Het wielerlandschap in België;

Het wielerlandschap in België; een onderzoek naar de organisatorische facetten van een wielerwedstrijd met nadruk op de veiligheid. Een evaluatie van de wielerwedstrijd Kuurne-Brussel-Kuurne

Magali Kimpe

Eindwerk tot het bekomen van de graad van Bachelor in de Maatschappelijke Veiligheid ACADEMIEJAAR 2008-2009 KATHO DEPARTEMENT IPSOC

Inhoud

1

INLEIDING ........................................................................................................................................... 4

1.1

SITUERING ........................................................................................................................................... 4

1.2

PROBLEEMSTELLING .............................................................................................................................. 5

1.3

OPBOUW VAN HET EINDWERK ................................................................................................................. 6

1.4

DANKWOORD....................................................................................................................................... 7

2

DE WIELERSPORT: EEN ZICHT OP HET

2.1

VROEGER EN NU ................................................................... 8

DE GROEIENDE POPULARITEIT VAN DE WIELERSPORT: EEN KORTE

HISTORIEK.................................................. 8

2.1.1

Geschiedenis fiets ........................................................................................................................ 8

2.1.2

Geschiedenis wielersport ............................................................................................................ 9

2.2

DE WIELERSPORT VANDAAG .................................................................................................................... 9

2.2.1

Definitie ....................................................................................................................................... 9

2.2.2

Wielerwedstrijden in verschillende maten en vormen ............................................................. 10

2.2.2.1 2.2.2.1.1 2.2.2.1.2 2.2.2.2

2.2.3 3

De verschillende sportdisciplines ..................................................................................................... 10 Wedstrijdvormen op de weg ....................................................................................................... 10 Overige wielerdisciplines ............................................................................................................. 12 Andere categoriale opdelingen ........................................................................................................ 13

Conclusie.................................................................................................................................... 13 EEN BEKNOPT ORGANISATORISCH DRAAIBOEK: EEN TOEPASSING OP KUURNE-BRUSSEL-KUURNE . 14

3.1

HET WIELEREVENEMENT KUURNE-BRUSSEL-KUURNE ................................................................................. 14

3.1.1

De organisatie ............................................................................................................................ 14

3.1.2

Het profiel .................................................................................................................................. 14

3.1.3

De randactiviteiten .................................................................................................................... 15

3.2

HET ALGEMEEN ORGANISATORISCH PROCES .............................................................................................. 15

3.2.1

Voorbereidingen eigen aan het wedstrijdgebeuren .................................................................. 16

3.2.1.1

Extrasportieve luik ............................................................................................................................ 16

3.2.1.1.1

Internationale omkadering .......................................................................................................... 16

3.2.1.1.2

Nationale omkadering ................................................................................................................. 18

3.2.1.2

Sportieve luik .................................................................................................................................... 20

3.2.1.2.1

Het parcours ................................................................................................................................ 20

3.2.1.2.2

Wedstrijdpartners ....................................................................................................................... 34

3.2.1.2.3

Communicatie ............................................................................................................................. 37

3.2.2

Voorbereidingen buiten het sportief gebeuren ........................................................................ 40

3.2.2.1.1 3.2.2.2

4 4.1

Wijzigende verkeerssituatie ........................................................................................................ 40 Druk luchtruim ................................................................................................................................. 41

VEILIGHEIDSANALYSE: EEN EVALUEREND EN AANBEVELEND KADER ................................................ 42 PUBLIEKSMANAGEMENT ....................................................................................................................... 43

4.1.1

Publieksprofiel ........................................................................................................................... 43

4.1.2

Opvangfaciliteiten ..................................................................................................................... 44

4.1.3

Personeel ................................................................................................................................... 46

4.1.4 4.2

Aanbevelend kader .................................................................................................................... 46 MOBILITEITSMANAGEMENT .................................................................................................................. 46

4.2.1

Vervoersmogelijkheden ............................................................................................................. 47

4.2.2

Mobiliteitsbeleid ........................................................................................................................ 48

4.2.3

Personeel ................................................................................................................................... 48

4.2.4

Aanbevelend kader .................................................................................................................... 48

4.3 4.3.1

INCIDENTENMANAGEMENT ................................................................................................................... 49 Aanbevelend kader .................................................................................................................... 49

5

BESLUIT ............................................................................................................................................ 51

6

BIBLIOGRAFIE ................................................................................................................................... 53

6.1

BOEKEN ............................................................................................................................................ 53

6.2

TIJDSCHRIFTEN ................................................................................................................................... 53

6.3

RAPPORTEN ....................................................................................................................................... 53

6.4

WETTEKSTEN ..................................................................................................................................... 54

6.5

ARTIKELS ........................................................................................................................................... 54

6.6

INTERNETBRONNEN ............................................................................................................................. 54

6.7

INTERVIEWS ....................................................................................................................................... 55

7

BIJLAGEN .......................................................................................................................................... 56

7.1

BIJLAGE 1: INTERVIEWMODEL VAN LOKALE EN FEDERALE POLITIE .................................................................. 56

7.2

BIJLAGE 4: CHECKLIST NAAR SPORTIEVE- EN VEILIGHEIDSSTANDAARDEN ......................................................... 61

7.3

BIJLAGE 5: VOORBEELD VAN EEN VOLGBEWIJS........................................................................................... 66

7.4

BIJLAGE 6: MOBILITEITSPLAN ................................................................................................................. 67

4

Het wielerlandschap in Belgie; Een onderzoek naar de organisatorische facetten van een wedstrijd

1 Inleiding 1.1

Situering

Pittige beklimmingen, geduchte kasseistroken, gezwinde afdalingen en snedige cols

schetsen

het

unieke

portret

van

de

hedendaagse

wielersport.

Zenuwslopende wedstrijdpassages worden tegen het decor van pittoreske dorpjes en adembenemende panorama’s betwist, een kenmerkend samenspel die zich doorheen de jaren manifesteerde in een groeiende publieke interesse. Op heden maken het recreatieve en/of competitieve aspect van het wielrennen actief deel uit van het leven van miljoenen mensen. Van een wielerheld als Tom

Boonen

naar

een

achtjarig

beginnerstalent

of

het

ontspannend

weekendritje van een bejaard echtpaar; de wielersport is niet langer weg te denken uit de leefwereld van de eenentwintigste eeuw. Hoofdkoppen als ‘Bettini moet opgeven na zware val, heupbreuk Dockx1’ of ‘Zestien gewonden bij motorincident tijdens Parijs-Roubaix2’ belichten evenwel de schaduwzijde van het sportfenomeen. Profilerende eigenschappen als het publiekelijk wedstrijdterrein en de mobiele wedstrijdkern funderen het risicovol en gecompliceerd karakter van de sportdiscipline. Een veeleisend natuurlijk kader die zich naar termen van toezicht moeilijk laat bedwingen. De onafwendbare relatie van sportief succes tegen de achtergrond van een risicovol wedstrijdkader fundeert nu net de grondstelling van dit werkstuk. De moeizame balans sportiviteit-veiligheid wordt vanuit een integraal perspectief benaderd ter uitvoering van een gegronde analyse en onderzoek van het sporfenomeen. Een algemeen literaire ontleding van bestaande regel –en wetgeving stuurt het onderzoek in de richting van een evaluerende toets van het praktijkmodel ‘Kuurne-Brussel-Kuurne’.

Een

noodzakelijke

verenging

die

vanuit

de

verdiepende stage-ervaring werd gestuurd door mijn participerende rol binnen het politionele luik van de wielerwedstrijd.

1

INTERNETREDACTIE, ‘Bettini moet opgeven na zware val, heupbreuk Dockx’, internet, HLN Online, 2008, (http://www.hln.be/hln/nl/952/Wielrennen/article/detail/191126/2008/03/02/Bettini-moet-opgeven-na-zwareval-heupbreuk-Dockx.dhtml). : valpartij Kuurne-Brussel-Kuurne 2008.

2

INTERNETREDACTIE, ‘Zestien gewonden bij motorincident tijdens Parijs-Roubaix’, internet, GVA Online, 2009, ( http://www.gva.be/nieuws/buitenland/zestien-gewonden-bijmotorincident-tijdens-parijs-roubaix.aspx).

5


1.2

Probleemstelling

De wielersport speelt op heden een actieve rol in het maatschappelijk leven van miljoenen mensen. Alleen in België al werd een participatiegraad van 31% opgemeten, een opmerkelijk topniveau in de kolom van sportbeoefening3. Met op de achtergrond de ingrijpende veranderingen op mondiaal en sociaalmaatschappelijk niveau, lijkt deze trend zich in de toekomst verder te zetten4. Literair onderzoek naar de ontplooiing en inhoud van het wedstrijdfenomeen blijft evenwel op een laag pitje hangen. Naast de belichtende wet –en regelgeving van wielerinstanties en overheden, blijft het onderwerp van de wielersport vrij onaangeraakt. Een opmerkelijke vaststelling die, in het licht van het veelzijdig bestudeerde voetbalfenomeen, een leemte nalaat in het organisatorisch proces van wielerwedstrijden. Als Bachelor in de Maatschappelijke Veiligheid onderhouden we een nauwe band met het werkterrein van de evenementensector. Nieuwe uitdagingen als het

onaangeraakte

literair

domein

van

de

wielersport

verruimen

het

onderzoeksgebied en belichten ongekende veiligheidsterreinen. De gestelde uitdaging vult zich in deze bachelorproef in via het tweeledig onderzoek

naar

de

organisatorische

–en

veiligheidsfacetten

van

de

wielerwedstrijd Kuurne-Brussel-Kuurne. De eerste hoofdstelling ‘Hoe organiseert een wielerwedstrijd zich?’ slaat de brug tussen het algemeen theorethische basiskader van bestaande wet –en regelgeving en de praktische wedstrijdcontext van KBK. Het specifieke wielermodel evalueert zich binnen de toonaangevende contouren van het algemeen wielerbeleid, een essentiële schakel in het navolgend onderzoek van het veiligheidsprofiel. Het tweede luik van het onderzoek vertaalt zich immers in de stelling ‘Welke veiligheidsrisico’s bijzonder

tekenen

expliciete

het

evenement

onderzoeksvraag,

die

Kuurne-Brussel-Kuurne?’. door

bovenstaand

Een

analyse-

onderzoek echter ook een licht werpt op kaderend veiligheidsdomein van het Belgisch wielerlandschap.

3

4

DOIC, ‘Meest beoefende sporten in België’, internet, (http://www.statbel.fgov.be/figures/d34_nl.asp#3). HINAULT, B., ‘Basisboek wielrennen’, Trion, 1988, 160 pagina’s.

Statistics

Belgium,

2000,

6


1.3

Opbouw van het eindwerk

Vanuit het overkoepeld theorethisch kader fundeert zich het praktijkgericht onderzoek

naar

de

organisatorische

facetten

van

een

wedstrijd.

Het

toepassingsmodel van de wielerwedstrijd ‘Kuurne-Brussel-Kuurne’ verstrekt hierbij de evaluerende basis van waaruit het onderzoek wordt aangevat. Het werkstuk wordt aangevat met een algemeen schetstende weergave van de sportdiscipline. Een beknopte historie in navolging van een uiteenzettende terreinstudie geven gestalte aan de inleidende paragraaf van de verhandeling. De eerstvolgende paragraaf beslaat het aanvangend toetsend onderzoek; een uit wet –en regelgeving gegrond theorethisch kader toetst zich aan het praktisch

concept

van

Wedstrijdelementen

als

betrokken

worden

actoren

het

de

wielerwedstrijd

administratief vanuit

het

‘Kuurne-Brussel-Kuurne’.

en sportief

initiërend

parcours

kader

en

de

benaderd

en

gedefinieerd. Het onderzoek specifieert zich in een volgend hoofdstuk naar het domein van de maatschappelijke veiligheid. Een losgekoppelde veiligheidsanalyse legt het organisatorisch proces open voor de principes van crowd management en crowd control. Een evaluerende toets trekt het veiligheidsvraagstuk naar zich toe en fundeert een daaropvolgend aanbevelend kader. Het afsluitend hoofdstuk beslaat het concluderende besluit, nadrukkelijk gestuurd vanuit het vooropgestelde veiligheidsvraagstuk.

7


1.4

Dankwoord

Het praktijkgericht concept van deze bachelorproef vorderde een omvangrijk extern samenwerkingsverband met allerhande actoren. De eigen sportieve interesse en kennis bleek immers ondermaats in de analyse van het organisatorisch proces. In eerste instantie zou ik bij deze graag mijn stageplaats ‘PZ Vlas’ een dankwoord verlenen, dit met specifieke aandacht voor hoofdinspecteur Marc Adams. Hun praktische ervaring en externe contacten leverden de eerste stappen in het onderzoeksproces van dit werkstuk. Vervolgens zou ik tevens de organiserende wielerclub ‘Sportingclub Kuurne’ willen bedanken voor de praktische informatiewissel. De samenwerking met commissaris Geert Penez, voorzitter Jos Callens en secretaris Filip Verhelst liep bijzonder vlot en luchtig, een positieve ervaring die me bijzonder veel kennis bijbracht. Ook bedank ik graag andere dienstverlenende actoren als csd-medewerker Devid

Camerlinck,

Wielercommissaris

Gilbert

Prinzie

en

alle

volgende

assisterende diensten als de lokale politie, de pers, het rode kruis,… Een laatste dankwoord richt ik tot slot naar mijn bachelorproefbegeleidster, Evelien De Pauw, die me accuraat en professioneel coachte doorheen de tijdslijn van dit onderzoek. Bovendien dank ik graag ook mijn ouders en vrienden voor hun onmisbare steun en houvast.

8


2

De

wielersport:

een

zicht

op

het

vroeger en nu 2.1

De groeiende populariteit van de wielersport: een korte historiek

De ontzettend populaire Griekse ‘brood en spelen’ leveren het fundamenteel historisch

bewijs

van

sport

als

essentieel

krachtmetinginstrument

ter

5

erkenning en profilering van de mens . Sportief talent en/of instrumentele bekwaamheid bieden reeds eeuwenlang een onbetwistbare basis in de strijd om naam en faam. Met de ontdekking van het mobiel instrument ‘de fiets’ werd het strijdterrein eeuwen later nogmaals uitgebreid. Eenmaal de kunst van het fietsen rijk6, bood zich een stapsgewijze ontwikkeling van de wielersport aan. Een nieuwe competitievorm was geboren, een nieuwe strijd diende zich aan. 2.1.1 Geschiedenis fiets De eerste bestuurbare fiets ‘de draisine’ vond zijn oorsprong in 1816-1817, onder constructie van de Duitser Carl Ludwig Friedrich Christian, Freiherr Drais von

Sauerbronn.

