Inhoudsopgave HOE KIEZEN ..................................................................................................... 4 Het Beroepssecundair Onderwijs ............................................................... 7 1. STUDIEGEBIEDEN EN STUDIERICHTINGEN ................................................... 9 2. DE LESSENTABEL ..................................................................................... 11 3. naar de 2de graad ................................................................................. 13 4. GETUIGSCHRIFTEN .................................................................................. 13 De leerplicht .............................................................................................. 14 Het stelsel Leren en Werken ..................................................................... 14
Infobrochure van ROC OLB - keuzebegeleiding - WATHOE KIEZEN NA BVL november 2011 – aanpassing hoe kiezen december 2011 – aanpassing studierichtingen In deze brochures vermelden we de meest recente informatie waarover we beschikken. Als er wijzigingen doorgevoerd worden in de wetgeving voor het Vlaamse onderwijs trachten we de infobrochure zo vlug mogelijk aan te passen en te publiceren op www.go-clb.be.
3de graad
7
Se-n-Se in KSO en TSO voorbereidende jaren Hoger Onderwijs in ASO en KSO
Specialisatiejaar/Naamloos jaar BSO
6
ASO – KSO – TSO
BSO
L E
5
ASO – KSO – TSO
BSO
R
2de graad
E
4
3
ASO – KSO – TSO
BSO
ASO – KSO – TSO
BSO
N E N W E
1ste graad
R 2
Tweede leerjaar van de eerste graad (2A)
1
Eerste leerjaar A
K Beroepsvoorbereidend leerjaar E (BVL) N Eerste leerjaar B
Basisonderwijs
3
HOE KIEZEN… Een goede studiekeuze maken is niet gemakkelijk. Je moet jezelf leren kennen én weten welke studiemogelijkheden en beroepen er bestaan. Wat kan ik goed? Wat doe ik graag? Je talenten en interesses leer je kennen binnen en buiten de school. Mooie dingen maken, met cijfers of met taal bezig zijn, met je handen werken, boeken lezen, leiding geven, helpen, alleen werken of in groep, iets verkopen… Je schoolresultaten zeggen heel wat over je capaciteiten en je werkhouding (je inzet, concentratie, zelfvertrouwen...). Voor sommige studierichtingen zal je ook rekening moeten houden met je gezondheid, de financiële mogelijkheden van je ouders... Je kiest best een studierichting die bij je past. Als je iets goed kunt en graag doet, ga je met meer plezier naar school. Je gaat ook meer je best doen. Een studierichting kies je best niet omdat je denkt dat ze meer ‘aanzien’ heeft. Een té moeilijke studierichting kan leiden tot mislukken en zittenblijven. Te lang in een te moeilijke richting blijven proberen kan tot schoolmoeheid leiden en soms tot zonder diploma de schoolbanken verlaten… Een té gemakkelijke richting kan dan weer saai en vervelend worden. Bij dit keuzeproces sta je niet alleen. Je kan een beroep doen op leerkrachten, ouders, vrienden … Jij en je ouders kunnen ook terecht bij het CLB als je er zelf niet uitgeraakt. Het CLB kan je helpen een studierichting te kiezen die past bij je aanleg en belangstelling. Alle onderwijsvormen en studierichtingen zijn evenveel waard.
4
www.onderwijskiezer.be kan je helpen bij je studiekeuze. Je vindt er veel informatie over studierichtingen: beschrijvingen, lessenroosters, toelatingsvoorwaarden, adressen…
Op www.wordeenheld.be kan je informatie, spelletjes, filmpjes… vinden. Je vindt er ook de data van de studiekeuzebeurs ouders.wordeenheld.be/node/92. In het Beroepenhuis in Gent - www.beroepenhuis.be ontdekken jongeren en hun ouders tijdens de open-zondagen een waaier van beroepen en studierichtingen. Vooral technische en praktische beroepen staan in de kijker via een doetentoonstelling.
De onderwijsbeurs in Gent www.onderwijsbeursgent.be wil leerlingen van de 3de graad basisonderwijs en 1ste graad secundair onderwijs een beeld geven van het (officieel) secundair onderwijs in de regio Gent. Studiegebieden uit het KSO, TSO en BSO worden voorgesteld via doeactiviteiten.
