© Noordhoff Uitgevers bv
Hoofdstuk 2 - Opgaven
• • • • • • • •
Algemeen Praktijkproblemen: niet-nakoming door leverancier en klant: opgaven 2.2-2.3 Plan van aanpak: opgaven 2.4-2.8 Juridisch kader bij in- en verkoopafspraken: opgaven 2.9-2.16 Beperken van risico’s bij sluiten overeenkomst: opgaven 2.17-2.23 Oplossing praktijkproblemen: opgave 2.24 Hulp van specialisten: opgave 2.25 Bijzondere situaties bij koop: opgaven 2.26-2.28
Algemeen 2.1
Sinds 1 januari 2007 bestaat de Consumentenautoriteit, een toezichthoudende instantie waar consumenten klachten kunnen indienen bij oneerlijke praktijken door bedrijven (zie www.consumentenautoriteit.nl). In een interview in de Volkskrant van 9 juli 2008 zegt de directeur van deze organisatie op een vraag hoe het komt dat er zoveel klachten waren over garanties: ‘Over garantie bestaan basale misverstanden. Als je een product koopt waar je een jaar garantie op hebt, heb je ook na afloop van die periode nog rechten. Uitgangspunt is dat consumenten recht hebben op een deugdelijk product. Een wasmachine die na anderhalf jaar kapotgaat, is niet deugdelijk, ook al is de garantieperiode misschien al met een half jaar verlopen. Die regels zijn niet nieuw, ze staan gewoon in het Burgerlijk Wetboek. Maar veel consumenten weten niet wat hun wettelijke rechten zijn. Ook ondernemers zijn vaak niet goed op de hoogte.’ a Geef uit eigen ervaring een voorbeeld van een aankoop die ondeugdelijk bleek te zijn omdat het product een veel kortere levensduur had dan u had verwacht. b Geef enkele aspecten die mede zouden kunnen bepalen welke levensduur een product heeft. Praktijkproblemen: niet-nakoming door leverancier en klant
2.2
2.3
Een koopovereenkomst kan tot stand komen door middel van onderhandelingen tussen de verkoper en de koper. a Noem drie zaken waarover partijen zouden willen onderhandelen. b Welk belang heeft de verkoper bij deze drie zaken? c Welk belang heeft de koper bij deze drie zaken? In deze paragraaf vindt u een aantal problemen waarmee de afdeling Verkoop en de afdeling Inkoop geconfronteerd worden. Kunt u nog een juridisch probleem noemen dat zich in de praktijk voordoet op het gebied van verkoop- en inkooptransacties? Plan van aanpak
2.4
In stap 1 van het stappenplan zijn de problemen samengevat waarmee DEMO bv te maken heeft. a Bedenk een schriftelijke formulering waarbij het probleem met betrekking tot de levertijden zou kunnen worden opgelost. b Verzin een schriftelijke formulering om de tijdige betaling door afnemers te garanderen.
Recht doen
1
© Noordhoff Uitgevers bv
2.5
In stap 4 moet u uw wensen juridisch vertalen in een document. DEMO bv heeft problemen met betrekking tot de kwaliteit van de door BOVO bv geleverde rubberen waterslangen. Stel dat de inkoopafdeling u voorstelt in de koopovereenkomst de volgende bepaling op te nemen: ‘De rubberen waterslangen dienen gefabriceerd te zijn van deugdelijke materialen en een goede kwaliteit te bezitten.’ a Welke bezwaren kunt u tegen deze bepaling aanvoeren? b Hoe zou u een en ander beter willen omschrijven?
2.6
2.7
Waarom is het bij het samenstellen van het document van belang om niet alleen de wensen van beide chefs te verwerken, maar ook rekening te houden met de wensen van bijvoorbeeld de vertegenwoordiger van DEMO bv? Volgens stap 6 moet er op een gegeven moment een evaluatie plaatsvinden. a Wat moet er volgens u geëvalueerd worden? b Na verloop van welke termijn vindt u een evaluatie wenselijk? c Waarom juist deze termijn?
