Noordwest Veluwe
Jaarplan
2014
Ontplooiing
“De bibliotheek is het fitnesscentrum voor de geest” “Bibliotheken zijn plaatsen van ontmoeting, staan midden in de samenleving: het hele jaar door Nederland Leest” (Philip Freriks, ambassadeur Nederland Leest)
Voorwoord “De openbare bibliotheek, de plaatselijke toegangspoort tot kennis, schept een essentiële voorwaarde voor een leven lang leren, onafhankelijke besluitvorming en de culturele ontwikkeling van individuen en maatschappelijke groeperingen”, aldus het manifest over openbare bibliotheken van de UNESCO. Kort samengevat zegt dit manifest dat bibliotheken “burgers in staat stellen hun positie in de samenleving in te nemen”. De bibliotheek richt zich daarmee op de persoonlijke ontwikkeling van iedere burger - een leven lang leren. Als zogenoemde ‘third place’ ontwikkelt ook onze bibliotheek zich steeds meer tot een centrum voor informeel leren. Wij faciliteren informeel leren in een inspirerende omgeving, daar waar fysieke en digitale media samenkomen. Vrij toegankelijk en laagdrempelig. Een plek waar de bezoeker anderen kan ontmoeten en waar aandacht is voor elkaars gedachtegoed. Tegelijk nodigen we bezoekers uit om hierin zelf een bijdrage te leveren en kennis te creëren. Bibliotheek Noordwest Veluwe kent nog steeds groei van het aantal leden en het aantal uitleningen. Wel daalt de subsidie die we van de gemeenten in ons verzorgingsgebied ontvangen. We proberen dat op te vangen door onze inkomsten te vergroten en op zorgvuldige wijze te bezuinigen. De dienstverlening naar onze klanten willen we daarbij op een hoog niveau laten. Onder meer door een zelfbedieningsconcept en onze wijze van huisvesting verminderden we kosten in de front-office. Jan Hoogenberg directeur-bestuurder
Bibliotheek Noordwest Veluwe is het lokale fysieke en digitale informatieknooppunt dat de persoonlijke ontwikkeling van burgers stimuleert en faciliteert. De bibliotheek schept essentiële voorwaarden voor een leven lang leren, onafhankelijke besluitvorming en de culturele ontwikkeling van individuen en maatschappelijke groeperingen en levert daarmee een cruciale bijdrage aan de kennissamenleving.
november 2013
(Missie, Beleidsplan Stichting Bibliotheek Noordwest Veluwe 2013-2016)
3
Inhoud Voorwoord
3
Samenvatting
6
1.
9
Waar staan we voor?
2. Organisatie
13
3. Kernfuncties
19
3.2
23
3.1
Jeugd en jongeren
Vowassenen
19
Bijlage: Jaaragenda 27
5
Samenvatting Bibliotheek Noordwest Veluwe werkt vanuit een inspirerende omgeving. Dat geven we vorm door de bibliotheek in een hedendaags jasje te stoppen, onder andere door steeds verdergaande digitalisering.
Nieuwe en sociale media zijn in ons werk en de samenleving niet meer weg te denken. In de bibliotheek gaan wij workshops over nieuwe en sociale media verzorgen. Ook verzorgen we lessen mediawijsheid op scholen.
Wij willen dat onze klanten zich kunnen ontplooien. We geven een informele invulling aan ‘een leven lang leren’. Onze medewerkers leveren daar met hun professionaliteit een wezenlijke bijdrage aan.
Het contact met de scholen krijgt in 2014 nog meer dan voorheen onze aandacht. Met het programma de ‘Bibliotheek op School’ brengen we kleinschalige bibliotheekvoorzieningen onder in de basisscholen, dichtbij de leerlingen. Met het voortgezet onderwijs maken we verdergaande afspraken over het al bestaande project Biebsearch.
Bibliotheek Noordwest Veluwe werkt volgens de retailformule. Klantvriendelijke belevingswerelden staan daarin centraal. ‘Zoeken’ staat niet in het teken van nummers, maar van thema’s. Daarnaast is er binnen de retailformule veel aandacht voor de verblijfsfunctie van de bibliotheek. Voor veel klanten is de fysieke omgeving van de bibliotheek nog steeds belangrijk om in alle rust informatie, kennis en ontspanning te verkrijgen. In al onze locaties richtten we daar ruimte voor in. Door de introductie van selfservice breidden we het aantal openingsuren van onze vestigingen uit.
Veranderen
In het Beleidsplan 2013-2016 ligt het accent op twee veranderingen: de omslag naar steeds meer digitale functies en onze zoektocht naar alternatieve vormen van financiering.
Voor het benutten van digitale mogelijkheden haken we aan bij de verdere ontwikkeling van Bibliotheek.nl. Deze website vervult een voortrekkersrol in het verbinden van de digitale wereld met de fysieke bibliotheek. Ook in het beleidsplan 2013-2016 wordt dit benadrukt. Bibliotheek Noordwest Veluwe richt zich in de toekomst niet alleen op cultureel en maatschappelijk ondernemen, maar steeds vaker ook op ondernemerschap. We zoeken voor het uitvoeren van activiteiten bijvoorbeeld vaker de samenwerking met het bedrijfsleven. In de eerste helft van 2014 schrijft onze bibliotheek een Strategienota waarin we anticiperen op nieuwe digitale ontwikkelingen en we de mogelijkheden van een virtuele bibliotheek in kaart brengen.
