Historische Vereniging ’t Olster Erfgoed
Jaarverslag 2012
(expositieruimte ’t Olster Erfgoed)
Olst, maart 2013
Jaarverslag 2012. 1. Algemeen. We hebben met de vereniging een bijzonder boeiend jaar gehad. In 2011 was al enigszins ‘proefgedraaid’ in het nieuwe onderkomen, maar in 2012 hebben we ons definitief gesetteld in het Infocentrum. De werkruimtes zijn ingericht en in het algemeen kan worden gesteld dat een ieder zijn plek heeft gevonden. Een hoogtepunt in 2012 was de opening van het Infocentrum door Prinses Margriet en de heer Pieter van Vollenhoven en de daarop aansluitende openingsfestiviteiten. Een nieuw onderkomen activeert nieuwe impulsen, zo kan in de expositieruimte eindelijk ons historische materiaal worden getoond. Daarnaast wordt er door bezoekers in ruime mate gebruik gemaakt van de informatie, die is opgeslagen in de Publieksmappen. In voorgaande Jaarverslagen was er relatief veel informatie opgenomen over externe activiteiten van de vereniging, vooral over de ontwikkeling van het Infocentrum. Nu het Informatiecentrum er staat en in gebruik is genomen, is de informatie in dit Jaarverslag weer meer toegesneden naar de interne activiteiten van de vereniging, met name naar de activiteiten van de werkgroepen. 2. Bestuur. De heren L. Halfwerk. H. Holthuijsen en R. Klarenbeek waren aftredend en herkiesbaar. Zij werden in de algemene ledenvergadering wederom benoemd. Mevrouw P. Scholtz had aangegeven haar bestuursfunctie te willen beëindigen. Mevrouw J. Biljardt werd door de algemene ledenvergadering als nieuw bestuurslid benoemd. De samenstelling van het Dagelijks Bestuur bleef ongewijzigd. In 2012 werd door het bestuur maandelijks vergaderd, met uitzondering van de maanden juli en augustus. Daarnaast werd overleg gevoerd met de gemeente Olst-Wijhe en met de historische vereniging uit Wijhe. Onderwerpen hierbij zijn o.a. digitalisering van het gemeentelijk fotoarchief en het uitbrengen van een gezamenlijk Canonboek. De grote (vergader)drukte voor het Infocentrum is verminderd. Wel blijft er natuurlijk bestuurlijke aandacht uitgaan naar de bedrijfsvoering van het Infocentrum. De voorzitter en secretaris van ’t Olster Erfgoed maken deel uit van het bestuur van het Infocentrum. Hierin zijn ook vertegenwoordigd Staatsbosbeheer en de JP van den Bentstichting. 3. Ledenbestand. Het aantal leden per 1 januari 2012: 470. Het aantal leden per 31 december 2012: 468. Vanaf 2008 stabiliseert het ledenaantal zich rond de 470 leden. 4. Jaarprogramma. Op 7 januari 2012 werd voor de eerste keer de Nieuwjaarsreceptie in het Infocentrum gehouden en deze werd zéér goed bezocht. Meer dan 100 leden waren dit keer aanwezig. Een record. Thomasvaer en Pieternel waren helaas verhinderd. Maar door het ‘klein’ orkest van KNA werd gezellig muziek gemaakt en werd het een zeer gezellige Nieuwjaarsreceptie. De algemene ledenvergadering op 19 maart 2012 werd (slechts) door 17 leden bezocht. Het verslag van deze vergadering is bijgevoegd. Op 19 april 2012 vond de officiële opening van het Infocentrum plaats. In het weekend daarop, 21 en 22 april 2012 werd een Info- en oude ambachtenmarkt gehouden. Ondanks het slechte weer waren er ruim 2000 bezoekers. Het Olster Erfgoed had als activiteiten: stenen bakken en een kraam met kruudmoes in Sallandse klederdracht. Op 2 juni 2012 werd deelgenomen aan de Nulse Fair met een gezamenlijke kraam van ’t Olster Erfgoed, Staatbosbeheer en Infocentrum.