Op www.durvers.be en de cd-rom ‘Wie wordt wat? Werk voor durvers.’ laten je kennismaken met een hele reeks soms onbekende beroepen en sectoren. De cd-rom is gratis aan te vragen via de website.
Op www.vdab.be/beroepen vind je filmpjes over allerlei beroepen. De verschillende beroepssectoren hebben soms pagina’s op hun website die je op een leuke manier laten kennismaken met de beroepen in hun sector, bijvoorbeeld
www.alimento.be/nl/spelen www.houtvasthouden.be, www.letsgo.be, www.garagasten.be, www.areyouwaterproof.be, www.verrassendmetaal.be, www.textielexpert.be www.debouw.be, www.stroomopwaarts.be...
5
ASO of ALGEMEEN SECUNDAIR ONDERWIJS
BSO of BEROEPSSECUNDAIR ONDERWIJS
Je volgt hoofdzakelijk theorie - leren uit boeken talen, wiskunde, wetenschappen, economie,… Je wordt voorbereid op een studie in het hoger onderwijs.
Je leert een beroep bouw, elektrische installaties, bakkerij, haartooi,… De praktijk krijgt meer aandacht dan het leren uit boeken. Eventueel volg je een zevende leerjaar of je gaat werken.
KSO of KUNSTSECUNDAIR ONDERWIJS
TSO of TECHNISCH SECUNDAIR ONDERWIJS
Je krijgt algemene vakken en leert muziek of dans of toneel of film en geluid of ontwerpen met potlood, papier, verf, klei,… Na deze opleiding kan je best verder studeren.
Je krijgt algemene vakken en technische vakken chemie, elektromechanica, handel, bakkerij, landbouw,…Deze vakken oefen je eveneens in de praktijk. Achteraf kan je gaan werken of verder studeren.
6
HET BEROEPSSECUNDAIR ONDERWIJS vanaf de tweede graad zijn er
4 ONDERWIJSVORMEN: ASO-BSO-KSO-TSO
In het BSO heb je 2 systemen:
LEERJAREN EN STUDIERICHTINGEN zoals in de andere onderwijsvormen (ASO, TSO en KSO) van het secundair onderwijs De tweede graad: het 3de en het 4de leerjaar. De derde graad: het 5de en het 6de leerjaar. Indien je dat wenst, kan je nog een aansluitend 7de specialisatiejaar of een 7de algemeen jaar volgen. Na het 7de leerjaar kan je het diploma secundair onderwijs behalen. De studierichtingen kunnen gegroepeerd worden in
STUDIEGEBIEDEN. Bijvoorbeeld het studiegebied ‘handel’ omvat de studierichtingen ‘handel’, ‘handeltalen’, ‘boekhouden-informatica’, ‘secretariaat-talen’ en ‘informaticabeheer’ van het TSO en ‘kantoor’ en ‘verkoop’ van het BSO.
HET MODULAIR ONDERWIJS
7
HET MODULAIR ONDERWIJS In sommige scholen bestaat er modulair onderwijs. Er zijn dan geen leerjaren of studierichtingen, wel studiegebieden (zie tabel bso). Een opleiding is een samenhangend geheel van modules. Na elk module word je getoetst. Als je slaagt behaal je een deelcertificaat. Je hebt een bewijs dat je een onderdeel van het beroep beheerst . Als je slaagt in alle modules krijgt je het certificaat van de beroepsopleiding. De studiebewijzen zijn even veel waard, ze zijn dezelfde als in het BSO met leerjaren. Als je niet slaagt in de volledige opleiding hoef je nooit helemaal opnieuw te beginnen. Je kan later nog modules volgen en deelcertificaten behalen. Dit kan ook in het volwassenenonderwijs. Als voorbeeld geven we de modules van de opleiding voor het beroep van kapper. Als je 6 deelcertificaten behaalt krijg je het certificaat van kappersmedewerker. Als je nog 4 certificaten behaalt, ben je kapper.
