Verslag adviesronde 7 WISE Datum: Locatie:
20 mei 2014 Breedhuis, Het Breed 16
Adviesronde 7
Hoe creëren wij een revolverend fonds?
Zakelijk
%+
Overheid
Persoonlijk
Incidenteel
Subsidie
Output Outcome
Zakelijk
Periodiek
Microkrediet
Output Outcome
%+
1. Informatieronde
De moderator vertelt dat we vandaag heel concreet over geld gaan praten: hoe zorgen we ervoor dat we voldoende financiën organiseren voor het stimuleringsfonds/de buurtbank en het potje met geld gevuld houden? In de afgelopen 6 adviesrondes hebben we het over de uitwerking van het basismodel van WISE gehad voor Plan van Gool. Vanuit het overkoepelende concept WISE zal het model in de buurt een geheel eigen gezicht en karakter krijgen. Het moet passen bij de buurt. Om die reden is dan ook de afgelopen zes weken gesproken met bewoners uit de buurt (het burgerpanel), wijkinitiatieven (Samen Krachtig Plan van Gool) en professionals van buiten de wijk (externe experts) om te komen tot een model voor Plan van Gool. In het model spelen drie partijen een cruciale rol: -‐ Het burgerpanel, de taken zijn te vergelijken met een drie gangen diner; o Voorgerecht: § werven/ selecteren nieuwe Panelleden-‐ i.s.m. bewoners § onderzoeken behoefte – i.s.m. wijkinitiatieven § informeren fonds over nieuwe aanvragen § informeren wijk over mogelijkheden fonds o Hoofdgerecht:
1
-‐
-‐
§ besluiten over aanvragen § besluiten toelichten/ dialoog o Nagerecht § monitoren/ evalueren § aanvullen handboek Het stimuleringsfonds (of buurtbank / rekeningnummer) is puur ter ondersteuning van de buurt. Zij beheren het geld dat voor initiatieven in de buurt bestemd is en zorgen er voor dat de “pot met geld” gevuld blijft. De wijkinitiatieven: dit zijn de bewoners of ondernemers in de buurt met een initiatief die de buurt versterkt en daar middelen voor nodig hebben. Het kan gaan om een microkrediet (met winstteruggave) of een subsidie (schenking).
We hebben het gehad over de kernwaarden van de drie componenten, hoe deze te organiseren, hoe zij samen werken, wat voor een toezicht nodig is en welke juridische vorm past. Met het model dat we gezamenlijk hebben ontwikkeld gaan we vanavond verder aan de slag. Het gaat echter niet meer over de vorm of de organisatie, maar over de stappen in de praktijk: hoe kom je aan het geld? En waarom hebben we dit nodig? Omdat dit de buurt zelfstandig maakt. Een goede financieringsconstructie zorgt ervoor dat de initiatieven, de coöperatieve vereniging en het vastgoed voldoende basis hebben om te functioneren. In veel buurten met veel goede initiatieven merken we dat een basisfinanciering een struikelblok blijft. Vanavond bespreken we de vraag: hoe krijgen we het stimuleringsfonds (of buurtbank, of buurtrekening) revolverend? Oftewel: hoe zorgen we er voor dat de pot met geld voor de community gevuld blijft? Er is geld nodig om alle ideeën te realiseren. Hier volgen enkele ideeën ter inspiratie: • Bedrijf X geeft eenmalig geld voor een microkrediet voor een (potentieel winstgevend) initiatief in de buurt. De winst van het initiatief vloeit deels terug naar het fonds en de geldschieter ontvangt zijn investering met rente terug. • Bedrijf Y geeft jaarlijks een gift / subsidie voor de wijkinitiatieven. Dat geld hoeft het bedrijf niet terug en kan bijvoorbeeld uitgegeven worden aan initiatieven die geen winst maken. • Bedrijf Z geeft een subsidie aan het fonds voor wijkinitiatieven die een bepaalde output/ outcome (resultaat op de korte en lange termijn) verwachten te hebben. Indien de beloofde resultaten behaald worden heeft de gemeenschap er baat bij en daarom geeft de overheid de investeerder (een deel van) zijn investering terug. o Voordeel hiervan is: de investeerder zal zijn best doen om het initiatief te helpen om de beoogde resultaten te behalen en steunt zo het initiatief met geld, maar ook met kennis. • Bewoners zorgen gezamenlijk voor inkomsten: iedere bewoner legt bijv. maandelijks een bedrag in wat besteed kan worden door initiatieven. De bewoners doneren met een gift voor hun eigen buurt.
