Het'+enerbrein,'risicogedrag'en' ontplooiing''

22"04"16'

Het'+enerbrein,'risicogedrag'en' ontplooiing'' Jelle'Jolles' ' Centrum'Brein'&'Leren,'Vrije'Universiteit'Amsterdam' Lezing'De'Rode'Hoed,'21'april'2016'ism'Stadsdeel'Zuid,'GGD'en'Jellinek;'visuals'verwijderd'

Toelichting Deze'handout'hoort'bij'de'lezing'die'ik'op'21'april'2016'gaf'in'De'Rode' Hoed'in'Amsterdam.'Het'ging'om'een'avond,'georganiseerd'vanuit' Stadsdeel'Zuid'in'samenwerking'met'Jellinek'en'GGD.'Doel'van'de'lezing' was'om'(vooral)'ouders'wat'handvaten'te'geven'over'‘hoe'om'te'gaan'met' de'+ener’,'en'vooral'met'diens'risicogedrag,'alcohol'en'middelengebruik.'' ' Vanwege'copyright'kwes+es'geef'ik'hier'teksten'zonder'het' beeldmateriaal'dat'ik'in'de'lezing'heb'gebruikt.'' ' Nadere'informa+e'te'vinden'is'op'de'websites'www.jellejolles.nl'en' www.hersenenenleren.nl.'Op'twiWer'plaats'ik'dagelijks'nieuwe'informa+e' die'te'maken'heeX'met'kind,'+ener,'onderwijs,'opvoeding'en'het'brein.' TwiWer:'@jellejolles' Lezing'De'Rode'Hoed,'21'april'2016'ism'Stadsdeel'Zuid,'GGD'en'Jellinek;'visuals'verwijderd'

1'

22"04"16'

Het menu voor vanavond

Waar gaat het de tiener om?

1.  Borrelhap:'De'3ener'en'3energedrag'(‘het'probleem’)' 2.  Voorgerecht:'Wat'iedereen'over'het'3enerbrein'moet' weten' 3.  Hoofdgerecht:'De'‘gebruiksaanwijzing’'van'de'3ener' ' 4.  Toetje:'Gesprek,'vragen,'discussie' Lezing'De'Rode'Hoed,'21'april'2016'ism'Stadsdeel'Zuid,'GGD'en'Jellinek;'visuals'verwijderd'

•  •  •  •  •  •  • 

Ervaringen' Nieuwe'dingen' Nieuwe'belevingen' Nieuw'gedrag' Nieuwe'rela3es' Oefenen' Uitproberen'

•  •  •  •  •  •  • 

‘Wat'is'dat?’' ‘Wat'bedoelt'zij?’' ‘Hoe'doet'hij'dat?’' ‘Waarom'is'dat'zo?’' ‘Hoe'werkt'dat?’' ‘Hoe'vindt'zij/hij'mij?’' ‘Hoe'pak'ik'dat'aan?’' 2'

Lezing'De'Rode'Hoed,'21'april'2016'ism'Stadsdeel'Zuid,'GGD'en'Jellinek;'visuals'verwijderd'

Ouders en andere volwassenen kijken naar tieners vanuit de kennis en ervaringen die zij al hebben opgedaan

“Mijn dochter Laura is super slim en weet al zo veel …

maar … waarom doet ze dan soms van die ongelooflijk stomme dingen?”

tieners kijken naar de wereld vanuit de nog zeer beperkte kennis en ervaringen die zij op dat moment hebben verworven!

3'


4'


1'

22"04"16'

2. Het gaat om biologie en om prikkels

De hersenrijping loopt tot na 25e jaar! Ontplooiing …

5'


Informatieverwerking: aanpassing veranderende omgeving

6'


Waarnemen, inschatten, handelen, acties

7'


8'


2'

22"04"16'

Creativiteit, nieuwsgierigheid, ondernemendheid

9'


Spiegelen,'Rolmodellen,'Imita3e,'Peergroup'

10'


Individuele verschillen in rijpingssnelheid Hersenen en lichaam zorgen voor interactie met de omgeving


12'


3'

22"04"16'

Omgevingsprikkels zorgen voor aanpassing microstructuur (wegen-net) hersenen

Ouders geven Steun, Sturing, Inspiratie Voor Kennis & Ervaringen

Leerkracht en ouder zijn als een tuinman. Ze verwijderen ongebruikte hersenconnecties. Actieve verbindingen worden versterkt.

13'


De hersenen als ‘kluisjes in het brein’ Vul ze met kennis, ervaring, oefenen

14'


De overgrote meerderheid van tieners heeft niet de ervaring of kennis om een goede keuze en planning te maken. Omgeving is daarvoor nodig! U!


