen ontstond op de bouwbeurs in Utrecht. “Op de beurs stond Karwei met de franchiseketen K-rentals, overgewaaid uit Engeland. We vonden het een leuk idee, maar zagen de formule van K-rentals niet zitten.” En ze begonnen zelf, het eerste halfjaar liep de zaak redelijk. Wel moest Runneboom naast PR Verhuur via een uitzendbureau blijven werken. “We moesten zelf de markt creëren. Er was in die tijd niets te huur in het oosten, ja auto’s. Terwijl in het westen van het land de verhuurmarkt al wel begon.” Een tweede vestiging openden zij in Almelo. “Dat was eigenlijk een verkeerde keuze. We hadden toen meer naar het westen moeten gaan, naar de markt toe.”

Splitsing Na een paar jaar hard werken wilde de zwager van Runneboom eigenlijk van het Almelose filiaal af. “Ik zag daarentegen nog wel mogelijkheden.” De heren gingen uit elkaar, en allebei verder onder dezelfde naam. Runneboom bouwde zijn deel dus uit tot acht vestigingen in het oosten. De zaak in Deventer werd na het overlijden van de zwager door een Apeldoorns bedrijf overgenomen. Het mooie aan PR Verhuur was volgens Runneboom toch wel het opbouwen van de zaak. Daarom richtte hij dan ook allerlei business units op. “Op die manier konden we ons richten op specifieke doelgroepen.” Zo startte hij onder meer met een speciale sectie voor hoogwerkers en steigers, toiletverhuur, bouwketens, schilders en klimaattechniek. Twentevisie 10/2007

Met ‘Miss Jones’ willen broer Max en zus Irma Runneboom het niveau in de schoenen- en tassenbranche op Amerikaans niveau brengen. Te beginnen in Enschede.

“Voor elke unit deden we apart de marketing en hadden we specialisten aan het werk. We konden daardoor kwaliteit aan de aannemers garanderen.”

Vijf banken versleten Volgens Runneboom is de verhuurbusiness nog steeds booming en wordt deze almaar professioneler. De verhuurmarkt zal volgens Runneboom de komende jaren beheerst worden door drie, vier grote spelers. De afgelopen jaren werd hij vaak benaderd voor verkoop. “Dit jaar kwam de goede partij voorbij, H2. Zij hebben alles overgenomen en hebben nu 45 zaken in Nederland. Bovendien hebben ze ook Europese ambities, de naam PR Verhuur zal op termijn verdwijnen en worden veranderd in ‘Workx’.” Runneboom is met zijn zaak ook zorgen kwijt: “Elk jaar investeerden we meer dan de ‘cashflow’. We hebben het dan over drie miljoen euro per jaar dat extra geïnvesteerd moet worden. Dus elk jaar weer lenen bij de bank. En die zijn vrij conservatief en gaven mij zelfs het advies om het rustiger aan te doen. Ik heb in die jaren dan ook vijf banken versleten.”

Amerika Na de verkoop van PR Verhuur reisde hij met zijn zus door Amerika. “Daar hebben we veel steden bezocht,” vertelt Irma. “Aangezien ik van schoenen en handtassen houd, viel het ons direct op dat de

kwaliteit en service daar veel beter zijn dan hier.” Met ‘Miss Jones’ willen broer en zus het niveau in de branche op Amerikaans niveau brengen. Te beginnen in Enschede. “Daar zijn zo’n veertig schoenenzaken. En die zijn bijna allemaal een beetje saai en grauwig. Daar willen we verandering in brengen. Daarnaast zijn er niet veel zaken die schoenen en handtassen combineren. Terwijl het essentieel is dat het bij elkaar past.” “Misschien was Amsterdam of Rotterdam beter geweest, maar ik zie potentie in Twente. Bovendien woon ik hier met veel plezier en ligt onze zaak aan de kop van de zogenoemde ‘PC Hooftstraat van Enschede’. Dat moet dus goed gaan.” De collectie bestaat voor 80% uit Italiaanse producten. Geen casual of vrije-tijdschoenen en uitsluitend voor dames. Ook bekende ontwerpers zoals Mart Visser en Dick Boons zijn bij Miss Jones te vinden. Niet voor niets was het Mart Visser persoonlijk die de zaak begin december hoogstpersoonlijk opende. ’s Middags trad Marijke Helwegen op als gastvrouw. Het tweede filiaal wordt al in maart 2008 in Arnhem geopend. Doel is om in het eerste jaar vier, vijf vestigingen te openen. “De bottleneck voor groei in deze business is het vinden van een goede locatie en goed personeel. Vooral goed personeel is lastig te vinden. Onze eisen zijn ook dan hoog. Het moeten mensen zijn die ouder zijn dan dertig, veel ervaring hebben, servicegericht zijn en zelfstandig de zaak kunnen runnen.” n

25

De hapjes en drankjes tijdens de opnames van Memphis worden aangeboden door Twentse Catering Groep en Twentevisie.

5



 XXXMFGFSJOLOM

Memphis in beeld

impressie | memphis

Vastgoed Op 3 december vond het radiocafé Memphis plaats in het Expo Center in Hengelo. De enige gast die niet afzegde was Rudy Stroink, die breeduit vertelde over zijn bedrijf en zijn kijk op de wereld. Het restaurant van het Expo Center zat vol, deels met trouwe gasten die geen opname willen missen, maar er waren ook veel bekende en minder bekende mensen uit de vastgoedwereld. Deze en volgende pagina’s geven een impressie van deze bijeenkomst.   De volgende opname van Memphis vindt zoals gebruikelijk plaats in de TOS lounge van het Arke Stadion in Enschede op dinsdag 8 januari. De gasten zijn dan vastgoedmagnaat Klaas Hummel, Bert Nijboer die in de glasvezel bij Wessels stapt en Paul van der Merché die klust bij Multimate. Als u maandelijks uitgenodigd wilt worden voor de opnames van Memphis , dan kunt u zich voor de e-mailservice opgeven via www.twentevisie.nl. Via de Twentevisie-nieuwsbrief kunt u maandelijks per e-mail een uitnodiging ontvangen. U wordt dan ook op de hoogte gehouden van de gasten. Als u van deze emailservice nog geen gebruik maakt, kunt u zich opgeven via HYPERLINK http://www.twentevisie.nl www. twentevisie.nl. U ontvangt dan bovendien de maandelijkse nieuwsbrief die een voorproefje geeft van wat de komende uitgave te bieden heeft. De data van de overige Memphis-opnames dit seizoen zijn: 8 januari, 5 februari, 4 maart, 8 april, 6 mei en 3 juni van 17.00-18.00 uur.

Zoals gebruikelijk waren er voor de ‘vastgoed-Memphis’ op 3 december drie gasten uitgenodigd. Maar van het trio kwam uiteindelijk alleen Rudy Stroink opdraven. Klaas Hummel had een goed excuus: zjin vliegtuig kreeg pas uren later dan gepland toestemming om te ver trekken uit Engeland. Hummel heeft echter wel toegezegd op 8 januari zijn verhaal te doen. Joël van der Reijd echter weigerde in één programma te zitten met Klaas Hummel, maar wellicht dat het ‘prettige dossiertje’ over hem dat Jan Medendorp de dag voor de opname in handen kreeg hem angst inboezemde… Gelukkig had Rudy Stroink een goed verhaal, de bezoekers hebben zich niet verveeld.

Op de volgende pagina’s een vervolg van de fotoreportage van de Memphis-bijeenkomst van 3 december.

Autobedrijf Kamp uw officiële dealer

Werving, selectie & training 26

053-480 49 49 www.valkselect.nl

ValkSelect

voor Opel en Chevrolet

Tel.: 053 4754500 Fax: 053 4754535 [email protected]

Almelo Weezebeeksingel 4, tel. (0546) 822661 Rijssen Butaanstraat 4, tel. (0548) 531500

, Alle nieuwe auto s en occasions: www.autobedrijfkamp.nl

27

xx

Dé specialist in Twente in werving, selectie & detacheren van topsecretaresses

28

Willemsgang 5, Almelo T. 0546 - 639370

[email protected] www.punctuality.nl

onderwerp | onderdeel impressie | memphis

Special Events De expert in groepsreizen voor al uw opsporingen WWWPDRECHERCHEADVIESNL  

www.specialevents.nl Twentevisie 10/2007

T: 0546 628 629 Tubbergen

Van Loenshof 84 - Enschede (Winkelcentrum De Zuidmolen) www.miss-jones.nl

29

actueel | nieuws en feiten

Ondernemersnieuws De belangstelling van bedrijven, ontwikkelaars en financiers voor de herontwikkeling van gebouw Langezijds op de campus van de Universiteit Twente tot een hoogwaardig en multifunctioneel bedrijvencentrum is groot. Dit blijkt uit nader marktonderzoek van Kennispark Twente dat onlangs is afgerond. Ook de (financiële) haalbaarheid van de voorgestelde bouwconstructie is onderzocht en er is samen met de gemeente Enschede gekeken naar het vergunningentraject. Na een voorspoedig verloop van de verdere besluitvorming vindt de eerste oplevering van de oostvleugel van het pand plaats aan het einde van 2009. Het gebouw gaat een brugfunctie vervullen tussen kennis, wetenschap en bedrijfsleven. Er komt zo’n 50.000 m² vrij voor kennisintensieve bedrijven (zowel start ups als groeiers), R&D-afdelingen, technologische dienstverleners, hoogwaardige laboratorium- en productiefaciliteiten en ondersteunende faciliteiten. MEE Twente wil jongeren met een Wajong-uitkering begeleiden naar een betaalde baan in het bedrijfsleven. Mee Twente is een hulpverleningsorganisatie voor mensen met een verstandelijke of lichamelijk handicap. Zij zet het project op in samenwerking met het UWV en een aantal Twentse gemeenten. Het project moet komend voorjaar van start gaan. De jongeren gaan werkzaamheden verrichten die nu blijven liggen, zoals het opruimen van zwerfafval of het opknappen van een kantine. Ofwel: klussen waar geen (vrijwillige) mankracht of geld voor is. Recentelijk vierde Restyle Groep Nederland (RGN) in Almelo haar tienjarig bestaan. Tien jaar geleden startten Joost Nijland, Erwin Scholten en Ruud Koetsier de hun onderneming op het gebied van huisstijlimplementatie. In dat decennium groeide het bedrijf van drie naar zeventien medewerkers en een verhuizing naar een modern, nieuw pand aan de A35 is nabij. Klanten zijn onder andere TNT, Campina, Organon, Arbo Unie. Switch Automatisering heeft de 3Com ‘Wireless Partner of the Year award’ gewonnen. De landelijke automatiseerder won de jaarlijkse prijs vanwege de goede samenwerking waardoor al veel projecten zijn opgeleverd en vanwege de grote tevredenheid van opdrachtgevers. Ook prijst 3Com de kennis en ervaring van Switch op het gebied van draadloze toepassingen.

Restyle Groep Nederland (RGN) in Almelo vierde onlangs haar tienjarig bestaan.

Twentevisie 10/2007

Het nieuwe samenwerkingscontract tussen Bilderberg en Landgoed de Wilmersberg wordt ondertekend door de eigenaren mevrouw Fransen, Ferdinand Fransen en algemeen directeur Bilderberg Dries van der Vossen.

Cogas Energie is het eerste bedrijf in OostNederland dat het certificaat van een energielabel en EPA-maatwerk aan woningen en utiliteit heeft gekregen uit handen van Elco Brinkman. Met ingang van 1 januari 2008 is het wettelijk verplicht dat er een energielabel aanwezig is bij verkoop of verhuur van een woning of bedrijfspand. Het certificaat geen ionformatie over het energieverbruik van een woning. Het energielabel loopt van A t/m G: een woning met het A-label is het energiezuinigst en met het G-label het minst energiezuinig. Omdat de provincie geen extra geld geeft, moet de gemeente Hengelo bijna een half miljoen euro bijpassen voor de tweede fase van de nieuwbouw van het FBK-Stadion. In februari 2006 stelde de gemeenteraad al 2,8 miljoen euro beschikbaar voor het atletiekstadion. Daarbij ging het gemeentebestuur nog uit van een bijdrage van één miljoen van de provincie Overijssel, maar dat werd dus ruim de helft. Nu resteert een tekort van 483.564 euro, dat de gemeente Hengelo uit de algemene reserve zal moeten halen. Het Almelose assurantiekantoor Almas Derksen Groep zet zijn activiteiten voort onder de nieuwe naam Drastys MKB Verzekeraars. Ook is er onlangs een geheel nieuw management aangetreden met onder anderen directeur Martijn Hendriksen. Drastys zal zich meer dan ooit gaan toeleggen op het bedienen van de zakelijke markt.

Hengelo was geen groei meer mogelijk. HESS verwacht na de zomer van 2008 van start te gaan aan de IJzersteden. Het nieuwe Europese kenniscentrum in het Huis voor Europa, gevestigd in de voormalige bibliotheek naast het stadhuis van Hengelo, is geopend door Tweede Kamerlid Harry van Bommel. Het uitgangspunt is dat er ‘één loket’ is voor iedereen -burger, bedrijf of instelling - die informatie zoekt over wonen, werken (ook als vrijwilliger), studeren of ondernemen in Europa. Het loket is zowel persoonlijk als digitaal bereikbaar. Bilderberg intensiveert de samenwerking met Landgoed de Wilmersberg in De Lutte. Het charmante Twentse hotel krijgt de naam Bilderberg Landgoed de Wilmersberg en zal de Bilderberghuisstijl gaan voeren. Vanaf 1 januari 2008 wappert dan ook letterlijk de Bilderberg-vlag op het landgoed. Het contract voor deze samenwerking is vandaag officiëel ondertekend. Sinds 2000 is het landgoed een alliantiepartner van Bilderberg. Tevens werd bekend dat Landgoed de Wilmersberg samen met facilitair dienstverlener EW een Golden Service Award gewonnen voor “Best Schoongemaakte Project” in de categorie recreatie en cultuur.

Credion Twente uit Enschede heeft in samenwerking met het Financieel Opleidingsinstituut (FOI) als eerste in Nederland een speciale certificering ontwikkeld die is goedgekeurd door de Stichting Certificering Financiële Educatie. De (kennis)doelen zijn financiële analyse en beoordeling, juridische aspecten, fiscaliteiten, financieringsconstructies en bedrijfsovername. HESS AAC Systems heeft op bedrijventerrein De Marssteden een bedrijfskavel van 10.544 m² gekocht ten behoeve van de bouw van een nieuw bedrijfspand. HESS AAC Systems ontwerpt en bouwt modules en complete productielijnen voor het produceren van cellenbeton, beton en kalkzandsteen. Op de huidige bedrijfslocatie in

Afgevaardigden van Cogas ontvangen uit handen van Elco Brinkman het energieprestatiecertificaat.

Persberichten kunnen per e-mail worden toegestuurd aan [email protected]. Tekst als word-bestand, eventuele foto’s of ander illustratiemateriaal als jpeg, 300 dpi.

31

Lange, zware vrachtwagens zouden infrastructuur beschadigen, volgens minister Eurlings interview | transport

Rem op eco-combi’s

Deze lange, zware vrachtwagens worden vooralsnog geweerd van de Nederlandse wegen. Volgens minister Eurlings omdat ze schade aan de infrastructuur veroorzaken. Onzin, zegt de sector.

(door Gerrit Strijbis) De opmars van lange en zware vrachtauto’s (LZV) lijkt voorbij. Tot ergernis van de transportwereld overweegt minister Eurlings het maximale gewicht van eco-combi’s van zestig naar vijftig ton te verlagen. De Overijsselse transporteurs vinden dat de minister hiermee de kip met de gouden eieren slacht. Robert Tielbeke begrijpt er niets van. De overheid dwong de transportondernemer uit Lemelerveld per 1 november zijn vier eco-combi’s te vervangen door conventionele vrachtauto’s. Hiermee valt een investering van honderdduizend euro in het water. Om dezelfde hoeveelheden op het traject tussen Zwolle en Breda te blijven vervoeren, moeten conventionele vrachtauto’s jaarlijks vierhonderdduizend kilometer extra afleggen. Tielbeke behoorde tot de deelnemers aan de proef met LZV’s of ecocombi’s. Aan deze proef met vrachtauto’s van maximaal 25,25 meter en 60 ton namen 162 combinaties van 76 bedrijven deel. Bolk uit Almelo, Muller uit Holten, Brink uit Hardenberg en Pack2Pack uit Zwolle deden ook mee aan de proef.

Minder verkeersdoden Minister Eurling noemt de mogelijke slijtage aan de infrastructuur als argument. Tielbeke vindt dit onzin: “Door het grote aantal assen van een ecocombi is de asdruk lager dan van conventionele Twentevisie 10/2007

combinaties. Daarnaast meet de minister met twee maten. Twee achter elkaar rijdende zandauto’s zijn korter dan 25,25 meter, maar wel zwaarder dan een eco-combi.” Peter van Rheenen, beleidsadviseur bij verladersorganisatie EVO, vertelt dat de combinaties van zestig procent van de huidige deelnemers zwaarder zijn dan vijftig ton. Hij noemt eco-combi’s goed voor de verkeersveiligheid, het milieu en de economie. Omdat vrachtauto’s minder kilometers afleggen, daalt het aantal verkeersdoden met gemiddeld zeven slachtoffers. De door het vrachtverkeer veroorzaakte CO2-uitstoot vermindert met 5,8% en die van NOx met vier procent, de brandstofkosten dalen met 33 procent per ton/kilometer. De transportkosten dalen, afhankelijk van het bedrijf, met tien tot vijftig procent. Hij stelt dat er geen bewijzen bestaan dat eco-combi’s de infrastructuur extra beschadigen: “Onderzoeken in Duitsland hebben uitgewezen dat deze combinaties juist minder schade aanrichten.”

Chauffeurstekort Voor de overige deelnemers uit Overijssel heeft de veranderde wetgeving nauwelijks effect op de bedrijfsvoering. Wel scharen zij zich achter de brancheorganisaties die proberen de minister alsnog op andere gedachten te brengen. Alleen Henk Brink van Brink Transport uit Hardenberg noemt het besluit van de minister verstandig. Hij stelt dat een maxi-

mumgewicht van zestig ton de Nederlandse positie verzwakt in de onderhandelingen voor toelating van eco-combi’s op het buitenlandse wegennet. Andre Pluimers van Bolk Transport ziet dit geheel anders. Hij noemt de gewichtsreductie een halfbakken compromis waarmee de overheid zowel de transportsector als tegenstanders tegemoet komt: “Met dit beleid smoort de minister een kansrijk initiatief.” Hij vindt eco-combi’s een oplossing voor de milieuproblematiek, het fileprobleem en het chauffeurstekort: “Met een gewichtsreductie beperken we de voordelen en ontpopt het ei van Columbus zich als een windei.” Het financiële voordeel van eco-combi’s voor transportbedrijven speelt nauwelijks een rol. Pluimers: “Door de concurrentie in de transportwereld profiteren uiteindelijk alleen de verladers en consumenten.” Hij heeft de minister dan ook een brief gestuurd met het voorstel de belasting op eco-combi’s te verhogen. Van de opbrengsten zou de overheid de reparatie van kwetsbare punten in de infrastructuur kunnen financieren. “Voor de sector beperken de voordelen zich dan tot een bijdrage aan de oplossing van het chauffeurstekort, maar we vinden wel dat de eco-combi voor de maatschappij als geheel een belangrijke bijdrage levert.” Robert Tielbeke geeft Pluimers slechts deels gelijk: “De economische winst valt op termijn inderdaad weg. Met het aanbod van een extra heffing erkennen wij dat eco-combi’s de infrastructuur extra beschadigen, dat is volgens mij niet terecht.” ■

33

Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op www.twentevisie.nl

column | werving en selectie

Vissen in een verborgen vijver De wereld verandert sneller dan ooit. Opgezweept door de ontwikkelingen op het gebied van automatisering en  telecommunicatie moeten we ons bijna dagelijks leren aanpassen. Heeft u al eens geprobeerd aan de jeugd uit te leggen dat je ‘vroeger’ een telefoonnummer moest ‘draaien’ in plaats van drukken? En dat mobiele telefoons niet eens bestonden? En dat uw eerste PC een harde schijf van 20 MB had? Een beetje telefoon heeft tegenwoordig al vele malen groter geheugen! Dit alles verbleekt nog bij virtuele werelden zoals Second Life. Ooit van gehoord? Ver van uw bed? Er zijn bedrijven die daar al virtuele kantoren hebben geopend en daar zaken doen. En bent u zelf al actief op Hyves? Of op LinkedIn? Staat uw CV of uw vacature al op Jobsites? Stilstand is achteruit gang. Dit geldt in het huidige tijdperk meer dan ooit! Maar we hebben goed nieuws voor diegenen onder u voor wie Second Life nog echt een stap te ver is. Er is nog een andere ‘virtuele wereld’, die dichter bij de ‘gewone wereld’ ligt. Met goede wil en de juiste inspanningen is dit een wereld waar veel kansen verborgen liggen: de ‘latente wereld’. Wat is latent? Volgens VanDale.nl (tsja die zijn ook al digitaal): la•tent (bn.) 1. verborgen blijvend. Hier liggen - verborgen onder de oppervlakte - latente behoeftes, latente vacatures en latent werkzoekenden. In de werving & selectie een steeds belangrijker wordende wereld. De vijver van actief werkzoekenden raakt namelijk snel leeg en er hangen steeds meer hengels in. Tijd om in de latente vijver te gaan vissen dus!

