Hetüuid. ontwaakt! UITGEVERIJ AUTONIG " Lammert Majoorlann 33. Btusnm

Hetüuid

ontwaakt!

UITGEVERIJ „ AUTONIG " Lammert Majoorlann 33. Btusnm

HANDLEIDING

Ten gebruikt Nederlandsche met de bedoeling de komende

van

onze

bondgenooten hen

bevrijding

gedurende te

helpen,

en hun raad te geven

Uittezeven door hM GEALLIËERDE OPPERBEVEL

5

INHOUD. DEEL Hoe Ce V **»

roorherekle* op *

I.

kom,, » « *

C«*?«*

SrtJJknKkU*. Blz. >»

L

INLFIDING

2.

D E BEDOELING V A N D F / F

1

W A T 1>I

4.

HFXPT I N H E T O N D E R W E N C E N V A N O N T S N A P T E N

5

HllE GE F F N S C H U I L K E L D E R K U N T

'i.

HOUDT

7.

LET O* BRANDGFVAAR

X.

BFRFIDT

').

OFIINF

1 ( Ï

BROCHURE

B E V R I J D I N G VIKIR U / A l

U GEREED O M EERSTE

BETEER E N E N ^

MAKEN

HUIP

AAN GEWOND, N

»

VER-

"ENEN U

VOOR » P

U

| > (

2

4

~

7

BOMBARDEMENTEN

IN O B S F R V A I 1 I

10.

O E E E N T U I N HET BESTUDEEREN V A N

11.

B E S T U D E E R T H E T D U I T S C H R TRANSPORTSYRTiiEM

12.

BESTUDEERT

KAAKTEN

IJ.

Hl L P T ni

14.

Dl

^

I>FN V I J A N D

ONDI RGRONDSCHE

VOIDSFLTOFSTAND IN

PÏRS

EUROPA

BIJVOEGSEL. Dl

BURGER GEDURENDE DE BCTRBWNGSOTCRATIES

..

4

2

D E E L II. V

w

l

m

k

,eer

mm

,le Ceolliècrde

S,nj,e„

I.

BlRFIDF U V ' K I R I.P G E V A R E N

1

UW

(MK'FN

m» Um*

hhme,m,kke„. BI/. 46

K l ' N N F N DE G F A I LIËERDLN 1ILLPFN

l- ^ / " ^ U ^ M V ' X I N 5

D E ONWDDELLIJKI

6.

V.R.R

Hl - ' ; . V M

ENZ.

::

^

::

"

VOEDSELVOORZIENING V A N HET GEBIED ONDER

Dl. O .

HERS G A S G E R R U . R E N

. .

'••

5

S

J

'

Nederlanders! Bondgenooten! eigen land weggevoerd om daar sla,en-arbeid voor hen le verrichten. Velen onder U hebben den siiild na I'MO actief of passief vooituc/et. Dergelijke hulp is voor "het Geallieerde Opperbevel van onschatbare waarde geweest en de namen dezer heldhaftige strijders van de ondcrgrondsehe bewegingen /uilen wij ook na de bevrijding

Het voornaamste oorlogsdoel der Vcrcenigdc Volkeren is de overgebleven As-mogendheden lol overgave le duinyen. Niets mag n l ^ d . i M i e i ' ^ l . i w n van alle andere plannen van dit cene doel afhangt. Zooals G e weel is de bevrijding van Wesl-L uropa een noodzakelijk onderdeel van de Geallieerde plannen. I en mislukking daarvan, als gevolg van voorbarige actie, moet tol iederen prijs vermeden worden. Als het tijdstip van dc landing eenmaal gekomen is, moet /ij ook mei ma\imalc doelmatigheid en een verpletterende zekerheid plaats hebben. O m dit succes te bereiken zijn niel alleen enorme materiëele voorbereidingen rtoodig, maar de acne moei bovendien op den juisten lijd geschieden en precies tn een uitgebreid en ingewikkeld strategisch plan passen. I>it is dc reden, waarom de dag der bevrijding voor U niet eerder gekomen is. Gij, Nederlanders, /ijt onze bondgenooten. Uw zonen vechten heden in de rijen der Geallieerden als soldaten, matrozen en vliegers. Velen onder hen /uilen met de bevnidine.s!egcrs meekomen en nu zal dc tijd spoedig aanbreken, waarop Cie U moet voorbereiden om U bij hen aan ie sluiten en deel te nemen aan den uiteindclijken aanval op Uw onderdrukkers, die Uw land zijn binnengevallen, nadat zil plechtig verzekerd hadden Uw neutraliteit tc zuilen eerbiedigen, die de o o r l o ^ w e t t c n hebben overtreden. Uw landgenooten vermoord, L Uw voedsel omwmen en L w mannen en vrouwen naar hun

" | r zijn er echter nog velen onder l . die niel met zekerheid weten wat ze kunnen doen of op welke wij/e ze kunnen helpen vóór ol op den dai:, waarop dc geallieerde legers Uw land zullen betreden ; den dag waarop Ge zoo geduldig en vol hoop hebt gewacht. Op dien dag / a l er meer verwacht worden dan juichen en met vlaggen /waaien alleen. Die dag zal vragen om moedige harten, koele hoofden en willige handen. Die dag / a l niet alleen snijder?. K

-eom.imsei.rde werkers administratieve krachten van openbare en paiiiculicrc instellingen, spoorwegarbeiders, motor-herstel lei s. ekvli Kiens, mecaniciens, ehauffcurs. schippers, enz. Hei / a l hun plicht zijn hun dagehiksehe beroep ten behoeve van de Geallieerden te blijven uitoefenen. O p deze wijze zal de overwinning en de vrijheid op even doelmatige en eervolle wijze gediend worden als met het geweer in de hand. Anderen, mannen zoowel als vrouwen, zullen noodig zijn als brandwachten, in reddingsbrigades, als plecü/usters en in de " ! erste Hulp'" - Dienst. Vrijwillige.*s voor 9

dit soort werk, voor dc bescherming der persoonlijke en algemecne veiligheid, moeten zich nu reeds beginnen te oefenen en le organiseeren. Men moet niet vergeten, dat dc luchtbeschermingsdienst gedwongen zal worden zich te beperken tot werk dat voor de Duitschers van militair belang is en geen gelegenheid zal hebben o m het eigendom van de eigen leden tc beschermen o f zich om eigen kameraden te bekommeren. Bedenkt ook, dat dc vijand waarschijnlijk alles op zijn terugtocht zal trachten le vernielen. D c vijand pocht dikwijls op „ dc vesting Europa cn leeft in den waan, dal hij door een ondoordringharen betonnen muur is omgeven. In werkelijkheid is hij omsloten door een muur van onverzoenlijke, vastbesloten mannen cn vrouwen, die zijn verbindingslijnen en opslagplaatsen in hun macht hebben. H i j is gevangen binnen een muur van vaderlanders, die branden van verlangen o m zich van hun knellende banden le ontdoen. Bovendien . . . . zelfs de betonnen muur, waarop hij zich zoo beroemt, » niet ondoordringbaar. In het algemeen verwacht het Geallieerde Opperbevel dat zijn bondgenooten, de Nederlandschc patriolten, op de volgende wijze hun eigen bevrijding zullen helpen bevorderen : a) D o o r sabotage te plegen achter het front van den vijand. h) D o o r het verleencn van hulp op groote schaal in administratieve en andere diensten, c) D o o r het geven van inlichtingen. Het tijdstip daarvoor zal duidelijk en onmiskenbaar aangekondigd worden. Vergeet ondertusschen niet, dat geduld evenzeer een

militaire deugd is, als paraat-zijn. Bovenal, laat den vijand niets van U w plannen blijken, totdat de tijd daarvoor gekomen is. Vermijdt provocatie, bewaart U w discipline, weest gereed, koel en vastberaden en overtuigt U ervan, dat, wanneer G e opdracht krijgt o m te handelen, deze opdracht dc ware is en a f k o m stig van de Geallieerden en niet van den vijand. Het Gea/iiëerde Oj>f>erbciref.

2. De bedoeling van deze brochure O p de volgende bladzijden hebben wij U met opzet alles van den zwarten kant laten zien, daar hel onze plicht als Geallieerden is, U op alle mogelijkheden voor te bereiden. Het zou gemakkelijk voor ons geweest zijn de feiten rooskleuriger voor te stellen cn hel hecle beeld wat aantrekkelijker te maken, maar d u zou laf cn in strijd met Uw werkelijke belangen geweest zijn. Dit boekje is daarom samengesteld met twee bedoelingen : a l O m U te waarschuwen tegen dc gevaren, waaraan G c blootgesteld kunt worden in geval van een landing cn o m U raad te geven aangaande de beste wijze, waarop G e U daartegen kunt beschermen, b) O m U te toonen op welke wijze G c kunt helpen deze gevaarlijke periode te verkorten, door den vijand legen te werken, verwarring in zijn rijen stichten cn U w bondgenooten tc helpen. Het is natuurlijk best mogelijk, dat G c in het geheel niel bij de Hl

bcvrijdingsopcratic betrokken zult worden. Zoodra 'de Duitsehc soldaat begint te besencn, dat zijn leiders zijn leven op hel spel zclten op hun eigen hachje te redden, als hij evenals zijn leiders inziet, dat [>uitsehland den oorlog eigenlijk al verloren heelt dan is een landing misschien overbodig. Het is evenwel veiliger te veronderstellen, dal zij werkelijk op komst is cn er U op voor te bereiden. Bestudeert deze brochure zorgvuldig. Tracht groepen te vormen met Uw buren om dc aanwij/mecn die zij bevat, te bespreken en te bestudeeren en kiest uit Uw midden

E E N aan

iemand om Uw groep te organisccren en deze lessen in praktijk te brengen. Bedenkt, dat de Duitschers waarschnnlijk zullen probeeren ook de lol dusverre met gunstig gevolg v erhorgen radio's i n beslag te nemen op een oogenbhk, waarop C»c ze zelf het meeste noodig zult hebben om naar instructies uit Londen te luisteren. Necml hiertegen Uw maatregelen. Ook zou dc stroom afgesneden kunnen worden door de Duiischers of door bombardementen verbroken : in dit geval zou een batterij van grootc waarde zijn.

B E L A N G R I J K E

M E D E D E E L I N G

de o n d e r g r o n d s e / i e gewapende in

strijders

Nederland

Deze brochure is uitgegeven

met-militaire wijze van dienst

voor algemeen gebruik van de

kunnen zijn. Zij, die instructies

geheele bevolking» vrouwen en

voor onmiddellijke actie ver-

kinderen

Het

wachten, zullen niet teleurge-

hoofddoel is hen te helpen zich

steld worden, maar in deze

zelf te beschermen en bovendien

brochure behoeven zij niet naar

te toonen hoe zij, die er toe in

dergelijke instructies te zoeken.

staat zijn, de Geallieerden vóór

Deze zullen hun langs andere

en na de bevrijding op nuttige,

wegen bereiken.

inbegrepen.

11

3.

W A T DE BEVRIJDING

VOOR

U ZAL

BETEEKENEN Het is waarschijnlijk dat het betreden van Uw land door de Geallieerde troepen aan vele officieren en manschappen het leven zal kosten. Zij zullen sterven voor de bevrijding van U w land en de andere bezette gebieden van Europa. De bevrijding zal ook het leven kosten aan velen onder de burgerbevolking aan de Engelschc kust. Zij zal schepen kosten en het leven van bemanningen. De arbeiders in de Amerikaansche cn Britsche fabrieken zullen er hun onvermoeide en beste krachten aan

gebombardeerd zullen worden, evenals spoorlijnen en wegen, die gebruikt worden voor vijandelijk transport. Dit zal waarschijnlijk ten gevolge hebben, dat het verkeer in de war gebracht wordt eu dat — totdat dc Geallieerden tot in de streek waar G i j woont, zijn doorgedrongen — de voedselvoorziening stop staat. Waterleidingen zullen misschien vernield o f verontreinigd worden door gebroken riolceringen. Gascn electriciteit kunnen volkomen afgesneden zijn. Dc vijand zal trachten al U w middelen van bestaan op zijn terugtocht te vernietigen; misschien zelfs al v ó ó r de bcvrijdingsoperatie begint. Dit is in strijd met het Internationale Recht en gij zijl gerechtigd hem, met welke middelen ook, te verhinderen deze lafhartige daden uit te voeren* D c meeste van de zoo juist geopperde mogelijkheden kunnen worden voorzien en derhalve kunnen tegenmaatregelen worden genomen. O p blz. 14-16 kunt G e de beschrijving vinden van een goeden schuilkelder, die aan degenen, die niet actief aan den strijd deelnemen redelijke veiligheid biedt : een goede voorraad water en nood-

Het is mogelijk, dat wij ook van U grootere offers zullen vragen voor de zaak der bevrijding, dat wij ook U w land, na al l,et leed in 1^)40 en daarna onder het juk van dc Duitschers. nu nog zullen vragen om met een laatste krachtinspanning dit juk af te werpen. Het is beter deze feiten nu onder de oogen le zien dan zich door ongegrond optimisme te laten verblinden. Er staan U waarschijnlijk ontberingen te wachten. Hoe beter men voorbereid is o m deze ontberingen te doorstaan, hoe gemakkelijker men ze zal kunnen dragen en hoe eerder het land van den vijand gezuiverd zal zijn. Niets behalve de Duitsche overgave kan nu de invasie tegenhouden. Een verstandige voorbereiding zal U w weerstandsvermogen verhoogen. Wat zal de bevrijding voor U beteekenen ? Het is bijna met zekerheid te zeggen, dat de kuststreken vanuit de lucht en vanuit zee