2. Eerste adviesronde in groepjes In de eerste adviesronde geven de drie groepen (Burgerpanel, Externe experts en SKPVG) antwoord op de vragen: 1. Zijn er nog meer methoden om aan geld te komen en het fonds revolverend te maken? 2. Moet fondsenwerving überhaupt in dit model zitten?
2
De reactie van het Burgerpanel Er zijn twee lijnen in het revolverend krijgen van een fonds: 1. Nieuwe geldstromen genereren om het fonds te blijven vullen 2. De gelden in het fonds dusdanig slim organiseren dat het kapitaal groeit (‘financieel engineren’). Denk hierbij bijvoorbeeld aan een deel van het kapitaal ‘sparen’ en microkredieten slim plannen. Het burgerpanel heeft voornamelijk nagedacht over de eerste lijn. Ideeën om nieuwe geldstromen richting het fonds te genereren: • Veiling ten behoeve van het fonds. Dit is ook “netwerkwise” erg interessant voor de ondernemers aangezien zij zichzelf en hun producten kunnen presenteren. Wat kun je veilen? o een belevenis (bijv. fotosessie, etentje in het restaurant) o goederen (doneren producten • Organiseer een activiteit waarbij je voor deelname een klein bedrag vraagt (bijvoorbeeld bingo, loterij). De opbrengsten gaan naar het fonds. • Zorg voor een besparing voor de gemeente: bijvoorbeeld door zelf de groenvoorziening te organiseren of mensen aan het werk te helpen. Dat wat door de gemeente bespaard wordt storten zij in het fonds. • Organiseer een happening in de buurt waarbij de initiatieven in de buurt zich presenteren en het duidelijk wordt voor de bewoners wat het fonds bereikt. Bewoners doneren een bedrag om dit te stimuleren. Zoek hierbij ook zeker de samenwerking met het Breednieuws op. • Organiseer een collecte in de buurt • Bied vanuit het fonds diensten aan als het aanvragen van subsidies voor andere initiatieven en maak een percentage van het bedrag naar het fonds over. Of laat de initiatieven zich abonneren en met die vaste bijdrage ontvangen ze ondersteuning van het fonds. • Bekijk als stimuleringsfonds altijd of subsidies voor initiatieven ook via andere fondsen kunnen worden aangevraagd. Hier kan het fonds een faciliterende rol in spelen. Op deze manier haal je gelden van buiten de wijk naar Plan Van Gool en wordt de wijk dus per saldo rijker. Reactie van SKPVG De groep is uitgegaan van de coöperatieve vereniging in oprichting en de stichting die daarbij ondersteunt, onder andere bij het aanvragen van fondsen etc. Vraag 1: Ideeën om geld genereren voor het fonds: • erfenissen, donaties incidenteel en structureel van particulieren • subsidies aanvragen bij fondsen en gemeente voor maatschappelijke doelstellingen; bijv. werkloze jongeren, gehandicapten, ouderen • europese fondsen aanvragen • collecteren / crowdfundpercentage voor het fonds • energie opwekken via zonnepanelen en windmolens en winst naar fonds uitkeren/ vuilnis en riolering omzetten in biogas • parkeergeld dat door de gemeente opgehaald wordt aan het fonds uit laten keren (door de gemeente)
3
•
bedrijven m2 laten adopteren
Vraag 2: We verwachten dat initiatieven zelf meer kans hebben om fondsen uitgekeerd te krijgen. Als het wel mogelijk is voor het fonds zelf dan lijkt ons dat geen slecht idee, maar het heeft niet onze eerste voorkeur: mag wel, hoeft niet. De reactie van de Externe experts • Winstuitkering van goed lopende buurtbedrijven terug laten vloeien naar het fonds; de initiatieven die je een krediet hebt gegeven en die winst maken geven het krediet als percentage van de winst terug aan het fonds. o Het moet geen boete voor succes worden zoals bijvoorbeeld een belasting zou kunnen zijn. • Bedrijven laten investeren in het fonds met een subsidie of krediet o interesseren in het eindproduct van de community en hen zo als investeerder interesseren (die het fonds ondersteunt). o vertrouwen geven in de effecten van de community en die positief communiceren (bijvoorbeeld via het Breednieuws). • Reclame via sponsoring door bedrijven: zonnepanelen sponsoren zodat de leveranciers meer bekend raken bij de community en zo hun afzetmarkt op de langere termijn vergroten o de groep bewoners van de community zijn menselijk kapitaal en geld waard voor bedrijven • Bedrijven laten investeren met als doel het vergroten van de koopkracht: voor (lokale) ondernemers zorgt dit voor meer afname van hun goederen. • Overheid laten investeren in startende buurtbedrijven: is een risicovolle investering maar met mogelijk een behoorlijk resultaat voor het initiatief, de overheid en de buurt NB Je zou naast geld ook aan andere investering kunnen denken als goederen. Vaak bieden bedrijven dat nog makkelijker aan.
