BOUWWERELD

10-19_State of the art_BWE 17-08-12 14:36 Pagina 10

TEKSTPRODUCTIE ING. JOSINE CRONE // FOTOGRAFIE ROB HOEKSTRA EN SEBASTIAAN VAN DAMME // TEKENWERK MARC NIJENHUIS

Kantoor CJIB // Locatie: Tesselschadestr. Leeuwarden // Opdrachtgever: Rijksgebouwendienst // Bouwperiode: jan. 2010 – december 2011

Een glazen stolp met gele accenten omhult het kantoor van het CJIB. De dubbelehuidfaçade met halfronde glasstroken geeft het object een transparant karakter. Centraal in het rijksgebouw trekt de ruitvormige staalconstructie de aandacht. Deze staat als een sculptuur rondom een zitkuil.

10 // BOUWWERELD


STATE OF THE ART //

Het CJIB heeft een dubbelehuidfaçade met gebogen glasstroken in het buitenblad. Metallic gele dakranden en zonwering in de spouw geven de glazen stolp een bijzonder accent.

BOUWWERELD // 11


// STATE OF THE ART De uitzonderlijk strak uitgevoerde staalconstructie is opgebouwd uit gelaste platen in een ruitvorm. De horizontale staven van het vakwerk zitten verborgen in de excentrisch opgelegde vloeren.

12 // BOUWWERELD


Rondom het atrium staat een stalen vakwerk voor de oplegging van de vloeren en de stabiliteit. Boven de open zitkuil hangt een kunstwerk met sensoren voor de sprinkler.

BOUWWERELD // 13


// STATE OF THE ART

De kruizen met afgeronde binnenhoeken zijn in het vlak van het vakwerk opgenomen, waardoor de constructie een doorlopende structuur heeft.

Zelfs aan de voeten van de stalen vakwerkconstructie is de beëindiging perfect doorgezet.

14 // BOUWWERELD

Tussen twee oudere kantoren van het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) in Leeuwarden staat als een icoon het nieuw gebouwde complex. Het pand ligt aan de as naar het station langs een herontwikkelingsstrook, in de oksel van een rotonde. Het CJIB is vooral bekend van de verkeersboetes, maar voert meer taken uit op het gebied van inning, incasso en informatielogistiek. In de eerste plaats voor Veiligheid en Justitie en daarnaast voor andere onderdelen van de rijksoverheid. Voor de kantooruitbreiding stelde het CJIB hoge eisen aan het werkklimaat met het oog op het aantrekken van jonge professionals. Dit moest modern en attractief worden. Het ontwerp van architect Dick van Wageningen van Claus en Kaan Architecten speelt hierop in met een aantal opvallende elementen. Het hoofdvolume lijkt te zijn opgetild boven het maaiveld door de plaatsing op een halfverdiepte parkeergarage. De ronde hoeken versterken het effect van een object, aldus Van Wageningen. Vanwege de hoofdmaten van 42 bij 51 meter is er een atrium in het midden gerealiseerd voor voldoende daglichttoetreding. Dit atrium ligt asymmetrisch in de plattegrond, zodat er diepe en minder diepe vloeroppervlakken ontstaan voor verschillende soorten werkplekken. Het atrium zelf is een centrale ontmoetingsplek met een zitkuil, waarboven een kunstwerk hangt van de Japanse kunstenaar Taniguchi. Via de omloop is vanaf alle verdiepingen contact met het glasoverdekte atrium, dat zorgt voor veel licht in het interieur. Volledig geïntegreerde constructie De draagconstructie is compleet geïntegreerd in het ruimtelijke ontwerp. In de gevels zijn om de 1,80 meter prefab betonnen kolommen opgenomen. Deze kolommen hebben een H-vormig profiel, waardoor ze slanker ogen. Over de kolommen liggen betonnen balken, waar de voorgespannen kanaalplaatvloeren op rusten. In het smalle deel van de plattegrond spannen de vloeren in één keer over (11,8 m) tussen de gevelkolommen en het atrium. In het bredere gedeelte zijn extra kolommen verborgen in de liftkokers, trappenhuizen en toiletruimten om de overspanning van ruim 17 meter te verkorten. Rondom het atrium staat een stalen vakwerkstructuur, die zowel een dragende functie voor de vloer heeft als de stabiliteit voor het gebouw verzekert. In een eerder ontwerp waren voor de stabiliteit aparte stabiliteitswanden opgenomen. Deze wanden bleken de vereiste vrije indeelbaarheid van de kantoorvloeren toch te veel in de weg te staan. Daarom heeft constructeur Sander van Eerden van ABT op verzoek van de architect de mogelijkheden onderzocht om de draagstructuur rondom het atrium als stabiliteitskern te benutten. Dit was mogelijk omdat de structuur ook al een forse verticale belasting moest opnemen. Met toepassing van een stalen vakwerkconstructie zijn tevens de horizontale krachten op te nemen. Bijzonder is dat de zichtbare vakwerkstructuur alleen bestaat uit ruiten. De staven die de driehoeken van het vakwerk completeren, bevinden zich namelijk verborgen in de vloeren. Daarnaast oogst de uitzonderlijk strakke uitvoering bewondering. De samengestelde kokerprofielen van het vakwerk zijn opgebouwd uit gelaste stalen platen van 12 mm dikte. Deze op maat gemaakte profielen zijn scherpkantig, waardoor het veel strakker is geworden dan bij gebruik van standaard kokerprofielen mogelijk zou zijn. Bovendien zijn de kruizen met afgeronde binnenhoeken in het vlak van het vakwerk opgenomen, waardoor de constructie een doorlopende structuur heeft, als een uitgetrokken netwerk. Zelfs aan de