Commercie Ook de wereld van commercie is sterk aan verandering onderhevig. Productenverkoop is bijna met uitsterving bedreigd. Conceptueel verkopen (of consultative selling) is de huidige stijl, hierover schreven we al in een vorige column. Maar ook hier ligt een wereld van latente behoeftes verborgen! Met de juiste vraagtechnieken krijgt u deze boven tafel en creëert u een kans om voor deze - vaak ook voor de klant verborgen - behoeftes een oplossing te bieden!

Vacatures Op die manier lopen wij tegen latente behoeftes bij onze opdrachtgevers. In de dagelijkse drukte moet de aandacht worden verdeeld. En helaas blijven daarbij ook wel eens essentiële zaken onderbeTwentevisie 10/2007

licht. Zoals de invulling van commercie binnen een bedrijf. Op dit moment komen we veel tegen dat bedrijven niet concreet op zoek zijn naar een extra commerciële medewerker, maar aangeven: een goede verkoper is altijd welkom. Een latente vacature dus. Daarnaast horen we steeds vaker dat de begeleiding van de verkopers er door de dagelijkse drukte bij inschiet. Een externe Sales Coach kan het rendement van Sales Professionals snel en meetbaar verhogen. Al eens aan gedacht? Misschien ook wel een latente behoefte…

Latent werkzoekenden Misschien bent u er zelf wel een: een latent werkzoekende. Op basis van een arbeidsmarktonderzoek bleek in 2006 al dat maar liefst 55% van onze doelgroep latent werkzoekend is, dat is één op de twee! Op basis van onze ervaringen durven we zelfs te beweren dat dit momenteel wel drie op de vier is! Wat is dan een latent werkzoekende? Simpel gezegd is dat iemand die op dit moment een baan heeft waar hij/zij het op zich prima naar zijn/haar zin heeft. Misschien leest u in bovenstaande zin: ‘op zich’ en ‘prima’, signalen die duiden op latente behoeftes! Er zijn dus zaken die hij/zij mist in zijn/ haar huidige baan. Deze zijn echter niet van dusdanige aard dat er actief gezocht wordt naar een andere baan, maar… Als er een goede kans voorbij komt, staat hij/zij er wel open voor om hierover na te denken of zelfs de stap te wagen. Heeft u er al eens over nagedacht wat u mist in uw huidige baan? Misschien bent ook u wel latent werkzoekend…

Als u besluit te werven -ongeacht het wervingskanaal - denk er dan aan om duidelijk te communiceren wat u als werkgever te bieden heeft! Kijk eens goed in de spiegel: is uw bedrijf een aantrekkelijk bedrijf om te werken? Zijn de vacatures uitdagend genoeg? Is de sfeer op de werkvloer goed?

Uw eigen vijver Last but not least: één op de drie werknemers is latent werkzoekend. Ook binnen uw bedrijf dus! Voert u wel eens een echt goed gesprek met uw mensen om erachter te komen of ze tevreden zijn met hun baan. Vertellen ze het u? Of kan een buitenstaander beter zo’n gesprek aangaan? Misschien moet u in uw eigen latente vijver vissen om te voorkomen dat uw visjes wegzwemmen… ■

De latente vijver! Vanzelfsprekend staat de vraag: ‘Hoe komen we in contact met de latent werkzoekenden?’ centraal in onze huidige strategiebepaling. Een belangrijk gedeelte van deze latente vijver hebben wij als gespecialiseerd bureau in kaart in ons digitale bestand (tsja… ook de ‘kaartenbak’ is verleden tijd). En geloof ons: daar zitten we in deze markt bovenop. Misschien heeft u ook nog wel zo’n bestand ergens in het archief. Daarnaast moet u niet onderschatten hoe groot uw netwerk is. Bovengenoemde Hyves en LinkedIn vormen een digitaal netwerk en zijn krachtig doordat u mensen via-via leert kennen. Dat kan natuurlijk in de ‘normale wereld’ ook (u kent ons en…;-) ). Ook jobsites kunnen een oplossing bieden. Onze ervaringen zijn echter dat daar maar een zeer gering gedeelte van de latent werkzoekenden te vinden is. Er is namelijk een risico dat uw werkgever uw gegevens hier terugvindt!

Steven Duinhouwer en Marc Bekker Directeuren bij Visie Sales Professionals

37

vastgoed | transacties

Vastgoed transacties Almelo u ten Hag bedrijfsmakelaars heeft circa 772 m² kantoorrruimte aan de Wierdensestraat 40 verhuurd aan Koninklijke ten Cate N.V. u U niek Bedrijfsmakelaars heeft namens een

projectontwikkelaar circa 65 m² bedrijfsruimte verhuurd aan de Virulyweg 41G. De huurprijs bedraagt € 77,- per m² en de huurder is Lichtwijzer. u ten Hag bedrijfsmakelaars heeft circa 435 m²

kantoorruimte) aan de Ootmarsumsestraat 73 verkocht aan een belegger.

m² kantoorruimte) aan de Windmolenweg 42 verkocht aan een dokterspraktijk. Meerman Makelaars heeft de aankoop begeleid. Borne u U niek Bedrijfsmakelaars heeft namens een belegger c.q. ontwikkelaar circa 500 m² winkelruimte verhuurd aan Leads Jeans & Fashion aan de Hofstraat ong. u Uniek Bedrijfsmakelaars heeft collegiaal met

ten Hag Makelaars namens een particuliere belegger circa 1.180 m² bedrijfs-/showroomruimte en circa 350 m² kantoorruimte verhuurd aan de Vonderweg 42-44. De huurprijs bedraagt circa € 80.000,- per jaar. De huurder is een autogroothandel.

wikkelaar circa 85 m² bedrijfsruimte verkocht aan de Virulyweg 43/B. De koper is Mc Donald’s Almelo. De koopsom bedraagt € 61.000,- v.o.n.

Enschede u A an het Van Loenshof 84 heeft ten Hag bedrijfsmakelaars circa 130 m² winkelruimte verhuurd aan schoenenwinkel Miss Jones.

u Namens een projectontwikkelaar heeft Uniek

u S nelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f.

Bedrijfsmakelaars circa 81 m² bedrijfsruimte aan de Virulyweg 43B verkocht aan een particulier. De koopsom bedraagt € 61.000,- v.o.n.

heeft namens haar opdrachtgever, een particuliere belegger, de bedrijfs/kantoorruimte met een oppervlakte van circa 1.325 m² aan de Kopersteden 16+16a verhuurd aan Inhome Geas B.V. De huurprijs is niet bekend gemaakt.

u Uniek Bedrijfsmakelaars heeft namens een ont-

u S nelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f.

heeft namens haar opdrachtgever, Schröder Vastgoed, 763 m² kantoorruimte in de kantoortoren Magna Porta aan de Twentepoort West 10 verhuurd. De huurder is Daniëls Huisman Advocaten. De huurprijs is niet bekend gemaakt. Boekelo u ten Hag bedrijfsmakelaars heeft het voormalige gebouw van Conrad Electronics (circa 560

u ten Hag bedrifjsmakelaars Enschede/IBG heeft

voor de Stichting Leerplanontwikkeling (SLO) circa 2.680 m² kantoorruimte aangehuurd in kantoorgebouw De Wolk aan de Piet Heinstraat 12-12A. u GS Glastechniek B.V. heeft de bedrijfsruimte met

showroom en kantoren aan de Tinsteden 16 gekocht. De koopsom is niet bekend gemaakt.

Daniëls Huisman Advocaten huurde kantoorruimte in kantoortoren Magna Porta in Almelo.

Snelder Zijlstra bedrijfsmakelaars v.o.f. trad op namens de verkoper. u A an de Lasondersingel 94 heeft ten Hag

bedrijfsmakelaars een kantoorvilla - gehuurd door een belastingadviesbureau - aangekocht voor een particuliere belegger. u Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. heeft

namens haar opdrachtgever, Schröder Vastgoed, 763 m² kantoorruimte in de kantoortoren Magna Porta aan de Twentepoort West 10 verhuurd. De huurder is Daniëls Huisman Advocaten. De huurprijs is niet bekend gemaakt. u DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft namens een particu-

liere belegger bemiddeld bij de verhuur van de monumentale kantoorvilla aan de Emmastraat 2. De huurder is SpeakUp B.V. en de huursom bedraagt € 23.750,- per jaar. u Namens de verhuurder, een particuliere beleg-

ger, heeft Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. 160 m² kantoorruimte aan de Oostveenweg 96 verhuurd aan FNV Enschede. De huurprijs bedraagt € 13.500,- per jaar. u Namens een particuliere belegger heeft DTZ

Zadelhoff v.o.f. bemiddeld bij de verhuur van de Kuipersdijk 44. De huurder is GPM en de huursom bedraagt EUR 10.800,- per jaar, te vermeerderen met BTW.

Deze bedrijfsruimte met kantoorruimte met respectieve aan de Tinsteden 18 in Enschede is verhuurd aan Dutch Solar Systems B.V. + Globe Food Equipments B.V.

Twentevisie 10/2007

Enter u ten Hag bedrijfsmakelaars heeft circa 1.180 m² bedrijfsruimte met circa 350 m² kantoor aan de Vonderweg 42-44 verhuurd aan Viscaal Auto’s.

›

39

vastgoed | transacties

Hengelo u Aan de Drienerstraat 59 is circa 93 m² winkelruimte verhuurd aan Knip & Go. De huurprijs bedraagt € 11.750,-. Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars bracht de transactie tot stand namens de verhuurder.

u Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars

u DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft namens een parti-

u In het project Kanaalkwartier zjin door bemid-

culiere belegger bemiddeld bij de verkoop van een kantoorpand van circa 770 m² vvo aan de Demmersweg 104. De koper is Dragtstra Beheer en de koopsom is niet bekend gemaakt.

deling van Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars twee nieuw te realiseren bedrijfsunits van elk circa 200 m² verkocht. De koopsommen bedragen naar verluidt € 175.000,- per unit.

heeft namens de eigenaar circa 235 m² bedrijfsruimte met circa 62 m² kantoorruimte aan de Opaalstraat 10 verhuurd aan Mads V.O.F. Met deze transactie is een huurprijs gemoeid van € 21.500,-.

u Krudes Weda Accountancy heeft in het kantoor-

verzamelgebouw aan de Welbergweg 120-144 een kantoorunit van circa 95 m² op de begane grond gehuurd. De huurprijs is niet bekend gemaakt. Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. bracht deze transactie namens de verhuurder, een institutionele belegger, tot stand.

Nijverdal u Levite Makelaars verkocht namens de eigenaar drie bedrijfsruimtes met een b.v.o. van elk 90 m² en een bedrijfsruimte met een b.v.o. van 205 m² aan de Energiestraat 23 aan een particuliere belegger.

u Uniek Bedrijfsmakelaars heeft namens een par-

u Namens de eigenaar verkocht Levite Makelaars

ticulier circa 5.600 m² commerciële ruimte verkocht aan de Wegtersweg 80, 82, 84 & 102. Uniek trad op namens de verkoper en ten Hag Makelaars namens de koper, eveneens een particuliere belegger.

verkocht een bedrijfsunit van 225 m² aan de Alexander Bellstraat 3 aan een Nederlands overslagbedrijf voor een machinefabriek in Hongarije. u T ML Makelaars verkocht een bedrijfshal

u ten Hag bedrijfsmakelaars heeft circa 245 m²

kantoorruimte aan de Platinastraat 100 verhuurd aan een financiële adviesgroep.

met buitenterrein van circa 3400 m² aan de Handelsweg 9 aan Lohuis Transportbedrijf. De koopprijs bedroeg € 600.000,- k.k.

u Uniek Bedrijfsmakelaars en ten Hag Makelaars

u Restaurant Bosporus aan de Grotestraat 232

hebben per 1 april 2008 namens een particuliere belegger circa 1.750 m² winkelruimte aan de Wegtersweg 80-84 verhuurd aan het Keukenhuis en Concept 3000

werddoor TML Makelaars verkocht aan het Griekse restaurant Athene Palace, dat moest verhuizen.De verkoopprijs bedraagt naar verluidt circa € 900.000,- k.k.

Krudes Weda Accountancy heeft in het kantoorverzamelgebouw aan de Welbergweg 120-144 in Hengelo een kantoorunit rond gehuurd.

u TML Makelaars verkocht namens Meulenbelt

Beheer circa 495 m² winkelruimte aan de Grotestraat 188 aan Klompjan Exploitatie B.V. te Laren (NH). De koopprijs werd niet bekend gemaakt. Namens de koper verzorgde TML Makelaars de verhuur aan Top-1-Toys; de huurprijs bedraagt circa € 40.000,- per jaar. u Het winkelpand aan de Grotestraat 200 is door

TML Makelaars namens Witteveen Vastgoed verkocht aan twee particuliere beleggers. De koopprijs is niet bekend gemaakt. u N amens een particuliere belegger werden

door TML Makelaars circa 200 m² bedrijfshallen, met circa 50 m² kantoren aan de Rudolf Dieselstraat 16 en18 verkocht aan machinefabriek Smits te Ommen. De koopprijs bedroeg circa € 455.000,- k.k. u A utobedrijf Vogel kocht circa 3000 m²

industrieterrein op ’t Lochter aan de Wierdensestraat. TML Makelaars trad op namens Bouwbedrijf Roosdom. De koopprijs werd niet bekend gemaakt. Rijssen u Teunis Beheer B.V. verhuurde aan het nieuwe distributiecentrum van TNT circa 800 m² bedrijfshal aan de Galvanistraat 11. De huurprijs bedraagt circa € 40.000,- per jaar. TML Makelaars trad op namens de verhuurder. u J a w i C l e a n i n g h u u r t d e b e d r i j f s h a l

Kalanderstraat 20 B voor circa € 1000,- per maand van een particuliere belegger. TML Makelaars verzorgde de transactie. u T ML makelaars verhuurde namens ontwik-

kelingsmaatschappij Explorius B.V. de kantoorruimte aan de Galvanistraat 7 voor circa € 12.000,- per jaar. n

Dragtstra Beheer kocht dit kantoorpand aan de Demmersweg 104 in Hengelo. 

Twentevisie 10/2007

Rectificatie In de vorige uitgave van Twentevisie zijn de bijschriften bij de panden aan de Hengelosestraat 46 en de Hengelosestraat 52 per abuis verwisseld.

41

actueel | personeelstransfers

“Kennis is macht, maar passie is machtiger”

Mens en organisatie Voor de maand december werden de volgende opmerkelijke transfers op management- en directieniveau in Twente bij de redactie van Twentevisie aangemeld. Outplacementbureaus, werving- en selectiebureaus, bedrijven of instellingen, maar ook nieuwe medewerkers zelf kunnen recente transfers doorgeven aan de redactie van Twentevisie via www.twentevisie.nl (voorpagina, rechts in de menubalk). John Stampfel is per 1 december a.s. benoemd tot algemeen directeur van Eaton Holec in Hengelo. Stampfel werkt al sinds 1991 bij Eaton en is afkomstig van de Eaton-vestiging in Fayetteville, North-Carolina, USA. Stampfel volgt Steven Castelein op, die begin januari zal terugkeren naar de US.

Tom Konter Eddy Lelifeld (45) uit Hengelo begint 7 januari bij Ankerslot BV te Enschede als Commercieel Manager. Hij wordt verantwoordelijk voor het gehele commerciële beleid van de onderneming. Voorheen werkte hij als Hoofd afdeling Werkvoorbereiding en Realisatie Regio Noord bij @Home BV.

Eddy Lelyfeld Gerard Twickler (48) wordt met ingang van 1 februari de nieuwe gemeentesecretaris van Hof van Twente. Het college verwacht in Gerard Twickler een manager te vinden die de verdere ontwikkeling van de organisatie op een constructieve wijze kan vormgeven. Gerard Twickler heeft ruime kennis en ervaring als gemeentelijk manager.

John Stampfel Per 1 januari 2008 is Bert Wermer (45) uit Enschede benoemd tot adjunct directeur bij Wegter Consumenten. Tot voorkort was Wermer werkzaam bij de firma Hatefa Lakatex bv in Haaksbergen. Daarvoor heeft hij diverse directiefuncties bekleed bij Van Heek- Ten Cate NV. Jan Bron (58) wordt in Hengelo de opvolger van Hans Kok, die binnenkort wordt geïnstalleerd als burgemeester van Hof van Twente. Op dit moment is Bron nog werkzaam als ambtenaar van de gemeente Enschede. Na de vuurwerkramp in Enschede was hij betrokken bij de wederopbouw van Roombeek. Arjan Schipper RA en mr. Marcel Kocks vormen de nieuwe directie van KroeseWevers in Emmen. KroeseWevers Accountants en Belastingadviseurs en Deloitte hebben overeenstemming bereikt over de overname van de Deloitte-vestiging in Emmen. De verkoop omvat de MKB Accountancy & Advies praktijk, een gedeelte van de cliëntenportefeuille gericht op de loonverwerkingsactiviteiten en de fiscaal adviespraktijk met betrekking tot deze portefeuilles. Tom Konter (31) uit Enschede start per 2 januari bij Deli-XL te Lochem als verkoopleider. Hij wordt verantwoordelijk voor de sales buitendienst. Voorheen werkte hij als Sales Manager key-accounts bij EW Cleaning Trade te Arnhem

Twentevisie 10/2007

Albert Walda en Roy ten Voorde vormen per 1 januari 2008 de directie van de Woningcentrale. Zij richten zich op onderhoud in woningen van particuliere woningbezitters door middel van onder andere een jaarlijkse keuring, Ivar ten Velde heeft per 1 november de functie als Business Director bij NykampNyboer in Oldenzaal aanvaard. Hiervoor is Ten Velde werkzaam geweest voor VNO NCW Twente waar hij Regio Manager was.

Ivar ten Velde Pamela Boumeester is vanaf heden aangesteld als voorzitter van de raad van toezicht bij TSM Business School. Ze volgt Bram Hulshof op. Boumeester was voorheen directievoorzitter bij NS Poort.

Deze pagina wordt samengesteld door Joost Luttikhuis, directeur van Cevae TopSelect. Objectief, in samenspraak met de hoofdredactie.

