Hoe ketensamenwerking de (bouw)wereld verandert
Marcel Noordhuis Promovendus Universiteit van Amsterdam Director Deloitte Real Estate Advisory
E-mail:
[email protected] Mobiel: 06 – 123 446 31 www: http://ketensamenwerking.wordpress.com
Rotterdam, 2011 1
.
Aanleiding voor het proefschrift
2
© 2010 Deloitte Real Estate Advisory
De hoogte van de faalkosten De cijfers lopen uiteen, maar op basis van wetenschappelijk onderzoek (UK) en schattingen (NL) wordt 5 - 35 % van alle kosten gezien als faalkosten. Het verbeterpotentieel is dus groot……!
3
© 2010 Deloitte Real Estate Advisory
Wat zijn faalkosten?
Crosby, Philip (1979). Quality is Free. New York: McGraw-Hill.
Totale kwaliteitkosten
monitoring kosten
1. preventiekosten
2. evaluatiekosten
faalkosten
3. interne faalkosten
4. externe faalkosten
1. Preventiekosten: –
Alle kosten die gemaakt worden om fouten te voorkomen. Dit kan te maken hebben met het zoeken naar de juiste (strategische) partners, inzet IT, opleiden van mensen, knowledge management, inzet van verbeterteams, etc.
2. Evaluatiekosten: –
Alle kosten die gemaakt worden voor het continu monitoren van de geleverde prestaties op het gebied van tijd, kwaliteit en kosten om op basis daarvan prestaties meetbaar te verbeteren.
3. Intern falen: –
Alle kosten die gemaakt worden om problemen in de productie van goederen en diensten op te lossen voordat deze de klant bereiken (herstelkosten).
4. Extern falen: –
4
alle (imago-)schade die de organisatie oploopt omdat problemen in de productie van goederen en diensten voor de klant zijn ontstaan nadat het product of de dienst ontvangen is (imagoschade). © 2010 Deloitte Real Estate Advisory
De relatie tussen faalkosten en monitoring kosten
Kosten per eenheid product
De bouwsector kenmerkt zich door hoge faalkosten door lage investeringen in preventie (van fouten) en evaluatie van prestaties (monitoring)
Monitoring kosten
Totale kwaliteitkosten
Faalkosten 100 % defecten 5
optimum
0 % defecten © 2010 Deloitte Real Estate Advisory
Waar treden ze op?
Auteur: Vrijhoef, R (1998) Co-makership in construction: towards construction supply chain management, MSc Thesis. Delft University of Technology, VTT Building Technology, Espoo.
6
© 2010 Deloitte Real Estate Advisory
Onderzoekhypothese Tijdens literatuurstudie ontdekten we dat faalkosten met name ontstaan door:
Een slechte uitwisseling van informatie; slechte coördinatie; onvoldoende uitwisseling van kennis en kunde; slechte onderlinge samenwerking; gemis aan onderling vertrouwen.
We ontdekten tevens dat de implementatie van ketensamenwerking een positieve invloed heeft op de drivers van faalkosten. Ketensamenwerking verbetert:
informatie uitwisseling, coördinatie, uitwisseling kennis en kunde, samenwerking , onderling vertrouwen.
De hypothese is dan ook dat de implementatie van ketensamenwerking faalkosten (meetbaar) reduceert.