De

uitbreidende

stuurconstructie

maakte

de

fiets

7

praktijkgeschikt, wat hem de eretitel ‘vader van de fiets’ opleverde . Dit basismodel was de aanloop voor een reeks opeenvolgende technische verbeteringen, waarbij modellen als de vélocipide, michauline en de Rover elkaar in razendsnel tempo opvolgden. Het in 1887 vervaardigde Roverontwerp vormde de uiteindelijke aanzet voor het, tot op vandaag, bestaande fietsmodel8.

5

MARESCH, W., ‘Wielersport: historie, training, verzorging, voeding en materiaal.’, Elmar B.V., 1997, p.9.

6

Ibidem 5

7

ZORN, H., ‘Wielersport: historie, materiaal, training, techniek en tactiek.’, Elmar B.V., 1983, p. 19-21.

8

MARESCH, W., ‘Wielersport: historie, training, verzorging, voeding en materiaal.’, Elmar B.V., 1997, p. 9-14.

9


2.1.2 Geschiedenis wielersport Het wedstrijdelement is reeds 150 jaar permanent aanwezig in de wielersport, waarbij het startschot in 1818 werd gegeven met een draisinewedstrijd in het Parijse Jardin du Luxembourg9. Tien jaar later waagden een aantal dapperen zich aan een geregistreerde wedstrijd, op een 38 kilometer uitgesterkt parcours tussen Beaune en Dijon. De prehistorie van het wielrennen werd in 1830 uiteindelijk besloten met een wedstrijd in München waarbij zo’n 30 renners de afstand tussen Karolingerplatz en Nymphenburg overbrugden. Wielerwedstrijden kregen echter pas bij ingang van 1865 een officiële status toebedeeld, waarbij een evenement in het Franse Amiens de vereiste erkenning verwierf. Stapsgewijs kwamen de baan –en wegwedstrijden van de grond met de groei van klassiekers als Parijs-Roubaix, Milan San Remo, Giro d’Italia en de Tour de France. De opmars van de fiets en de wielersport was in gang gezet en bleek niet langer te stuiten10.

2.2

De wielersport vandaag

2.2.1 Definitie De wielerdiscipline wordt algemeen onderscheiden van overigens bestaande sportgebieden door zijn noodzakelijke exploitatie van de instrumentele racefiets.

Deze

algemeen

stellende

conditie

omsluit

hierbij

zowel

het

recreatieve aspect van het wielertoerisme als het competitieve karakter van de wielerwedstrijden. Net dit laatste sportieve luik wordt ter behandeling voorgelegd

in

dit

werkstuk,

met

een

wettelijke

begripsbepaling

als

fundamenteel uitgangspunt: ‘ Georganiseerde wielermanifestaties op de weg, in het veld of op de piste met een uitsluitend competitief karakter, waaraan uitsluitend wielrenners mogen deelnemen.11’

9

ZORN, H., ‘Wielersport: historie, materiaal, training, techniek en tactiek.’, Elmar B.V., 1983, p.32.

10

MARESCH, W., ‘Wielersport: historie, training, verzorging, voeding en materiaal.’, Elmar B.V., 1997, p.15-17.

11

Art. 1 van Ministerieel besluit tot bepaling van de procedure en de voorwaarden voor de erkenning als opleidingsinstantie voor jongeren in de wielersport en/of als wedstrijdinstantie voor de organisatie van wielerwedstrijden en wielerproeven, B.S., 8 september 2000.

10


2.2.2 Wielerwedstrijden in verschillende maten en vormen 2.2.2.1

De verschillende sportdisciplines

De hoog recreatieve waarde van de eerste prehistorische wielerwedstrijden ruimde

snel

plaats

voor

een

sterk

competitief

karakter.

Een

nieuwe

sportdiscipline bood zich aan, en hoewel de ontplooiing aanvankelijk vrij langzaam verliep, is het wielrennen vandaag uitgegroeid tot een uiterst geliefd volksvertier. Een tendens die tot vandaag voortleeft in het overkoepelend geheel van gediversieerde wielerdisciplines. 2.2.2.1.1

Wedstrijdvormen op de weg

De oorspronkelijke, naoorlogse wegwedstrijden stelden het menselijk talent danig op de proef met monsterlijk uitgebreide wedstrijdtrajecten van 300 tot 500 kilometer. Deze uitputtingsslagen werden echter bij aanvang van de twintigste eeuw teruggebracht naar de tot op vandaag bestaande eendaagse of meerdaagse rit-in-lijnwedstrijden en de individuele –of ploegentijdritten. 12 Een eenduidige classificatie, gestuurd vanuit het UCI, biedt een broodnodige leidraad tot rangschikking en plaatsing van het uitgebreide scala van allerhande wegwedstrijden13. Tweevoudige classificatienummers kaderen zich binnen volgend principieel systeem: -

Het stamnummer maakt een opdeling naar duur: eendagswedstrijden worden aangeduid met het nummer 1, meerdaagse wedstrijden met het nummer 2.

-

De daaropvolgende indeling wordt gebaseerd op status, gevormd door de moeilijkheidsgraad, het deelnemersveld, historiek, profiel… : o Buiten categorie of de veelbesproken klassiekers: eendaagse wedstrijden met een rijk historisch verleden als Ronde van Vlaanderen, Parijs-Roubaix, Luik-Bastenaken-Luik, Milaan-San Remo, …14 o Categorie 1: niveauverheven wedstrijden als Kuurne-Brussel-Kuurne o Categorie 2 en 3: wielerwedstrijden van een lager sportief niveau, respectievelijk grenzend aan de normen van professionaliteit en amateurisme.15

12

MARESCH, W., ‘Wielersport: historie, training, verzorging, voeding en materiaal.’, Elmar B.V., 1997, p 98-106.

13

ZORN, H., ‘Wielersport: historie, materiaal, training, techniek en tactiek.’, Elmar B.V., 1983, p.155-156.

14

UCI, ‘The institutional framework for organisation.’, internet, Road races organiser’s guide, chapter 2, 2009, p.32, (http://www.uci.ch/templates/UCI/UCI2/layout.asp?MenuId=MTk3OA).

11


Klassementscirculaties

structureren

zich

op

basis

van

de

kwalitatieve,

16

financiële, menselijke en materiële wedstrijdcapaciteiten . De exclusieve kalenderpositie

van

de

wedstrijd

KBK,

zich

kaderend

binnen

het

openingsweekend van de wegdiscipline, werkt alreeds een breed deelnemers – en toeschouwerveld in de hand en weerhoudt de organisatie bijgevolg van een overstapverzoek naar de HC-klasse of buiten-categorie17. Rit-in-lijnwedstrijden Het gangbaar wedstrijdprofiel sleept zich voort vanuit de prehistorische achtergrond: een vooraf opgetekende afstand wordt vanuit een gelijktijdige groepsstart zo snel mogelijk overbrugd, met de finish als eindbestemming18. Deze eendaagse of meerdaagse wedstrijden worden gestuurd vanuit de principes

van

een

stad-tot-stad-

,

lokale

ronden-,

kermis-

of

19

criteriumwedstrijd . Tijdritten Definitiegewijs

profileren

dergelijke

wedstrijdtrajecten

zich

door

hun

tijdsgebonden aspect, dit in tegenstelling tot bovenstaand wedstrijdfenomeen. Een vooraf uitgestippeld parcours dient in individueel –of groepsverband te worden afgewerkt, met de vlotst opgemeten tijd als bepalende factor20. Etappewedstrijden Het allrounderkarakter van deze wedstrijden stelt zich in de combinatie van alle reeds geschetste wegdisciplines. Tijdritten en rit-in-lijnwedstrijden worden in harmonie verenigd in een afwisselend en adembenemend meerdaags wedstrijdtraject. Deze op internationaal niveau sterk gewaardeerde discipline wordt gedomineerd door wedstrijden als ‘Tour de France’, ‘Giro d’Italia’, ‘Vuelta d’Espagna’,…. 21

15

UCI, ‘The institutional framework for organisation’, internet, Road races organiser’s guide, chapter 2, 2009, p. 32, (http://www.uci.ch/templates/UCI/UCI2/layout.asp?MenuId=MTk3OA).

16

Ibidem 15

17

Overkoepelend interview met de organisatie van Kuurne-Brussel-Kuurne op 30.04.2009 en 08.05.2009

18

KBWB, ‘Wegdiscipline: intro’, internet, geraadpleegd (http://www.belgiancycling.be/Disciplines/Weg/tabid/68/Default.aspx).

op

2009-02-22,

19

THOMAS, S. & SEARLE, B. & SMITH, D., ‘Wielrennen’, Zuid Boekproducties, 1998, p.22.

20


21

op

2009-02-22,

MARESCH, W., ‘Wielersport: historie, training, verzorging, voeding en materiaal.’, Elmar B.V., 1997,p. 105.

12


2.2.2.1.2

Overige wielerdisciplines

Pistewedstrijden De 19de eeuwse dominerende baandiscipline is op heden van de voorgrond verdwenen onder invloed van de toegenomen infrastructurele en mobiele standaarden. De pistegebonden sprint –en uithoudingsnummers kennen ondanks hun spectaculair en afwisselend karakter een terugslag, dit evenwel met uitzondering van de populaire Zesdaagsen. Een uitgelijnde benadering ter herstel van het oorspronkelijk imago moet de populariteit terug de hoogte in jagen22. Veldrijden en Mountainbike De relatief jonge wielertak van het cyclocrossen en mountainbiken profileert zich

door

zijn

hindernis

–en

tijdsgebonden

wedstrijdtraject.

Het

adembenemende wielerdecor van velden, zandwegen, bossen, verharde wegen,… werkt streng in op de souplesse en uithouding van deelnemers23, een slopende krachtmeting die op niveau van vermaak sterk gesmaakt wordt door het ruime publiek. Andere -

Biketrail: technische sport waarbij obstakels als rivieren, boomwortels, rotsen, … in beperkte tijd en zonder strafpunten dienen overbrugd te worden.

-

BMX: een uit Amerika overgewaaide discipline die wielrenners over een speciaal aangelegd zandparcours voert24.

-

Cyclobal: indoor wielersport waarbij net zoals bij voetbal door twee ploegen naar een doel wordt gepeeld25.

-

Kunstwielrennen: de hoogtechnische discipline waarbij geselecteerde oefeningen in een tijdspanne van 6 minuten worden voorgesteld aan een puntenquoterende jury

22

26

.

ZORN, H., ‘Wielersport: historie, materiaal, training, techniek en tactiek.’, Elmar B.V., 1983, p. 177-206.

23


op

2009-02-22,

24


op

2009-02-22,

25

Wikipedia, ‘Cyclobal’, internet, (http://nl.wikipedia.org/wiki/Cyclobal).

26


Wikimedia

Foundation, op

2009,

2009-04-21,


2.2.2.2

13

Andere categoriale opdelingen

Het competitieve aspect van de wielersport ontplooit zich naar statutair protocol vanaf achtjarige leeftijd, onder het kenmerkende profiel van de wielerproeven. Het exclusief lerend en niet-uitsluitend competitief karakter houdt zich aan tot de elfjarige leeftijd, een eerste groep van leerlingwielrenners afbakenend. De daaropvolgende categorisatie van aspiranten, nieuwelingen, junioren, beloften en elite tekent zich af in een klassegebonden reglementering

naar

opleiding,

wedstrijdfrequentie,

wedstrijdprofiel,…

Daaropvolgend specificeren deze categorieën zich ten slotte ook naar geslacht27. 2.2.3 Conclusie De combinatie van een breed discipline –en perspectieveld fascineert de hedendaagse

sportliefhebber.

De

heerlijke,

slopende,

enerverende,

fantastische maar loodzware sport loodst traditie binnen in het kader van de hedendaagse technologische moderniteit. Het sportief amusementsaspect vergt echter een wereld van organisatie en voorbereiding, een vaag concept die in het volgend onderzoek stapsgewijs wordt belicht.

27

Art. 3 van Ministerieel besluit tot bepaling van de procedure en de voorwaarden voor de erkenning als opleidingsinstantie voor jongeren in de wielersport en/of als wedstrijdinstantie voor de organisatie van wielerwedstrijden en wielerproeven, B.S., 8 september 2000.

14


3 Een beknopt organisatorisch draaiboek: een

toepassing

op

Kuurne-Brussel-

Kuurne 3.1

Het wielerevenement Kuurne-Brussel-Kuurne

3.1.1 De organisatie De

wielerwedstrijd

Kuurne-Brussel-Kuurne

organiseert

zich

vanuit

de

gelicentieerde vzw Koninklijke Sportingclub Kuurne. De liefde voor de wielersport bracht de vereniging in 1931 samen28, zich richtend op deze ene grote wedstrijd. Vandaag ligt het accent nog steeds op KBK, al draagt de organisatie ondertussen ook bij aan een zestal jeugdwedstrijden, zich meestal afspelend binnen de omstandigheden van een (wijk)kermis29. 3.1.2 Het profiel In navolging van de keurig afgewerkte buitenlandse stages en trainingen, dient het nieuw wegseizoen zich aan bij het ontluiken van het lenteseizoen. Een druk bedoend openingsweekend ontsluit zich onder de sterk geliefde wielerwedstrijden

‘Omloop

van

het

volk’

en

‘Kuurne-Brussel-Kuurne’,

respectievelijk geclassificeerd onder de UCI-normering van de HC –en 1.1klasse30. De 62ste editie van de KBK-wedstrijd dient zich dit jaar, onder brede publieksbelangstelling, aan op 1 maart 2009. Een sterk deelnemersveld van 194 eliterenners, samengesteld uit het aanbod van ProTour -, professioneel continentale -, en continentale ploegen31, meldt zich aan in de strijd om het goud. Een kamp die wordt beslecht langs het 193 kilometer gespreide parcours, specifiek uitgewerkt in een stad-tot-stadrit van 173 kilometer en twee plaatselijke omlopen van 10 kilometer. Beklimmingen als de Edelare, La

28

UCI. (2009). The organiser. Internet, Road races organiser’s guide, chapter 1, pp. 20, (http://www.uci.ch/templates/UCI/UCI2/layout.asp?MenuId=MTk3OA).