* Als V getuige bent van misdadige handelingen door de Duitsche troepen, onthoudt dan hun namen en afdeeling\numiuers en rapporteert deze bij de geallieerde officieren, zoodra de gelegenheid zich daartoe voordoet. 12

Dit zal inderdaad voor de meesten een moeilijk besluit beteekenen, voorat voor hen, die een gezin hebben. M a a r men moet niet vergeten, dat niet alleen de snelheid waarmee de bevrijding in zijn werk zal gaan, maar ook het welzijn van hun land ervan afhangt. Bovendien zullen zij zoodoende het concentratiekamp ontloopen. Laat U niet ontmoedigen door de Duitsche propaganda, die iedere daad van verzet als een misdaad tracht voor tc stellen. Er zijn altijd gewetenlooze schurken, zelfs in vredestijd, maar de overgroote meerderheid van hen die een illegaal bestaan leiden, zijn ware vaderlanders, die U gaarne zullen helpen. Het Geallieerde Opperbevel geeft U daarom den raad, U bij deze patriotten aan te sluiten en U w plannen dienaangaande met de grootste voorzichtigheid en onder de grootste geheimhouding uit te werken. Hoe minder personen de bijzonderheden van U w plannen weten, hoe beter.

rantsoenen zullen U door den tijd voordat de Geallieerden komen, heen helpen. Mogelijke ilachtoffers voor deportatie Het is de plicht van alle ambtco m onder te duiken, zoodra het signaal voor de bevrijding gegeven wordt. Z i j doen er zelfs beter aan zich te verbergen vóór het signaal gegeven wordt, aangezien, naarmate die dag nadert, de vijand zeker zal trachten hen gevangen te nemen en in concentratiekampen op te sluiten of met zich mee te voeren. Het is de plicht van een ieder met bepaalde vakkennis, die den Geallieerden o f zijn landgenooten van nut zou kunnen zijn, o m hetzelfde te d o e n — w e r k t u i g kundigen, gemeente-ambtenaren, gas- en waterleidingspersoneel. doktoren, onderwijzers, — kortom allen, op wie het dagelijksche leven in een stad of gemeente steunt en verder allen, die voor mogelijke slavenarbeid naar de Duitsche oorlogsindustrie weggevoerd zouden kunnen worden.

4.

Laat zelfs U w kinderen niet weten waar G e heen denkt te gaan.

Helpt in het onderbrengen van ontsnapten U moet deze menschen verbergen, voeden en voor hun algemeen welzijn waken, zelfs al bet eek ent dit voor U , dat U zich enkele opofferingen moet getroosten. Tegenover dc solidariteit van het geheele volk zal de Duitsche politie volkomen mach-

Z o o goed als het de plicht is van zekere personen o m onder te duiken, is het de vadcrlandsche plicht van iedereen die heipen kan. om hen die weten te ontsnappen in alle opzichten bij te staan. Hoe beter U w financiëele positie is, hoe erooter U w plicht tegenover U w vaderland cn U w landgenooten. 13

5.

Hoe ge een schuilkelder kunt maken

Als G c al ecu goede schuilkelder hebt, dan hoeft G c dit alleen maai over te le/cn om te zien of Ge niets vergeten hebt. Ais G e geen schuilkelder hebt, besluit dan o f G e ( o ) e ) een buitenshuis, of th) in Uw eigen huis zult maken, of dal G i j (r) een gemeenschappelijke schuilkelder wilt inrichten, of van een in Uw omgeving gebruik wilt maken

of op de eerste verdieping, welke uilkiiki op een muur. die U legen dc gevolgen van luchtdruk door ontploffingen veroorzaakt, kan beschermen. Bovenverdiepingen zijn minder goed. omdat deze geen voldoende bescherming bieden legen splinters cn brandbommen. In een flatgebouw is het aan tc raden een commissie ie vormen, die de meest geschikte kamer of kamers uitkiest, waarin dc bewoners kunnen schuilen cn als zoodanig kunnen worden ingericht. Voor het geval dc Duitschers sas gebruiken, is iiei noodig dc kamer af te kunnen sluiten D u wordt gedaan door alle splcicn en barsten

Een schuitkamer binnenthuis Besluit eerst welke kamer in Uw eigen huis of in Uw bedrijf, het best als schuilplaats kan dienen. Als Ge een /aak, een winkel, een pension of een flatgebouw hebt. dan moet G c besluiten waar G c de personen voor wie G e verantwoordelijk /ijt. onder kunt brengen cn hen er toe bewegen de schuilplaats gezamenlijk in orde te brengen

plafonds dichl te maken, de schoors t e e ^ af te sluiten en papier tc plakk'cn over vcnlilatie-openingcn en roosters Het is noodig een gordijn of een deken aan de buitenkant van de deur op te hangen, zoodal een gedeelte op den grond i LI si N a i houden gedurende een gasaanval verhoogt de veiligheid. Een laijc met vilt onder dc deur dient hetzelfde doel. \ K G c dit gedaan hcbi, onderzoekt dan met ccn lucifer of er geen tocht meer onder dc deur doorkomt.

Ten eerste moei d j kamer van stevige constructie cn gemakkelijk le betreden en te verlaten zijn. 1 r moeten zoo weinig mogelijk 'kleine) Hen kelder of sous-terrain is het beste, ais tenminste de kans op een overstrooming door het barsten van een naburige waterleiding, door de nabijheid van een rivier, kanaal of door welke oorzaak ook, gering is G a s - e n waterleidingbuizen in den schuilkelder zijn uit den bonze Het is cellier aan tc rad.cn een kelder le kie/en, die twee uitgangen heeft, of waarin men een nooduitgang kan maken door het losmaken van ccnigc baksleenen in den muur. zoodat men naar buiten kan kruipen. A l s c r geen kelder aanwezig is, kieze men een kamer op de bcneden-

In een kanier mei een normale hoogte van 3-4 meter; waarin per persoon I «0 vierkante meter vloeroppcrv lak aanwezig is, kan elk dezer personen 10 uur. reJh .mulo ventilatie doorbrengen. Een kamer van 3 bii 3 metei biedt dus ruimte voor 5 personen Een kamer van 4 bij 3 meter biedt 14

Een kelder of sous-terra'm biedt grootere veiligheid wanneer afdoende voorzorgsmaatregelen tegen gas genomen zijn en er geen gevaar voor overstrooming bestaat.

Bij gebrek aan een kelder kieze men bij voorkeur een kamer gelijkvtoersch waarvan de buitenmuren aan beide zijden bescherming bieden tegen luchtdruk.

t e n kamer van 6 bij 3 .meter biedt ruimte voor 12 personen.

voor hel geval G e het henoodigde materiaal ervoor kunt \ inden in een ander gedeelte van Uw huis ot" schuur. A l s U w sehuilkamcr op dc benedenverdieping is o f in den kelder, dan kunt Gc dc zoldering versterken met stutten o f balken, als G c die tenminste krijgen kunt (zie schets hieronder». G c hebt misschien wel een vriend in het bouwvak, die U hierin raad kan lieven, voordat G c begint. Deze stutten o f balken worden lusschen twee planken (een op den grond cn een tegen dc zoldering) geplaatst.

Hoe men de kamer versterken kan U kunt verbeteringen in U w sehuilkamcr aanbrengen als het materiaal ervoor voorhanden is. Een eerste cisch is echter om de juiste kamer te kiezen en dc nieronder genoemde wenken zijn alleen als extra voorzorgsmaatregelen le beschouwen. D e schaarschte aan bouwmateriaal in Holland maakt het waarschijnlijk om mogelijk o m deze voorzorgsmaatregelen te We laten hen hier echter volgen

Hoe men een dicht kan afsluiten.

dan voldoende zijn.

de/c balken op Imn plaals worden gehouden door twee bkikics hom. die aan de /oldcringsbulk worden vasmesp'ikcrd De stutten of balken norden vastgeklemd door twee wiggen, die \ a n onderen tegenover elkaar worden aaneebr.ielu. Dc/e nioeen eeliter niet ie -.inr aangedreven worden daar men anders de zoldering erdoor zou kunnen opliehtcn en beschadigen. Als de vloer san Uw schuilplaats even sievie is als in een kelder, dan is een plank over de heele lengte van de vloei met noodiu een stuk plank van een halve meter lang onder iedere balk /Ou

Als G c Uw ramen mei met luiken, of planken kunt afsluiten of /e mei /and/akken en boeken kunt besehermen, plakt ol" liilnl er dan slevie doorschijnend papiei of een stuk nel-gordijn aan dc binnenkant overheen Du / a l hel binnenvliegen van kleine glassplinters door tien luchtdruk verhinderen. Bedenkt echter dat ramen altijd uil den boo/e zijn cn dal een kamer mei ramen nauwelijks als schuiUcttmci in .lanmeiking kan l<>

; , h^/xT^;';^

Hoe men de steunbalken zoodanig kan stutten dat ze sterken druk of schok kunnet

r C

;

staan

gi"igS Hcler n

Wat <M voor Uw schuifkamer noodig hebt Hicronde. volgl ecu Hjsl van unikclcn die Gc vaoi l » schud

Hoe men een zoldering moet stutten.

17

een o f twee kruidnagels in te doen om het versch te houden). Het gebruik van kolen- o f gaskachel moet vermeden worden ; dc lucht blijft verscher als men hel zonder kan stellen. Het is beter dekens cn jassen le gebruiken o m

Kaarsen en lucifers (niet te gebruiken als G e gaslucht ruikt.) Zaklantaarn (met rcservebattc rijen en-lampje). Hamer en spijkers. Schaar Blikken o f pollen voor hei bewaren van voedsel, die luchtdicht afgesloten kunnen worden. Een desinfeclic middel. Oude kranten en pakpapier. Schoone oude lappen. Naald en draad. Waterkannen (of kruiken) die men kan afdekken. Een fluitje (om hulp te roepen als de uitgang geblokkeerd is). Een zoo uitgebreid mogelijke huisapotheek (Zie blz. 19). A l s gc zonder gevaar voor een radio in de schuilplaats kunt zorgen, doet het dan. De volgende voorwerpen moet G e klaar hebben o m , zoodra d a l noodig is, zc met U mee naar de sehuilkamcr te kunnen nemen. Koppen en borden. Vorken cn messen. Extra dekens.

Voor Ge U naar de ichuilkomer begeeft Ziet dat alle gaskranen dichtgedraaid zijn, dal emmers water en emmers zand rn huis op hun plaats staan cn dat een teil o f bad mcl water is gevuld voor hel geval brand uitbreekt. Behulpzaamheid in de ichuilkamer Controleert o f alle personen aanwezig zijn. Neemt geen huisdieren mee. Laat iemand onder U op een beschutte plaats op den uitkijk staan voor brandbommen cn andere gevaren, die het gebouw, waarin G c U bevindt, in gevaar zouden kunnen brengen en die G e in Uw sehuilkamcr niet gewaar zoudt worden. Lost dezen persoon om het uur af. Wecsl rustig cn houdl U warm. Rookt niet. Als de kamer luchtdicht is afgesloten, gebruikt dan geen gas of petroleumlamp. Deze verbruiken dc lucht en veroorzaken tocht. Laat dc kinderen niet te wild

Kamerpot cn W . C . papier. Kamerscherm. Matrassen. Overjassen. Fcn grootc hoeveelheid versch water. Voedsel. Veel van dc hierboven genoemde artikelen zijn natuurlijk niet meer le koop, maar in vele gevallen zal het U mogelijk zijn o m van den nood een deugd te maken. Lijmen plakpapier zijn noodig om over barsten en gebroken ramen tc plakken ( N . B . een plakmiddel kan gemakkelijk gemaakt worden door wat meel én walcr te mengen en er

'^Rantsoeneert zoo noodig den voedselvoorraad. Bergt het voedsel weg, nadat G e gegeten hebt en dekt het toe. Weest spaarzaam met water. Houdt U met iets nuttigs bezig. Laat niemand terneergeslagen zijn. Laten de Hinken de minder Hinken helpen. IS

Een schuilkelder buitenthuis Als G c een schuilkelder in Uw tuin ot ergens anders builen kunt graven, let dan op drie dingen: a) In de schuilkelder moet G e U in zittende houding, lager dan de oppervlakte van den grond buiten bevinden. b) Zorgt dat cr minstens een meter grond op het dak komt tc liggen en dat de zijkanten goed verschansd zijn. c) Let er op dat Uw kelder goed gedraineerd is, dwz. dal hei water

6.

dat langs dc loegangstrap naar beneden loopi van de deur weg en niel naar binnen slroomt. (Zie schets voor een eenvoudige schuilplaats.) Een eenvoudise loopgraaf Men kan een lijdelijke schuilplaats maken tegen bomaanvallen en geweervuur, door een loopgraaf in de vorm van een kruis tc graven, waarvan iedere arm twee meier lang, 75 c m . breed cn 7s cm. diep

