ICT in de zorg: het netwerk Communicatie en informatievoorziening in de zorg: kies voor een integrale benadering augustus 2014
Zorgsystemen
zetacom.nl
02
Zorgsystemen
ICT in de zorg begint bij de fundering: het netwerk Communicatie en informatievoorziening in de zorg: kies voor een integrale benadering De druk is groot om betere zorg te leveren tegen lagere kosten. Daarbij kunnen intensievere communicatie en betere informatievoorziening helpen. Vrijwel alle care-instellingen kijken dan ook naar de mogelijkheden die ICT hen kan bieden. Wilt u daar maximaal van profiteren, begin dan bij de basis: het netwerk. Deze whitepaper beschrijft welke fundering u moet leggen om de vruchten te plukken van de mogelijkheden die ICT biedt. Gebruik van tablets en smartphones; het ECD via een cliëntenportaal openstellen voor cliënten en hun mantelzorgers; gebruik van sensoren voor dwaaldetectie; slimme medicijnkastjes die precies de juiste medicijnen afgeven en die monitoren hoe laat een cliënt de medicijnen inneemt; handige apps voor medewerkers en/of cliënten; telefonie en verpleegoproepsysteem op één device. De mogelijkheden van ICT in de zorg zijn groot. Veel toepassingen maken het mogelijk om met minder mensen meer en betere zorg te leveren. Dat is ook nodig, aangezien de zorgvraag de komende decennia gaat verdubbelen.
“ICT maakt het mogelijk om met minder mensen meer en betere zorg te leveren” Bouw een huis, geen tent Om maximaal te profiteren van die mogelijkheden, moet u beginnen bij de basis, de fundering. Dat lijkt soms een saai onderwerp. Net zoals iemand die een eigen huis bouwt vaak liever nadenkt over de kleur van de gevelstenen en de inrichting van de keuken. Maar je weet dat de muren en die fraaie keuken zonder fundering gaan verzakken. En zo is het met ICT ook. De fundering is in dit geval het netwerk dat wordt gebruikt om spraak, data en video te transporteren. Dat is een onderwerp dat soms wat weinig aandacht krijgt, maar erg bepalend is voor de uiteindelijke kwaliteit van de ICT-oplossing.
Natuurlijk, zonder fundering kun je best een tent neerzetten. En daar kun je ook nog best een tijdje in wonen als het ’s zomers lekker weer is, al blijft het natuurlijk behelpen. Maar bij de eerste nachtvorst of sneeuwbui praat je niet meer over behelpen, dan wordt het vrijwel onmogelijk om in een tent te leven. Dan heb je een huis nodig. En dat huis wordt gebouwd op een stevige fundering, want dat moet er voor jaren staan. Zonder goede netwerkinfrastructuur zullen ICT-toepassingen, zoals handige apps of integratie van telefonie met het verpleegoproepsysteem, niet leveren wat u ervan verwacht. Leveranciers van die tools vertellen die boodschap liever niet, zij willen immers zo snel mogelijk verkopen. En dus verzorgen zij een flitsende demo van de functionaliteit die in uw situatie handig zou zijn. Ze demonstreren een tent: een handige applicatie die best aardig functioneert als alles meezit (als het netwerk nauwelijks wordt belast door andere toepassingen), maar die er de brui aan geeft zodra de eisen wat hoger worden. Daarom kunt u zich beter eerst laten adviseren door een onafhankelijke netwerkintegrator.
03
Zorgsystemen
De uitgangssituatie De meeste zorginstellingen – de nieuwe panden daargelaten – hebben tussen de tien en vijftien jaar geleden een netwerk laten aanleggen zodat medewerkers op de woongroepen de beschikking hebben over een computer. Dit zijn vaak groepscomputers die in het kantoortje voor verpleegkundigen en verzorgenden staan. Die computer werd tot voor kort weinig gebruikt, want de cliëntendossiers werden op papier bijgehouden. Medewerkers bekeken op die groepscomputer hooguit hun rooster en e-mail. Priorisering op het LAN Dat veranderde toen zorginstellingen massaal overstapten op een ECD. Ineens werd die groepscomputer heel belangrijk en veel gebruikt. En zo ontstond al snel de wens om medewerkers via een tablet toegang te geven tot het ECD. Dan hebben ze immers op de werkvloer de benodigde informatie bij de hand. Zeker nu steeds meer zorginstellingen gaan werken met een ZorgLeefPlan, dat tot stand komt in samenspraak met de cliënt en met zijn of haar mantelzorgers, ontstaat de behoefte om op de kamer van de cliënt toegang te hebben tot het ECD. Wat hiervoor aan de achterkant geregeld moet worden, is het virtueel scheiden en prioriseren van verschillende soorten verkeerstypen, zoals toegang tot het ECD en VoIP (telefonie over het LAN), waardoor die verkeersstromen elkaar niet in de weg kunnen zitten. Dit kan met een goed aangelegd LAN.