29


30

Link met het hoofdstuk 2.2.2.1.1: wedstrijdvormen op de weg

31

Kon. Sportingclub Kuurne. Promotieboek, pp. 5.

(2009).

Kuurne

Brussel

Kuurne

–

Wedstrijdreglement.

15


Houppe, de Kanarieberg, de Kruisberg, de Oude Kwaremont, de Knokteberg en het vossenhol verzorgen het unieke en portretterend wedstrijdverhaal32. 3.1.3 De randactiviteiten Kuurnse leieomloop De interclubwedstrijd ‘Kuurnse leieomloop’ voor Juniores definieert zich in een satellietgevestigde rol, een sterk ingeburgerd sportprogramma ter afwachting van de elitaire beroepswedstrijd. De inmiddels tiende editie beslaat een 96 kilometer uitgebreid parcours, wederom opgedeeld in een 77 kilometer stadtot-stadonderdeel en 2 lokale ronden van 6,5 kilometer. Paardenrennen De site van de Kuurne renbaan biedt op 1 maart 2009 onderdak aan een uniek samenspel

van

wieler

–en

paardensport.

Naast

de

facilitaire

startinfrastructuur, biedt de accommodatie ook toegang aan een zevenvoudig drafkoersenkamp.

3.2

Het algemeen organisatorisch proces

Het openbaar karakter van de wielersport betekent voor de initiërende wielerclubs een extra uitdaging naar organisatorische kwaliteit en efficiëntie van een wedstrijd. Wegwedstrijden dragen het kenmerkende karakter zich te organiseren op de openbare weg wat op organisatorisch vlak niet enkel druk legt op het zuivere sportief gebeuren, maar ook op de invloed van dit sportief gebeuren op zijn omgeving. De balans sportiviteit-veiligheid mag in dit geval dan ook niet als vanzelfsprekend worden beschouwd, maar dient voldoende te worden uitgewerkt en gestaafd. De concrete uitwerking van deze balans ligt binnen de exclusieve en gehele verantwoordelijkheid

van

de

organiserende

wielerclub.

Zij

dragen

de

33

eindverantwoordelijkheid, zowel op sportief als extrasportief vlak . Ze kunnen hierbij

echter

wel

rekenen

op

de

medewerking

en

hulp

van

enkele

internationale en nationale organen die aan de hand van wetgeving,

32

DEMUYNCK, D. (2009). West-Vlaams openingsweekend wielerjaar 2009 meer dan druk. Cyclowest, 29(323), pp. 33.

33

UCI. (2009). Introduction. Internet, Road races organiser’s guide, chapter 1, pp. 23, (http://www.uci.ch/templates/UCI/UCI2/layout.asp?MenuId=MTk3OA).

16


reglementering en dienstverlening een enorme duw in de rug kunnen betekenen34. 3.2.1 Voorbereidingen eigen aan het wedstrijdgebeuren De wezenlijke wielerwedstrijd vormt de kern van het sportief gebeuren en vergt vanzelfsprekend de meeste inspanningen en voorbereidingen. Elk jaar opnieuw moet gesleuteld worden aan een uniek en verfrissend concept zodat de publieke en sportieve interesse in de wedstrijd niet verloren gaat. Dit kan enkel mogelijk worden gemaakt als de organiserende wielerclubs hiertoe een voldoende facilitaire, adequate en professionele houding innemen. De vele extrasportieve en sportieve uitdagingen dienen stap voor stap en met de nodige kennis en vakkundigheid te worden afgehandeld om zo tot het definitief resultaat van een welgeslaagd sportavontuur te kunnen komen. 3.2.1.1

Extrasportieve luik

Het extrasportieve luik beslaat de totale communicatie van en naar de internationale en nationale organen ter invulling van de wettelijk verplichte administratieve verzoeken. Deze inspanningen hebben in feite geen directe invloed op het wedstrijdverloop, maar zijn wel noodzakelijk om een wedstrijd te legaliseren. Wielerevenementen krijgen immers pas een officieel karakter eens alle vereiste vergunningsattesten, verzekeringen, aanvragen,…op orde zijn gebracht. 3.2.1.1.1 Het

Internationale omkadering

wielerlandschap

wordt

op

Europees

niveau

gestuurd

door

de

Internationale WielerUnie of het UCI. De vertegenwoordiging van deze instantie gebeurt in ons land door de Belgische wielerbond die op zijn beurt wordt gedelegeerd door enkele erkende afdelingen. Deze organen zijn in het algemeen belast met de organisatie en coördinatie van de wielersport, wat jaarlijks uitmondt in een nationaal en internationaal dossier van reglementen. Dit biedt de initiërende wielerclubs een basishouvast op vlak van minimale kwaliteitsstandaarden –en regels35.

34

UCI. (2009). The institutional framework for organization. Internet, Road races organiser’s guide, chapter 2, pp. 26, (http://www.uci.ch/templates/UCI/UCI2/layout.asp?MenuId=MTk3OA).

35

Zie hoofdstuk 3.2.1.2.2 voor meer uitleg over de wielerstructuur van België


17

Aanvraag tot organisatie Een wielerwedstrijd wordt pas officieel erkend eens deze is opgetekend in de provinciale wielerkalender, opgesteld door de bevoegde wielerinstantie36. Hiertoe moet een aanvraag worden ingediend bij de Koninklijk Belgische Wielrijdersbond (KBWB) en dit voor 20 mei van het voorgaande jaar37. De aanvraag moet volgende cumulatieve voorwaarden aanduiden38: -

De initiërende wielerclub moet beschikken over een geldige licentie uitgereikt door de KBWB;

-

De inlichtingen inzake naam, profiel wedstrijd en deelnemers,… zijn opgetekend in het daartoe officieel voorzien formulier;

-

Er is een bewijs van verzekering ‘alle risico’s’ toegevoegd aan de aanvraag die enige verantwoordelijkheid van de wielerbond dekt.

Als de bevoegde voorzitter van het KBWB van mening is dat alle gestelde voorwaarden zijn ingevuld, wordt de aanvraag doorgestuurd naar het UCI. Het UCI neemt een definitief standpunt in en prikt een precieuze datum vast bij eventuele goedkeuring van de aanvraag39. De registratie op de provinciale kalender wordt echter slechts definitief eens de jaarlijkse forfaitaire bijdrage aan het UCI wordt overgebracht. Deze bijdrage geeft de organisator recht op de begeleiding van een internationale commissaris en een anti-dopingsinspecteur. Indien deze jaarlijkse bijdrage niet binnen de gesteld deadlines wordt verrekend, kan de registratie evenals nog worden ingetrokken40. Gronden tot annulatie Eens de registratie op de kalender een officiële stempel opgedrukt heeft gekregen, kan de wielerwedstrijd binnen normale omstandigheden eigenlijk niet meer worden geannuleerd. Slechts in enkele zeer buitensporige en uitzonderlijke situaties kan het wedstrijdgebeuren evenwel nog worden afgelast:

36

VLAAMSE WIELERBOND, ‘Reglementen wielerbond Vlaanderen’, KBWB, 2009.

37

Interview met wielercommissaris Gilbert Prinzie op 22.04.2009.

38

UCI. (2009). Introduction. Internet, Road races organiser’s guide, chapter 1, pp. 22-23, (http://www.uci.ch/templates/UCI/UCI2/layout.asp?MenuId=MTk3OA).

39


40


18


-

In geval van overmacht41: slechte weersomstandigheden, politieke problemen, …;

-

In geval van een te geringe opkomst: een organisator moet afzien van zijn wedstrijd indien minder dan 10 renners komen opdagen;

-

Organisatorisch falen: kwaliteitstandaarden zijn onvoldoende ingevuld42.

Bij overmacht en een te geringe opkomst ligt de oorzaak van de schrapping buiten de verantwoordelijkheid van de organiserende club waardoor hem ook geen enkele schuld treft. De zaak ligt anders bij annulatie door organisatorisch falen,

wat

de

organiserende

club

verplicht

te

voorzien

in

een

43

schadevergoeding . Ook Kuurne-Brussel-Kuurne gelastte zich onder beding van het grillig Belgisch weerklimaat af in 1986 en 199344. 3.2.1.1.2

Nationale omkadering

Naast de bestaande internationale omkadering van de wielerinstanties, is de organisatie

van

ondergeschikt

een

aan

wielerevenement

de

Belgische

wet

op –en

Belgisch

grondgebied

regelgeving.

Deze

ook

nationale

omkadering biedt eigenlijk een overschakelende aanvulling op de UCIreglementering en kan er bijgevolg integraal in worden opgenomen. Ze verzorgt feitelijk een wettelijke schakel tussen de wielerreglementering enerzijds en Belgische regels en normen anderzijds. Belgische initiërende wielerclubs worden er toe geacht deze wetgeving op eigen beweging te importeren in hun beleid, indien nodig met ondersteuning van de wielerbond45. Vergunningsaanvragen Wielerwedstrijden op de weg spelen zich af op openbaar terrein, wat een scala aan bijkomende vergunningsverzoeken betekent. De geplande activiteiten en de te bezetten gebieden dienen elke afzonderlijk te worden aangevraagd bij de daartoe bevoegde overheden in een tijdsbestek van 3 maanden voor het

41

UCI. (2009). Introduction. Internet, Road races organiser’s guide, chapter 1, pp. 23, (http://www.uci.ch/templates/UCI/UCI2/layout.asp?MenuId=MTk3OA).

42


43

Ibidem 42

44


45

UCI. (2009). The institutional framework for organization. Internet, Road races organiser’s guide, chapter 2, pp. 26-27, (http://www.uci.ch/templates/UCI/UCI2/layout.asp?MenuId=MTk3OA).

19


wedstrijdgebeuren. Het geheel van vergunningsaanvragen46 kan globaal opgedeeld worden in 2 grote groepen: 1) Noodzakelijke vergunningsaanvragen: het verzoek tot het houden van een wedstrijd op de openbare weg, het verzoek tot wijziging van de verkeerssituatie en het verzoek tot de installatie van tijdelijke constructies op de openbare weg47. 2) Facultatieve vergunningsaanvragen: het verzoek tot het invoeren van een no-fly-zone48 en alle verzoeken in kader van reclamebeheer en productverkoop langs de openbare weg49. De

bevoegde

overheden

ontvangen

steeds

per

post

een

drievoudig

aangetekende brief met de specifieke verzoekboodschap als onderwerp. Overheden krijgen vervolgens 15 dagen de tijd om advies te verstrekken en dienen ten laatste 1 maand voor het gebeuren een officieel standpunt in te nemen

die

dan

per

officiële

brief

wordt

gecommuniceerd

naar

de

organiserende club. Bij overschrijding van bovenstaande tijdskaders worden de vergunningsaanvragen als positief onthaald50. Bijkomende voorwaarde: wedstrijdverzoeken die worden ingediend bij de start –en aankomstgemeente dienen vergezeld te zijn van een bijkomend bewijs van verzekering ‘burgerlijke aansprakelijkheid’51. Dienstverlening De

Belgische

overheid

staat

uiterst

positief

tegenover

alle

mogelijke

sportinitiatieven, zo ook de initiatieven binnen de wielersport. Ter bevordering van het sportief wieleraanbod neemt de overheid naast zijn conditiestellende rol

bovenal

een

dienstverlenende

rol

in.

In

eerste

instantie

kunnen

organiserende wielerclubs zich beroepen op het personeel van openbare

46

UCI. (2009). Technical and sports reparation for the event. Internet, Road races organiser’s guide, chapter 4, pp. 114-117, (http://www.uci.ch/templates/UCI/UCI2/layout.asp?MenuId=MTk3OA).

47


48

Meer uitleg over de ‘No Fly’ zone vind je terug in hoofdstuk 3.2.2.2

49


50

Art. 19-23 Ger.W. van Koninklijk besluit tot reglementering van de wielerwedstrijden en van de veldritten’, B.S., 21 augustus 1967.

51

Art. 14 van Koninklijk besluit tot reglementering van de wielerwedstrijden en van de veldritten’, B.S., 21 augustus 1967.


20

diensten voor begeleiding en ondersteuning. Naast de openbare diensten van de politie of brandweer, wordt ook vaak beroep gedaan op de eigen manschappen van gemeentes of steden, dit dan voornamelijk in functie van de opbouw –en afbraakfase. Vervolgens stellen overheden vaak hun materiaal (hekkens, strobalen,…) ter beschikking wat een enorme besparing kan betekenen voor de organisatie. Als wederdienst en als blijk van dank kan de organisatie het logo van de overheden opnemen in zijn documentatie, bepaalde privéleges ter beschikking stellen, toeristische trekpleisters opnemen in het parcours….52 3.2.1.2

Sportieve luik

Het sportieve luik omvat het geheel aan sportvoorbereidingen die worden getroffen ter realisatie van het wezenlijk sportief gebeuren. De balans veiligheid-sportiviteit laat zich binnen dit kader gevoelig gelden en dient dan ook optimaal te worden uitgewerkt. Visueel dient hierbij een overwicht van de linkerarm ‘veiligheid’ worden afgetekend, wat enkel kan gerealiseerd worden onder de conditie van ultieme voorbereiding en begeleiding. Alle aspecten dienen haarfijn te worden uitgewerkt ter bepaling van het welslagen of falen van het wedstrijdgebeuren. 3.2.1.2.1

Het parcours

Wielerwedstrijden danken naam en faam hoofdzakelijk aan de unieke en karakteristieke aanpak van hun wedstrijdprofiel. Dreunende kasseiwegen, steile kuitenbijters, adembenemende afdalingen, … sturen het sportief niveau en zijn de doorslaggevende factor in de bepalende populariteit van een wedstrijd. Organiserende wielerclubs dienen naast de sportieve parameter echter ook rekening te houden met de meest beduidende factor in een wedstrijd, de veiligheidsparameter. Flessenhalzen, kronkelende wegen, ronde punten,… kunnen dan misschien een hoge amusementswaarde hebben, in eerste instantie creëren ze een bijkomend risico op vlak van veiligheid53. Veiligheid is en blijft het prioritair gegeven in wedstrijd wat tot gevolg heeft dat sportieve risicofactoren wel kunnen opgenomen worden in het parcours, maar dit enkel en alleen onder de voorwaarden van voorzienigheid en

52

UCI. (2009). Technical and sports reparation for the event. Internet, Road races organiser’s guide, chapter 4, pp.117, (http://www.uci.ch/templates/UCI/UCI2/layout.asp?MenuId=MTk3OA).