Op 5 juni 2012 werd een wandeling door het buitengebied van het Infocentrum georganiseerd, o.l.v. Leo Roelvink. Voor de wandeling was veel belangstelling. Op de Jaarmarkt, 15 september 2012, stonden we met onze kraam op de vaste plek in de Aaldert Geertsstraat. De boekverkoop liep redelijk. Ongeveer 40 bewoners van het Averbergen brachten op 13 september 2012 een bezoek aan het Infocentrum. Met huifkarren werden de bewoners van het Averbergen naar het Infocentrum gebracht. De jaarlijkse vrijwilligersmiddag werd gehouden op 24 november 2012. De middag werd gevuld met een lezing over de spoorlijn Deventer-Ommen. De middag eindigde met het traditionele stamppottenbuffet. 5. Werkgroepen. De werkgroep Kadaster is opgeheven. De leden van de werkgroep hebben geen werkwijze kunnen ontwikkelen om de kadastrale gegevens te kunnen registreren. De volgende werkgroepen functioneren binnen ’t Olster Erfgoed: Archeologie, contactpersoon J. Stans; Archief, contactpersoon R. Geist-van Bemmel; Exposities, contactpersoon E. Zijlstra; Genealogie, contactpersoon P. Scholtz; ICT-advies en ondersteuning, contactpersoon G. Feith; Oude Begraafplaats, contactpersoon T. Oosterbroek; Publieksmappen, contactpersoon G.J. Bijsterbosch; Redactie ’t Tijdschrift, contactpersoon J.J.C. Numan; Restauratie, klussen en onderhoud, contactpersoon B. Noordkamp; Streekdracht, kleding en accessoires, contactpersoon A. Offerman; Streektaal, spreekwoorden en gezegden, R. Dieperink; Videogroep Olst-Wijhe, contactpersoon M. Drosten; Voorwerpen, contactpersoon E.A. Offerman; Website, contactpersoon G. Aberson. De werkgroepen is gevraagd verslag te doen van de verrichte activiteiten in 2012. De onderstaande verslagen werden ontvangen. De verslagen zijn daardoor wat divers qua stijl.
De ‘maandagmorgengroep’, bestaande uit leden van de werkgroepen Archief, Voorwerpen, Klussen en onderhoud, Exposities en Publieksmappen
Werkgroep Archeologie 2012 De activiteiten met betrekking tot archeologie zijn beperkt geweest. Er was aanvankelijk sprake van een mogelijkheid om bij een bouwproject te assisteren bij een AWN opgraving, maar dit project is voor onbepaalde tijd uitgesteld. De overige activiteiten hebben zich beperkt tot het bijhouden van relevante literatuur. Het Jaarverslag van AWN-afdeling Zuid Salland-IJsselstreek-Oost Veluwezoom is bij dit jaarverslag gevoegd. Werkgroep Archief De werkgroep is bezig met het digitaliseren van ons materiaal. Een werk waar we nog jaren zoet mee zijn. Verder komen er regelmatig nieuwe dingen binnen die verwerkt moeten worden. Onlangs nog foto's van Jan Hoogland en zijn beide ouders en een krantenknipsel van zijn uitvaart. (gesneuveld nabij Heerde op 13 april 1945) Twee albums met foto’s van Toneelvereniging St. Genesius van de Boskamp, een album met schoolfoto’s van de R.K. School Boskamp, ere-metaal en oorkondes van slager Ripperda, die destijds een slagerij had aan de Aaldert Geertsstraat. (nu fitnesscentrum) Erna Zijlstra heeft uit het archief van de historische vereniging Epe krantenknipsels aangeleverd van rond 1880. Die worden nu verwerkt voor de publieksmappen. Graag zien wij, als versterking voor het archiveren, een groep op een ander dagdeel erbij komen, want het loopt ons soms aan een ‘kloete’ (=kluit). Werkgroep exposities. De werkgroep heeft in 2012 een op onderdelen verwisselbare expositie ingericht in één van de ruimten van het bijgebouw. Thema’s van de exposities waren: wassen en strijken, de Oude School en rondom de boerenladderwagen.
