HP Pensioen Magazine I 2011 I Nr. 13
In dit nummer onder meer:
Hoe staan we er financieel voor? Interviews met Marcel Lasonder en Victor Wildeman Mijnpensioenoverzicht.nl
Dit is een uitgave van het HP Pensioenfonds.
Voorwoord..........................................................................................................3 Hoe staan we er financieel voor?...........................................................................4 Verkiezingen deelnemersraad................................................................................5 Interview met Marcel Lasonder .............................................................................6 Interview met Victor Wildeman..............................................................................9 Website YBR......................................................................................................12 Mijnpensioenoverzicht.nl....................................................................................13 Van de Deelnemersraad......................................................................................14 Ontwikkelingen in 2010.....................................................................................16 Toeslagen en kerncijfers 2011 ............................................................................18 Lustrumfeest HP-NL Senior ..................................................................................20 Overzicht contactpersonen..................................................................................21 Overzicht behandelde onderwerpen....................................................................22 English Summary...............................................................................................24
2 I HP Pensioenmagazine
Voorwoord
Zelf zorgen voor meer zekerheid Het is een wat uitdagende titel: ‘Zelf zorgen voor meer zekerheid.’ Ga er maar aan staan. In tijden waarin onzekerheid vrijwel een vast gegeven is. Als ik me beperk tot financiële onzekerheid, denk ik onder andere aan banken die omvielen of staatssteun moesten ontvangen. Aan verzekeraars die door de ‘woekerpolissen’ in het nieuws kwamen. Maar ook aan pensioenfondsen die geconfronteerd worden met lage rente en de kosten van ‘langer leven’ van deelnemers en gepensioneerden. Met te lage dekkingsgraden tot gevolg. Ook onzekerheid op het gebied van pensioen dus. Ook voor ons pensioenfonds en onze pensioengerechtigden. De ingegane pensioenen zijn per 1 januari niet geïndexeerd omdat onze dekkingsgraad dat op de vaste peildatum niet toeliet. Gelukkig blijft het koopkrachtverlies beperkt omdat de inflatie relatief laag is. Desalniettemin is wel sprake van enig koopkrachtverlies. In dat opzicht is het pensioen minder zeker geworden, ondanks de extra bijdrage van HP gedurende de afgelopen twee jaar. In dit Magazine geven we uiteraard weer de nodige achtergronden en updates. Natuurlijk melden we de meest recente dekkingsgraad. Daarnaast geven we een toelichting op het toeslagbeleid. Verder kun je een interview lezen met gepensioneerde Victor Wildeman. Hij werkt met zijn vrouw als vrijwilliger in Uganda. Opvallend is iedere keer weer hoe actief HP-gepensioneerden zijn en hoe zij open staan voor nieuwe ontwikkelingen. Chapeau! Veel gepensioneerden bezoeken ook de bijeenkomsten van HP NL Senior. In dit nummer een verslag van het eerste lustrumfeest. Tot slot vraag ik graag je aandacht voor het interview met ondergetekende over de Premiepensioenregeling. Deze premieregeling is vanaf 1 januari 2010 van toepassing voor nieuwe HP-medewerkers. Daarin is nog meer verantwoordelijkheid bij de deelnemers zelf gelegd voor de pensioenuitkomst. De gestorte premie vormt in dat geval een eigen spaarpot, die je zelf in de gaten moet houden. Indien nodig moet je die zelf ook bijsturen. De Excedentregeling werkt overigens via hetzelfde principe. Ook hier geldt een spanningsveld tussen risico, rendement en zekerheid. Met de aantekening dat beleggingen met een vaste rente lang niet altijd zo zeker zijn als wellicht lijkt. Aan de ene kant is het goed om je spaarpot actief te volgen. Aan de andere kant moet je je wel realiseren dat het om je pensioen gaat, waar je beter geen grote beleggingsrisico’s mee kunt nemen. Volg in elk geval al je pensioenaanspraken. Zoals je in het Magazine zult lezen, kun je met enkele muisklikken een overzicht hebben van al je opgebouwde pensioenaanspraken. Maak er gebruik van! Zodat je later niet voor de verrassing komt te staan dat je wellicht te weinig pensioen hebt opgebouwd. Veel leesplezier!
Marcel Lasonder Voorzitter Stichting Pensioenfonds Hewlett-Packard Nederland
3
Ontwikkeling financiële positie en evaluatie herstelplan
Hoe staan we er financieel voor? Deze informatie geldt voor jou als je al vóór 1 januari 2010 bij HP werkte en is van toepassing op de Basisregeling. De dekkingsgraad geldt niet voor de Premiepensioenregeling en de Excedentregeling. De dekkingsgraad geeft de verhouding aan tussen het vermogen van het pensioenfonds en alle toekomstige Verbeterd verplichtingen. Niet alleen ten opzichte van alle ingegane pensioenen. Maar ook ten opzichte de In het vorige Magazine schreven we uitgebreid over opgebouwde pensioenen die nog niet zijn ingegaan. de ontwikkeling van de dekkingsgraad tot en met
Vermogen
Voorziening
Dekkingsgraad
december 2009
€ 748.949
€ 675.910
111%
januari 2010
€ 760.093
€ 709.790
107%
februari 2010
€ 772.690
€ 718.340
108%
maart 2010
€ 800.802
€ 721.180
111%
april 2010
€ 814.856
€ 739.870
110%
mei 2010
€ 808.647
€ 782.160
103%
juni 2010
€ 805.410
€ 779.530
103%
juli 2010
€ 811.610
€ 765.900
106%
augustus 2010
€ 863.673
€ 877.580
98%
september 2010
€ 869.497
€ 854.600
102%
oktober 2010
€ 863.958
€ 835.700
103%
november 2010
€ 840.692
€ 801.440
105%
december 2010
€ 839.049
€ 763.400
110%
januari 2011
€ 855.892
€ 756.460
113%
augustus 2010.Door de grote rentedaling in augustus 2010 daalde de dekkingsgraad tot 98%. Daarmee kwam deze, voor het eerst sinds april 2009, weer onder de 100%. Gelukkig is de financiële positie van ons pensioenfonds sinds augustus weer aanzienlijk verbeterd. Als gevolg van een stijging van de rente en de ontwikkeling op de aandelenbeurzen is de dekkingsgraad in het laatste kwartaal gestegen tot ongeveer 110% eind 2010. Het voorlopige cijfer eind januari 2011 bedroeg 113%. Dit is vooral een gevolg van de verdere stijging van de rente.
Tweede formele evaluatie Met een dekkingsgraad van 110% eind december 2010 loopt het fonds voor op het herstelplan. Dat ging uit van een dekkingsgraad van 101,4%, eind 2010. Half februari 2011 heeft ons pensioenfonds de tweede formele evaluatie van het herstelplan ingediend bij De Nederlandsche Bank (DNB). In bijgevoegde grafiek is goed te zien hoe de dekkingsgraad zich vanaf januari 2009 heeft ontwikkeld ten opzichte van de verwachtingen volgens het herstelplan. In de cijfers is de extra bijdrage verwerkt van HP van € 7,3 miljoen.
114 112 Geschatte Dekkingsgraad
110 108 106
105%
104 102
Dekkingsgraad volgens herstelplan
100 98 96 94 92
0
0
01 r2
01 em
be
10
r2 be
em
ov N
10
20 Ju li
Se pt
10 M
ei
20
0
20
M aa
rt
9
01
ua r
i2
9
00
4 I HP Pensioenmagazine
Ja n
00
r2
ov
em
be
09
r2
em
be N
09
20 Ju li
Se pt
09
20 M
ei
20
rt aa
ua Ja n
M
ri
20
09
90
Eind september maakte HP een tweede extra storting van € 7,3 miljoen over. Dat gebeurde in het kader van het herstelplan.
Breng voor 31 maart je stem uit!
Verkiezingen Deelnemersraad
In juni 2011 eindigt de zittingstermijn van 3 jaar van de huidige deelnemersraad. Er zal dan een nieuwe deelnemersraad in functie treden. De benoeming van de leden vindt plaats na verkiezingen door en uit de deelnemers, gepensioneerden en gewezen deelnemers.
Samenstelling en zetelverdeling De deelnemersraad bestaat uit 8 leden. De volgende zetelverdeling is van toepassing: • actieve deelnemers • gepensioneerden • gewezen deelnemers
5 zetels 2 zetels 1 zetel
Kandidaatstelling
Het bestuur van het pensioenfonds moet er voor zorgen dat de pensioenregeling correct wordt uitgevoerd. De Deelnemersraad kan het bestuur onder andere adviseren bij wijziging van statuten of reglementen en het vaststellen of wijzigen van het toeslagbeleid. Tot en met 31 maart kun je je stem uitbrengen voor het kiezen van een nieuwe deelnemersraad.