2.8
Het stappenplan bestaat uit zes stappen. U vindt deze stappen in de vorm van vragen weergegeven in een willekeurige volgorde. Zet de vragen in de goede volgorde. 1 Hoe moet de tekst van de overeenkomst luiden? 2 Is men tevreden over de samengestelde overeenkomst? 3 Welke aanpassingen moeten er plaatsvinden? 4 Is er een voorbeeld te vinden? 5 Hoe moeten aanpassingen juridisch vertaald worden? 6 Wat is precies de opdracht? Juridisch kader bij in- en verkoopafspraken
2.9
2.10
Het recht biedt mogelijkheden om je wettelijke positie te verbeteren. Waarom is het bij de onderhandelingen die moeten leiden tot een koopovereenkomst toch niet altijd verstandig om (als verkoper of als koper) het onderste uit de kan te willen hebben? Beoordeel met behulp van de wet of in de onderstaande gevallen door de verkoper een ingebrekestelling moet worden verstuurd. a De koper betaalt niet op het afgesproken tijdstip. b De koper deelt mee niet te zullen betalen.
2.11
Verklaar waarom de verkoper bij wanprestatie door de koper meestal kiest voor een vordering tot nakoming in plaats van een vordering tot ontbinding.
2.12
Verklaar aan de hand van de boekenstructuur van het BW dat wanprestatie niet alleen bij koop maar ook bij andere overeenkomsten mogelijk is.
2.13
DEMO bv verkoopt op 10 april enkele vaatwassers aan winkelier Neder voor de prijs van €250 per stuk. De betaling moet geschieden binnen veertien dagen na aflevering. DEMO bv levert de machines op 16 april. Op welk moment moet de betaling binnen zijn? Stel dat de betalingstermijn verstrijkt zonder dat Neder betaalt. DEMO bv wil dat Neder het contract nakomt. Moet DEMO bv daartoe eerst een ingebrekestelling sturen? Stel dat DEMO BV de overeenkomst wil ontbinden. Moet daartoe eerst een ingebrekestelling gestuurd worden? Motiveer het antwoord met behulp van de wet. Kan DEMO bv gebruikmaken van het recht van reclame? Motiveer met behulp van de wet. Stel dat DEMO bv de keuze heeft tussen een nakomingsvordering, een ontbindingsvordering (wegens wanprestatie) en het recht van reclame. Welke van deze drie zult u adviseren indien Neder failliet is gegaan? Motiveer.
a b c d e
2
Opgaven hoofdstuk 2
© Noordhoff Uitgevers bv
2.14
2.15
2.16
Geef gemotiveerd aan of de volgende stellingen waar zijn. 1 Door van de kant van de koper gebruik te maken van het opschortingsrecht wordt voorkomen dat koper zich schuldig maakt aan wanprestatie. 2 Alleen bij een koopovereenkomst kan men zich op het opschortingsrecht beroepen. DEMO bv heeft op 1 mei (de afgesproken leveringsdatum) een partij waterslangen geleverd gekregen van BOVO bv. Er blijken echter minder slangen te zijn geleverd dan was afgesproken. a Kan DEMO bv op 2 mei een actie uit wanprestatie instellen? b Stel dat de zending waterslangen niet voldeed aan de afgesproken specificaties: de diameter is te klein. Welke actie(s) kan DEMO bv instellen en wat zal daarbij gevorderd worden? Ga na welke wenselijke elementen het model bevat. Beperken van risico’s bij sluiten overeenkomst
2.17
2.18
2.19
Verklaar de volgende stelling: als de verkoper een exoneratiebeding heeft gemaakt, wordt daarmee de overmacht verruimd. Het boetebeding is een veelvoorkomend beding in contracten. a Is het voor de verkoper mogelijk om via een boetebeding meer geld te krijgen dan de wettelijke rente wegens vertraging? b Waarom ontbreekt het boetebeding in de modelovereenkomst? Verklaar waarom uitoefening van het recht van reclame niet nodig is indien de verkoper in de koopovereenkomst een eigendomsvoorbehoud had bedongen.
2.20
Computerfirma Houwer verkoopt en levert op 15 juni aan Opleidingscentrum Maat vijf printers onder eigendomsvoorbehoud tot volledige betaling. De afgesproken betalingstermijn van 1 juli verstrijkt zonder enige actie van Maat. a Uit welke drie verschillende juridische acties kan Houwer op 2 juli kiezen om op enigerlei wijze verhaal te halen bij Maat? b Stel dat Houwer pas op 1 oktober actie wil ondernemen. Verandert er dan iets in uw antwoord op vraag a? c Welke actie zal Houwer op 2 juli kiezen indien Maat failliet dreigt te gaan?