53


21


voorzichtigheid54. Tot slot kan ook de geografische component een rol spelen bij de uitstippeling van het parcours, zolang deze niet ten koste van de sportieve -en veiligheidscomponent gebeurt. Daarnaast krijgen initiërende partijen evenzeer vrij spel in de algemene opstelling van het parcours, maar is men gebonden aan bepaalde gangbare procedures. Wielerwedstrijden kennen best een opbouwend karakter, waarbij een

langzame

start

geleidelijk

aan

opgetrokken

wordt

naar

een

adembenemende finish. Zo kan een perfect evenwicht getrokken worden tussen de beredeneerde noden van de renners en de sensatiegerichte behoeften van het publiek. Tot slot dient ook expliciet aandacht te worden besteed aan enkele specifieke onderdelen van de wedstrijd als de start, de aankomst, de bevoorradingszone, publiekstrekkers als bergen, kasseistroken,… Hun uniek en typerend karakter maakt deze plaatsen zeer geliefd bij het publiek wat bijkomende inspanningen en begeleiding van de organisatoren vraagt55. Start De startzone van een wielerwedstrijd dient te worden gesitueerd in een sterk voorziend gebied door zijn veeleisend facilitair karakter en zijn sterke aantrekkelijkheid naar het grote publiek. In eerste instantie moet de startzone beschikken over de nodige infrastructuren en accommodaties, zodat enige fragmentering van het verloop kan vermeden worden. De omgeving dient in tweede instantie eveneens voldoende bestendig zijn voor de kortstondige opvang van een massa mensen56. De startzone van de wielerwedstrijd Kuurne-Brussel-Kuurne is gesitueerd op de site van de Hippodroom van Kuurne. Deze omgeving biedt de nodige facilitaire en begeleidingsmogelijkheden om ervoor te zorgen dat de start in alle sereniteit kan verlopen.

54

UCI. (2009). The organiser. Internet, Road races organiser’s guide, chapter 1, pp. 23, (http://www.uci.ch/templates/UCI/UCI2/layout.asp?MenuId=MTk3OA).

55


56


22


Legende:

_ _ _ _ _

: afschermen van openbaar domein voor het publiek met behulp van radars.

In de vroege morgen De eerste medewerkers verschijnen op het toneel teneinde de eerste voorbereidende werken uit te voeren. De site wordt stap voor stap klaargestoomd en omgebouwd tot het eendaagse decor van de wielerwedstrijd Kuurne-Brussel-Kuurne.

Verscheidene

structuren

als

de

startboog,

de

signalisatie, de dranghekkens,… worden opgetrokken en infrastructuren worden uitgerust met het nodige materieel. Ter voorbereiding op de massale publiekstoeloop wordt de weg verkeersvrij gemaakt, wat betekent dat

23


doorgang vanaf dat moment enkel nog kan worden gegarandeerd bij vertoning 57

van een sluitend bewijs58.

Enkele uren voor het startschot van de wedstrijd De site van de startzone wordt in operationele gereedheid gebracht zodat de opvang van de verschillende actoren gemoedelijk kan verlopen. De actief betrokken partijen dienen allen begeleid te worden naar de voor hen voorziene en voor het publiek ontoegankelijke accommodaties. 1) Alle actief en passief betrokken actoren dienen in eerste instantie te worden begeleid naar de voor hen voorziene parkeerruimte. Ieder obstakelvrij terrein kan voor deze functie worden ingevuld, hoewel velden beter niet worden benut bij slecht weer. De precieze locatie van deze parkeergelegenheden wordt voornamelijk bepaald door de positie van de actoren in het wedstrijdgebeuren59. 1. Parking voor de VIPS en publiciteitskaravaan: de voertuigen die op dit parkeerterrein dienen gestationeerd te worden, maken in feite geen deel uit van de wedstrijdkaravaan. Ze rijden de wedstrijdcolonne vooraf wat maakt dat ze best aan de rand van de startzone worden gepositioneerd. Zo wordt geen bijkomende druk gecreëerd aan de feitelijke start en kan een tijdig vertrek worden gegarandeerd. 2. Parking

voor

de

officiële

voertuigen

die

de

kop

van

de

wedstrijdkaravaan aanvoeren: alle voertuigen die een positie tussen de rode vlag en de rennersgroep toebedeeld kregen dienen zich op de openbare weg voor de startstreep te installeren. Zo kan een vlotte opeenvolging van de wedstrijdkaravaan worden gewaarborgd. 3. Parking voor de officiële voertuigen die zich na de renners vervoegen in de wedstrijdkaravaan

(met uitzondering van de voertuigen van de

organisatie en pers) + 4. Parking voor de officiële voertuigen van de organisatie en pers die zich na de renners vervoegen in de wedstrijdkaravaan + 5. Parking

voor

de

officiële

ploegenvoertuigen:

de

voertuigen

die

vertrekken vanuit deze 3 parkings hebben allen een positie tussen de

57

Zie bijlage

58


59


24


rennersgroep en de groene vlag. Ze sluiten direct aan na vertrek van de renners

zodat

efficiënt

kan

worden

ingegrepen

bij

eventuele

wedstrijdmoeilijkheden. 2) Eens het voertuig op zijn voorziene locatie is gestationeerd, dienen de betrokken actoren vervolgens te worden begeleid naar de voor hen gereserveerde accommodaties60. De laatste voorbereidende en bepalende inspanningen worden geleverd zodat elke functiebetrekking in de best mogelijke omstandigheden kan worden uitgevoerd. 1. Hoofdkwartier wedstrijdleiding: deze ruimte staat ter beschikking van de organisatie en het college van commissarissen ter regeling van het algemeen en sportief gebeuren. De eerste stappen van het sportief proces

worden

hier

gezet

met

de

verplichte

check

van

de

wedstrijdvergunningen en het wedstrijdmateriaal. Beide gronden dienen positief geëvalueerd te worden ter uitwisseling van de vereiste wedstrijdnummers, een

noodzakelijk gegeven in de identificatie van

61

renners . 2. Rendez-vousruimte voor ploegendirecteurs: een knusse ruimte waar tactische schikkingen nog een laatste maal worden overlopen. 3. Persruimte: een basisuitgeruste kamer voor persafgevaardigden 4. EBHO-post 5. Brandweerpost 6. Administratieve werkruimte 3) Naast de vele sportieve schikkingen, mag het commerciële luik evenmin uit het oog verloren worden. Wielerwedstrijden danken hun bestaan immers aan de gewillige bijdragen van talloze geldschieters, die hun inzet graag beloond zien door unieke privileges en een verzorgde serviceaanbod. Anderzijds kunnen organisaties een aardig centje bijverdienen met de commerciële exploitatie van het gebeuren62. 1. Commercieel aanbod van sportattributen als gesigneerde wielertruitjes, drinkflessen, afbeeldingen,…

60


61


62

UCI. (2009). Technical and sports reparation for the event. Internet, Road races organiser’s guide, chapter 4, pp. 133, (http://www.uci.ch/templates/UCI/UCI2/layout.asp?MenuId=MTk3OA).


25

2. Vipvoorzieningen ter verzorging van de wenselijke catering en andere dienstverlening63. Een uur voor het startschot van de wedstrijd Net voor de start dienen de renners zich tot slot te begeven naar de inschrijvingszone, waar ze een handtekening moeten nalaten ter bevestiging van hun deelname. Voor het grote publiek dient zich hier het eerste hoogtepunt aan van het gebeuren, daar ze hun idolen hier van dichtbij kunnen gadeslaan met een eventuele handtekening als kers op de taart. 1. Inschrijvingszone: renners beklimmen het opgetrokken podium ter ondertekening van het inschrijvingsbord64. Startschot Alle begeleidende voertuigen dienen zich 10 minuten voor de feitelijke start van de wedstrijd te begeven naar hun stand-bypositie waar ze de nodige briefing ontvangen per wedstrijdradio. Renners worden, afhankelijk van de weersomstandigheden, zo’n 5 minuten voor de effectieve start naar de kooi geleid in de afwachting van het startschot. Start: De start dient voldoende te worden afgeschermd van het publiek door een constructie van dranghekkens gespreid over een afstand van 100 meter voor tot 50 meter na de startstreep. Na het knallen van het startschot vertrekken de renners uiteindelijk naar het punt van de vliegende start waar het uiteindelijke wedstrijdgebeuren van start gaat. De invoeging van een neutrale zone biedt een rustig vertrek uit de stadskern wat zowel de veiligheids –als amusementswaarde ten goede komt65. Aankomst Een

wielerwedstrijd

wordt

kilometer

per

kilometer

opgebouwd,

een

kenmerkende indicatie voor het onvoorspelbaar karakter van de wielersport. De langzaam opgebouwde spanning klimt naar een meeslepende climax bij ingang van de bepalende slotkilometers. Het typerend spanningsveld van een aankomststrook vergt echter de vereiste organisatorische aandacht, dit zowel

63


64


65



26

naar sportieve als kwaliteitsstandaarden. Minimale facilitaire inspanningen behoren het finishgebeuren - met zijn vele randactiviteiten- tot een goed eind te brengen. De aankomstzone van de wielerwedstrijd Kuurne-Brussel-Kuurne is gelegen langs de drukke Brugsesteenweg waar de nodige facilitaire en sportieve voorzieningen ter beschikking zijn.

Legende:

_ _ _ _ _

: afschermen van openbaar domein voor het publiek met behulp van radars.

_____

: finishlijn

27


Profiel van de aankomstrechte De aankomststrook dient te worden georganiseerd op een rechte weg met minimumstandaarden van 200 meter lengte en 6 tot 8 meter breedte66. Bovendien moet de wegconstructie van licht hellende of vlakke aard zijn, ter beperking van de snelheid van renners bij aankomst. De aankomstrechte dient te worden afgeschermd van het publiek, dit met behulp van nadarhekkens gespreid over een afstand van 300 meter voor tot 100 meter na de finishlijn67. De dag voor het gebeuren De eerste contouren van het wielerdecor Kuurne-Brussel-Kuurne krijgen daags voor

het

evenement

reeds

gestalte.

Het

gemeentepersoneel

wordt

ingeschakeld ter constructie van de tribune en ter aftekening van de grondafbeeldingen. 1. De finishlijn omvat een 72mm brede witte lijn, in het midden onderbroken door een 4cm brede zwarte lijn. Boven deze wedstrijdlijn wordt een aankomstboog opgetrokken, op zo’n hoogte dat voertuigen probleemloos kunnen passeren68. 2. Een tribune biedt toeschouwers het privilege van een zitplaats met uitstekend zicht aan69. In de vroege morgen Talrijke medewerkers gaan aan de slag om de aankomstzone stap voor stap in zijn definitieve vorm te gieten. Het gebied wordt met behulp van hekkens opgedeeld in een publieke en technische zone, elk afzonderlijk uitgerust met de noodzakelijk beschikbare en tijdelijke constructies. De aankomstrechte wordt vrijgemaakt van elk obstakel en de minimale signalisatie wordt opgehangen. 1. Twee politionele medewerkers, een medisch verantwoordelijke en een afgevaardigde van de brandweer nemen plaats in de mobiele Cp-Ops ter coördinatie

van

de

aanwezige

disciplines.

Alle

denkbare

communicatielijnen passeren deze instelling ter verwerking, centralisatie en afhandeling van de informatie.

66


67


68


69


28


2. De

sportzender

‘Sporza’

verzorgt

de

live

verslaggeving

van

de

wielerklassieker Kuurne-Brussel-Kuurne. Hoogtechnologische faciliteiten presenteren het verloop van de wedstrijd op scherm, een sterk geapprecieerde service die het publiek thuis en rond het parcours laten proeven van het algeheel sportspektakel. 3. De massale publieksaanwezigheid dringt ook hier aan op een breed uitgewerkt commercieel aanbod. Servicegerichte faciliteiten voor publiek en VIP verlichten het lange wachten en worden bijgevolg ten zeerste gewaardeerd70. Enkele uren tot een halfuur voor aankomst van de eerste renners 1) Een eerste groep begeleidende medewerkers arriveren op de site ter bezetting van hun vooropgestelde stand-by positie. Sportieve en veiligheidsstandaarden71 worden een laatste maal gecontroleerd op naleving en constructies worden in operationele gereedheid gebracht. 1. De (live)-verslaggeving van diverse media wordt gestuurd vanuit verscheidene kleine werkcabines, allen opgesteld aan de eindmeet van de wedstrijd. Deze voortreffelijke ligging maakt een nauwgezette en efficiënte rapportage mogelijk. 2. De niet-deelnemende leden van het college en de organisatie aan de wedstrijdkaravaan vestigen zich in het aankomsthoofdkwartier van waaruit het algemeen aankomstverloop wordt gestuurd. 3. De medewerkers van het Rode Kruis bemannen de hulppost voor opvang van de eerste slachtoffers. 2) De stroom passief en actief betrokken actoren stromen langzaam toe en vangen zich op langs de daartoe voorziene infrastructuren: 1. Parking voor schrijvende en audiovisuele pers: de strategisch ingevulde persparking bevindt zich in de directe omgeving van de perszaal. 2. De aansluitende aankomst –en startzone maakt het behoud van dezelfde parkeergelegenheden mogelijk72.