KAPPERSMEDEWERKER
15
21
Combinatiesnitten
Basissnitten
12
Permanenten 1
18
Permanenten 2
9
Kleuringen 1
15
Kleuringen 2
Basis contactvaardigheden
3
Basis persoonlijke verzorging
6
15
Salonorganisatie
12
KAPPERSALONVERANTWOORDELIJKE
Styling
18
Gelegenheidskapsels
KAPPER 27
Basis haarzorg
8
STUDIERICHTINGEN EN STUDIEGEBIEDEN BSO Voor een aantal studierichtingen die in de derde graad starten geven we het studiegebied met de meest logische vooropleidingen in de tweede graad. Specifieke studierichtingen en studiegebieden (S) kun je slechts in een beperkt aantal scholen volgen. Ze bereiden voor op sterk gespecialiseerde beroepen. Sommige studierichtingen worden in geen enkele school ingericht (NI). Topsport kan je slechts volgen als je over een topsportstatuut beschikt. Voor de studierichtingen waarin je met voedingswaren in aanraking komt dien je over een medische geschiktheidsverklaring te beschikken. Deze verklaring wordt opgesteld door een arts aangesteld door de school (bijv. huisarts) en geldt voor de ganse duur van je secundaire studies. STUDIEGEBIED
TWEEDE GRAAD BSO
DERDE GRAAD BSO AUTO
AUTO
zie studiegebied mechanica en elektriciteit
CARROSSERIE TWEEWIELERS EN LICHTE VERBRANDINGSMOTOREN (S) VRACHTWAGENCHAUFFEUR (S)
BOUW
BOUWPLAATSMACHINIST (S) RUWBOUW
BOUW
DECORATIEVE TECHNIEKEN
DUURZAAM WONEN (S)
RUWBOUWAFWERKING
SCHILDERWERK EN DECORATIE
DUURZAAM WONEN (S)
STEEN- EN MARMERBEWERKING (S)
SCHILDERWERK EN DECORATIE
PUBLICITEIT EN ETALAGE
GLASTECHNIEKEN (S)
STEEN- EN MARMERBEWERKING (S) ETALAGE EN STANDENDECORATIE PUBLICITEITSGRAFIEK GLASINSTRUMENTENBOUW (NI)
GRAFISCHE COMMUNICATIE EN MEDIA (S)
DRUKKEN EN VOORBEREIDEN
HANDEL
KANTOOR
KANTOOR
VERKOOP
VERKOOP
HOUT
JUWELEN (S)
HOUT
DRUKKEN EN AFWERKEN DRUKVOORBEREIDING
HOUTBEWERKING HOUTBEWERKING - SNIJWERK (S)
DIAMANTBEWERKING
DIAMANTBEWERKING
GOUD EN JUWELEN
GOUD EN JUWELEN
UURWERKMAKEN
UURWERKMAKEN
9
STUDIEGEBIED
TWEEDE GRAAD BSO
KOELING EN WARMTE
zie studiegebied mechanica en elektriciteit
LAND- EN TUINBOUW (S)
PLANT, DIER EN MILIEU
DERDE GRAAD BSO CENTRALE VERWARMING EN SANITAIRE INSTALLATIES KOELINSTALLATIES (S) GROENDECORATIE LANDBOUW TUINBOUW EN GROENVOORZIENING DIERENZORG
PAARDRIJDEN EN -VERZORGEN LICHAAMSVERZORGING
PAARDRIJDEN EN -VERZORGEN
HAARZORG
HAARZORG
MARITIEME OPLEIDINGEN (S)
MARITIEME VORMING
MARITIEME VORMING
RIJN- EN BINNENVAART
RIJN- EN BINNENVAART
MECHANICA EN
ELEKTRISCHE INSTALLATIES
ELEKTRISCHE INSTALLATIES
ELEKTRICITEIT
BASISMECHANICA (7 VARIANTEN):
MODE
AUTO
LASSEN – CONSTRUCTIE
KOELING EN WARMTE
MECHANISCH ONDERHOUD
AUTO + KOELING EN WARMTE
WERKTUIGMACHINES
MACHINES
KUNSTSTOFVERWERKING (S)
AUTO + MACHINES
PRODUCTIEOPERATOR (S) (NI)
KOELING EN WARMTE + MACHINES
AUTO + KOELING EN WARMTE + MACHINES
MODEREALISATIE EN -PRESENTATIE
MUZIEKINSTRUMENTENBOUW (S)
MODEREALISATIE EN -VERKOOP
MUZIEKINSTRUMENTENBOUW ORGANISATIEHULP (S)
PERSONENZORG
VERZORGING - VOEDING
SPORT (S)
TOPSPORT - SPORTINITIATIE
TOPSPORT - SPORTINITIATIE
TEXTIEL
TEXTIEL
TEXTIEL
TOERISME VOEDING
VERZORGING
ONTHAAL EN RECREATIE BROOD- EN BANKETBAKKERIJ (S)
BROOD- EN BANKETBAKKERIJ EN CONFISERIE (S)
RESTAURANT EN KEUKEN
RESTAURANT EN KEUKEN GROOTKEUKEN (S)
SLAGERIJ EN VLEESWARENBEREIDING (S)
SLAGERIJ EN VERKOOPSKLARE GERECHTEN (S)
10
DE LESSENTABEL In het BSO leer je een beroep, praktische vaardigheden. Je krijgt vooral praktijkvakken (in het werkhuis, keuken, labo…) of stages. De technische vakken ondersteunen de praktijk. Het aantal uren algemene vakken is beperkt. Na het BSO is slagen in een bachelor in het hoger onderwijs uitzonderlijk. Je kan nog Hoger Beroepsonderwijs (HBO) volgen. De lessentabel omvat maximum 36 gesubsidieerde lestijden:
basisvorming - de vakken die gemeenschappelijk zijn in alle studierichtingen van een onderwijsvorm.