2.21
U heeft thuis vast wel een garantiebewijs liggen. a Zoek daarin een garantiebeding, een exoneratiebeding en een van de ‘overige bedingen’. b Verklaar waarom veel bedingen verpakt zijn onder het kopje ‘Garantiebepalingen’ in een garantiebewijs.
2.22
Uit Algemene leveringsvoorwaarden installerende bedrijven 1991, art. 11.5: ‘De installateur aanvaardt aansprakelijkheid voor schade aan goederen van opdrachtgever bij de uitvoering van de overeenkomst toegebracht of veroorzaakt door hen waarvoor hij aansprakelijk is en die door hem in het werk zijn gesteld en daarop toegelaten tot een bedrag van maximaal 15% van de aanneemsom.’ Welk type beding bevat art. 11.5?
Recht doen
3
© Noordhoff Uitgevers bv
2.23
Machinefabrikant Lauten verkoopt aan bedrijfsdirecteur Bach een machine. In de koopovereenkomst wordt verwezen naar de toepasselijke verkoopvoorwaarden, waarin onder meer de volgende drie bedingen staan: 1 De werking van geleverde machines wordt gedurende vijf jaren gegarandeerd. 2 Na verstrijken van die termijn vervalt elke aansprakelijkheid van de verkoper. 3 Binnen drie dagen nadat de koper een gebrek aan de machine heeft geconstateerd, dient de verkoper daarvan in kennis gesteld te worden via een klachtenformulier dat op verzoek wordt toegezonden. a Welke typen bedingen komen in deze algemene voorwaarden voor? b Na zes jaren vertoont de machine kuren, waardoor deze niet meer behoorlijk functioneert. Bach wil dat Lauten de machine kosteloos repareert of vervangt. De geschatte levensduur van de machine is vijftien jaren. Kan Lauten zich op de algemene voorwaarden beroepen? Oplossing praktijkproblemen
2.24
In stap 4 van het stappenplan voor de inkoopafdeling moeten de punten 10 en 15 nog juridisch geformuleerd worden. Bedenk een formulering voor deze twee punten. Hulp van specialisten
2.25
Aan een koper heeft DEMO bv twee vaatwassers à €400 verkocht en afgeleverd. De betaling blijft echter uit, terwijl de fatale (betalings)termijn is verstreken. U krijgt de opdracht toch zo veel mogelijk van dit bedrag binnen te halen. Welke stappen zult u achtereenvolgens ondernemen? Bijzondere situaties bij koop
2.26
Machinefabrikant Lauten verkoopt aan consument Bach een machine. In de koopovereenkomst wordt verwezen naar de toepasselijke verkoopvoorwaarden, waarin onder meer staat: • De werking van geleverde machines wordt gedurende vijf jaren gegarandeerd. • Na verstrijken van die termijn vervalt elke aansprakelijkheid van de verkoper. Na zes jaren vertoont de machine, waarvan de levensduur moet worden geschat op vijftien jaren, een gebrek. Kan Bach nu een beroep doen op non-conformiteit? Vergelijk uw antwoord met opgave 2.23 en het antwoord daarop.
2.27
Lees het artikel over de Opel-automobilist door en beantwoord vervolgens de vragen. Een Opel-automobilist stopt zo veel cassettebandjes in het dashbordkastje dat dit niet goed meer sluit. Er ontstaat kortsluiting en een brandje. Als de automobilist de schade wil verhalen op Opel, beroept deze zich op eigen schuld van de automobilist. De rechtbank oordeelt dat de koper van een nieuwe auto er geen rekening mee hoeft te houden dat er brand kan ontstaan indien het dashbordkastje niet goed sluit. De rechtbank honoreert dus een beroep op non-conformiteit door de automobilist. Opel beroept zich ook nog op een exoneratiebepaling in de koopovereenkomst, maar de rechtbank verwerpt dat op grond van art. 7:6 BW. Bron: Praktijkgids 1996 nr. 4623 Welke twee mogelijkheden ziet u voor de koper om zijn gelijk te krijgen? Motiveer deze mogelijkheden met behulp van de wet.
4
Opgaven hoofdstuk 2
© Noordhoff Uitgevers bv
2.28
Na de diefstal van voorraden uit het magazijn van Bakker heeft deze wegens een inboedelverzekering een vordering van €1.350 op verzekeringsmaatschappij Winters Waarborg. Omdat Winters Waarborg pas over een maand tot betaling zal overgaan, wil Bakker nu reeds de vordering verkopen en overdragen aan de bank. a Welk type recht betreft het hier? b Op welke wijze vindt de overdracht van de vordering aan de bank plaats? Motiveer het antwoord met behulp van de wet.