70


71

Zie bijlage

72


29


3) De laatste betrokken actoren nemen hun stand-by positie in, na de wedstrijdkaravaan vervroegd te hebben verlaten. De aankomstzone is nu ten volle operationeel voor de opvang van de renners. 1. De commissaris-aankomstrechter beschikt net als de pers over een individuele werkcabine aan de eindmeet ter uitvoering van zijn opdrachten en verantwoordelijkheden. Een verhoogd en overdekt platform moet de vereiste omstandigheden bieden naar opmaak van de wedstrijdclassificatie. 2. Geaccrediteerde fotografen positioneren zich net voor de aankomst van de renners in de daartoe voorziene opstellingszone73. Deze zone wordt aangeduid met een witte streep, op zo’n 15 meter van de finish. 3. De publieksontoegankelijke aankomststrook wordt afgesloten met de gereserveerde positie van de ploegen ter opvang van hun ploegrenners. De eerste verzorging wordt versterkt en decoureurs worden begeleid naar de ploegenvoertuigen of verfrissingfaciliteiten74. Aankomst 1. De renners overschrijden één voor één de finishlijn, in bepalende hiërarchische lijn voor de classificatie van de deelnemers. Deze hoogst beladen rolinvulling wordt in eerst instantie toevertrouwd aan de waarnemingen van het blote oog, een voorbehouden rol voor de commissaris-aankomstrechter en tijdopnemers. Het menselijk toezicht wordt bij internationale wedstrijden bovendien ondersteund door een hoogtechnologisch waarnemingsinstrument, de fotofinish. De opstelling van

fotocamera’s

aan

weerszijden

beoordelingsobjectiviteit

en

van

bieden

de

weg

het

bevorderen

hoofd

aan

de

enige

75

uitslagcontroverse . 2. Individuele escortes dienen renners na aankomst veilig en efficiënt te begeleiden naar de bestemde, afgeschermde infrastructuur. De eerste drie renners dienen zich meteen na aankomst aan te bieden in de zogenaamde ‘kooi’, een wachtruimte waar renners de eerste verfrissing kunnen

opdoen

en

de

eerste

vragen

van

het

flashinterview

voorgeschoteld krijgen. De resterende renners slagen deze stap over en

73


74


75


30


worden meteen geëscorteerd naar de ploegenbussen of kleedruimtes waar alle inspanningen van zich worden afgespoeld. 3. De drie overwinnaars worden gehuldigd in een officiële ceremonie, een plechtig gebeuren ter overhandiging van de aangekondigde prijzenpot en andere vergoedingen. Het huldigingterrein biedt best ruimte aan een podium, fotografenzone en publieke zone. 4. Na huldiging worden de podiumrepresentanten in een volgende stap overgebracht

naar

de

perszaal

waar

ze

de

verschillende

persafgevaardigden te woord staan. De sportieve ervaringen worden gedeeld aan het grote publiek en het wedstrijdverloop wordt tot in het detail uitgespit76. 5. Het wedstrijdtraject wordt uiteindelijk besloten met een welgekende dopingcontrole,

uitgevoerd

naar

maatstaf

van

de

internationale

77

wielerunie . De beduidend sportieve waarde ‘fairplay’ wordt binnen de wielersport hoog in het vaandel gedragen, vervalsing van de competitie door gebruik van verboden middelen wordt dan ook ten strengste afgekeurd.

Een

grondig

antidopingsinspecteur vervalsing

tegengaan.

en

drugonderzoek een

erkende

Volgende

onder

leiding

controlearts

standaarden

van

moet

dienen

te

de

enige worden

gerespecteerd naar aanleiding van het onderzoek: -

De willekeurig geselecteerde deelnemers dienen zich op eigen initiatief

te

vergewissen

van

hun

selectie

per

opknoopt

aanplakbiljet. Deze selectieplakkaten dienen een kwartier voor aankomst tot een halfuur na afloop van de wedstrijd beschikbaar worden gesteld door de organisatie aan de aankomst en de dopinginfrastructuur. Renners dienen zich aan binnen het halfuur na aankomst aanbieden aan het kabinet, waar het uiteindelijke onderzoek plaatsvindt. -

De podiumbezetters worden onherroepelijk blootgesteld aan de antidopingcontrole, met een uitstel van tijdslimiet tot een half uur na afloop van de officiële ceremonie78.

76


77

Art. 1 van Ministerieel besluit houdende de tijdelijke erkenning van de procedure van monsterneming voor dopingcontrole van de UCI in het kader van de medisch verantwoorde sportbeoefening, B.S., 5 februari 2008.

78

Art. 1-3 van Ministerieel besluit houdende wijze van oproeping voor dopingcontrole voor de sport wielrennen’, B.S., 17 oktober 1997.

31


Elk onderzoek wordt opgetekend in een analyseverslag, waarvan een kopie wordt opgestuurd naar het Vlaams Ministerie. Bij vastgestelde overtredingen draagt zich een gelijklopend procedure op.79 Overige aandachtsbehoevende parcourselementen Het start –en aankomstgebied scoren beide dan wel hoog op de schaal van publieksentertainment, het sportief verhaal wordt in feite hoofdzakelijk uitgeschreven op basis van de wedstrijdontwikkelingen tussen deze 2 gebieden. Een verfijnd wedstrijdtraject vergt de nodige inzet en ijver, maar kan van doorslaggevend belang zijn voor beslissende sportontwikkelingen als duizelingwekkende demarrages, tactische manoeuvres, … Het parcours dient in

de

beste

omstandigheden

te

worden

afgeleverd,

een

niet

zo

vanzelfsprekend gegeven dat gehinderd wordt door het unieke karakter van welbepaalde wedstrijdpassages. Bevoorradingszone Het

tijdsgespreide

en

intensieve

karakter

doen

wegwedstrijden

vaak

resulteren in een ware uitputtingsslag. Intensieve wielertrajecten, met een totaal kilometerbeslag boven de 150 km, dienen ter compensatie van het noodzakelijke

energie

bevoorradingszone.

De

–en

krachtenverbruik

sportieve

te

noodzakelijkheid

voorzien van

deze

in

een

facilitaire

constructie langs de ene kant betekent evenwel een welbepaalde druk naar veiligheid langs de andere kant. Het unieke gebiedsprofiel tekent zich immers af in een groter risico op ongevallen, een symptoom dat kan worden geminimaliseerd onder volgende richtlijnen80: -

De bevoorradingszone wordt best gespreid over een afstand van 300 à 500 meter, gelegen op een recht stuk rijweg;

-

De rijweg vertoont best een vlak of lichthellend profiel om te vermijden dat de renners een te hoge snelheid in de benen hebben bij het betreden van de zone81;

-

De site dient voldoende facilitair te zijn voor de installatie van de ploegen langs de weg, zodat de openbare weg exclusief voorbehouden blijft voor de doorgang van de wedstrijd.

79

Art. 2 van Ministerieel besluit houdende de tijdelijke erkenning van de procedure van monsterneming voor dopingcontrole van de UCI in het kader van de medisch verantwoorde sportbeoefening, B.S., 5 februari 2008.

80


81


32


Het is renners bovendien strikt verboden zich eenvoudigweg te ontdoen van de ontvangen recipiënten.

De sturende voorzorgsmaatregel waarbij renners

opgedragen worden zich zo dicht mogelijk te begeven naar de wegrand voor lozing van materiaal dient ten allen tijde gerespecteerd te worden82. Overwegen Wegwedstrijden typeren zich door hun openbaar wedstrijdkarakter, een overwegend positieve eigenschap die evenwel ook een bepaalde risicograad inhoudt. Dit risicogebied dient voldoende te worden begrensd naar grond van de veiligheid en hierbij kan het exclusieve recht tot plaatselijke stagnatie van de gangbare verkeerscirculatie als een eerste stap in de goede richting worden beschouwd. Dit recht is echter niet absoluut door zijn ontoereikende invloedssfeer op het openbaar treinverkeer. Dit verkeer blijft bewaard in zijn voorrangspositie, een additioneel punt die voldoende inrekenschap dient gebracht te worden. Het onvoorspelbare tijdskarakter van wielerwedstrijden maakt dat overwegen in

eerste

instantie

zoveel

mogelijk

dienen

vermeden

te

worden.

Onoverkomelijke overwegen dienen voldoende voorzien te worden: het wedstrijdverloop dient te worden afgestemd op de geplande treinpassages en betrokkenen dienen op de hoogte gebracht te worden van het obstakel via de notities in het technisch boekje. Tijdens de wedstrijd zelf worden de passages begeleid door enkele aangestelde verantwoordelijken83. Loopt het ondanks alle berekeningen en voorzieningen toch fout, dan is het de renners op straf van uitsluiting verboden een gesloten overweg over te steken. Naar sportief gebeuren, worden volgende bepalingen gerespecteerd: -

Enkele koprenners worden opgehouden aan een gesloten overweg doch kunnen hun voorsprong op de achtervolgers behouden: wedstrijdincident waarbij niet ingegrepen wordt door de organisatie.

-

Enkele koprenners worden opgehouden aan een gesloten overweg en verliezen zo hun voorsprong van meer dan 30 seconden op de achtervolgende

groep:

neutralisatie

van

de

wedstrijd

waarbij

de

wedstrijd nadien hervat wordt met gelijke tussentijden. -

Enkele koprenners worden opgehouden aan een gesloten overweg en verliezen zo hun voorsprong van minder dan 30 seconden op de achtervolgende groep: classificatie als wedstrijdincident

82


83


33


-

Een groep renners wordt opgedeeld door het sluiten van een overweg: classificatie als wedstrijdincident84.

Het wedstrijdtraject van Kuurne-Brussel-Kuurne gaat voorbij

aan drie

spoorlijnen. In overleg met de openbare diensten van de NMBS dienen anticiperende maatregelen enige obstructie of hinder te voorkomen85. Tunnels De gesloten constructie van tunnels resulteert in een beperking van het gezichtvermogen, een effect die gebruikelijk opgevangen wordt door een toereikende verlichtingsinstallatie. Binnen wielerwedstrijden dient het zicht van dergelijk kwalitatief niveau te zijn dat een nummerplaat zichtbaar is met het blote oog van op een afstand van 10 meter of een donkere auto kan gespot worden van op een minimumafstand van 50 meter. Bijkomende verlichting dient te worden voorzien indien deze normen niet worden behaald86. In casus van KBK verlangt de enkele tunnel in Harelbeke geen bijkomende overlast87. Bruggen De verbindingen tussen de brugconstructie en de aansluitende openbare weg doorbreken de egale structuur van het wegdek wat een zeker risico inhoudt naar doorgang van de wedstrijd. Ter vermijding van elk probleem, kunnen de oneffen verbindingstukken best opgevuld worden met rubber of plaaster. Algemene obstakels De

Belgische

wegeninfrastructuur

kenmerkt

zich

door

zijn

uitbreidend

hindernissenprofiel, doelend op de verkeersregelende obstakels als ronde punten,

flessenhalzen,

wegdrempels

en-

eilanden.

Gestroomlijnde

verkeersaccommodaties nemen gestaag af, een - voor de wielersport – hinderlijk proces binnen de context van wedstrijdkwaliteit –en veiligheid88.

84


85


86


87


88

UCI. (2009). Technical and sports reparation for the event. Internet, Road races organiser’s guide, chapter 4, pp. 176- 179, (http://www.uci.ch/templates/UCI/UCI2/layout.asp?MenuId=MTk3OA).

34


Andere Een

laatste

parcoursbepalend

element

maakt

zich

op

langs

het

89

wedstrijdbesluit van lokale ronden , het kenmerkend slotstuk van de wedstrijd KBK. Renners sluiten zich achtereenvolgens aan op het lokale parcours, een risicovolle pieksituatie creërend bij samenloop van opgebroken deelnemersgroepen. 3.2.1.2.2

Wedstrijdpartners

De verscheidene wedstrijdaspecten van een wielerconcours binden zich aan het sportief –of wettelijk reglementeringkader van coachingsinstanties als de overheid, de wielerbond,… Onder het sturend en beoordelend oog van deze organen stuurt de wedstrijd zich naar een model van sportieve –en kwalitatieve voortreffelijkheid. Wielergebonden organen Beleid en werking De internationale, conditiescheppende beleidsinput laat zich optekenen vanuit de Union Cycliste Internationale (UCI), het geheeloverkoepelend wielerorgaan. Een algemeen organiserend, ontwikkelend, controlerend, organiserend en promotievoerend

takenpakket90

samenwerkingsverband.

Een

fundeert

het

verantwoordelijkheid

in

1900

die

op

opgerichte

heden

wordt

gestuurd vanuit het hoofdkantoor in Aigle, Zwitserland door voorzitter Pat McQuaid91. Specificatie van de internationaal geldende maatstaven naar Belgische norm valt onder het beleid van de in 1882 opgerichte Koninklijke Belgische Wielrijdersbond. In samenwerking met z’n twee luitenanten, Wielerbond Vlaanderen (WBV) en Fédération Cycliste Wallonie-Bruxelles (FCWB), nemen ze de organisatie en ontwikkeling van het algehele Belgische Wielerlandschap op sleeptouw92.

89


90

UCI, ‘The institutional framework for organisation’, internet, Road races organiser’s guide, chapter 2, 2009, p. 30, (http://www.uci.ch/templates/UCI/UCI2/layout.asp?MenuId=MTk3OA).

91

92

WIKIPEDIA, ‘Internationale (http://nl.wikipedia.org/wiki/Internationale_Wielerunie).

wielerunie’,

WBV, ‘Even voorstellen…’, 2009, (http://www.wielerbondvlaanderen.be/).

2009,


35

Het sportief reglementerend aspect plaatst zich in de praktijk onder supervisie van een commissarissengezelschap. Onder aanstelling van het UCI of de KBWB leidt dit team het voorbereidend, draaiend en evaluerend sportelement. Aanwezige actoren Kuurne-Brussel-Kuurne -

Voorzitter/Président De président stelt zich bij internationale wedstrijden aan door het UCI. Hij onderhoudt het contact met de organisatie en stuurt de algemene leiding over de commissarissenkring. De dag van het evenement geleidt hij het verloop van de wedstrijd vanuit een achtervolgende positie in de wedstrijdkaravaan. Na afloop maakt hij, in overleg met de andere commissarissen en de organisatie, een rapport op die naar aanleiding van toekomstige edities overgedragen wordt naar het UCI.

-

Aankomstrechter Hij is verantwoordelijk voor de opmaak van alle mogelijke classificaties en registers. Tijdens de wedstrijd ondersteunt hij de andere commissarissen in hun karavaanbegeleidende rol.

-

Commissarissen-(moto)(regulator) Vanuit hun positie in de wedstrijdkaravaan zien ze toe op het goede verloop van de wedstrijd.

-

Inspecteur antidopage Hij is verantwoordelijk voor het goede verloop van de antidopingstesten.

