Hoogheemraadschap van Delfland Beleidskader ten behoeve van adaptatie aan klimaatverandering Beleidsveld: Aard voorstel:
150 Besluitvormend
Vergaderdatum: Agendapunt: Kenmerk VV: Aantal bijlagen:
18 december 2008 B.09 719060 1
Aan de verenigde v e r g a d e r i n g van Delfland, Besluit: In te stemmen met het Beleidskader ten behoeve van adaptatie aan klimaatverandering. Probleemstelling: Een door Delfland uitgevoerde inventarisatie (2007) heeft laten zien dat klimaatverandering brede gevolgen kan hebben voor alle taakvelden van Delfland. Het college heeft daarom het onderwerp "Vervolg op Klimaatstudie" als één van de 20 punten benoemd die vóór de bestuurswissel met prioriteit dienden te worden opgepakt. Als uitwerking hiervan is er gewerkt aan het Beleidskader ten behoeve van adaptatie aan klimaatverandering, waarvan het resultaat in het WBP4 is opgenomen. Beoogd effect: Het beleidskader beschrijft op welke wijze Delfland inspeelt op de effecten van klimaatverandering. Dit beleidskader is inclusief de achterliggende informatie vastgelegd in de bijgevoegde rapportage. De belangrijkste punten van het beleidskader staan samengevat in dit VV-voorstel. Het college heeft | op 11 november 2008 reeds ingestemd met het opstellen van een implementatieplan klimaatadaptatie in 2009. Inleiding In de missie van Delfland staat dat Delfland staat voor duurzaam waterbeheer in een van de meest dichtbebouwde, laaggelegen en dynamische delen van de Randstad. Delfland voert maatregelen voor veiligheid, droge voeten en schoon en zuiver water in onderlinge samenhang uit. Om dit ook in de toekomst goed te kunnen vervullen is het nodig om een beleidskader te ontwikkelen voor het omgaan met klimaatverandering. Ofwel, om invulling te geven aan het begrip klimaatadaptatie. De eerste stap die Delfland hierin gezet heeft is het uitvoeren van een inventarisatie naar de mogelijke effecten van klimaatverandering op het fysieke systeem van Delfland (Deltares, 2007). Het Beleidskader ten behoeve van adaptatie aan klimaatverandering is het logische vervolg op de uitgevoerde inventarisatie naar de effecten. In het beleidskader zet Delfland uiteen hoe met klimaatverandering wordt omgegaan. Kader Er lopen vele initiatieven op het gebied van klimaatverandering. Daarbij kan onderscheid worden gemaakt in initiatieven die zich richten op het beperken van de klimaatverandering (mitigatie; bijvoorbeeld verminderen C02-uitstoot) en initiatieven die zich richten op aanpassing van de omgeving aan de verandering (adaptatie). Als waterbeheerder richt Delfland zich voornamelijk op adaptatie. Het beleidskader beschrijft op welke wijze Delfland inspeelt op de effecten van klimaatverandering.
