De Helderse Vallei is een natuur- en milieueducatief centrum langs de duinrand van Den Helder. Het ligt tussen het bos Donkere Duinen en natuurgebied De Helderse Duinen en is de toegangspoort tot het recreatiegebied Mariëndal. Naast het bezoekerscentrum is een openluchttheater, een uitkijktoren, Eko-Klimparcours De KlimVallei, een kinderboerderij en een grote parkeerplaats. De Helderse Vallei heeft als doelstelling om een doorgaande (leer)lijn op het gebied van natuur- en milieu educatie te realiseren. Helaas zijn er in de leeftijdsgroep vanaf 12 tot ongeveer 18 jaar minder bezoekers dan gewenst. Om die reden is in 2012 het project ‘Natuurtalenten’ project gestart. NatuurTalenten zijn jongeren van verschillende leeftijd, achtergrond en opleiding, en worden betrokken bij het realiseren van de doelstelling van de organisatie. Het gaat om jongeren met een brede interesse, niet per sé met affiniteit voor de natuur. Ze hebben goede sociale vaardigheden en willen zich maatschappelijk inzetten. Het is van meerwaarde als deze groep een goede afspiegeling van de stad vormt, dus bijvoorbeeld dat jongeren afkomstig zijn uit verschillende wijken. De jongeren dienen als voorbeeld voor leeftijdgenoten, en dus is een bepaalde mate van zelfbewustzijn en het kunnen nemen van initiatief belangrijk. De NatuurTalenten werken op vrijwillige basis, maar zijn wel onderdeel van het team: de jongeren moeten zich verantwoordelijk voelen voor hun rol en bijdrage binnen de organisatie en tegelijkertijd moeten zij zich gewaardeerd voelen. Waardering blijkt uit het contact met de professionals, maar ook door bijvoorbeeld het hebben van bedrijfskleding en het ontvangen van een vergoeding. Het NatuurTalenten programma biedt een platform voor extra ontwikkeling voor ‘duurzaam leren’ buiten de schoolse situatie, waardoor het thema een ‘niet verplicht’ karakter krijgt. De NatuurTalenten ervaren dat ‘duurzaamheid’ in het leven van alledag vervlochten is en niet ingewikkeld hoeft te zijn. Zij verlagen de drempel voor andere potentieel gemotiveerde en geïnteresseerde jongeren. Daarnaast vormen zij een extra poule vrijwilligers die kan worden aangesproken bij de ondersteuning van activiteiten en evenementen.
Ik ben natuurtalent omdat ik jongeren wil laten zien hoe bijzonder de natuur eigenlijk is. (Kayleigh, 14 jaar)
De Helderse Vallei betrekt actief jongeren tot haar organisatie als ambassadeur op het gebied van duurzaamheid, waarbij de jongeren steeds actief op zoek gaan naar verbinding en verbreding in hun eigen netwerk/sociale leven. De Helderse Vallei wil de doelgroep ‘jongeren’ actief betrekken door: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Het NatuurTalentenprogramma aan te bieden als een buitenschoolse activiteit voor jongeren van 12 tot 18 jaar gedurende het schooljaar; Aansluiting te zoeken bij de leefwereld van jongeren; Jongeren te laten functioneren als ambassadeur van De Helderse Vallei; Benutten van netwerk van de jongeren door hen in te zetten als brug naar andere jongeren (‘peer-education’); Benutten van kennis en netwerk jongeren binnen het voortgezet onderwijs teneinde de samenwerking met het voortgezet onderwijs te continueren; Stimuleren van natuurbeleving bij jongeren; jongeren kennis laten maken met de diversiteit van natuurorganisaties/verenigingen teneinde nieuwe aanwas van deze organisaties te stimuleren; Organiseren van tenminste 1 activiteit specifiek gericht op jongeren; Jongeren in te zetten als klankbordgroep/expertgroep; Goede contacten met de ouders van de deelnemende jongeren te onderhouden.
De Helderse Vallei kiest voor de strategie dat natuur/duurzaamheidseducatie het beste plaats kan vinden op de locatie(s) waar jongeren zelf zijn. De Helderse Vallei focust hiermee op duurzaamheidseducatie door: 1.
