Het vertrouwen blijft! JAARSTUKKEN OVER 2012

Het vertrouwen blijft!

JAARSTUKKEN OVER 2012

Het vertrouwen blijft! 24 juni 2013 Pagina 2

Inhoudsopgave Jaarverslag Volkshuisvestingsverslag 1.

Voorwoord

5

2.

Vryleve in control

6

3.

Verslag directeur-bestuurder

7

4.

Verslag Raad van Commissarissen

9

5.

Verslag Ondernemingsraad

13

6.

Ambities vanuit 2011

15

7.

Ambities Leefbaarheid

17

8.

Ambities Wonen

19

9.

Ambities Vastgoed

24

10.

Ambities Financiën

28

11.

Ambities Bedrijfsvoering

29

12.

Verklaring van het bestuur

31

Bijlage 1: Samenstelling Raad van Commissarissen

32


Jaarrekening 17.

Jaarrekening 17.1

Geconsolideerde balans per 31 december 2012

36

17.2

Geconsolideerde winsten verliesrekening 2012

37

17.3

Kasstroomoverzicht geconsolideerde jaarrekening

38

17.4

Waarderingsgrondslagen geconsolideerde jaarrekening 2012

39

17.5

Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2012

54

17.6

Toelichting op de geconsolideerde Winst- en verliesrekening

62

17.7

Enkelvoudige balans per 31 december 2012

67

17.8

Enkelvoudige winsten verliesrekening 2012

68

17.9

Waarderingsgrondslagen enkelvoudige jaarrekening 2012

69

17.10 Toelichting op de enkelvoudige balans en winsten verliesrekening en ondertekening door het bestuur en de raad van commissarissen

70

17.11 Overige gegevens

73

17.12 Controleverklaring

74

Bijlagen; Kengetallen

76


1. Voorwoord Het afleggen van verantwoording was in het verleden een jaarlijks terugkerend gegeven en werd gedaan door middel van een jaarrekening, waaraan later het jaarverslag is toegevoegd. In de huidige tijd dreigt het afleggen van verantwoording een bijna dagelijks terugkerende activiteit te worden. Naar diverse instanties moeten we als corporatie over verschillende activiteiten verantwoording afdragen. Soms vraag ik mij wel af waartoe dit toe moet leiden. Niet alleen vanwege het kostenaspect, de verantwoording, visitatie en het verstrekken van de benodigde informatie gaat steeds meer geld kosten, maar ook kijkend naar het beoogd doel. Het toezicht houdt zich steeds minder bezig met het bepalen of het beleid van de corporatie gericht is op de taken, zoals die voor de corporatie van kracht zijn. De toezichthoudende instanties zijn steeds meer gericht op het verkrijgen van informatie op basis van hun scenario’s en verwachten/eisen eigenlijk dat de corporatie de betreffende scenario’s tot hun beleid gaan maken. Een omgekeerde wereld! Het jaarverslag kent zijn eigen specifieke regelgeving. Vastgesteld is welke onderwerpen er niet mogen ontbreken en ook wat er over bepaalde onderwerpen gemeld moet worden. Onze accountant let op de naleving daarvan. Wij hebben geprobeerd er weer een prettig leesbaar verhaal van te maken en nodigen u uit dit te lezen. Met vertrouwen de toekomst in Het jaarplan 2012 “Met vertrouwen de toekomst in” maakt onderdeel uit van het realiseren van ons ondernemingsplan “OpMaat naar de toekomst”. Ons ondernemingsplan wat in hoofdlijnen aangeeft wat we in de jaren 2010 – 2014 willen realiseren. Voor het jaar 2012 hebben we eind 2011 een aantal doelen benoemd: We zorgen ervoor dat onze klanten ons weten te vinden We willen participatie nog beter inbedden in ons werken We gaan onze huidige producten evalueren en met nieuwe producten komen We gaan proces gericht werken We gaan ervoor zorgen dat de benodigde informatie sneller beschikbaar is We vinden woonlasten belangrijker dan de huurprijzen De doelen die we benoemd hebben komen stuk voor stuk terug in dit jaarverslag, zodat u zelf vast kunt stellen wat we ervan gemaakt hebben en of ons vertrouwen in de toekomst is gerechtvaardigd. Uitgerust de volgende eeuw in! Eind 2012 vond een evaluatie plaats van wat we gerealiseerd hebben. Wij zijn tevreden over wat we hebben bereikt, ondanks het feit dat we niet alles hebben kunnen doen wat we ons voorgenomen hadden en dat het beoogde resultaat soms niet is verwezenlijkt. Er is weer veel werk verzet, door iedereen in de organisatie en door vele direct betrokkenen. Denk daarbij aan de bedrijven die zich ingezet hebben, participerende organisaties als een HBV (Huurders Belangen Vereniging), seniorenraad, diverse zorginstellingen, Stichting Actief Spijk (SAS)en natuurlijk de gemeente. Ik dank iedereen hartelijk voor de inzet en het vertrouwen. Het vertrouwen in de toekomst is er nog steeds, eind 2013 bestaan we 100 jaar. Met wat we in 2013 gaan ondernemen stappen wij vol goede moed de volgende eeuw. Dirk Hoogland Directeur-bestuurder