3. Eerste vragenronde plenair Nadat elke groep haar ideeën en antwoorden heeft gegeven kunnen de andere groepen vragen stellen. Vragen voor het burgerpanel: Vraag: Is het niet een langer en misschien inefficiënt traject om voor een initiatief geld aan te vragen via het fonds; zouden zij dat niet beter direct zelf kunnen doen? Antwoord: We merken dat het voor velen een flinke opgave is om fondsen aan te vragen en dat dit als een drempel werkt om hun initiatief ook echt voort te zetten. Daarom zouden wij dit wel zo voorstellen. Maar natuurlijk blijft het initiatief en of zij überhaupt gebruik willen maken van het aanbod in handen van de initiatiefnemer. Het kan, maar moet niet via het fonds lopen.
4
Vragen voor SKPVG Vraag: Heeft volgens jullie de vereniging of het fonds een faciliterende rol als het gaat om fondsen aanvragen en beheren voor de initiatieven? Antwoord: In principe is het fonds er om geld aan te vragen. De stichting kan wel als penvoerder en rekeninghouder fungeren zodat ook diegenen met een uitkering het bedrag kunnen gebruiken. Vraag: Zal een fonds wel geld storten op een algemene rekening van bijvoorbeeld het fonds of de vereniging dat bedoeld is voor een specifiek initiatief? Antwoord: Dat verwachten wij zeker wel want dat gebeurt nu ook al bij Combiwel ten behoeve van initiatieven in de wijk. Reactie: Op welke schaal organiseer je het fonds? Combiwel is groter en zal daardoor ook op meer vertrouwen kunnen rekenen van een fonds. Reactie: Het fonds en de coöperatieve vereniging / stichting hebben verschillende doelstellingen en daardoor kunnen zij ook voor verschillende doelen geld vragen als overkoepelend orgaan. De stichting is er puur om de individuele initiatieven te ondersteunen en het fonds is er om geld voor de gehele community/wijk te genereren. Dat wil overigens niet zeggen dat de twee niet samenwerken waar mogelijk; is er meer expertise binnen het fonds voor het aanvragen van geld dan zullen we daar zeker gebruik van maken. Reactie: Het kan er wel toe gaal leiden dat het fonds twee functies krijgt: een voor de community en een voor de coöperatie, dat zou tot conflicten/ lastige situaties kunnen leiden. Wil je de stichting van de coöperatie mixen met het fonds? Reactie: Kan Johanna (de fondsenwervende versie van Harry: de vraagbaak /adviseur voor de community) niet voor beiden fondsen aanvragen? NB je kan ook er voor zorgen dat het fonds naast geld ook kennis en advies uitkeert aan de initiatieven; bijvoorbeeld in de vorm van het aanvragen van fondsen. Zo leren de initiatiefnemers op den duur ook om zelf fondsen aan te vragen. Vragen voor de externe experts: Vraag: Jullie spraken over een soort belasting die succesvolle buurtbedrijven moeten betalen aan het fonds. Dat klinkt best als een straf, ook wel een beetje als of je als maffia opereert. Hoe zien jullie dat? Antwoord: Dat was inderdaad de start van het idee: daar waar geld verdiend wordt geef je een deel van wat je gekregen hebt terug aan het fonds. Maar dat moet niet een vaste belasting worden. Het gaat er vooral om dat je de investering die je als fonds doet ook weer terugziet komen als deze succes behaalt. Maar dat zou eerder de winst met een percentage van de rente moeten zijn. De moderator vat samen: de stichting die hoort bij de coöperatieve vereniging van SKPVG beheert gelden voor individuele initiatiefnemers (vanwege uitkeringssituatie). Het stimuleringsfonds/collectieve bankrekening beheert in principe geen gelden voor individuen, alleen voor de wijk – het is een collectieve bankrekening. Deze kan eventueel wel als tussenpersoon fungeren bij het aanvragen van gelden bij andere fondsen voor een specifiek initiatief, en wanneer dat een succes is gaat een deel van de toegekende subsidie naar het stimuleringsfonds.