Wat niet wijzigt, is de plaats van onze bibliotheek in de samenleving. Lezen en het stimuleren van lezen blijft belangrijk. Niet voor niets nemen veel basisscholen het ‘verplicht’ lezen aan het begin van de schooldag op in hun lesprogramma. Ook de omvang en vooral de toename van laaggeletterdheid maakt het stimuleren van lezen tot een noodzaak. Bibliotheek Noordwest Veluwe wil met haar programma’s een regierol oppakken in het terugdringen van laaggeletterdheid in onze regio.
6
7
1 Waar staan we voor Strategienota
Begin 2014 schrijven we een nieuwe Strategienota. Deze nota komt niet in de plaats van ons meerjarenbeleidsplan, maar is een aanscherping van onze toekomstvisie op de bibliotheek. We focussen in de nota vooral op de mogelijkheden van digitalisering, waarbij we de fysieke bibliotheek niet uit het oog verliezen. Met deze Strategienota sluiten we aan op de nieuwe Bibliotheekwet die op 1 januari 2015 ingaat. Bij het schrijven van de nota doen we een beroep op externe deskundigheid en betrekken we bestuurders en beleidsmedewerkers van de gemeenten in ons verzorgingsgebied.
Klantgericht
De bibliotheek kent een brede klantengroep: jong - oud, man - vrouw, betalend - niet betalend, werkend – niet werkend, et cetera. Al onze klanten willen we zo goed mogelijk van dienst zijn. Dat doen we onder meer door onze openingstijden af te stemmen op de openingstijden van winkels. Om dit mogelijk te maken, maken we gebruik van ‘niet bemenste openingstijden’: de bibliotheek is op deze momenten wel open, maar de klant maakt gebruik van selfservice apparatuur. In de afgelopen twee jaar hebben we goede ervaringen opgedaan met dit systeem. Toch waarderen klanten persoonlijk contact met een bibliotheekmedewerker, bijvoorbeeld om vragen te stellen. Om onze klanten goed te bedienen, investeert de bibliotheek continu in haar front-office medewerkers. In 2013 volgden enkele medewerkers bijvoorbeeld de MBO opleiding voor bibliothecaris. Met onze inrichting proberen we onze klanten te verleiden, te inspireren en een prettig verblijf te bieden. In 2011 startten we daarom met een retailformule; in 2012 en 2013 rolden we deze formule steeds verder uit. Zo kregen medewerkers specifieke scholing voor hun veranderende functie. In 2014 blijven we aandacht geven aan dit thema. Ook gaan we het komende jaar klantenpanels samenstellen: we vragen een goede vertegenwoordiging van onze leden waar hun behoefte bij de bibliotheek ligt. Wat zij van ons verwachten, bijvoorbeeld ten aanzien van onze collectie, dienstverlening en digitalisering.
Dienstverlenend
Onze dienstverlening richt zich niet alleen op de individuele klant in de bibliotheek, maar ook op scholen voor basis- en voortgezet onderwijs. Onze structurele samenwerking met deze scholen zetten we ook in 2014 voort. Hiermee kunnen we het leesonderwijs verrijken, mediawijsheid bij
8
9
jongeren vergroten en informatiebronnen verbinden. We hebben de ambitie om de al bestaande samenwerking met scholen voor voortgezet onderwijs te intensiveren en tegelijk nieuwe scholen aan te trekken. Hierbij realiseren wij ons dat ook binnen het onderwijs de komende jaren minder financiële ruimte is. Voor het onderhouden van relaties met onderwijsinstellingen beschikken we sinds 2013 over een accountmanager. Deze medewerker brengt daarnaast de vraag naar dienstverlening in kaart. Om onze bibliotheek digitaal met scholen te verbinden, gebruiken we het systeem V@School. We streven er naar om in 2016 de helft van de basisscholen in ons verzorgingsgebied via dit systeem aan te sluiten. Leesbevordering is een voornaam onderdeel van de samenwerking met scholen. Tegelijk draagt deze samenwerking ook bij aan een hoger aantal jongeren dat de bibliotheek bezoekt. Vanuit ouderverenigingen van kindcentra krijgen we regelmatig vragen rond mediawijsheid. Lessen mediawijsheid bieden we daarom ook in 2014 aan op alle scholen. Binnen het voortgezet onderwijs vooral in de onderbouw.
De bibliotheek is een cultureel ondernemer. We willen ons culturele product bij een zo groot mogelijk publiek brengen. Dat doen we door samen te werken met onderwijsinstellingen, culturele en maatschappelijke instellingen en ondernemers. De laatste doelgroep benaderen we met specifieke programma’s. Bijvoorbeeld ‘Voordeel met je biebpas’, ‘Vrienden van de bibliotheek’, lezingen en gerichte marketingacties.
Interessant in dit kader is de realisatie van bibliotheken op scholen. We doen in enkele gevallen - zoals bij CBS De Parel in Hierden – een beroep op het stimuleringsfonds van de Rabobank om deze initiatieven financieel mogelijk te maken. De Rabobank staat positief tegenover dit initiatief.