“ICT in de zorg begint bij de fundering: het netwerk” Snelle en veilige wifi Willen medewerkers via een tablet toegang hebben tot het ECD, dan is er wifi nodig. Het is verstandig om dit door een professionele partij te laten aanleggen. Natuurlijk, het is mogelijk om zelf een paar access points op te hangen en zo het pand te voorzien van wifi. Dit levert een tent op waar medewerkers best even mee uit de voeten kunnen, ook al is het niet ideaal. Maar wat als ze daarna vragen om een toilet of douche in diezelfde tent? Dat is geen optie. Laat staan dat het mogelijk is om die tent degelijk af te sluiten met een slot, zodat onbevoegden geen toegang hebben. Met andere woorden: de consumentenoplossingen bieden niet de functionaliteit die u als zorginstelling nodig heeft. Bespreek daarom eerst met een adviseur uw wensen en laat u voorlichten over de extra mogelijkheden die een goed aangelegd wifinetwerk biedt, zoals bijvoorbeeld locatiebepaling. Door wifi voor meerdere doeleinden te gebruiken, verdient u de investering sneller terug. Een veelgemaakte vergissing bij wifi is dat mensen denken dat het bedrade LAN minder wordt gebruikt als er wifi is, ‘want we gebruiken toch het draadloze netwerk?’ Niets is minder waar: wifi maakt gebruik van het LAN en zorgt er juist voor dat de verkeersdruk toeneemt.
Wil een wifinetwerk een acceptabele snelheid halen, dan moet het onderliggende LAN goed zijn aangelegd en over voldoende bandbreedte beschikken. Bandbreedte op het WAN Waar tien, vijftien jaar geleden ergens in een gangkast een server stond met een telefooncentrale ernaast, maken de meeste zorginstellingen vandaag de dag gebruik van een extern datacenter. Dat kan het datacenter zijn van de leverancier van het ECD, maar ook het datacenter van een service provider die de volledige ICT-omgeving voor de zorginstelling host. Dit externe datacenter wordt benaderd via een IP-verbinding. In veel gevallen houden internetproviders zorginstellingen voor dat dit enkel kan met een zeer kostbaar en beperkt IP-VPN netwerk. Zo’n extern netwerk voldoet vaak wel als er nog sprake is van groeps-PC’s die weinig worden gebruikt. Maar er ontstaat al snel congestie als alle verzorgenden een tablet krijgen waarmee ze het ECD kunnen benaderen. En het netwerk wordt nog meer belast als het ook wordt gebruikt voor andere diensten, zoals spraak en domotica. Voor zo’n zware belasting is het oorspronkelijke IP-VPN netwerk vaak niet breedbandig genoeg. Ofwel: de weg naar het externe datacenter is te smal voor de hoeveelheid verkeer die eroverheen moet. Providers stellen dan voor het kostbare IP-VPN te upgraden en het daarmee alleen maar kostbaarder te maken. Dit kan echter anders, bijvoorbeeld via glasvezel of kabel. Laat u daarom adviseren door een onafhankelijke partij, zoals een netwerkintegrator. Beveiliging van uw netwerk Een ander aandachtspunt is de security. Want het externe datacenter heeft de beveiliging in vrijwel alle gevallen wel goed op orde, en ook het ECD is goed afgeschermd met gebruikersnaam, wachtwoord en vaak ook nog een token. Dat betekent dat privacygevoelige cliëntdata in de regel wel goed zijn afgeschermd. De beveiliging van de IP-VPN-verbinding en het LAN moet u zelf regelen. Onderneemt u hierop geen actie, dan kunnen mensen die kwaad willen vrij eenvoudig kunnen inbreken op het LAN. Ze kunnen dan weliswaar niet bij privacygevoelige data in het ECD, maar ze kunnen wel het LAN platleggen. Dan hebben uw medewerkers ineens geen toegang meer tot de voor hen belangrijke applicaties. Maar, nog vervelender, ook hele kritische applicaties zoals het verpleegoproepsysteem zijn dan uit de lucht. Security is daarom een belangrijk aandachtspunt. Denk na over een noodscenario Tot slot krijgen zorginstellingen zelden het advies hun netwerk redundant, ofwel dubbel, uit te voeren. Als er iets gebeurt waardoor het netwerk plat gaat, is er dus geen alternatief achter de hand. Niet in alle gevallen is een redundant netwerk nodig, soms kunnen goedkopere maatregelen worden getroffen om een noodscenario mogelijk te maken. Wat u in ieder geval moet doen, is samen met een onafhankelijke partij een goede kosten/batenafweging maken.