Naam: Ineke van Mechelen-de Vries Kinderen : Thom (17 jaar) Vorige functie: Directeur Preferred Banking ABN AMRO Enschede Nieuwe functie: Relationship Manager Health Care & Public Sector ABN AMRO Waarom heb je de overstap gemaakt? De opdracht die ik meekreeg toen ik in de vorige functie begon was het formeren van een sterk team. En die opdracht was naar onze mening afgerond. Deze functie werd me aangeboden en deze sector heeft echt mijn interesse. Daarnaast krijg ik weer een eigen portefeuille, die ik in de vorige functie door de grootte van het team niet kon hebben. En ik ben een echte relatievrouw, dus dat ik weer extern bezig kan zijn is erg plezierig! Is de functie erg anders dan die bij ABN AMRO? Ik heb inderdaad verschillende functies bekleed bij de bank, waaronder functies op accountmanagement en management. Het is anders in de zin dat het een uiterst uitdagende markt is. Geduld is een belangrijke eigenschap wanneer je iets wilt betekenen in deze markt. Je hebt een behoorlijke groei doorgemaakt bij ABN AMRO. Had je dat zo gepland? Nee, ik heb nooit aan carrière-planning gedaan. Ik ben zo’n 20 jaar geleden begonnen bij AMRO Bank, heb daarna gewerkt bij de ABN en ben na de fusie 1991 niet meer weggegaan. Ik heb altijd voldoende uitdaging gevonden in mijn werk door de vele mogelijkheden, ik heb altijd mijn grenzen kunnen verleggen en ik heb altijd volop genoten van mijn werkzaamheden Hoe denk je dat mensen aan wie je leiding gaf jou typeren? Ik denk, en hoop, als een warm sociaal betrokken en rechtvaardig persoon. Ik vind het coachen van mensen, zodat ze zich kunnen ontwikkelen, heel erg leuk om te doen. Ik wil in mijn functie als mens kunnen functioneren. Dat menselijke aspect, ook in het zakendoen, is voor mij erg belangrijk.

43

IKT Visie op…

Twentse netwerken

De illusies van George Parker 54 Toon Heinhuis doet 56 in oud metaal TRIZ voor snelle 59 productinnovatie Twente Concert 2007 60 MVO is voor iedereen 62 Scope en IKT-nieuws 63 Twente Agenda 64

Op 21 november jl. werd de Twente Index 2007 gepresenteerd, de derde in de reeks. Naast een aantal sociaal economische vergelijkingscijfers, was deze keer gekozen voor het thema ‘Netwerken in Twente’, waarbij op een goede en genuanceerde manier de Twentse netwerken werden belicht en vergeleken met die van de regio ArnhemNijmegen. Volgens het rapport kun je op verschillende manieren tegen netwerkdichtheid aankijken: enerzijds als bron van kapitaal en anderzijds als een teken van een geringe gerichtheid naar buiten. Verreweg het grootste genoemde netwerk is de Industriële Kring Twente, met meer dan 1150 deelnemers, met de TOS (FC Twente) met 450 deelnemers als tweede. Uit het rapport blijkt dat Twente een groter aanbod van bedrijvenclubs heeft dan Arnhem-Nijmegen, en dat ook dat meer bedrijven lid zijn van meerdere clubs. Eén van de vragen die door de onderzoekers niet bevestigend is beantwoord, was of deze veelheid aan netwerken ook verstikkend kan werken. Een vraag, maar geen conclusie. En wat staat er dan als kop in de regionale pers? ‘Twents netwerk kan ook verstikkend zijn’. Over ongenuanceerd commentaar gesproken. Er staan juist veel positieve dingen in de rapportage over de rol van netwerken. En juist IKT zorgt er mede voor dat er, waar zinvol en mogelijk, wordt samengewerkt met andere organisaties om dingen voor Twente gedaan te krijgen. Dat blijkt uit gezamenlijke standpunten en rapporten, maar ook uit gecombineerde bijeenkomsten. Ondernemers kijken echt wel naar de doelstelling van een organisatie, alvorens ze besluiten lid/deelnemer te worden: er moet iets voor hen in zitten. IKT wil een zeer open organisatie blijven die ook in de toekomst gezamenlijk wil blijven optreden met andere organisaties en overheden om standpunten duidelijk te maken en de Twentse industrie nog beter op de kaart te zetten! Geert de Raad Voorzitter IKT

Stichting Industriële Kring Twente - Postbus 5501, 7500 GM Enschede - Tel. 053 - 48 49 980 - Fax 053 - 48 49 985

| Twentevisie | Jaargang 19 | Nummer 10 | December 2007 |

Bij George Pa r k e r

Het gevoel wint

d ra a i t a l l e s o m e m o t i e

van het verstand De mens reageert slechts voor 5% op basis van het verstand. De rest is emotie. Een moeder laat de pijntjes bij een kind verdwijnen door een combinatie van taal, gedrag en materie (een pleister op een amper zichtbare wond). Op eenzelfde wijze kun je ook in de volwassen wereld het brein bespelen en deuren openen. Hét werkterrein van goochelaars en illusionisten, maar ook van de marketing & sales en andere bedrijfsprocessen. “Het gaat er om wat men wil zien. Speel daar dus op in.” Parker vindt het daarom weggegooid geld om alle energie te stoppen in die 5% die op het verstand werkt en die 95% gevoel en emotie onaangeroerd te laten. “Total Quality Management, Balance Score Card en alle andere fraaie theoretische modellen zijn er op gebaseerd dat je dingen kunt meten en vanuit die gegevens kunt sturen. Het kost enorm veel energie, maar het resultaat is een sturing gericht op die schamele 5% verstand.” Volgens Minzberg moet een board van een bedrijf puur sturen op financiële cijfers. “Maar daarmee haal je de ziel uit het bedrijf en verdwijnt de liefde voor het vak. Stuur op emotie en gebruik die emotie om weer creatief te worden.” De kenniseconomie loopt, volgens Parker, op zijn eind. We moeten overschakelen op de creatieve economie. “Dat betekent samenwerken en samen op ideeën komen. Dat kan niet top-down, maar is een proces zoals zich dat nu al in de chatrooms afspeelt. De jeugd weet hoe dat moet; de zittende generatie nog niet.”

54

Belangrijk is een context te scheppen waarbinnen veranderingen tot stand kunnen komen. “En dat kan niet in een organisatie die puur gestuurd wordt op cijfers en waaruit alle creativiteit is verdwenen.”

Veranderen Tussen alle showelementen door kwamen de dieper liggende boodschappen naar voren waar George Parker uiteindelijk voor gekomen was. En die vielen bepaald niet in de categorie illusies. Zijn jarenlange ervaring in het bedrijfsleven en organisaties zijn door Parker omgezet naar inspirerende inzichten die hij met veel overtuiging over weet te brengen op zijn publiek.

George Parker: Illusionist of kwaliteitsgoeroe?

De Stichting Kwaliteit Twente, waarin naast IKT ook de Kamer van Koophandel en de Kwaliteitskring Twente participeren, had voor haar jaarlijkse kwaliteitsdag een wel heel bijzondere performer uitgenodigd: George Parker. Illusionist en motivator, maar ook een kwaliteitsdenker die uitgaat van de macht van het gevoel en de ondergeschikte positie die het verstand inneemt bij waarnemingen en beslissingen. De roem van deze uitvinder van het begrip ‘Lecture Show’ was hem vooruit gesneld, want hij

trok bijna 200 toeschouwers. Hij boeide tot het laatste moment; vanaf de eerste seconde werden de toehoorders meegezogen in de wervelwind van theorieën, beeldspraak en af en toe een goocheltruc. Om na anderhalf uur te eindigen met het twijfelachtige besef dat alles illusie is en dat niets is wat het in eerste instantie lijkt.

Dynamisch netwerk van Twentse ondernemingen

(door Niko Wind en Linda Klein Overmeen)

Bijvoorbeeld de ‘AOW-theorie’(niet te verwarren met de gelijknamige staatkundige variant). Een belangrijk struikelblok dat Parker al in heel veel organisaties tegenkwam is het feit dat mensen heel moeilijk in staat blijken gefundeerde gebruiken en gevestigde werkwijzen te veranderen. Eén van de oorzaken is het AOW-effect: Aanname, Overtuiging, Waarheid. Oftewel: de bewustwording dat een situatie een ongewenste situatie is geworden, dit vervolgens zo lang laten duren dat de situatie vertrouwd wordt om in het laatste stadium uiteindelijk helemaal te vergeten dat de situatie ongewenst is. Eigenlijk een nogal onnatuurlijk proces: een kind speelt ook niet langer met zijn blokken op het moment dat de lol eraf is. Wat is dan de motivatie, zowel bij een organisatie of in een persoonlijke situatie, om toch op dezelfde voet door te gaan? Een inspirerende vraag die ongetwijfeld veel luisteraars stof tot overpeinzing gaf.

www.ikt.nl

Creatief of reactief Kwaliteit betekent volgens George Parker creativiteit: het sturen van de werkelijkheid op basis van wat je wilt. De tegenpool van reactiviteit. Dus uitgaan van de mogelijkheden die er zijn en andere opties negeren. “Als je echt wilt innoveren, moet je stoppen met het herhalen van het verleden en beginnen met het repeteren van de toekomst.” Als fraai voorbeeld had George Parker het (waargebeurde) verhaal van de gemeente die met hulp van externe deskundigen wilde overgaan op kortere rapporten. Twee jaar later en twee ton lichter kwamen ze tot de ontdekking dat er niets was veranderd en dat men er alleen rapporten over had geschreven. “Van enige creativiteit en toekomst gericht denken was hier geen sprake.” Ook op dit gebied is er weer sprake van een massale afwijzing van het emotionele. Volgens Parker is 80% van ons handelen reactief en gaat men uit van de realiteit die anderen ons voorhouden. Hij hekelde de manier waarop organisaties, wanneer zij eenmaal beseffen dat het anders moet, beoogde veranderingen doorgaans doorvoeren. Er worden allerlei interessante doelstellingen geformuleerd en plannen gemaakt om deze doelstellingen te behalen. Een voorbeeld daarvan is de veel gebruikte SMART-doelstelling, die door Parker compleet van tafel werd geveegd door hardop de vraag te stellen: “Wat is een doel waard als je er een tijd en resultaat aan koppelt?” Hiermee dood je de beoogde groei immers al voordat deze überhaupt begonnen is.

Jezelf blijven En dan de eindeloze vergaderingen die doorgaans gepaard gaan met veranderingsprocessen. Parker pleit er vurig voor de vergadercultuur te doorbreken door deze bijeenkomsten te gaan gebruiken als een moment om gezamenlijke ideeën te creëren, in plaats van eindeloos over elkaars standpunten te discussiëren. Kortom: doorbreek de spiraal van praten, rapporteren, praten over het rapport, weer rapporteren enzovoorts en kom tot acties. Niet denken, maar doen. En je daarbij niet te snel uit het veld laten slaan: “Dat je iets niet kunt, wil niet zeggen dat je het niet kunt leren”. En: “Wanneer je altijd jezelf blijft, zul je ook nooit boven jezelf uitstijgen”. Parker sprak veel over psychische uitdoving: je hebt het met de ogen wel gezien, maar niet met de geest. En hij illustreerde dit met simpele trucs uit de wereld van de illusionisten en goochelaars. In de slotfase kregen de toehoorders zelfs een kijkje achter de schermen van een goocheltruc. Hiervoor werd het gezelschap opgesteld in een soort arena vanwaar men vanuit verschillende standpunten kon zien hoe de illusionist zijn publiek voor de gek hield. Oftewel: hoe het brein het inderdaad blijft winnen van ons verstand. Parker deed dit aan de hand van een truc met een touw dat suggestief door een vrijwilliger in stukjes gesneden werd. Echter, zo bleek later, in werkelijkheid bleef het touw gewoon heel. Hoewel er een zeer uitgebreide uitleg volgde van de truc en zijn valkuilen bleef het voor menigeen een raadsel. Ik stond erbij en ik keek er naar… ■

55

Toon Heinhuis wil s t e e d s

Oud metaal is

m i l i e u b e w u s t e r o p e re re n

goede handel Daarnaast kun je in bijna alle gevallen zien of het eerlijke handel is of niet. Wij bellen in geval van twijfel altijd even met de politie. En dat heeft de gemiddelde crimineel niet graag!

56

Handel Oud-metaal is handel. Maar wel een bijzondere handel, die volgens strakke lijnen verloopt. Heinhuis plaatst bij bedrijven containers voor metaalafval en komt deze periodiek legen. Voor wat kleinere bedrijven (of bedrijven die weinig afval produceren) is die methode niet lonend en wordt de vracht in kleinere units vervoerd. “Alles draait om de scheiding van het afval, want alleen gescheiden is het voor ons én onze klant geld waard. Bij de vaste toeleveranciers, de metaalverwerkende bedrijven, is dat perfect geregeld. Daar staan containers per metaalsoort, maar particulieren die de schuur opruimen, leveren hun metaalafval ongesorteerd aan. En dan moeten wij het met de hand sorteren.” Dat lijkt allemaal zo simpel: je hebt ijzer, koper, brons, aluminium en roestvast staal (RVS) maar dat RVS is een verzamelnaam voor veel legeringen en een gieterij wil graag een vaste samenstelling, dus een gelijksoortig metaal ontvangen. Sorteren is het werk van specialisten. Iets dat je niet op school leert, maar in de praktijk onder de knie moet zien te krijgen. Toon Heinhuis is daarom blij met het minimale verloop onder het personeel. “Omdat ons bedrijf groeit, komen er wel steeds mensen bij, maar afscheid nemen gebeurt eigenlijk alleen maar bij het pensioen.”

Ketenbeheer

Toon Heinhuis investeerde fors in zware machines.

De tijd dat de handel in oud metaal werd beheerst door ongure typen die de regels zo veel mogelijk aan hun laars lappen, is voorgoed voorbij. Er zijn in Nederland nog maar een paar bedrijven die het niet zo nauw nemen met de milieuvoorschriften en die met een stalen gezicht gestolen materialen inkopen, maar het overgrote deel van de branche opereert volgens de regels. Toon Heinhuis doet daar een schepje bovenop. Hij verhuisde anderhalf jaar geleden naar een nieuwe locatie in Eibergen en runt daar momenteel een van de modernste bedrijven van Nederland. Zijn afnemers zijn de gieterijen in Nederland en Duitsland en - via tussenpersonen - die in Turkije en het Verre Oosten. Voor de aanvoer is hij goeddeels afhankelijk van de regio. En die strekt zich inmiddels ook uit tot het Duitse grensgebied. (door Niko Wind)

De IKT-ers die bij metaalrecycling Heinhuis op bedrijfsbezoek kwamen, keken hun ogen uit en konden hun oren niet geloven toen Toon vertelde over alle regels waaraan zijn bedrijf moet voldoen en over alle voorzieningen die hij daarvoor heeft getroffen.

Schone grond De verhuizing vanaf een afgedekte vuilnisbelt waar Heinhuis decennia lang was gehuisvest naar een 3 hectare grote locatie op het industrieterrein is een verhaal op zich. Zoals in zo veel gevallen leidden bezwaren van ‘een boze buurman’ tot een frequent contact met de Raad van State die telkens weer een bezwaar verwierp. En nog steeds lopen er procedures, onder meer over het plaatsen van terreinverlichting ter bescherming van zijn handel tegen diefstal. “Je wordt er moedeloos van als je merkt hoeveel tijd en energie al die procedures kosten. Als alle bezwaren in één keer waren afgehandeld, had ik hier jaren eerder gezeten. Een bedrijf op een vuilnisbelt is strijdig met elk gevoel voor het milieu en als je toch gaat verhuizen, doe je ook geen grote investeringen meer om de situatie te verbeteren.” Eén van de gevolgen van het niet meer investeren was een enorme toename van de diefstal van ingekocht metaal. “De prijs van koper, maar ook van roestvast staal en aluminium is momenteel zo hoog, dat bij de bedrijven de containers met metaalafval worden weggehaald door ’s nachts domweg de hekken kapot te rijden. Het kost ons containers, maar de schade bij onze toeleveranciers is veel groter!” Scharrelaars met gestolen spullen krijgt Heinhuis ook niet meer aan de deur. Zij weten dat wij hun gezichten op video opnemen en hun kentekens noteren.

Dynamisch netwerk van Twentse ondernemingen

De reden om te verhuizen was tweeledig. De oude locatie (op een voormalige vuilnisbelt) voldeed op geen enkele manier meer aan de minimale eisen. Toon Heinhuis: “Er zat zoveel troep in de grond, dat het onmogelijk was om te bepalen wat wij daar aan toevoegden. De milieu-inspecteurs kwamen wel controleren en zagen dan ergens een druppeltje vloeistof hangen. Ze moesten dan bekeuren, maar beseften wel dat de grond waar dat druppeltje mogelijk in zou komen veel sterker vervuild was.” De tweede reden was puur bedrijfseconomisch. Toon zag om zich heen dat alleen bedrijven die aan de hoogste standaards voldeden, overeind bleven. “De industriële bedrijven die metaalafval leveren, moeten allemaal milieubewust ondernemen. Zij willen dus ook dat er goed met hun afval wordt omgegaan. Want hoe je het ook wendt of keert, metaal is - ondanks dat het geld waard is - voor de wetgever óók afval. Wij zijn als recyclebedrijf voor hen het sluitstuk van de keten. En die totale keten moet ‘beheerst’ worden.” De bedrijven die het niet zo nauw nemen met de regels komen steeds vaker in de problemen: hun toeleveranciers willen weten wat er met hun afval gebeurt. Zij eisen het bewijs dat alles volgens de regels gebeurt. En dat kan alleen als de metaalverwerker over de nodige papieren beschikt. “Certificering is dus een vereiste. En je krijgt pas een certificaat als je alles 100% in orde hebt.” Een andere reden waarom Heinhuis steeds meer nieuwe klanten krijgt, is de snelheid. “Als een container vol is, wordt deze direct opgehaald en als het ding - bijvoorbeeld vanwege een verbouwing - in de weg staat, proberen we altijd om er binnen het uur te zijn. Dat is het voordeel van onze omvang. Er is altijd wel een auto in de buurt, die even om kan rijden.

www.ikt.nl

Knipschaar Het 3 hectare grote bedrijfsterrein is daarom niet alleen volledig bestraat, een deel is bovendien voorzien van een vloeistofdichte vloer om elke lekkage naar het grondwater te voorkomen. Er staat zelfs een poort om het materiaal op radioactiviteit te testen. “We hebben als een van de weinigen in de branche het deel waar we de duurdere metalen behandelen overdekt. Daar slaan we het afval op van de verspanende bedrijven: metaalkrullen die gemengd zijn met onder meer boorolie. Doordat de vloer aflopend is aangelegd, loopt de olie automatisch in een goot en vervolgens naar een opslagtank.” Deze hal is een van pronkstukken van het bedrijf: schoon en veilig; zowel tegen milieuvervuiling als tegen diefstal, want Toon Heinhuis heeft er een dusdanig goede beveiliging op aangebracht dat - na de eerste maanden na de ingebruikname - niemand meer heeft geprobeerd om bij hem koper of andere dure metalen te stelen. Het tweede pronkstuk is een metaalschaar, die met een kracht van 750 ton moeiteloos door de meest dikke ijzeren balken knipt. Deze schaar staat buiten, bij de afdeling ijzer, de bulk van de handel, maar tegelijkertijd het minst waardevolle deel. “Met die schaar wordt alles verwerkt tot hapklare brokken voor de gieterijen. De ene wil grote en zware delen, de andere liever wat kleiner materiaal.” In Eibergen wordt elke dag tussen de 200 en 250 ton ijzer geknipt. Vooral de eigen aanvoer, maar ook de grotere delen die in de nevenvestiging in het Duitse Stadtlohn worden aangevoerd. Dat knippen is ook om logistieke redenen belangrijk. Ongeknipt gaat er maar 15 ton in twee containers, geknipt zijn dat er 30! Bij een omzet van bijna 5.000 ton per maand is deze volumeverkleining meer dan lonend.