Vanaf uiterlijk 1 april 2014 bieden we workshops aan op het gebied van sociale media en het gebruik van tablets en smartphones. Een landelijke werkgroep waarin de bibliotheek participeert, bereidt dit voor. Aan de hand van een menu bieden we diverse workshops op maat aan.
Onze uitleenfunctie is nog steeds de ‘cash cow’ van de Bibliotheek. Het behouden en binden van bestaande klanten is daarom een belangrijk aandachtspunt. We brengen onze activiteiten onder de aandacht van onze klanten via een digitale nieuwsbrief en een eigen programmagids. Met verschillende culturele instellingen, waaronder Cultuurkust, bieden we een cultuurprogramma.
Aandacht voor kwaliteit
Tegelijk krijgen bijvoorbeeld de lezingen die we organiseren in de toekomst een meer periodiek karakter. Waar mogelijk verbinden we lezingen met sponsoren.
Met twee onderzoeken willen we de kwaliteit van onze organisatie versterken. Zo voeren we in het eerste kwartaal van 2014 zelf een klanttevredenheidsonderzoek uit en vragen we een extern bureau voor het maken van een organisatiescan. De uitkomsten van het het KTO bepaalt mede de inhoud van de hierboven genoemde Strategienota. De organisatiescan inventariseert risico’s voor de organisatie en brengt vooral kansen in kaart. In de eerste helft van 2014 geven we daarnaast uitvoering aan de laatste verbeterpunten die in juni 2012 bij onze certificering naar voren kwamen. Scholing voor onze medewerkers moet er aan bijdragen dat de dienstverlening naar de klant nog beter vorm krijgt. We willen steeds vaker inspelen op de vraag van de klant. Ons retailconcept is daarbij een belangrijk aandachtspunt.
10
11
2 Organisatie Collectie
De collectie boeken van een bibliotheek vormt nog altijd het hart van de organisatie. Voor de meeste leden en klanten is onze boekencollectie ook nog altijd de belangrijkste reden voor een bezoek aan de bibliotheek. Wel zien we een groei in uitleningen van dvd’s en luisterboeken. Komend jaar voegen we eBooks aan de collectie toe. Voor de eBooks sluiten we ons aan bij plannen van de gezamenlijke bibliotheken. De regie ligt bij Bibliotheek.nl, met steun vanuit de grootste contractpartij voor bibliotheken en uitgevers en onze brancheorganisatie. Leden kunnen straks digitaal lenen met één landelijke lenerspas. Per 1 januari 2015, de ingangsdatum van de nieuwe Bibliotheekwet, moet het voor leden van de bibliotheek mogelijk zijn over een groot scala aan eBooks te beschikken. Via de website van de bibliotheek bestaat die mogelijkheid nu al voor een beperktere collectie.
Deze collectie bestaat in totaal uit 103.800 rechtenvrije eBooks en 2.500 rechtendragende eBooks. De rechtenvrije boeken zijn over het algemeen oudere titels; bij rechtendragend gaat het om (meer) actuele titels. Deze eBooks zijn beschikbaar in de vorm van streaming, app’s en downloads. Daarnaast zijn er muziek, een Krantenbank en Databanken beschikbaar. In 2014 willen we starten met het aanbieden van eLearning via de bibliotheek. Het provinciaal collectioneren, zoals we dat sinds 2013 kennen, leidt tot een kostenvoordeel van zo’n 10% op de media-uitgaven. Met name doordat we gezamenlijk inkopen. Ook muziek gaan we vaker digitaal aanbieden. We werken daarbij met wisselcollecties van de muziekafdeling van de Rijnbrink Groep. Vanwege het verdwijnen van de muziekschool in Harderwijk, overwegen we weer bladmuziek aan te bieden.
12
13
Digitale bibliotheek
Onze website is een succes. Leden en niet-leden gebruiken de website om onze catalogus te bekijken. Ook is het voor leden mogelijk via de website te reserveren. Daarnaast biedt de website informatie, bijvoorbeeld over actualiteiten via een widget van NOS.nl. Onze website functioneert in 2014 opnieuw als een volwaardige, digitale ‘vestiging’ van onze bibliotheek.
Openingstijden
Bibliotheek Noordwest Veluwe hanteert in 2014 voor al haar vestigingen dezelfde openingstijden. Hiervoor maken we gebruik van zogenoemde ‘onbemenste openingstijden’: tussen 10.00 uur en 13.30 bieden we in alle vestigingen selfservice aan. Onze medewerkers zijn op deze momenten beperkt inzetbaar voor vragen van klanten. In de middag bieden we full-service. Alle vestigingen kennen daarnaast één avondopenstelling: de vrijdagavond. Op zaterdag zijn we in alle vestigingen, met uitzondering van Elspeet, van 10.00 uur tot 15.00 uur geopend. De vestiging Elspeet is een uitzondering. In deze vestiging is uitsluitend op maandag, woensdag, donderdag en vrijdag tussen 15.00 uur en 17.00 uur een medewerker aanwezig. Van 9.00 uur tot 15.00 uur gaan we in deze vestiging uit van onbemenste openingstijden. Met name door de onbemenste openingstijden is het voor de bibliotheek belangrijk om goed te communiceren naar de klant. Op die manier kan de bibliotheek verwachtingen van haar klanten goed managen.