voeten is de beëindiging perfect doorgezet. Het gelaste stalen grid is in kruisvormige delen in de fabriek gemaakt door staalbouwer Nagelhout. In het werk zijn de kruizen aan elkaar gelast, zijn de lasnaden geslepen en is het grid brandwerend geschilderd.

1

Excentrische vloeroplegging Een lastig detail van de constructie was de oplegging van de vloeren bij het grid. De stalen vloerbalken, die niet alleen de vloeren dragen maar dus ook de koppelstaven vormen van het vakwerk, zijn niet in het vlak van het vakwerk opgenomen, maar liggen hier circa een halve meter achter. Dit was een eis van de architect in verband met de glazen scheidingwand tussen de constructie en de vloerranden. Op de kruizen van het vakwerk zijn haakse consoles gelast, waaraan de vloerbalken (HE320B met aangelaste plaat) zijn gemonteerd. De belasting uit de vloeren komt via de balken en consoles excentrisch uit bij het vakwerk, hetgeen een ingewikkeld krachtenspel veroorzaakt. Dit is met behulp van stijve knopen haast onzichtbaar opgelost.

2

Metallic geel als accent In verband met de diepe plattegronden en de gewenste ruimtelijke kwaliteit koos Van Wageningen voor volledig glazen gevels. Deze glazen gevels zijn uitgevoerd als dubbelehuidfaçade. Een dergelijke dubbele uitvoering zorgt voor voldoende geluidwering van de twee drukke wegen waaraan het pand ligt en heeft ook grote voordelen voor het beheersen van het klimaat. De tweede huid en de diepe luchtspouw zorgen voor een warmtebuffer in het winterseizoen. Om oververhitting in het zomer- en de tussenseizoenen te voorkomen, is zonwering met horizontale lamellen in de spouw opgehangen. Verder bevinden zich aan de bovenzijde van de spouw te openen kleppen om de warme lucht op natuurlijke wijze af te voeren. De kleppen sluiten bij regen en kou. De spouw is in verticale compartimenten opgedeeld met glazen tussenschotten. Deze voorkomen hinderlijke luchtstromen. Om de dubbele façade aan de spouwzijde te kunnen onderhouden en reinigen, zijn looproosters op iedere verdieping aangebracht. Deze zijn, net als andere metalen delen aan de gevel en de zonwering, in een glanzend gele kleur uitgevoerd. Deze opvallende kleur is gekozen omdat een metallic lak het beste tegemoetkomt aan het visueel versterken van de diepte van de gevel, die afhankelijk van de lichtinval varieert in kleurintensiteit.

3

Gebogen glasstroken Van Wageningen wilde de dubbelehuidfaçade niet vlak uitvoeren om een doodse uitstraling te vermijden. Het architectenbu-

De spouw is in verticale compartimenten opgedeeld met glazen tussenschotten. Deze voorkomen hinderlijke luchtstromen

1 // De gebogen glasstroken zijn onderling gekoppeld met een profiel van EPDM-rubber. 2 // Via ontluchtingskleppen wordt warme lucht uit de spouw weggeventileerd. 3 // Middenin de ruit is een te openen raam met afgeronde hoeken geplaatst.