Auto’s Hoewel metaalafval de hoofdactiviteit zal blijven, gaat Heinhuis zich meer en meer op de recycling van auto’s richten. En ook dat gaat weer volgens de strengste milieuregels. “We hebben een installatie waarmee binnen 15 minuten alle vloeistof uit een sloopauto wordt gezogen. Daarna worden de bruikbare onderdelen verwijderd en gaat de rest naar de shredder in Nijmegen. Dat laatste is voor Heinhuis een te gespecialiseerde activiteit. De wrakken worden door de kraan eerst wel even geplet, waardoor er meer pakken blik op één vrachtwagen kunnen. Dat pletten doet hij overigens ook voor collega-bedrijven. De grote klus waar zijn mensen nu mee bezig zijn, is het invoeren van al die gebruikte onderdelen in een computersysteem, waardoor particulier en handelaar direct (via internet) kan zien wat er in voorraad is. “We hebben daar even mee gewacht omdat het vervolmaken van de administratie van het metaalbedrijf voorrang had. Dat was nodig om de milieuambtenaren en certificeerders tevreden te stellen; die onderdelenadministratie is veel meer een service aan de klanten.” Toon heeft inmiddels al meer dan dertig jaar ervaring in de oude metalen, waarvan een aantal jaren onder de vleugels van zijn vader, die in 1966 met het bedrijf startte. Hij zal binnenkort om gezondheidsredenen terugtreden, maar heeft twee geweldige zoons om het familiebedrijf over te nemen. De ene runt in feite de locatie in Stadtlohn al; de ander volgt zijn opleiding in Eibergen. ■

57

C o nt ra d i c t i o ’s zorgen voor vernieuwing

TRIZ voor snelle productinnovatie De bijeenkomst van de werkgroep Productie, Logistiek & Techniek van IKT stond volledig in het teken van TRIZ, een nieuwe methode voor het ontwerpen van producten en productieprocessen. Een lezing van Jacques Stevens, directeur van Stevens Idé Partners, die deze aanpak samen met de Universiteit Twente verder ontwikkelde. Basis van deze aanpak is de veronderstelling dat alles in feite al is bedacht, maar dat de toepassing van deze kennis van product tot product verschilt. De veertig patronen van Genrich Alzhuller, de vader van TRIZ, vormen de basis van alle innovaties. De dilemma’s of contradictio’s waarvoor een ontwerper zich gesteld ziet, leiden - via een tabel - automatisch naar deze patronen. En dus naar de oplossing van een innovatieprobleem. Op het eerste gezict ook een moeilijke materie, maar Stevens bracht het helder over het voetlicht. En hij liet zien dat er met TRIZ geld te verdienen is.

59

(door Niko Wind)

TRIZ (Teoriya Resheniya Izobreatatelskikh Zadath) ontstond bijna vijftig jaar geleden in het hoofd van een Russische wetenschapper en heeft alle kenmerken van de Russische denktrant. Zijn theorie was dat alle nieuwe vindingen gebaseerd zijn op een beperkt aantal patronen en dat deze door het uitspitten van een massa aan octrooien op te sporen was. Pas toen dit systeem van denken eind vorige eeuw ‘vertaald’ werd naar de westerse gedachtengang kon het als commercieel product ingezet worden voor het ontwikkelen en verbeteren van - in eerste instantie - processen. Als het om het ontwerpen van producten gaat, is het bureau van Stevens het enige in Nederland die het toepast. TRIZ wordt momenteel op beperkte schaal onderwezen aan de ontwerpersopleidingen aan de UT en Saxion.

Volgens Jacques Sevens is dit een puur natuurlijk proces, zoals zich dat zal afspelen in de hoofden van echte uitvinders. “Deze Willy Wortels hebben echter tijd nodig en het aantal echt creatieve uitvinders is beperkt. Met TRIZ kunnen we dat proces organiseren en structureren en binnen een halve dag de basis leggen voor een fundamentele verandering in een product.” Op eenzelfde wijze kan men voorspellen hoe een nieuwe generatie producten er uit zal zien. “Door de dertien verschillende evolutiestappen in een cirkeldiagram te zetten en daarop de stappen aan te geven die het product al heeft gemaakt, is het relatief simpel om te ontdekken waar nog ruimte is voor innovatie.” (Uiteraard is een voorbeeld van zo’n ‘Evolution potential plot’ te downloaden vanaf de IKT-site: Werkgroep Productie, Logistiek & Techniek)

Contradictio’s De fase waarin de ontwikkeling van een product zich bevindt, is eenvoudig te achterhalen door naar het soort patenten te kijken. Hoe gedetailleerder het patent, hoe verder men is in de ontwikkeling. “Qua verbetering is het een s-curve, die steeds verder afvlakt. De stapjes worden kleiner en uiteindelijk stopt de ontwikkeling en ontstaat een compleet nieuw product.” Het bijzondere is dat bijna elke doorbraakinnovatie altijd het gevolg is van het oplossen van een ogenschijnlijk onoplosbare tegenstelling. En deze contradictio’s vormen de basis van TRIZ. Zij geven aan in welke richting de oplossing moet worden gezocht. “Bij TRIZ wordt een specifiek probleem geabstraheerd en vervolgens vergeleken met de algemene kenmerken van de beste ideeën van de wereld. In de vierde stap wordt deze algemene oplossingsrichting weer specifiek gemaakt voor het geschetste probleem.”

www.ikt.nl

Camerakraan Als voorbeeld behandelde Jacques Stevens de camerakraan (voor TV en film) die door zijn bureau opnieuw is ontworpen. ”Hij moest lichter worden en een grotere last kunnen dragen. Dus een contradictio tussen sterkte en gewicht. Dit leverde ons vanuit de tabel vier algemene oplossingsrichtingen op: segmentatie, contragewicht, dynamiek en composiet materiaal. Al doorontwikkelend kwamen we op een uitschuifbare composieten kraanarm met een contragewicht dat mee uitschuift met de segmenten van de kraan. Uiteindelijk bleek de kraan lichter dan gevraagd en kon deze een groter gewicht dragen. De uitschuifsnelheid bleek uiteindelijk te hoog voor de toepassing. Die hebben we moeten trimmen.” Deze puur Nederlandse kraan verovert momenteel Hollywood. Niet alleen omdat de prestaties zo veel beter zijn, maar ook omdat hij qua vormgeving een juweeltje is. Stevens Idé partners is niet voor niets een bureau voor industrieel ontwerp en engineering. ■

Jacques Stevens mocht van zijn klanten alleen over de camerakraan vertellen.

Twente C o n c e r t

JP’s laatste 60

Jan Wessels zorgde voor de arrangementen.

2 0 07

kunstje Jan Pieter Loppersum had een paar weken daarvoor officieel afscheid genomen als directeur van IKT. Het 15e Twente Concert was echter nog helemaal zijn feestje. Samen met Trompettist en arrangeur Jan Wessels schotelde hij ‘zijn’ gasten weer iets bijzonders voor: het bekende muziekprogramma ‘Music All In’ uit de jaren zeventig (met Pim Jacobs en het Metropole orkest o.l.v. Rogier van Otterlo) in een modern jasje en met een Twents sausje. Jan Wessels vormde samen met Bert Boeren (trombone) en Allard Ruwalda (saxofoon) de kopersectie. Jan en JP hadden daar een vier man sterke jazzritmesectie en een strijkersgroep aan toegevoegd. Een op het oog wat wonderlijke combinatie, maar dankzij de arrangementen van Jan Wessels een wonderschoon geheel. JP’s voorkeur kennende, was de hoofdrol weggelegd voor Madeline Bell, een vrouw met een geweldige stem die de aanwezigen in de Blasiuskerk in vervoering bracht. Zij was voor de tweede keer te gast bij het Twente Concert.

Netwerken: Rijk en provincie.

JP bedankt ‘zijn’ Madeline Bell.

Zij was het die de avond aan elkaar praatte en die na afloop van een glunderende JP en voor het oog van twee ‘Twentse’ Staatssecretarissen de bloemen in ontvangst mocht nemen. Volgend jaar wordt het anders. De basis blijft uiteraard gelijk, maar het 16e Twente Concert zal een feestje worden van Arné Bagerman, de nieuwe directeur van IKT. ■

Netwerken: politiek en bedrijfsleven.

Dynamisch netwerk van Twentse ondernemingen

www.ikt.nl

Alle kleine beetjes h e l p e n

MVO een must?! Maar ook in eigen land hebben we zorgen: de gemiddelde schuld van twee van de drie uitwonende jongeren bedraagt liefst € 1.750,-. De wereldproblemen houden ook niet op bij onze grens. We hebben te maken met een toevloed van economische en politieke vluchtelingen, religieuze conflicten, producten gemaakt met kinderarbeid, gifschandalen zoals in Ivoorkust en het opraken van onze aardgasreserves. Maar ook met klimaatveranderingen en het dichtslibben van onze wegen.

62

Voor een grootbank (maar in feite voor alle bedrijven) is MVO onvermijdelijk. Het is goed voor ‘de wereld om ons heen’ en goed voor het imago en de reputatie. Met dat laatste heeft ABN-AMRO de laatste jaren flinke problemen gehad: de participatie in het olieproject in Rusland en andere ‘milieuonvriendelijke’ bedrijven en de financiering van een producent van clusterbommen. Daphne Mac-Lean: “Je moet dan een afweging maken: terugtreden of van binnenuit proberen de situatie te verbeteren. Als je er uit stapt, neemt een andere bank het over. Door voorwaarden te stellen win je vaak meer.”

Reputatie

Daphne Mac-Lean zorgde voor stof tot nadenken.

Iedereen kent inmiddels de problemen wel waarmee de wereld worstelt: klimaatverandering, veranderingen in het ecosysteem, een nijpend tekort aan schoon drinkwater. Er heerst armoede en er zijn - ter wille van de oudedagsvoorziening - veel kinderen. Dat leidt weer tot een sterk groeiende wereldbevolking en dus nog meer honger. Er is een trek naar de grote steden omdat het land door de klimaatverandering te weinig opbrengt of door oorlogsgeweld of achtergebleven landmijnen te onveilig is geworden. Het antwoord van het ‘westerse’ bedrijfsleven is Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). Grote bedrijven hebben daarvoor zelfs een aparte afdeling in het leven geroepen. Zo ook de ABNAMRO. Namens deze bank kwam Daphne Mac-Lean van de BU Substainability naar Haaksbergen. Haar prima PR-verhaal leidde tot de conclusie vanuit de zaal: “Als we allemaal iets doen, kunnen we samen wat bereiken.” (door Niko Wind)

De cijfers zijn schokkend: als we zo door gaan hebben in 2050 nog steeds zo’n 4 miljard mensen onvoldoende toegang tot schoon drinkwater. Momenteel leeft 20% van de bevolking van minder dan 1 dollar per dag, is 50% ondervoed, woont 80% in een sloppenwijk en is 70% analfabeet. In de 20e eeuw werd 17 maal zoveel energie verbruikt als in de eeuw daarvoor en die groei zet zich in verhevigde mate voort.

Zij erkende ruiterlijk dat de eigen reputatie een belangrijke reden is om ‘maatschappelijk’ te ondernemen. “Het gaat om zaken als klanttevredenheid, aantrekkelijkheid als werkgever, risicobeheersing en verhoging van de aandeelhouderswaarde. De directe invloed (energieverbruik en CO2-uitstoot) is niet groot. Het verduurzamen van de kredietportefeuilles zet wat meer zoden aan de dijk. Evenals de verschuiving van investeringen in vervuilende industrie naar bedrijven die bezig gaan met wind- en zonne-energie en het terugtrekken uit de wapenindustrie. De schade van een rel rond een ‘foute’ investering is moeilijk in geld uit te drukken. Het kost in ieder geval erg veel energie om die schade weer te herstellen.

Kids in Bizz Naast het leveren van een (uiterst bescheiden) bijdrage aan het oplossen van de wereldproblemen, betekent MVO duidelijk ook aandacht voor de directe omgeving. Voor ABN-AMRO betekent MVO ook het ondernemersspel ‘Kids in Bizz’ voor de basisscholen, de mini-ondernemingen in MBO en HBO en activiteiten om allochtone en laag opgeleide jongeren tot ondernemerschap te stimuleren in combinatie met een eerste krediet met een coach. Opvallend - en daar is dé Bank redelijk uniek in - is de mogelijkheid voor elke werknemer om per jaar ‘in de baas zijn tijd’ veertig uur aan vrijwilligerswerk te doen. Andere bedrijven doen andere dingen, maar iedereen is bezig. Het lijkt zowel politiek als economisch een ‘must’ om maatschappelijk verantwoord te ondernemen. En dan gaat het om uiteenlopende zaken, van spaarlampen en automatische binnenverlichting tot het boycotten van bedrijven die het niet zo nauw nemen met het milieu of de mensenrechten. ■

Dynamisch netwerk van Twentse ondernemingen

Scope Nieuwe deelnemers

Nieuwsrubriek over Twentse zaken en mensen.

IKT-Enschede

Wanneer u deelnemer bent van IKT kan uw nieuws onder Scope worden opgenomen. Persberichten bij voorkeur per e-mail aan te leveren.

Bosch HRM Vogelvlinder 22 7534 MC Enschede Contactpersoon: dhr. drs. R.G.L. Bosch BAM Civiel Noordoost Postbus 238 7500 AE Enschede Contactpersoon: dhr. ing. R.H. Maat Neptunamor Waldeckstraat 2 7513 BS Enschede Contactpersoon: dhr. W. Braam

IKT-Hengelo Hengeler Horeca Groep Postbus 156 7550 AD Hengelo Contactpersoon: dhr. F.H.S. Hendriks BlueBear, internet solutions b.v. Anninksweg 14a 7557 AG Hengelo Contactpersoon: dhr. E.B.L. Jellema

63

Ons adres: IKT/Twentevisie T.a.v. Saskia Rikhof-Slot Postbus 5501 7500 GM ENSCHEDE

Tel. 053 – 48 49 980 Fax. 053 - 48 49 985 E-mail [email protected]

Hendriksen Accountants en Adviseurs heeft de 2e plaats bereikt in de door Accountancynieuws georganiseerde verkiezing ‘Het meest klantgerichte MKB advieskantoor 2007’. Dit betekent dat Hendriksen Accountants en Adviseurs een uitstekende combinatie kent van door de medewerkers nagestreefde klantgerichtheid en feitelijk door haar klanten ervaren klantgerichtheid. Hendriksen heeft vestigingen in Tubbergen, Almelo, Rijssen, Oldenzaal en Enschede. Aannemersbedrijf Kormelink te Rietmolen vierde op 16 november jl. het 90-jarig bestaan en de officiële opening van het uitgebreide en gemoderniseerde bedrijfspand. Kormelink is een middelgroot aannemersbedrijf en is werkzaam in de regio’s Twente en Achterhoek. Het realiseert de meest uiteenlopende projecten: particuliere woningbouw, utiliteitsbouw, verbouw, renovatie, machinale houtbewerking en service en groot onderhoud. Damsté Advocaten in Enschede is door het zakenblad Incompany uitgeroepen tot het beste adviesbureau van Nederland. Het kantoor liet op acht van de zestien aspecten de totale concurrentie achter zich en scoorde excellent op de criteria ‘service’, ‘resultaat, ‘snelheid van werken’, ‘betrouwbaarheid’ en ‘professionaliteit’. Twente deed het verder ook opvallend goed in dit onderzoek. Suwijn Notarissen en KienhuisHoving eindigden respectievelijk op de 18e en 21e plaats in een veld van 170 onderzochte kantoren. ■

IKT-West-Twente RPC Packaging Europe BV Postbus 169 7470 AD Goor Contactpersoon: dhr. G.J. Zwiers

IKT wenst u prettige feestdagen en zowel zakelijk als privé een voorspoedig 2008. Jan Veldhuis (r) werd door de voorzitter van de IKT Kring West Twente, Frans Noordam, benoemd tot ‘IKT opperkloot’. Jan organiseerde achttien keer het Interregionale Klootschiet Toernooi van IKT. Eerst in Markelo en al meer dan vijftien jaar bij Restaurant Den Haller in Diepenheim. Hij wordt opgevolgd door Herman Tijhuis.

www.ikt.nl

Twente Agenda 2008

64

Datum

Aanvang

Onderwerp

11 jan. 16 jan. 19 jan. 31 jan. 07 feb. 14 feb. 19 feb. 03 mrt. 04 mrt. 11 mrt. 17 mrt. 19 mrt. 25 mrt. 28 mrt. 31 mrt. 02 apr. 07 apr. 16 apr. 19 apr. 22 apr. 07 mei 19 mei 29 mei 03 juni 03 juni 04 juni 05 juni 09 juni 11 juni 12 juni 17 juni 23 juni 24 juni 25 juni 04 sept. 10 sept. 11 sept. 15 sept. 17 sept. 18 sept. 22 sept. 24 sept.

12.00 uur 19.00 uur 16.00 uur 18.00 uur 16.30 uur 16.00 uur 15.00 uur 12.00 uur 16.15 uur 16.30 uur 16.00 uur 12.00 uur 16.00 uur 12.00 uur 16.30 uur 12.00 uur 16.00 uur 15.30 uur 09.30 uur 12.00 uur 07.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 12.00 uur 16.30 uur 16.00 uur 12.00 uur 16.30 uur 16.30 uur 16.30 uur 17.00 uur 16.00 uur 17.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 16.30 uur 16.30 uur 16.30 uur 16.30 uur 17.00 uur

Nieuwjaarsbijeenkomst IKT-Haaksbergen IKT Nieuwjaarsbijeenkomst IKT-Berkelland IKT Nieuwjaarsbijeenkomst VNO-NCW Twente Nieuwjaarsbijeenkomst IKT-West Twente IKT Bedrijfsbezoek IKT-Enschede IKT Bijeenkomst IKT-Productie, Logistiek & Techniek IKT Thema-bijeenkomst Logistieke processen VNO-NCW Twente Lunchbijeenkomst IKT-Oldenzaal IKT Bijeenkomst IKT-Ondernemen & Communicatie IKT Bedrijfsbezoek IKT-Hengelo IKT Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie IKT Lunchbijeenkomst IKT-Berkelland IKT Jaarvergadering IKT-Almelo IKT Lunchbijeenkomst/Jaarvergadering IKT-Haaksbergen IKT Thema-bijeenkomst netwerken: Hoe Lobbyt Twente in Den Haag VNO-NCW Twente Lunchbijeenkomst/Jaarvergadering IKT-Enschede IKT Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie IKT Bedrijfsbezoek/Jaarvergadering IKT-West Twente IKT Klootschiettoernooi IKT-Haaksbergen IKT Lunchbijeenkomst/Jaarvergadering IKT-Hengelo IKT Ontbijtbijeenkomst IKT-Almelo IKT Jaarvergadering IKT-Oldenzaal IKT Bijeenkomst IKT-Productie, Logistiek & Techniek IKT Bijeenkomst IKT-Ondernemen & Communicatie IKT Bedrijfsbezoek Heutink VNO-NCW Twente Lunchbijeenkomst/Jaarvergadering IKT-Berkelland IKT Bedrijfsbezoek IKT-Haaksbergen IKT Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie IKT Lunchbijeenkomst IKT-West Twente IKT Bedrijfsbezoek IKT-Enschede IKT Bedrijfsbezoek IKT-Hengelo IKT Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie IKT Informele bijeenkomst IKT-Oldenzaal IKT Bedrijfsbezoek IKT-Almelo IKT Informele bijeenkomst IKT-Enschede IKT Bedrijfsbezoek IKT-Almelo IKT Bijeenkomst IKT-Productie, Logistiek & Techniek IKT Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie IKT Bedrijfsbezoek IKT-Berkelland IKT Bedrijfsbezoek IKT-West-Twente IKT Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie IKT Avondbijeenkomst IKT-Haaksbergen IKT

Voor nadere informatie: IKT VNO-NCW Twente

tel. 053 - 484 99 80 tel. 055 - 522 26 06

Dynamisch netwerk van Twentse ondernemingen

Organisatie

Rudy Stroink, niet zomaar een projectontwikkelaar:

‘Mijn mooiste project? Zonder twijfel de Westermaat in Hengelo’ Special Vastgoed 2007 M a r k t l e i d e r

i n

o n d e r n e m e n d

T w e n t e .

vastgoedspecial | inhoud en commentaar

In dit magazine 4 - Rudy Stroink haat stropdassen.

Klaas Hummel

22 - Frisse wind door Stichting Vastgoedrapportage

Als projectontwikkelaar ligt de toekomst van Rudy Stroink vooral achter hem. Niet omdat hij niet zou deugen, maar omdat hij heeft aangekondigd op 2 december 2010 (dan wordt hij 55 jaar) op te stappen. “Nee, alleen maar weilanden omploegen en daar dan gaan bouwen, dat doen wij allang niet meer.”

Pe r 1 j a n u a r i maakt het bestuur van de Stichting Vastgoedrapportage plaats voor drie nieuwe, ambitieuze mannen: Paul Wolters, Raymond Wolbers en Pieter Schut. Zij bouwen voort op een stevig fundament.