2.
Kennisdeling van duurzaamheid in de thema’s: Zorg en welzijn: gedrag, voeding en gezondheid Energie en techniek Water, klimaat en veiligheid Natuur en Milieu Afval en grondstoffen Bijdragen aan goed burgerschap; versterken van de maatschappelijk betrokken houding.
De Helderse Vallei beoogt de jongeren op te leiden tot ‘duurzame burger’ waarbij zij een voorbeeldfunctie hebben in hun eigen sociale omgeving. De Helderse Vallei ondersteunt de jongeren in hun ontwikkeling van hoe zij zich als NatuurTalent kunnen profileren in hun eigen netwerk door: 1.
Competentieontwikkeling: Presenteren van jezelf Presenteren/rondleiden Vergaderen Plannen en organiseren (afspraken nakomen) Mediawijsheid (PR) Netwerk herkennen en gebruiken
2.
Opdoen van werkervaring (CV-building)
Communiceren Sociale en culturele vaardigheden Samenwerken Creativiteit Kritisch denken Probleemoplossend vermogen ICT/Geletterdheid
Ik ben natuurtalent omdat ik het leuk vind om dingen met andere mensen te bedenken waar je zelf nooit over na denkt. (Thom, 13 jaar)
Gebruik van een aanvraagformulier, verspreid op scholen en online op de website en facebookpagina.
Tijdens een selectieronde nemen alle aangemelde jongeren deel aan een spelvorm en andere werkvormen, samen met het personeel. Hierna wordt door het personeel een selectie gemaakt van de nieuwe Natuurtalenten, gebaseerd op deze eerste indruk: De inzet van spelvormenn tijdens de selectie maakt dat de sollicitanten minder het gevoel hebben ‘bekeken te worden’ en het team meer gelegenheid heeft om sollicitanten te observeren in hun ‘natuurlijke gedrag’. Ook wordt met diverse werkvormen een inventarisatie gemaakt van verwachtingen, talenten en vaardigheden die later in een evaluatie weer van pas komen.
Talenten werken voor een maximale periode van 2 jaar binnen het programma. In het eerste jaar worden zij beschouwd als ‘junior’ en worden ze opgeleid tot senior. In het tweede jaar plukken de ‘senioren’ de vruchten van hun opleiding en nemen ze hiermee de junioren op sleeptouw in de organisatie en uitvoer van diverse activiteiten.
Als eerste wordt een informatiebijeenkomst voor ouders en natuurtalenten georganiseerd waarbij begeleiders worden voorgesteld, het project wordt toegelicht, het contract en gedragsprotocol wordt doorgenomen. Een mooie start activiteit is het berekenen van een ‘ecologische footprint’ door ouder en kind gezamenlijk.
Wie zijn we? Waarom doen we mee? Wat vinden we belangrijk? Hoe dragen wij ons Natuurtalentschap uit? Wat is onze missie? Hoe gaan we dat doen? De code wordt in een werkvorm uitgewerkt en door de talenten zelf opgesteld. Doel hiervan is om de acties van de natuurtalenten te verbinden aan hun gedrag.
De NatuurTalenten sluiten jaarlijks aan bij de kennismakingsbijeenkomst voor alle nieuwe vrijwilligers. Tijdens deze bijeenkomst worden de missie en visie van De Helderse Vallei besproken en uitgelegd. Welke bewuste keuzes maken wij en waarom doen we dat? Daarnaast gaan we in op de verwachtingen ten aanzien van vrijwilligers die te allen tijde een gastheer/vrouw functie vervullen tijdens werkzaamheden bij De Helderse Vallei.
Voor het jaarplan worden kortdurende, duidelijk afgebakende opdrachten gemaakt. De NatuurTalenten hebben de vrijheid om vrienden/vriendinnen te betrekken bij de uitvoer van de opdrachten, aangezien dit het netwerk alleen maar uitbreidt. Ook hebben zij binnen het team van De Helderse Vallei een duidelijk aanspreekpunt. De opdrachten worden opgezet volgens een vast stramien van informeren/leren opdracht uitwerken toetsen en uitvoeren. Er is tijd en ruimte naast een vast terugkerende vergaderplanning (tweewekelijks op vrijdag aan het eind van de dag) om bij De Helderse Vallei verder te werken aan opdrachten.