specifiek gedeelte - de vakken eigen aan de studierichting.
complementair gedeelte Of ‘vrIjE ruImtE’ scholen vullen dit zelf in met vakken of projecten, begeleid zelf gestuurd leren… Het kan gaan om: ondersteuning aan bepaalde leerlingen verdieping van de leerstof ‘NIEuwE’ vaKKEN om de studierichting te verbreden of aan te sluiten bij jou interesses.
De lessentabellen kunnen verschillen van school tot school. Je kan best de infobrochures vergelijken van de verschillende scholen. Het is belangrijk je goed te informeren over de studiemogelijkheden die de school voorziet na het 2de leerjaar. Een gesprek met directie, coördinator of een leerkracht van de afdeling is soms noodzakelijk om de visie van de school op de studierichting te leren kennen. Zo kom je niet voor verrassingen te staan in de volgende leerjaren. We geven als voorbeeld de lessentabellen van het GO!
11
2
2
2
8 2 8 -
8 2 8
8 2 -
-
-
8
Elektriciteit Praktijk elektriciteit
VERZORGING VOEDING
2
MODEREALISATIE EN -PRESENTATIE
2
HAARZORG
2
VERKOOP
Praktijk elektriciteit / elektronica / elektromechanica / Praktijk lassen-constructie / mechanica / elektromechanica Praktijk mechanica / elektromech. Mechanica / elektromechanica Autotechniek/Carrosserie(PV+TV) Sanitair / Centrale verwarming/ Elektromechanica (PV+TV) Mechanica/elektromechanica(PV+TV)
KANTOOR
6 16
2 2 2 6 12
HOUT
Bouw Praktijk Bouw
2 2 2 6 12
ELEKTRISCHE INSTALLATIES
BASISMECHANICA AUTO
2 2 2 6 12
Godsdienst/Zedenleer Lichamelijke opvoeding Engels of Frans Project algemene vakken
BASISMECHANICA MACHINES BASISMECHANICA KOELING-WARMTE
BOUW
Totaal Basisvorming
2 2 2 6 12
VOORBEELDEN VAN LESSENTABELLEN GO! 2011-2012 EERSTE LEERJAAR VAN DE TWEEDE GRAAD BSO
2 2 2 6 12
2 2 2 6 12
2 2 2 6 12
2 2 2 6 12
2 2 2 6 12
2 2 2 6 12
2 2 2 6 12
6 16
Hout Praktijk hout
6 16
Toegepaste Informatica Dactylografie/Toegep. Informatica Toegepaste Economie Kantoortechnieken Verkoop Frans en/of Engels Nederlands
2 3 5 3 3 2
1 2 5 5 3 2
Dameskappen Praktijk bio-esthetiek Praktijk dameskappen Praktijk herenkappen Mode Praktijk mode Plastische opvoeding Muzikale opvoeding Huishoudkunde/Gezinstechnieken Huishoudkunde / Voeding Praktijk huishoudkunde/Gezinst. Praktijk huishoudkunde / Voeding
4 1 14 2 1 -
7 13 2 -
2 1 6 2 5 6
Complementair gedeelte
2
2
2
2
2
2
6
6
2
2
2
TOTAAL
36
36
36
36
36
36
36
36
36
36
36
12
NAAR DE TWEEDE GRAAD A - attest (geslaagd) - je wordt toegelaten tot alle studierichtingen van het BSO. B - attest (geslaagd) - de studierichting(en) die je NIET mag volgen worden vermeld. Je mag ook het jaar overzitten. Als je een C-attest behaalt na je bisjaar mag je het meest gunstige attest gebruiken. C - attest (niet geslaagd) - je moet overzitten (eventueel in een andere studierichting). Deze attesten moet je opvolgen