11 - Edwin Mulder stoomt door 27 - Paul van der Valk wil naar Zwolle

De carrière van Edwin Mulder zit in de lift. Hij is directeur van de vestiging in Twente en vanaf 1 januari heeft hij de leiding over DTZ Retail. In die hoedanigheid moet hij in de slag met Blokker en Kruidvat

12 - Dik Wessels lucht zijn hart Als het over de luchthaven gaat, is Dik Wessels gefrustreerd. Boos. Toch wil hij blijven meedoen en hij laat vlak voor het ter perse gaan van deze uitgave weten dat er toch weer een kleine kans is dat de luchthaven open blijft.

18 - Marc Overmars’ liefde voor klassieke panden De befaamde exvoetballer had altijd al een voorliefde voor mooie, antieke dingen en ook voor fraaie panden. Dat vertaalde zich pas echt in de praktijk toen Maré Elizen hem aan de hand nam.

Met de aankoop van een weiland komt het nieuwe Van der Valk-hotel in Zwolle in zicht en daarmee lijkt een droom voor Paul van der Valk uit te komen.

Colofon

De Vastgoedspecial is een uitgave van Twentevisie. De oplage bedraagt ruim 7.000 exemplaren en wordt als bijlage bij Twentevisie verspreid onder alle IKT-deelnemers, bedrijven met meer dan 5 werknemers en zogeheten ‘decisionmakers’..

Uitgever

Twentevisie BV

Bladmanager

Anno Oude Engberink

Hoofdredactie: Jan Medendorp

21 - Paul Wolters is verknocht aan IAA Architect Paul Wolters wordt binnenkort partner bij IAA Architecten. Dat doet hem deugd, want na tien jaar is hij niet meer weg te slaan bij dit bureau, dat een van de grootste is in Nederland.

Fotografie

Eric Brinkhorst

Vormgeving

Studio Wegener Special Uitgaven

Druk

Drukkerij Roelofs © Twentevisie BV

We hadden drie topgasten geregeld voor de speciale Memphis-bijeenkomst op 3 december. Memphis, als maandelijkse ontmoetingsplaats voor ondernemers, heeft de businessclub van het Arke Stadion als vast onderkomen op de eerste dinsdag van de maand, maar voor de Vastgoedborrel gaan we (in navolging van Ivo Niehe) op reis. Niet zo gek ver, naar Hengelo. Daar wordt in het Expo Center elk jaar begin december Hippisch Hengelo gehouden en paarden en vastgoedmensen gaan blijkbaar heel goed samen. De mensen die de Vastgoedborrel organiseren, betalen voor alle gasten de hapjes en de drankjes (het gaat toch van de grote hoop) en voor mij belangrijk: ze helpen ook bij het uitnodigen van gasten. In de afgelopen jaren is bij elke bijeenkomst vrijwel iedere gast gekomen die uitgenodigd was. Dat liep deze decembermaand anders. Het begon met projectontwikkelaar Joël van der Reijd uit Zwolle die ik aan de telefoon kreeg. Hij had de uitnodiging gezien en de naam van Klaas Hummel ontwaard. En met hem wenste hij niet in één programma te zitten. U zit niet tegelijkertijd aan tafel, probeerde ik nog, maar van Van der Reijd wilde dat ik koos. Okay, het ga u goed, mijnheer Van der Reijd. Wij van RTV Oost en Twentevisie zijn er niet zo van gecharmeerd om gechanteerd te worden. Zeg maar, waar u Hummel van beticht. Het toeval wilde dat ik net een dag daar voor een prettig dossiertje over Van der Reijd had ontvangen. Over lekker tjes in het vastgoed gesproken… Ik had met Hummel eerder in zijn erg fraaie kantoor overlegd waarover we wel en niet zouden praten. Dat ging buitengewoon soepel, alles mocht aan de orde komen, als maar niet het hele inter view over Endstra zou gaan. Hij moest op 3 december uit Engeland komen, maar hij zou ’s ochtends al landen. Hij miste zijn ‘slot’ (Hummel heeft een eigen vliegtuig) en hij mocht pas uren later ver trekken. Dan alleen maar Rudy Stroink, een man om van te houden. Die belde op het afgesproken tijdstip dat hij muur vast op de A1 stond. Het zweet stond op mijn rug. Maar hij kwam wel. En Hummel? Die heeft mij bezworen dat hij op 8 januari (gewoon in het Arke Stadion in Enschede) te gast zal zijn. Naast Ber t Nijboer en Paul van der Meché (van Multimate). Dat ze het vast weten…



Rudy Stroink laat zich niet lui maken door de overheid

vastgoedspecial | conceptontwikkelaar

‘Overheid en markt

zijn elkaar verloren’ (door Jan Medendorp) Projectontwikkelaar Rudy Stroink (52) past als persoon niet goed in de vastgoedwereld. Stroink (zijn achternaam verraadt zijn Twentse roots) is een geflipte architect die het project ontwikkelen bij winkelcentra in Los Angeles leerde. Terug in Nederland richtte hij TCN op. Hij begon begin jaren negentig in Nieuwegein, is onder meer verantwoordelijk voor het Retailplein Westermaat in Hengelo en kocht in de afgelopen jaren opvallende projecten zoals het mediapark in Hilversum en het Congrescentrum in Den Haag. Als projectontwikkelaar ligt zijn toekomst vooral achter hem. Niet omdat hij niet zou deugen, maar omdat hij bij herhaling heeft aangekondigd op 2 december 2010 (dan wordt hij 55 jaar) op te stappen. “Nee, alleen maar weilanden omploegen en daar dan gaan bouwen, dat doen wij allang niet meer.” Toen hij intern (bij TCN) bekend maakte dat hij op 2 december 2010 om 12.00 uur ’s middags zou stoppen met werken, reageerden zijn collega’s teleurgesteld. ‘Dat is veel te vroeg’, zeiden ze. “Nee, zei ik, het moet, de jongere generatie moet het overnemen.” Ze antwoordden anders dan hij wellicht diep in zijn hart hoopte: ‘Doe het om 13.00 uur, dan kunnen we nog lekker lunchen’. Stroink vertelt de anekdote smakelijk ter illustratie dat niemand onmisbaar is. Ook hij niet, al is hij meer conceptontwikkelaar dan projectontwikkelaar. “Ook weer zo’n etiketje.” Wat en hoe dan ook, het levert hem in elk geval geen windeieren op. In pakweg vijftien jaar bouwde hij een eigen vermogen op dat door Quote wordt geschat op 100 miljoen. Zijn kinderen krijgen dat geld niet, ze moeten het doen met een bos in Canada. “Ze mogen dat bos verkopen, maar ik hoop dat ze het houden en dat daar over honderd jaar nog fort Stroink staat.” De rest van het geld gaat in een stichting waarmee Stroink tijdens de rest van zijn leven (en daarna) een soort denktank wil financieren die nadenkt over onder meer de relatie tussen overheid en markt. “Overheid en markt zijn elkaar verloren.”



Projectontwikkelaar Rudy Stroink: “Het is onze verantwoordelijkheid om er voor te zorgen dat de wereld beter wordt.”

Twentevisie 10/2007

de toon meestal wel gezet. Het gaat meteen over fraudes. We doen in ons vak ook erg ons best om het ook heel erg fout te doen.” Typisch Nederlands blijkbaar. “Ik heb ook een aantal jaren in Amerika gewerkt, daar staat een projectontwikkelaar op het niveau van de burgemeester; een projectontwikkelaar is daar een zeer belangrijk mens, die neemt risico, steekt zijn nek uit.” “Ik wil graag dingen maken waar we op de langere termijn mee bezig zijn. Dus ik ben eigenaar geworden van het Expo Center waar we nu zitten omdat ik hier echt kansen zie.” Stroink vindt Westermaat in Hengelo zijn mooiste project tot nu toe. “U gaat nu natuurlijk vragen wat mijn lelijkste project is, dat kan ik ook zeggen, dat is die UFO langs de A6 bij Almere, hij is te extreem.” Maar, met alle respect, een blauwe doos van Ikea, een McDonalds met een MediaMarkt plus een bouwmarkt. Is dat werkelijk het allermooiste uit uw portefeuille? “Ikea in Hengelo is de eerste Ikea die onder architectuur is gebouwd. Tot op het hoofdkantoor in Zweden is daarover geruzied. Sinds Ikea in Hengelo heeft gebouwd, hebben ze de goede weg gevonden en werken ze ook op ander plaatsen op deze manier.” En Westermaat is nog niet klaar. “Er moet nog één fase komen, het doortrekken van de rondweg.” De files, vooral op zaterdag, bewijzen dat Westermaat populair is. “Natuurlijk ken ik de klachten over de verschuiving in het winkelpatroon. Maar Hengelo heeft nu 40 tot 50% meer winkelomzet naar zich toe getrokken als je het vergelijkt met vroeger. Voor Hengelo is Westermaat een sprong voorwaarts geweest.” “Toen ik voor het eerst naar Hengelo kwam, was Westermaat de achterkant van de stad. Van der Valk had hier de grond voor een euro gekocht, want dit was toch de achterkant van de stad.” Stroink vroeg of ze gek waren. “Hier loopt de A1, de weg tussen Amsterdam en Warschau: dit gebied is de voortuin. Toen zijn we samen aan de slag gegaan, de gemeente had hier een paar deals gedaan, die heb ik allemaal teruggeschroefd. We zijn opnieuw gaan praten, want ik wilde mooie gebouwen in een groene setting. Zo ben ik ook eigenaar geworden van het Expo Center.”

Blauwe doos

Stropdas

Niet alleen zijn overheid en markt elkaar verloren, projectontwikkelaars zijn maatschappelijk ogenschijnlijk ook ‘verloren’. Ze staan in de waardering ergens tussen journalist en tweedehands autoverkoper. “Als ik ergens optreed, stel ik me ook altijd voor als Rudy S. Ik ben projectontwikkelaar, dan is

Pas als hij gaat praten, hoor je het enthousiasme, zijn kennis van zaken. Op het eerste gezicht zie je zijn kennis en vermogen niet aan hem af, Stroink is niet al te groot en draagt nooit een stropdas, meestal een sweater met een bloesje. “Ik beschouw de das als een communistisch complot om de

Twentevisie 10/2007

bloedtoevoer naar het hoofd tegen te houden, zodat elk creatief idee uitgeschakeld wordt.” Zijn afkeer van de stropdas zit dieper, het is in zijn geval een statement tegen het corrupte fatsoen. Stroink heeft architectuur/stedenbouw gestudeerd. Hij zag voor zichzelf een carrière weggelegd als Hoofd Stedenbouw van een grote stad. Maar toen hij klaar was, was er geen werk. “De beginjaren tachtig waren zware tijden, een rentestand van 13%.” Hij solliciteerde bij Breevast, een ontwikkelingsbedrijf, en werd aangenomen. “Ik werd voorgesteld aan de directeur. Die begon meteen te schreeuwen dat ik ontslagen moest worden omdat ik geen stropdas droeg. Die man van personeelszaken maakte duidelijk dat die beslissing een dure grap zou worden, want ik had net een driejarig contract getekend.” Stroink werd voor Breevast naar Los Angeles gestuurd om daar winkelcentra te ontwikkelen. “Twee maanden later werd ik gebeld dat Breevast failliet was. Ik was zo kwaad, die klojo maakte zich wel druk om mijn stropdas, maar hij vergat mij te vertellen dat het bedrijf op het punt van omvallen stond. Toen heb ik besloten: nooit meer een stropdas.” Uiteindelijk heeft Stroink van 1985 tot 1991 in Amerika gewerkt.

Mediapark “Toen ik terug kwam, zag ik opeens dat die overheid een heel andere overheid was geworden; er was geen geld meer, het talent was weg. Vroeger was de overheid wat, je kon thuis vertellen dat je bij de overheid werkte. De overheid begon ook steeds meer taken af te stoten. Het Congresgebouw in Den Haag is daar een voorbeeld van. Daar werd jaar in jaar uit 20 miljoen gulden verlies geleden en dat konden ze niet meer betalen. Toen heb ik dat gekocht om het te herontwikkelen, want de overheid doet dat niet meer. Zo hebben we ook het Kema-terrein in Arnhem gekocht en het Mediapark in Hilversum. Voor de dood van Pim Fortuyn was het ondenkbaar dat het park in handen van een particulier zou komen; als u vanavond tv kijkt dan gaat dat mede dankzij TCN. Niet alleen Nederland 1, 2 en 3, maar ook alle RTL's komen bij ons vandaan. Tien jaar geleden nog maar werd het Mediapark gezien als een strategisch belang van de overheid.” In die tijd werd Stroink als een soort Berlusconi gezien. “Ze waren heel bang dat als ik eigenaar van het Mediapark zou worden en dat als de NOS bijvoorbeeld de huur niet zou betalen, dat ik dan de draad zou door knippen waardoor de televisie op zwart zou gaan. Ik zweer je, ik zit tegenover



›

vastgoedspecial | conceptontwikkelaar

24 advocaten, juristen daarover te praten, dus ik zeg ‘okay, als de NOS de huur niet meer betaalt, knip ik geen draden door, maar dan eis ik wel dat ik van 20.00 uur tot 20.15 uur het TCN-nieuws in Nederland wordt uitgezonden. Toen keek ik in 24 sprakeloze en vertwijfelde gezichten. Toen heb ik maar gauw gezegd dat het een grapje was.”

Rudy Stroink voorziet dus binnen afzienbare tijd een veel actievere rol voor de markt, maar ook een veel grotere maatschappelijke betrokkenheid van de markt.

Bestuurlijke lagen Toen TCN het Mediapark overnam, stond ongeveer een derde van de panden leeg. “RTL zou ook niet komen, was het verhaal. En nu is het hele park verhuurd. Er kan niemand meer bij.” Het park is in twee delen opgesplitst. “Ik heb meteen die Vopohokjes aan het begin laten weghalen.” Het eerste deel van het park is publiek geworden, daar is nog niet zo lang geleden ook dat prachtige museum Beeld en Geluid gekomen. “Aan de achterkant kunnen alleen nog maar de professionals komen.” Hij kijkt niet alleen naar het park, hij is ook bezig met de infrastructuur. Niet ten onrechte, want om van de Hilversumse afslag A1 naar het Mediapark te komen, ben je ’s ochtends bijna een halfuur kwijt. Dat het fileprobleem in Nederland maar niet wordt opgelost, wijt Stroink deels aan de overheid, maar ook aan de markt. “De overheid bedenkt de plannen, schrijft de vergunningen uit, inspecteert de wegen, inspecteert als er opgeleverd wordt en is een belangrijke afnemer van die spullen. Die rollen van de overheid lopen overal door elkaar heen en daaroverheen ligt nog een soort bestuurlijk sausje waardoor Nederland geleidelijk helemaal dicht verkaveld is met allerlei bestuurlijke lagen. Dat botst voortdurend, dus het feit dat er geen wegen in Nederland worden aangelegd, is een ongeluk dat voortkomt uit de verdichting van die overheid.”

Luchthaven Volgens Stroink is die verdichting ook de reden dat de plannen voor de Luchthaven Twente niet van de grond komen. Hij heeft er naar gekeken, kort, heel kort. “Ik weet heel goed wat je met dat vliegveld kunt doen. Er ligt ook een prima kans, maar met dat vliegveld bemoeien zich op het ogenblik achttien bestuursorganen. Dat is een moeras, daar kom je zo nooit uit. Probeer dat nou allemaal in één hand te stoppen, één opdrachtgever en pas dan kun je er iets leuks van maken.” Volgens Stroink lost het probleem van de bureau-

‘Trammel loopt op de toenmalige burgemeester Lemstra af, geeft hem een hand en zegt ‘you must be the major of Hengelo’. Op dat moment wist ik dat ik Westermaat ging bouwen’ cratische verdichting, waardoor veel plannen nooit tot uitvoer komen, zichzelf op. “De wal keert vanzelf het schip, het is nog drie jaar wachten. Vandaar dan ook mijn afscheid, dan stort het systeem vanzelf in elkaar. Ik wil daarbij aantekenen dat we moeten ophouden alleen maar verwijten aan die overheid Twentevisie 10/2007

te maken. Dat is niet terecht. De markt pakt het ook niet op. We laten het ons allemaal ontzettend makkelijk aanleunen. Toon meer initiatief.” “Duurzaamheid is mij dierbaar, dat mag ook wel eens vanuit onszelf komen. We zijn natuurlijk heel erg afhankelijk gemaakt, maar we maken ons zelf ook afhankelijk van die overheid. Dat maakt de markt lui. De markt is nooit getraind om zelf problemen op te lossen. Die overheid maakt het ons heel erg makkelijk, omdat die overheid alles zelf wil regelen. Zoals de aanleg van wegen. Er wordt veel verdiend aan de dommigheid van de overheid en andersom. Dat maakt van projectontwikkeling een heel lui vak.”

Ballast Nedam Met zijn plannen voor de overname van Ballast Nedam wilde Stroink het juist wèl anders doen, zelf wegen aanleggen en vervolgens exploiteren bijvoorbeeld. “Wij dachten met Ballast Nedam een propositie te maken door, om slim aan te nemen, juist die kansen zelf zouden creëren. We wilden een heel groot bouwbedrijf maken dat zich bezig ging houden met het ontwikkelen, aanleggen en exploiteren van grote infrastructuur in dit land. Ik heb toen heel veel met die ministers uit die periode gesproken en die waren het volledig met me eens dat dit dè kans was. Voor de goede orde: het heeft mij in ieder geval het ambassadeursschap opgeleverd van verkeersminister Eurlings. Ik ben nu ambassadeur van de A4, let op, tussen Rotterdam en Antwerpen, met dezelfde gedachte. Ook dit project gaat dus particulier aanbesteed en aangelegd worden en het is mijn verantwoordelijkheid om iedereen een rotschop te verkopen, die dat in de weg staat. En dat doe ik heel graag.” Maar dat grote bouwbedrijf dat zelf wegen ontwikkelt, aanlegt en exploiteert, is er dus nog steeds niet. Wat ging er mis met de overname van Ballast Nedam?

“Ik kon het niet eens worden met de commissarissen. Die verzetten zich tegen die idee dat iemand zonder stropdas directeur-eigenaar van de zaak zou worden. Ik had op een gegeven moment 50% van de aandelen, maar daar ging het niet over. Er waren allerlei beschermingsconstructies opgeroepen, want ze zagen het echt niet zitten.” Wat dus voor Stroink in één moeite door afgeschaft kan worden, zijn commissarissen. “Ik heb geen commissarissen in mijn bedrijf.” Uiteindelijk heeft Stroink flink verdiend aan de mislukte deal. “De aandelen waren veel meer geld waard geworden. Mijn financieel directeur zei toen ‘we are crying all the way to the bank’. Een mooie uitdrukking voor dat moment.” Stroinks weerstand tegen commissarissen is voor hem overigens geen barrière voor een eventuele beursgang van TCN. “Voor een beursnotering heb je geen commissaris meer nodig. In het Angelsaksische model zitten de commissarissen bij je aan tafel, ze krijgen zelfs een functie. En dan hoef je niet meer apart een commissarisvergadering te beleggen.” Betekent deze uitgewerkte strategie dat een beursnotering voor TCN nog steeds actueel is? Eerder repte hij over een stichting. “Die stichting is mijn privézaak. Maar een beursgang is nog steeds een optie. Inmiddels zijn 150 medewerkers aandeelhouder in het bedrijf, dus die mogen dat dadelijk beslissen. Zij hebben samen 20% van de aandelen.” Het Amerikaanse Trammel, dat Stroink op weg hielp en waarnaar TCN (Trammel Crow Nederland) is vernoemd, stapte twee dagen na ‘nine-eleven’ uit TCN. “Ze wilden niets meer met de wereld te maken hebben.”