Houdt u gereed om Eerste Hulp aan gewonden te verleenen

Gewonde soldaten of parachutisten zouden in U w omgeving kunnen neerkomen en U om hulp kunnen vragen; er zouden slachtoffers in U w stad of dorp kunnen vallen. Tracht daarom de volgende instructies uit het hoofd te leeren; ze kunnen kostbare mensehenIcvcns redden. G e hebt natuurlijk Uw eigen Eerste Hulp bij Ongelukken-organisatie die de bevolking len dienste staat. Het is echter mogelijk dat de leden van deze organisatie op een kritiek oogenblik niet le bereiken zijn. Hel is daarom van het grootste belang zelf Eerste H u l p te kunnen verleenen aan Uw eigen landgenootcn cn aan de Geallieerden, wanneer de bevrijding begint.

beter een dood lichaam te behandelen, dan iemand, die nog in leven is tc laten sterven door gebrek aan behandeling. Verwijden dc oorzaak van dc verwonding of van gevaar van nieuw letsel, indien dit mogelijk is. Ernstige bloedingen vereist hen onmiddellijke aandacht, wat de andere verwondingen ook mogen zijn. Lucht: De patiënt inocl in een dusdanige houding liggen, dat hij kan ademhalen; dc luchtwegen moeten vrij gehouden worden. Warmte Houdt den paucni warm. Dit is van hei grootste belang, omdat het een daling van de lichaamstemperatuur legen gaai cn het effect van een zenuwschok vermindert. (Zie b l / . 21 vooi behandeling van zenuwschok) Rust: Een gemakkelijke positie van hei lichaam zal hel herstel ten zeerste bevorderen. De natuurlijke houding, die een palient inneemi mag niet gedachteloos veranderd

De grondbeginselen van Eerste Hulp Denkt nooit dal iemand dood is, alleen omdat levensteckenen ontbreken. Zelfs een dokter is hiervan niet altijd zeker, laat staan iemand die Eerste H u l p verlecni. Het is iy

worden. Een huidwond moet zoo voorschrift van den dokter. M e n kan hem vlugzout of een brandende gauw mogelijk met een schoon veer onder den neus houden, indien verband verbonden worden. lis een der beenderen gebroken is, de patiënt builen kennis is. Er zijn nog andere middelen o m mag men den patiënt niet verplaatsen, totdat het been in een onbewegelijkeden patiënt op te wekken, o.a. door positie is gebracht (tenzij door een zijn gezicht afwisselend met koud en warm water le besprenkelen, andere oorzaak levensgevaar aandoor een warme kruik op zijn maag wezig is). Het verwijderen van kledingstuk- te leggen of door de ledematen hard naar boven toe te wrijven. ken : Ontkleedt den patiënt zoo Bedenkt dat de behandeling voor weinig mogelijk, daar dc gevolgen zenuwschok een onmisbaar ondervan zenuwschok verergerd kunnen deel is van Eerste Hulp. worden door hem aan koude bloot E n tenslotte Gijzelf : een wond te stellen. zal U niet van streek brengen als A l s de kleedingstukken toch G e U dadelijk met iets bezighoudt. verwijderd moeten worden, knipt Bovendien zult G e dadelijk weten ze dan niet onnoodig open. hoe te handelen als G e dit hoofdBij voorheeld: Een jas moet van stuk goed in U opgenomen hebt. de schouders afgenomen worden, A l s G e voortdurend bezig zïjt en wel eerst van de gezonde zijde en handig en beslist optreedt, dan van den patiënt ; zoo noodig kan zal dit den patiënt, die waarschijnmen den zoom van de mouw aan lijk angstig en geschrokken is, de gewonde zijde openknippen. gerust stellen. Spreekt hem beOverhemden, hemden of blouses moedigende woorden toe. Tracht moeten aan de voorkant doorgehem te kalmeeren en te overtuigen, knipt worden en evenals een jas dat hij zich geen zorgen moet uitgetrokken worden. maken. Een broek knippe men langs den Bespreekt zijn toestand o f verzijnaad open. wondingen nooit met anderen in 'Stimulansen: A l s de patiënt in zijn bij-zijn. slaat is o m te slikken, geeft hem Gaat zonder drukte, kalmeerend, dan warme koffie met suiker als doch practisch te werk, zoodat dit voorhanden is, warme bouillon er een vertrouwenwekkenden en of warme melk. Dit echter is bemoedigenden invloed van U levensgevaarlijk bij buikwonden Geeft hem geen alcohol tenzi't op uitgaat. Behandeling van een zenuwschok Legt den patiënt plat op den rug op een bed of op een deken. A l s G e denkt, dat er een bot gebroken is, verplaatst den patiënt dan niel meer dan noodig is. Maakt zijn kleeren los aan den hals, borst en om het middel.

Zenuwschok Een zenuwschok is een verstoring van het zenuwgestel, waarvan de svmptomen min of meer ernstig kunnen zijn : duizeligheid, bleekheid, een zwakke pols en zwakke ademhaling. 7»

Dekt hem warm toe met dekens of jassen, daar een zenuwschok het lichaam spoedig zijn warmte doet verliezen. Een kruik of een warme steen kan men ook gebruiken, maar let er op dat de patiënt zich niet brandt. (Wikkelt de kruik o f steen in een doek en voelt aan U w eigen bloote arm o f die niet te warm is). Geeft den patiënt iets warms te drinken. A l s G e niets warms kunt geven. Iaat hem dan kleine slokjes koud water drinken ; doch alleen als de patiënt bij bewustzijn is en in staat is om te slikken. De patiënt moet voorat warm geftoitden worden. Het verbinden van wonden Droog Verband. Een stuk droog verbandgaas wordt op den wond gelegd o m te voorkomen, dat er vuil in komt, o m de genezing te bevorderen cn o m er een zekere druk op uit te oefenen. " A l s men geen steriel verbandgaas heeft, kan men een schoone zakdoek, een lap dubbelgevouwen katoen o f linnen o f wat nog veiliger is, een stuk schoon onbedrukt papier gebruiken, zooals de binnenkant van een enveloppe, maar dit mag alleen in noodgevallen gebeuren en geen blijvend verband z'jn. Nat compres. Dit wordt op de wond gelegd om de pijn te verzachten o f zwellingen te verminderen. Wat men hiervoor ook gebruike. het moet minstens in vieren gevouwen, in koud water gedrenkt en z ó ó uitgeknepen zijn. dat het niet druipt als men het ophoudt. Dit compres moet dikwijls vernieuwd worden om het koel cn nat tc houden. Men kan ook de pijn verzachten

door een soortgelijk compres in warm water te drenken cn het eveneens door herhaaldelijk vernieuwen, warm te houden. Alle bovengenoemde Eerste Hulp compressen (behalve het koudwater compres) moeten met watten bedekt worden en door een verband op hun plaats gehouden worden. Het compres en de watten zullen den druk verdeelen van het verband, dat in een noodgeval misschien alleen uit een smalle reep goed zal bestaan, zooals een das o f een stuk touw o f koord. Verband. Dit kan men improvisceren door een zakdoek, riem, ceintuur, das, een lapje goed, een stuk touw o f een k o o r d o f wat dan ook te gebruiken. Het beste en nuttigste verband is evenwel het driehoeksverband. Dit is gemakkelijk te maken en kan in bijna alle gevallen gebruikt worden. Het is raadzaam er eenigen van in voorraad te hebben in geval van nood. Het driehoeksverhand maakt men door een stuk linnen o f katoen van ongeveer een vierkante meter diagonaal door te knippen (zie teekcning). Hiervan kunt G e een breed verband maken door het dubbel tc vouwen of een smal verband door het nog eens dubbel te vouwen (zie teekening). M e n kan het gebruiken om een compres op zijn plaats te houden o f als draagverband o m een gewonde arm mee op te houden, om druk uit de ccfenen, o f om gebroken ledematen aan elkaar o f aan het lichaam te binden. Eerste behandeling van wonden Allereerst moet het bloeden gestelpt worden, daarna legge men een stuk steriel verbandgaas op de 21

wond om tc belcitcn dat er vuil in komt. Hit moet stijf met een verhand op zijn plaats gehouden worden. Nooit de wond met de vingers aanraken! Behandelt den patiënt verder als voor een zenuwsehok. omdat pijn en bloedverlies .>p zichzelf zenuwschok kunnen Hoofd- en lïch ooms wonden Bedek! de wond met een -.choonen zakdoek ol" een dubbele laag verbandgaas L.egt hierop een opgevouwen zakdoek ol' een stuk opgevouwen beddelaken om den druk op de wond te verdeden. Houdt dit compres op zijn plaats niet een verband, een reep katoen of een das Dit verband moet men stijl'ombinden, tenzij er iets in dc •vond zit of-er een bot gebroken is. In de beide laatste gevallen moet het verband los omgebonden worden, lïehttiide/t i/eit pothui nis voor zenuwschok Gewonde ledematen Tilt het gewonde lid op om den bloed toevoer ie verminderen. Als de bloed toevoer gelijkmatig is, dekt en verbindt dan de wond als boven beschreven. Wanneer het bloed uit dc wond gutst en lichtrood gekleurd is (als ér een slagader geraakt is), moet men het lid omhoog bhjven houden ;n het stevig op een plaats tusschen de wond cn het gewricht, waarmee het aan het lichaam bevestigd is. vasthouden. laai iemand anders het compres op de wond leggen, terwijl gij het lid ophoudt. Laat het lid los en kijkt goed uit. \ l s het bloeden met dezelfde kracht doorgaat, hernieuwt dan U w greep

Op bovenstaande wijze wordt een driehoeksverbemd tot de gewenschte breedte gevouwen.

totdat er deskundige

hulp

komt

Behandelt den patiënt ah voor zenuwschok Als het te vermoeiend is om Uw greep tc handhaven, tracht dan een kussentje of een steen in een doek gewikkeld, stevig over de slagader boven dc wond te binden. Dit vermindert dc bloedtoevocr zonder deze geheel en al af tc snijden (zie teekening). Als G e hierin niet

slaagt c n cr komt geen hulp opdagen, legt dan een schroef verband aan (tourniquet). Het schroerVerbond Het schroei verhand (aderpers o f tourniquet). Dit is gevaarii/k voor den patiënt tenzij men zeer voorzichtig te werk gaat. Voor hen die het niet weten, wordt een schroefverband op dc volgende wijze aangelegd: Legt een verband o m het lid boven de wond (men kan hiervoor een das o f een willekeurig stuk goed gebruiken), steekt een stokje, potlood o f iets dergelijks door den knoop cn draait het verband stijf aan, totdat het bloeden ophoudt.

Bindt dan het stokje, o f wat men ook gebruikt, vast, zoodal het niet los kan draaien. A l s cr echter binnen een kwartier geen hulp komt opdagen, draait dan het stokje terug cn maakt het verband los. Als het bloeden weer begint, draait dan hel verband weer aan. Gaat / o o door met lusschenpoo/en van 15 minuten. A l s het bloeden definitief opgehouden heeft, kan men dc wond verbinden o p de gewone manier. Maar men moet cr voor zorgen het l i d niet le bewegen. Bestudeert dc teckening met aandacht en weest zeer nauwkeurig in het uitvoeren van deze aanwijzingen, daar anders het lid zou kunnen afsterven cn het leven van den patiënt gevaar zou loopen.

De teekening toont U hoe het verhand eerst wordt geknoopt, dan wordt het houten stokje op den knoop geplaatst en daarover worden de einden opnieuw gestrikt. Dan draait men het stokje en verwekt zoodoende den noodigen druk.

Dit moet men doen voor dc patiënt op een draagbaar gelegd of op andere wijze vervoerd wordt. Als het been door de huid steekt, tracht hel dan niel op zijn plaats terug ie duwen. Stelpt het bloeden en bedekt dc wond met een schoon stuk verbandgaas Behandelt flen patiënt ah voor zenuwschok. Brand- en schroeiwonden Bedekt de brandwond met een droog stuk verbandgaas. Gebruikt een sehooncn gevouwen zakdoek, een prop watten of een gevouwen reep bcddclaken. In geen geval mag er olie boter of een of andere vette zalf gebruikt worden. Als dc brandwond of dc huid erom heen schoongemaakt moei worden, gebruikt dan een sterke zoutoplossing. Behandelt den paiieul als vaar zentnvsJiok.

Behandelt den patiënt als umi eunwsthok. Gebroken beenderen \ l s een (Ier beenderen of ledematen gebroken is, verplaatst dan den patiënt niet, ten/ij het absoluut noodzakelijk is. Hij zal gewoonlijk zeil' de houding aannemen, die hem de minste pijn veroorzaakt Ondersteunt hem daarom met kussens of gevouwen dekens, zoodat hij zich in deze houding zooveel mogelijk op zijn gemak voelt. O p dc volgende punten moet gelei worden : Een tijdelijk draagverband kan soms de pijn van een gebroken arm verlichten. Een gebroken been kan men soms verlichting geven door het ter hoogte van de dij aan hel andere ' een vast te binden (zie diagram)

7.