Van vuile was in de wasmand tot schone was in de kast Werkgroep genealogie. De werkgroep bestaat uit: Paula Scholtz (contactpersoon), Raymond de Groot, Aafke Bosch en Annie Verwoolde. De werkgroep Genealogie is van drie personen uitgebreid naar vier. Annie Verwoolde heeft zich in 2012 aangesloten bij de werkgroep Genealogie. Zij deed al werkzaamheden als vrijwilligster voor ’t Olster Erfgoed en hield zich bezig met het verzamelen, ordenen en digitaliseren van straatnamen en bewoners van Olst. Dit heeft zij afgesloten. In grote lijnen is er qua werkzaamheden bij de werkgroep Genealogie niet veel veranderd. Nog steeds is de werkgroep, die in augustus 2010 van start is gegaan, in hoofdzaak bezig met het digitaliseren en benoemen van alle aktes vanaf de invoering van de burgerlijke stand wat een enorm tijdrovende klus is. Wij zoeken nog liefhebbers die ons team willen versterken. Wij zien echter wel dat er vorderingen worden gemaakt. Zoals eerder aangegeven zoeken wij het liefst enthousiastelingen die ruime ervaring hebben met Stamboomonderzoek en zijn of haar kennis wil inzetten binnen de werkgroep Genealogie van ’t Olster Erfgoed. Mede omdat er zo ontzettend veel werk blijft liggen waar we op geen enkele wijze aan toe komen. Voor alle vacatures binnen onze werkgroep wordt naast een stukje bezieling en doorzettingsvermogen ook een redelijke tot goede kennis van de computer gevraagd. Vooral het zoeken en uitpluizen via internet moet je leuk vinden. Vragen en verzoeken op genealogisch gebied die mondeling worden gesteld aan of per email worden ontvangen door de werkgroep worden keurig en binnen de mogelijkheden beantwoord. Voor het maken of verzenden van kopieën wordt een financiële vergoeding gevraagd, welke ten goede komt aan de Vereniging ’t Olster Erfgoed. Wij denken in de nabije toekomst te kunnen starten met open dagen op genealogisch gebied, hoewel voorlopig niet frequent.
Werkgroep genealogie Werkgroep ICT. Op ict gebied is er in 2012 het nodige te doen geweest. In april het verzoek gehad van de werkgroepen die op de computers werken om meer computers te voorzien van een internet verbinding en een printeraansluiting. Tot die tijd konden alleen de hoofdcomputer met de twee extra schermen gebruik maken van internet. Alles nog eens goed doorgelicht en tot de conclusie gekomen dat er naast meer computers met een internetverbinding het ook wenselijk was om over te stappen van Windows XP (welke door Microsoft niet meer ondersteund wordt) naar een nieuwer besturingssysteem, Windows7 en een nieuwer Office pakket, Office 2010. Ook zou het wenselijk zijn om alle data, die op de hoofdcomputer werd opgeslagen in het vervolg op te slaan op een NAS, een netwerkschijf. Verder kwam ik tot de conclusie dat het beter was de twee schermen die aangesloten waren op de hoofdcomputer te vervangen door twee op zich staande computers. Twee extra computers werden ter beschikking gesteld door het ROC Aventus, echter voor de benodigde software, voor 5 pc’s Windows 7 en voor 5 pc’s Office 2010 en voor de NAS was op dat moment geen ruimte binnen de begroting. Het hele plan werd voorlopig in de ijskast geplaatst. In april en mei waren er voortdurend problemen met de kleurenprinter. Nadat de printer diverse keren is nagekeken en schoongemaakt is er eind juni een nieuwe printer geplaatst waarmee alles weer probleemloos geprint kan worden. De oude printer was door het veelvuldige gebruik ”op”. In december heeft de oudste van de drie scanners het opgegeven en is vervangen door een nieuwe. In november, door wat aanpassingen in de offerte groen licht gekregen om de twee extra computers te plaatsen en alle computers te voorzien van Windows 7 en Office 2010. Ook de NAS kon aangeschaft worden. Begin december zijn de eerste twee computers voorzien van de nieuwe software en gaandeweg de maand december zijn de twee losse schermen vervangen door twee computers en is de hoofdcomputer ook voorzien van Windows 7 en Office 2010. Ook de NAS is toen geplaatst. Eind december was alles op een paar kleinigheden na operationeel. We hebben nu de beschikking over 5 computers voorzien van Windows 7 en Office 2010. Van de 5 computers hebben er 3 een aangesloten scanner. Er kan nu met alle computers gebruik gemaakt worden van internet en vanaf alle computers kan er geprint worden. Alle data staat op de netwerkschijf die vanaf elke computer te benaderen is. Eén keer per week wordt er van alle data een back-up gemaakt op een externe harde schijf die eens per week wordt gewisseld.