Kijk op de volgende pagina voor de antwoorden.
Recht doen
5
© Noordhoff Uitgevers bv
Antwoorden opgaven hoofdstuk 2 2.1 a 2.1 b het soort product (deelaspecten bijvoorbeeld: bederfelijkheid, slijtagegevoeligheid); de prijs van het product (de veronderstelde kwaliteit komt vaak in de prijs tot uitdrukking); de plaats van aankoop (kwaliteit op de markt is misschien een andere dan de kwaliteit bij de HEMA); de toezeggingen van de verkoper (die mag je serieus nemen, maar houd wel rekening met de context: de op de Beverwijkse markt gehanteerde slogan ‘gaat jaren mee’ mag je niet al te letterlijk nemen); de informatie van de fabrikant (die mag je heel serieus nemen). 2.2 a Wanneer wordt geleverd? Wanneer wordt betaald? Wat is de prijs? Welke kwaliteit wordt geleverd? Welke garantie wordt geboden? Welke service is inbegrepen? b Belangrijkste belangen verkoper: winstmarge behalen (hoge prijs), uitsluiten risico van niet-betaling (betaling bij levering), goede naam (garantie en service). c Belangrijkste belangen koper: lage prijs, tijdige levering, product voldoet aan de verwachtingen, garantie en service in geval van niet goed functioneren. 2.3
Problemen ten gevolge van communicatiestoornissen (bijvoorbeeld als transacties telefonisch worden afgehandeld): wat is nu precies afgesproken? Problemen ten gevolge van faillissement van toeleveranciers en afnemers. Problemen rond de wisselende kwaliteit van producten. Problemen rond gedeeltelijke betaling. Problemen rond schade aan derden ten gevolge van een onveilig product.
2.4
Deze vraag heeft de bedoeling u alvast te laten stoeien met juridische formuleringen. Belangrijk is dat u zich realiseert dat taal een belangrijke rol speelt in het recht. Als u precies weet wat u wilt regelen, moet u een formulering gebruiken die helder is en die niet voor velerlei uitleg vatbaar is. Verderop zult u voorbeelden van bepalingen tegenkomen.
2.5 a Bezwaren betreffen de woorden ‘deugdelijk materiaal’ en ‘goede kwaliteit’. Dit zijn vage en subjectieve begrippen. Daarover kan gemakkelijk verschil van mening ontstaan tussen beide partijen. b Het is verstandig de grondstoffen en de kwaliteit te specificeren in een bijlage van het contract. U kunt bijvoorbeeld toevoegen dat de materialen moeten voldoen aan bepaalde specificaties (een din-norm bijvoorbeeld) en/of aan een bepaald keurmerk. 2.6
De vertegenwoordiger heeft het meest persoonlijke contact met de mensen waar zaken mee gedaan worden. Het contract moet duidelijk leesbaar zijn voor iedereen die ermee moet werken. De vertegenwoordiger kan aangeven over welke passages in het contract de meeste vragen gesteld worden.
2.7 a Er moet geëvalueerd worden of de overeenkomst inderdaad werkt zoals bedoeld, dat wil zeggen dat er problemen mee worden voorkomen. Er moet een nieuw overleg plaatsvinden met de verschillende afdelingen of iedereen tevreden is over het nieuwe contract of dat er nog aanpassingen wenselijk zijn. b/c Een evaluatie kan bijvoorbeeld na een half jaar plaatsvinden. De termijn is sterk afhankelijk van de mate waarin er van het contract gebruik is gemaakt. Als het contract vaak wordt toegepast, kan de evaluatie sneller plaatsvinden; wordt het weinig gebruikt, dan ligt het voor de hand wat later in de tijd te evalueren. Evalueren na bijvoorbeeld een week heeft niet zoveel zin.
6
Opgaven hoofdstuk 2
© Noordhoff Uitgevers bv
2.8
Goede volgorde is: 6 Wat is precies de opdracht? 4 Is er een voorbeeld te vinden? 3 Welke aanpassingen moeten er plaatsvinden? 5 Hoe moeten aanpassingen juridisch vertaald worden? 1 Hoe moet de tekst van de overeenkomst luiden? 2 Is men tevreden over de samengestelde overeenkomst?