In november 2010 heeft het bestuur alle deelnemers, gepensioneerden en gewezen deelnemers geïnformeerd over de kandidaatstelling voor deze verkiezingen. Men kon zich tot en met 31 januari 2011 schriftelijk kandidaat stellen bij het bestuur van het fonds. De volgende 15 kandidaten hebben zich aangemeld: • Actieve deelnemers: Ids Sijbrandij, Stan Bosch, Hugo Jenneskens, Gerard van Zelst, Bert Ypey en Dick van Gaalen • Gepensioneerden: Holger Nieuwenhuijzen, Hans Suijs, Klaas Nienhuis, Rinze Braaksma en Peter van Gasselt • Gewezen deelnemers: Erik Brands, Wim van Oudheusden, Dan Tailleur en Frits Nolet. Half februari zijn de brieven verzonden met de stemformulieren. Je kunt tot en met 31 maart je stem uitbrengen. In de loop van april zullen alle deelnemers, gepensioneerden en gewezen deelnemers worden geïnformeerd over de verkiezingsuitslag.
5
Interview met Marcel Lasonder
Je eigen Pensioenspaars bij het HP Pensioenfonds Voor- en nadelen. Do’s en don’ts Vanaf 1 januari 2010 of later bij HP werkzaam? Dan bouw je via de beschikbare premie regeling je eigen Pensioenspaarsaldo op. Een kapitaal waarvoor je later pensioen kunt kopen. Voorzitter Marcel Lasonder licht in een gesprek met HP Pensioen de Premiepensioenregeling toe. De voor- en nadelen, de risico’s en wat je moet doen, maar ook niet moet doen. Voor iedereen die weinig of niets met beleggingen heeft, maar zeker ook voor de actieve beleggers onder de deelnemers.
Actief je Pensioenspaarsaldo volgen Vanaf 1 januari 2010 is er een nieuwe pensioenregeling voor de medewerkers die bij HP komen werken. Voor wie voor die tijd al bij HP werkte verandert er niets. Per maand stort HP een bedrag op een pensioenrekening die op jouw naam staat. In dat bedrag zit ook je eigen bijdrage. Met de maandelijkse stortingen bouw je je eigen pensioenspaarsaldo op. Via een Robeco spaarrekening worden deze belegd in beleggingsfondsen. Met het pensioenspaarsaldo koop je vervolgens op je pensioendatum een pensioen bij een verzekeraar. De verzekeraar betaalt dat pensioen maandelijks uit. Marcel: ‘Dat is nieuw. We zijn gewend dat bij HP het pensioen tot zo’n € 59.000 (het bedrag in 2011) geregeld is met een directe pensioentoezegging. Met pensioenoverzichten waarop staat hoeveel pensioen je hebt opgebouwd en hoeveel pensioen je op je pensioendatum kunt verwachten. Dat is met de Premiepensioenregeling anders. HP en het pensioenfonds faciliteren de kapitaalopbouw voor het pensioen nog steeds, maar als deelnemer moet je zelf actiever de ontwikkelingen volgen. Het is je eigen pensioenpot en je moet echt weten hoe die zich ontwikkelt. Ik hoor wel van collega’s dat zij dat niet doen. Dat is echter wel noodzakelijk om zo nodig zelf bij te sturen. bijvoorbeeld in gevallen van crisis, zoals de kredietcrisis. Overigens ontvang je als deelnemer in de Premiepensioenregeling jaarlijks een pensioenoverzicht met een indicatie van de pensioenen die je kunt aankopen met het op de pensioendatum aanwezige pensioenspaarsaldo.
´Hebzucht en emoties bij beleggingen zijn riskant. Houdt ook je partner op de hoogte van het pensioenspaarsaldo en je beleggingsbeslissingen. Je pensioen is namelijk ook voor je partner uiteraard heel belangrijk.’
6 I HP Pensioenmagazine
aldo Daarbij ontvang je ook de daarbij gehanteerde aannames. We zeggen er verder nadrukkelijk bij dat het een indicatie is. Het risico is dus dat het werkelijk in te kopen pensioen lager is. Bijvoorbeeld omdat je spaarpot lager is dan verwacht,of de rente op dat moment relatief laag is. Of in het ergste geval zowel je spaarsaldo als de rente. Maar je pensioenspaarsaldo kan uiteraard ook hoger zijn dan oorspronkelijk verwacht.
Standaard beleggingsprofiel Het advies is dus de waarde van je spaarsaldo te volgen en zo nodig de beleggingsmix aan te passen. ‘Dat is echter gemakkelijker gezegd dan gedaan, leggen we Marcel voor. Niet iedereen is geïnteresseerd in beleggingen, of heeft daar kijk op.’ Marcel herkent dat en wijst in dat verband op de beleggingsprofielen waaruit de deelnemer kan kiezen.
Volg actief je pensioenspaarsaldo ‘Zo is er een standaard profiel voor elke deelnemer. Standaard wordt iedereen deelnemer in het profiel ‘Volledig Beheer’ van Robeco. Hierbij belegt Robeco de premies op basis van door het fonds vastgestelde adviesmixen. Zo’n adviesmix is een voor een bepaalde leeftijdsgroep geschikte spreiding over aandelen, obligaties en spaargeld. Als je jong bent, dan wordt volgens die mix een groter deel belegd in aandelen en minder in obligaties en spaargeld, dus met een hoger risicoprofiel. Als je ouder wordt, wordt het deel dat in obligaties wordt belegd groter en het deel dat in aandelen kleiner. Zie dat als een beveiliging.’ Marcel benadrukt echter dat je – ook bij geringe beleggingskennis – je pensioenspaarsaldo actief moet volgen. ‘Oriënteer je zo nodig bij banken en adviseurs die daar geen direct belang bij hebben, hoe zij tegen de markt aankijken. Beleggen in obligaties en spaargeld bijvoorbeeld lijkt risicoloos, maar is dat niet. De rente is momenteel laag.
Dat betekent dat je spaarsaldo maar langzaam groeit als je relatief veel in de zogenaamd veilige obligaties belegt. Bovendien zakken de obligaties ook nog eens in waarde bij een stijging van de rente. Een 10-jarige obligatie bijvoorbeeld zakt met 10% in waarde als de rente met 1% stijgt. Zo risicoloos zijn rentebeleggingen dus niet.’
Dekkingsgraad niet relevant voor Premiepensioenregeling De laatste jaren hebben pensioenfondsen het moeilijk. De lagere rente en de toegenomen levensverwachting hebben lagere dekkingsgraden tot gevolg. ‘Voor de jongere deelnemers die een eigen spaarsaldo opbouwen, is dit niet op korte termijn relevant’, licht Marcel toe. Je hoeft met je pensioenspaarsaldo pas pensioen te kopen als je met pensioen gaat. De hoogte ervan is afhankelijk van de hoogte van je pensioenkapitaal en de prijs (de inkoopfactoren) die de verzekeraar van je keuze op dat moment vraagt. Als de marktrente op dat moment laag is, zal het maandelijks pensioen dat de verzekeraar betaalt, ook lager zijn. De verzekeraar maakt namelijk minder rendement op de gestorte koopsom. Natuurlijk is het wel zo dat je pensioenkapitaal bij de huidige lagere rentestanden minder snel groeit dan bij een hogere rente. Ook de stijging van de gemiddelde levensverwachting heeft gevolgen voor de inkoopfactoren die verzekeraars rekenen als je met je spaarsaldo pensioen inkoopt op je pensioendatum.’
‘Iedereen die belegt, denkt dat hij of zij een goede belegger is.’
>> 7
>> Waarom een beschikbare premieregeling?
‘Zie het niet als sport, het is wel je pensioen…’
De nieuwe Premiepensioenregeling betekent meer onzekerheid en meer risico voor de deelnemer. Marcel onderschrijft dat, maar wijst ook op de onzekerheid die de basisregeling biedt. ‘Als gevolg van de lage dekkingsgraad kan het pensioenfonds momenteel geen toeslagen gegeven op de ingegane pensioenen. Een Premiepensioenregeling is niet per definitie slechter dan een pensioenregeling die een concrete pensioentoezegging in Pensioeneuro’s doet. In slechte tijden heb je met de laatstgenoemde pensioenregeling meer zekerheid, in goede tijden vaar je wel bij een beschikbare premieregeling omdat je het extra rendement op jouw spaarsaldo zelf mag houden. Deze Premiepensioenregeling is in goed overleg met de ondernemingsraad ingevoerd. De reden daarvan is dat HP verplicht is om de risico’s van een pensioenregeling met een vaste pensioentoezegging op de balans op te nemen en daarnaast een meer marktconforme regeling gewenst was. Bij grote wisselingen in de omvang van de verplichtingen is dit een probleem. Bovendien is het niet wenselijk dat de jaarlijkse pensioenpremies sterk fluctueren die door HP moeten worden betaald. Bijvoorbeeld omdat eventuele tekorten (indien de dekkingsgraad onder een bepaalde grens terechtkomt), moeten worden aangevuld door HP met extra stortingen. Iedere organisatie heeft belang bij een voorspelbaar kostenprofiel. Daarom is dus met ingang van 1 januari 2010 de Premiepensioenregeling een feit voor alle nieuwe medewerkers van HP.’