Marketing en communicatie
De bibliotheek stemt marketing en communicatie steeds beter op elkaar af. Hierdoor ontstaat een duidelijke, consistente, geloofwaardige en competitieve boodschap over onze producten en de organisatie. Binnen communicatie en marketing blijven we ons in 2014 richten op doelgroepenonderzoek, herkenbaarheid en het werven van sponsoren en samenwerkingspartners. Zo willen we voor onze marketingactiviteiten steeds vaker de samenwerking zoeken op regionaal en provinciaal niveau. Ook haken we jaarlijks aan bij landelijke publiciteitscampagnes zoals de Boekenweek en Nederland Leest. Deze campagnes geven we een eigen, lokale invulling.
Interne communicatie
De betrokkenheid, expertise en samenwerking van onze medewerkers bepalen het succes van de bibliotheek. Zij zijn als ambassadeurs het gezicht van de organisatie en essentieel voor het bereiken van onze (marketing)doelstellingen. Een goede interne communicatie is daarbij van belang. Hier gaat dan ook extra aandacht naar uit in 2014. Bijvoorbeeld door het gebruik van het intranet te optimaliseren.
Bijzondere activiteiten
Ermelo
In 2014 zijn er gemeenteraadsverkiezingen en verkiezingen voor het Europees Parlement. In de bibliotheek geven we dit op verschillende manieren aandacht. In Harderwijk biedt het maandelijkse Politiek Café - dat we in samenwerking met De Stentor organiseren – hiervoor een podium. In Putten en Ermelo bekijken we de mogelijkheden voor een soortgelijk initiatief. Daarnaast willen we rondom de verkiezingen programma’s ontwikkelen met de scholen voor voortgezet onderwijs.
Drielanden Harderwijk
De bibliotheek zoekt mogelijkheden om aan te sluiten op andere actuele thema’s. Op sportief gebied geven we in 2014 aandacht aan de Olympische Winterspelen en het WK voetbal. Ook viert het Koninkrijk der Nederlanden komend jaar haar 200-jarig bestaan. In de voorlichting hierover zoeken we samenwerking met Prodemos in Den Haag en ontvangen we in het voorjaar koningshuisdeskundige Dorine Hermans voor een lezing.
Ontwikkelingen op locatie De gemeente Ermelo wil De Dialoog verbouwen tot multifunctioneel centrum, met ruimte voor de bibliotheek. Omdat deze plannen nog niet concreet zijn, voeren we op onze huidige locatie in 2014 achterstallig onderhoud uit. In Ermelo huurt de Kunstuitleen ook in 2014 een deel van het pand. Het servicepunt in de wijk Drielanden in Harderwijk - dat mede mogelijk is gemaakt door een bijdrage uit het stimuleringsfonds van de Rabobank - willen we in 2014 open houden. We gaan ervan uit dat de Stichting voor Welzijn in Harderwijk (Zorgdat) de activiteiten van de SWO overneemt.
14
15
(Nieuwe) media
Platforms voor het gebruik van (nieuwe) media - zoals de eReader, iPad en gamekast - krijgen in 2014 een prominentere rol in de bibliotheek. Wij willen bijvoorbeeld voldoen aan de vraag naar eReaders. Daarnaast bieden we leden de mogelijkheid kennis te maken met de iPad. De gamekast zetten we opnieuw in vanwege het educatieve karakter en de positieve invloed van de kast op haar gebruikers. We blijven inzetten op het creëren van aantrekkelijke werkplekken bij de bibliotheek. Zo beschikt iedere vestiging over een WiFi-aansluiting.
Samenwerkingspartners
De Bibliotheek Noordwest Veluwe zoekt samenwerkingspartners zowel binnen als buiten de bibliotheeksector. Binnen onze sector versterken we zo onze producten, behalen we efficiencywinst en verbeteren we de dienstverlening. Op provinciaal niveau zijn we aangesloten bij de Samenwerkende Gelderse Bibliotheken (SGB) en de Rijnbrink Groep (voorheen Biblioservice Gelderland). Deze organisatie verzorgt lijndiensten tussen de bibliotheken. Ook zoeken we samenwerking buiten de eigen provinciegrens. We werken regelmatig samen met de FlevoMeer Bibliotheek en we zijn lid van de Vereniging Openbare Bibliotheken. Lokaal werken we onder meer samen om onze cultuurfunctie in te vullen. Bijvoorbeeld met Cultuurkust, de theaters binnen ons werkgebied, Stadsmuseum Harderwijk en Literaire Kring Apollo. Voor het verbeteren van onze dienstverlening werken we samen met ’s Heeren Loo, Inclusief Groep, Rabobank, Kunstuitleen Noordwest Veluwe, CJG, ROC Landstede en scholen voor basisonderwijs en voorgezet onderwijs.
VVV
In Bibliotheek Harderwijk vestigde zich op 1 april 2012 het agentschap van de VVV. Het gaat hier om een samenwerking met het Veluws Bureau voor Toerisme (VBT). Vrijwilligers bemensen het VVV-agentschap – met dezelfde openingstijden als de bibliotheek - zes dagen per week. Ook starten hier rondwandelingen door Harderwijk van Oudheidkundige vereniging Herderewich.