16'


4'

22"04"16'

Take'Home'voor'de'ouder''

•  •  •  •  •  • 

Verschaf'de'voorwaarden'voor'persoonlijke'groei' Laat'je'kind'ervaringen'opdoen.'' Coach.'Speel.'Geef'feedback.'' Ac3ef'duwen'of'zacht'sturen' Inspira3e'geven,'routes'wijzen' Gesprek,'dialoog,'interesse,'vragen'stellen' 17'


3. Essentieel: de non-cognitieve functies, ‘executieve functies’

18'


Hogere functies rijpen door in de tienertijd Impuls'controle' ' Consequen3es'overzien' ' Invoelen,'empathie' ' Perspec3efname' ' Kiezen'en'beslissen' ' Verantwoordelijkheid' ' Zelﬁnzicht'en'zelfregula3e'

Tienerhersenen zetten ‘taal’ niet automatisch om in ‘doen’ zoals volwassene

19'


20'


5'

22"04"16'

De belangrijkste non-cognitieve functies •  Planning and prioriteren (complexe handelingen) •  Zelf-evaluatie (‘wat wil ik, waar ben ik, wat is het plan)

“Ga je mee met haaien zwemmen?”

•  Zelfregulatie (‘wat zou de beste aanpak zijn? Doe ik het goed?’) •  Perspectief-name (‘wat denkt de ander?’, ‘wat wil die man?’, ‘wat voelt mama?’) en empathie •  Keuzegedrag: overzien van de directe consequenties ook in de emotionele betekenis •  Overzien van lange termijn consequences van keuzen en gedrag Source:'Jelle'Jolles,'‘Ellis'en'het'verbreinen’'2012' 21'


Risicovol gedrag bij adolescent wordt bepaald door sociale omgeving. Voorbeeld: risico nemen in verkeers-game.

23'


22'


Wat doe je er aan als ouder? Enkele vroeg-rijpe tieners kunnen regie voeren over hun eigen leerproces. Maar velen kunnen het nog lang niet!!! Láát hun on-volwassen zijn!

24'


6'

22"04"16'

Drama, rollen spelen, invoelen, lol, plezier, empathie en begrijpen van intenties

Nodig:'kennis,'steun,'structuur,'inspira3e'

25'


Puzzels, muziek spelen & strategiespel is goed voor het brein


26'


Presteren en motivatie verbetert door bewegen en motorische vaardigheden


7'

22"04"16'

Lezen, ver-beelden, verwonderen, inleven

Train mentale organisatie, abstract denken, plannen. Door steun, sturing, inspiratie

Mentaal'schema,'nieuwsgierigheid,'inleven,'‘wat'gebeurt'als…’''


Laat ervaring opdoen met emoties (angst, moe, vreugde, lol, nieuwigheid)

31'


30'


4. De gebruiksaanwijzing …

32'


8'

22"04"16'

8 vaardigheden die IEDERE tiener moet hebben op zijn/haar 18e jaar

De tiener als een zwitsers zakmes 1.  2.  3.  4.  5.  6.  7.  8.  33'


Met'vreemden'kunnen'praten' Zijn'weg'kunnen'vinden'in'vreemde'omgeving' Taken'en'opdrachten'zonder'hulp'uitvoeren' Bijdragen'aan'het'huishouden' Kunnen'omgaan'met'problemen'tussen'mensen' Kunnen'omgaan'met'ups'en'downs' Kunnen'omgaan'met'geld' In'staat'zijn'om'op'verantwoorde'manier'om'te'gaan' met'risico’s' 34'


Geduld'met' redeneren' ' Respect!!' ' Niet'‘vangen’' op'woorden' ' Kri3ek'is'niet' persoonlijk' ' ‘Drama’'is' niet'erg'

De ouder verandert: Van manager Via coach Tot consulent

35'


36'


9'

22"04"16'

Open'vragen' ' Niet'vernederen' ' Leer'denken' ' Leer'emo3e'her"' kennen' ' Herken'sterktes'

37'


38'


Take Home Je'rol'verandert'in'de'3ener3jd:' Ouder'is'manager,'én'coach,'én'consulent' De'3ener'verbreint!'Help'daarbij' Laat'veel'ervaren,'laat'oefenen,'geef'brede' vorming,'leer'dénken' •  S3muleer'zelﬁnzicht'en'persoonlijke'groei' •  Geef'dus'steun,'sturing'en'inspira3e' •  Vul'de'lege'kluisjes'in'de'hersenen' •  •  •  • 

Dank'voor'de'aandacht' twitter: @jellejolles

39'


www.jellejolles.nl www.hersenenenleren.nl

40'

10'

Het'+enerbrein,'risicogedrag'en' ontplooiing''

Recommend Documents