04
Zorgsystemen
Zorginstellingen die geen centrale bewonerswifi aanbieden, zijn nog kwetsbaarder. Ze bieden dat vaak niet aan uit angst dat ze zich daarmee veel werk op de hals halen. Bewoners moeten hun internetverbinding zelf maar regelen met een Internet Service Provider. Wat de meeste zorginstellingen zich niet realiseren is dat bewoners via die internetverbinding toch invloed kunnen hebben op het wifinetwerk en daarmee wel degelijk storingen kunnen introduceren. Storingen waar de zorginstelling weinig grip op heeft omdat zij niet betrokken is geweest bij de aanleg van wifi in de woning van de cliënt. Kortom, de ICT-afdeling dacht problemen buiten de deur te houden door geen bewonerswifi aan te bieden, maar introduceert ze juist.
De netwerkonderdelen die een update behoeven Waar nieuwe locaties vaak over een modern netwerk beschikken dat allerhande mogelijkheden biedt, is veel ouder zorgvastgoed nog niet voorbereid op de hausse aan technische mogelijkheden die de sector momenteel overvalt. Toch is het belangrijk om eerst de fundering op orde te maken voordat u investeert in functionaliteit die gebruik gaat maken van het netwerk. Welke onderdelen moeten worden geüpdatet om te voldoen aan de vraag die er nu misschien al is, en zeker de komende jaren zal ontstaan? 1. De switch Deze zorgt voor de interne verbindingen en vormt daarmee het hart van het LAN. Zoals we al aangaven, is in de meeste zorginstellingen behoefte aan meer bandbreedte en priorisering ontstaan. Zeker als organisaties hun netwerk willen gebruiken voor telefonie, domotica (sensoren) en video (bijvoorbeeld camerabewaking en beeldbellen). Een moderne switch maakt het netwerk niet alleen sneller (breedbandiger), maar voegt ook Power over Ethernet (PoE) toe. Dat betekent dat het LAN ook stroom kan geven, waardoor het niet meer nodig is dat er een aparte energiekabel gaat naar de wireless access points, IP-telefoontoestellen of camera’s. Dit scheelt in de aanleg, en het heeft nog een onverwacht nevenvoordeel. Mocht plotseling de stroom uitvallen, dan blijven zaken als deuren die met een code worden afgesloten gewoon werken, want deze krijgen hun stroom dan via het LAN. U zult niet de eerste zorginstelling zijn bij wie dementerende cliënten weglopen op het moment dat de stroom uitvalt en alle deuren automatisch openen. 2. De router Deze zorgt ervoor dat de switch wordt aangesloten op het WAN en routeert het verkeer binnen het pand. De security van het LAN wordt tevens door de router geregeld. Omdat de diversiteit aan verkeersstromen toeneemt – denk aan camera’s, het gebruik van sensoren, spraak via het IP-netwerk – voldoet een tien of vijftien jaar oude router vaak niet meer aan de hedendaagse behoeften. Bovendien zijn de securityopties vandaag de dag vele malen uitgebreider dan destijds.
3. De WAN-verbinding Nu steeds minder zorginstellingen nog een eigen serverruimte hebben maar gebruikmaken van diensten uit de cloud (een ECD op afstand bij een service provider), is vrijwel altijd minimaal een 10 Mb-verbinding vereist. In veel gevallen schiet dat nog tekort en is 20 of misschien zelfs 30 Mb nodig. Een breedbandiger WAN door middel van een glasvezel- of kabelverbinding is daarom vrijwel altijd een vereiste als zorginstellingen intensiever gebruik willen gaan maken van de hedendaagse technische mogelijkheden. 4. De wireless access points Wij komen met grote regelmaat tegen dat zorginstellingen zelf naar de winkel gaan en een paar losse access points halen om daarmee een wifinetwerk in te richten. Dat lijkt goedkoop, maar in de praktijk blijkt het niet te werken. In de eerste plaats omdat losse access points niet zijn ontworpen om met elkaar te communiceren. Loopt iemand van de ene naar de andere zone, dan verliest hij de verbinding. Dat maakt het wifinetwerk in één klap ongeschikt voor telefonie en voor locatiebepaling, diensten die er juist voor kunnen zorgen dat de investeringen snel kunnen worden terugverdiend. Bovendien is een wifinetwerk dat bestaat uit op zichzelf staande access points haast niet te onderhouden en beheren omdat ieder access point apart geconfigureerd moet worden. In dit geval geldt: goedkoop is duurkoop.
De projectaanpak Het uitrollen van moderne ICT-diensten is geen rocket science, maar het vergt wel een gestructureerde aanpak. Een aanpak die begint bij de basis: het netwerk. Natuurlijk wilt u waar het kan gebruik blijven maken van bestaande investeringen. En dat kan vaak ook, want in veel gevallen is het mogelijk om stap voor stap toe te groeien naar een ideaalsituatie. Benieuwd hoe een projectaanpak eruit ziet? Download dan het artikel ‘In negen stappen naar een up-to-date ICT-netwerk’ op www.zetacom.nl.
Kennis is onze voorsprong, service onze kracht. Telefonie
Kijk voor meer informatie op zetacom.nl Netwerken
Zorgsystemen