7
© 2010 Deloitte Real Estate Advisory
Werkt ketensamenwerking? 3 samenwerkingsvormen zijn met elkaar vergeleken. Daaruit blijkt dat partijen die projectongebonden met elkaar samenwerken (strategische samenwerking) in staat zijn optimaal gebruik te maken van de leercurve en veel kostenefficiënter opereren dan traditioneel mogelijk is. Kostenreductie 100 95
Kosten %
90 85 80 75 70 65 1
2
3
4
5
traditionele samenwerking aanbesteding traditionele
8
6
7
8 9 10 Aantal projecten
bouwteam projectgebonden samenwerking
11
12
13
14
15
16
17
strategische samenwerking
© 2010 Deloitte Real Estate Advisory
Uit onderzoek in de UK blijkt ketensamenwerking zeer succesvol! KPI
Norm
Tevredenheid product
>8
78 %
90 %
+ 15 %
Tevredenheid service
>8
71 %
86 %
+ 21 %
Opleverkwaliteit
>8
68 %
87 %
+ 28 %
1.097
428
+ 156 %
Ongevallen
9
# per 100.000 medewerkers
Sector prestatie
Pilot prestatie
Δ prestatie
Kosten – design
Begroot / beter
65 %
71 %
+9%
Kosten – uitvoering
Begroot / beter
52 %
64 %
+ 23 %
Tijdsduur – design
Begroot / beter
53 %
66 %
+ 25 %
Tijdsduur – uitvoering
Begroot / beter
59 %
69 %
+ 17 %
Winstmarge
Winst / omzet
5,8 %
6,0 %
+ 3,5 %
Productiviteit
TW / medewerker* 1.000
31
36
+ 16 %
Kosten
Δ jaar geleden
+ 5%
- 2,9 %
+ 7,9 %
Doorlooptijd
Δ jaar geleden
+ 1%
- 2,4 %
+ 3,4 %
© 2010 Deloitte Real Estate Advisory
Randvoorwaarde voor het behalen van dergelijke prestaties Veel fouten kunnen (het goedkoopst) voorkomen worden (preventie) door zo vroeg mogelijk in de initiatief/ontwerpfase samen te werken met disciplines (strategische partners) die normaliter na elkaar in het proces een rol spelen. Hoogte van het verbeterpotentieel in de samenwerking
Invloed op de totale kosten
Hoog
Mate waarin specificaties definitief worden
Kosten voor aanpassingen
Laag
Tijd Initiatief
Ontwerp
Uitvoering
Oplevering
Haal de betrokken disciplines/strategische partners naar voren in het proces 10
© 2010 Deloitte Real Estate Advisory
Wat is nu de definitie van ketensamenwerking
… “Het managen van alle activiteiten in de keten, gericht op de coördinatie van verschillende schakels in die keten met als doel …… de gehele keten te optimaliseren als ware het één eenheid, in plaats van dat iedere schakel zijn eigen optimum zoekt.”
11
© 2010 Deloitte Real Estate Advisory
Ketensamenwerking; zoeken naar win-win relaties
© 2010 Deloitte Real Estate Advisory
Hoe kijken opdrachtgevers/bouwers hier tegen aan?
13
© 2010 Deloitte Real Estate Advisory
Wat betekent het voor de organisatie? strategie- & beleidsvorming
mensen & cultuur • Betreft de waarde van medewerker voor de ketenorganisatie
• Betreft de wijze waarop het strategie& beleidsvormingsproces is ingericht
• Op de lage niveaus worden medewerkers als uitwisselbare productie-eenheden beschouwd
• Op lagere niveaus is strategievorming een weinig gestructureerd proces
• Op het hoogste niveau is een medewerker kapitaal voor de (keten-) organisatie
mensen & cultuur
strategie- & beleidsvorming
informatietechnologie informatietechnologie • Hoe is het IT-beleid, -management en het IT-beheer vormgegeven? • Op lage niveaus weinig structuur • Hogere niveaus impliceren een afstemming van IT met doelen en strategie van de ketenorganisatie
• Hogere niveaus omvatten een nauwe samenwerking met ketenpartners
organisatie & processen organisatie & processen
besturing & beheersing
• Hoe hoger het niveau, hoe meer het accent op de processen wordt gelegd
besturing & beheersing
• Invloed van stakeholders op het procesontwerp neemt toe naar mate het ontwikkelniveau stijgt
• Besturing en beheersing heeft op de lagere niveaus een sterke (financiële) inputoriëntatie • Op hogere niveaus is sprake van zowel financiële als niet-financiële targets waarop wordt gestuurd
14
© 2010 Deloitte Real Estate Advisory
Excellentie in ketensamenwerking in stappen te bereiken
Mate van samenwerking in de keten
Niveau 4 Keten
Niveau 3 Systeem
Niveau 2 Proces
Niveau 1 Pionier
Partners uit de waardeketen in het netwerk zijn betrokken. Samenwerking op strategievorming, informatieuitwisseling en besturing van de waardeketen. Systemen, processen en procedures zijn zowel intern als extern op elkaar afgestemd.
Uniforme processen, procedures en systemen binnen de gehele ketenorganisatie. Informatie-uitwisseling en samenwerking tussen de samenwerkende organisaties. Gezamenlijk geformuleerde strategie en organisatiedoelstellingen zijn de basis voor samenwerking.