De Premiepensioenregeling is dus een gegeven. Niet alleen met onzekerheid en risco’s, maar ook met mogelijkheden, zegt Marcel. ‘Risico en rendement gaan hand in hand. Wie jarenlang zijn geld op deposito’s zet, weet zeker dat hij of zij een laag pensioenkapitaal opbouwt. Aan de andere kant: Iedereen die belegt, denkt dat hij of zij een goede belegger is. Wie echter voordurend handelt met zijn eigen gekozen beleggingsmix (Eigen Beheer) die ook mogelijk is bij Robeco, speculeert in feite met zijn pensioen’, vindt hij. ‘Uit onderzoek is namelijk gebleken dat dit gemiddeld genomen allesbehalve betere rendementen oplevert.’ Het is een waarschuwing die hij graag kwijt wil. ‘Je speelt bij frequent aan- en verkopen wel met je pensioen. Hebzucht en emoties bij beleggingen zijn riskant. Houdt ook je partner op de hoogte van het pensioenspaarsaldo en je beleggingsbeslissingen. Je pensioen is namelijk ook voor je partner uiteraard heel belangrijk.´
Uit een recente peiling ‘Zo staan werknemers weliswaar terughoudend tegenover het nemen van beleggingsbeslissingen, maar bestaat -als de beleggingsrisico’s toch bij de deelnemers komen te liggen - wel enige steun voor een opzet die het mogelijk maakt uit een beperkt aantal duidelijk gespecificeerde beleggingsprofielen te kiezen.’ Bron: Nieuwsbericht van De Nederlandsche Bank van 16 december 2010 www.dnb.nl
8 I HP Pensioenmagazine
Interview met Victor Wildeman
Open staan voor verandering, ook na je pensionering
>> Werken in de automatisering… vaak betekent dit dat je continu bezig bent met je werk en veranderingen. Totdat je van je pensioen en je vrijheid gaat genieten. Het is het klassieke pensioenbeeld. Victor Wildeman is sinds 2002 met vervroegd pensioen, maar werkt nu in gevangenissen in Uganda. Ook na zijn pensionering is hij als vrijwilliger nog altijd aan het werk en elke dag is anders. HP Pensioen sprak met hem. 9
>> Veranderingen In 1986 stapte hij, na een commerciële baan gedurende dertien jaar in de olie-industrie, over naar de automatisering. Bij Digital was hij commercieel verantwoordelijk voor grote bedrijven in de procesindustrie: internationaal opererende olie-, chemieen afvalverwerkende organisaties. Daarop terugkijkend zegt hij: ‘Werken in de automatisering is omgaan met veranderingen. Niet alleen technisch, maar ook veranderingen van werkgevers en collega’s: Digital, Compaq, HP, andere managers…, kortom, voortdurend verandering.’
Bezoeken in TBS-klinieken Niets doen Eind 2002, na de overgang naar HP, kan hij stoppen met werken. ‘Mijn vrouw Bea en ik hadden geen concrete plannen voor onze tijdsbesteding. Eerst maar eens kijken hoe de verandering bevalt. Je gaat immers van de situatie van altijd aan het werk naar ‘niets doen’. Al na korte tijd vraagt een vriend van mij bij het Justitie Pastoraat of ik af en toe een kopje koffie wil drinken bij iemand die na een langdurig verblijf in een TBS-kliniek is verhuisd naar een begeleide woonsituatie. Zulke ingrijpende veranderingen zijn moeilijk. Daarom zet men vrijwilligers in als ‘maatje’. Die kopjes koffie hebben zich vervolgens uitgebreid naar bezoeken in diverse TBS-klinieken. Gepensioneerden hoor je vaak zeggen dat ze het zo druk hebben. Dat is echt zo.’ Vakantie? Na de nodige activiteiten lijkt het klassieke beeld van de pensioengenieters echter ook op hen van toepassing. Zij boeken een vakantie van drie maanden naar Uganda. Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Drie maanden niets doen… ‘Op eigen initiatief, maar eigenlijk nog voor we het wisten, waren we bijna meteen al druk doende als vrijwilligers in een hospice. Maar ook in gevangenissen’, vertelt Victor.
10 I HP Pensioenmagazine
Alle dagen 25-30 graden Celsius Uganda Hij is enthousiast over het land, dat zes keer zo groot als Nederland is en op de evenaar ligt. Geen wisseling van seizoenen en alle dagen 25-30 graden Celsius. Met Lake Victoria (net zo groot als Nederland) en prachtige wildparken met onder andere olifanten, nijlpaarden, krokodillen, neushoorns, giraffen, gorilla’s, antilopen. Het is echter ook een van de armste landen ter wereld, met aids en gebrek aan alles. Met zo’n 35 miljoen mensen waarvan de helft jonger dan 14 jaar. Hoezo vergrijzing? Victor: ‘Overal zijn kinderen die je steevast: “Mzungu (‘Witte’), how are you?” toeroepen. Iedere dag verloopt anders dan verwacht. Je moet over alles onderhandelen en wachten is hier heel gewoon. Het is voor een Nederlander even wennen, maar met een positieve houding ten opzichte van veranderingen, heeft ook dat z’n charme.’
Overleven Gevangenissen Dat laatste kan niet gezegd worden over de situatie in de gevangenissen benadrukt hij. ‘Er zitten zo’n 26.000 mensen (bij een capaciteit van 13.000) in ongeveer 220 gevangenissen. Mede daardoor zijn er veel overdraagbare ziekten als tbc en hepatitis, naast het alom aanwezige aids. Jaarlijks overlijden er meer dan 500 mensen. Voorarrest duurt gemiddeld vier jaar bij een gemiddelde veroordelingduur van een jaar. Meer dan de helft van de gevangenen zit – terecht of niet – in voorarrest. Zonder geld kom je echter niet of nauwelijks aan een advocaat of op de rol bij de rechtbank. Verblijf je in de gevangenis dan zijn alle dagen hetzelfde en is het een kwestie van overleven!’ Je kunt kritische rapporten schrijven over deze situatie of proberen de omstandigheden daadwerkelijk te verbeteren. Victor en Bea kozen voor het laatste. Zij richtten met vrienden in Nederland de stichting Second Chance Support (SCS) op en gingen in Uganda aan de slag.
Met pensioen gaan Voor Victor betekent het vrijwilligerswerk in Uganda een enorme verandering in zijn leven na zijn vertrek bij HP. ‘In Nederland denken en praten we veel over de veranderingen die met pensioen gaan met zich mee brengen. Dat is begrijpelijk en verstandig. Hier in Uganda praten we met de mensen in de gevangenissen over hun fundamentele situatie. We geven niemand zomaar een tweede kans maar we ondersteunen als mensen een tweede kans willen benutten. Daar staat Second Chance Support ook letterlijk voor.’ Als hij desgevraagd terugkijkt op hun eigen veranderingen de afgelopen jaren zegt hij: ‘Zoals al gezegd, we hadden geen plannen. Gewoon eerst maar eens kijken hoe niets meer doen bevalt. Maar al snel bleek: Voor mij en voor de mensen in de gevangenissen is niets doen géén optie! Juist daarom geniet ik volop van mijn pensioen.’
Second Chance Support (SCS) Victor en Bea Wildeman werken met SCS aan het verbeteren van humanitaire situaties in de gevangenissen. Mensen beter uit de gevangenis laten komen dan ze er in gingen. Verbeteren van de gezondheidszorg binnen de muren en het opzetten van een gevangenisschool. Projecten waar zij met SCS hun schouders onder zetten. Victor licht toe dat de Kigo gevangenis tussen Kampala en Entebbe het eerst wordt aangepakt. ‘Met weinig geld, willen we grote structurele verbeteringen realiseren. Zoveel mogelijk geld ten goede laten komen aan de mensen in de gevangenis. Door vooral producten en diensten te leveren houden we corruptie buiten de deur. We hebben geen kantoor, geen salarissen, geen dure 4 x4 auto. Zo is geen sprake van de spreekwoordelijke strijkstok. Juist daardoor neemt in Nederland het aantal Supporters dat Second Chance Support financieel ondersteunt snel toe.’ Victor benadrukt dat zij dit werk ook kunnen doen dankzij de vertrekregeling die hij van HP ontving. ‘Daar zijn we dankbaar voor. Die dankbaarheid zien we ook bij de mensen in de gevangenissen. Daar worden we rijk van. Niet materieel, maar in ons hart.’