(Belangrijk, nauwkeurig te lezen !) Let op brandgevaar

Zoodra hei waarschijnlijk Inkt. dat Ge gedurende ecnigen tijd in uitzonderlijke omstandigheden zult moeten leven, past dan de voorzorgsmaatregelen toe, die Ge van tevoren genomen hebt en breidt ze zoonoódig nog uit. Houdt altijd een bad of teil vol water cn houdt zooveel mogelijk emmers met water en zand gereed op geschikte plaatsen. 1 en bijltje, schop en een laddertje moeien op een gemakkelijk ie bereiken plaats klaai staan. •\ls cr veel mensehen in Uw huis wonen, overtuigt U er dan van. dat zij allen weten waar water, zand, schop enz. zich bevinden. Als G c naar buiten m o e l o m Uw 21

schuilkelder ie bereiken, ol als Ge naai Uw schuilplaats gaat. laat dan het gordijn en dc blinden op de bovenverdieping open. zoodat. als ei brand uitbreekt, dit van buitenal gezien kan worden. Reddingsmaatregelen De volgende algemeenc regels moeten in acht genomen worden : 1. Indien men een brandend huis wil afzoeken naar eventucelc bewoners, die zich in gevaar bevinden, zoekt dan van boven naar beneden. 2. Als G c een brand wilt blusschen. I zelf of iemand anders wilt redden, gaat dan plat liggen en beweegt U kruipende voort om hitte

cn rook ic vermijden. y. Gebruikt geen gangen of trappen, als de redding door een raam kan geschieden. 4. Als Ge langs een brandende trap moet gaan of door een biandendc kamer, blijft dan zoo dicht mogelijk bij dc muren, aangezien daar de vloer het langste stand zal houden. 5. Als ge iemand redden wilt, die bewusteloos is. legt hem dan op ziiii r LI LI. bïndl zijn polsen samen, knielt over hem been. steekt l w hcjofd door den boog van zijn armen, zoodat zijn gewicht aan Uw nek komt te hangen en kruipt dan langzaam op handen cn knieën <\ Als ge iemand dte bewusteloos is. de trap af wih dragen, leut hem dan bovenaan dc trap met het hoofd naar beneden gericht; neemt hem onder de oksels en trekt hem langzaam achteruit de trap 7. Als uw klecrcn vlam gevat hebben, houdt dan uw Handen vooi den mond en rolt over den grond heen en weer. totdat de \ lammen gedoofd zijn. R. \ U iemand anders" klecrcn vlam gevat hebben, houdt dan een deken of ias voor U . gooit hem of haar on den grond, gooit dc deken of ias ovei hem heen en rolt hem heen cn weer over den grond, tot dat de vlammen gedoofd zijn. ')) Houdt deuren en ramen zooveel mogelijk dicht in een gebouw dat m brand staat, om dc luchtloevoei te verminderen. \ K ge een brandende kamer wilt binnengaan, waarvan de deur naar buiten ecniee centimeters van de gesloten deur af, zoodul G e dc deur geleidelijk kunt openen en als schild icgcn

damp en rook kuni gebruiken. Valt dan op Uw knieën en kruipt zoo noodig dicht langs de muien naar binnen. 10) A K ge door een raam wilt ontsnappen en er is geen louw voorhanden, gaat dan op de vensterbank z'ticn met dc bccnen naar builen, draait U dan om met het eczieht naar den muur. laai U in Uw voile lengie zakken en laai l vallen mei gebogen kmeen. Brandbommen Dc meest doelt rellende brandbom is de kleine. 1 k g . wegende, magnesiumhom, waarvan een viieemig er verscheidene duizenden kan vervoeren. He schok, veroorzaak! door de aanraking met een hard voorwerp, ontsteekt een slaghocdje dat dc zeei brandbare inhoud van tic bom doei ontbranden, waardoor groote hitte ontslaat. Bij de eerste ontbranding vliegen stukken in bel rond . daarna valt de bom in een plas vloeibaar metaal uiteen en brandt gedurende 10 ;i 15 minuten mei gioote hevigheid. Sommige soorten bevatten een kleine hoeveelheid springstof, die tol 7 minuien na den schok van dc aanraking ontploft. Het vuur wordt zoodoende verspreid cn kan ernstige brandwonden veroorzaken lot op 10

1 en brand, die al om zich heen heeft gegrepen, moet men aan de brandweer oveilaten. maar het dooven van brandbommen cn het zoodoende voorkomen van brand is hel werk van tien gewonen Brandbommen kunnen met een

Hoe men een bewuste/ooze kan verplaatsen. Op deze wijze kunnen zware latten verplaatst worden.

branden, hebben gewoonlijk al twee minuten gebrand, voordat G e met zand of aarde komt aandragen Toch kunnen brandbommen -terecht komen waar men zc onmiddellijk moet bestrijden. O f zc springstof bevatten o f niet. in 'i begin zullen in elk geval brandende deeltjes in het rond spatten. Men houdc daarom ccn of ander voorwerp ais schild voor het gezicht cn het lichaam als men A l s cr een brandbom door het naderbij komt. Een dercclijk dak gevallen is en op den vloer van schild kan men maken van 2 c M . den zolder ligt tc branden, zal het dikke planken mei metaal bedekt, moeilijk zijn de bom tc verslikken, zooals platgeslagen gegolfd ijzeren in dit geval moet er iemand in dc platen of ccn dunne ijzerplaat, van kamer eronder dc wacht houden, 75 bij 30 c M - w a a r i n men een voor het geval dc bom dooi den kijkgaatje aanbrengt op niet minder vloer en de zoldering beenbrand! dan 10 c M van dc bovenkant, dat cn cr doorheen valt. ongeveer 3 c M wijd cn ongeveer 1 c M hoog is. A N men niets Voorzorgsmaatregelen tegen ontplof, anders heeft, kan men het deksel bare brandbommen van een aschbak gebruiken om hel gezicht cn dc handen tc beschermen A l s men een bom ziet branden tegen gesmolten mclaal cn ronddie men niet heeft zien vallen, dan spattende aarde, maar tegen weel men niet of zij zal ontploffen staal splinters helpt du niet. of niet. E r is echter geen kans Brandbommen die buiten neermeer op een ontploding, wanneer vallen late men rustig uitbranden dc bom gedurende meer dan zeven indien zich in dc onmiddellijke minuten gebrand heeft. Brandbomomgeving tenminste geen brandbaar men, die door het dak gevallen materiaal bevindt. zijn cn binnenshuis liggen tc

spuit gebluscht worden of men kan / c verstikken door er / a n d , aarde o f asch «indien mogelijk in zakken) op tc gooien. N a ongeveer twee minuten kan men dan waarschijnlijk dc rest mei een schop in een emmer gooien. Daarna kan men op de gewone manier het begin van brand, dat waarschijnlijk is ontstaan, blusschen.

8.

Bereidt u voor op bombardementen bijna alti'd omplol baar. Dc uitwerking van hun ontploffing isechter ie vergelijken met die van de kleinste soort b o m . Men moei echter bedenken dm de artillerie gewoonlijk haar vuur concentreert op bepaalde objectieven en deze lotirtdwend bluft bestoken. Als dc artillerie het vuur openl op een terrein, waar G i j U bevindt, dan doel G c h c t best met een paar kilo-

I r zijn twee soorten bombardementen : lucht- cn artillerie-bombardementen. Het gevaar van beide kan men aanzienlijk verminderen dooi; dc voorzorgsmaatregelen tc nemen, die in dit boekje zijn aangegeven. De twee voornaamste soorten van projectielen, waartegen G c U moet beschermen zijn de volgende : I. G R A N A T E N . Deze zijn 27

meter verder weg tc gaan of U naar een ondergrondschc schuilplaats te begeven. A l s G e onontplofte granaten ziet moet G e de militaire autoriteiten hiervan zoo gauw moeeüik in kennis stellen. 2. B O M M E N . Deze kunnen van verschillende grootte zijn. vanaf de heel zware tot dc kleine splinter-bommen toe. die slechts enkele centimeters lang zij n eh geen gevaar opleveren voor gebouwen. Ze zijn echter zeer gevaarlijk voor personen en mogen in geen geval veronachtzaamd worden, juist omdat ze klein zijn. De meest gebruikte bommen wegen gewoonlijk 100 tot 500 K i l o en veroorzaken groote verwoestingen i n bebouwde kommen. Lonten mei onmiddeUijke-en vertraagde werfcinf. De lading springstof wordt door een lont öf onmiddellijk, öf na bepaalden tijd tot ontploffing gebracht. Het tijdsverloop tusschen het oogenblik waarop de bom neerkomt en haar ontploffing (al naar de lengte van de lont), varieert van een paar seconden — o m de bom gelegenheid te geven o m in het gebouw door te dringen voor zij ontploft en zoodoende grootere schade tc veroorzaken — tot uren en zelfs dagen o m daardoor het werk in het gebied waar zij neerkwam, te verlammen en schade cn verwarring te veroorzaken lang nadat de aanval voorbij is. D c aanwezigheid van een bom met vertraagde werking vereischt daarom bijzondere voorzorgsmaatregelen. (Zie blz. 52.) De uitwerking van brizont-bommen l. Aardschok. Elke brizantbom

die op den grond neerkomt, veroorzaakt een schokvoortplanting in den grond — zooals een plaatselijke aardbeving — die fundeeringen van gebouwen in de buurt kan beschadigen o f gas- cn waterleidingen kan doen springen 2. Luchtdruk. Luchtdruk daarentegen wordt veroorzaakt door den schok van de ontploffing, die zich door de lucht voortplant. Deze plotselinge druk op de o m gevende lucht gaat met groote kracht gepaard en wordt gewoonlijk onmiddellijk gevolgd door een luchtledig, dat een zuigende werking teweeg brengt. In de buurt van een ontploffing, vooral waar er huizen aanwezig zijn, kan de schade veroorzaakt door deze stuw en zuigkracht heel groot zijn. zelfs voor groote gebouwen. De uitwerking van luchtdruk op het menschelijk lichaam is gewoonlijk minder ernstïg. Weliswaar kunnen de longen o f andere organen aangetast worden, maar doodclijkc gevallen tengevolge van luchtdruk zijn zeldzaam buiten de onmiddellijke omgeving van de ontploffing. 3. Scherven. Veel meer schade wordt veroorzaakt door de scherven van de bom zelf en door stukken rondvliegend puin. Dc gekartelde metalen splinters zijn uiterst gevaarlijk cn veroorzaken soms letsel tot op een halve kilometer afstand. Beschermende maatregelen. Het eerste en beste, dat G e doen kunt is naar ccn schuilplaats te gaan cn er te blijven. A l s G e echter buiten plotseling door ontploffende bommen en granaten overvallen wordt, is de veiligste manier plat te gaan liggen. Tracht zooveel mogelijk

van elke aanwezige dekking gebruik tc maken. b.v. een stoeprand enz. De beste houding, waarin G e kunt gaan üggen is met liet gezicht naar beneden, steunende op de ellebogen met U w handen achter het hoofd samengevouwen en de borst even boven den grond o m U tegen de uitwerking van een aardschok te vrijwaren. Bedenkt dat bij de ontploffing van een bom, de splinters en stukken puin omhoog en zijwaarts vliegen.

dikwijls op o f dicht onder de oppervlakte van den grond. Ze graven zichzelf niet i n . Z e zijn gewoonlijk niet meer dan 10 c M . lang cn er kan een korte staaldraad of een soort metalen valscherm aan vastzitten (vlinderbommen). Deze kunnen ontploffen, als men ze beetpakt o f als ze aan vibratie blootgesteld worden. Blijft deze bommen uit den weg en waarschuwt ook anderen er niet dicht bij te komen. De soldaten Bescherming binnen of in de nabijheidweten wel hoe ze onschadelijk gemaakt kunnen worden. Een muur, een overdekte doorgang o f een kast onder een trap kunOnontpfofte bommen nen U eenige bescherming geven tegen splinters, stukken puin en valM e n kan hier te maken hebben lende scherven van het afweergesmet bommen, die o m een o f andere chut. M a a r bedenkt dat de schok reden niet ontploffen o f met tijddie door muren en grond overgebbommen. Behandelt ze in elk geval racht wordt, het niet raadzaam alsof ze gevaarlijk waren en, stelt de maken om tegen eenig onderdeel van militaire autoriteiten op de hoogte. een gebouw of van een loopgraaf aan Indien mogelijk, bekijkt dan het te leunen. Binnenshuis moet G e gat, dat de bom i n den grond vermijden o m in een rechte lijn gemaakt heeft. G e kunt aan den lijn lusschen deuren cn ramen tc omtrek van het gat ongeveer zien staan. Ramen loopen minder hoe groot de bom moet zijn. A l s gevaar door luchtdruk verbrijzeld het een groote bom is, waarschuwt te worden als ge ze open laat. dan alle bewoners in den omtrek Onontplofte splinter-bommen o m de gebouwen onmiddellijk te verlaten. Daar deze klein zijn, vindt jnen ze

9.