Werkgroep oude begraafplaats. Al jaren verzorgt de werkgroep het onderhoud op de oude begraafplaats aan het Molenpad. De gemeente Olst-Wijhe zorgt er voor dat de beukenhagen en de bolbeuken jaarlijks tijdig worden geknipt. Het gras wordt tweemaal per gemaaid en door de leden van de werkgroep afgevoerd. In het kader van het project herstel oude begraafplaatsen In Overijssel zijn de herstelwerkzaamheden aan de grafmonumenten en de ijzeren hekwerken in 2012 afgerond. Op de website www.rustplaatsen.nl kunt u hierover allerlei informatie vinden over de begraafplaatsen die deel uit maken van het project.
Renovatie van de beukenhaag, aanplanten van nieuwe beuken. Voor de rondleiding over de begraafplaats op 18 juli 2012 bestond veel belangstelling. De werkgroep voert ook ad hoc werkzaamheden uit op de algemene begraafplaats op Den Nul. De werkgroep onderhoud o.a. een groot vak van oude bijzondere graven en graven van cultuur historische waarde. Jaarlijks vindt met de gemeente Olst-Wijhe overleg plaats over de gang van zaken en afgesproken is een lijst aan te leggen van bijzondere graven van cultuurhistorische waarde en van bekende Olsternaren die op de begraafplaats op Den Nul begraven zijn. Werkgroep Publieksmappen Met de publieksmappen is de werkgroep vooral bezig met de krantenknipsels. Erna Zijlstra zoekt berichten van vóór 1900 over Olst op in het archief in Epe. Het is een heel werk om ze uit te printen en daar maakt Bert Mensink zich verdienstelijk mee. De krantenknipsels die Claudia de la Fuente uitprint worden direct verwerkt. Han Bijsterbosch is druk bezig om daarnaast alle stratenmappen op te schonen, zodat er wat meer ruimte ontstaat, wat we goed kunnen gebruiken. Het is misschien een idee om in het boekje van ’t Olster Erfgoed eens aandacht te besteden aan de krantenknipsels. We krijgen nog steeds heel veel reacties. Antje Maten zou zeggen: “Voorwaar een mooi succes”.
De publieksmappen en de leestafel Werkgroep restauratie, klussen en onderhoud. De werkgroep heeft veel werkzaamheden verricht bij de inhuizing in het Infocentrum. (transport ed.) Na de inhuizing is men bezig geweest met de inrichting van de diverse ruimten, o.a. de eigen werkplaats.
Werkplaats Olster Erfgoed Werkgroep streektaal, spreekwoorden en gezegden. De werkgroep inventariseert uit het persoonlijk archief van mevrouw Rankenberg spreuken en gezegden voor publicatie in ’t Tijdschrift. Ook worden er uit het archief oude gebruiken en gewoonten verzameld. Op 3 juli 2012 heeft Bertus Keurhorst afscheid genomen van de werkgroep. Onder dankzegging voor het vele werk bood Wim Lugtenberg, in dichtvorm, namens de Dialectgroep een oorkonde van de vereniging en boeken aan. Voor de vele gastvrije ontvangsten bij huize Keurhorst werd Annie Keurhorst een bos bloemen aangeboden.