Victor H.A. Wildeman leeftijd:
62
burgerlijke staat:
gehuwd, 2 getrouwde kinderen
woonplaats:
KAMPALA, Uganda, sinds 2009
werkte bij HP:
1986doen tot 2002 ‘Voor mijvanaf is niets géén optie! laatst als: sales account manager Juist daarom geniet ik volop van met vervroegd pensioen sinds: december 2002 mijn pensioen.’ hobby’s:
zeezeilen, biljarten, lezen, musea
Informatie over Second Chance Support (SCS):http://secondchancesupport.org/ 11
Op de hoogte via hp-pensioenfonds.nl en YBR!
Wie nog pensioen opbouwt Werk je nog en bouw je nog pensioen op, dan is er voor jou nog de speciale website “Your Benefits Resources (YBR)” met een pensioenplanner.
Wanneer pensioen en hoeveel? Als je nog pensioenpremie betaalt en HP-pensioen opbouwt, kun je via de website Your Benefits Resources (YBR) je persoonlijke pensioensituatie checken. Op je jaarlijkse pensioenoverzicht staat onder andere informatie vermeld over de hoogte van je ouderdomspensioen op dat moment. Misschien ben je inmiddels getrouwd, of ben je parttime gaan werken. Gebeurtenissen die van invloed zijn op je pensioen. Met de YBR-site kun je het effect van zo’n wijziging op je pensioen meteen zien! De informatie is namelijk altijd up-to-date. Wanneer er dus iets verandert in je situatie, of dit nu in je werk of prive is, kun je het effect ervan direct zien op je pensioen. Ook worden regelmatig, voor zover van toepassing, de individuele gegevens van de excedentregeling en de oude DigitalFlexioenregeling bij Robeco op deze site ingelezen.
Pensioen is voortdurend in het nieuws. Veel ontwikkelingen zijn voor alle pensioenfondsen Zo heb je op elk moment van de dag inzage in je van toepassing, zoals de rente en de toegenomen huidige pensioensituatie. Je kunt er ook je actuele levensverwachting. Natuurlijk wil je weten wat dat pensioenspaarsaldo zien dat je bij Robeco hebt betekent voor jouw pensioen. Het pensioenfonds houdt opgebouwd. Kijk dus snel op: je graag op de hoogte. Ook via de website! Daar lees http://delivery.hewitt.com/hpnl. je bijvoorbeeld altijd de meest recente dekkingsgraad Inlognaam en wachtwoord en alle informatie over het toeslagbeleid. In principe geldt je personeelsnummer als inlognaam.
Wachtwoord vergeten? Vraag via het inlogscherm een nieuw wachtwoord aan!
Vragen over YBR? Stuur een e-mail aan:
[email protected]
12 I HP Pensioenmagazine
Website van de Stichting Pensioenregister
Met enkele muisklikken een compleet totaaloverzicht van al je opgebouwde pensioenrechten.
Als je bij je vorige werkgevers Je werkt bij HP. Je bouwt dus pensioen op bij pensioen hebt opgebouwd het HP Pensioenfonds en later ontvang je AOW. De website is vooral handig als je ook pensioen hebt Misschien heb je ook pensioen opgebouwd bij vorige opgebouwd bij andere werkgevers. De site geeft namelijk een overzichtelijk totaalbeeld van al je opgebouwde werkgevers. In dat geval wijzen wij je graag op en te bereiken pensioenen. Alle vergelijkbare pensioenbedragen zijn bij elkaar opgeteld. Inclusief je totaalwww.mijnpensioenoverzicht.nl voor een pensioenopbouw bij HP. Zo zie je snel hoe je er voor overzicht van al je opgebouwde pensioenrechten. staat met al je pensioenrechten én AOW samen. Maar ook hoeveel pensioen je nabestaanden ontvangen als je overlijdt. Pensioenvoorzieningen die je zelf hebt geregeld, zoals een koopsompolis, en al ingegane pensioenen staan overigens niet in het overzicht.
Toegang tot www.mijnpensioenoverzicht.nl De website is ontwikkeld door Stichting Pensioenregister, een samenwerkingsverband van circa 600 Nederlandse pensioenfondsenverzekeraars en de Sociale Verzekeringsbank. Ook het HP Pensioenfonds werkt er aan mee. Iedere Nederlander kan zo eenvoudig inzicht krijgen in zijn AOW en pensioen. Het gebruik van de website www.mijnpensioenoverzicht.nl is gratis. Alleen jijzelf hebt toegang tot jouw persoonlijke pensioengegevens. Wel heb je een DigiD nodig om te kunnen inloggen. Je persoonlijke inlogcode die je bijvoorbeeld ook gebruikt bij je elektronische belastingaangifte. Heb je nog geen DigiD? Als je deze via www.digid.nl aanvraagt, kun je voortaan met enkele muisklikken al je opgebouwde pensioenen in één keer digitaal inzien.
Uniform Pensioenoverzicht Het schriftelijke Uniform Pensioenoverzicht van ons pensioenfonds over de pensioenopbouw bij HP blijf je overigens jaarlijks ontvangen. Met de pensioenplanner op YBR kun je berekeningen maken of mogelijke andere pensioenwensen financieel haalbaar zijn. De stand van je HP Pensioen is op de YBR-site altijd actueel. Op mijnpensioenoverzicht.nl staan de gegevens van de meest recente UPO. De gegevens van de Premiepensioenregeling staan daar dus nog niet op. 13
Wisseling van de wacht in de deelnemersraad
In het afgelopen jaar zijn er twee nieuwe deelnemers toegetreden tot de deelnemersraad. Allereerst Bert Ypey die de plaats innam van Reinier van Hoeyen die de HP organisatie verliet. En vervolgens Dick van Gaalen, die Henk Splint opvolgde toen deze de deelnemersraad omruilde voor een plaats in het pensioenbestuur. Beiden stellen zich voor in HP Pensioen. 14 I HP Pensioenmagazine
“Ik verbaas mij regelmatig over de onwetendheid van collega’s op dit terrein.
“…dat een pensioenregeling iets is waar je jezelf steeds actiever mee moet bemoeien.”
Dick van Gaalen
Bert Ypey
In dienst sinds: 1974 (via Philips, Digital, Compaq) Huidige functie: Marketing Programma Manager
In dienst sinds: 1988 ( via Philips, Digital, Compaq) Huidige functie: Account General Manager Rabobank
Dick van Gaalen heeft een lange staat van dienst. Ooit begonnen als Cobol programmeur bij de toenmalige computerdivisie van Philips heeft hij zowat alle disciplines van het bedrijf doorlopen. Van systeemontwerper tot account manager. Van business developer tot product manager. Van lokaal tot internationaal. En van het midden en kleinbedrijf tot en met het enterprise segment. “Eigenlijk ben ik nergens echt goed in”, zegt hij met een glimlach. “Maar op dit moment werkt de teruggang naar integrale systemen in mijn voordeel. Door de sterke drang naar specialisatie zijn er namelijk niet zo veel mensen die een overzicht hebben op het IT vraagstuk als geheel.”
Net als Dick van Gaalen is ook Bert in de IT begonnen bij de toenmalige computerdivisie van Philips. Eerst op het hoofdkantoor in een corporate functie als product manager in de Unix groep. Daarna de internationale software wereld leren kennen in een wereldwijde functie. En ten slotte via services voor het financiële segment in Nederland nu al geruime tijd als account manager verantwoordelijk voor de Rabobank groep. Het financiële segment loopt de laatste tijd dus als een rode draad door zijn loopbaan. “Het leuke is dat de laatste jaren de nadruk van de HP portfolio steeds meer op software en services is komen te liggen. Dat sluit goed aan bij mijn achtergrond.”