Scholing
Voor 2014 schreven we een scholingsplan voor onze medewerkers. Dit richt zich onder meer op retailvaardigheden, communicatie en projectmatig werken. Voor de teamleiders richten we ons ook op managementvaardigheden. Voor het werken op de scholen volgen verschillende medewerkers straks de opleiding voor leesconsulent. Bibliotheek Noordwest Veluwe heeft een gediplomeerd mediacoach in dienst. Deze mediacoach verzorgt trainingen over het gebruik van internet en nieuwe en sociale media aan de andere bibliotheekmedewerkers. Ook biedt ze trainingen aan externe partijen, zoals docenten in het onderwijs.
Tarieven
De tarieven voor onze producten passen we per 1 januari 2014 aan in overeenstemming met het prijsindexcijfer. Voor jongeren tot 18 jaar geldt contributievrijstelling. Ondanks de bezuinigingen willen wij deze vrijstelling behouden. Als gevolg hiervan blijven meer jongeren de bibliotheek bezoeken. We gaan onderzoeken of we een abonnement op maat kunnen invoeren. We hopen daarmee een gedifferentieerd tarief te kunnen hanteren.
Specifiek komt de samenwerking met de Inclusief Groep tot uiting in een programma voor het tegengaan van laaggeletterdheid.
16
17
3 Kernfuncties Bibliotheek Doelgroepen
Sinds 2005 werken de bibliotheken vanuit vijf kernfuncties. Alle activiteiten van bibliotheek Noordwest Veluwe moeten binnen deze functies passen. Vanuit de functie ‘Lezen & Literatuur’ willen we bijvoorbeeld het lezen bevorderen. De functie ‘Ontwikkeling & Educatie’ richt zich met name op het ondersteunen en faciliteren van onderwijsinstellingen. Vanuit ‘Kennis & Informatie’ is het onze taak om informatie en kennis beschikbaar te maken. Minder prioriteit krijgen de functies ‘Kunst & Cultuur’ – dat in het teken staat van kunsteducatie en ‘Ontmoeting & Debat’. Deze laatste functie zien wij als een middel om onze doelen te bereiken. Voor culturele activiteiten sluiten we vooral aan bij andere (culturele) organisaties. Voor het invullen van onze kernfuncties maken we een onderscheid tussen twee specifieke doelgroepen. Programma’s en projecten stemmen we af op jeugd en jongeren of volwassenen.
3.1 Jeugd en jongeren Onder jeugd verstaat de bibliotheek kinderen in de basisschoolleeftijd en daaronder. Jongeren zijn in de ogen van de bibliotheek scholieren voortgezet onderwijs tot en met 17 jaar.
Kernfunctie Lezen en Literatuur
Binnen deze kernfunctie vallen alle activiteiten en diensten die te maken hebben met lezen en leesbevordering. Het bevorderen van taalontwikkeling en leesplezier is een speerpunt in ons beleidsplan. Via diverse activiteiten geven we zowel aandacht aan actief lezen als aan voorlezen.
Nationale Voorleesdagen
Voorlezen aan kinderen is belangrijk. Het prikkelt de fantasie, ontwikkelt het taalgevoel en bezorgt hen veel plezier.
18
19
Speciaal voor baby’s, peuters en kleuters zijn er bijvoorbeeld De Nationale Voorleesdagen. Deze dagen hebben tot doel het voorlezen aan kinderen die zelf nog niet kunnen lezen, te bevorderen. Om het belang te onderstrepen, leest tijdens het Voorleesontbijt op 22 januari in iedere gemeente de burgemeester het Prentenboek van het Jaar voor. In de voorjaarsvakantie organiseren we Vrolijke Voorleesvoorstellingen voor onze jongste doelgroep.
Kinderboekenweek
Tijdens de Kinderboekenweek staat leesbevordering bij kinderen van 4 tot 12 jaar centraal. Gedurende één dag tijdens de Kinderboekenweek 2014 organiseren we een speciaal festival voor kinderen. Onder andere door hen in contact te brengen met kinderboekenschrijvers. Hierbij betrekken we ook andere (culturele) instellingen en ondernemers.
Boekstart
Voor de jongere kinderen organiseren we Boekstart - een project dat we uitvoeren in samenwerking met al onze gemeenten en het Centrum voor Jeugd en Gezin. We stimuleren ouders om al heel vroeg met voorlezen te beginnen. Zo bevorderen we het lezen op jonge leeftijd. Met Boekstart zoeken we in 2014 actiever de verbinding met kinderopvang. Door deze rol goed in te vullen, maakt de bibliotheek zich tot een onmisbare schakel in de doorlopende leeslijn én tot een belangrijke partner in het stimuleren van taalontwikkeling van baby’s en peuters. De bibliotheek geeft dit concreet invulling door het inrichten van leeshoeken en scholing van pedagogisch medewerkers.
Makkelijk Lezen Plein
Voor kinderen (vanaf 8 jaar) die moeite hebben met lezen, stelden we speciaal een gemakkelijk toegankelijke collectie samen: het Makkelijk Lezen Plein (MLP). Daarnaast organiseren we voor deze kinderen in samenwerking met oudervereniging Balans speciale bijeenkomsten gericht op leesbevordering.