en blijven gelden bij een schoolverandering. Naar 3 bso mag je als je 15 jaar wordt (ten laatste op 31/12) op basis van je leeftijd, op voorwaarde dat de toelatingsklassenraad hiervoor toestemming geeft. Naar het tweede leerjaar van de eerste graad (2A) mag je als je geslaagd bent, op voorwaarde dat de toelatingsklassenraad hiervoor toestemming geeft. NA 3BSO mag je naar 3 ASO, TSO of KSO als je geslaagd bent, mits gunstige beslissing van de toelatingsklassenraad,. na 4 BSO mag je naar 4 ASO, TSO of KSO, als je geslaagd bent. Gezien dit moeilijke overgangen zijn, vraag je best raad aan school en/of CLB. JE KAN VERANDEREN VAN STUDIERICHTING EN ONDERWIJSVORM TOT EN MET 15 januari.
In uitzonderlijke gevallen kan de toelatingsklassenraad een afwijking van deze datum toestaan.
GETUIGSCHRIFTEN Wie slaagt (A - of B - attest) behaalt:
HET GETUIGSCHRIFT VAN DE EERSTE GRAAD.
HET GETUIGSCHRIFT VAN DE TWEEDE GRAAD.
HET DIPLOMA VAN SECUNDAIR ONDERWIJS NA 7 BSO, als je over het getuigschrift van de tweede graad beschikt. Dit diploma verleent je toegang tot het hoger onderwijs.
HET STUDIEGETUIGSCHRIFT VAN HET TWEEDE LEERJAAR VAN DE DERDE GRAAD BSO na 6 BSO.
13
DE LEERPLICHT De Belgische leerplicht geldt voor een periode van TWAALF SCHOOLJAREN en eindigt in het kalenderjaar waarin je 18 jaar wordt op 30 juni of op je 18DE verjaardag. De leerplicht eindigt eveneens als je het DIPLOMA SECUNDAIR ONDERWIJS hebt behaald, ongeacht je leeftijd. Aan de leerplicht voldoe je door het volgen van:
VOLTIJDS DAGONDERWIJS HET STELSEL VAN LEREN EN WERKEN
HET STELSEL VAN LEREN EN WERKEN Heel wat BEROEPEN kan je LEREN in de DAGELIJKSE PRAKTIJK. Naast de ervaringen die je in de werkkring opdoet, krijg je 1 TOT 2 DAGEN LES in een centrum voor deeltijds onderwijs (CDO) of in een Syntra-opleidingscentrum. Kiezen voor zo’n opleiding heeft echter grote gevolgen! Denk er goed over na en informeer je grondig! Kies zeker niet voor deeltijds leren - deeltijds werken omwille van een crisis of mislukking in het voltijds onderwijs. Stop je voltijdse studies niet omdat je het eventjes niet meer ziet zitten op school want daar kun je later spijt van hebben. Bij deeltijds leren - deeltijds werken komt immers heel wat kijken en de weg terug is niet eenvoudig… Aan de deeltijdse leerplicht voldoe je door het volgen van:
deeltijds beroepssecundair onderwijs (DBSO) leerovereenkomst in Syntra-opleidingscentrum of een andere erkende vorming.
Je kan van voltijds naar deeltijds onderwijs TOT 31 JANUARI, als je nog leerplichtig bent. Je kunt slechts TOT 15 NOVEMBER overgaan van deeltijds naar voltijds onderwijs. Uiteraard heb je hiervoor de toestemming nodig van je ouders.
Indien je wenst over te gaan naar deze vorm van onderwijs, kan je aan je CLB meer informatie vragen. 14