“Ik heb mij opgegeven als kandidaat voor de deelnemersraad omdat de hele pensioenproblematiek mij wel interesseert. Niet alleen vanuit het specifieke perspectief van de deelnemer aan de HP regeling, maar ook in zijn algemeenheid als een belangstellende voor de wijze waarop we in Nederland hiermee omgaan. De huidige complexiteit beziet hij met zorg. “In de begintijd bij Philips was de pensioenregeling voor deelnemers heel eenvoudig. Eenmaal per jaar kreeg je een opgave met daarop je dienstjaren en je pensioengrondslag. Als eindloonsysteem was het voor iedereen, van fabrieksarbeider tot ingenieur, eenvoudig te begrijpen wat je pensioenaanspraken waren. Met de tegenwoordige regelingen en overgangsmaatregelen dien je minimaal een financieel specialist te zijn om een beeld te krijgen, niet alleen van je aanspraken, maar ook van de risico’s die je loopt.” Vanuit zijn marketing ervaringen ziet hij het in de gaten houden van de aansluiting tussen de gecompliceerde wereld van de pensioenen en het normale leven als een belangrijk aandachtspunt. “Ik verbaas mij regelmatig over de onwetendheid van collega’s op dit terrein. Aan de ene kant kan ik mij dat wel voorstellen. Als financiële vraagstukken niet je belangstelling hebben is het lezen van een pensioenreglement een probaat slaapmiddel. Maar aan de andere kant kunnen de risico’s van verkeerde beslissingen heel groot zijn. In ieder geval ga ik proberen met name op dit terrein een rol te spelen.“
“Ook ik heb mij opgegeven als kandidaat voor de deelnemersraad vanwege mijn algemene belangstelling voor de pensioenproblematiek. Als deelnemer aan de pensioenfondsen van achtereenvolgens Shell, Philips, Digital, Compaq en HP wordt je aardig met je neus op de feiten gedrukt dat een pensioenregeling iets is waar je jezelf steeds actiever mee moet bemoeien. Doe je dat niet dan kun je voor uiterst onplezierige verrassingen komen te staan. Mijn interesse in de pensioenwereld wordt verder gevoed door mijn interesse in de financiële wereld. Daar bovenop is Robeco, als dochter van Rabobank, ook nog eens mijn klant.” De grote veranderingen in het pensioen wezen, gecombineerd met de taaie materie, zijn Bert een bron van zorg. “De financiële crisis en de vergrijzing hebben ertoe geleid dat veronderstelde zekerheden niet echt aanwezig zijn. Dit gecombineerd met de sterk gegroeide eigen verantwoordelijkheid van de deelnemers voor hun pensioen leidt ertoe dat het van groot belang is dat iedereen goed op de hoogte is van zowel de eigen verantwoordelijkheden als de status van zijn of haar pensioenopbouw. Samen met de andere leden van de deelnemersraad wil ik mij met name bezighouden met dit vraagstuk.”
15
Ontwikkelingen in 2010 gevolgen voor ons pensi Ook 2010 is een enerverend jaar geweest. In dit Magazine lees je onder meer over de ontwikkeling van de financiële positie, het herstelplan en de nieuwe pensioenregeling voor nieuwe medewerkers. In dit artikel gaan wij kort in op drie andere ontwikkelingen die het afgelopen jaar de volle aandacht van het bestuur eisten.
1. Stijging van de levensverwachting en daling van de rente
In de loop van 2010 daalde de rente tot een historisch laag niveau. Daardoor moeten pensioenfondsen meer geld voor de toekomst reserveren. De grootste rentedip vond plaats in augustus 2010 en als gevolg daarvan zakte de dekkingsgraad van het pensioenfonds weer even onder de 100%.
Het vermogen van het HP Pensioenfonds was eind 2010 hoger dan eind 2009. Dit is een gevolg van de goede beleggingsresultaten en de extra storting van HP van € 7,3 miljoen. Maar door de lage rente en de hogere levensverwachting is het vermogen – ten opzichte van alle verplichtingen op de lange termijn – toch nog steeds niet hoog genoeg. Aan het einde van 2010 steeg de rente weer wat waardoor de dekkingsgraad ultimo 2010 naar verwachting uitkomt op ongeveer 110%. De dekkingsgraad zal 118% moeten zijn voordat er geen sprake meer is van een reservetekort.
Langer leven Eind augustus werd bekend dat de levensverwachting nog sneller stijgt dan deskundigen tot nu toe dachten. En sneller dan de stijging waarmee ons pensioenfonds al rekening hield. Daarvoor moeten we meer reserveren. Niet alleen voor de pensioenen van de huidige gepensioneerden, maar ook voor de deelnemers die nu pensioen opbouwen. Het bestuur heeft intussen besloten de nieuwe cijfers over de levensverwachting toe te passen. Ook de eigen ervaringscijfers van het HP Pensioenfonds worden daarbij betrokken.
16 I HP Pensioenmagazine
en de oenfonds
Gevolgen voor pensioenfonds en toeslagverlening De lagere rente en het langer leven hebben in 2010 geleid tot een toename van de benodigde voorziening met ongeveer € 80 miljoen. Mede daardoor daalde de dekkingsgraad eind augustus tot 98%. Eind november bedroeg deze 104,9%. Op basis van het vastgestelde beleid is de verwachte dekkingsgraad eind november bepalend voor de besluitvorming over het verlenen van toeslagen. Deze moet minimaal 105% bedragen, voordat toeslagverlening op de ingegane pensioenen mogelijk is. Daarom is er, overeenkomstig het toeslagenbeleid, per 1 januari 2011 geen toeslag op de ingegane pensioenen.
2. Risicomanagement
de beheersmaatregelen zijn, wat de monitoring is en of er aanleiding is tot maatregelen. In januari 2011 is de rapportage (het Risico Raamwerk) met het bestuur en het Verantwoordingsorgaan besproken. Het risicomanagement zal ook in 2011 de volle aandacht van het bestuur krijgen. Bij het besturen van een pensioenfonds komt meer kijken dan bestuurlijke ervaring. Bij alle categorieën (voorzienbare) risico’s die pensioenfondsen lopen, wordt onderzocht en vastgesteld of het bestuur ‘in control’ is.
3. Deskundigheid bestuur
Het bestuur van het pensioenfonds bestaat uit werkgevers- en werknemersvertegenwoordigers en een gepensioneerde (momenteel Simon Dijkhuizen) die een HP pensioen geniet. De pensioenregeling wordt in opdracht van het bestuur uitgevoerd door AON-Hewitt. Verder wordt het bestuur geadviseerd door deskundigen op juridisch, financieel en verzekeringswiskundig gebied. Desondanks vraagt het bestuurslidmaatschap van het pensioenfonds natuurlijk de nodige kennis en deskundigheid. Daarom besteedt het bestuur veel aandacht aan deskundigheidbevordering. De doelstelling is om per deskundigheidsgebied ten minste twee bestuurders te hebben die gespecialiseerd zijn op dat gebied en die aanvullende trainingen hebben gevolgd. De Nederlandsche Bank ziet onder andere toe op de deskundigheid van de bestuursleden. Het uitgangspunt is dat het bestuur in zijn geheel voldoende deskundig moet zijn om het pensioenfonds goed te kunnen besturen.
‘Het gaat er niet om dat het bestuur nog slimmer is dan de slimste adviseurs. Het bestuur moet verder altijd verantwoording afleggen. Of het bij voorbeeld op tijd heeft ingespeeld op veranderingen, alle risico’s in beeld heeft en de deelnemers en gepensioneerden tijdig en adequaat heeft geïnformeerd.’ - Henk Splint in HP Magazine nummer 12
Een van de andere ontwikkelingen waaraan het bestuur in 2010 veel aandacht heeft besteed, was het risicomanagement. Net als andere financiële instellingen lopen pensioenfondsen risico’s. Niet alleen beleggingsrisico’s, maar ook verzekeringstechnische- en operationele risico’s. Voorbeeld van het tweede risico is, het langleven risico, de toename van de gemiddelde levensverwachting. Zijn de grondslagen waarmee het pensioenfonds rekent nog adequaat of behoeven deze aanpassing. Een voorbeeld van een operationeel risico is het uitbestedingsrisico, Pensioenfondsen moeten rekening houden met het zogeheten ‘lang-leven-risico’: Een hogere levensverwachting betekent namelijk voor hen: langer pensioen betalen. Het ‘monitoren’ van dit risico en zo nodig de rekenregels daarop tijdig aanpassen is een voorbeeld van risicomanagement van het HP Pensioenfonds. dat te maken heeft met de kwaliteit van de uitvoering van het pensioenfonds. Alle denkbare risico’s zijn aan de hand van een checklist nagelopen. Met en door externe specialisten. In de rapportage over de resultaten van de analyses wordt vastgesteld in hoeverre het pensioenfonds ‘in control’ is van de risico’s, wat
17
Toeslagen en kerncijfers 2011
Toelichting op de toeslag
Jaarlijks bekijkt het bestuur in hoeverre toeslagen mogelijk zijn op de ingegane en de nog niet ingegane pensioenen. Daarvoor gelden vaste criteria, waaronder de hoogte van de dekkingsgraad op de vaste peildatum. In dit artikel lichten we de toeslagen per 1 januari 2011 kort toe. Ben je deelnemer in de Premiepensioenregeling? Dan bouw je een pensioenspaarsaldo op. Dat saldo beweegt mee met de financiële ontwikkelingen. In de Premiepensioenregeling is geen toeslagverlening van toepassing.