Kernfunctie Ontwikkeling en Educatie
Een leven lang leren begint al vroeg. Lezen is een noodzakelijke voorwaarde om te kunnen leren. Onderzoek toont aan dat 15 procent van de vijftienjarigen – dit zijn ruim 30.000 jongeren – onvoldoende kan lezen om mee te komen in de samenleving. Het gebrek aan leesvaardigheden
20
veroorzaakt problemen voor de toekomst van deze jongeren. Zij starten hun carrière onvoldoende voorbereid en ze missen de basis voor duurzame participatie op de arbeidsmarkt. Vanuit de kernfunctie educatie en ontwikkeling biedt de bibliotheek in samenwerking met andere instellingen in 2014 de volgende activiteiten voor jeugd en jongeren aan: • • • • • • •
50+ Leest voor Groepsontvangsten voor de groepen 3 en 6 van het basisonderwijs Groepsontvangsten voor scholieren in de eerste klas van het voortgezet onderwijs Biebsearch voor middelbare scholieren Jonge Jury Nederland Leest schooleditie voor voortgezet onderwijs Activiteiten rondom Mediawijsheid
Netwerk leescoördinatoren
De bibliotheek is ook in 2014 voorzitter van het netwerk leescoördinatoren. Deze leescoördinatoren wisselen vanuit hun functies in het onderwijs kennis en ervaringen uit. Samen gaan ze op zoek naar kansen voor leesbevordering in het onderwijs. Daarnaast ontwikkelen de leescoördinatoren een doorlopende leeslijn.
VVE (Boekenpret)
In de gemeente Nunspeet voeren we in 2014 op alle zeventien basisscholen het leesbevorderingsprogramma Boekenpret uit. Als onderdeel van dit meerjarenprogramma leveren we wisselcollecties boeken aan de basisscholen, brengen kleuters een bezoek aan de bibliotheek en ontvangen alle 4-jarigen in de gemeente een leesboek.
Bibliotheek op School
Het project Bibliotheek op School richt zich op het primair onderwijs. Onze bibliotheek en de scholen werken structureel samen aan taalontwikkeling, leesbevordering en mediawijsheid van kinderen. De aanpak focust op het meetbaar verbeteren van kennis, vaardigheden en motivatie van basisschoolleerlingen (4-12 jaar) op het gebied van de thema’s lezen en mediawijsheid. Inmiddels werkt een aantal scholen al met deze formule. Bijvoorbeeld de Prinses Beatrixschool in Hulshorst, de Speulderbrinkschool in Speuld en de Goede Herderschool in Horst/Telgt. In 2014 willen we deze dienstverlening aan meer scholen in ons verzorgingsgebied aanbieden. In samenwerking met het onderwijs helpen we kinderen om zonder stagnatie alle kerndoelen van
21
het lezen te doorlopen. In overleg met het onderwijs ondersteunt de bibliotheek dit met activiteiten. Zo is er in iedere groep van de basisschool minimaal één moment aandacht voor leesbevordering.
3.2 Volwassenen
Doorlopende leeslijn
Het bevorderen van leesplezier is nog steeds een belangrijke taak van de bibliotheek. Om die taak goed te kunnen vervullen is een actuele, vraaggestuurde collectie van groot belang.
De bibliotheek biedt een doorlopende leeslijn, gericht op de leeftijdsgroep van 0 tot 18 jaar. Daartoe beschikt zij over een brede collectie jeugdboeken met achtergrondinformatie en digitale databanken zoals de Krantenbank. Daarnaast adviseren we het onderwijspersoneel over het gebruik van leesboeken binnen de dagelijkse onderwijspraktijk. Ook ondersteunen we scholieren bij hun leerproces met achtergrondmateriaal. Specifiek in de bibliotheek van Nunspeet uit zich dit in de aanwezigheid van een Jongeren Informatie Punt (JIP).
Mediawijsheid
Mediawijsheid staat voor ‘het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit waarmee burgers zich bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde wereld’. In 2014 bieden we diverse activiteiten aan om mediawijsheid bij jongeren te vergroten. Hiervoor kan gekozen worden voor een directe benadering of voor een benadering via ouders, opvoeders en leerkrachten. Op scholen bieden wij ook komend jaar lessen mediawijsheid aan.
Biebsearch
Kernfunctie Lezen en Literatuur
Leesbevordering is niet alleen het stimuleren van leesplezier, maar ook het verbreden van literaire interesses. Bijvoorbeeld door het inzetten van workshops of het faciliteren van ontmoetingen met auteurs. Daarnaast haken we ook in 2014 weer aan bij landelijke campagnes zoals: • Gedichtendag • Boekenweek • Maand van het Spannende Boek • NS-Publieksprijs • Nederland Leest
Boekenweek
Ter gelegenheid van de Boekenweek 2014 komt schrijfster Annejet van der Zijl voor een lezing naar Veluvine in Nunspeet. Tommy Wieringa brengt kort daarna een bezoek aan Putten. In april staat een lezing van Kees van Kooten in De Dialoog in Ermelo gepland. In Harderwijk organiseren we voor de tweede keer een Boekenfeest tijdens de Boekenweek - in samenwerking met Boekhandel Bruna en Literaire Kring Apollo.
Biebsearch is een samenwerking tussen de bibliotheek en een onderwijsinstelling. Leerlingen en docenten vinden betrouwbare informatie door het gebruik van een zoekmachine die in één zoekactie bibliotheekcatalogus, mediatheekcatalogus en verschillende digitale databanken doorzoekt. Ook in 2014 promoten we deze dienstverlening in het voortgezet onderwijs. Voor bestaande partnerscholen bouwen we de doorgaande leerlijn mediawijsheid verder uit. Deze leerlijn lichten we nader toe in een nog te verschijnen notitie over mediawijsheid.