2.9
In beginsel geldt er contractvrijheid. U kunt dus proberen uw rechtspositie te verbeteren ten opzichte van de situatie dat u niets regelt (en de wettelijke normen dus gelden). De vraag is echter of de relatie met uw contractpartner voor u niet minstens even belangrijk is (zeker op de langere termijn). Als u door stevig te onderhandelen veel zaken in uw voordeel kunt regelen, dan kan uw contractpartner zich achteraf bekocht voelen. Resultaat kan zijn dat hij niet meer met u in zee gaat of de volgende keer op zijn minst ‘geharnast’ met u om de tafel zit. De kans is groot dat u dan niet tot een vergelijk komt.
2.10 a Er is een termijn afgesproken waarbinnen betaald moet worden. Dit is een fatale termijn. Als deze fatale termijn verstrijkt zonder nakoming, dat wil zeggen de koper betaalt niet op tijd, dan is de koper in verzuim. Als de koper in verzuim is, dan hoeft geen ingebrekestelling verstuurd te worden, zie art. 6:83 sub a BW. b In dit geval geldt art. 6:83 sub c BW: de verkoper kan uit de mededeling van de koper afleiden dat deze niet van plan is te betalen. Koper is ook hier zonder ingebrekestelling in verzuim. 2.11
Nakoming verplicht de koper alsnog te betalen. Bij ontbinding zijn beide partijen ontslagen van hun verplichtingen, art. 6:265 BW: de verkoper kan het product terugvorderen (art. 6:271 BW) en de koper hoeft niet te betalen. Ontbinding heeft met name zin als de verkoper en koper regelmatig zakendoen en de verkoper (in de toekomst) nog meer producten moet leveren aan de koper. Door de ontbinding is de verkoper dan bevrijd van deze toekomstige verplichtingen. Vordering tot nakoming is over het algemeen dus gemakkelijker en zinvoller als het om een eenmalig contract gaat. Verder is het zo dat ontbinding niet altijd succes zal hebben (als de koper bijvoorbeeld nog 5% van de koopprijs moet betalen). Ten slotte geldt: het was de verkoper erom te doen dat de koper het product afneemt. Terugvordering van het product kan problemen opleveren met betrekking tot vervoer en opslag.
2.12
Wanprestatie (toerekenbare tekortkoming) is geregeld in Boek 6 vanaf art. 74 BW. Boek 6 draagt het opschrift Algemeen gedeelte van het verbintenissenrecht; de titel waarin art. 74 BW valt heet Verbintenissen in het algemeen (titel 1) en de afdeling heet De gevolgen van het niet nakomen van een verbintenis (afdeling 9 par. 1). Een verbintenis is een rechtsrelatie krachtens welke de een iets kan eisen van de ander. Dit volgt uit art. 6:1 BW en volgende. Niet alleen bij koop ontstaan er verbintenissen (een verbintenis die betrekking heeft op het product en een die betrekking heeft op de koopsom), maar bij alle overeenkomsten ontstaan verbintenissen.
Recht doen
7
© Noordhoff Uitgevers bv
2.13 a Op 30 april. b Nee, er hoeft geen ingebrekestelling verstuurd te worden, art. 6:83 sub a BW: er is een termijn afgesproken. Als deze termijn zonder betaling verstrijkt, is de koper in verzuim. c Nee, art. 6:265 lid 2 BW jo. art. 6:83 sub a BW. De verkoper mag ontbinden als de koper in verzuim is: de koper is in verzuim zonder ingebrekestelling als de fatale termijn verstreken is. d Ja, art. 7:39 lid 1 BW. De koper is in verzuim en de overeenkomst mag ontbonden worden, zie antwoord onder c. Het recht van reclame houdt in dat de verkoper de bevoegdheid heeft om een overgedragen maar niet-betaald product via een schriftelijke verklaring terug te vorderen van de koper. Deze verklaring heeft tot gevolg dat de overeenkomst is ontbonden en dat het eigendomsrecht van de koper vanaf dat moment vervalt en weer toekomt aan de verkoper. e Het recht van reclame, aangezien door dat recht de verkoper wordt hersteld in zijn eigendomsrechten. Dat houdt onder meer in dat hij bij faillissement zijn eigendom uit de failliete boedel kan lichten. Bij ontbinding wegens wanprestatie kan de verkoper het product weliswaar terugvorderen, maar niet omdat hij de eigenaar is. Hij is slechts crediteur (bij faillissement concurrent crediteur). In de loop van dit hoofdstuk en ook in hoofdstuk 4 zal dit verder toegelicht worden. Bij de nakomingsvordering speelt het probleem dat niet bekend is of de curator bereid is na te willen komen. Diens beslissing is bepalend voor uw positie. 2.14
Stelling 1: Deze stelling is juist. Het gaat hier om een opschortingsrecht dat de koper heeft: de zogenoemde exceptio non adimpleti contractus, art. 6:262 BW. De bedoeling van dit opschortingsrecht is dat de koper gerechtigd is zijn verplichting voorlopig op te schorten, zonder dat de verkoper kan afdwingen dat de koper nakomt. De verplichting van de koper bestaat dus wel en moet ook uitgevoerd worden, alleen niet nu. Zonder opschortingsrecht maakt de koper zich schuldig aan wanprestatie. Stelling 2: Deze stelling is onjuist. Het opschortingsrecht van art. 6:52 BW beperkt zich niet tot de koopovereenkomst. Het kan bij elke overeenkomst toegepast worden; het recht van art. 6:262 BW alleen bij wederkerige overeenkomsten. Dit zijn overeenkomsten waarbij beide partijen rechten en plichten over en weer hebben. Bijna alle overeenkomsten zijn overigens wederkerig; een bekende uitzondering is de schenkingsovereenkomst.