18 I HP Pensioenmagazine
en per 1 januari 2011 Toeslag ingegane pensioenen De toeslagen op ingegane pensioenen (ook wel indexatie genoemd), is voorwaardelijk. Dat wil zeggen dat het pensioenfonds daarvoor voldoende vermogen moet hebben. Dat wordt jaarlijks op de peildatum bekeken: de cijfers van eind november die in de loop van december beschikbaar komen. Samengevat in de zogeheten ‘dekkingsgraad’. Uit de dekkingsgraad van november 2010 (deze bedroeg 104,9%) is gebleken dat er geen toeslag mogelijk is op de ingegane pensioenen per 1 januari 2011. Het pensioenfonds heeft alle pensioengerechtigden hierover schriftelijk geïnformeerd.
Voorwaarde voor toeslagen op de ingegane pensioenen is een dekkingsgraad van minimaal 105%. Daarom is er per 1 januari 2011 geen toeslag mogelijk voor de ingegane pensioenen. Vorig jaar liet de dekkingsgraad een toeslag toe van 0,16% (40% van de stijging van de prijsindex van 0,4%).
Voormalige regelingen Pensioenfonds Digital De toeslagverlening op de ingegane overbruggingspensioenen van de voormalige regelingen van Pensioenfonds Digital is ook voorwaardelijk en mede afhankelijk van de dekkingsgraad. In verband met de te lage dekkingsgraad eind november 2010 is voor deze pensioenen evenmin een toeslag mogelijk.
Toeslag actieve deelnemers De toeslagverlening van de opgebouwde pensioenaanspraken van de actieve deelnemers is onvoorwaardelijk. Deze bedraagt 1,38% per 1 januari 2011, gebaseerd op de stijging van het van toepassing zijnde prijsindexcijfer. De kosten van de toeslagen op de opgebouwde pensioenaanspraken van de actieve deelnemers worden via de premie bij de werkgever in rekening gebracht. Kerncijfers 2011
Samenwerking HP pensioenfonds en EDS pensoenfonds In het onderzoek naar de mogelijke samenwerking tussen het HP pensioenfonds en het EDS pensioenfonds zijn opnieuw enkele stappen gezet. Voor elk pensioenfonds apart is een zogenaamde Asset Liability Management (ALM) studie uitgevoerd. Deze geeft inzicht in de onderlinge afhankelijkheden in de ontwikkeling van de pensioenrechten en verplichtingen van de fondsen. In een gezamenlijke sessie aan de besturen, deelnemersraden en pensioencommissie van de OR is uitleg gegeven over de gevolgde ALM methodiek. De resultaten van de studies zijn in december aan de besturen gepresenteerd. Op basis van de kennis en de huidige stand van zaken worden de vervolgstappen gedefinieerd. In de samenwerking tussen de pensioenfondsen staan de belangen van de deelnemers en betrokkenen voorop.
Indexatie opgebouwde aanspraken actieve deelnemers Indexatie ingegane pensioenen en opgebouwde aanspraken gewezen deelnemers
1,38%
0%
Franchise in de middelloonregeling
€ 15.610
Maximum salaris in middelloonregeling
€ 58.661
Franchise in premiepensioenregeling
€ 13.194
19
HP NL Senior - Lustrum 2010
Exact vijf jaar na de oprichtingsvergadering vierde ‘HP NL Senior’op 18 november 2010 in Burgers’Zoo te Arnhem zijn eerste lustrum. In HP Pensioen een korte terugblik op een kleurrijk en muzikaal feest.
HP NL Senior - Lustrum 2010 Exact vijf jaar na de oprichtingsvergadering vierde ‘HP NL Senior’op 18 november 2010 in Burgers’Zoo te Arnhem zijn eerste lustrum. In HP Pensioen een korte terugblik op een kleurrijk en muzikaal feest. De eerste oproep in de Nieuwsbrief van ‘HP NL Senior’ leverde al eens zoveel aanmeldingen op als verwacht. Dat schept natuurlijk verplichtingen. In overleg met de Burgers’Zoo werd dan ook een fraai programma in elkaar gezet, dat we in de Nieuwsbrief van oktober bekendmaakten. Dat leidde tot de komst van meer dan 200 leden.
Precies vijf jaar later Donderdag 18 november 2010, precies vijf jaar na de oprichtingsvergadering, zaten we ’s middags aan de koffie of thee met gebak. Ruim de helft van de leden had ingeschreven voor een verrassende rondleiding door de jungle. Verscholen in het ogenschijnlijke ondoordringbare groen zaten tal van tropische vogels, hagedissen, vliegende honden en aardvarkens.
Jungle Juice Bar Iedereen was enthousiast en kwam ogen tekort. Onder het genot van een alcoholvrij drankje in de Jungle Juice Bar konden we verder bijpraten. Daarna was het tijd voor een cocktail en de wondere onderwaterwereld van koraalriffen met zeeanemonen en sponzen. Tot aan haaien en pijlstaartroggen.
DECsieland Jazzband Vervolgens genoten we van een voortreffelijk Potjieskos Buffet, waarbij ieder zich duidelijk amuseerde bij de lopende braai. De DECsieland Jazzband luisterde de avond muzikaal op. Het leverde met de vele contacten en gesprekken een mooie mix voor een geslaagd lustrum waar iedereen met veel plezier op terugkijkt. HP NL Senior.
20 I HP Pensioenmagazine
Overzicht contactpersonen
Basispensioenregeling
Excedentregeling
Deelnemersraad
AON Hewitt Postbus 12079 1100 AB Amsterdam tel.: 088 - 1006000 fax: 088 - 1006002
(per 1.1.2009) en DC-regeling (per 1.1.2010)
• Gerard van Zelst, voorzitter (
[email protected]) • Dick van Gaalen (
[email protected]) • Hans Suijs (
[email protected]) • Ids Sijbrandij (
[email protected]) • Stan Bosch, secretaris (
[email protected]) • Paul Burgers (
[email protected]) • Frits Nolet (
[email protected]) • Bert Ypey (
[email protected])
Contactpersonen Pensioenuitkeringen: • Ans van Vulpen (
[email protected]) Deelnemersadministratie: • Geert Hoogestijn (
[email protected]) Algemeen/bestuurszaken: • Frank Heijnis (
[email protected]) Algemeen e-mail adres: •
[email protected]
Via het HP Pensioenfonds ondergebracht bij: Robeco Pension Providers Postbus 973 3000 AZ Rotterdam tel: 0800 - 8010
Bestuur • Harald Werner, lid Dagelijks Bestuur (harald.
[email protected]) • John Sutherland (
[email protected]) • Jack Dekker (
[email protected]) • Simon Dijkhuizen (
[email protected]) • Peter van der Heijden (
[email protected]) • Marcel Lasonder, voorzitter (
[email protected]) • Henk Splint (
[email protected]) • René van Warmerdam, lid Dagelijks Bestuur (
[email protected])
Adviseurs
Verantwoordingsorgaan • Hans Daniels (
[email protected]) • Rob Idink (
[email protected]) • Stan Bosch (
[email protected]) • Gerard van Zelst (
[email protected]) • Hans Suijs (
[email protected]) • Paul Burgers (
[email protected])
Secretaris: • Frank Heijnis (
[email protected]) Actuaris: • Hans van den Hatert (
[email protected]) 21
Overzicht behandelde onderwerpen Pensioenmagazine nr. 1
Pensioenmagzine nr. 4
1. Het pensioen: hoe zit het eigenlijk? - Algemeen artikel over de opbouw van het pensioen in Nederland 2. Het HP Pensioenfonds heeft een gezicht - De gezichten achter jouw pensioen 3. De deelnemersraad: de ‘OR’ van het pensioenfonds 4. Van baan veranderen en jouw pensioen 5. Wat gebeurt er als ik overlijd? 6. Uitruil van partnerpensioen: wat is er mogelijk? 7. Veel gestelde vragen over de HP Pensioenregeling? 8. Pensioen: slaapverwekkend of juist volop in beweging? 9. Verre reizen of langer doorwerken na je pensioen? Plan je pensioen tijdig!