Professionaliseren van de ketenorganisatie: per afdeling of team worden procesafspraken gemaakt en vastgelegd. Binnen de ‘eilandorganisatie’ werkt elke eenheid met eigen systemen en procedures. Samenwerking met betrekking tot specifieke onderdelen als inkoop is gestructureerd, overige samenwerking vindt op ad hoc basis plaats.
Initiële visie en doelstellingen als belangrijkste leidraad. Informele samenwerking, mogelijk door beperkte organisatieomvang.
Mate van efficiëntie 15
© 2010 Deloitte Real Estate Advisory
Een graduele ontwikkeling van de organisatie op de 5 pijlers is een must
Niveau 4 Keten
Netwerkstrategie
Netwerkoriëntatie
Chain control
Netwerk informatisering
Human capital management
Niveau 3 Systeem
Integrale strategie
Systeemoriëntatie
Management control
Integrale informatisering
Human resource management
Niveau 2 Proces
Afdelingsstrategie
Procesoriëntatie
Financial control
Eiland informatisering
Personeelsbeleid
Niveau 1 Pionier
Rudimentaire strategie
Functionele oriëntatie
Cost control
Versplinterde informatisering
Personeelsbeheer
Strategie- & beleidsvorming
Organisatie & processen
Besturing & Beheersing
Informatietechnologie
Mensen & Cultuur
16
Integratie
Hoe beter de balans tussen de 5 pijlers, hoe beter de prestaties
© 2010 Deloitte Real Estate Advisory
Ketensamenwerking = bouwen aan vertrouwen Kenmerken: • • • • •
Dunne contracten Minder controle Functioneel specificeren Life cycle denken Je doet het niet alleen!
• • • •
Creëren gezamenlijk gevoel winst & verlies Sturen op Tijd Geld Kwaliteit (PDCA) Project ongebonden samenwerken Focus op eindgebruiker
• • •
Terugdringen niet waarde toevoegende activiteiten (controles, juristen, adviseurs) Zoveel mogelijk gebruik maken van BIM oplossingen Herdefiniëring van rollen – loslaten waar je zelf niet goed in bent & partneren met anderen om samen een (veel) beter product te leveren
• • •
Zorgvuldig samenstellen van teams Aanpassen houding en gedrag – open/transparant Leren van en met elkaar
© 2010 Deloitte Real Estate Advisory
18
© 2010 Deloitte Real Estate Advisory
De praktijk…er verandert de laatste jaren iets….
19
© 2010 Deloitte Real Estate Advisory
De praktijk…en steeds meer partijen zijn enthousiast….
20
© 2010 Deloitte Real Estate Advisory
‘Ketenintegratie Com.wonen - Dura Vermeer’ wint Bouwpluim 2011 Het juryoordeel: "Wie je er ook in de keten over spreekt, dit project is echt anders gegaan. Het Mooie Plan in Rotterdam is een toonbeeld van cultuurverandering, samenwerking, ketenintegratie en vernieuwing. Vooral omdat Dura Vermeer en Com.wonen bewijzen dat het mogelijk is om veel sneller, tegen lagere kosten (onder andere door minder fouten), van betere kwaliteit en met tevreden klanten te bouwen. Daarin zijn Dura Vermeer en Com.wonen koploper!" (Bron: BouwPluimCourant.) Zeker een Mooi Plan! „Ketenintegratie in de bouw‟ is een grootschalig pilotproject ter verbetering van de projectongebonden samenwerking tussen Com.wonen en Dura Vermeer Bouw Rotterdam. Het doel: sneller, beter, kwalitatief hoogwaardiger bouwen en het terugdringen van faalkosten die de maatschappij landelijk enkele miljarden euro‟s per jaar kosten. De begeleiding van het CPI, Deloitte Real Estate Advisory, Technische Universiteit Delft en Universiteit van Amsterdam) duurt zeven jaar en omvat zes projecten in Rotterdam. Het eerste project, „Het Mooie Plan fase 1‟ te Rotterdam-Lombardijen, is inmiddels opgeleverd. En met succes: 12% onder budget, vrijwel geen opleverpunten, tijdige oplevering ondanks de lange vorstperiode en tevreden bewoners!
21
© 2010 Deloitte © 2010 Deloitte Real Estate Advisory
Meer informatie? http://ketensamenwerking.wordpress.com/
22
© 2010 Deloitte Real Estate Advisory
23
© 2010 Deloitte Real Estate Advisory