2.15 a Nakoming is nog mogelijk. Verzuim is vereist (art. 6:81 BW). Maar aangezien er sprake is van een fatale termijn is BOVO bv al van rechtswege in verzuim, art. 6:83 sub a BW. De actie kan worden ingesteld. b In dit geval is er sprake van samenloop. De actie uit wanprestatie zou kunnen, mits verzuim (in dit geval is een ingebrekestelling nodig om verzuim te bereiken, art. 6:82 lid 1 BW). In de tweede plaats kan DEMO bv een beroep doen op non-conformiteit: de zending voldoet niet aan de verwachting die DEMO bv mocht hebben. Mogelijke vorderingen hangen af van wat DEMO bv wil: wil het bedrijf per se nieuwe slangen, dan kan nakoming (wanprestatie) gevorderd worden of herstel (non-conformiteit). Elk van deze vorderingen kan worden gecombineerd met aanvullende schadevergoeding (dus ook in het geval van herstel op basis van art. 7:22 BW) indien DEMO bv schade heeft geleden of nog zal lijden.
8
2.16
Wenselijke elementen zijn: leveringsdatum, moment waarop risico overspringt en moment van betaling.
2.17
Door een exoneratiebeding zijn er contractueel meer overmachtsmogelijkheden dan de wet erkent. Dat is in het algemeen toegestaan.
Opgaven hoofdstuk 2
© Noordhoff Uitgevers bv
2.18 a Ja, dit is mogelijk. Een boetebeding is een contractbepaling op basis waarvan een partij recht op een geldsom krijgt, omdat de andere partij zich niet aan een verplichting houdt. Een boetebeding is een soort stok achter de deur. Het kan zijn dat deze geldsom hoger ligt dan de wettelijke rente (contractvrijheid). De hoogte van de boete is overigens te beïnvloeden door de rechter als het om een absurd hoge boete gaat: het matigingsrecht, art. 6:94 BW (dwingend recht). b In het model zit geen enkel beding, dus ook geen boetebeding. Dat komt omdat het soort beding afhankelijk is van de wil van partijen en de branche waarin zij werkzaam zijn. 2.19
Omdat met het recht van reclame alsnog het recht van eigendom wordt ingeroepen. Met het eigendomsvoorbehoud wordt hetzelfde resultaat bereikt. Verschillen zijn er wel: • Eigendomsvoorbehoud is een contractueel beding; recht van reclame is een wettelijke vordering achteraf. • Aan het recht van reclame worden eisen gesteld die niet allemaal van toepassing zijn bij het eigendomsvoorbehoud.