1. De laatste werkdag: wat doet het pensioenfonds en wat moet je zelf regelen als je met pensioen gaat? 2. Gepensioneerd en nog steeds betrokken – Interview met Frank Schaap en Klaas Nienhuis, gepensioneerden en initiatiefnemers van HP NL Senior 3. Wat gebeurt er als….? Scheiden doet lijden 4. De Deelnemersraad bij HP: de belangrijkste taken en een terugblik op het afgelopen jaar 5. Pensioenindexatie is niet altijd gegarandeerd 6. Nieuw inzicht in koopkrachtbescherming van de oudedagsvoorziening 7. ABC van de excedentregeling 8. Pensioen in ‘t kort
Pensioenmagazine nr. 2
Pensioenmagzine nr. 5
1. Kies het pensioen dat bij je past – de opties binnen de nieuwe pensioenregeling 2. Wat betekent arbeidsongeschikt worden voor je pensioen? 3. Veel animo voor de inloopsessies van HP Pensioenfonds 4. Belangrijkste highlights uit het Jaarverslag 2004 5. Heeft de jeugd de toekomst? Jongeren en pensioen(bewustzijn) 6. Van pensioen je beroep maken – Interview met Hans van den Hatert, actuaris AG 7. Uitvoerder Delta Lloyd over de excedentregeling 8. De overgang van de oude naar de nieuwe pensioenregeling 9. Aan wie is het HP Pensioenfonds verantwoording schuldig?
1. De highlights van het jaarverslag 2005 2. De meest gestelde vragen over de gewijzigde pensioenregeling en VPL 3. Wat gebeurt er als….? Uitdiensttreding 4. YBR: Weer up-to-date 5. WIA: Wat kun je nog wel? 6. Delta Lloyd over de excedentregeling 7. Interview met Ad de Groot, 25 jaar bestuurslid van het HP Pensioenfonds 8. HP NL Senior bijt spits af in Utrecht 9. Interview met Jack Dekker
Pensioenmagazine nr. 3 Special inzake VPL 1. Achtergrondinformatie over de Wet VPL 2. De pensioenregeling: de belangrijkste wijzigingen 3. Rekenvoorbeelden 4. Vragen
22 I HP Pensioenmagazine
Pensioenmagazine nr. 6 1. Indexeren binnen kaders: premie- en indexatiebeleid onder FTK 2. Interview met Harald Werner, bestuurslid van het HP Pensioenfonds en lid van het Dagelijks Bestuur 3. De nieuwe Pensioenwet: meer inzicht door transparantie 4. Een blik achter de schermen..... De Pensioenadministratie 5. Uitvoerder Delta Lloyd over de excedentregeling 6. Wat als ik met pensioen ga? Een update 7. Interview met Stan Bosch.... De Deelnemersraad bij HP 8. Pensioen in ’t kort
Pensioenmagazine nr. 7
Pensioenmagazine nr. 10
1. Medezeggenschap bij het pensioenfonds 2. Goed pensioenfondsbestuur 3. Wat gebeurt er als... Onbezorgd met sabbatical of levensloopverlof! 4. Highlights jaarverslag 2006 5. Indexatiebeleid 6. Interview met een gepensioneerde: Nico Leerkamp 7. De Deelnemersraad van HP: interview met Rob van den Burg
1. Herstelplan - Wat zijn de maatregelen? 2. Beoordeling HP Pensioenfonds door externe Visitatiecommissie 3. Interview met bestuurslid Henk van de Weerdt 4. Stand van zaken overgang excedentregeling naar Robeco 5. Plannen voor harmoniseren van de arbeidsvoorwaarden na overname van EDS 6. Interview met Hans Suijs 7. HP NL Senior Ledenvergadering 8. Overleg met De Nederlandsche Bank 9. Van de Deelnemersraad 10. Overzicht contactpersonen 11. Overzicht behandelde onderwerpen 12. English Summary
Pensioenmagazine nr. 8 1. Pensioeninkoop met ingang van 1 juli 2008 ‘duurder’ 2. Nieuw: het Verantwoordingsorgaan van ons pensioenfonds 3. Verkiezingen voor bestuurslidmaatschap HP Pensioenfonds 4. Interview met een gepensioneerde: Rob Kruijk 5. Eigen website voor ons pensioenfonds 6. Pensioen: belangrijk en boeiend! 7. Interview met Frans Smidt: Employee Relations Manager bij HP 8. YBR binnenkort in een nieuw jasje en weer actueel 9. Meest gestelde vragen aan de pensioenadministratie 10. Verkiezingen voor een nieuwe Deelnemersraad
Pensioenmagazine nr. 9 1. Intern toezicht op het bestuur door externe Visitatiecommissie 2. De kredietcrisis en ons HP Pensioen 3. Website pensioenfonds afgelopen maanden al goed bezocht 4. “Werken is mijn hobby”; interview met Arjaan van Wezenberg 5. Veranderingen in de uitvoering van de excedentregeling per 1 januari 2009 6. Deskundigheid van het bestuur: Pension Fund Governance 7. Interview met Robin Huisman en Rutger Diepeveen 8. Gerard van Zelst over het Verantwoordingsorgaan 9. Het oordeel van het Verantwoordingsorgaan over 2007 10. Geen ruimte voor verhoging van de ingegane pensioenen per 1 januari 2009
Pensioenmagazine nr. 11 1. Herstel van onze dekkingsgraad 2. Nieuwe pensioenregeling voor nieuwe werknemers van HP 3. Interview met René van Warmerdam 4. Wereldwijde HP pensioenaudit 5. Interview met Yvonne Engel 6. Het beleggingsbeleid van ons pensioenfonds 7. Surf naar www.hp-pensioenfonds.nl en YBR 8. Interview met Ids Sijbrandij 9. Stand van zaken waardeoverdracht naar Robeco 10. Samenwerking Pensioenfonds HP en Pensioenfonds EDS 11. HP NL Senior bestaat dit jaar 5 jaar!
Pensioenmagazine nr. 12 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Financiële positie en dekkingsgraad Interview met Henk Splint en Marcel Lasonder Samenvatting jaarverslag 2009 Mogelijke samenwerking met Pensioenfonds EDS Interview met Hans Schrijvers Opvolging Peter Prakken Verslag jaarvergadering HP NL Senior Toeslagentabel en voorwaardelijkheidsverklaring
23
General Summary in En 24 I HP Pensioenmagazine
glish 25
Interview with Marcel Lasonder
Advantages and disadvantages Do’s and don’ts
Your own pension savings balance with HP Pension fund Are you employed with HP as of 1 January 2010 or after, or from an earlier date, and your wage is higher than € 58,661? Then you are accruing your own Pension Saving Balance through a defined contribution. This builds up a capital allowing you to pay for a pension when you retire. In an interview with HP Pension, Chairman Marcel Lasonder xplains the Premium Pension Plan The advantages, the disadvantages, the risks, the do’s and don’ts. For those who have no experience in investing and also for participants who are active investors.
‘Greed and emotions are risk factors in investments. Also keep your partner informed of the amount accrued in your Pension Savings Balance and of your investment decisions, as your pension also has major implications for your partner.’
26 I HP Pensioenmagazine
Actively monitoring your Pension Savings Balance As of 1 January 2010, HP offers a new pension plan to employees joining HP. If you joined HP before 1 January 2010, nothing will change. Employees with a wage exceeding € 58,661 are already familiar with the principle of the new pension scheme: each month, HP pays an amount into a pension account to your name. This amount also includes your own contribution. The monthly payments accrue into your own Pension Savings Balance. This balance is invested in investment funds via a Robeco savings account. At your retirement date, the Pension Savings Balance serves to buy a pension from an insurer. The insurer will then pay you a monthly pension. Marcel: “This is new. Within HP, we are accustomed for pensions up to a wage of approximately € 59,000 to be subject to direct pension commitments, with pension statements listing exactly how much pension you accrued and the amount you may expect to have accrued by your retirement date. This is different in the Premium Pension Plan. HP and the pension fund still facilitate capital accruing for your pension; however, you are expected to more actively monitor the developments as a participant. It is about your own pension and you really need to know how this is developing. Some colleagues tell me they don’t look into it. But really, you should and you need to. For example, in cases such as the credit crisis, you will need to adjust the course. Of course, as a participant to the Premium Pension Plan, you receive an annual indication of the pensions you could purchase with the Pension Savings Balance accrued on your retirement date. You also receive the assumptions applied. We do explicitly state that this concerns an indication only. That means that there is a risk that the pension you can purchase with the money you saved is lower than the indication. For example, your savings total may be lower than expected, or the interest rate may be relatively low at your retirement date. In a worst-case scenario, both may be lower than expected. On the other hand, your Pension Savings Balance may be higher than originally expected.