Redactie ‘Tijdschrift. In 2012 zijn de uitgaven 60, 61 en 62 van ’t Tijdschrift verschenen. De redactie heeft besloten geen formaatwijziging door te voeren. Informeel had de redactie dit voornemen her en der uitgezet. De reacties waren veelal negatief. Dus handhaving van het formaat. Wel is besloten meer tekst op een pagina te plaatsen. (minder ‘wit’) Dat betekent dat een ‘normale’ uitgave van ’t Tijdschrift 24 pagina’s omvat. Bijkomend voordeel: minder portkosten voor boekjes die naar leden buiten Olst worden verstuurd. Naast de vaste artikelen ‘Kent u ze nog?’ en ‘Uit het archief’ is er een diversiteit aan artikelen geweest. De redactie is vaste schrijvers daarvoor zeer erkentelijk. Veel waarderende reacties werden ontvangen voor Jan Hilferink’s artikel over Albert en Hendrik van Duren, verzetsstrijders in de jaren 1940-1945. Videogroep Olst-Wijhe De videogroep is in 2012, met uitzondering van de zomerperiode, maandelijks bijeen geweest voor haar bijeenkomsten. Nadat de ruimtes in het Infocentrum beschikbaar kwamen is de vergadering verschoven van de dinsdagavond in het Holstohus naar de vrijdagmorgen bij Den Nul. Wel is in de maand mei nog meegedaan met een open-huis-activiteit in het Holstohus. Dit leverde onverwacht een aantal nieuwe belangstellenden op waardoor de groep in de loop van het jaar van 7 naar 11 leden is gegroeid. Er zijn door de groep diverse producten opgeleverd:
een film over het nieuwe gemeentehuis met beelden over het ontstaan ervan en korte gesprekjes met betrokkenen. De film is op de openingsmiddag voor de genodigden gedraaid en verving deels de gebruikelijke toespraken. Het Olster Erfgoed heeft voor de film een gift ontvangen van de gemeente. Ondertussen is in Wijhe doorlopend gefilmd op momenten dat gewerkt werd aan de verandering van het centrum. In de loop van 2013 moet dit een samenvattende film hierover opleveren, in opdracht van de gemeente. een film over het Infocentrum in Den Nul met een rapportage over de bouw en omgeving. In interviews kwamen de diverse partijen die in het gebouw samenwerken aan het woord, evenals de personen en organisaties die aan de totstandkoming hebben gewerkt. De film werd gedraaid op de openingsdag en als cadeau o.a. aangeboden aan Pieter van Vollenhoven en prinses Margriet. De videogroep werkt nog aan een samenvatting van al het beeldmateriaal dat tijdens de bouw geschoten is. Voor de filmactiviteiten rond het Infocentrum werd een gift betaald door sponsors. een verfilming van ’De legende van het Stenen Kruis’, een 15 minuten durende vertel- en speelfilm over de gebeurtenissen waarnaar het kruis bij de Eikelhof verwijst. De film is onderdeel van een reeks korte films over streekverhalen waaraan de videogroep ook in 2013 verder werkt. ‘De legende van het Stenen Kruis’ is vertoond op zondag 28 oktober in het Holstohus tijdens een dag voor de vrijwilligers van alle organisaties in Olst-Wijhe en heeft daarbij doorlopend een volle zaal getrokken.
Een deel van de leden van de groep heeft meegewerkt aan de tv-registratie van de theatervoorstelling ‘Hertha’ in Wijhe door één uitvoering volledig op te nemen met drie tv-camera’s in samenwerking met Airplay Radio. Naar aanleiding hiervan is afgesproken dat de twee vrijwilligersgroepen waar nodig elkaar zullen ondersteunen bij dergelijke activiteiten. Individueel hebben leden uit de Videogroep nog diverse videofilmpjes gemaakt, zoals van de optredens tijdens de Theaterfietsdagen en andere evenementen. Het plan om de bouw van de aardwoningen in Olst te verfilmen werd door de betrokken organisatie niet echt opgepikt zodat hier nog steeds geen afspraken over konden worden gemaakt. Al met al is 2012 door de groei en vele activiteiten van de Videogroep een succesvol jaar geweest.