Amerikanen “Die oude Trammel was een geniale vent.” Daarover heeft Stroink nog een mooie anekdote: “Met het gemeentebestuur ging ik naar Dallas voor een gesprek met Trammel en zijn zoon. Ik was toen nog



›

vastgoedspecial | conceptontwikkelaar

maar een jong broekie in het Nederlands vastgoed. Je moet je voorstellen dat die Trammel echt een empire heeft met zo’n 25.000 medewerkers. Zijn kamer is als een troonzaal met Picasso’s aan de muur. Wij werden die kamer ingebracht, Trammel zit achter zijn bureau aan de andere kant van de ruimte, hij komt naar voren gestapt. Hij loopt op de toenmalige burgemeester Lemstra af, geeft hem een hand en zegt ‘you must be the major of Hengelo’. Op dat moment wist ik dat ik Westermaat ging bouwen.” Het wederbezoek was nog hilarischer. “Ik werd samen met de Amerikaanse delegatie ontvangen door een wethouder in het stadhuis. En daar staat die prachtige foto van Hengelo. En dan zegt de wethouder in heel gebrekkig Engels ‘this is Hengelo, it was fully bombed by the Americans during the war’. Ik zie die Amerikanen helemaal wit wegtrekken met hun Vietnam-trauma. Ik stoot die wethouder aan, zo van pas op. Die wethouder heeft zijn misser in de gaten. En toen zei hij ‘this was all German and you tried to bomb the trainstation, but you missed’. Het was nog niet goed, begreep hij en toen eindigde hij met ‘but you are our friends, you can bomb us anytime’. Eerlijk is eerlijk, daarmee redde hij de situatie meesterlijk.”

Politiek Stroink voorziet dus binnen afzienbare tijd een veel actievere rol voor de markt, maar ook een veel grotere maatschappelijke betrokkenheid van de markt. En een overheid die zich minder bemoeit met allerlei dingen, maar wel keiharde eisen stelt. “Ik heb wel eens gezegd: als ik een project bouw in Nederland en ik hou me niet aan de afspraken, dan moet je gewoon de boel afbreken. En als we dat één keer in Nederland gedaan hebben, dan weten we allemaal weer wat de spelregels zijn. Nu zie je dat we allemaal een beetje aan het rommelen zijn, voortdurend compromissen sluiten.” De maatschappelijke betrokkenheid ligt duimendik op al zijn verhalen en ideeën. En ontevreden PvdA’ers willen met hem dolgraag aan de slag. “Daar heb ik uiteindelijk nee tegen gezegd.” Toch gaat hij buiten de politiek om aan de slag. “In de Tweede Kamer is het populisme wat de klok slaat. Dat populisme gaat het niet redden, daarvan ben ik overtuigd. Er zullen heel impopulaire maatregelen genomen moeten worden.” En Stroink staat met een hele generatie klaar om mee te doen. “Het is onze verantwoordelijkheid om er voor te zorgen dat de wereld beter wordt. Ander voorbeeld. We weten dat op korte termijn de olie opraakt. Wat gaan we dan doen? De beschaving houdt het twee dagen uit zonder benzine en daarna is het weg. Dat zijn heel serieuze vraagstukken. Het bedrijfsleven moet daar het voortouw in nemen. En die verantwoordelijkheid ligt bijvoorbeeld ook heel erg bij projectontwikkelaars. Wij spelen mede een belangrijke rol in het wel of niet ontwikkelen van meer mobiliteit in dit land. Als wij overal langs de weg van die kantoorgebouwen blijven neerzetten en van die nieuwe bedrijfsterreinen neerplanten, komt het niet goed. TCN bebouwt geen groene Twentevisie 10/2007

Rudy Stroink tijdens het Memphis interview met Jan medendorp: “We zijn in Gouda bezig, in Utrecht en in Rotterdam. Als je het maar stilletjes doet. Ik heb in die plaatsen de wethouder gebeld en gezegd ‘bemoei je er niet mee, ik bel je op als het zo ver is’.”

weilanden meer. Wij richten ons op het transformeren van oude industrielocaties, dat is inmiddels 70% van onze omzet.”

Nota Stroink weet ook waarom op dit moment oude industrieterreinen niet worden gerenoveerd. “De overheid gaat dan een nota schrijven. En als de gemeente een nota gaat schrijven, dan denkt iedereen die in dat oude industriegebiedje zit ‘mooi, ze gaan de boel opknappen’. Dus je ziet die waarde van die oude pandjes die echt geen duit meer waard zijn ineens heel snel oplopen. Dat blokkeert vervolgens een goede aanpak. Dus wat doet TCN? Wij kopen op heel veel plekken stilletjes oude industriegebieden op. En als we voldoende massa hebben, stappen we naar de overheid en stellen voor om dat samen te gaan ontwikkelen.” In Nederland heeft TCN onder meer het Kematerrein in Arnhem opgekocht, in Stadskanaal de oude Philips-fabrieken. “We zijn in Gouda bezig, in Utrecht en in Rotterdam. Als je het maar stilletjes doet. Ik heb in die plaatsen de wethouder gebeld en gezegd ‘bemoei je er niet mee, ik bel je op als het zo ver is’.”

Eigen vliegtuig Op het mailtje van TCN staat ‘before printing, think about the environnement’. Geinige oneliner in de wetenschap dat Stroink een eigen vliegtuig heeft en als ontspanning zich regelmatig verhuurd als commercieel vlieger. “U heeft gelijk, ter compensatie heb ik 200 hectare bos in Canada gered uit handen van een papercompany die het bos plat wilde gooien. In Canada koop je voor duizend euro een hectare bos en als ze het mogen kappen, dan kost het 500 euro. Ik heb dus duizend euro per hectare betaald.” Stroink is volledig commercieel gebrevetteerd. “Als

het toch niets wordt in het vastgoed, dan kan ik altijd nog bij Transavia gaan werken. Dat vliegen doe ik als noodzakelijke afleiding van de gekte van alledag. Ik heb het leukste werk, ik klaag niet, maar ik maak lange dagen. Het contrast tussen die twee dingen is heerlijk. De grootste prestatie van het vliegen is om een vliegtuig met alle ingewikkeldheden heel zachtjes op de baan zetten zodat de passagiers het niet gevoeld hebben.” Stroink heeft bijvoorbeeld de afscheidstournee van Johnny Hallyday gevlogen. ‘Met twee honden en twee vriendinnen en een gitaar stapte hij bij mij in het vliegtuig.” Het was trouwens ook voor Stroink een verademing om Hallyday achterin te hebben. “In Frankrijk kom je nergens, er is altijd gedonder, vertragingen, stakingen. Maar als ze hoorden dat Johnny Hallyday aan boord was, was het meteen ‘pas de problem’. Hij sprong het toestel uit, ik zag hem dan een kwartiertje optreden en hup dan gingen we weer verder. Ik heb ook prinses Ann zo rondgevlogen en een aantal prinsen uit Saoedi-Arabië.” Rudy Stroink is ook een festivalorganisator. Als liefhebber van jazz gruwde hij van de verhuizing van het North Sea Jazz Festival naar Rotterdam. “Dat hoort daar niet in die grote hangar (hij bedoelt Ahoy-red.), daarom hebben we nu een nieuw festival in Den Haag opgezet.” Zijn bedrijf is nu bezig met de bouw van vijf grote datacentra in Europa. Onder meer voor Google. “Ik mag natuurlijk niet zeggen waar het Nederlandse gebouw staat, maar het is klaar. Wat wij daar doen is een soort dataopslag creëren. Daaraan is ontzettend veel behoefte op de wereld. ’s Nachts worden enorme brokken data rondgestuurd. Dat wordt lokaal opgeslagen uit angst voor bommen. Dan kunnen we niet meer Yahoo’en of I’tunes afspelen. TCN zorgt voor die infrastructuur.” n



Edwin Mulder internationaal aan de slag met Marlies Dekkers en H&M

vastgoedspecial | dtz

’Het geld brandde de vastgoedbranche dit jaar in de zak’ (door Jan Medendorp) De carrière van makelaar Edwin Mulder zit al een tijdje in de lift. Een paar jaar geleden benoemde de ‘ouwe Zadelhoff’ hem in dit magazine tot een van zijn kroonprinsen. Nou leert de geschiedenis dat kroonprinsen veelal geen lang leven beschoren zijn, maar Mulder (een van de twintig DTZ-partners) lijkt de uitzondering. Hij is directeur van de vestiging in Twente (met tien medewerkers), hij was tot voor kort ook de baas van de vestiging in Arnhem en vanaf 1 januari van dit jaar is hij directeur DTZ Retail en moet hij in de slag met Blokker en Kruidvat. Het hoofdkantoor van DTZ Retail (met in totaal 45 medewerkers) staat in Utrecht (met nevenvestigingen in Arnhem, Groningen, Eindhoven en de vier grote steden in het westen). “Ik vind het leuk om in een landelijke markt te werken.” Mulder moet zich een positie verwerven tussen de pakweg vierhonderd retailers in dit land die elkaar allemaal kennen en de marktontwikkelaars zoals Fortis en Rodamco. Het is een markt die geregeerd wordt door schaarste.” Mulder moet dagelijks de strijd aan om de beste positie te krijgen in de A1, A2 en de B1 winkelstraten. “Als je de goede winkel weet op te sporen, is vervolgens de vraag: aan wie ga ik hem gunnen, want al die ketens willen allemaal op de beste plek zitten. ”En voor de rest gaat het vooral - net als in de rest van het vastgoed - om kennis, wie zoekt wat en hoeveel meter. “En wat kunnen ze betalen? Want als je namens de verhuurder optreedt, wil hij dat je de best betalende huurder voor hem vindt. Omgekeerd precies andersom, dat begrijp je.” “Voor grote investeerders als Rodamco en Achmea denken we steeds vaker mee over de ‘routing’ en over de branchering van een winkelcentrum.”

Buitenland Voor zijn nieuwe baan maakt hij veel kilometers, elke twee weken heeft hij alle kantoren bezocht. “Ongeveer 60% van mijn werk is management, mensen aansturen, visie ontwikkelen; de resterende tijd vul ik met acquisities, grote opdrachtgevers bezoeken en proberen opdrachten los te peuteren.” Als directeur Retail heeft hij een aardige kluif in zijn mik gekregen, want DTZ (Londen) kocht afgelopen zomer concurrent Donaldson (Europees grootste retailadviseur met 900 werknemers) dat in alle Europese landen vestigingen heeft behalve in Nederland. “Ik word geacht mee te werken aan het in elkaar vlechten van die organisaties.” De overnaTwentevisie 10/2007

me is een slimme zet geweest, want de retailmarkt internationaliseert in een hoog tempo. “Steeds meer ketens komen naar Nederland, zoals de modeketens Zara en H&M. Andersom gebeurt dat ook. Voor Blokker en Hans Anders zoeken we naar goede locaties in België. Voor Marlies Dekkers (lingerie) doen we heel veel. We zijn voor haar bezig in Londen en in Parijs is net een winkel van haar geopend, Hong Kong is al open. Dekkers wil veertig winkels openen over de hele wereld.”

Overspannen Daarnaast is Mulder nog druk met grote beleggingstransacties. Voor Elizen Vastgoed (in Twello, in december 2006 stond een groot verhaal met dit bedrijf in Twentevisie) is vorig jaar een vastgoedportefeuille van 100 miljoen verkocht. Daar speelde Mulder een grote rol bij. Voor de hele vastgoedsector was 2007 een prettig jaar. “De markt was de afgelopen jaren behoorlijk overspannen. Er is heel veel geld, zowel bij particulieren als bij pensioenfondsen. Ondanks een oplopende rente werd het vastgoed duurder. Dat was een rare tegengestelde beweging. En dat komt omdat er veel geld is, dat brandt in de zak. Ze willen gewoon kopen en kopen soms willens en wetens te duur in,” denkt Mulder. Die rentestijging lijkt overigens nu wel gevolgen te hebben, het vastgoed wordt weer goedkoper, maar dat kan ook zijn omdat banken niet meer automatisch de knip trekken. “We hebben de eerste opdrachtgevers die problemen krijgen om vastgoed gefinancierd te krijgen.” En dat heeft natuurlijk alles te maken met de angst van banken voor de zogenaamde Amerikaanse situatie waar tot voor kort niets te dol was als het om hypotheken ging.

Rek eruit De vastgoedmarkt was de afgelopen jaren een dynamische markt. Er worden veel grote portefeuilles verkocht, Rodamco heeft onlangs een miljard verkocht. Daar mag je conclusies aan verbinden, vindt Mulder. “Mijn inschatting is dat veel beleggers denken dat de rek eruit is. Bij Rodamco zullen ze denken dat ze met het vastgoed op een keerpunt zitten en dat de waardegroei in hun projecten aan haar einde is gekomen.” En alleen huurpenningen vinden dit soort beleggers te weinig rendement. Dan wordt een pluk verkocht en met de opbrengst zoeken ze nieuw vastgoed waaraan ze nog wel waarde denken te kunnen toevoegen. “Pensioenfondsen rekenen tot achter de komma met vreemd en eigen vermogen. Particulieren niet, als het meer is dan hij bij wijze van spreken krijgt op een spaarrekening, is het soms

al goed.” Het is niet alleen Rodamco, maar ook Corio en Philips Pensioenfonds dat voor bijna een miljard wil afstoten. Tegenwoordig worden veel van de panden in een tender gestopt en via een openbare of gesloten inschrijving aan de man gebracht. “De grote jongens concentreren zich op grote brokken, die willen alleen nog maar grote winkelcentra hebben van vijftig-, zestigduizend meter. En ze zijn niet geïnteresseerd in drie pandjes in de Kalanderstraat in Enschede, daarmee hebben ze veel te veel werk.”

Malversaties Na de zogenaamde Endstra-verhalen die het vastgoed een slechte naam gaven, zijn het nu respectabele bedrijven als Bouwfonds en Philips Pensioenfonds die worden genoemd in grote fraudezaken. “Portefeuilles worden voor te lage bedragen gegund aan vriendjes.” En als het wordt doorverkocht voor het marktbedrag, wordt de buit verdeeld. Zo simpel is het. Van de onlangs opgepakte mijnheer Frenken is al twintig jaar bekend in het vastgoedwereldje dat hij zo zijn zakken vulde, zo bleek uit reacties links en rechts na zijn arrestatie. “Niemand is er bij gebaat dat het naar buiten komt. Tot er iemand aan de bel trekt.” Dat gebeurde ook bij Van Vlijmen van Bouwfonds, tegenwoordig in handen van Rabo. Hamvraag is natuurlijk: gebeurt dat ook hier in Twente? “Natuurlijk heb je wel eens vermoedens dat het zo her en der gebeurt, maar dan is het voor mij een kwestie van omdraaien en afscheid nemen.” n

11

Dik Wessels lucht zijn hart over jarenlang politiek gekonkel over de luchthaven vastgoedspecial | luchthaven twente

Het einde nadert… (door Jan Medendorp) Hij heeft behoefte om het hele verhaal over de Luchthaven Twente een keer van zich af te praten. “Nee, ik ben niet boos op individuele mensen, niemand komt ‘daar’ echt doorheen.” Door de politiek, bedoelt hij, de machtige onzichtbare politiek met al zijn spelletjes en belangen, heeft Dik Wessels er inzake de regionale luchthaven bijna onder gekregen. “Ik heb zoiets nog nooit meegemaakt.” Als het om de luchthaven gaat, wordt Wessels gewantrouwd in de regio. Hij zal wel azen op de bouwgrond, hij zal het vliegveld wel nodig hebben voor zijn eigen vliegtuigen, zeggen ze dan achter hun hand. Want niemand durft het recht in zijn gezicht te zeggen. “Niemand zal me geloven, maar ik doe het voor Twente. Ik heb tegen Den Oudsten gezegd: als ik het obstakel ben waardoor alle plannen tot nu toe vastlopen, zeg het dan, dan trek ik me meteen terug.” Het is over. Bij het ter perse gaan van dit blad bleek dat er toch weer minimale kansjes lijken om de luchthaven toch open te houden. De weerstand tegen Wessels is onredelijk. Toen lang geleden Reggeborgh (de investeringsmaatschappij van de familie Wessels) de luchthaven zou overnemen, barstte onder leiding van de regionale krant de publicitaire bom met veel geregisseerde ingezonden brieven, artikelen en commentaren. Geschrokken trok Wessels zich terug. Maar als de regio invloedrijke en rijke mensen nodig heeft voor de bouw van een voetbalstadion of het behoud van datzelfde vliegveld, weten de politici Wessels weer goed te vinden. Over de luchthaven zijn tientallen ordners vol geschreven. We pakken de draad ongeveer vier jaar geleden op, toen de militairen er nog zaten met hun F16’s en de burgerluchtvaart (dat altijd een kommervol bestaan heeft geleid) toen echt op sterven na dood was. “We hebben toen met een aantal partijen de luchthaven uit het slop gehaald en geëxploiteerd.” ‘We’ is in dit geval Joop ter Haar (OAD), Strikwerda, die ook in het noorden van het land bij de exploitatie van Eelde is betrokken, en Dik Wessels (Reggeborgh). “Nog geen drie maanden nadat het contract was getekend, werd bekend dat Defensie zou vertrekken. Vervolgens is er onderhandeld met Defensie om het vliegveld langer open te houden zodat hier een nieuw plan gemaakt kon worden om de luchthaven, net als Schiphol en Lelystad, te privatiseren.” Defensie (waar toen de Twentse mensen Kamp en Berlijn de scepter zwaaiden) wilde wel meewerken. Dik Wessels: “Overal waar ik kom in Duitsland, Schotland Engeland, noem maar op, floreren kleine vliegveldjes. Vliegveldjes die eerder ook ongeveer niets voorstelden.”

Twentevisie 10/2007

Twentevisie 10/2007

Kapot rekenen Vanuit de gemeente Enschede werd toen een externe deskundige aangezocht om een plan voor een geprivatiseerd vliegveld te maken. Tegelijkertijd ging Enschede met Den Haag onderhandelen over de aankoop van de grond. Enschede (toen nog onder leiding van burgemeester Jan Mans) vroeg dertig tot zestig miljoen euro toe om de grond schoon te maken en de bunkers van de vliegtuigen op te ruimen. Dat heeft Wessels verbaasd. “Je kunt alles kapot rekenen. In Den Haag zeiden ze toen ‘wij laten ons niet ringeloren door de harde opstelling van de gemeente Enschede’. Dat opruimen kost inderdaad tientallen miljoenen, maar je kunt toch ook andere bestemmingen bedenken. Het was gewoon niet handig om toen al de sfeer in Den Haag te verzieken.”

Zalm Een van de plannen was om 22,5 miljoen in een potje te stoppen en daarmee de grond aan te kopen. Want inmiddels was er een afspraak met staatssecretaris Van der Knaap (nu burgemeester vanEpe) om de grond voor ruim 20 miljoen euro aan te kopen. Die 22,5 miljoen zou (in gelijke parten van 7,5 miljoen) bijeen worden gebracht door Twentse ondernemers (onder wie dus Wessels, Ter Haar en nog een paar anderen), de lokale en regionale overheid en de Australische investeerder McQuerry (door Wessels overgehaald om mee te doen). Onder dat plan lagen de afspraken dat industrie bij de luchthaven zou blijven, de woningbouw zou naar de gemeente gaan en de private partijen garandeerden daarbij dat zij voor zeker tien jaar de exploitatie van de luchthaven zouden afdekken. “Het was de meest veilige oplossing voor iedereen en de overheid had geen kosten meer aan de luchthaven.” Maar het feest ging niet door. “We hebben er nooit meer iets van teruggehoord.” Wessels kreeg in diezelfde periode wél een aantal keren bezoek van vertegenwoordigers van Defensie met de vraag of hij de grond van de luchthaven wilde kopen… “Echt gebeurd.” En toen Defensie in de gaten had dat het in Twente niet voor elkaar zou komen, hebben ze de grond overgedragen aan Financiën waar de toenmalige minister Zalm al had laten weten dat de grond zeker 50 miljoen waard was en dat ‘hij’ het wel voor twintig miljoen wilde hebben. Daar zat ook een dubbele agenda bij. Want het rijk had - om minder afhankelijk te zijn van projectontwikkelaars - juist in die tijd een eigen grondbank opgericht. Het eerste waar die grondbank zich over ontfermde, was inderdaad… de grond van de luchthaven Twente. In interne stukken van Financiën is te lezen dat ‘het GOB (de grond-

bank, JM) belangstelling heeft om te participeren in de gebiedsontwikkeling, om bij te dragen aan een hoog kwalitatief ontwikkelingsniveau van het gebied en tevens te waarborgen dat de potentiële opbrengsten kunnen worden verzilverd’.