Overheidsgebonden organen Politie Het provincieoverschrijdend wedstrijdparcours van Kuurne-Brussel-Kuurne stuurt aan op de coöperatieve bijstand van de federale directie operaties van de bestuurlijke politie of de DAO93. In kader van het bevoegde werkingsgebied ‘openbare orde’

stellen ze, op aanvraag van de organisator, politionele

medewerkers en middelen ter beschikking van de wedstrijd94. Deze coördinerende functie wendt zich aan langs de benoeming van een Directeur – Coördinatie (DirCo) als overkoepelend politioneel bestuursorgaan. Via een algehele coördinatielijn

93

Overkoepelend interview met de organisatie van Kuurne-Brussel-Kuurne

94

Belgisch federale politie, ‘Organisatie – Directie van de operaties inzake bestuurlijke politie – Samenstelling, internet, (http://www.polfed-fedpol.be/org/org_dga_dao_compo_nl.php).


36

Kaderend in het praktijkmodel van KBK, wordt de functie van DirCo ingevuld door de Kortrijkse gedecontreerde coördinatie –en steundirectie (CSD). Beschikkend over de infrastructuren van het CIC95, werden allerhande federale en lokale acties gesteund en gecoördineerd: Wegpolitie: onder begeleiding van een openingsvoertuig, een

-

commandovoertuig96, elf motards en een helikopter werkte de karavaan het uitgestippeld wedstrijdtraject probleemloos af. Lokale politie: zo’n 85 politionele medewerkers zetten zich in ter vrijwaring

-

van de openbare orde en de verkeerscirculatie97. Brandweer Het disciplinair toezichtaanbod strekt zich eveneens uit over de diensten van het Kuurnse brandweerkorps. Een verkeersbegeleidende –en toezichtsfunctie98 beschrijven het takenpakket van zo’n 50 vrijwillige brandweerlieden99. Medische diensten De wettelijk onderschreven medische stand-by service ontplooit zich onder de naar kwalificatie bemande dienstverlening van een vaste hulppost aan de aankomst en een wedstrijdvergezellende ziekenwagen100 en motorvoertuig101. Een geschakeerd instrumenteel aanbod die in het perspectief van een efficiënte en snelle hulpverlening102 de vereiste mogelijkheden schept. Het minimum medisch aanbod werd naar aanleiding van de wedstrijd KuurneBrussel-Kuurne uitgebouwd en voorbijgestreefd door de inzet van twee escorterende ziekenwagens,

één stand-by ziekenwagen, twee hulpposten,

een hulpverlener op de moto en een coördinator in de Cp-Ops. Vijf personen werden uiteindelijk verzorgd, waarvan drie personen werden afgevoerd naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis103.

95

Communicatie –en InformatieCentrum van de Federale Politie

96

Specifieke informatie over de functie van deze voertuigen vind je terug in hoofdstuk 3.2.1.2.3

97

Interviews met de afgevaardigden van de betrokken lokale politiezones

98

Interview met hoofdinspecteur Marc Adams op 18.03.2009

99


100


101


102

DEMUYNCK, D. (2009). Hulpdiensten – Aanwezigheid van een arts. Cyclowest, 29(322), pp. 22.

103

Interview met EHBO-afgevaardigde Karel Decaluwé op 15.03.2009

37


Inrichtingsgebonden organen Organisatie -

Koersdirecteur en Adjunct-Koersdirecteur De (adjunct) koersdirecteur wordt aangeduid door de organisatie en moet minstens 21 jaar oud zijn. Ter opvolging van zijn taak als veiligheidseindverantwoordelijke rijdt hij de wedstrijdkaravaan vooraf om eventuele hindernissen en maatregelen te detecteren.

-

Verantwoordelijke baan, signaalgevers, start en aankomst Vanuit de organisatie worden enkele specifieke medewerkers belast met de bijkomende en expliciete verantwoordelijkheid over een welbepaald wedstrijdaspect. Ze nemen het voorbereidend en sturend werk op zich en berichten de koersdirecteur over vorderingen en ontwikkelingen. De dag van het evenement specificeren ze zich als centraal aanspreekpunt van het bevoegd wedstrijdonderdeel.

-

Ondersteunende functies als financieel , pubic relations en logistiek verantwoordelijken Deze personen belichten het werkterrein van het extrasportief luik. Ze bieden het noodzakelijk en tevens onmiskenbaar ondersteunend werk.

Seingevers Het publiekelijk wedstrijdkarakter van de wegdiscipline neemt de inzet van seingevers

op

binnen

de

wettelijke

context104

van

een

gegrond

veiligheidsbeleid. Onder verantwoording van hun verkeersregelende functie leggen

ze

alle

wedstrijdkaravaan 3.2.1.2.3

verkeer 105

stil

bij

aantocht

van

de

publiciteits

–en

.

Communicatie

Het breed organisatorisch werkveld van wielerwedstrijden bewandelt een divers bevoegdheidsterrein en stelt bijgevolg een wijd deelnemersveld samen. Uiteenlopende invalshoeken en benaderingen funderen de achtergrond van waaruit een doelmatig en efficiënt wedstrijdbeleid wordt opgetrokken. Een breedvoerige

communicatiestructuur

als

elementaire

sleutel

op

het

samenwerkingsproject leiden het organisatorisch slagen of falen van een wedstrijd.

104


105

DEMUYNCK, D. (2008). Onderrichtingen voor seingevers in wielerwedstrijden. Cyclowest, 28(321), pp. 17-20.

38


Voorbereidende beleidscommunicatie Voorbereidende overlegstructuren als briefings en vergaderingen sterken het anticiperend beleid en wisselen de noodzakelijke gegevensbronnen uit. De cruciale grondslagen van het overkoepelende samenwerkingsaspect funderen zich in een stapsgewijze, coherente aanpak. Interne overlegmomenten Betrokken instellingen structureren de verwachte verantwoordelijkheden en functiepatronen van hun medewerkers langs het communicatiekanaal van een interne

briefing

of

vergadering.

Zo

voert

de

initiërende

Koninklijke

Sportingclub bij ingang van het nieuwe jaar het gangbaar vergaderingspatroon op naar een wekelijks beraadslaging106 terwijl de overige dienstverlenende organisaties zich vlak voor het evenement organiseren langs een interne briefing107. Externe overlegmomenten Het extern voorbereidend communicatieluik werkt zich in eerste instantie uit op basis van de technische gids, een basisinstrument die bevoegde overheden en wielerinstanties het vereiste minimum aan informatie oplevert108. Het daarop aansluitend direct extern communicatieluik grijpt naast de verscheidene

beperkte

informatiestromen109

terug

technische, coördinerende en briefende overlegkern

110

naar

een

essentiële

.

Een technisch beraad belegt zich op initiatief van de Sportingclub en vergt aanwezigheid van alle begeleidende sport –en veiligheidsdiensten. Het definitief

wedstrijdprofiel

wordt

met

nadruk

op

sport

en

veiligheid

geïntroduceerd aan nieuwe en ervaren actoren. Het coördinerend overleg brengt de lokale en federale politionele medewerking op één lijn. Het lokaaloverstijgend operatieorder wordt voorgesteld en de laatste richtlijnen rond radiogebruik en rolinvulling worden meegegeven.

106


107

Interviews met betrokken lokale politiezones

108


109

Interviews met betrokken lokale politiezones

110


39


Het voorbereidend luik wordt uiteindelijk afgesloten met een briefend overleg, de teammanagervergadering. Verwachte wedstrijdontwikkelingen, specifieke actoren en ultieme aantekeningen worden voorgesteld aan de leden van de wedstrijdkaravaan. Wedstrijdgebonden beleidscommunicatie Hiërarchische communicatielijnen coördineren en structuren het praktisch wedstrijdverloop en kaderen het ruime actorenveld binnen de vooropgestelde beleidscontext. Wedstrijdelementen brengen zich stapsgewijs in kaart en sturen aan op een verantwoordelijke en professionele aanpak. Organisatiegerichte communicatiekanalen Het nationaal communicatieplatform ‘Radio Tour’ strekt de voornaamste en efficiëntste

communicatieve

basis

door

zijn

overkoepelde

uitvalsbasis.

Vertrekkend vanuit de coördinerende rol van de president instructies

en

wedstrijdkaravaan

ontwikkelingen en

de

voorgelegd

wielergebonden

aan

de

111

leden

commissarissen

112

.

, worden van

de

Daarnaast

verzorgen expliciete radio –en telefooncontacten de interne communicatie van instanties als de organisatie en de commissarissen. Hulpverlenende communicatiekanalen Het gebruikelijk Astrid-communicatienetwerk presenteert zich als uitstekend werkinstrument op grond van hulpverleningscoördinatie en conflictdetectie. De lokale begeleidende disciplines (brandweer, politie en medische dienst), zich verstrekkend op het grondgebied van de start –en aankomstgemeente Kuurne,

kennen

een

communicatieve

uitvalsbasis

langs

de

Cp-Ops.

Bovenlokale coördinatie stuurt zich dan weer langs de federale dienstverlening van het CSD, genavigeerd vanuit het CIC113. Evaluerende beleidscommunicatie De

geapprecieerde

en/of

gebrekkige

waardering

van

gestelde

wedstrijdontwikkelingen maakt zich op uit de evaluerende rapporten van betrokken instanties. Een essentieel werkinstrument, die in het vooruitzicht van een bevorderend en groeiend organisatorisch proces de vereiste kennis en wijsheid fundeert.

111

Meer uitleg over de functiestatus van de president vind je terug in hoofdstuk 3.2.1.2.2

112

UCI, ‘Radio-Tour: Organisation and user guide.’, p. 5-7.

113

Interviews met betrokken federale en lokale politie

40


Het besluitvormend overleg van de wielercommissarissen vat, naast de vele kleine

debriefende

communicatiekanaal

gesprekken, 114

de

essentie

van

dit

besluitvormend

.

3.2.2 Voorbereidingen buiten het sportief gebeuren Het publiekelijke wedstrijddecor van de wegwielersport uit zich in een overstijgende

verantwoordelijkheidsfactor,

een

additioneel

aansprakelijkheidsaspect van organistoren in kader van de bezette omgeving. Het wegwielrennen stelt zich immers binnen de contouren van het alledaags maatschappelijk leven, een levensdomein die gestuurd wordt door gangbare procedures en opvattingen. Een gewoontecyclus die enkel door een gegronde planning en voorbereiding het beoogde sportvriendelijke klimaat kan voorzien. De sportieve expoitatie van de openbare weginfrastructuur plaatst het alledaagse verkeer onder enorme druk. Gebruikelijke verkeersreglementen enbepalingen115 stellen zich ondergeschikt aan het wedstrijdgebeuren116, een noodzakelijke procedure die in het veilig en efficiënt verloop van de wedstrijd voorziet. 3.2.2.1.1 De

Wijzigende verkeerssituatie

wettelijk

gefundeerde

wegcode

trekt

zich

naar

één

lijn

met

de

gepresenteerde sportsituatie onder beheer van de lokale overheidsactoren. Een tijdelijke politieverordening onderschrijft de essentiële vergunning inzake verkeersingrepen als parkeerverboden en (tijdelijke) wegversperringen117. De administratief vergunnende politieverordening deelt zich via verscheidene communicatiekanalen mee aan belanghebbende actoren. Een beraadslagend overleg tussen de lokale politie, de gemeente en de Lijn biedt een antwoord op omleiding en dienstverlening van de openbare vervoersinstelling terwijl de bevolking kennis schept in het aanbod van persmededelingen en bedeelde brochures. Tot slot verwerven de hulpdiensten en nutsmaatschappijen van Kortrijk, Kuurne en Harelbeke eveneens inzicht in het aangepast verkeersplan, dit binnen het kader van een efficiënte hulpverlening.118

114

Zie bijlage

115

Art. 9, 50 Ger.W. van Koninklijk besluit houdende het algemeen reglement op de politie van het wegverkeer, B.S., 1 december 1975.

116

Art. 59 van Koninklijk besluit houdende het algemeen reglement op de politie van het wegverkeer, B.S., 1 december 1975.

117


118


41


3.2.2.2

Druk luchtruim

Het onoverzichtelijk kader van de wegdiscipline leidt zich af uit het opgedeelde en onbegrensde wedstrijdtraject. De omvangrijke wedstrijdkaravaan slaat zich niet op in één oogopslag, een doorslaggevende indicatie voor de inzet van luchtsteun. De luchtsteun wordt in KBK uitgebouwd door vijf helikopters, kaderend binnen het commercieel en/of veiligheidsluik: één helikopter van de Federale politie, drie helikopters voor opname en straalverbinding en één commerciële helikoptervlucht. De begrensde luchtbezetting steunt zich in de vergunde ‘no fly’ zone, een bevoegdheidsaspect van de Federale overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer – DG Luchtvaart. Steunend op het commercieel –en veiligheidsaspect sluit zich een

ontoegankelijk

wedstrijdkaravaan

119

119

gebied,

ingesteld

op

het

begin

en

eind

van

de

.


42


4 Veiligheidsanalyse: een evaluerend en aanbevelend kader Ondanks de kwaliteitstoenemende live-rapportage van wielerwedstrijden bewaart de sport zijn uitgestrekte publieksvertegenwoordiging op de site. Hotspots als de aankomst dragen een massale publieksbelangstelling uit en tekenen derhalve een obstructie van de alledaagse samenlevingscontext af. Vanuit een geïntegreerde aanpak dient de organisatie ‘Sportingclub Kuurne’ te streven naar een absolute verantwoordelijkheid, zich spreidend over de aaneenschakelende veiligheidsfactoren van proactie, preventie, preparatie, repressie en nazorg120.

Het

beladen

veiligheidsvraagstuk

vertaalt

zich,

in

kader

van

de

evenementenstructuur, veelal naar de principes van crowd management en crowd control. Langs de uitgelijnde context van proactie en reactie teken beide vakgebieden zich uit en benadrukken derhalve een politiek van risicoreductie en incidentbegeleiding. Het gestructureerd aanbod van menselijke en instrumentele maatregelen willigt de noden van een systematische en professionele veiligheidspolitiek in121. Een analyserend kader draagt zich in dit werkstuk uit naar de casus KBK.

120

NIEUWENHUIS, A., Evenementen, manifestaties en veiligheid, Ipsoc-Katho, ongepubliceerde cursus, 2009, p.1.

121

NIEUWENHUIS, A., Evenementen, manifestaties en veiligheid, Ipsoc-Katho, ongepubliceerde cursus, 2009, p.