Oefent u in het opmerken van alles wat van nut zou kunnen zijn

Een goed vaderlander houdt zijn oogen open cn merkt in zijn dagelijksch leven alles op, dat in dc toekomst te pas kan komen. Het is o.a. van het grootste belang, dat hij zijn eigen streek goed leert kennen. Dit is echter niet zoo eenvoudig als het lijkt — Zoudt

G i j bijvoorbeeld dc volgende acht vragen kunnen beantwoorden zonder iemand o f iets te raadplegen * 1

a) Uw b) deze 29

Hoeveel garages zijn er i n buurt? Hoeveel spoorbruggen? Zijn van baksteen, natuursteen, o f

«cwapend beton of metaal gebouwd? c) In uelkc windrichting loopt de spoorlijn, b.v. van N o o r d naar Zuid of van Oost naar West? it) Hoe groot is dc juiste afstand van U w huis naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis, station, vijver, heek of rivier? f) Waar komt Uw watertoevoer f) Als G c in een stad woont, kunt gc dan een kaartje teek enen van dè hoofdstraat, met de namen van alle zijslraïen die cr op uit komen cn waar de/e heenleiden?
Hoe groot was de tuin en hoe dik was dc tuinmuur? A l s gc in U w omgeving loopt, let dan op de hoogte en dikte van de boomen die langs de wegen staan, leer dc binnenwegen cn veldpadcn kennen, onthoudt de ligging van boerderijen, slooten, kruispunten cn let op den toestand van het wegdek. Onthoudt dc windstreken, waar G e U ook bevindt en oefent U in het geven van eenvoudige, juiste en duidelijke aanwijzingen om den weg van een gegeven punt naar een ander tc vinden. Stelt U bijvoorbeeld voor, dat U w dagclijkschc weg geblokkeerd is tusschen tvvee punten cn dal G e vlug twee andere korte wegen moet bedenken. A l s (ie onderweg menschen ontmoet, tracht dan bijzonderheden wat hun lengte, dc kleur van hun Meeding enz. betreft, tc onthouden cn oefent U in het opmerken van eigenaardigheden. Oefent U in het opmerken" van bijzonderheden in verband met militaire formaties; hoeveel soldaten cr waren; tot welk regiment zc bchooren ; welke kleur dc padjes op hun jassen hadden: welke insignes ze droegen; hoe ze gewapend waren, hoeveel officieren cr bij waren. Let op auto's, vrachtauto's enz. cn probeert hun kleur, merk, nummerplaat, bewapening, het aantal van dc bemanning of de passagiers tc onthouden, en — als het vrachtauto's zijn — hun mogeÜik laadgcwicht te schatten, 500 K G . , 1 Nauwkeurige waarnemingen van plaatsen en menschen zouden misschien Uw leven cn dat van U w landgenooten kunnen redden.

30

den heeft gedurende dc/cn oorlo,g vooral als ze door Duitschers ondervraagd worden! Dit toevallig verhes van geheugen kan gewoonlijk geen kwaad, daar in de meeste gevallen dc vijand niet weten kan. of G c hem dc gewensclue inlichtingen werkelijk geven kunt of niet.

Hoe inlichtingen door te geven Zooals G c weet, is de beste houding, die men kun aannemen als dc Duitschers U iets vragen, U van den domme ie houden cn vage antwoorden tc geven. H e l is merkwaardig hoe sterk het geheugen van de Nederlander? gele-

10. Oefent U in het bestudeeren van kaarten M s G c dan op zijn kaarl kunt aanwijzen, welken weg hij moet nemen, dan levert dc taal geen moeilijkheden op cn G c zult een belangrijken dienst, niet alleen aan het leger, maar waarschijnlijk ook Een" kaart kunnen lezen kan aan U w landgenooten bewezen echter van groot nut zijn voor hebben. Uzelf cn voor de geallieerde soldaEen kaarl is eigenlijk niet meer ten, als het uur der bevrijding is dan een plattegrond van dc omgegekomen. G c moet namelijk ving. G c zoudt bijvoorbeeld gebedenken dal dc vijand waarschijnmakkelijk een stuk papier kunnen lijk geen enkelen wegwijzer zal nemen en een heel goed plattclaten slaan. grondje van Uw eetkamer kunnen Een ordonnans o f de leider van ccn colonne zou naar U toe ' maken, waarop de ramen, de plaats van dc tafel, het hullet, dc sioclen kunnen komen om den weg naar cn dc kachel zijn aangegeven. ccn naburig dorp. ccn kruisweg of M e t een beetje nadenken zoudt G e daarom ook ongetwijfeld wc! Als G e hem hij voorbeeld anteen plattegrond van dc wegen m woordt me te zeggen: "Volg U w omgeving kunnen maken o f dezen weg ongeveer twee k i l o van den weg van Uw huis naar meter, sla dan links af, langs dc het station. boerderij van dic-cn-dic. sla dan Een kaart is icnslottc niets meer rcclus af cn daarna den tweeden dan dat. Laat U dus niel in dc war wec links dan zou dat voor brengen, als G c cr voor het eerst Uzelf misschien heel duidelijk een ziel cn cr staal vee! op. Een klinken, maar hoe verwarrend kaart moet vrij uitgebreid zijn o m voor hem ' van werkelijk nul tc kunnen zijn. Bovendien zal hij misschien de Maar G e zult spoedig leeren de taal niel goed kennen cn ccn kaarl voornaamste dingen zooals wegen, tc voorschijn halen cn steeds den spoorlijnen cn kanalen erop te naam herhalen van de plaats, vinden! De rest komt dan vanzelf. waar hij naar toe w i l . Dit hoofdstuk is niel bedoeld voor dc soldaten, automobilisten en wielrijders onder U , die gewend zijn om hun weg op een kaart ic

31

Dit is een ander eenvoudig middel om Uw kaart in de goede richting te houden. Een U bekend gebouw, boomgroep enz. ivordt op dc hierboven nnnaefevcn iviize in dm gebracht met de aanduiding ervan op Uw kaart.

De Groote Beer en de Poolster

kaarten zijn altijd zoo gedrukt, / i n d e n onderaan, hel Oosten dus reehls. en hel Westen links is. Dus. als ge een kaarl in l » heide handen hebt. slaat G e i n hel Zuiden en kijkt naar hel Noorden, ten-, minste, op dc kaart. Maar als ge buiten bent, dan kijkt G e i n werkelijkheid misschien naar het Westen. Met dc'kaart in de hand. zou dus het Noorden op de kuurt naar het Westen wijzen, iels waar G e met veel aan zoudt hebben. Dit zoudt ge trouwens ze!!" wel zien, als bijvoorbeeld de weg naar Amsterdam in werkelijkheid aan L w linkerkant ligt en op dc kaarl aan de rechterzijde. Ge moet dus Uw kaart naar het landschap richten, door het N o o r den op de kaait naar het werkelijke Noorden tc richten (zie teekening) Hoe men het Noorden moet vinden Hei Noorden is heel gemakkelijk te \mden mei behulp van de sterren; en het zou een goed idee zijn, L hierin te oefenen, telkens als Ge met sterrenlicht buiten zijt. zoodal Cie tf weten komt, dat die-en-dic

II.

weg naar het Noorden of het Westen loopt, of dat het Westen bijvoorbeeld, vanuit Uw huis gezien. de nabuheid loopt. T-rachl dan het sterrenbeeld „ D e Groote Beer" ie vinden. Volgt mei hei oog een denkbeeldige lijn Uisschen delwee aangegeven sterren izie schets) en Ge zult hu de Poolster uitkomen. Deze staat boven de Noordpool cn in die richting ligt dus het Noorden. ..De G r o o i e Beer" verandert zijn stand aan den hemel voortdurend, maai laat dit U met in de vvai brengen, wam de hm die in de schets i^ aangegeven, konu altijd in de Poolster uit. OverdaM. Overdag is het gemakkelijk hei / m d e n te vinden: hei Noorden ligt dun natuurlijk in de tegenovergestelde richting. De zon staat altijd precies m het / i n d e n om 12 uur \ middags (zonnetijd), precies in hel Oosten om b uur "s morgens, en precies in het Westen om b uur 's middags. Als ge een klein compas kunt bemachtingen, kunt G c U al deze moeite besparen.

Bestudeert het Duitsche transportsysteem 1. O m de noodige grondstollen cn voedselvoorraden uil vele plaatsen in Europa naar Duitschland te vervoeren, teneinde de gevolgen van dc Britsche blokkade legen le

\ l s de Duitschers in hei Westen schaal komen te staan, dan zal het transport-vraagstuk voor hen van het allergrootste belang zijn. Zelfs in dit stadium van den oórloi! kost het transportprobleem (wegen cn spoorwegen) den Duitschers veel hoofdbrekens. V o o r dc volgende doeleinden moeien zij O p " de vervoermiddelen kunnen

2. Om hun oorlogsindustrieën van grondstollen te voorzien en om de afgewerkte producten van de fabrieken naar hun bestemming te brenaen. }. Om dkecte behoeften van dc 13

gchcelc mililairc machine lebcvrcdiKCn. Wanneer dc bevrijdingsoperatic begint, zal punt 3 van het meeste belang zijn. Het Duitsche verdedigingsplan is gebaseerd op het gebruik van mobiele reserves, die op bepaalde strategische punten zijn geconcentreerd. Deze reserves worden, zoodra ze naar het gevechtsterrein zijn vertrokken, onmiddell i j k ' door nieuwe reserves uit Duitschland cn elders vervangen. D a a r de Duitschers niet weten op welk punt, o f op welke punten, dc slagen zullen vallen, moeten zij hun reserves over het gcheele vasteland verspreid houden. Dit bctcckent, dat vervoermiddelen en vooral de spoorwegen de Duitsche strategie voor 1944 bchcerschen. De laatste oorlog was veel minder een bewegingsoorlog dan deze, maar Ludendorff schreef reeds in zijn memoires : *" E r komt een oogenbük in iederen oorlog, waarop locomotieven belangrijker zijn dan kanonnen." Dit oogenblik nadert nu : het oogenblik, waarop iedere Nederlander zich voorbereidt om 't zijne bij te dragen. Een bekende militaire criticus schreef in 1942, dat het hecle transportsysteem in

12.

de bezette landen tenslotte in handen van de bevolking is. " Indien." zoo schreef hij, " o p een gegeven oogenblik iedereen, in mindere o f meerdere mate, het transport in zijn eigen streek zou belemmeren, dan zou geen politic-macht uitgebreid genoeg zijn o m dit te verhinderen cn geen enkel transport-systeem zou daartecen langer dan (wee o f drie dagen bestand z i j n . " Met andere woorden, dc vijand kan onmogelijk eiken kilometer weg en spoorweg bewaken, waar van hij bij zijn verdediging afhankelijk is. Dc moedige Hollandsche spoorwegarbeiders hebben al eerder blijk gegeven dat zij den toestand begrijpen en dat zij hun plicht zullen doen wanneer de dag komt. Bedenkt dat niet alleen dc hoofdwegen, maar ook de zijwegen, die de Duitschers zouden gebruiken als de hoofdwegen versperd zijn, geblokkeerd moeten worden. A l s zoodoende duizenden vaderlanders gelijktijdig meehelpen om het vijandelijk transport te verlammen, dan zullen zij daarmee ook het gevaar voor zichzelf verminderen.

Bestudeert den

E r is weinig, wat de Duitschers als personen betreft, dat G e niet al weet. G c kent hun domheden, hun ongerusthcid en hun toenemende angst. Maar ge hebt de Duitschers niet meer als vechtende soldaten gezien sinds 1940, toen zij iedereen onder den voet schenen te kunnen loopen. Sindsdien is de legende van de Duitsche onoverwinnelijkheid in rook vervlogen door de nederlaag

vijand

van Stalingrad, waar veldmaarschalk Paulus cn talrijke generaals zich met het zesde leger overgaven ; in N o o r d - A f r i k a . waar Rommel op de vlucht sloeg voor het einde van den strijd in Tunis, en von A r n i m zich met al zijn manschappen overgaf ; in Sicilië, in (talie en op honderd andere slagvelden in Rusland, waar de intuïtie van den Fuehrer steeds weer opnieuw leidde tot de nutteloozc opoffering van 34

heek- regimenten en divisies. Nu deze ervaringen is dc Duitsche soldaat inderdaad minder arrogant geworden. Maar in het algemeen vecht hij nog steeds goed. Dit komt natuurlijk gedeeltelijk, doordat hij een goed gedrild soldaat is. maar ook omdat hij aan het front grootendccls geïsoleerd staat en \an den waren stand van zaken niet op de hoogte gebracht wordt. Zoo wisten bi) voorbeeld vele Duitsche soldaten, die in Tunis gevangen genomen waren, niel eens dat I ripolis enkele maanden tevoren al gevallen was. Dc Duitsche autoriteiten zullen ongetwijfeld ook dc troepen, die naar Nederland gezonden zullen worden in onwetendheid laten In dit verband kunt ge een grooten dienst aan dc geallieerde zaak bewijzen, door er voor te zorgen, dat alle troepen, die pas uit Duitschland of ergens anders zijn gearriveerd, evengoed den waren toestand leeren kennen als Gijzelf. Op allerlei andere wijzen, door Uw zelfverzekerde houding, door den blik in Uw oogen, kunt d c er toe

bijdragen het Duitsche moreel te ondermijnen. Als dc Duitschers in Nederland tot systematische vernielingen cn w reedheden overgaan, zooals zij elders gedaan hebben, kunt Ge er zeker van zijn, dat ze zich op den terugtocht voorbereiden. En deze keer kan hun terugtocht slechts lot een ding leiden. Zorgt cr voor. dat zij zich daarvan bewust zijn. Brengt hun aan het verstand, dat elke daad van terreur, van wreedheid en vernieling, elke terechtstelling cn iedere diefstal die ze begaan, vergolden zal worden. Noteert nauwkeurig den rang, het regiment en indien mogelijk den naam van eiken Duitscher, die zich aan dergelijke daden schuldig maakt, zoodat Ge alle bijzonderheden, met den datum. tijd. plaats cn de namen van mogelijke getuigen, bij de geullieerde legers kunt rapportecren. De hieronder volgende afbeeldingen van de voornaamste Duitsche rang-onderscheidingsteekens kunnen U daarbij van" dienst zijn. Bestudeert ze nauwkeurig

35

Schouderstukken

Schut re

Untcroffixier

Feldwebel

Leutnant

Oberleutnant

Hauptmann

36

Major

Oberitleutnint

57

Olani

Onderscheidingsteekens op de mouw

Oberschutzc

Gelroiler 3 li

Obergefreiter

Hoe men een weg kan blokkeeren

Prikkeldraad

wordt tusschen de takken van de boomen gespannen.