4. Tweede adviesronde in groepjes De moderator vast de uitkomst van de eerste adviesronde en vraagronde samen en benoemt de methoden die genoemd zijn door de drie groepen:
5
Activiteiten organiseren waarbij diensten en producten (van lokale ondernemers/initiatieven) worden aangeboden, • collectieve inkoop (percentage/winst in fonds), • fondsenwerving (samenwerking met stichting/coöperatieve vereniging SKPVG goed uitdenken), • wijksponsoring (vijver vergroten), • collectieve bezuiniging – overheid stopt deel bezuiniging in fonds • collectief inzamelen (circulariteit binnen wijk organiseren / autarkisch / cradle to cradle) Dat zijn allemaal mooie ideeën om geld mee te verdienen. Maar het betekent ook in vrijwel elk geval dat het fonds er behoorlijk wat taken bij krijgt. De vraag is dan ook of we willen dat zij dit allemaal zelf doen? Nu is de vraag: wie organiseert al die activiteiten die geld opleveren voor het fonds? In de tweede adviesronde gaan we dieper in op deze vraag via drie subvragen. De drie groepen geven elk antwoord op één vraag. Vraag 1: Welke taken liggen er nu extra bij het fonds en hoe groot moet de (betaalde) rol worden van de medewerkers van het fonds? De externe experts geven antwoord op deze vraag. De extra taken om financiën te genereren naar aanleiding van de vorige adviesronde zijn volgens ons: • fondsenwerven bij particulieren en bedrijven ten behoeve van het fonds zelf (erfenissen, legaten, vermogensfondsen etc.) • fondsenwerven als advies en ondersteuning voor de initiatieven • deals sluiten met bedrijven om zo goede collectieve regelingen te realiseren • organisatie van publieke events als loterijen, veilingen en collectes ten behoeve van het werven van donateurs uit de buurt • coördineren en coachen van vrijwilligers bij de uitvoering. In hoeverre het fonds al deze taken uit zou moeten voeren betwijfelen wij. Sowieso suggereert de laatste taak al dat er vrijwilligers zijn die ondersteunen. Het fonds is volgens ons vooral de rekeninghouder en uitvoerder van taken die hen door de buurt worden gegeven. De buurt geeft opdracht aan het fonds om een van bovenstaande taken uit te voeren/ de verantwoordelijkheid te nemen. Maar bij de uitvoering kan het fonds weer gebruik maken van krachten uit te buurt: bijvoorbeeld door de coöperatie een event te laten organiseren. Je kan dan afspreken dat de coöperatieve vereniging een deel van de winst mag houden. Wel zit er veel kennis, zakelijk en coördinerend vermogen bij het fonds. Op die manier zullen de activiteiten ook echt leiden tot winst voor het fonds. •
6
Vraag 2: Welke bedrijven willen nou investeren in de wijk als geheel (vergrote koopkracht)? SKPVG geeft antwoord op deze vraag • Albert Heijn: geeft wel goederen maar geen geld -‐ meer zinvol voor initiatieven • Woningbouwverenigingen verkopen meer woningen als de buurt beter wordt dus zij zouden wel baadt hebben bij een investering in het fonds • Energieleveranciers, internet (kabel) aanbieders, telefoonmaatschappijen; via collectieve inkoop. Voor wat betreft de bedrijven denken we dat het moeilijk is om hen te interesseren in een financiële investering in het fonds. Maar wat is er uniek aan de wijk en waar zouden we op een of andere manier wel organisaties voor kunnen interesseren: groen, water, vliegerbos. Vraag 3: Hoe concreet invulling geven aan collectiviteit? Het Burgerpanel geeft antwoord op deze vraag We denken in drie categorieën: • collectieve inkoop (kosten voor bewoners uit wijk naar beneden, eventuele winst voor fonds), • collectief inzamelen (geld genereren voor fonds door afzet/verkoop restproducten) • collectief besparen (kosten wijk voor overheid/corporaties naar beneden, besparing naar fonds) Voorbeelden van collectieve inkoop zijn: -‐ Boodschappen goedkoper aanschaffen door grote hoeveelheden -‐ Autodelen aanbieden -‐ Inboedelverzekering en andere verzekeringen collectief inkopen met een korting die naar het fonds toe gaat. In PVG zijn veel mensen zonder inboedelverzekering, terwijl relatief vaak inbraken, brand en waterschade voorkomt. -‐ Gas, water, licht -‐ Tip: sluit aan op pijnpunten wijk (zoals inboedel) en combineer collectieve inkoop met collectief informeren Voorbeelden van collectief inzamelen zijn: -‐ Kledingcontainers waar kleding wordt verzameld en vervolgens verkocht met opbrengst voor het fonds -‐ Bewoners die maaltijden over hebben en deze via een app aan de buurt aanbieden > percentage opbrengst naar fonds en naar bewoner. -‐ Waardevolle materialen bij grofvuil ophalen en verkopen (bijvoorbeeld metalen) Voorbeeld voor collectief besparen is: -‐ Besparing voor de overheid realiseren en dat bedrag over laten maken in het fonds: grofvuil ophalen zodat het stadsdeel dat niet hoeft te doen (dit wordt nu maar 1x per maand gedaan in PVG). Op deze manier zorgen we er gezamenlijk voor dat hetgeen dat buiten de wijk gehaald moet worden zo goedkoop mogelijk is en dat wat we produceren (zowel nieuwe producten/diensten als restproducten) verkopen, zodat het geld ook in de buurt blijft.
