klasse !actie Onderneem HIER met een microkrediet zodat mensen DAAR ook kunnen ondernemen met een microkrediet
Met handige lesideeën die aansluiten op de kerndoelen!
Inhoudsopgave Kleine Lening met Groot Resultaat
pagina 3
Klasse!Actie Lesideeën
pagina 4
De Klasse!Actie in vijf stappen
pagina 5
Uitleg in de klas
pagina 6
Aan de slag
pagina 7
Afronding
pagina 9
Huishoudboekje
pagina 10
Microkrediet
pagina 12
Projecten in beeld
pagina 13
Day for Change: wie zijn wij?
pagina 15
Terugblik
pagina 16
Supporters en Partners
pagina 18
Inschrijfformulier
pagina 19
Colofon Samenstelling boekje: Inge Reyntjes, Marjolein van der Aar, Marieke van Gene, Rake taal Nijmegen Foto’s: Day for Change Illustraties: www.alexvankoten.nl Vormgeving: Alex van Koten & Peter Warmerdam
Stichting Day for Change Emmalaan 25 1075 AT Amsterdam www.dayforchange.nl
[email protected] tel: 020-5700130 fax: 020-5700132 Day for Change
2
Kleine Lening met Groot Resultaat Microkrediet is het wereldwijde succesverhaal van armoedebestrijding. Alle reden dus om er op school aandacht aan te besteden. Dat kan nu op een gemakkelijke en speelse manier. Day for Change organiseert voor het derde achtereenvolgende jaar de succesvolle Klasse!Actie: ✔Day for Change leent € 20,- aan iedere klas die meedoet aan de Klasse!Actie. Met dit geld kunnen leerlingen hun eigen onderneming opzetten. Dat vergt investeringen, creativiteit en ondernemerschap. ✔ Leerlingen leren het fenomeen microkrediet begrijpen door er zelf actief mee bezig te zijn. ✔ Met het microkrediet van € 20,- kunnen leerlingen geld verdienen. Dat geld gebruikt Day for Change om meer arme mensen in ontwikkelingslanden aan een microkrediet te helpen. ✔ Dit boekje vertelt u alles over de actie. De actieperiode loopt van 10 maart tot 25 april 2009. Met het stappenplan op pagina 5 kunt u direct aan de slag. In de rest van het boekje geven we u meer informatie. ✔Dit jaar strijden de leerlingen met hun bedrijven om de titel ‘Microkredietonderneming van het Jaar’ met bijbehorende wisselbeker. De prominente vakjury reikt aan het eind van de actieperiode (waarbij de landelijke media natuurlijk zijn uitgenodigd) de beker en titel uit aan het meest originele bedrijf! ✔Op www.dayforchange.nl/content/lesmateriaal vindt u lesideeën, downloadbare werkbladen en handige links. ✔Graag blijven we op de hoogte van de activiteiten van de leerlingen op uw school. U en uw leerlingen kunnen ons mailen, een bericht plaatsen of zelfs lid worden van de Day for Change Hyves op www.dayforchange.hyves.nl Wij wensen u en uw leerlingen veel succes en plezier met de Klasse!Actie. Hartelijke groet, Marc Klein Essink Marjolein van der Aar Inge Reyntjes
Day for Change
3
Klasse!Actie Lesideeën In dit werkboek vindt u praktische tips voor de uitvoer van Klasse!Actie op uw school. U kunt de actie zo groot en zo klein maken als u zelf wilt! De Klasse!Actie wil graag een aanvulling zijn in het basisonderwijs en kost net zoveel tijd als u er zelf aan wilt besteden.
Kerndoelen
Dit werkboek biedt een beknopte beschrijving van de actie. Wilt u meer informatie, lesideeën, downloadbare werkbladen en handige links kijk dan op www.dayforchange.nl/content/lesmateriaal.