'i.pj.'ij.i' Hoogheemraadschap van Delfland
yy
VOOrStel
Toelichting In het beleidskader zet Delfland uiteen hoe met klimaatverandering wordt omgegaan. Belangrijk is te constateren dat de acties die Delfland hiervoor wil ondernemen in veel gevallen niet nieuw zijn. Klimaatverandering versterkt alleen de wens en de noodzaak om op deze punten in te zetten. Delflands intentie is een beleidskader te ontwikkelen dat niet wordt gedomineerd door toevallige (media)aandacht, maar waarvoor structureel aandacht is. De punten uit het beleidskader zullen daarom via het implementatieplan (2009) worden ingebed in de werkprocessen van de verschillende teams en sectoren. De hoofdpunten van het Beleidskader ten behoeve van adaptatie aan klimaatverandering: 1. Proactieve houding en koppeling sociaaleconomische kwesties Delfland wil een proactieve houding innemen vanuit zijn takenpakket. Delfland wil over de gevolgen van klimaatverandering met de partijen in het gebied in gesprek gaan. Dit gebeurt onder andere in de reeds opgestarte watergebiedstudies. Hiermee wil Delfland enerzijds bewerkstelligen dat de verenigde vergadering op een weloverwogen manier beslissingen kan nemen. Anderzijds stimuleert dit proactieve opzoeken van de partijen in het gebied dat deze partijen zich tijdig bewust zijn van hun eigen verantwoordelijkheid en deze ook tijdig kunnen nemen. Het zal tijd kosten om deze proactieve houding verder te ontwikkelen. Om deze rol op een goede manier in te vullen is het daarnaast van belang dat Delfland meer inzicht krijgt in de sociaaleconomische kwesties die samenhangen met klimaatverandering. Dit omdat de mogelijkheden om Delfland klimaatbestendig te maken het grootste zijn als bestendigende maatregelen gekoppeld worden aan sociale en/of economische uitdagingen. 2. Risicobenadering en gebiedsinrichting Het risico van een bepaalde gebeurtenis wordt bepaald door zowel de kans, de frequentie van blootstelling en de gevolgen. Zoals ook de Deltacommissie in haar advies stelt, is de risicobenadering in de huidige Nederlandse praktijk met name nog geoperationaliseerd in de vorm van 'sturing op kansen'. Delfland wil meer dan nu gebeurt gaan werken met een risicobenadering, waarin de beheersing van risico's plaatsvindt door een combinatie van maatregelen om de kansen, blootstelling en gevolgen beperken. Zo kan voor de beheersing van overstromingsrisico's gedacht worden aan een combinatie van hoge en sterke waterkeringen met compartimentering, alarmering en vluchtroutes. Dit voorbeeld illustreert het belang van vroegtijdige afstemming bij gebiedsinrichting. 3. Verhoging van de variëteit Het klimaatvraagstuk vraagt met zijn vele aspecten en onzekerheden om een aanpak die zich kenmerkt door een hoge mate van variëteit. Delfland wil daarom werken aan een verhoging van de variëteit, met name op het gebied van de oplossingsrichtingen. Door bij de afweging van de klimaatadaptieve maatregelen een verscheidenheid aan oplossingrichtingen te beschouwen kan maatwerk worden ontwikkeld, waardoor flexibeler met de effecten van klimaatverandering kan worden omgegaan. 4. Flexibiliteit inbouwen Door kennisvergroting zullen bepaalde onzekerheden kunnen worden weggenomen. De verwachting is echter dat de nieuwe kennis, gezien de complexiteit van de klimaatverandering, zal leiden tot nieuwe vragen en vraagstukken. Dat betekent dat we de onzekerheid moeten accepteren als een blijvend gegeven. Bij onzekerheid als blijvend gegeven, moet beleid worden ontwikkeld dat structureel rekening houdt met veranderende omstandigheden. Flexibiliteit is daarbij het sleutelwoord. Door flexibiliteit in te bouwen wordt het mogelijk om een systeem aan te passen aan veranderende omstandigheden. Indien klimaatveranderingen sneller gaan dan voorzien, kan er behoefte zijn om maatregelen te versnellen. Evenzogoed kan het zinnig zijn om projecten te vertragen, indien wijzigingen zich minder snel voordoen. Bij het inbouwen van bovengenoemde flexibiliteit streeft Delfland naar een manier gevonden voor het omgaan met nieuwe inzichten, waarbij er een evenwicht is tussen enerzijds rust in de tent en anderzijds het tijdig bijstellen van het beleid.
V . f ! Ï | j ' • HoogheemraadschapvanDelfland
VV VOOrstsl
Om te voorkomen dat zaken na aanpassing vanwege veranderende omstandigheden al niet meer aan de nieuwe normen voldoen, wordt duidelijker dan nu onderscheid gemaal
Personele en organisatorische consequenties Past binnen reguliere werkzaamheden. De uren die benodigd zijn voor het implementeren van het beleidskader zijn meegenomen bij het opstellen van het jaarplan 2009.