7
5. Tweede vragenronde plenair Naar aanleiding van de gegeven ideeën zijn enkele vragen gesteld aan de drie groepen: Vraag: Kunnen de organisaties die echt baat hebben bij wat er in de buurt gebeurt (de gemeente en de woningbouwvereniging) niet een vaste donateur worden? Antwoord: Ja, dat lijkt ons zeker een goed idee. Vraag: Waarom zouden alle bijdragen van bedrijven direct geld op moeten leveren? Als je bijvoorbeeld als bedrijf huiswerkbegeleiding aanbiedt voor kinderen in de buurt dan heb je op de lange termijn daar toch ook profijt van? Antwoord: Kennis halen brengt zeker wat op ,maar op de lange termijn. Voor het fonds is het belangrijk dat er (direct of op de midden lange termijn) geld tegenover staat. Vraag: We gaven het fonds / de fondsenwerver eerder de taak om bijvoorbeeld ook een veiling in de buurt te organiseren. Waarom moeten zij dat doen en kan bijvoorbeeld de coöperatieve vereniging dat niet doen? Antwoord: Dat kan de coöperatieve vereniging inderdaad doen. In feite zou iedereen dat kunnen doen: de community is meer dan de coöperatieve vereniging: het is een keuze met wie je samenwerkt en wie het organiseert. Er zijn veel bewoners en initiatieven die daarbij zouden kunnen helpen.
6. Afsluiting De moderator vat de antwoorden en reacties van de tweede adviesronde samen; de financieringsmogelijkheden (op pico niveau) kunnen we in de volgende categorieën onder verdelen: • wijkactiviteiten (met behulp van producten en diensten van lokale ondernemers/initiatiefnemers) – ook op wijkniveau organiseren • collectieve regelingen op wijkniveau, zowel inkoop, inzameling als besparing • fondsenwerving – 3 lagen: o Voor het fonds bij andere fondsen o Voor lokale initiatieven bij andere fondsen o Voor het fonds bij particulieren/bedrijven • donateurs: vaste (binnen doelstellingen wijkontwikkeling) en incidentele (erfenissen, collectes, etc.) • microkredieten Het fonds zorgt voor middelen op wijkniveau; de financiering voor verschillende activiteiten en initiatieven in de buurt. Concrete activiteiten en aanvragen voor specifieke initiatieven zijn de verantwoordelijkheid van de initiatiefnemers zelf. Als je de verschillende componenten van het model overkoepelend bekijkt dan zie je één wijk met een community (waar de diverse wijkinitiatieven en de coöperatie onder vallen), een stimuleringsfonds en een burgerpanel. Qua taken en bevoegdheden zijn het aparte organisaties maar
8
tegelijkertijd kijken zij continu naar waar zij samen kunnen werken om zo meer (financiële en inhoudelijke) winst voor de wijk te creëren. Aan het einde van de avond geven de deelnemers hun reactie op de adviesronde, een greep uit de reacties: • Mooi samengekomen: samen krachtig • Mijn woonplek wordt iedere maand leuker; zo’n avond helpt daarbij, nooit gedacht! • Toegankelijk en gelijkwaardig gesprek en dat bij zo’n abstract onderwerp: werd heel concreet • Elke keer interessanter, zonder vallen of staat worden we niet groot • Sterk netwerk, ik geloof in die collectiviteit • Veel informatie en weer een stap verder • Eerder verdieping en nu ook echt vernieuwing • Economie gaat voor financiën, inhoud gaat voor de vorm • Uitdagend en lastig ook omdat de bedragen nog ontbreken: over een jaar weer organiseren • Vooravond voor nieuw tijdperk • Interessant haalbaar en complex: alle kaarten liggen op tafel
9