Een versperring van welken aard ook, is beter dan in het geheel geen versperring. Door den vijand op 12 verschillende plaatsen gedurende vijf minuten op te houden, wordt een oponthoud van een uur veroorzaakt. Hierboven zijn twee verschillende versperringen afgebeeld waarvan de uitvoering eenigen tijd in beslag neemt. Vergeet niet de zijwegen te blokkeeren

13.

Helpt de ondergrondsche pers

Dc ondcrgrondschc pers, die niel glooien niocsl cn s adcrlands'icfdc dc Ncdcrl.mdschc ir.id.lissan M I I C mccningsuuing geh.unlhitafd heefl, hccfl cr rcchi op. iuisl nu geholpen cn beschermd Ic «orden. ' leder »iens hart KOOI dc vrijheid klopt, zal haai Ihans mcci dan ooil willen helpen verspreiden, / • i n s iiandcn /iin onze liiandcu en /uilen als zoodanig behandeld «or-

!4.

den, w annecr dcC .ealliccrden komen De/c geheime kramen kunnen voor cn gedurende de bcvrijdingsoperaties van -41001 nul /ijn Wachl l cellier voor Duitsche scisulschiiigcn. shc «aarselliinliik misleidend genoeg /uilen /iin om l op het èerste gezicht in de «.11 ie brengen. I « a v o n d scrsiund /al I eeïilei spoedig /cmten. o!' /e al of niel \.in den suand afkomstig /iin

De voedseltoestand in Europa

Dc voedselvoorziening 111 I11100.1 is op hei oogenblik in handen van de Duitschers. d o e r i n g /cll heeft gezegd, dal «ie er in Europa ook honger moge lijden, dc Duitschers /cker niet. O p de/e uitspraak is het Duitsche vocdselplan gebaseerd, gen der eerste problemen san de geallieerde bezetting san Europa / a l dus de voedselvoornoodigc plannen reeds gereed. Een organisatie, de ' U N R R A "" lUnilnl W/.iiis ReM mul RchabiliHUioii hlmiiihli,,,,,;,. d . « . / . H u l p en Herstel organisatie dei Vcrecnigdc Volkeren) is in Washington opgericht. Z n is samengesteld uil deskundigen uil alle geallieerde landen cn / a l zich bezighouden mei dc steunvcrleening, na de bes ruiling, aan alle nu door den vijand bczctle landen. He Europeesche comité san " l \ K R \ '" is gcscsiied le Londen cn U N R R V d e s k u n d i c c n zullen dc geallieerde strijdkrachten begeleiden

Hei probleem besla.11 uil twee deden I en eerste, de onmiddellijke dc gebieden d i e \ l c u'.uid oViruimll heeft ten Ivveedc. het spoedige hcisiel san het eigen voedsclproductie-vermogen. den landbouw en de veestapel en den opbouw op

ductie! Vergelijkt du eens 'inei hei Duitsche plan. dal zich alleen maar bezig houdl niet dc voeding san dc Duitschers cn niet eens hel allernoodigste bcschikbuai stelt voor hen. the vooi de Duitsche 00rlogsind 11 slric «erken. schuwen, dal sic zoo iuisi omschrcsen laak enorm groot is. Hel / a l oorlogsche zelfs maar is ,11 eenig geallieerde zich allen

overvloed san voedsel hii benadering hersteld bes rijd gebied ol" 111 de landen zelf. Zij /uilen opofferingen moeien

het gebruik van schecpsruimte voot mdcre doeleinden. IX' rasnailleeruig van de troepen eisehl vanzellspiekend veel van de transport middelen en de voedselproductie.

-chikc zaak Hel zal n o o d i g / i i n de .1 urnen vooi dc verdcchng van dc vcic!d-vocdsclproducticupdcmccsl oresuldigc mantel le omwerpen en voor le hciciden. niel alk-en mei hel oog op de icusachlige hocscclheid liansportmiddclcn. die ervoor noodig /al / n n . maar ook omdat de oorlog zooscel arhcidskracluen aan dc voedselproductie heelt onttrokken ten bate van dc ooi loesindustric en de striidkrachten In I ngeland. dc \ erecmgvle Staten. Rusland en t hina staan

meer eten' dan h'iu'gcrs I r zijn eehtet plannen gemaakt, waardoor hel probleem op zoo grool mogelijke schaal zal kunnen worden .1.ingepakt. geallieerde' bureau voor V i o o r fogschc Uchoellcn. dal de nu bezette l-tiropccschc landen in de eerste

nHssUc^'scplocgcn^cir''oor het vee zorgen, aehler'cen m.ichinegcvveei ol' werken in een l'ahriek. IX' voedselproductie wordt ook hcmociliikl dooi hel tekort aan zaden en aan kunstmes', als gevolg van

: i soo.OOO ton aan invoeren san overzee zouden noodig hebben en „O" '1 stMUKK) ton langs andere wegen aangevoerd.

-II

BIJVOEGSEL

42

DE B U R G E R G E D U R E N D E D E BEVRUD1NGSOPERATIES

Hoe het Engefïche rofk voorbereid woi Toen in 1940 de invasie van Engeland door dc Duitschers alken maar wachtte op een succesvolle beëindiging van de voorbereidingen daartoe door de LuftwatTe. richtten de Fngelschen over het geheele land. tot zelfs in dc kleinste dorpen, zoogenaamde „Lnvasie-Comités" op. Dc geduchte, die hieraan ten grondslag lag. was dat elke gemeente, klein of groot in staat zou moeten zijn een weck o f langer voor zichzelf tc zorgen, voor het geval cr in dc buurt gevochten, o f het contact met de buitenwereld door andere oorzaken verbroken zou worden. Het is niet gemakkelijk om aldus een gemeenschap onafhankelijk te maken: het vereischte integendeel zorgvuldige voorbereiding. De samenstelling van een dergelijk comité moest natuurlijk, naar gelang van de uitgebreidheid van dc gemeente, verschillend zijn. A l s voorzitter werd gewoonlijk iemand gekozen, die plaatselijk algemeen bekend was cn het volle vertrouwen genoot. A l l e plaatselijke diensten en belangengroepen waren vertegenwoordigd, b.v. de industrieele arbeiders, de brandweer het Vrouwelijk Hulp-Corps, de E.H.B.O.-afdeeling findien er geen was. werd er een gevormd), dc

boeren, de kruideniers enz. Dit comité koos dan een aantal ingezetenen voor de verschillende functies: een plaatselijke Voedingsadministrateur (dikwijls de voornaamste kruidenier, melkboer o f bakker), een arbeidschel voor het opruimen van puin op de wegen en voor andere diensten, een leider voor de rust-centra, waar degenen wier hui/en beschadigd waren, onder dak gebracht konden worden: en iemand voor de leiding van de kinderzorg. In geval van een invasie zouden deze comités het centrale orgaan vormen waartoe de burgerbevolking zich voor leiding en hulp zou kunnen wenden. Zij zouden tevens als verbindingsorganen fungeeren tusschen de burgerlijke en militaire autoriteiten en ten slotte de noodige maatregelen nemen tot het bemoeilijken van dc vijandelijke E e n der eerste en belangrijkste plichten van de leden was het verzamelen van gegevens en deze te noteeren. Hiervan werd een samenvattend rapport gemaakt, dat de mogelijke aanvalsvormen, waaraan dc gemeente zou kunnen blootstaan, omschreef en tevens allerlei bevatte, dat van nut zou kunnen zijn. Hieronder volgen eemge van de rubrieken, waaronder deze gegevens gerangschikt waren: t P

41

8. Centra, waar men al dan niet geschoolde arbeidskrachten kon vinden voor spoed werk, zooals het vrijmaken van wegen, enz. 9. Nood-transport middelen voor het vervoer van voedsel, water en personen, zooals b.v. tractoren, hooi-wagens, kruiwagens, met de namen van de eigenaars en waar ze te vinden zouden zijn, als men hen noodig had. 10. Reserve-voorraden water voor huiselijk gebruik en voor het blusschen van brand: regeling voor het ontsmetten, bewaken en verdeelen van water en voor het waarschuwen der bevolking om een watervoorraad in baden, emmers, enz. als reserve gereed te houden.

1. Het adres van het dichtstbijzijnde polilie-burcau, brandweer, E.H.B.O.-Postenz. 2. De namen en adressen van alle leden en van hen, die belast waren met het contact met de naburige comités. In de bezette gebieden is dit echter niet aanbevelenswaardig. 3 A l l e bechikbare verbindingsmiddelen, afgescheiden van telegraaf en telefoon, d.w.z. een lijst van boodschappers, beschikbare fietsen o f paarden en de beste wijze, waarop deze verdeeld konnden worden. 4. Een opgave van dc beschikbareschuilkelderruimte en de wijze, waarop deze zou kunnen worden uitgebreid. 5. Plannen voor voedsel-distributie in geval van nood, reservevoorraad water en n o o d - W . C . ' s . 6. E . H . B . O . en dc beschikbare geneeskundige installaties. 7. Plaatsen die in geval van nood als onderdak zouden kunnen dienen zooals zalen, schuren, billiardkamers, enz. en die geschikt zouden zijn als rust-centra voor de dakloozen.

Een andere belangrijke afdeeling werd georganiseerd om eventueel regelend op te treden bij het ontstaan van vluchtelingen-bewegingen en om iedereen zoo veel mogelijk te overreden le blijven waar hij was. A l deze organisaties werden gedurende uitgebreide oefeningen met de Britsche soldaten, die de rol van invasie-troepen speelden, op de proef gesteld.

Blijft waar ge zijt waarde zijn woonplaatsen verlaten o m zich naar een zoogenaamd veiliger plaats te begeven en zoodoende een vluchtelingenstroom veroorzaken, die op een ramp zou uitloopen." M a a r wanneer menschen aldus in hun eigen woonplaats blijven, moeten zij zich zelf ook zooveel mogelijk kunnen beschermen. H o e spoediger een dergelijke zelfbescherming georganiseerd wordt en algemeen bekend gemaakt.

De geheele organisatie had één voornaam doel, namelijk de menschen er toe le bewegen in ieder geval ter plaatste te blijven en zoodoende dc tooneclcn le vermijden, waarvan Europa in 1940 geinige was geweest: stroomen vluchtelingen, die tot chaos leidden en zoo tenslotte de nederlaag bevorderden. O p deze politiek werd herhaaldelijk de nadruk gelegd in dc volgende officiëele instructie : „ H e t publiek moet onder geen voor44

des le beter ook zullen zij hun beproevingen doorstaan in het vaste vertrouwen, dat deze niet Urne zullen duren. Daar ieder land. iedere streek en zelfs iedere gemeente zijn eigen problemen heeft, lijdt het geen

twijfel, dat bijvoorbeeld de Italianen veel minder geleden zouden hebben, als zij van te voren maatregelen hadden genomen voor hun gemeenschappelijke beschermi ng, zelfs nu de „ i n v a l l e r s " als bevrijders kwamen en niet als vijanden.

45

TWEEDE

47

DEEL

Wat

G e doen moet ols

de

Geallieerde Strijdmachten

komen

I.Weest bedacht op de volgende gevaren : Z o r g \ uldige o\ erdcnking en nauw kcui igc \ oorbereiding kunnen deze ge\ aren belangrijk vei minderen. Bestudeer! daarom deze aameckenngen en overtuig! I ervan, dat de leden van l w gezin die ook kennen Overtuigt l ei vooial van, dat Uw kinderen zieh bewust zijn van liet gevaar, naai buiten te rennen cn vreemde voorwerpen aan te raken. Kleine kinderen wennen vlugger aan nieuwe omstandigheden dan volwassenen en zijn daarom minder voorzichtig

•\ls cc zwaar geschut hoon ol ontplolhngen. gaai dan naar Uw schuilkelder en" hhjfl daar lot het voorhij is (ie zult daar misschien gcruïmen lijd moeten blijven. Uw schuilkelder moei daarom van een kleine voedsel- en waterrcserve. bedden enz voorzien zijn (Zie blz. 17-201 Straatgevechten Als ge geweer- cn machincgcweervuur hoort, gaai dan naar Uw schuilkelder. (.aal met dc straal op cn kuki met uil het raam.