Er is aangeven bij welke kerndoelen de lesideeën aansluiten. Waaronder; ✔ Nederlands ✔ Rekenen/ Wiskunde ✔ Oriëntatie op jezelf en de wereld ✔ Kunstzinnige oriëntatie
De lesideeën zijn verdeeld in onderwerpen die tijdens de actie aan bod komen. Dit zijn; ✔ Ontwikkelingslanden ✔ Microkrediet ✔ Ondernemen
Nieuwsgierig naar de lesideeën? Kijk op www.dayforchange.nl/content/lesmateriaal
Onder ‘Microkrediet’ vindt u bijvoorbeeld artikelen die u met de leerlingen in de klas kunt lezen of filmpjes over microkrediet die u in de klas kunt laten zien. Met het handige 10-stappenplan onder ‘Ondernemen’ zetten de kinderen snel en eenvoudig een winstgevend bedrijf op!
Day for Change
4
De Klasse!Actie in 5 stappen Hieronder vindt u een stappenplan, waarmee u vanaf 10 maart direct aan de slag kunt.
1) Voorbereiding
✔ Vul het inschrijfformulier in en post, fax of mail de informatie naar Day for Change. U vindt het formulier op pagina 19 van dit werkboek. Ook kunt u uw klas(sen) via de website www.dayforchange.nl aanmelden. ✔ Begin februari zal Day for Change de € 20,- microkrediet overmaken op het vermelde giro/ bankrekeningnummer van de school.
✔ In het huishoudboekje (pagina 10/11) kunt u met de kinderen de stand van zaken bijhouden. U kunt het huishoudboekje ook kopiëren, zodat ieder bedrijfsgroepje zijn eigen inkomsten kan opschrijven. ✔ Houd ons via de e-mail, hyves en/ of telefonisch op de hoogte van uw actie(s). De origineelste initiatieven worden op de website vermeld en maken kans op de titel ‘Microkredietonderneming van het Jaar’ met bijbehorende wisselbeker!
2) Introductie
4) Afronden
Introduceer het thema microkrediet bij uw leerlingen. Zie pagina 12/13 en 14.
Op 23 april rondt u de actie af en telt met de klas de opbrengst. Uiterlijk 24 april stort u de € 20,- microkrediet en de meeropbrengst op Giro 8000 van Day for Change.
3) Aan de slag
✔ De leerlingen besluiten na overleg welke activiteit(en) ze gaan ondernemen. Ze starten bijvoorbeeld een IT- bedrijfje, een autowasserij of organiseren een event zoals een braderie, modeshow of fancy fair. Suggesties vindt u op pagina 8. ✔ In de week van 10 maart worden de bedrijven van de kinderen feestelijk geopend. Op een aantal scholen zal een bekende Nederlander de bedrijven komen openen. Laat ons voor 1 maart weten welke bedrijven jullie van plan zijn te starten en misschien komt er wel een BN’er langs op jullie school!
Day for Change
5) Bekendmaking opbrengst
In de maand mei maakt Day for Change bekend hoeveel geld er met de Klasse!Actie in heel Nederland is opgehaald en naar welke projecten de opbrengst gaat.
5
Uitleg in de klas Op deze pagina vindt u een aantal praktische tips om het thema microkrediet in de klas te introduceren. Wilt u eerst meer weten over microkrediet? Kijk dan op pagina 12.
Klasse!gesprek
Stellingen
✔ Vraag de kinderen wie er wel eens een paar knikkers heeft geleend en daarmee nog veel meer knikkers heeft gewonnen. Dat was eigenlijk een microkrediet! Want met de gewonnen knikkers kun je nog veel meer knikkers winnen. ✔ Vertel de kinderen dat er meer dan een miljard mensen op de wereld maar één dollar (dat is minder dan een euro) per dag te besteden hebben. Als je die mensen geld of eten geeft, zijn ze maar even geholpen. We moeten die mensen helpen voor zichzelf te zorgen. Met een microkrediet bijvoorbeeld. ✔ Wie weet wat een krediet is? Een lening? Je kunt iets kopen met een lening, maar je kunt ook proberen er meer geld mee te verdienen. Net als met de knikkers. ✔ Op dit moment zijn er in ontwikkelingslanden nog te weinig microkredietbanken om aan de grote vraag naar microkredieten te voldoen. Er is daarom geld nodig om meer lokale banken op te richten en meer coaches op te leiden. Deze coaches leren mensen die een microkrediet ontvangen hebben, daar op een goede manier mee om te gaan. Ervoor zorgen dat meer mensen toegang krijgen tot een microkrediet is het doel van deze Klasse!Actie en van Day for Change.