30 miljoen Zalm liet ook weten dat hij een bieding op de luchthaven heeft ontvangen van dertig miljoen. Wessels gelooft er geen barst van. “Dat zou toch fantastisch zijn, als iemand dertig miljoen biedt en die gaat dan de luchthaven exploiteren, meteen doen! Naar ik zou niet weten wie dat bod heeft gedaan.” Maar er ligt wel degelijk een onvoorwaardelijk bod op de grond van de luchthaven Twente dat ‘substantieel hoger is dan die 20 miljoen’, bevestigen onder anderen bronnen in Den Haag. Maar dat bod gaat niet over om de luchthaven door te zetten… De tijd schreed voort. Er gebeurde maandenlang niets. Tot dit voorjaar Defensie meldde dat per 1 januari 2008 de boel definitief dicht zou gaan. En opnieuw kwamen er externe deskundigen bij. Zoals de heer Kuenzli van Gideon Consultancy en Jos

‘...terwijl wij hier zitten te praten wordt de verkeerstoren op Twente deels afgebroken’ Hillen van Twijnstra Gudde. Kuenzli, een stedenbouwkundige (geen slechte overigens, hij heeft de wijk Roombeek die door de vuurwerkramp bijkans was weggevaagd als projectdirecteur opgebouwd) zonder verstand van luchthavenexploitatie had opdracht van de gemeente een stedenbouwkundig voorstel te maken voor de luchthaven. “Die kwam hier en zei dat het rijk de luchthaven nog drie jaar zou meefinancieren. Dat zou erg mooi zijn, want dan hadden we drie jaar extra de tijd een plan te maken.” Maar het bleef vervolgens erg stil. “Terwijl wij hoorden dat er her en der in land vergaderd werd over de luchthaven.” Achteraf logisch, want minister Bos van Financiën zit op een heel ander spoor. Uit diezelfde notitie: ‘.. de doorstart luchthavenproject is omgeklapt naar een integraal grootschalig gebiedsontwikkelingsproject onder prominente Rijksaansturing’.

'Vliegwiel’ In dat kader lag er ineens een aantal scenario’s onder het kopje ‘Vliegwiel’. Geen van de scenario’s spreekt dus meer over een volwaardig vliegveld. Het gaat

13

›

vastgoedspecial | luchthaven twente

“Blijkbaar ziet bijna niemand dat, als de luchthaven dicht is, een grote economische trekker voor de toekomst is verdwenen.”

om een vliegveld dat slechts twee dagen per week open is, een andere optie is een luchthaven voor zweefvliegtuigen en zakenvliegtuigen. “Zo waren er een aantal scenario’s waaraan een prijskaartje hing.” Het bedrijfsleven haakte af. “Wij willen een luchthaven zoals dat er nu staat en geëxploiteerd wordt. Met charters.” Wat zich al jarenlang wreekt, is het ontbreken van een coördinator. Er zijn liefst zes ministeries bij de luchthaven betrokken waarmee onderhandeld moest worden, de een na de andere deskundige (vanuit het rijk, vanuit de gemeente) is er bijgehaald en weer weggegaan waardoor ervaring verdween. “Het is blijkbaar ons politieke systeem. Nee, ik reken het niemand aan, heel regelmatig hebben we zelfs op zaterdagochtend vergaderd met burgemeester Den Oudsten, wethouder Helder, gedeputeerde Rietkerk en kamerleden. Het ligt niet aan personen, aan individuen, het is de politiek…”

Martinair We zouden bijna nog deskundige Leo Kramer van het ministerie van Financiën vergeten die ook deel uitmakte van de Ontwikkelingsgroep en die samen met eerdergenoemde Kuenzli een plan moest maken. “Die liet zich op een gegeven moment ontvallen dat het rijk alle kosten die het inmiddels gemaakt heeft voor de luchthaven nooit meer zou terugverdienen met de grond.” Maar die mijnheer Kramer heeft wel voor elkaar gekregen dat (na de presentatie van ‘Vliegwiel’) het rijk opnieuw een Twentevisie 10/2007

substantieel deel wil bijdragen in de exploitatie van de luchthaven om (inderdaad) nieuwe plannen te ontwikkelen. “Als dan het bedrijfsleven en de locale en regionale overheden financieel bijdragen, dan is er weer een kans.” Maar wel een heel kleine, want inmiddels vliegen er in 2008 geen charters meer op Twente. Joop ter Haar (OAD) heeft wel met Martinair gesproken om dat terug te draaien, maar daar worden ze ook knettergek van het gedoe in Twente. “Op dat vlak hebben we dus alweer een jaar verloren.” Maar de kans dat de gemeenteraad en provinciale staten op heel korte termijn geld kunnen vrijmaken voor de luchthaven lijkt niet groot.

Wessels Zoveel tijd als Wessels in de afgelopen jaren in de luchthaven heeft gestoken, heeft hij nog nooit aan één van zijn eigen projecten besteed. Alleen omdat hij op die grond ooit hoopt te kunnen bouwen?

‘Ik doe niet mee met een vliegveld voor zweefvliegtuigen’ Of omdat hij anders een halfuur langer in de auto zit op weg naar een ander vliegveld (Münster, Dordmund, Weeze)? Fel: “Ik heb helemaal niets geclaimd. Ik doe dit omdat ik Twentenaar ben

en ik vind een luchthaven van groot economisch belang. Blijkbaar ziet bijna niemand dat, als de luchthaven dicht is, een grote economische trekker voor de toekomst is verdwenen. Overal waar ik kom in Duitsland, Schotland Engeland, noem maar op, floreren kleine vliegveldjes. Vliegveldjes die eerder ook ongeveer niets voorstelden.” Hij is wel goed, maar niet gek. Het eerdere plan om drie maal 7,5 miljoen in een pot te doen, is wat hem betreft van tafel. “We zijn de charters al kwijt. En weet je, terwijl wij hier zitten te praten, wordt de verkeerstoren op Twente deels afgebroken. Dat is dus de toren die wij ook nodig zouden hebben. In plaats dat het ministerie zegt, we wachten nog even…” Geëmotioneerd: “Als het vliegveld bij een grote plaats in het westen had gelegen, had de politiek heel anders gereageerd. Ze laten ons hier pieren.” Maar goed, er wordt dus (opnieuw) gesproken. Minister Bos doet toch mee, het Twentse bedrijfsleven wil weer meedoen (op voorwaarde dat er het om een volwaardige luchthaven gaat en dat de regionale overheid ook participeert). Of de laatste voorwaarde kan worden ingevuld, betwijfelt Wessels. Officieel sluit de luchthaven Twente over een paar dagen. Saillant gerucht: Defensie zou weer interesse hebben in de luchthaven. Vlak voor dat het blad wordt gedrukt, belt Wessels: “Kun je nog in het verhaal zetten dat er toch nog een kans inzit dat de luchthaven open blijft.” n

15

Marc Overmars kan wegdromen bij panden in Jugendstil of Art Deco

vastgoedspecial | klassieke panden

‘Echte vastgoedmensen kijken (door Jan Medendorp) Tot op de dag van vandaag is hij (voor wat betreft transfersom) Neerlands duurste speler ooit. Barcelona maakte voor hem (in 2000) 40 miljoen euro over aan Arsenal. Marc Overmars (33) werd in zijn Ajax-tijd Marc Netto genoemd. “Ik wist dat er over de premies nog belasting moest worden betaald.” En waar de gemiddelde veelverdienende prof zijn geld in snelle auto’s steekt, daar kocht Overmars al op jonge leeftijd vakantiepark ‘De Bosrand’ in Vaassen waarvoor hij onder zijn collega’s flyers uitdeelde. In Bad Bentheim kocht hij onlangs ook een vakantiehuis op het nieuwe vakantiepark dat André van Leeuwen aan het ontwikkelen is. “Wat is er nou mooier dan met twee kinderen naar zo’n park toe gaan. Ik mag graag alles dicht bij huis hebben.” Overmars had altijd al een fascinatie voor oude spulletjes, antiek, mooi vastgoed. Maar de Schwung kwam er pas echt in nadat Maré Elizen hem had gebeld om te gaan samenwerken. “Elizen belde eigenlijk mijn vader die op dezelfde school zat als Paulien, de vrouw van Maré.” Elizen zei vorig jaar eerlijk in dit blad dat hij Overmars had gebruikt om zijn bekende naam, ‘waarschijnlijk had u voor onze samenwerking nog nooit van hem gehoord’, zei Elizen bij die gelegenheid. “Ik kan over vastgoed ontzettend veel van hen leren. Zij zitten er echt bovenop. En ik krijg de gelegenheid om af en toe met een project mee te doen,” geeft Overmars als reden voor de samenwerking. Vastgoed is een goede belegging. “Het is wel allemaal afgeroomd. Als je tien, twintig jaar geleden iets kocht, was het gewoon goed. Die tijd is niet meer. Als je echt investeert voor hoge rendementen, moet je naar Duitsland, Tsjechië of Roemenië gaan.”

Aandelenhype Maar daarvoor past Overmars. Hij gruwde al van het vele reizen als speler van vooral Barcelona: vliegtuig in, vliegtuig uit. “En in mijn tijd niet altijd de beste kisten. Dan zag je zo'n overgespoten ding staan, met de oude letters van de vorige luchtvaartmaatschappij er nog doorheen schemeren.” Overmars begon zijn betaalde voetbalcarrière bij Go Ahead (in 1990), via Willem II, Ajax, Arsenal en Barcelona moest hij in 2004 vanwege knieproblemen stoppen. Hoewel hij zeker geen bijstandsuitkering ontving voor zijn kwaliteiten, werden de salarissen die nu in de top gemeengoed zijn, nog

18

Twentevisie 10/2007

Marc Overmars: een leven van vastgoed en voetbal.

alleen maar naar de contracten’ niet betaald. Het zit in zijn karakter, hij is zuinig van huis uit. Dus voor hem geen overdreven dure auto (hij rijdt nu weliswaar een mooie SUV, maar die is tweedehands overgenomen van Paul Bosveld met wie hij samen op dinsdag bij Go Ahead traint). “Ik kan soms over kleine dingen zeuren en aan de andere kant geef ik grote bedragen weg.” Zijn interesse in vastgoed ontstond twaalf jaar geleden, middenin de aandelenhype. “Iedereen deed in aandelen, de sky was de limit. Tot mijn vader een keer zei dat het natuurlijk niet oneindig zou doorgroeien, er zou een keer een keerpunt komen.” De ‘ouwe’ Overmars (met wie Marc en zijn broer Edwin een bedrijfje vormt) had dat goed gezien. De aandelen werden (niet ver voor de beurscrash) verkocht en daarvoor in de plaats kwamen ‘steentjes’. Het eerste pand was de oude fietsenmaker. “Als je het nu ziet, dan denk je ‘hoe had ik het kunnen kopen’. Een C-locatie. Nee, het pand is niet meer van ons, er zit nu een fotozaak in.”

Fietsenmaker Maar het was wel het eerste pand waarmee de Overmarsen een paar centen verdienden. Het maakte van hem geen echte vastgoedman. “De echte vastgoedmensen kijken alleen maar naar de contracten.” Wat is het waard, wat kan de meerwaarde zijn en hoe zien de verhuurcontracten eruit? Het toverwoord is rendement. “Natuurlijk is dat wel belangrijk, maar het gaat bij ons om meer. Bij sommige van onze panden hebben we zelfs een negatieve cashflow. Daar moeten we er natuurlijk niet te veel van hebben, want de centen die we voor de aankoop lenen, moeten we ook weer terugbetalen met rente. Lenen? Volgens bijvoorbeeld de Quote500 zou Overmars vele tientallen miljoenen bezitten. “Hoewel ik net de echte toptijd heb gemist, heb ik nog altijd meer geld verdiend met voetballen dan met aandelen of vastgoed.” Zijn notering in de lijst der rijke Nederlanders noemt hij onzin. “Ik zou willen dat het waar is, maar het is niet zo. Ik heb Quote een mailtje teruggestuurd dat het een leuk verhaaltje is dat ze over mij hadden gemaakt, maar dat het bedrag veel te hoog is.”

Emaille reclameborden Overmars houdt niet van gedoe. Hij geeft niet vaak interviews, als hij voetbalwedstrijden bezoekt, komt hij vaak iets later en gaat hij eerder weg om oplopen rond zijn persoon te voorkomen. “Er zijn mensen die op de voorgrond willen staan en mensen die dat niet willen. Bij de laatste cateTwentevisie 09/2007 10/2007

gorie hoor ik. Ik krijg nog dagelijks verzoeken om interviews, er zijn zoveel programma's op radio, tv, er zijn zoveel bladen.” Beetje paradoxaal, want door Elizen en Van Leeuwen wordt hij wel als uithangbord gebruikt. ’s Ochtends kijkt hij even om de hoek bij hun kantoor in Epe waar zijn broer en vader vaker zitten dan hij. Bij Go Ahead heeft hij als commissaris Voetbalzaken een eigen kantoortje en ook bij Elizen in Twello staat een bureau voor hem. Zijn voorliefde voor klassiek monumentale panden komt niet uit de lucht vallen. Hij houdt van Go Ahead omdat het een van de weinige clubs is waar het stadion nog midden in een volksbuurt staat. Hij komt los als hij over het kroonjuweeltje in Winterswijk praat, het hotel op het plein in het midden van het dorp. “Dat is zo’n mooi pand, Jugendstilachtig.” Hier praat niet de doorsneevoetballer die het huilende zigeunerinnetje thuis aan de muur heeft hangen. “Ik houd van oude spulletjes, dat is hobby, dus ik weet goed welke tijd Jugendstil is of Art Deco.” Van Overmars is bekend dat hij oude emaille reclameborden spaart. In de onlangs uitgekomen Eagleskrant deed hij nog een oproep voor oude reclameborden uit Deventer en omgeving, zoals van Bussink Deventer Koek. Ook aan die borden hij direct hoe oud ze zijn. “Door bepaalde draaiingen of het nou een bloemetje of iets is, ik zie zo uit welke tijd het bord komt.” Zijn vrouw werd doodmoe van zijn hobby, want her en der in het huis hangen wel veertig van die oude reclameborden. Het probleem is opgelost. “We zijn verhuisd. Ik heb straks een eigen schuur en daarin mag ik alles volhangen.”

Epe En daarom voor Overmars Vastgoed (dat inmiddels tientallen panden bezit) geen betonnen dozen van vastgoed in de portefeuille. Mooie pandjes, desnoods voor een iets hogere prijs en dolgraag in Epe of de directe omgeving. “We kochten laatst een bakkerij in Epe. De bakker stopte ermee en wilde graag verkopen. Ik weet zeker dat we een prijs boven de markt hebben betaald. Maar wij wilden dat pand graag hebben, het staat op de goede plaats en wij denken dat er nog rek in zit.” Als het om panden in Epe gaat, is het niet gauw te gek. “Een kantoorpand van Meeuws en Ten Hope, accountants, hebben we vanaf de grond gerestaureerd. Financieel kan dat eigenlijk niet uit, we verdienen die investeringen zeker de eerste vijftien jaar niet terug. Er staat nu wel iets moois, Epe heeft niet veel meer van die panden.” Hij kan

ontroerd raken door de schoonheid van klassieke monumentale panden.

Go Ahead Een paar jaar geleden kwam zijn jeugdliefde Go Ahead zwaar in financiële problemen. Een tiental mensen (onder wie Overmars, Paul Bosveld, Henk ten Cate) met onvoorwaardelijke liefde voor de club trok de portemonnee en gezamenlijk losten ze de schuld af. Daar moet Go Ahead het voor wat betreft Overmars mee doen, want geld in spelers stopt hij niet. “Geld in een voetbalclub steken is eigenlijk het slechtste wat je kunt doen. Bovendien zou ik als commissaris Voetbalzaken twee petten op hebben als ik ook zou investeren in spelers.” Op dinsdag trainen hij en Paul Bosveld met de groep mee, voor zichzelf, maar ook om de spelersgroep links en rechts wat te souffleren. “Ik kijk meer naar aanvallers, Paul heeft meer oog voor het verdedigende verhaal. De spelers staan er wel open voor en luisteren om er beter van te worden.” Behalve op het veld, zit Overmars ook met de jongens om de tafel om over hun contracten te onderhandelen. En hij heeft uiteindelijk de eindverantwoordelijkheid op het technisch vlak. “De technische staf moet het met elkaar wel eens zijn, maar het laatste woord ligt bij mij.”

Meer spanning Hij verdeelt zijn tijd goed tussen het vastgoedbedrijf, Go Ahead en zijn gezin. Vergadert de Raad van Commissarissen op zaterdagochtend? Dan weten ze dat de plek van Overmars leeg blijft. “Ik ben leider/trainer van de F1, van Epe, waar mijn zoontje in speelt, dat is woensdagavond trainen en zaterdag voetvallen.” Maar voor de rest leeft de ogenschijnlijk koele kikker die vroeger verdedigers volledig de vernieling inliep, mee als nooit tevoren. “Ik moet zeggen: de spanning die ik nu heb, had ik vroeger veel minder als speler. Dat zal ook komen omdat ik er nauw bij betrokken ben, bij de spelers die we gehaald hebben, die onder of boven verwachting presteren. Als Go Ahead heeft verloren, wil ik meteen weg. Geen zin meer in een biertje, dan wil ik naar huis.” Vooralsnog gaat het goed met het Deventer cluppie met de derde periodetitel op zak. Na-competitie verzekerd! En Overmars zal voorlopig nog wel tussen zijn vastgoed-besognes door regelmatig op de Adelaarshorst zijn. “We hebben met de voorzitter (Hans de Vroome) afgesproken dat we er gezamenlijk voor drie jaar instappen. Dan moet de ‘toko’ staan, zo niet, dan moet je daaraan conclusies verbinden. Ik zit hier niet voor de leukigheid.” n

19

Architect Paul Wolters wordt mede-aandeelhouder van IAA Architecten vastgoedspecial | architecten

Betrokken bij vastgoed De monumentale villa aan de Tromplaan 55 in Enschede werd in 1923 ontworpen door architect Karel de Bazel, die weliswaar in de vergetelheid is geraakt, maar te boek staat als een van de grootste ontwerpers van zijn tijd, naast Berlage. Later werd het prachtige pand ingericht als Hotel Memphis, dat voor menige lezer van dit blad nostalgische herinneringen oproept als de locatie waar de opnames van Memphis plaatsvonden, wat tevens de toenmalige titel, Meetingpoint: Memphis, verklaart. Sinds 1996 doet de villa dienst als hoofdkantoor van IAA Architecten. Eenmaal binnen doet weinig meer denken aan het hotel van toen, of het moet het biljart zijn, dat zijn functie voor medewerkers van IAA nog niet heeft verloren. Ook architect Paul Wolters pakt zo af en toe de keu uit het rek. “Net als ons in kantoor in Almelo is hier de nostalgie bewaard gebleven en gecombineerd met eigentijdse’’ vormgeving.”

Projecten IAA behoort met zo’n 160 medewerkers, verdeeld over de vestigingen Enschede en Almelo, tot de vijf grootste architectenbureaus in Nederland. Dan kan het niet anders dan dat het werkgebied verder strekt dan de regio. Wolters: “We hebben veel projecten in Twente en elders in het oosten van het land en dat zal ook zo blijven. Maar die behelzen ongeveer dertig procent van het totale aantal projecten, de rest is verspreid over het gehele land.” Recente voorbeelden zijn het ontwerp van de Faculteit der Diergeneeskunde in Utrecht en de zorgboulevard in IJmuiden. Bekende Enschedese ontwerpen zijn onder andere het station, het Medisch Spectrum Twente, de Scholingsboulevard, het Brouwhuis Grolsch, Cinestar, het Arke Stadion en het Ondernemingshuis. Af en toe worden ook de landsgrenzen overschreden, zoals voor het ontwerp van het grootschalige winkelcentrum A-10 in Berlijn. Is er ook sprake van een of meer specialiteiten? Wolters: “Nee, dat zou ik zo niet willen zeggen, maar binnen de hele reeks projecten is het aandeel van de gezondheidszorg, scholen en woningbouw vrij groot.” Moet er op de projecten hard geacquireerd worden of komt het werk vanzelf binnen? Wolters: “IAA is in de regio vanwege onze schaalgrootte, reputatie en ervaring al snel een voor de hand liggende keuze. Maar zo werkt het lang niet altijd. Sterker nog, veel grote projecten worden toegewezen op basis van Europese selectie. Daarvoor hebben we zelfs een speciaal Twentevisie 10/2007

Paul Wolters, voor de door IAA ontworpen Saxion Hogeschool in Enschede: “Het is natuurlijk fantastisch om binnen het bedrijf waar ik meer dan 10 jaar met hart en ziel heb gewerkt, partner te worden.”

iemand in dienst.” Zo viel de afgelopen week, na een uitgebreide landelijke architectenselectie, de keus op IAA voor een 90 meter hoge appartemententoren in Enschede.