BOUWWERELD // 15


// STATE OF THE ART

reau voerde diverse studies uit naar een mogelijke verfijning, die past bij de schaal van het gebouw. Zo kwam men uiteindelijk uit bij gebogen, verticale glaslamellen. Een product dat niet zomaar verkrijgbaar is op de markt, maar dat door Tetterode Glas op maat is vervaardigd. De lengtemaat en de kromming zijn afgestemd op de mogelijkheden van de ovens. Voor het beoordelen van de kwaliteit en het effect is een proefopstelling gemaakt. Door de toepassing van zeer zuiver glas met een zeer gelijkmatige dikte bleek er geen sprake te zijn van vertekening van het beeld als je naar buiten kijkt. Ook was het gelaagde glas goed bestand tegen vandalisme. De lamellen bestaan uit 2 lagen 6 mm dik glas met een laag giethars ertussen. Door de kromming is het glas sterker dan vlak glas. De buigstraal is 340 mm. Aan de kopse kanten van de lamellen zijn stalen bevestigingsbeugels gelijmd. Voor de ophanging van de tweede huid heeft De Rollecate om de 1,80 meter consoles aan de gevelkolommen bevestigd, met aan het uiteinde een stalen balk. Aan de balk zijn houders gemaakt, een soort handjes, waarin het gebogen glas is gemonteerd. De glazen panelen zijn onderling gekoppeld met een profiel van EPDM-rubber. Tussen de rechte balk en de ronde glaslamellen bevindt zich een opening. Om te voorkomen dat je in de opening stapt, zijn hier extra kopschotjes tussen geplaatst. Het reinigen van de buitenzijde gebeurt vanaf de gondel van de glazenwasinstallatie. Zelfs aan speciale trekkers met de juiste ronding is gedacht.

In de spouw van de dubbelehuidfaçade zijn looproosters voor het onderhoud opgenomen.

16 // BOUWWERELD

Raam in een ruit De binnengevel is een aluminium vliesgevel die vóór de kolommen langsloopt. Het meest bijzondere element in deze gevel is het te openen raam, middenin de ruit. Dit raam heeft de afgeronde vorm van het gebouw en is bewust niet in een raamstrook geplaatst om de transparantie te benadrukken. In de geïsoleerde ruit is door de glasfabrikant Glaverbel een sparing aangebracht met afgeronde hoeken en een afstandhouder. Van Wageningen had al ervaring opgedaan met het maken van een brievengleuf in een ruit. In de sparing is een standaard raam gelijmd, dat aan beide zijden is voorzien van een extra flens om de naad af te dekken. Er zijn in totaal zo’n 400 van deze ramen aangebracht. De Rijksgebouwendienst ging pas akkoord met deze oplossing,


nadat er uitgebreide testen hadden plaatsgevonden. Glaverbel levert het glas met de normale garantie.

1

Flexibiliteit Het kantoor met 400 werkplekken heeft geen volledige indeling met kamers, gangen en middenzones, maar vrij te gebruiken vloervelden zonder belemmerende constructies. De enige vaste elementen zijn de trappen, liften en sanitaire units. Deze zijn ondergebracht in doosjes, die loskomen van vloer en plafond door terugliggende plinten. De grote vrije hoogte van 3 meter netto, de witte naadloze epoxyvloeren en strakke klimaatplafonds zorgen voor een zeer licht interieur. De plaatsing en maatvoering van de doosjes zijn afgestemd op het vaste stramien van 0,9 meter van het klimaatplafond. Op de begane grond is een auditorium gesitueerd, waarvan de wanden aan de binnen- en buitenzijde zijn bekleed met een vilten bekleding naar ontwerp van Claudy Jongstra. In verband met de openheid van het atrium en de kantoorvloeren is het gehele pand van sprinklers voorzien. Rondom het kunstwerk in het atrium zijn zelfs extra sensoren voor detectie van rookontwikkeling aangebracht om de sprinklers onder het glazen dak aan te sturen. Zo heeft een dergelijk zwevend object nog onverwachte consequenties. De onderhoudsbrug voor het reinigen van de onderzijde van het glazen dak moet bijvoorbeeld langs de ophangdraden passeren. Verder is de regeling van de zonwering, die onder de sprinklers hangt, gekoppeld aan het brandmeldsysteem, zodat het zonwerende doek bijtijds opengaat. De eisen aan duurzaamheid van het pand werden gedurende het proces steeds verhoogd. Toch kon de Greencalcscore van 200 (gevraagd was 180) zonder problemen worden behaald door toepassing van onder andere warmte- en koudeopslag in de bodem, warmtepompen, energiezuinige luchtbehandelingsinstallaties en intelligente naregelingen voor zonwering, verlichting, klimaatbeheersing en CO2-detectie.