Day for Change
Praat eventueel verder over microkredieten aan de hand van deze stellingen. ✔ Met mijn klas kan ik ervoor zorgen dat de armoede in de wereld verminderd. ✔ Het is beter om geld aan mensen te lenen dan om geld aan mensen te geven. ✔ Met een kleine lening kan je helemaal geen bedrijf beginnen. ✔ Gewone banken hebben groot gelijk dat ze geen geld lenen aan arme mensen.
Gastles Microkrediet
Wilt u dat een gastspreker bij u op school komt vertellen over microkrediet? Dat kan! Vul het inschrijfformulier op www.dayforchange.nl in en één van de vrijwilligers van onze supporterorganisaties neemt contact met u op.
Meer over microkrediet?
Kijk voor lesideeën, filmpjes, links en werkbladen op www.dayforchange.nl/content/microkrediet1
6
Aan de slag Hieronder vindt u tips waarmee u uw leerlingen kunt helpen een goed bedrijfje op te zetten. Tips over de bedrijfsactiviteiten, reclame maken en de besteding van het geld.
Het geld
U kunt ze op weg helpen met deze suggesties: ✔ IT- bedrijfje ✔ Lunchroom ✔ Limonadekraampje ✔ Bingo/ veiling organiseren ✔ Boodschappendienst ✔ Modeshow ✔ Kunst maken en tentoonstellen ✔ Schoonheidssalon ✔ Schoenen poetsen
U kunt uw klas nu al voor de Klasse!Actie aanmelden via het inschrijfformulier op pagina 19 of via www.dayforchange.nl Begin februari zal Day for Change het geld overmaken op het vermelde giro/ bankrekeningnummer van de school. U kunt als school natuurlijk met zoveel klassen deelnemen als u wilt.
Activiteiten
Microkredietprojecten in arme landen zijn vaak eenvoudig van opzet. Uw leerlingen kunnen hun bedrijf ook simpel houden. Maar microkredietondernemers moeten ook creatief zijn en op zoek gaan naar nieuwe markten. Ook hier kunnen kinderen zich door laten inspireren. Het is natuurlijk leuk als de kinderen zelf met ideeën voor activiteiten komen.
Day for Change
KLanten
Hoe komen de bedrijfjes aan klanten? Laat de kinderen nadenken over hun doelgroepen. Wie zullen het meeste interesse hebben in hun diensten of producten? Ouders, familie, buren, medeleerlingen, leerkrachten?
7
Reclame maken
Prijzen vergelijken
Hoe kun je je klanten het best bereiken? Met een folder, een poster, een website, een mailing? Wanneer er tijd voor is, kunnen de kinderen hun eigen reclamecampagne maken. Compleet met originele naam voor het bedrijf en reclameleus! Op de website staat een perskit met de logo’s van Day for Change. Ook vindt u daar een voorbeeld van een persbericht. Deze kunnen de kinderen bijvoorbeeld gebruiken om via de (lokale) krant reclame te maken.
De klas moet er ook over nadenken waar ze het beste hun spullen kunnen kopen. Prijzen kunnen per winkel verschillen. Schoonmaakmiddelen zijn bij een supermarkt goedkoper dan bij een dure drogisterij. Wanneer er tijd voor is, kunnen de leerlingen zelf een prijsonderzoekje doen. Wellicht zijn er winkeliers die hun producten voor het goede doel wel voor een gereduceerde prijs aan de kinderen willen verkopen. Voordat de leerlingen de spullen daadwerkelijk afrekenen, is het daarom handig de winkelier in te lichten over de actie.