2.20 a Houwer kan als eigenaar de printers opeisen op grond van eigendomsvoorbehoud. Houwer kan het recht van reclame uitoefenen. Houwer kan een vordering uit wanprestatie instellen. Niet bedoeld zijn antwoorden als: ingebrekestelling sturen, ontbinding vorderen en dergelijke. De vraag gaat immers over ‘verschillende acties’ en niet over verschillende ‘vorderingen’ bij een en dezelfde actie. b Ja, het recht van reclame kan niet meer uitgeoefend worden omdat de termijn verstreken is, art. 7:44 BW. c Het gemakkelijkst is om een beroep te doen op eigendomsvoorbehoud. Als het faillissement wordt uitgesproken, is Houwer separatist. Dat geldt overigens ook bij het recht van reclame. Indien Maat failliet is, kan Houwer als verkoper-eigenaar (verkocht onder eigendomsvoorbehoud) zijn product zonder meer opvorderen (zie het antwoord op opgave 2.13). 2.21 a/b De koper wordt hierdoor op het verkeerde been gezet. De verkoper doet het voorkomen alsof hij uitgebreide garanties geeft, terwijl de bepalingen in werkelijkheid allerlei beperkingen en exoneraties bevatten. Dit verschijnsel zou beschouwd kunnen worden als een verkoopstrategie. 2.22
In wezen gaat het hier om een exoneratiebeding. De normale aansprakelijkheid van 100% wordt beperkt tot 15%. Zoals gezegd is dit soort exoneraties (in dit geval in algemene voorwaarden) niet heilig.
2.23 a 1 Een garantiebeding. 2 Een exoneratiebeding. 3 Overig beding (een formaliteit). b In principe kan Lauten zich op de algemene voorwaarden beroepen. Bach kan dat voorkomen door aannemelijk te maken dat het betreffende beding een onredelijk bezwarend beding is, art. 6:233 sub a BW. (Als Bach een groot bedrijf vertegenwoordigt, mag Bach daarop geen beroep doen, art. 6:235 lid 1 BW.) Een beroep op non-conformiteit, art. 7:17 BW, heeft niet zoveel zin, daar Lauten dit heeft uitgesloten via beding nr. 2. Nota bene: als Bach een consument geweest zou zijn, is de regeling anders (zie opgave 2.26). 2.24
Punt 10: ‘Bij overschrijding van de leveringstermijn genoemd in de koopovereenkomst is de verkoper, zonder nadere ingebrekestelling, in verzuim.’ Punt 15: ‘Onder voorbehoud van alle rechten is de verkoper vanaf de vervaldatum van de levering wettelijke rente verschuldigd.’
Recht doen
9
© Noordhoff Uitgevers bv
2.25
Als eerste actie kunt u de koper een brief sturen waarin u vaststelt dat hij in gebreke is. Hoewel de fatale termijn is verstreken en u dus geen ingebrekestelling behoeft te sturen, is het wel handig om uw vaststelling op papier te zetten en dit aangetekend te versturen. U bouwt zo bewijs op voor het geval u uiteindelijk naar de rechter moet. U vermeldt in die brief dat u betaling wenst voor een bepaalde datum. Verder geeft u aan, met een beroep op de algemene voorwaarden, dat de wettelijke rente begint te lopen. Ten slotte vermeldt u dat de koper alle kosten van inning zal dragen. U kunt natuurlijk ook dreigen met het inschakelen van een incassobureau, een deurwaarder of zelfs een advocaat. Maar dat kunt u ook in een later stadium alsnog doen. Wat u precies doet, hangt af van een aantal omstandigheden. Is het een goede klant van uw bedrijf? Krijgt u, volgens uw inschatting, de betaling wel binnen, maar wat later dan afgesproken? Verkeert de koper in een zodanige financiële staat dat hij misschien wel failliet verklaard zal worden?
2.26
Bach is consument (anders dan bij opgave 2.23!) Zijn positie is aanmerkelijk beter dan de positie van een niet-consument. Hij kan zich beroepen op non-conformiteit, art. 7:17 en art. 7:18 BW. Deze regels zijn dwingendrechtelijk, art. 7:6 BW. Bach kan overigens ook een beroep doen op art. 6:233 sub a BW: onredelijk bezwarend beding.
2.27
De twee mogelijkheden zijn: 1 Koper beroept zich op art. 7:6 BW jo. art. 7:17 lid 2 BW jo. art. 7:21 sub b en c BW: non-conformiteit. 2 Koper beroept zich op art. 6:233 sub a BW jo. art. 7:6 lid 2 BW jo. art. 6:237 sub f BW: onredelijk bezwarend beding; komt voor op de grijze lijst.
2.28 a Het betreft hier een recht op naam. b Cessie geschiedt door het opstellen van een akte tussen de oorspronkelijke schuldeiser en degene die het recht overneemt, en het bekendmaken van de cessie aan de schuldenaar, art. 3:94 BW.
10
Opgaven hoofdstuk 2