2

3

1-2 // Het kantoor met 400 werkplekken heeft geen volledige indeling met kamers, gangen en middenzones, maar vrij in te delen vloervelden zonder belemmerende constructies. De grote vrije hoogte, de witte naadloze epoxyvloeren en strakke klimaatplafonds zorgen voor een zeer licht interieur. 3 // Vaste elementen zoals trappen, liften en sanitaire units zijn ondergebracht in doosjes op het vaste plafondstramien van 0,9 meter.

BOUWWERELD // 17


// STATE OF THE ART

17430+ gebogen aluminium zetwerk gepoedercoat

bliksem afleiding

versterkingsprofielen staal IPE 120mm thermisch verzinkt v.v. strippen t.b.v. houten regels noodoverlaat, aluminium koker gepoedercoat

15925+

bevestiging console d=12mm thermisch verzinkt bevestiging d.m.v. boorankers M20 ventilatieluik, aluminium profielen gepoedercoat, roeden h.o.h. 900mm goot, zetwerk aluminium gepoedercoat goot verlijmd aan aluminiumplaat b=1800mm in vorm lamellen, plaat voorzien van sleuven t.b.v. afwateringsgoot

14900+ koker 200x60 d=6mm thermisch verzinkt en gepoedercoat 4 stuks motorreductoren (1 stuk per luchtraamsectie) gepoedercoat Tweede huid facade: - lamellen, warm gebogen glas, gelaagd, letselveilig - afdichtingsrubber d=3mm - bevestiging lamellen d.m.v. inklemming in straal van het glas gebogen L-profiel met bevestigingsstrips voorzien van slobgaten, RVS gepoedercoat, mechanische borging d.m.v. strips, 40mm - horizontale naden afgedicht d.m.v. transparante afdichting Binnen gevel: - aluminium elementengevel - puien voorzien van te openen klepramen, gepoedercoat - beglazing dubbel HR++ glas, U-waarde glas incl. aluminium profielen 1,8 W/m²K 8000+

Valbeveiliging t.b.v. gevelreiniging Dejoroosters thermisch verzinkt en gepoedercoat in kleur. Netto doorlaat 80%.

6900+

Buitenjaloezieën, elektrisch bediend. Vlakke lamel 100mm, voorzien van spandraadgeleiding, koof aluminium zetwerk. geheel gepoedercoat. Stalen zetwerk, opbouw als klimaatplafond (ongeperforeerd) voorzien van 2x goot t.b.v. geleiderails vitrage.

DETAILS 1 en 2

18 // BOUWWERELD

1:33


Projectgegevens // Locatie: Tesselschadestraat, Leeuwarden // Opdrachtgever: Rijksgebouwendienst, Den Haag, rgd.nl // Gebruiker: CJIB, Leeuwarden, cjib.nl // Architect: Claus en Kaan Architecten, Amsterdam, Felix Claus, Dick van Wageningen, clausenkaan.nl // Constructieadviseur en directievoering: ABT, Velp, abt.eu // Installatieadviseur: Royal Haskoning, Nijmegen, royalhaskoning.nl // Bouwfysisch adviseur: Peutz, Groningen, peutz.nl // Aannemer: bouwcombinatie Friso Bouwgroep, Koopmans Bouwgroep en BAM Bouw // Installateurs: BAM Techniek, Groningen (werktuigbouw) bam.nl; Croon, Groningen (elektrotechniek) croon.nl // Staalconstructie: Staalbouw Nagelhout Bakhuizen, staalbouwnagelhout.nl // Gevelbouwer: Rollecate, Staphorst, rollecate.nl // Bruto vloeroppervlakte: 12.000 m2 // Bouwsom: 23 miljoen euro incl. installaties, excl. btw // Bouwperiode: januari 2010 – december 2011 17430+

12000+

1

8000+

4000+

2

Peil=0

DWARSDOORSNEDE

1:500

PLATTEGROND BEGANE GROND

1:500

BOUWWERELD // 19

BOUWWERELD

Recommend Documents