Aan het eind van ieder project/opdracht volgt een evaluatie om verbeterpunten zichtbaar te maken en uitbetaling van een deel van de afgesproken vergoeding. Daarnaast is er een duidelijke taakverdeling van ‘algemene taken’ per halfjaar; PR commissie: verantwoordelijk voor bijhouden Facebook en twitter en overige communicatie intern. per maand klein verslag van activiteiten voor interne verzending: team. Fotograaf: verantwoordelijk voor fotoverslag van activiteiten en bijeenkomsten. Notulist: verantwoordelijk voor verslaglegging van bijeenkomsten (per keer wisselen mogelijk)
De thema’s waar de natuurtalenten mee gaan werken is uitgewerkt in een onderliggend stramien voor activiteiten uit het jaarplan. Hieronder is dit in een schema uiteen gezet.
Thema Zorg en welzijn: gedrag, voeding en gezondheid Energie en techniek Water, klimaat en veiligheid Natuur en Milieu
Afval en grondstoffen
Samenwerken 3. Elkaar nodig hebben om tot een product te komen 4. Onderhandelen 5. Taken verdelen 6. Luisteren naar ideeën en kennis van anderen Creativiteit Openstaan voor andere perspectieven Originaliteit, inventiviteit Oplossingsgericht denken Netwerken ICT geletterdheid Herkennen en begrijpen van diverse media en de manier waarop zij werken en bedoeld zijn. Technologie kunnen inzetten voor eigen doeleinden Verantwoord gebruik (ethiek) van ICT.
Voorbeelden Iets lekkers mee naar de vergadering: hoe kun je dat zo duurzaam mogelijk doen? Workshop ‘duurzame energie’ n.a.v. materialen uit leskist ‘Belevenisonderwijs’ Fietsen van fietsspeurtocht Hoogheemraadschap Ontmoetingen organiseren met lokale groenverenigingen - Braakballen pluizen met de KNNV - Onderhoud in de vogeltuin met Vogelwerkgroep - Snoeiwerkzaamheden met Landschap Noord-Holland - In gesprek met een imker van Bijenvereniging Bewustwording van duurzaam gedrag t.a.v zwerfafval, afval, grondstoffen, koopgedrag.
- stevig investeren in groepsvorming door middel van diverse werkvormen. - Samenwerking door het gezamenlijke activiteitenplan/ opdracht van De Helderse Vallei. - aanwezigheid in relevante trainingen opleidingsplan vrijwilligers (startbijeenkomst) - Gebruik van werkvormen waarbij creativiteit en brainstormen wordt ontwikkeld. - Workshop PR (hoe maak ik een poster, schrijf ik een goede tekst) Gebruik van social media als instrumenten voor PR
Communiceren Helder communiceren Kunnen luisteren Non verbale communicatie kunnen herkennen Communicatievormen kunnen inzetten Probleemoplossend vermogen Analyseren, evalueren, verbeteren en oplossen. Kritisch denken Interpreteren van informatie, vormen van een eigen mening gebaseerd op argumenten. Zelfreflectie, reflectie op processen. Sociale en culturele vaardigheden Mondiaal bewustzijn Gezamenlijke verantwoordelijkheid Flexibel opstellen in samenwerken met anderen
- Leren vergaderen (voorzitten, notuleren) - Training ‘spreken in het openbaar’ - Training ‘elevator pitch’ - Training ‘feedback geven en ontvangen’ - Schrijven van een column voor een nieuwsbrief Zelfstandigheid en verantwoordelijkheid van de Natuurtalenten binnen de diverse projecten. Leren denken over het eigen gedrag Workshop/thema ‘socratisch gesprek’
Door samenwerken met elkaar, werken als ambassadeur voor stichting De Helderse Vallei, vervullen van gastheer/vrouw functie bij activiteiten, aanspreken van eigen netwerk.
Ik ben natuurtalent omdat ik het leuk vind om dingen te organiseren samen met andere kinderen. Ik vind het ook heel leuk om met de dieren en natuur bezig te zijn. (Lisa, 16 jaar)