Bedrijfsmiddelen
Als de klas gekozen heeft voor een of meerdere activiteiten, moeten de leerlingen kiezen wat ze van de € 20,- kopen. Laat de leerlingen met ideeën komen. Enkele voorbeelden: ✔ Tuinmansbedrijf: harken, scheppen, vuilniszakken, handschoenen, bloembollen en gieters. ✔ Auto’s wassen: emmers, schoonmaakmiddelen en sponzen. ✔ Koekjes bakken en verkopen: receptbenodigdheden, tafels huren en karton (om een verkoopbord van te maken).
Day for Change
10-stappenplan
U kunt met uw leerlingen het 10stappenplan voor het opzetten van een bedrijfje volgen op www.dayforchange.nl/ content/ondernemen. De 10 stappen zijn: 1. Welk bedrijf ga je beginnen? 2. Marktonderzoek 3. Plan maken 4. Begroting maken 5. Bedrijfsmiddelen kopen 6. Reclame maken 7. Bedrijf in uitvoering 8. Afronding 9. Evaluatie 10. Microkredietprojecten in ontwikkelingslanden
8
Afronding Tot 23 april hebben uw leerlingen de tijd om van hun bedrijf een succes te maken. Daarna is het tijd om af te ronden. ✔ Uiterlijk 23 april leveren de bedrijfsgroepjes hun kaspagina’s bij de leerkracht in. Gezamenlijk tellen jullie de bedragen op en wordt het eindbedrag bekend. ✔ Uiterlijk 24 april stort de leerkracht de lening en de meeropbrengst op Giro 8000 van Day for Change*. ✔ In mei worden de totaalopbrengst van de Klasse!Actie en de projecten waar het geld naartoe gaat bekend gemaakt.
Klasse!gesprek
Sluit het project af met een klassengesprek. Wat vonden de kinderen van de actie? Zijn ze tevreden met de resultaten van hun bedrijf? Wat zouden ze volgende keer anders doen? Hoe kijken ze nu aan tegen het microkrediet als vorm van armoedebestrijding? Day for Change is erg benieuwd naar de antwoorden van de kinderen op deze vragen!
* Geld storten Tel en sorteer het geld met de kinderen. Zij vinden dit ongetwijfeld erg leuk en het scheelt u veel tijd! U kunt voor het gemak het muntgeld eerst omwisselen voor briefgeld. Plaatselijke kruideniers, bakkers en slagers maakt u erg blij met kleingeld! Om stortingskosten bij de bank te vermijden kunt u de opbrengst eerst op de schoolrekening of uw eigen (spaar)rekening storten en vervolgens overmaken op giro 8000 van Day for Change. Helaas is het voor Day for Change niet mogelijk om hier met alle verschillende banken apart afspraken over te maken. Wij realiseren ons dat dit extra handelingen met zich meebrengt. Wij zijn u en de kinderen bijzonder dankbaar!
Day for Change
9
Huishoudboekje Productiemiddelen School: Groep: Activiteiten:
Wanneer
Wat hebben wij gekocht
Waar
Hoeveel
Totaal inkopen
Prijs per stuk
Totaal inkopen
€
Day for Change
10
Opbrengsten Wanneer
Activiteit
Hoeveel
Totaal opbrengsten
Opbrengst
Totaal opbrengst
€
Day for Change
11
Microkrediet Volgens de gegevens van de Wereldbank leven wereldwijd 1,1 miljard mensen in extreme armoede, met een inkomen van minder dan 1 dollar per dag. In 2000 hebben regeringsleiders van 189 landen internationale afspraken gemaakt: vóór 2015 moeten armoede, ziekte en honger ver teruggedrongen zijn. Deze afspraken zijn vertaald in acht concrete doelen: de millenniumdoelen. Een manier om armoede te bestrijden is door middel van microkrediet.