22
23
Preventie laaggeletterdheid
De bibliotheek heeft speciale collecties voor mensen die minder taalvaardig zijn of een leesbeperking hebben. Deze collecties bevinden zich in het Taalpunt en het Aangepast Lezen. De volledige fysieke collectie is aanwezig in Nunspeet. De taalcursisten van Landstede komen daardoor sneller in contact met onze collectie. Voor cursisten die de Nederlandse taal leren, organiseren de bibliotheek en samenwerkingspartners in 2014 speciale informatiebijeenkomsten.
Bibliotheek Noordwest Veluwe dringt in 2014 ook samen met de Inclusief Groep in Nunspeet laaggeletterdheid terug. Om hier vorm aan te geven richtte Inclusief Groep een lokaal in. De bibliotheek stelt een collectie voor de doelgroep beschikbaar. Onze ambitie is om deze activiteiten bij succes uit te breiden in ons verzorgingsgebied.
Aangepast Lezen
De bibliotheek bezit een collectie media en leeshulpmiddelen - zoals grootletterboeken en daisyroms - waardoor mensen met een leeshandicap gebruik kunnen maken van de bibliotheek.
Kernfunctie Kennis en Informatie
Onze bibliotheek wil de drempel tot kennis zo laag mogelijk houden en burgers wegwijs maken in het overweldigende informatieaanbod. Bij ons kan iedereen binnenlopen met de meest uiteenlopende vragen. De medewerkers van de bibliotheek staan de vragenstellers te woord en helpen hen zo goed mogelijk op weg naar het gewenste antwoord. Naast hun deskundigheid maken onze medewerkers daarbij vanzelfsprekend gebruik van onze omvangrijke collectie. Door de provinciale en landelijke samenwerkingsverbanden is de collectie van Bibliotheek Noordwest Veluwe tegenwoordig veel breder dan enkele jaren terug. De ontwikkeling van een landelijke lenerspas en het ontstaan van een landelijke digitale catalogus breiden het aanbod komend jaar nog verder uit. Met de “Aanvraag”-knop in de eigen bibliotheekcatalogus bestellen klanten straks nog eenvoudiger media bij bibliotheken elders in het land. In de database G!ds verzamelt, ordent en ontsluit de bibliotheek de culturele en maatschappelijke informatie uit het eigen werkgebied. De gezamenlijke databases van de bibliotheken bieden op deze manier informatie over alle mogelijke landelijke, regionale en lokale organisaties; hun producten, diensten en evenementen.
Bibliotheek Thuis
Ook in 2014 brengen onze vrijwilligers media langs bij mensen die niet in staat zijn de bibliotheek te bezoeken. Dit geven we vorm in samenwerking met de Stichting Welzijn Ouderen en de Algemene Hulpdienst.
Leeskringen
Ons werkgebied kent een groot aantal leeskringen. De bibliotheek voorziet deze leeskringen komend jaar opnieuw van literatuur. Daarnaast maakt ook Bibliotheek Nijkerk tegen betaling gebruik van onze collectie voor haar leeskringen.
24
Kernfunctie Kunst en Cultuur
In overleg met culturele en maatschappelijke instellingen maken we een culturele programmering. We sluiten daarbij zoveel mogelijk aan bij lokale of landelijke acties. Door onze brede benadering van kunst en cultuur bekleedt de bibliotheek een centrale positie in het plaatselijke culturele leven. De openbare bibliotheek is van iedereen en fungeert als podium voor de cultuuruitingen van mensen met een verschillende culturele achtergrond. In onze collectie is bijvoorbeeld veel aandacht voor lokale en plaatselijke schrijvers en kunstenaars.
25
Kernfunctie Ontmoeting en Debat
Onze samenleving onderging de laatste decennia grote veranderingen. Vertrouwde sociale structuren stonden onder druk door een ingrijpend proces van individualisering. Of het nu gaat om integratie, sociale samenhang en burgerzin, of om een zeer menselijke behoefte aan contact: we kunnen niet zonder een plaats waar ontmoetingen tussen mensen en culturen plaatsvinden. Aan het bieden van een ontmoetingsplek ontleent de bibliotheek een deel van haar bestaansrecht. Alleen al het simpele feit dat bibliotheken openbare gebouwen zijn, creëert ontmoetingen. Daarnaast fungeren ontmoeting en debat als middel om andere doelen van de bibliotheek te bereiken. Zoals leesbevordering en educatie. Ontmoeting is zichtbaar in onze bibliotheken. Mensen komen er bij elkaar om een krant of tijdschrift te lezen, te luisteren naar muziek, de nieuwste media uit te proberen of om zomaar met elkaar te praten onder het genot van een kop koffie. In de bibliotheken in Elspeet, Harderwijk, Nunspeet en Putten ontstond daarom het idee voor een leescafé. De bibliotheken in Harderwijk en Putten beschikken daarnaast over een eigen podium waar we ook in 2014 voorstellingen geven. De ontmoetingsfunctie van onze bibliotheek is komend jaar zeer divers. Of een bezoeker nu op de hoogte wil blijven van wat er in zijn woonplaats te doen is, een politiek debat wil volgen, komt luisteren naar een interessante lezing of naar de nieuwste cd, de kwaliteit van een Blu-ray ervaart of gewoon een uurtje wegdroomt met een prachtig reisboek.