Partner De werkwijze bij IAA Architecten is bijzonder. Bij de vele grote projecten die IAA uitvoert, zijn veel mensen betrokken: architecten, bouwkundigen, adviseurs, tekenaars, interieurarchitecten, opzichters, bouwkostendeskundigen, enzovoorts. In feite kun je het zien als meerdere architectenbureaus onder één dak, met als directie Abels, Van den Bos, Klunder en Mensink. En als partners Wijnia en Gersen. Daar worden eind dit jaar, na het afscheid van Mensink, Jekel en Wolters aan toegevoegd. Een felicitatie is op zijn plaats, aandelen hebben van zo’n mooi bedrijf is niet mis. “Het is natuurlijk fantastisch om binnen het bedrijf waar ik meer dan 10 jaar met hart en ziel heb gewerkt, partner te worden.”

Vastgoedrapportage Het drukke leventje wordt dus nog hectischer. Je zou zeggen dat je dan genoeg om handen hebt. De keuze om voorzitter te worden van de Twentse Vastgoedrapportage lijkt op het eerste gezicht dan ook niet voor de hand liggend, want dat is toch geen functie waar je ‘beter’ van wordt? Wolters: “Nee, maar daar is het ook nooit om begonnen. Ik vind de Vastgoedrapportage met al haar transparantie een prachtig initiatief waarmee ik in aanraking kwam als lid van de Vastgoedsociëteit en ik heb destijds ook in de jury gezeten van de Vastgoedprijs. Mijn betrokkenheid bij de Vastgoedrapportage en specifiek bij de Vastgoedprijs is mede een persoonlijke missie. Het zijn namelijk middelen om de architectuur breder uit te dragen in de regio en dat is altijd een van mijn persoonlijke aspiraties geweest.” Maar prestige zal toch ook wel een rol spelen? “Nee hoor, maar het is uiteraard mooi meegenomen dat mijn voorzitterschap van de Stichting Vastgoedrapportage een bijdrage zal leveren aan de bekendheid van IAA Architrecten,” besluit Wolters eerlijk en daar zal niemand over vallen… n

21

Stichting Vastgoedrapportage sluit eerste lustrum in tevredenheid af

vastgoedspecial | vastgoedrapportage

Nieuw bestuur mag voort

bouwen op stevig fundament Collage van het eerste lustr um Va s t g o e d r a p p o r t a g e .

'vijf jaar in beeld' - vastgoedrapportage twente 2007

Vijf jaar Vastgoedrapportage Twente

Het nieuwe bestuur van Stichting Vastgoedrappor tage, v.l.n.r. Pieter Schut (secretaris, Kienhuis Hoving Advocaten en Notarissen), Paul Wolters (voorzitter, IAA Architecten) en Raymond Wolbers ( p e n n i n g m e e s t e r, S n e l d e r Z i j l s t r a Bedrijfsmakelaars).

In de inleiding van de in september verschenen Twentse Vastgoedrapportage 2007 ‘Vijf jaar in beeld’ stelt het bestuur dat alle overheden en veel marktpartijen van het verzamelde cijfermateriaal gebruik maken: ‘Daarmee is ons eerste doel grotendeels bereikt’. Ook het tweede doel, het creëren van een vast platform voor vastgoednetwerken, heeft volgens het bestuur zijn beslag gekregen, getuige de succesvolle periodieke Vastgoedborrel. De conclusie is duidelijk: ‘Voor het bestuur is het moment aangebroken om ruimte te maken voor een nieuw en ambitieus bestuur, dat met frisse ideeën de vastgoedrapportage nog verder kan opstuwen in de vaart der volkeren’. Met deze pathetische woorden kondigden de drie bestuursleden Daniël Spikker, Roy Duijn en Wybrand Beugelink hun afscheid aan. Per 1 januari is het de beurt aan Paul Wolters (voorzitter, IAA Architecten), Raymond Wolbers (penningmeester, Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars) en Pieter Schut (secretaris, Kienhuis Hoving Advocaten en Notarissen) om het vervolg van de Vastgoedrapportage Twente gestalte te geven.

22

Status Roy Duijn was in het decembernummer van Twentevisie van vorig jaar heel stellig waar het de positie van de Vastgoedrapportage betreft, blijkens woorden als ‘naslagwerk’, ‘kwaliteit die niet in twijfel wordt getrokken’, ‘betrouwbaarheid’, ‘waardevol instrument’ en dergelijke. Pieter Schut: “Roy had gelijk en een jaar later kunnen dezelfde woorden letterlijk herhaald worden. Het zittende bestuur heeft van niets echt íets gemaakt, de gestelde doelen zijn bereikt, de Vastgoedrapportage heeft een heel duidelijke status verworven van onafhankelijk en objectief naslagwerk voor alle belanghebbenden. Een naslagwerk overigens dat steeds professioneler is geworden en dat is niet in de laatste plaats te danken aan onderzoeker Wouter Tijhuis.” Raymond Wolbers vult aan: “Dat blijkt ook uit de toenemende belangstelling voor de dag van de Vastgoedrapportage. De zaal die plek biedt aan vijfhonderd belangstellenden zat vol met mensen die in de vastgoedwereld en binnen de overheid wat te betekenen hebben, tweehonderd inschrijvingen konden we zelfs niet honoreren. Ook de periodieke Vastgoedborrels voor de leden worden steeds beter bezocht. Nieuwe leden zijn overigens welkom, aanmelden kan via www.vastgoedrapportage.nl.”

Uit veel reacties blijkt dat de rapportage vaak geraadpleegd wordt vanwege de kwaliteit en betrouwbaarheid. Ook gemeentes hebben er belang bij. De gemeente Hengelo is overigens nog geen founder. Hoe zit dat? Paul Wolters: “De deelname van Hengelo heeft inderdaad wat langer op zich laten wachten dan gewenst, maar we zijn in gesprek en verwachten binnenkort een positieve uitkomst.”

Aftredend bestuurslid Roy Duijn presenteert de vijfde editie van de Vastgoedrapportage Twente. 0042VastgoedRapp.indd 2

naast niet dat de kosten voor het maken van de rapportage ook substantieel zijn. Dat is het ook waard, want het naslagwerk is tenslotte waar het in essentie om gaat.” Over zaalhuur gesproken… tot nu toe vond de presentatie van de rapportage steeds plaats in Cinestar in Enschede. Is dat misschien reden waarom de gemeente Hengelo wat terughoudend is? Wolters: “Daar gaan we niet van uit en de

gesprekken die we voeren, wijzen daar ook niet op. Maar de Vastgoedrapportage lijkt nu inderdaad een beetje een Enschede-aangelegenheid. Daarom hebben we met de gemeente Almelo als Founder nu al afgesproken om de komende vijf jaar minimaal één keer die stad aan te doen.” Dan lijkt het voor de hand te liggen dat Hengelo volgt, maar daarvoor zullen eerst de lopende gesprekken positief moeten worden afgerond.

Inkomsten Dat betekent voor de komende editie van de Twentse Vastgoedrapportage enkele duizenden euro’s extra inkomsten. Het aantal Founders komt daarmee op vijftien en dat worden er wellicht nog meer omdat met een aantal partijen wordt gepraat. Verder komen er enkele tienduizenden euro’s aan inkomsten van overige sponsors binnen. Al met al is er sprake van een behoorlijke begroting waar je een leuk feestje van kunt bouwen. Pieter Schut relativeert: “We hebben inderdaad een behoorlijk bedrag nodig voor de Dag van de Vastgoedrapportage. We moeten de zaal huren, we regelen catering op niveau, artiesten als Do komen ook niet voor een fooi en zo zijn er veel meer kosten. Vergeet daarTwentevisie 10/2007

De presentatie van de vijfde editie van de Vastgoedrapportage Twente in Cinestar trok veel aandacht van belangstellenden van overheden en uit de Vastgoedwereld.

Twentevisie 10/2007

28-11-2007 09:23:59

Ambities Voor Wolters, Schut en Wolbers breekt er een lekker rustige tijd aan, zou je kunnen denken. Immers, de doelen zijn onder het oude bestuur bereikt, dus is het de komende jaren zaak om te continueren en te stabiliseren en met een complete blauwdruk lijkt het allemaal niet zo ingewikkeld. De bestuursleden reageren bijna in koor en met veel protest. Wolters: “Ho ho, Roy Duijn, Daniël Spikker en Wybrand Beugelink hebben ontegenzeglijk prima werk geleverd. Maar zij hebben hún doelen bereikt, wij als nieuw bestuur staan voor nieuwe uitdagingen met respect voor wat er nu is neergezet.” Wolters bedoelt te zeggen dat het vanzelfsprekend is dat de bereikte status van de Vastgoedrapportage in stand moet worden gehouden en dat er een mooie basis is gelegd voor het vastgoed-platform, maar dat er daarnaast nog veel kan worden toegevoegd en verbeterd.” Daarmee geeft hij een voorzet die eenvoudig kan worden ingekopt. Immers, de techniek tijdens de Dag van de Vastgoedrapportage liet nogal wat te wensen over. Wolbers: “Dat is waar, daar kunnen we niet omheen, we zullen er alles aan doen om zulke fouten voortaan te vermijden. Maar ik zie het wel als een incident, niet als iets wat symptomatisch is voor de totale organisatie. Dat blijkt ook wel uit de vele positieve reacties.”

›

23

Vastgoedprijs

Wethouder Anthon Sjoers heeft de Vastgoedprijs namens de gemeente Almelo in ontvangst genomen. (Foto: Stichting Vastgoedrapportage.)

Finetunen Het voorbeeld van de falende techniek is een van de verbeterpunten. Wat staat er de komende jaren nog meer op de agenda? Pieter Schut: “Aan de totale opzet zullen we zoals gezegd niet al te veel veranderen, die staat als een huis. Maar met onze onbevangen blik zullen we alles grondig evalueren en waar nodig bijsturen. Er zullen de komende jaren wel degelijk zaken wijzigen. Er mag bijvoorbeeld wat meer Schwung komen in de presentatie, de paneldiscussie mag wat pittiger, enzovoorts.” Wolters vult aan: “Daarnaast zijn er echter elementen waar we niet aan zullen tornen, met name de presentatie van de belangrijkste conclusies uit de rapportage. Dat is misschien een beetje saai onderdeel, maar het is wel de kern waar het allemaal om draait. Vanzelfsprekend blijft ook de Vastgoedprijs een belangrijk onderdeel.” Hij voegt eraan toe dat hetzelfde geldt voor de Vastgoedborrels, die in essentie - gezien het grote aantal leden, inmiddels zijn het er al ruim 250 - zeer succesvol zijn, maar waaraan vooral inhoudelijk een aantal dingen moe-

ten worden verbeterd. Zo wil het bestuur naast de Vastgoedborrels ook projectbezoeken organiseren.

Website Een jaar geleden was Roy Duijn de eerste om te beamen dat het papieren rapport een momentopname is en dat de website www.vastgoedrapportage.nl) een prominente rol zou moeten krijgen, zodanig dat belanghebbenden elk moment van de dag kunnen inloggen en alle gewenste gegevens kunnen downloaden. Data kunnen wel worden opgevraagd, maar uitsluitend per e-mail, handwerk dus. Een jaar later moeten we constateren dat er op dit punt geen vooruitgang is geboekt. Raymond Wolbers sputtert niet tegen: “Klopt, het was een van de verzoeken van het oude bestuur om de website te professionaliseren. Daarom staat dit onderwerp bij ons hoog op de prioriteitenlijst. Dat betekent bijvoorbeeld meer actualiteit, maar we gaan nu ook onderzoeken hoe we een databank kunnen bouwen die automatisch de actuele cijfers genereert.” n

Burgemeester Kerckhaer t van Hengelo (tweede van rechts) was een van de deelnemers aan de paneldiscussie.

Twentevisie 10/2007

De prestigieuze Vastgoedprijs Twente is op 27 september jl. voor de vierde maal uitgereikt. Dit keer was de gemeente Almelo winnaar met haar Binnenstadsplan. De trofee werd overhandigd aan de trotse wethouder Anthon Sjoers. Voorgaande jaren werd de prijs gewonnen door de projecten ‘Het van Heekplein’ te Enschede (2004), de HTS-locatie te Enschede (2005) en het project ‘De Stadsbleek ‘ te Oldenzaal (2006). De nominatie van het Binnenstadsplan Almelo werd als volgt omschreven: ‘Almelo staat aan de vooravond van omvangrijke ontwikkelingen op basis van het binnenstadsplan. Met dit plan krijgt de nieuwe binnenstad een identiteit die ze ook verdient: krachtig, eigenzinnig en met een dynamische uitstraling. Een ontwikkeling waarmee nieuwe grandeur ontstaat in de stad’. De twee overige genomineerden waren ROC van Twente-Hart van Zuid in Hengelo (‘Een ultramoderne school verrijst op het terrein van de oude ijzergieterij van Stork, met gebruikmaking van de oude gebouwen. Met respect voor het verleden wordt gebouwd aan de toekomst’) en Prismare-Roombeek in Enschede (‘Een multifunctioneel centrum in het hart van de wijk Roombeek dat tal van voorzieningen onder één dak brengt. Een hypermodern centrum waarbij een unieke samenwerking tussen bevolking en bouwers heeft plaatsgevonden’). De jury, bestaande uit de dertien leden van de Twentse Vastgoedsociëteit, prees het lef van Almelo om twee decennia na de stadsvernieuwing opnieuw te kiezen voor een metamorfose, waarbij in de binnenstad historie en grootstedelijke vernieuwing worden verbonden. Wethouder Sjoers zei in zijn toelichting onder andere dat Almelo zelf een belegger heeft gevonden, Achmea Vastgoed, die bereid is 250 miljoen euro te investeren in de binnenstad. “Daarmee gaat het plan zeker door,” aldus Sjoers.

25

’Vooralsnog heb ik het duurste weiland van Nederland gekocht’

vastgoedspecial | paul van der valk

Paul van der Valk heeft zijn zinnen op Zwolle gezet

Paul van der Valk: "Het gaat me niet om grondspeculatie, verkopen doe ik toch niet."

(door Jan Medendorp) Het gaat er nu toch echt op lijken dat Van der Valk in Zwolle een hotel met restaurant mag gaan bouwen, langs de A28. En daarmee komt de droom uit van Paul van de roemruchte horecafamilie die al zo’n zeven jaar bezig is met dit plan. Het wordt voor Paul van der Valk (45) het tweede hotel (naast Hengelo) waarover hij directie gaat voeren. De provincie moet het bestemmingsplan nog bekijken, er moet nog een bouwvergunning komen, maar Van der Valk denkt dat na de komende zomer met de bouw begonnen kan worden. Het eerste plan voor een hotel was op de Zwartewaterallee, maar om onduidelijke redenen was het college van burgemeester en wethouders razend enthousiast, terwijl het voorstel vervolTwentevisie 10/2007

gens tot verbazing van velen werd afgeschoten in de raadsvergadering. Ten noorden van Zwolle (Kranenburgerweg) zit nu alleen een restaurant van Van der Valk. “Die locatie is te klein om een hotel bij te bouwen.” De nieuwe plek (bijna dertien hectare) ligt op industrieterrein Hessenpoort, bij de afslag Ommen waar over een aantal jaren de doortrekking van de A35 naar de A28 wordt verwacht. Van der Valk heeft dat weiland gekocht voor circa twee miljoen euro. “Een mooie plek, langs de snelweg, bij een afslag, bij een grote stad en ook nog eens bij een industrieterrein.” Zwolle telt niet al te veel hotelbedden, weet Van der Valk (“prettig, maar dat interesseert me op zich weinig, ik ga uit van eigen kracht”), die Zwolle beschouwt als scharnierpunt tussen het westen en het noorden. “Het grote nadeel voor Zwolle

is dat de A28 dwars door de stad heen loopt. Stedebouwkundige Riek Bakker heeft ooit het plan gemaakt om de A28 dubbeldeks te maken, dat sprak mij wel aan.”

Praattekeningen Die plannen liggen ergens in een la. Er zijn mensen die vermoeden dat door de toenemende drukte rond Zwolle de snelweg A35 sneller zal worden doorgetrokken naar de A28 dan nu gedacht wordt. “Alle verkeer uit het oosten naar het noorden moet door Zwolle. Dat wordt onhoudbaar.” Maar zonder die A35 verwacht Van der Valk ook een goed renderend hotel van 320 hotelkamers met restaurant en een aantal zalen te kunnen exploiteren. Om te kunnen bouwen moest eerst het bestemmingsplan worden gewijzigd van agrarische grond naar bebouwing.

27

›

vastgoedspecial | paul van der valk

Het nieuwe hotel-resteurant van Paul van der VAlk in Zwolle zal volstrekt anders zijn dan het pand in Hengelo.

Meer dan twintig zaken Het Van der Valk-concern was tot begin jaren negentig een wirwar van BV’s en bedrijven. “Tot die tijd kochten en bouwden we alleen. Eigendom was niet belangrijk, werk was belangrijk. En toen kwam de belasting en die vond eigendom opeens wel belangrijk,” zei Paul van der Valk in februari 2005 in Twentevisie. Zijn opa Martinus (diens foto hangt ook in de hal van de vestiging in Hengelo) heeft het bedrijf opgericht, zijn zonen Arie en Gerrit hebben het uitgebouwd en hun kinderen (Paul is een zoon van Arie) hebben het organisatorisch op de rit gezet. Negen van de tien kinderen van Arie (onder wie dus Paul) hebben (los van de rest van de uitgebreide Valk-familie) meer dan twintig zaken.

Twentevisie 10/2007

“Het gaat me niet om grondspeculatie, verkopen doe ik toch niet. Er komt geen grond meer bij.” Hij heeft nogal wat hobbels moeten nemen om zijn plannen te realiseren. En er liggen nog wel een paar ‘stoepranden’ te wachten, want helemaal rond is het allemaal nog steeds niet. Duidelijk is wel dat het nieuwe hotel-restaurant volstrekt anders zal zijn dan het pand dat in Hengelo staat. Op de tekening staat een wit strak modern pand. “Dit noem ik een praattekening.” Het plan is nog niet definitief.

Zichtlijnen Van der Valk mag van de gemeente niet de volledige dertien hectare bebouwen. “De gemeente wil ook veel waterpartijen op het terrein, daar heb ik met een architect over zitten praten, dat gaat lukken.” De overheid heeft ook twee zichtlijnen aangebracht waar Van der valk zich aan moet houden als hij gaat bouwen. “Ons bouwplan houdt daar rekening mee.” De achterbuurman Stork Air beklaagde zich dat zijn pand nau-

welijks meer te zien was vanaf de A28. “Toen heb ik het pand letterlijk opgetild en deels op palen laten zetten waardoor uit de richting Zwolle Stork Air te zien is. Vanuit het noorden was het al geen probleem. Ik heb zelfs een videoanimatie laten maken om aan te tonen dat ik aan alle bezwaren tegemoet ben gekomen.” Niet alle problemen waren van tafel. Het toeval wil dat precies over het gebied waar Van der Valk wil bouwen een laagvliegroute van Defensie ligt. Niet dat die laagvliegroute in de laatste vijf jaar is gebruikt, maar panden mogen niet hoger worden dan dertig meter. “Die aanvliegroute is op slot zoals dat heet, al sinds 2002, het heeft zelfs in de Staatscourant gestaan. Maar als ze willen dat ik maar dertig meter hoog bouw, bouw ik dertig meter hoog. In mijn originele plan stond een pand van vijftig meter hoog, ik beschouw dit punt als de Poort van Zwolle, maar als het niet mag, mag het niet.” Als het niet kan zoals het moet, moet het maar zoals het kan, lijkt het devies van Van der Valk. n

29