Wat is een microkrediet? Een microkrediet is een kleine lening aan ondernemende mensen met een laag inkomen. Het krediet wordt gebruikt voor kleinschalige economische activiteiten. Zo kunnen mensen bijvoorbeeld een kapperszaakje of limonadekraampje beginnen.
Lening zonder onderpand
Waarom gaan mensen die in armoede leven niet gewoon naar een bank? Arme mensen kunnen bijna nooit een lening van een gewone bank krijgen, omdat ze geen geld of bezit als onderpand hebben. Een onderpand heb je nodig om bij een bank geld te lenen. Met een microkrediet kan je mensen in ontwikkelingslanden maar ook in Europa en Amerika helpen voor zichzelf te beginnen.
Succesverhaal
Microkrediet is uitgegroeid tot een succesverhaal in de armoedebestrijding en blijkt een vitaal instrument te zijn om een bijdrage te leveren aan vrede. Gebruikers van een microkrediet hebben doorgaans meer zekerheid over hun inkomen. Hun gezondheidssituatie verbetert en hun kinderen kunnen naar school. Inmiddels zijn 133 miljoen mensen met een microkrediet bereikt.
Nobelprijs
Op uitnodiging van de Verenigde Naties maakte Prinses Máxima deel uit van een groep adviseurs voor het Internationale Jaar van het Microkrediet (2005). Zij bezocht verschillende projecten. In december 2006 ontvingen Muhammed Yunus en zijn Grameen Bank de Nobelprijs voor de Vrede.
Wist u dat..?
• Microkrediet leidt tot meer kinderen die naar school gaan? • Microkredieten gemiddeld tussen de € 20,- en € 500,- liggen? • Circa driekwart van de microkredietklanten vrouw is? • Ruim 98% procent van de leningen worden terugbetaald?
Day for Change
12
Projecten in beeld Wat betekent een microkrediet voor een ondernemer in de praktijk? Vier microkrediet ondernemers uit verschillende door Day for Change gesteunde projecten vertellen hieronder hun verhaal. U kunt de voorbeelden gebruiken om met de klas de werking en het effect van een microkrediet te bespreken.
Het verhaal van... » Mercy Kporsiebu uit Ghana heeft samen met haar zus Gladys een microkrediet gekregen. Met het geld zijn de zussen een visrokerij begonnen. Op vrijdag staan ze met hun gerookte vis op de markt. Mercy is trots op wat ze heeft bereikt; “Eén van de hutjes heeft een golfplaten dak, dat langer meegaat dan palmbladeren. Mijn kinderen gaan nu alle vier naar school, en de vijf van Gladys ook.”
« Chhay Pan en zijn vrouw leefden eerst van inkomsten uit de landbouw. Toen ze kinderen kregen, had hij meer geld nodig. Gelukkig kon Chhay een microkrediet krijgen! Hij leerde waterkruiken van klei maken en verkocht deze aan andere dorpsbewoners. Om zijn bedrijf uit te breiden gaat hij ook leidingen en buizen produceren. Met de winst die Chhay maakte, heeft hij een rijstmolen gekocht en verschillende kleine stukken land in zijn dorp. Ook heeft hij zijn huis verbeterd.
Day for Change
13
Karanova Aisha also sells her milk to this milk factory.
» Karanova Aisha uit Kyrgyzstan heeft van haar eerste lening een koe gekocht die zo’n 4 tot 10 liter melk per dag geeft. De geboorte van een kalf zorgt in de toekomst voor nog meer inkomsten. Het microkrediet helpt het inkomen van de familie te vergroten. Aisha’s kinderen gaan nu naar school.
« Mariá Teresa Medina woont in Ecuador. In haar achtertuin heeft ze met een microkrediet een klein bedrijfje kunnen starten. Ze heeft een tuinbouwkas waar ze tomaten en babaco (een exotische fruitsoort dat gebruikt wordt voor sap en jam) teelt. Uit de inkomsten van haar bedrijfje betaalt ze de kosten van het dagelijks levensonderhoud en het schoolgeld van haar dochters.