V:,^^-*.^.-^' Hoogheemraadschap van Delfland
v v voorstel
Overige consequenties
B e s l u i t v o r m i n g s t r a j e c t / v e r v o l g t r a j e c t en c o m m u n i c a t i e In het implementatieplan zal nadrukkelijk aandacht worden besteed aan het prioriteren van de in het tweede deel van de rapportage benoemde acties. Zoals in de Commissie Waterbeheer van 2 december 2008 is toegezegd zal de verenigde vergadering hierbij worden betrokken. In ieder geval zal adaptatie aan klimaatverandering het onderwerp zijn van een informatieve VV in 2009. Bijlage(n) Rapportage Beleidskader ten behoeve van adaptatie aan klimaatverandering d.d. 18 november 2008
Dijkgraaf en Hoogheemraden van Delfland, de Secretaris,
de Dijkgraaf,
mevr. A. Boomsma
mr. M.A.P. van Haersma Buma
Hoogheemraadschap van Delfland Beleidskader ten behoeve van adaptatie aan klimaatverandering Kenmerk W : Beleidsveld:
719060 150
Vergaderdatum: Agendapunt:
18 december 2008 B.09
De verenigde v e r g a d e r i n g v a n Delfland, gelezen het voorstel van dijkgraaf en hoogheemraden van d.d. 11 november 2008, kenmerk 719036 gelezen het advies van de Commissie Waterbeheer van d.d. 2 december 2008 BESLUIT In te stemmen met het Beleidskader ten behoeve van adaptatie aan klimaatverandering.
Aldus besloten in de openbare vergadering van 18 december 2008
De Verenigde Vergadering voornoemd, de Secretaris,
A. Boomsma
de Voorzitter,
aersma Buma
Hoogheemraadschap van Delfland Beleidskader ten behoeve van adaptatie aan klimaatverandering Kenmerk VV:
719060
Vergaderdatum: Agendapunt:
18 december 2008 B.09
KERNBOODSCHAP Delfland heeft een centrale rol in het waterbeheer ten behoeve van veiligheid, leefbaarheid en duurzame bruikbaarheid van het gebied. Om deze centrale rol ook in de toekomst goed te kunnen vervullen, heeft Delfland het Beleidskader ten behoeve van adaptatie aan klimaatverandering ontwikkeld. Veel van de punten uit dit beleidskader zijn niet nieuw; klimaatverandering versterkt alleen de wens en de noodzaak om op deze punten in te zetten. De punten uit het beleidskader zullen via een implementatieplan (2009) worden ingebed in de werkprocessen van de verschillende teams en sectoren. In samengevatte vorm is het Beleidskader ten behoeve van adaptatie aan klimaatverandering opgenomen in het Ontwerp Waterbeheerplan 2010-2015. In het beleidskader stelt Delfland een proactieve houding te willen innemen vanuit het takenpakket. Delfland wil meer dan nu gebeurt gaan werken met een risicobenadering, waarin de beheersing van risico's plaatsvindt door een combinatie van maatregelen om de kansen, blootstelling en gevolgen beperken. Daarnaast wil Delfland bij de afweging van de klimaatadaptieve maatregelen een verscheidenheid aan oplossingrichtingen beschouwen, waardoor maatwerk wordt ontwikkeld en zo flexibeler met de effecten van klimaatverandering wordt omgegaan. Delfland is zich ervan bewust dat gezien de complexiteit van de klimaatverandering onzekerheid zal moeten worden geaccepteerd als een blijvend gegeven. Juist vanwege de onzekerheid in toekomstige ontwikkelingen, is het Delflands inzet om beslissingen te nemen die het goed doen onder meerdere scenario's. Delfland zal het werken met scenario's de komende jaren verder vormgeven. Daarbij zal het werken met extremen worden meegenomen, aangezien het juist de extremen zijn die de grenzen van de houdbaarheid van bepaalde plannen laten zien. In het beleidskader geeft Delfland aan het belangrijk te vinden om burgers en bedrijven ervan bewust te maken dat een bepaalde mate van zelfredzaamheid essentieel is. Zelfredzaamheid vormt volgens Delfland een onmisbare component van de verscheidenheid aan oplossingrichtingen om met de effecten van klimaatverandering om te gaan. Er lopen vele initiatieven op het gebied van klimaatadaptatie. Als regionale waterbeheerder wil Delfland zich de komende tijd focussen op de regionale en lokale initiatieven. Daarbij wordt onder andere gedacht aan de hotspots Klimaatadaptatie Haaglanden en Rotterdam, die onder het landelijke programma Kennis voor Klimaat zijn gestart.