Mijnen -\ls de vijand in de verdediging is of zich terugtrekt, zal hij waarschijnlijk mijnen leggen op dc wegen Rijdt ol' loopt met op de d.ü'ze veilig zijn'. (Zie blz. 51) Vallen Eeil geliefkoosde ..aardigheid" van den vijand i^, deurknoppen ol andere onschuldig lijkende huiselijke voorwerpen met landmijnen of vallen te verbinden (.aal geen huizen binnen, die de v ijand pas vei laten heeft zonder hierover ccrsi de bevoegde militaire autoriteiten tc raadplegen (Zie blz. 51.) Vi,andelijke soldaten of spionnen gekleed als Geallieerden De vijand zal waarschijnlijk steken met de bedoeling geruchten zaken Wecsl daarom voorzichtig bij het in ontvangst nemen van op drachten van militairen. Als gc twijfelt, waarschuw, dan l w buien, maar treedt nooit en onder geen dachle militairen O P , tol dal een

bevoegde- militaire autoriteit der Geallieerden hun identiteit kan vaststellen. Overdreven wantrouwen is natuurlijk even schadelijk aK heelemaal geen. De vijand zal zeker trachten, door enkele spionnen te sturen cn het gerucht te doen verspreiden, dat cr nog meer onder l zijn. Uw achterdocht tegen alle Geallieerde officieren en minderen op te wekken. 1 aat U steeds door Uw gezond versland leiden.

Het is mogelijk, dat de vijand zal trachten gijzelaars te nemen.

2.

terwijl hij dc streek waar G I J woon, ontruimt. Laten degenen, die dc viiand naar alle waarschijnlijkheid op een lijst lieert slaan als mogelijke gijzelaars, bij bet eerste teeken der hev rijdingsopcraiies zich verbergen. Vluchtelingen of> de wegen De vijand zal waarschijnlijk zijn oude methode toepassen cn burgers dwingen hun woningen te verlaten cn zoodoende den geallieerden troepen op de wegen hetoprukken bernocilijleiden; hij zal trachten paniek te verwekken; laai u daarvan niel hei slachtoffer maken cn blijft in l w woning of schuilkelder.

Uw oogen kunnen de Geallieerden helpen

Zooals wc reeds op blz. 30 hebben gezegd, kan dc gewoonte om alles nauwkeurig in U op te nemen, van groot nut zijn. De voorbereidende operalies der Duitsche verdediging kunnen nu eenmaal niet aan alle oogen ontgaan; cn wanneer de geallieerde iroepen komen, zullen nauwkeurige en snel gegeven inlichtingen groote waarde kunnen hebben Aangezien hel den geallieerden officieren veel te veel lijd zou kosten alle bewoners afzonderlijk le

I r zijn misschien andere leden der gemeenschap, die zich nuttig vvenschen le maken Oud-soldaten, marechaussees. politic-agenten, postbodes, jongens- en meisjespadvmders en anderen die dc streek buitengewoon goed kennen, hebben misschien meer in het biizondci gelegenheid vijandelijke troepenbewegingen waar le nemen MochIcn zi| dit gevaarlijke werk willen ondernemen, dan zijn de volgende wenken wellicht van nut Waarnemers moeten ei steeds met

aK alle belangrijke inlichtingen over de Duitsche plannen en stellingen verzameld zouden kunnen worden dooi een klein aantal hewame personen, die de zc dan dirccl aan de geallieerde commandanten kunnen

Cal! hen een boodschap mee tem;' kan nemen, terwijl de ander op zijn post blijft. Deze moet zich voorzichtig bewegen en zoonoodig op zijn buik voortkruipen, totdat hij dekking gevonden heeft, waarachtei hij zich vlugger voort kan bewegen

Pen plotselinge of opgewonden beweging/.ou hem kunnen verraden: hel voornaamste bij ccn goede waarneming is immers, dut dc vijand niet weet. dat hij geobserveerd wordt. Hier zijn enkele-regels voor cn goede waarneming, leert ze uit hel hoofd cn houdt U cr a a n : 1. Waarnemingen worden gewoonlijk het bes"l gedaan met zijn

"fTSis

G e gebruik maakt van ccn observatiepost, overtuigt U cr dan van, dat deze goed gecamoufleerd is. t. A l s G c U voortbeweegt, zorgt cr dan voor, dat uw klecrcn niet tegen den achtergrond afsteken. voorbeeld tc noemen: vermijdt als achtergrond een witgekalkte J Vermijdt heuveltoppen cn denkt eraan, dat G e . zelfs in het donker, legen den hemel afsteekt. n U

Afitané lefratten Oefent U in het schatten van afstanden en neemt dc proef op dc som door U w passen tc tellen. Fcn «emiddeldc mannenpas is ongeveer 65 c M lang. He, n f r l ' » r K «,«««m Dit is een methode, die door de Eneclschc soldaten gebruikt wordt omheen plaats aan le duiden, welke voor beiden zichtbaar is. Kiest bijvoorbeeld een kerktoren cn duidt dezen aan als twaall uur op een denkbeeldige wijzerplaat. A n dere ponten worden dan automatisch met dc overige uren op dc klok aangeduid, al naar gelang van hun ligging tcnopzichle van de kerk. Wanneer dus dc boerderij op de teekening met zeven uur is aangegeven, dan is de molen 11 uur

en dc brug 2 uur. A l s men deze methode gebruikt, kan men iemand srii nauwkeurig een positie aangeven zonder met de armen le zwaaien of tc wijzen. M e n zegt b.v. ..Ziet dien brug o p twee uur ten opzichte van van'de kerktoren daarnaast siaal een groep boomen o p kwart over tweeën." Of. nog eenvoudiger: „Een groep b o o m e n - o p X00 meier afstand cn o p kwart oscr twee ten opzichte van de kerktoren." Het I O M E » » »<•» ««" bericht Een mededcclmg zoo te schrijven, dal zij niet verkeerd begrepen kan worden, is veel moeilijker dan de meeste menschen denken. Een «•oede geschreven medcdeehtig mag alleen "volstrekt noodzakelijke bttzonderheden bevatten, bijvoorbeeld : n\ Den naam van dengecn. aan wien dc boodschap gericht is. />> D c plaats, waar G i j U bevindt, op hel oogenblik. dat G i j het bericht schrijft, waarbij G i j bedenken moet. dat dc ontvanger san het bericht dc omgeving misschien niet goed kent. <•) Een nauwkeurige omschrijving van dc plaats waar het wjargenomene gebeurde cn den tijd, waarop G i j Uw waarneming deed. (/) Het aantal manchappen en .•I Tijd cn datum, alsmede den naam van den afzender. H i e r o n der volgt een voorbeeld van een dergelijke boodschap : — Aan: X V a n : Jan Dekker, 23 November 0920. Ben bij de kerk. 2 kilometers ten Oosten van het kruispunl ZwollcApeldoorn cn Harderwijk 50

Devenler. Ik zag 10 vijandelijke \ rachtauto's. elk mei 20 man. gaande richting Dcvenicr om 091.1 uur. Wcesi heel \ oorzichling in hei doorgeven van beriehien ..van hooren zeggen". Overluigl L ervan, dat degene die U ingelicht heeft, zelf gezien heefi wat hij I. vertelt. Onderwerpt hem zoo noodig aan een scherp verhoor, teneinde cr zeker van te zijn, dat zijn inlichtingen nauwkeurig zijn. voor G e ze doorgeeft.

Vijandelijke Opslag- en Herstelplaatsen De aard der opslagplaats (voedsel, ammunitie, e n / ) en hoe ze gecamoufleerd zijn).

Aantal, bewapening, aard. lingi snelheid.

ricli-

Toestand van den grond en de wegen : Moerassen, inundaties, goede of slechis wegen, klei of zandgrond.

Hieronder volgen eenige vormen van vijandelijke activiteit, die van groot belang zijn cn de moeite waard om genoteerd tc worden

Activiteit der 5de colonne ; Burgers, die zich op verdachte wijze gedragen cn van wien hei bekend is. dal zc in dienst van den

Posities van vijandelijke stelhngen Kazematten, machinegeweernesten, versterkte punten, loopgraven, batterijen (en hoe deze gecamoufleerd zijn), mijnenvelden

Mogelijk gebruik van gas door den vijand .- welke soorten.

Wacht u voor geruchten — zij zijn een oorlogswapen ! Evenals in 1940, zullen de Duitschers trachten geruchten te verspreiden om paniek cn verwarring onder de burgerbevolking tc slichten. Zij hopen daarmee de burgers dc wegen op Ie jagen, daar waar ze den vijand bij zijn terugtocht dekking kunnen verschaffen of dc geallieerde opmaisch kunnen hinderen Geiooft geen geruchten Deze zullen waarschijnlijk op de meest listige wijze vei spreid vvoiden cn zullen misschien zelfs gunstig

klinken vooi dc zaak der GcalliêerEen opgewonden iemand zou l kunnen vertellen, dal dc Gcalliéerden nog maar 10 kilometers verwijderd zijn cn onwillekeurig zoudt G c naar dc markl ol" het gemeentehuis willen hollen om daar hun kom--t al' te wachten I n dat is misschien juist wat dc Duitschers willen, dat G e doei. Iemand zou l kunnen verlcllen. dal dc Geallieerden radio-instructies aan de bevolking heben omgeroepen om het een of ander te doen. Geel i 51

daaraan geen gehoor, tot Ge zeker weet. dat dit ook werkelijk zoo is en tot Ge hiervoor gesproken hebt met een volkomen vertrouwd iemand, die deze instructies zelf gehoord heeft en er zeker van IS, dat ze door het GeallKerdt Haaftlk wartier uitzi'romlcii werden. Nog beter zou het zijn om met een groep buren af te spreken voortdurend met de Londensche radio in contact te blijven en hier om beurten naar te luisteren. Maakt er vooral een gewoonte van ongeloovig te zijn als men L' iets vertelt. Ondervraagt dengene, die U inlicht en denkt over wat hij gezegd heeft nauwkeurig na. Hindert den vijand. Als Ge kunt, hindert dan den vijand zooveel mogelijk. G I J zoudt bijvoorbeeld de werking van het vijandelijke politie-apparaat kunnen belemmeren door anonieme rapporten in te zenden over incidenten, die Ge zeil verzonnen hebt. Ondanks herhaalde versterkingen, is de politic-macht in Nederland nog maar nauwelijks

voldoende om de orde te handhaven. Als b.v. de helft van de bevolking dcrgeliike mededeehngen doet zou de politie hier vanzellsprckcnd maar een klein gedeelte van kunnen verwerken cn haar heele oreanisatie zou erdoor in de war gebracht worden. De moedige en ware vaderlanders onder de politic zouden een dergelijke desorganisatie zeker verwelkomen. De anderen — zij die met den vijand samenwerken — zullen zich nog ongeruster gaan voelen. Als Ge dergelijke brieven schnjll, zorgt er dan voor. dat het papier op geen enkele wijze Uw identiteit Geruchten vormen een oorlogswapen. De Ondergrondsche Pers zal bij de komst der Geallieerden waardevolle diensten kunnen bewijzen door haar bladen en verspreidings-organisatie te benutten voor het bekend maken van belangrijke geallieerde mededeehngen Wij zoudên het op prijs stellen. aK de redacteuren onmiddellijk na aankomst der geallieerde troepen met de commandanten contact zouden willen zoeken.

Let op de landverraders Dc berechting cn bestraffing der landverraders is een zaak, die den Nedetlanders zelf aangaat. De geallieerde strijdkrachten zullen natuurlijk zoodnt de bevrijdingsoperaties beginnen met de Nederlandsche autoriteiten samenwerken om te verhinderen, dat de handlangers van den vijand zich uit

de voeten maken. Maar het geallieerde Opperbevel zal zich met in hun bestraffing mengen, a s ze eenmaal voor een Ncderlandsche Rechtbank staan. Daarom is het de plicht van de Nederlandsche bevolking een lijst met de namen der landverraders in hun omgeving samen te stellen, met een omschrijving van hun wandaden.