Standard investment profile The advice is to monitor the value of your savings balance and if necessary adjust the investment mix. “But isn’t that easier said than done”, we ask Marcel, “as not everyone is interested in investments, and certainly not everyone has any experience with or insight into investments.” Marcel recognises that and points out the investment profiles that the participant can choose from. “For example, we have standard profiles for each participant. By default, Robeco’s ‘Full Management’ profile is assigned to all participants. In this profile, Robeco invests the premiums on the basis of the recommended mixes as determined by the fund. This recommended mix is a spread in shares, bonds and savings accounts for each specific age group. If you are young this mix consists of a higher proportion of shares and a smaller proportion of bonds and savings. This carries a higher risk profile. As you get older, the proportion invested in bonds will increase and the proportion invested in shares will decrease. This should be seen as a security system.” However, Marcel stresses that you should actively monitor your Pension Savings Balance even if you do not know much about investments. “If necessary, inquire with banks and advisors, with no direct interest, regarding their perspective on the market. Investing in bonds and savings sounds as if it is free of risk, but this is not the case. The interest rate is currently low. This means that your savings balance will also grow at a very slow rate if you invest a relatively high proportion in so-called ‘safe’ bonds. Additionally, the value of bonds drops when the interest rate rises. For example, the value of a 10-year bond will drop by 10% if the interest rate increases by 1%. So you see, interest-related investments are not exactly risk-free.”
Funding ratio not relevant to Premium Pension Plan Pension funds have experienced turbulent times during the past few years. The lower interest rate and the increased life expectancy resulted in lower funding ratios. “To younger participants accruing their own savings balance, this has no short-term relevance,” explains Marcel. “You only need to buy your pension using your Pension Savings Balance on your retirement date. The amount of your pension is dependent on your accrued pension capital and the price (the purchasing factors) that your selected insurer charges at that time. If the market interest is low at that time, the monthly pension that the insurer pays out, will be lower, as the insurer will achieve a lower return on the capital received from you.
Actively monitor your pension savings balance
Naturally, your pension capital will grow at a slower rate due to the current lower interest rates than if the interest rates would be higher. The increased life expectancy also has implications to the purchasing factors applicable to your insurer when you purchase pension with your savings at your retirement date.”
>> 27
>> Why a defined contribution plan?
‘Do not treat this as a sport – it is your pension!’
The new Premium Pension Plan involves more uncertainty and more risk to the participant. Marcel concurs, but also points to the uncertainty that the basic plan involves. As a consequence of the low funding ratio, no grants of indexation may currently be applied to pensions in payment.
The Premium Pension Plan is now a fact. “It offers uncertainty and some risks, but also many opportunities,” says Marcel. “Risk and return go hand in hand. If you put your money in fixed-interest deposits, you are certain to build up a low pension capital. On the other hand: Everyone who invests, thinks that he or she is a good investor.
A Premium Pension Plan is not by definition worse than a pension scheme with concrete pension commitments in Pension Euros. During bad times, the latter scheme offers more certainty; however, during good times, you are better off with a defined contribution plan because you are entitled to all supplementary returns on your savings balance. This Premium Pension Plan was introduced in close consultation with the Staff Council. The reason was that HP is required to include the risks of a pension commitment plan in the balance sheet and, in addition, HP needed a plan that was more in accordance with market conditions. If the amount of the commitments is subject to significant changes, this can cause problems. Moreover, it is not desirable for the annual pension premiums to be paid by HP to strongly fluctuate, because any shortfalls (if the funding ratio should drop under a certain limit) must be topped up by HP by means of supplementary one-off payments. All organisations are interested in a predictable cost profile. This means that the Premium Pension Plan is a fact for all new HP employees as of 1 January 2010.
28 I HP Pensioenmagazine
Persons who frequently trade within an investment mix of their own choice (Own Management), which is an option with Robeco, are, in fact, speculating with their own pension money,” says Marcel. “From surveys it has become apparent that on average, this type of investment does not at all provide better returns.” Marcel cannot stress enough how important this warning is. “When you are frequently buying and selling, you play with your pension. Greed and emotions are risk factors in investments. Also keep your partner informed of the amount accrued in your Pension Savings Balance and of your investment decisions, as your pension also has major implications for your partner.”
Financial Position Update
Recovery of funding ratio
Improved This information is applicable to you In our previous Magazine edition, we wrote extensively about the development of the funding ratio through Auif you joined HP before 1 January gust 2010. Due to the major fall in interest rates during 2010 and applies to the Basic Plan. August 2010, the funding ratio decreased to 98%. was the first time since April 2009 that it dropped The funding ratio does not apply to This below 100%. Fortunately, the financial position of our pension fund has improved since last August. Due to an the Pension Premium Plan and the increase in the interest rates and the developments on the Top-up Scheme. The funding ratio stock exchanges, the funding ratio increased during the last quarter to approximately 110% by late 2010. The indicates the proportion between preliminary rate for late January 2011 was 113%. This the pension fund’s assets and all is mainly due to further increases in the interest rate. future liabilities, not only regarding Second formal evaluation all pensions in payment, but also relating to all pensions accrued but The funding ratio of 110% by late December 2010 means that the fund is ahead of the recovery plan. The not being paid out yet. recovery plan was based on a funding ratio of 101.4% by late 2010. By mid February 2011, our pension fund submitted the second formal evaluation of the recovery plan to DNB (De Nederlandsche Bank, the Dutch Central Bank). 29
Developments during 2010 and the implications for our pension fund
2010 was another turbulent year. This Magazine informs you about, among others, the development of the financial position, the recovery plan and the new pension plan for new employees. In this article, we will briefly outline three other developments that required the Board’s full attention during the past year.
1. Increased life expectancy and decreased interest rates
Increased life expectancy In late August, Netherlands Statistics (CBS) announced that life expectancy has increased at a quicker rate than the experts had previously forecast, and faster than the increase our pension fund presumed. This implies that we must create a higher reserve, not only for the pensions of the current pensioners, but also for the participants who are currently accruing their pensions. The Board meanwhile decided to apply the new life expectancy statistics, factoring in HP Pension Fund’s own actual data.
Implications for the pension fund and grants of indexation During 2010, the lower interest rate and increased life expectancy resulted in an increase of the required reserve by approximately € 80 million. This was one of the reasons why the funding ratio dropped to 98% by late August. The funding ratio had rebounded to 104.9% by late November. Based on the policy as determined, the expected funding ratio for late November is the leading factor in decisions to be made on grants of indexation. This funding ratio must amount to at least 105% before grants of indexation on pensions in payment can be applied. For this reason, in accordance with the grants of indexation policy, per 1 January 2011 no indexation was granted on pensions in payment.
During the course of 2010, the interest rate decreased to an all-time low. This means that pension funds had to reserve more money for future payments. The most significant fall in the interest rates took place during August 2010, and consequently, the funding ratio of the pension fund again dropped below 100% for a while.
By late 2010, HP Pension Fund’s assets were higher than by late 2009 due to excellent investment 2. Risk management results and a one-off payment by HP amounting to € 7.3 million. However, due to the low interest rate One of the other developments that very much and higher life expectancy, the assets are still not had the Board’s attention during 2010 was risk sufficient compared with the amount of long-term management. As is the case in other financial commitments. By late 2010, the interest rate was on institutions, pension funds incur risks. Not only the increase again, resulting in an expected funding investment risks, but also insurance and operational ratio of approximately 110% by the closing date of risks. An example of the latter is the longevity risk, 2010. The funding ratio would have to amount to an increase in the average life expectancy. This 118% before the reserve gap is closed. requires reviewing whether the pension fund’s calculation principles are still adequate or if they need to be revised. An example of an operational risk is the outsourcing risk, which relates to the quality of the pension fund’s administration. Any thinkable risk was reviewed on the basis of a
30 I HP Pensioenmagazine
checklist, with and by external specialists. The report on the results of the analyses determines to what extent the pension fund is ‘in control’ of the risks, which control and monitoring measures are in place, and if measures need to be taken. During January 2011, the report (the Risk Framework) was discussed with the Board and the Accountability Body. In 2011, risk management will continue to have the Board’s full attention.
3. Expertise of the Board members
The Pension Fund’s Board consists of employer’s representatives, employees’ representatives and a retired HP employee with an HP pension in payment (currently Simon Dijkhuizen). The pension plan is provided by AON Hewitt at the instructions of the Board. Furthermore, the Board receives advice from legal, financial and actuary experts. However, being a Board member of the Pension Fund requires the necessary knowledge and expertise. This is why the Board pays due care and attention to increasing its competency and expertise. We aim to have at least two Board members for each area of expertise, who are specialised and attended supplementary courses in that field. DNB supervises, among others, the expertise level of the Board members. The starting point is that the Board as a whole must embody sufficient expertise to be able to properly govern the pension fund.
31
Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, vermenigvuldigd of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever en/of andere auteursrechthebbenden. Stichting Pensioenfonds Hewlett-Packard Nederland kan geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor de volstrekte juistheid en volledigheid van alle in deze uitgave opgenomen teksten en beelden. Alle genoemde gegevens zijn onder voorbehoud. Aan de inhoud van dit magazine kunnen geen rechten worden ontleend.