43


4.1

Publieksmanagement

Het professionaliserende evenemententerrein gedijt onder invloed van de sociaal-maatschappelijke indicatoren als toegenomen vrije tijd en economische welvaart. Opzij van de uitbreidend beschikbare vrijetijdswaaier, brengt elke manifestatie op zich bovendien ook een grotere publieksstroom op de been. Publieksrijke

manifestaties

amusementscontext,

profileren

maar

stippen

zich

aanvankelijk

vervolgens

ook

langs

een

de

wezenlijk

veiligheidsvraagstuk aan. Penibele toepassingsmodellen als het Heizeldrama122 belichten de keerzijde van het entertainmentverhaal, verlene een instruerende toekomstgerichte basis. Een verhaal van deskundige voorbeschouwingen en beleidslijnen blijkt onmisbaar teneinde het publiek vakkundig te kanaliseren en structureren. 4.1.1 Publieksprofiel Een eerste uitvalsbasis strekt zich in de prognose van het publieksprofiel. Vraagstukken als ‘Welke doelgroep trekt het evenement?’ en ‘Welke houding neemt het publiek aan?’ kaderen het beschouwend en inlichtend hoofdstuk123. Voorkennis biedt immers antwoord op een verantwoorde anticiperende houding. Het sportief kader van de wielerwedstrijd Kuurne-Brussel-Kuurne trekt een gevarieerde

publieksgroep

aan:

van

troepende

tieners

naar

modale

gezinsstructuren van volwassene en kind tot wielerdwepende bejaarden. Allen hebben ze hun eigen noden en interesses waar de organisatie in tegemoet moet komen. Daarnaast moet ook rekening gehouden worden met de minder mobiele bevolkingsgroepen als rolstoelgebruikers, blinden, slechthorenden,… Minimale

schikkingen

als

zittende

infrastructuren,

voorbehouden

terreinstroken en invalswegen, egale ondergronden en cateringfaciliteiten komen tegemoet aan de behoeften van specifieke bevolkingsgroepen124. Behoedzame attitudestructuren125 komen slechts beperkt voor, zonder meer in het licht van de voetbaldiscipline of uitgaansaangelegenheden. Conflicterende belangengroepen komen gebruikelijk niet voor, al mag de mogelijkheid op

122

De Eurocupfinale Juventus-Liverpool draait uit op een ramp als naar aanleiding van rellen 39 mensen om het leven komen en meer dan 400 mensen ernstig gewond raken.

123


124

NIEUWENHUIS, A., Evenementen, manifestaties en veiligheid, Ipsoc-Katho, ongepubliceerde cursus, 2009, p.18-19.

125

Ibidem 105

44


aanvaringen zeker niet uitgesloten worden. Dit zeker in relatie met het sfeercreeërende 126

veroorzaken

alcoholverbruik,

die

bij

overmaat

narigheid

kan

.

4.1.2 Opvangfaciliteiten Het voorafgaand inlichtingsproces structureert en organiseert mede de infrastructurele

en

facilitaire

inrichting

van

het

wedstrijdterrein.

De

plaatsgesteldheid is zowel vanuit veiligheids- als organisatorisch oogpunt uitermate belangrijk. Een voorafgaandelijke plaatsanalyse van de omgevings-, geografische -, en topografische terreininfrastructuren raadt zich aan127. Een toepassingsschets van het wedstrijddecor van Kuurne-Brussel-Kuurne richt

zich

voornamelijk

op

het

buitenterrein

van

de

openbare

wegeninfrastructuur. De aanvankelijk onbedoelde wedstrijdomgeving leent zich,

onder

voorwaarden

van

obstakelverwijderende

maatregelen

en

bevoegdentoezicht, uitstekend als achtergrond: de Vlaamse verharde wegen kennen immers weinig oneffenheden en zijn vlot bereikbaar. De spelende weersomstandigheden vormen dan weer een nadeel naar uitdroging of onderkoeling. Specifiek tekent de wedstrijd zijn hot spots naar publieksaanwezigheid af langs de wegen van de gemeente Kuurne (aankomst/start) en de Kluisbergen (Bergzone Kwaremont en Trieu).128 Specifieke facilitaire inspanningen steunen de anticiperende en voorbereidende massanavigatie. Startzone De startzone van de wielerwedstrijd Kuurne-Brussel-Kuurne is gesitueerd op de site van de Hippodroom van Kuurne. Deze omgeving biedt de nodige facilitaire en begeleidingsmogelijkheden voor de opvang van de massale publieksstroom129.

126


127


128


129

Zie afbeelding op pagina 21


45

Positieve punten -

-

-

-

-

De toegangsweg is verkeersvrij gemaakt: de massale publieksstroom jaagt zich niet over de smalle trottoirs, maar verspreidt en verplaatst zich langs de gehele breedte van de wegaccommodatie. De verbindingsstrook start-inschrijvingszone is zeer uitgestrekt: een breed potentieel gezichtsveld verspreidt de druk zodat piekterreinen zoveel mogelijk worden vermeden. Toeschouwers vangen immers graag van op de eerste rij een glimp op van hun favoriete renner. Een non-publieke passagestrook: de met barrières afgezette baan vlot niet enkel de rennerspassus, maar leent zich ook tot een mogelijks efficiënt hulpverleningsaanbod. Een beschutte staantribune: de openluchtaccommodatie maakt zich afhankelijk van de weersomstandigheden, waarbij een overdekt terrein een voorname basisbescherming biedt. Dienstverlenende drankservices: drankfaciliteiten vangen de combinatie van het eerste lentezonnetje en de lange wachttijden op. Een risicobeperkte omgevingsstructuur

Kritieke punten -

-

-

Enkelvoudige ingangsstructuur: de volledige publieksstroom voert zich langs een enig toegankelijkheidsportaal, een netelig minpunt die een oponthoud van de publieksstroom en eventuele hulpverlening kan bewerkstelligen. Commerciële posten aan de ingang: een bezet ingangsterrein stremt de publieksstroom en eventuele hulpverlening bij piek- en incidentele omstandigheden . Beperkte signalisatie: de verschillende wedstrijdinfrastructuren en circulatiekanalen duiden zich iets te weinig aan.

Aankomstzone De aankomstzone van de wielerwedstrijd Kuurne-Brussel-Kuurne is gelegen langs de drukke Brugsesteenweg waar de nodige facilitaire en sportieve voorzieningen ter beschikking zijn130. Positieve punten -

130

Terugkerende aspecten van startzone: punt 1, 2, 3, 5 en 6. Opstelling van een breedbeeldscherm: het perspectief van een aanschouwend wedstrijdverloop aan de meet voorkomt een massale volkstoeloop net voor aankomst. Het publiek biedt zich verspreider aan,

Zie afbeelding op pagina 25


-

46

doordat de wedstrijd zowel vanuit de zetel als op de site perfect op te volgen valt. Bovendien biedt de technologische accommodatie ook mogelijkheden naar communicatie in geval van onverhoedse situaties. Compartimentering van het publiek door de opstelling van een tribune aan de finishlijn: een beklemmend pressieveld langs de finishlijn voorkomt zich door de aanwezigheid van een tribune. Een begrensde limiet neemt de druk af en laat bovendien ruimte vrij voor de uitwerking van het commerciële belang.

Kritieke punten -

Evenredig kanttekening als de startzone: zie punt 3

4.1.3 Personeel Infrastructurele en publieksleidende faciliteiten overstijgen hun intentiële efficiënte in de coöperatieve context van menselijke medewerking. Strategisch bemande

posities

vullen

zichtbaarheidsprincipe in

131

een

doelstellend

aanspreek

–en

.

Een bij benadering begeleidend team van 85 politionele -, 20 organisationele , 50 brandweermedewerkers en 450 seingevers132 dekken de opvang van de wedstrijdgerelateerde KBK-publieksstromen. 4.1.4 Aanbevelend kader Het overwegend positief evaluatiekader vult zich aan met enkele adviserende werkpunten. Organisatorische richtlijnen kaderen zich langs de matige signalisatie, incorrect plaatsbepaling en het ongekend bezoekersaantal. Het gepland gemeentelijk ontwerp met extrafaciliterende ingangstructuur biedt bereids antwoord op de eenlijninge publieksstroom. Het positief rapport fundeert een adequate accommodatiecontext, met capacitaire uitbreidingsmogelijkheden naar de stallen van de renbaan133.

4.2

Mobiliteitsmanagement

Publiekstreffende muziek-, cultuur- of sportmanifestaties nemen niet enkel de interne terreinstructuren over, maar drukken eveneens hun stempel op de omgevingscontouren.

Overbezette

weginfrastructuren

compliceren

het

131


132


133

Zie tekening pagina 21 – blauw punt 1

47


openbare vervoersnetwerk en remmen de alledaagse en wedstrijdeigen verkeersstroom af. Beproevingen als de verkeersbelastende editie ‘Dance Valley’134 benadrukken het cruciaal beleidselement van voorbereiding en anticipatie. 4.2.1 Vervoersmogelijkheden De unieke wielercasus vangt zich, naar noodzaak van een ontlastend omgevingsdruk, aan met een brainstormend mobiliteitsprofiel. Gerichte verzoeksthema’s

inventariseren

omgevingsmodel135

het

en

lijnen

het

aangewende vervoerswezen uit. De infrastructurele capaciteit brengt zich in kaart en strekt zich uit in een anticiperende en ondernemende attitude. Het kosteloos en nabijgelegen imago van wielerwedstrijden biedt een ruim ingangsveld. Omwonenden grenzen de grote groep van voetgangers af, al is deze definitie niet absoluut. De overig ter plaatse gekomen publieksgroep stappen immers ook in de rol van voetganger na stalling van hun voertuig. Net deze laatste groep stuurt aan op een gestructureerd en overzichtelijk verplaatsingsdecor, zich ondersteunend door een duidelijke bewegwijzering en hekkenwerk. De verkeersstroom stelt zich vervolgens hoofdzakelijk samen uit de categorie van (gemotoriseerde) privévoertuigen, doelend op de fiets-, brom-, moto- en autovertegenwoordiging. Een minimale facilitaire service noodzaakt zich langs de instrumentele orderegeling van fietsenstallingen en parkeerterreinen. Hinderlijke obstructies beperken immers de soepele en breedtoegankelijke hulpverlenings- en toeschouwersbeweging. Het

dienstverlenend

begrensd

de

laatste

concept

van

de

publieksvloed.

openbare

vervoersmaatschappijen

Supplementaire

bustrajecten

en/of

afgestelde dienstregelingen vangen de menigte op en brengen hen over naar de gedoelde evenementensite136. Het kaderend procedureel beleidsonderzoek spitst zich evenwel niet louter toe op de wedstrijdgerelateerde verkeersontwikkeling, maar tekent bovendien mogelijks externe publiekskaders op. De invloed van andere festiviteiten of belevenissen levert mogelijkse (tegenstrijdige) volksbewegingen op, en leent

134

Zestig mensen belanden met onderkoelingsverschijnselen in het ziekenhuis na een overbelasting van de verkeersinfrastructuur.

135

Zie bijlage

136


48


zich

bijgevolg

als

bijkomend

aandachtselement

in

het

volslagen

mobiliteitsbeleid. 4.2.2 Mobiliteitsbeleid Een efficiënt uitgedragen mobiliteitsbeleid137 biedt in eerste instantie overzicht op de te vorderen verkeersregelingen, noodzakelijk voor het behoud van een veilige, leefbare en bereikbare stad. De beleidskern, gericht op het alternatief en ontradend advies van het autoverkeer, ontwikkelt zich in Kuurne-BrusselKuurne onder het initiatief van een pendel –of shuttlebus. Sites als de Vlaskouter, het marktplein, de bibliotheek en het sportpark verbinden zich in een unieke buslijn, aan het publiek voorgesteld langs persmededelingen, reclameboekjes en aankondingspanelen138. Bevorderende acties tot maximale exploitatie van het openbaar vervoer grijpen zich evenwel niet aan. Het overig onvermijdbaar gemotoriseerd privéverkeer wijst zich onder een instrumentele en menselijke signalisatie naar de wenselijke opvangstructuur. Een volgende beleidslijn dient zich aan vanuit de manifesterende samenloop van

wieler–

en

paardensport.

Het

perspectief

van

een

tweeledige

evenementensite realiseert zich langs een berekende coöperatie van beide beleidslijnen. Een via pamfletten meegedeelde omleiding structureert de toestroom van paardenliefhebbers, terwijl de uitstroom zich ordent door een opschortend tijdsbeleid. 4.2.3 Personeel Het aanduidend team van 85 politionele -, 20 organisationele -, 50 brandweermedewerkers en 450 seingevers139 dekken ook hier de opvang van de wedstrijdgerelateerde KBK-verkeersstromen. 4.2.4 Aanbevelend kader Het verkeersgerelateerde waardekader besluit zich in een overwegend positieve beoordeling. Beleidslijnen als de shuttlebus en het mobiliteitsplan dekken de circulatieve verkeersstromen voldoende adequaat, al kan de communicatieve en facilititaire achtergrond nog verder worden uitgebouwd. Het

grote

publiek

vangt

zich

immers

niet

op

langs

een

voorziene

parkeerinfrastructuur en de signalisatie is ook hier eerder beperkt.

137

Het organiseren van slim reizen door reizigers te prikkelen in alternatieve transportmiddelen.

138


139


49


Overige actorengroepen als de pers, de ploegen, de hulpdiensten,… leiden zich wel elk naar hun eigen accommodaties die bovendien vlot aangeven worden via de verschillende kleurenkaarten en bewegwijzering.

4.3

Incidentenmanagement

Het risicoconcept van de hedendaagse samenleving stelt grenzen aan de bedwingende en superviserende politiek van inrichtingen in het algemeen, maar

is

concreet

wielerwedstrijden.

ook

geldend

voor

het

organisatieproces

van

Professionele beleidvoering en ervaringsdeskundigheid

sleutelen dan wel aan het risicobeleid van wielermanifestaties, garantie op een volstrekt ‘feilloos’ wedstrijdgebeuren blijkt onmogelijk. Het grillig samenlevingsmodel drukt zich evenzeer op het wedstrijdgebeuren van KBK. De casus van ‘de witte woede’ stelt zich hierbij als subliem voorbeeld. Een stakingsactie van verplegend personeel hield het peloton toen minutenlang op in hun strijd om erkenning140. Ongelukkige valpartijen of wedstrijdsituationele voorvallen funderen evenwel de

voornaamste

incidentele

context.