Jaaragenda 2014 Bibliotheek Noordwest Veluwe (voor zover bekend in december 2013) Januari
januari Stemperiode Jonge Jury (stemmen t/m eind febr. 2014) Januari Groepsbezoeken Januari Iedere woensdag voorlezen en knutselen - Harderwijk 5 jan Apollo’s Kamer - Harderwijk 8 jan Stentor Politiek Café – Harderwijk 18 jan Voorleeswedstrijd – Putten 22 jan Voorleeswedstrijd – Nunspeet/Elspeet, Ermelo 25 jan Voorleeswedstrijd - Harderwijk 22 jan – 1 feb Nationale Voorleesdagen 22 jan – 1 feb Alle dagen voorlezen in alle vestigingen 22 jan Nationaal Voorleesontbijt – alle vestigingen 28 jan Netwerkbijeenkomst Voorlezen – Ermelo 30 jan Gedichtendag – Harderwijk en Nunspeet 30 jan – 5 feb Poëzieweek
Februari
Februari Februari 4 feb 5 feb 13 feb 18 feb 19 t/m 22 feb 27 feb
26
Groepsbezoeken Iedere woensdag voorlezen en knutselen - Harderwijk Start nwe leeskringen – Harderwijk Stentor Politiek Café – Harderwijk Start nwe leeskringen – Nunspeet Start Kunstmenu Literair Groep 3-4 – Ermelo Vrolijke Voorleesvoorstellingen – alle vestigingen Literaire avond met Annejet van der Zijl – Nunspeet
27
Maart
Maart Groepsbezoeken Maart Iedere woensdag voorlezen en knutselen – Harderwijk 5 mrt Stentor Politiek Café - Harderwijk 5 mrt t/m 14 mei Stemperiode Kinderjury 2014 5 t/m 15 mrt Week van het Christelijk Boek 8 t/m 16 mrt Boekenweek thema: Reizen 9 mrt Apollo’s Kamer – Harderwijk 12 mrt Stentor Politiek Café (thema: Gemeenteraadsverkiezingen) 19 mrt Leesnetwerkbijeenkomst – Ermelo 27 mrt Literaire avond met Tommy Wieringa – Putten 30 mrt t/m 6 apr Autismeweek
April
April 2 apr 2 apr 5 apr 11 apr 17 apr 24 apr
Mei
Mei 7 mei 18 mei 24 mei 19 t/m 25 mei 30 mei
Juni
Juni Juni 3 jun 4 jun 18 jun 21 jun
28
Juli/augustus 5 t/m 19 jul 31 aug
September
September September September September 8 sept September
Boekverkoop – alle vestigingen (behalve Putten) Bekendmaking nominaties NS Publieksprijs Stemperiode Jonge Jury (stemmen t/m eind febr. 2015) Groepsbezoeken Instructielessen Biebsearch Cultuurdag Putten Wereld Alfabetiseringsdag Start Voorleesseizoen – Harderwijk
Oktober Iedere woensdag voorlezen en knutselen – Harderwijk Stentor Politiek Café – Harderwijk Informatietafel Autisme – Ermelo Ouderbijeenkomst BoekStart – Ermelo, Harderwijk, Nunspeet en Putten Inloopbijeenkomst Dyslexie – Ermelo Literaire avond met Kees van Kooten - Ermelo Historisch cabaret met Dorine Hermans – Nunspeet Iedere woensdag voorlezen en knutselen – Harderwijk Stentor Politiek Café – Harderwijk Apollo’s Kamer – Harderwijk Voorstelling en boekpresentatie ‘Schaap 507’ – Harderwijk Week van het Luisterboek Avond van het Spannende Boek
Oktober Iedere woensdag voorlezen en knutselen – Harderwijk Oktober Maand van de Geschiedenis Oktober Groepsbezoeken Oktober Cultuurmanifestatie Nunspeet 1 t/m 12 okt Kinderboekenweek thema: Feest 1-2 okt Herdenking Razzia in Putten (70 jaar geleden) 31 okt Inloopbijeenkomst Dyslexie – Nunspeet Oktober Bekendmaking NS Publieksprijs
November
November November November November November
December Iedere woensdag voorlezen en knutselen – Harderwijk Maand van het Spannende Boek DNA-kettinkjes maken – Ermelo Stentor Politiek Café – Harderwijk Bekendmaking winnaar Ned. Kinderjury 2014 Fête de la Musique – Ermelo
December 3 dec December
Iedere woensdag voorlezen en knutselen – Harderwijk Groepsbezoeken Nederland Leest ‘Een vlucht regelwulpen’ van Maarten ’t Hart Boekverkoop – alle vestigingen (behalve Putten) Week van de Mediawijsheid Iedere woensdag voorlezen en knutselen – Harderwijk Voorlezen met Piet – Harderwijk Kerstactiviteiten
29
Bibliotheek Noordwest Veluwe • Academiestraat 5 • 3841 ES Harderwijk • T 085-273 35 75
[email protected] • www.bibliotheeknoordwestveluwe.nl