Meer informatie over de projecten vindt u op de website van Day for Change. Landen waar Day for Change projecten steunt :
Day for Change
14
Day for Change: wie zijn wij? Microkrediet voor miljoenen mensen mogelijk maken. Dat is het doel van de actieorganisatie Day for Change. Als het aan Day for Change ligt, weet binnenkort elke Nederlander wat een microkrediet is en hoe het werkt. Er is actie en geld nodig om microkrediet voor veel meer mensen beschikbaar te maken. Daarom organiseert Day for Change de Klasse!Actie. Met de opbrengst van deze ondersteunt Day for Change projecten die ervoor zorgen dat er meer microkrediet banken worden geopend en dat er coaches en medewerkers worden opgeleid. Dit doet zij in samenwerking met 8 supporterorganisaties die al jarenlang actief zijn op het gebied van microkrediet (zie pagina 18). De Stichting Day for Change is in 2006 opgericht en een initiatief van Marc Klein Essink, Arthur Hoogendijk en Diederik Laman Trip. Zij worden bijgestaan door een algemeen bestuur. Day for Change heeft een verklaring van geen bezwaar van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF).
Bestuur
Marc Klein Essink
Diederik Laman Trip
Flip Klopper
Medewerkers
Marjolein van der Aar
Arthur Hoogendijk
Wilt u meer weten over Day for Change of heeft u andere vragen? Schrijf, mail, bel of fax dan naar:
Marjan Sax
Stichting Day for Change Emmalaan 25 1075 AT Amsterdam www.dayforchange.nl
[email protected] tel: 020-5700130 fax: 020-5700132
Marcel Willems
Day for Change
Inge Reyntjes
15
Terugblik De Klasse!Actie is een groot succes! Steeds meer leerlingen en leerkrachten doen mee. In 2007 startten 152 groepen hun eigen bedrijven, in 2008 waren dat er al 260. De opbrengst was in 2007 €57.000,- en in 2008 maar liefst €64.500,-. Minister Koenders van Ontwikkelingssamenwerking heeft deze bedragen nog eens verdubbeld.
Bedrijfjes
De afgelopen jaren zetten leerlingen heel veel verschillende innovatieve en originele bedrijven op en runden ze met succes. Zo werden er op scholen groentewinkels (inclusief tuin), restaurants, bakkerijen, schoenpoetscentrales, klusbedrijven en autowasstraten geopend. Er werd een film gemaakt en vertoond, een museumdag en een modeshow georganiseerd en konden er met loterijen en bingoavonden mooie prijzen worden gewonnen. Iedereen werkte hard en vond het erg leuk.
Geweldige prestatie
In twee jaar hebben we met z’n allen microkrediet als middel voor armoedebestrijding meer bekendheid gegeven. En met onze hulp hebben meer mensen in ontwikkelingslanden toegang gekregen tot een microkrediet. We hebben met z’n allen een geweldige prestatie geleverd waar we heel trots op kunnen zijn. Maar het werk is nog lang niet af. Doe daarom ook dit jaar mee met de Klasse!Actie en help mee microkrediet voor miljoenen mensen mogelijk te maken!
Ook zij ondersteunen Day for Change
En niet alleen leerlingen en leerkrachten vinden de Klasse!Actie van Day for Change een goed initiatief. Ook Prinses Máxima, Premier Balkenende, Minister van Ontwikkelingssamenwerking Bert Koenders, Tweede Kamerlid Naïma Azough, Tweede Kamerlid Boris van der Ham, Wereldkampioen Allround Schaatsen Paulien van Deutekom, Burgemeester Job Cohen en oud Burgemeester Ivo Opstelten ondersteunen de actie.
Day for Change
16
Day for Change
17
Supporters en Partners Day for Change dankt haar supporters en partners voor hun geweldige steun en enthousiasme!
Supporters:
Partners:
IZI SERVICES The easy way online...
Day for Change
18
8=B27A8955>A