De

wettelijk

gestaafde

verantwoordelijkheid van de organisator reikt naar de garantie van een efficiënte hulpverlening. Eerste of diepgaander hulpverlening dient zich uiterst vlot te verstrekken141, wat in geval van Kuurne-Brussel-Kuurne wordt ondersteund door de inzet van 22 gekwalificeerde hulpverleners verspreidt over twee escorterende ziekenwagens,

één stand-by ziekenwagen, twee

hulpposten, een hulpverlener op de moto en een coördinator in de Cp-Ops142. Het voorbereidend en preventief luik biedt bovendien ruimte aan impactvolle gebeurtenissen langs de uitwerking van een veiligheidsplan en een bijzonder nood- en interventieplan143. 4.3.1 Aanbevelend kader De incidentiële achtergrond werkt zich uit in een voldoende anticiperend ontwerp, al kan het beleid nog verder worden aangescherpt. Het onbrekend off-race ontwerp144 kadert het belangrijkste werkpunt naar efficiëntie en

140


141

UCI, ‘Technical and sports preparation for the event’, internet, Road races organiser’s guide, chapter 2, 2009, p.184-185, (http://www.uci.ch/templates/UCI/UCI2/layout.asp?MenuId=MTk3OA).

142

Interview met EHBO-afgevaardigde Karel Decaluwé op 15.03.2009

143

Opgesteld naar aanleiding van mijn stage en in samenwerking met de Brandweer Kuurne

144



50

veiligheid. Een uitgestippeld parcoursafwijkend traject voert hulpdiensten bij een eventuele oproep naar de ongevallensite zonder het parcours en bijgevolg het wedstrijdgebeuren te betreden145. Het uniek ontwerp van BNIP betekent dan

weer

een

enorme

meerwaarde

op

vlak

van

een

anticiperend

hulpverleningsaanbod.

145


51


5 Besluit Anno 2009 schittert het Belgisch wielerlandschap alweer onder stimulans van enkele hoogoplopende succesverhalen. De gevestigde triomfetappes van toppers als Devolder en Boonen voeren het populariteitsveld naar ongekende hoogten: kassuccessen als de Ronde van Vlaanderen en Parijs-Roubaix flirten met de grens van anderhalf miljoen kijklustigen. Het ruime interesseveld beperkt zich evenwel meestal tot de louter recreatieve of sportieve bouwsteen. Een onaangeroerd literair onderzoeksdomein trekt zich op aan de ontbrekende structuur van deskundige en gespecialiseerde kwaliteitsrapporten. Een algemeen evaluerend en aanbevelend studieveld stelt zich uit ondanks de uitbreidende draagwijdte van de sportdiscipline. Het organisatorisch onderzoeksverhaal van dit werkstuk trekt zich bijgevolg hoofdzakelijk op aan de theoretische achtergrond van wet –en regelgeving. Het genotificeerd internationaal medium van de UCI betrekt naast het nationaal Belgisch autoriteitsbeleid een essentieel coachend professionalisme. Hun

gestructureerde

vakbekwaamheid

lost

de

gecompliceerde

wedstrijdcontext van decentralisatie en publiekelijkheid ten dele in, al blijft de verwikkelde balans omgeving-wedstrijd onoverkombaar. De massaal manifesterende verkeers-, publieks- en wedstrijdstromen tekenen de overstijgende omgevingsverantwoordelijkheid. Het wegwielrennen stelt zich immers binnen de contouren van het alledaags maatschappelijk leven, een levensdomein die gestuurd wordt door gangbare procedures en opvattingen. Een gewoontecyclus die enkel door een gespreid actoren- en beleidsveld in het beoogde sportvriendelijk klimaat kan voorzien. Het algemeen organisationeel en specifiek veiligheidsmodel Kuurne-BrusselKuurne houdt er naar mening van professioneel bevoegden een hoog kwalitatief niveau op na. Een beschouwend meditatief cijfer van 8,4 op 10146 bevestigt deze stelling. Een evenredige conclusie drukt zich uit langs dit werkstuk, al blijven enkele aandachtspunten gevestigd: -

Het communicatieluik streeft naar verder professionalisme via de uitvoeriger uitwerkende structuren van signalisatie147 en openbare vervoersmobiliteit.

146

Gemiddelde component getrokken uit de beoordelende interviews van

147



-

52

De uitwerking van een off-race route ter ondersteuning van een efficiënte hulpverlening.

De wedstrijdcontext van Kuurne-Brussel-Kuurne fungeert, op enkele minimie aandachtspunten na, als uitvalsbasis voor andere wielerevenementen. Een gerechtvaardigde conclusie die ook professionele medewerkers ondersteunen en vasthouden!


53

6 Bibliografie 6.1 

Boeken

ZORN, H., Wielersport – historie, materiaal, training, techniek en tactiek, Rijswijk, Elmar, 1983, 392 p.



HINAULT, B., Basisboek wielrennen – techniek, tactiek, training en wedstrijd, Baarn, Tirion, 1988, 160 p.



MARESCH, W., Wielersport – historie, training, verzorging, voeding en materiaal, Rijswijk, Elmar, 1997, 231 p.



THOMAS, S. & SEARLE, B. & SMITH, D., Wielrennen, s.l., Zuid Boekproducties, 1998, 168 p.

6.2 

Tijdschriften

VANDERGUNST, J., Cyclowest, Maandelijks tijdschrift van de West-Vlaamse afdeling van Wielerbond Vlaanderen, 28(2008)321, 40 p.












Kon. Sportingclub Kuurne, Kuurne Brussel Kuurne – Wedstrijdreglement, Gepubliceerd promotieboek, s.l., 2009, 13 p.

6.3 

Rapporten

UCI, Radio-Tour – Organisation and user guide, digital publication, s.l.n.d., p. 40, (http://www.usacycling.org/forms/rules/RadioTour.pdf).



UCI, The UCI International commissaire – An expert serving cycling, digital publication, s.l.n.d., p. 21, (http://www.uci.ch/Modules/BUILTIN/getObject.asp?MenuId=&ObjTypeCod e=FILE&type=FILE&id=MzIyNjE&LangId=1).



UCI, Road races organiser’s guide, digital publication, s.l.n.d., p. 300, (http://www.uci.ch/templates/UCI/UCI2/layout.asp?MenuId=MTk3OA).



WBV, Reglementen wielerbond Vlaanderen, digitale publicatie, s.l.n.d., p. 65, (http://www.wielerbondvlaanderen.be/).



WBV, Beleidsplan 2005-2008, digitale publicatie, s.l.n.d., p. 144, (www.wielerbondvlaanderen.be/overons/beleidsplan/Beleidsplan%2020052008%20-%20Bloso.doc).




54

NIEUWENHUIS, A., Evenementen, manifestaties en veiligheid, Ipsoc-Katho, ongepubliceerde cursus, 2009.

6.4 

Wetteksten

Koninklijk besluit tot reglementering van de wielerwedstrijden en van de veldritten, B.S., 21-08-1967.



Koninklijk besluit houdende algemeen reglement op de politie van het wegverkeer [en van het gebruik van de openbare weg], B.S., 01-12-1975.



Koninklijk besluit houdende reglement op de politie van personenvervoer per tram, pre-metro, metro, autobus en autocar, B.S., 15-09-1976.



Besluit van de Vlaamse regering houdende de voorwaarden voor deelneming aan wielerwedstrijden en wielerproeven, B.S., 08-09-2000.



Ministerieel besluit houdende de tijdelijke erkenning van de procedure van monsterneming voor dopingcontrole van de UCI in het kader van de medisch verantwoorde sportbeoefening, B.S., 05-02-2008.



Ministerieel besluit houdende wijze van oproeping voor dopingcontrole voor de sport wielrennen, B.S., 17-10-1997.

6.5 

Artikels

INTERNETREDACTIE, ‘Bettini moet opgeven na zware val, heupbreuk Dockx’, internet, HLN Online, 2008, (http://www.hln.be).



INTERNETREDACTIE, ‘Zestien gewonden bij motorincident tijdens ParijsRoubaix’, internet, GVA Online, 2009, ( http://www.gva.be)

6.6 

Internetbronnen

DOIC, ‘Meest beoefende sporten in België’, internet, Statistics Belgium, 2000, (http://www.statbel.fgov.be/figures/d34_nl.asp#3).



KBWB, ‘Wegdiscipline: intro’, internet, geraadpleegd op 2009-02-22, (http://www.belgiancycling.be/Disciplines/Weg/tabid/68/Default.aspx).



Wikipedia, ‘Cyclobal’, internet, Wikimedia Foundation, 2009, (http://nl.wikipedia.org/wiki/Cyclobal).



WBV, ‘Even voorstellen…’, 2009, (http://www.wielerbondvlaanderen.be/).



Belgisch federale politie, ‘Organisatie – Directie van de operaties inzake bestuurlijke politie – Samenstelling, internet, (http://www.polfedfedpol.be/org/org_dga_dao_compo_nl.php).


6.7

55

Interviews



Digitaal interview met Philippe De Bleeckere – PZ Brakel op 09.03.2009.



Digitaal interview met Gunther Van Steenberge - PZ Herzele/Sint-LievensHoutem/Zottegem op 10.03.2009.



Digitaal interview met Pierre Thomas – PZ Gavers op 24.03.2009.



Digitaal interview met Rik Vandenberghe – PZ Mira op 08.04.2009.



Digitaal interview met Dirk Dejonghe – PZ Ronse op 09.04.2009.



Digitaal interview met Karel Decaluwe – afgevaardigde Rode Kruis op 15.03.2009.



Interview met Devid Camerlynck - CSD Kortrijk op 24.04.2009.



Interview met Gilbert Prinzie - Internationaal commissaris UCI op 22.04.2009.



Overkoepelend interview met Geert Penez en Jos Callens – Organisatie KBK op 30.04.2009 en 08.05.2009


7 Bijlagen 7.1

Bijlage 1: interviewmodel van lokale en federale politie

56

57


Beste Mijn naam is Magali Kimpe en ik ben laatstejaarsstudente Bachelor in de Maatschappelijke veiligheid. Deze drie-jaar-durende opleiding wordt onderricht in de katholieke hogeschool Katho

en

zet

ons

studenten

ertoe

aan de

hedendaagse

veiligheidsvraagstukken van onze samenleving met een kritisch oog te bestuderen. Het laatste bachelorjaar is vrij praktisch gestuurd en wordt onder andere uitgebouwd aan de hand van een bachelorproef. Vanzelfsprekend worden wij, bachelors in de maatschappelijke veiligheid, er binnen dit kader toe aangezet een specifiek veiligheidsdomein onder de loep te nemen. Ik besloot mijn thema te linken met mijn interesseveld en kwam tot de onderzoeksvraag: 'Veiligheid bij wielerevenementen: een toepassing op het wielerevenement Kuurne-Brussel-Kuurne'. Tot nu hield ik me voornamelijk bezig met de studie van de wetgeving en reglementering

aangaande

wielerevenementen.

Dit

leverde

een

allesomvattend algemeen theoretisch kader op, die nu in de volgende stap moet getoetst worden aan de praktijk. Aanstaande zondag krijg ik de ultieme kans deze theorie te kaderen binnen de praktijk, maar jammer genoeg is het voor mij onmogelijk alle beïnvloedende factoren te omvatten. Dit probleem zou ik graag van de baan helpen door een vragenlijst te verspreiden na afloop van het evenement ter bespreking van volgende algemene materie: 

uw rol en functie bij het wielerevenement



de ervaringen met de organisatie



een korte evaluatie en eventuele opmerkingen

Aan de hand van deze mail vraag ik graag uw medewerking en hulp voor het invullen van de vragenlijst die zal worden opgestuurd tijdens de weken na het evenement. Zo kom ik opnieuw een stapje dichter bij het vervolledigen van mijn totaalconcept rond veiligheid bij wielerevenementen.

Met vriendelijke groeten.

Magali Kimpe


Op

58

1 maart 2009 ruimden enkele gemeenten en steden behorende tot uw

werkingsgebied opnieuw plaats voor het decor van de wielerwedstrijd KuurneBrussel-Kuurne. Als aangesteld politioneel verantwoordelijke voor de zone droeg u beslist bij tot de goede afloop van dit jaarlijks evenement. Via deze korte vragenlijst peil ik dan ook graag even naar de geleverde inspanningen van uw zone ter begeleiding van dit evenement en de bevindingen na afloop van het wielerevenement. Getroffen voorbereidingen 1. Op welke manier, wanneer en door wie werd opgeroepen tot politionele medewerking van uw zone aan het wielerevenement? ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… 2. Welke verantwoordelijkheden en algemene opdrachten kreeg u in kader van de veiligheid toegewezen? ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… 3. Was de organisatie voldoende duidelijk over zijn verwachtingen inzake de concrete uitwerking van deze algemene opdrachten en verantwoordelijkheden? ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… 4. Welke overlegmomenten werden georganiseerd,wanneer gingen die door en wat werd besproken? a. Intern (met de medewerkers) ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………..


59

b. Extern (met organisatie, andere lokale politiezones, federale politie,…) ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………….. De dag zelf 5. Hoeveel medewerkers werden ingezet ter begeleiding van het evenement en waaruit bestond hun concrete opdrachtenpakket? ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… 6. Met welke interne en externe partners stond u in contact tijdens de wedstrijd en welke middelen werden hiertoe ingezet? ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… 7. Deden er zich enige problemen, van welke aard dan ook voor, tijdens de wedstrijd? ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… 8. Werd hierop voldoende efficiënt gereageerd door de organisatie of andere bevoegde actoren? ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………..


60

Perceptie op de wedstrijd 9. Kunt u het wielerevenement een beoordelingscijfer geven van 1 tot 10 op basis van organisatie en verloop? (1: zeer slecht, 10:zeer goed) ………………………………………………………………………………………………………………………. 10. Welke kritieke punten kent het parcours op uw werkingsgebied? ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… 11. Werden hiertoe de nodige maatregelen getroffen? ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………….. 12. Hebt u over het algemeen nog opmerkingen? ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………


7.2

Bijlage

4:

checklist

veiligheidsstandaarden

naar

sportieve-

61

en


62


63


64


65


7.3

Bijlage 5: voorbeeld van een volgbewijs

66


7.4

Bijlage 6: mobiliteitsplan

67


68

Het wielerlandschap in België;

Recommend Documents