52

4. Past op voor mijnen, vallen, enz Zooals G e weel, is hei de gewoonte van den vijand om mijnen en vallen achter zich te laten in het gebied, waaruit hij zich terugtrekt. Hij zal eveneens trachten bruggen op te blazen cn gebouwen, magazijnen, machines of de oogst op het veld (e vernielen ; kortom alles wat den Geallieerden bij hun opmarsch van nul zou kunnen zijn. Zijn bedoeling in dit opzicht is duidelijk: hij wil den Geallieerden zooveel mogelijk oponthoud cn last veroorzaken en zoo groot mogelijke verhezen toebrengen. Hij zal de wegen, de spoorwegen cn open velden, die voor tank-operalies geschikt zijn zoolang mogelijk gevaarlijk of ontoegankelijk willen maken, teneinde zich langzaam en in goede orde terug te kunnen trekken. Waarschuwt Uw kinderen tegen mijnen en houdt hen hij U. A l s Ge een mijn ontdekt, zoudt G e iedereen een nuttigen dienst bewijzen door de plaals daarvan op duidelijk zichtbare wijze aan le geven. De beste manier zou natuurlijk zijn om een grooie letter „fvT* op een stuk karton aan een stok vast te binden. Daar deze echter zelden voorhanden zijn, neme men wat het dichtst bij de hand is. b.v. een steen of een tak. Waarschuwt dc dichtstbijzijnde geallieerde troepen. Waarschuwt Uw kinderen !

en zwaar materiaal gebruik l zullen worden, b) „Anti-personen" -mijnen, die op of langs dc wegen worden gelegd of op terreinen, waarover waarschijnlijk troepen zullen op, ,A/it.-voertuig" mijnen Deze w orde n ge w oo n 1 ij k vlak onder dc oppervlakte gelegd met den top gelijk met het wegdek. De meest voorkomende soort — de Duitsche Teller-mijn, — is rond en plat met bovenop ccn verhooging in den vorm van ee.n paddestoel. Wanneer cr een voertuig overheen rijdt, wordt de mijn door den druk tot ontploffing gebracht ; soms is alleen het gewicht van een man al voldoende. Probeert deze mijnen niet op te lichten ; zij zijn dikwijls door draden met landmijnen of z.g. „ o o o b y - t r a p s " verbonden. Kijkt goed rond om te zien, of G e U misschien in een mijnengebied bevindt ; let vooral op dicht bij den grond gespannen draden. Snijdt nooit een strakgespannen draad door cn trekt nooit aan een lossen draad. A l s G e een stuk draad ziet. onderzoekt dan beide einden nauwkeurig voordat G e het aanraakt : het is zelfs raadzaam deze in het geheel niet aan te raken, maar dc plaats duidelijk aan te geven, opdat anderen ze ook kunnen zien. ,.Anti-^r«one "-n,ijnen Dit zijn gewoonlijk kleine cylindervormige mijnen van 10 c M middellijn en ongeveer 12 c M hoogte, die door ccn der talrijke struikeldraden, die eraan verbonden zijn, tot ontploffing gebracht worn

Er zijn twee hoofdsoorten mijnen: J) ,.Anti-voertuig"-mijnen, die op de wegen gelegd worden of op terreinen, die naar alle waarschijnlijkheid voor vrachtauto's 5-3

kannen Meed» mei v e r » * walcr ••ciuld. Walci blijft ecnige dagen drinkbaar. \ls Cic in de nabijheid van een waterreservoir ^ of pompstation

8e»o/kin sregnteri en />rteld>bijreoiix Het geallieerde Opperbevel heeft de hoogste waardeering soor hen. die de in dc/c gebouwen aanwezige registers en kaarlss sternen onbruikbaar gemaakt hebben. \ cle Nederlanders hebben reilen deze ..parlisancn ' dankbaar te zijn en nog anderen zullen tijdens sle bevrijding reden tot dankbaarheid hebben. 8

Oe Zwarte Markt De Zwarte Markt, die gedurende •oo^iHHHl/akelilk was. dient nu dè belangen san slen vijand, sinds deze ,1111 eigen lankoop-agentsehappen heeft opgericht, dte l o l clkcn prijs levensmiddelen inslaan boeren, kweekers en tusschenpersoncn. die aan sle agenten van den vijand verkoopen. worden hierbij gesvaar-

6. Als de Duitschi O m te beginnen dit . vvecst niet bang voor gas. bedenkt, dat m den vorigen oorlog slechts 1 " „ van atle verliezen door gas vcrootzaakl werd. \ l s ge het hoofd koel houdt, •liï { - er . m g c l v . - . f e l J ^ . ndcr Het is heel moeilijk zoo seel gas te gebruiken, dat het in de open lucht doodelijk is. Hel weer en dc wind kunnen l le hulp komen. I en vleugje gas zal l geen blijvend kwaad doen. mus G i j hel

chuwd. dat zc niet zullen wordens velgelen als ile geallieerde troepen aankomen. Met is nu l vv saderlandsche plicht om direct aan dc bevolking tc verknopen —en zoodoende l'w landgenooten le helpen en l vv producten uit dc handen san den vijand le houden. Zoodra eehicr dc vijand verdwenen is. moei al het voedsel door de olliciccle kanalen onder dc gehccle bevolking gedistribueerd worden. O p dal oogenblik zal dc Zwarte Markt niets anders zijn dan een antisociale en verachtelijke geldjagerij. waarvoor geen verontschuldiging te sinden is" cn die zonder pardon onderduikt zal worden. Vis Ge handkarren ol'kluiwagens bezit, verbergt ze dans reetls nu, of als dn niet mogelijk is, zosidra hel signaal s n o l dc landmgsopcralies gegeven is -\ls G e zeniet kiim verbergen, tracht ze dan onbruikbaai te maken door de motorvoertuig hebt, verwijdert ei dan een onmisbaar onderdeel van en verstopt het.

; gas gebruiken hoofd koel houdt en onmiddellijk \ l s G e k buitenhuis door een gasaanval overvallen wordt, bcdeki dan onmiddellijk mond en neus met ecu vochtige doek : tic troepen in slen vorigen oorlog gebruikten dikwhls een" z a k d o c C waarop zc gewaterd hadden G a a l dan. legen den wind in, naar ccn hoogcr gelegen plaats of naar een bovenkamer. Wil gas eeltige blijvende int-

werking op troepen hebben, dan moet het zwaarder zijn dan dc lucht cn daarom dicht langs slen

1I Traangas™"" Nnesga's" 3| \ erstikkend gas 4) Blaartrekkend gas D c / c zijn niet ernstig en hebben geen Mitsende uitwerking : zii zullen geen blindheid veroorzaken Wascht dc oogen met zotii water, en --teil den patiënt gerust. Nieignssen. \rsenicumrook ' enz. Deze hebben saak geen reuk cn ziin onzichtbaar. Dc symptomen zijn snuiven cn niezen, met sterke neerslachtigheid en soms overgeven. Houdl den patiënt absoluut rustig, stelt hem gerust en behandelt hem als voor een zenuwschok Veritikkende jonen. Chloor- cn Phosgccngasscn zijn chloor of rollend hooi. Volstrekte rusl voor den patiënt, gs'en alcoholische drank, doch ftcetc zoete kofne of soep. Houdt den en behandelt hem als voor' een zenuwschok Past in geen geval kunstmatige ademhaling toe. daat vilt den toestand zou kunnen Bloorlrckkende gosscn. Mosterdgas is hiervan het voornaamste, dal lang en hardnekkig boven den grond bluft hangen en als vloeistof op den gronsl Mijfl liggen. Hel ruikt naai knoflook, ken ander blaartrekkend gas 'hel l.cwcsietj ruikt

Mosterdgas, hetzij gebruik! in den vorm san een verdampende vloeistof, hetzii als stofregen of gewoon in gasvorm, zal op elk gedeelte van het lichaam dal ermee in aanraking komt. blaren doen omslaan. De blaren zullen mei dadeliik zichtbaar zijn. Volei daarom de volgende aanw iizmccn nauwkeurig, als G c denkt, dal iemand mei dal gas hesnvl „ Ook klecrcn en andere voorwerpen worden er door aangetast • zit zijn dus gevaarlijk om jan te raken, toid.u ze gewasschen zun \ls G n in aantaking zul geweest met mosterdgas in vloeibaren ui" gasvorm, kleedl I. dan zoo vlug mogeliik geheel uil : I vv schoenen moet G c uitdoen, voor G c hel huis binnengaat. I aai l w klecrcn bullen en wascht U grondig met zeep en zoo heel mogeliik watet D n onlklecden cn wasschen moei binnen de twintig minuien geschieden. Als er slociba.tr gas met Uw huid in aanraking is geweest, wascht dan dal gedeelte onmiddellijk mei zeep cn heel water Behondelmg voor gas Vele van dc gassen die in den oorlog gebruikt worden, behoeven niel levensgevaatlnk zun. als men de luiste behandeling volgt. Besmette klcedmgstukkcn moeien gewasschen, de huid gewasschen cn den mond en sic keel door te gorgelen goed uitgespoeld worden. De patiënt moei volstrekte rusl houden Behandelt hem a's voor een zenuwschok, totdat deskundige hulp beschikbam is.

Samenvatting De geheele htmlkinr wordt gewaarschuwd legen misleidende en bedricgclilkc handelingen cn geruchten san Duitsche zijde, en sooral legen soorbange berichten aangaande een geallieerde landing. \ l s de lijd hiersoor gekomen is. zal dit op onmiskenbare snizc door de Londensche radio aangekondigd worden. . Vele patriotten zullen misschien hun gezinnen moeten verlaten om irresiatie en deportatie tc vermijden : laat een ieder klaar slaan om deze ondergedokenen onderdak te verschaffen en te helpen. Laat niemand zijn woonplaats verlaten op zoek naar g r a p t e n veiligheid : thuis o f bij snenden is het veel veiliger. leder gezin moet een schuilkelder voor gebruik gereed hebben in geval san bombardementen. Minstens ccn lid van ccn huisgezin moet in slaat zijn om ersle Hulp le verleenen cn moet hiervoor het noodige gereed hebben. Evenzoo moet cr minstens een lid van Uw gezin op dc hoogte zun san brandbestrijding en er voor zorgen dat water, zand enz. voorhanden

lijk vooral san toepassing op dok toren cn pleegzuster, t"ss. riolccrings- cn watcrleidingsper-, soneel. Gas-cn cleclricitcilspersoneel. spoorwegwerkers, srachtautochaulletirs. dokwerkers en andere transportarbeiders, zullen noodig zijn zoodra de vijand uit ccn zekere streek verdreven is. Z I J moeten daarom deportatie tot eiken prijs vermijden. Alvorens te „ v e r d w i j n e n " moeten vrachtautochauffeurs dc onmisbare onderdcclcn san hun voertuigen verwijderen cn spoorwegarbeiders moeten hetzelfde doen mei dc locomotieven, seintoestellcn enz. De patriotten onder dc gemeenteambtenaren cn andere vooraansiaande burgers in iedere stad ol dorp, loopen gevaar als gijzelaais gearresteerd tc worden cn moeten dus ook klaar slaan o m onder le

De leilen run tfe reorganiseerde weentdmhgmepen zullen hun voorgenomen plannen ten uitvoer brengen. Het is hun plicht om dc vele patriotten bij te staan die hun toevlucht moeten nemen tot een „illegaal " leven naarmate dc dag der bevrijding nadert. "Teder gezin moet ten allen koslc Ook anderen die actief werkzaam een voorraad-socdsel op zij zien tc zijn, moeten arrestatie zien le voorleggen, indien mogelijk voldoende komen in geval de Duitschers een voor 2 o f 3 weken. Degenen die deportatie op grooten schaal onzullen moeten onderduiken, moeten dernemen. een persoonlijke voorraad klaar Zij moeten trachten het vijandehebben liggen. lijk transport en dc verbindingsOn hen van wie het fagehjktcht leven in een gemeente afhankelijk /vlijnen gedurende de bevrijdingsoperatics te hinderen, hetgeen san rust ccn bizondcre verantwoordehet grootste strategische belang is. lijkheid : zij moeten de gemeenteZij moeten trachten den sijand tc lijke diensten zoo lang mogelijk in verhinderen om voedselvoorraden stand houden o f deze zoo spoedig te vernietigen o f met zich mede tc mogelijk hervatten. Dit is natuurE

58

voeren : alle vijandelijke verdedigjngs-posïties, mijnenvelden en/, moeien geobsedeerd worden ; leen U w eigen omgcv mg goed kennen en oefeni U in hel gebruik van kaarten om zoodoende de geaHiêerdc troepen le helpen en den weg ie kunnen

administratie ven en Politic-dienst van den vijand in de war : indien mogelijk, bereidt dan de patriotten, die in staal zijn om de gemeentelijke diensten over te nemen vooi om onmiddellijk de meest dringende laken op zich le nemen in de bevrijde streken van het land en mei de geallieerde autoriteiten en vertegenwoordigers van de Ncderlandsehe Regeering samen le werken

Laai iedereen dc verraders en de quislings in de gaten houden en hen belenen tc ontsnappen : brengt den

De kan

medewerking van

groote

Goeden

moed

van

het

militaire en veel

geheele

volk

waarde

zijn

succes 1

Graden en kenteekens in M

^-Umrt^ifitra

•frlhtrsmtfifiiir

VrSdufitao

frOartiMr

M-Oteflwmffihrtr Hh-Ho«mimfüiy(r *-SlunnwnMntr rrwxrmi™»™*™

^•Sttadonwhihnr

SSObtrfliw

weowuftututr

Ewtafühttr Vi

hVwtfsWtitaïr

Hujüprsiumifühtif SAwJonrnföhnr OtwsWfpmfi)hm

'O

Graden en kenteekens in Waffen

tt-Honn

"fi jnummonn

« senrnwinr

W UijTKïlunniiï>ra' ti-QbcsniniifuhrH' "rt-rtanjtSunnfiArer ,VJnxmbontfuhfu¥rOb^

W-&mdon«fwl»tr H^Obcrftitvtr

VrMonntG loOoifïhrtr

tt-fciQaWuhre

w-Oh^uppmfyéiit-

rrUmrm^Miftr tw w-Siurmlwnnfijhrtr bu w-Bnoüdifiihrïf bis KouMfluimFulirtr Obttfifhttr Ohrriruypenfthrtr (iStrrnt) (iSurnti IiStwKj

61

Nederlaodscbe soldalen

in de Duitscbe Weermacht, wij leveren 1 Ku- koek tegen inlevering van 1 K g . Duitsche koek- ol Duitsche brood bonnen.

Fa. C . J. V A N BUREN & Zn. Koek- en Banketbakkerij D E L F T W E G «4 OVERSCHIE T E L E F O O N 40335—44335