Werkgroep voorwerpen Een druk jaar dat in het teken stond van de verhuizing naar het Infocentrum IJssel Den Nul. Thans staan op de vide in het hoofdgebouw bijna alle dozen met voorwerpen opgeslagen. Op de grote vide in het bijgebouw bevinden zich de overige stukken, niet in een doos passend. Heel veel dozen dienen nog gecontroleerd te worden op inhoud, nummering etc. Spullen op de grote vide in het bijgebouw moeten nog een vaste plaats te krijgen en ook gecontroleerd worden op nummer etc. Deze werkzaamheden verlopen zeer traag, daar de afdeling Voorwerpen slechts door één persoon bemand wordt. Hierbij dient zeker vermeld te worden de onontbeerlijke steun van Erna Zijlstra en Lena van Duren, zodat overleg over de ontvangen voorwerpen altijd mogelijk is. In 2012 zijn weer veel spullen ontvangen, om wat aardige te noemen:
toga van de ambtenaar van de burgerlijke stand van de Gemeente Olst (nr.4263); waardevol materiaal ontvangen van Machinefabriek Veerman (nr. 4326); veel spullen ontvangen van Henk Harmsen (nr.4324), leuk detail hierbij een zwarte hoge hoed (Hoge Zije) daterend van 16 januari 1922. Ooit gedragen door Jonkheer van Eijs in zijn tijd als burgemeester van Hoevelaken (1917-1946). De hoed heb ik overgedragen aan de heer van Deuveren, secretaris van "Stichting Historisch Hoeflake". Zie bijgaande foto's.
Website van ’t Olster Erfgoed De website van ’t Olster Erfgoed werd in het jaar 2012 minder bezocht. Een bezoekersaantal van 1461 (2011: 2363). Het aantal pageviews leverde in het jaar 2012 ook een lager aantal op: 2526 (2011: 3668), een afname van 31,1%. De meeste bezoekers komen uit Europa. Wat zijn pageviews en bezoeken? Een pageview is één weergave van een pagina op de website. Iedere keer dat de website wordt geladen, telt als een pageview. Hierbij maakt het niet uit of het dezelfde gebruiker is die de pagina bezoekt. Bezoeken zijn individuele bezoeken aan de website. Via een teller op de website wordt via statistieken vastgelegd hoeveel pageviews er zijn en hoeveel bezoekers. Deze statistiek is gebaseerd op een cookie dat door de browser van de gebruiker wordt opgeslagen. Een bezoeker wordt dus niet nog een keer geteld, als hij de website binnen 24 uur opnieuw bezoekt. De software voor het maken van de website dateert uit 2004 en is niet meer geschikt om onder (bijvoorbeeld) Windows 7 te werken. Het voornemen is er om in 2013 de website met andere software geheel te vernieuwen.
6. Infocentrum IJssel Den Nul. In voorgaande jaarverslagen is ingegaan op de ontwikkeling van het Infocentrum. Nu het Infocentrum is gerealiseerd heeft de vereniging te maken met de bedrijfsvoering van het Infocentrum. De voorzitter en de secretaris hebben zitting in het bestuur van het Infocentrum. Het bestuur, waarin Staatsbosbeheer en JP van den Bent ook zitting hebben, vergadert één keer per 2 maanden. ‘Dagelijkse’ problematiek wordt in onderling overleg via de voorzitter afgehandeld. In 2012 kon de 20000-ste bezoeker worden verwelkomd. Een mooi resultaat. Zorgen waren er ten aanzien van een aantal vernielingen, waarbij schade werd toegebracht aan hekken en het trekpontje. De geluidskwaliteit in het pand werd duidelijk verbeterd door het aanbrengen van akoestische platen aan het plafond. In het kantoor van de vereniging werd zonwering aangebracht om hinderlijk lichtval op de computerschermen te voorkomen. 7. Schenkingen. Ook in 2012 heeft de vereniging weer goederen/voorwerpen in ontvangst kunnen nemen. Een overzicht hiervan treft u aan in de bijlage.