Rijnwaarden, mei 2013


2. Vryleve in control Het toezicht met betrekking tot de woningcorporatie is ook in 2012 nadrukkelijk aan de orde geweest. Je kon geen krant open slaan of er stond wel iets in over dit onderwerp. Alle onderdelen zijn wel de revue gepasseerd. De kwaliteit van het intern toezicht, de wijze van functioneren van de accountant, maar ook de werkwijze van het Centraal Fonds voor Volkshuisvesting (CFV) en het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) werd erbij betrokken. Je zou bijna denken dat er helemaal niets klopt bij die woningcorporaties. Gelukkig is de feitelijke situatie anders. In ieder geval bij Woonstichting Vryleve. Het in ons ondernemingsplan 2010 - 2014 “OpMaat naar de toekomst” uitgestippeld beleid en wijze van aanpak volgen we nog steeds. Het is ook een uitstekende leidraad en referentiekader voor te maken keuzes en te nemen beslissingen. Dit op alle niveaus binnen de organisatie. Ons jaarplan/begroting 2012 “Met vertrouwen de toekomst in” is daarop gebaseerd. Dit jaarplan is net als het ondernemingsplan en vele andere wezenlijke stukken voor een ieder beschikbaar op de site. Ook komt de inhoud ervan aan de orde in diverse overleggen met vele partijen. Natuurlijk met de Raad van Commissarissen (RvC), ons intern toezicht, maar ook met externe partijen als de HBV, de gemeente, politieke partijen en in bijeenkomsten die wij organiseren met o.a. dorpsraden, welzijnsinstellingen en seniorenraad Belangrijk is een betrouwbaar informatiesysteem. Binnen Vryleve wordt maandelijks gerapporteerd over de wezenlijke (beleids)activiteiten, die benoemd staan in het jaarplan en de van belang zijnde dagelijkse activiteiten. Dit betreft bijvoorbeeld inzicht in de leegstand, het voldoen aan de 90 % norm in het kader van de Europese regelgeving, de verkoopresultaten, resultaten met betrekking tot het onderhoud en de ontwikkeling van de kasstroom. Deze rapportage is dynamisch en wordt mede bepaald door (externe) ontwikkelingen. Zo is vorig jaar het onderwerp derivaten aan de rapportage toegevoegd en zal er in 2013 extra elementen als gevolg van de gewijzigde huisvestingsverordening te lezen zijn in de rapportage. Deze rapportage staat standaard op de agenda van zowel het Managementteam (MT) als de RvC. Ook zijn alle rapportages beschikbaar voor de medewerkers. Het blijft mogelijk om nog beter inzicht te hebben in wat er al dan niet gebeurd in de organisatie. Hierbij moet wel gezocht worden naar een goed evenwicht tussen de daarvoor te verrichten werkzaamheden en het resultaat. In 2012 hebben we bijvoorbeeld het nieuwe proces “vraag gestuurd onderhoud” nog beter in de grip gekregen en kunnen we met de beschikbare informatie goed bepalen of dit proces verloopt conform onze doelstellingen. Ook in 2013 gaan we verbeterpunten aanpakken. Aanbevelingen die het resultaat zijn van een uitgevoerde Integriteit Risico Scan (IRS)zullen uitgewerkt en geïmplementeerd worden. Daarnaast gaan we bestaande interne regelgeving als het treasurystatuut, klokkenluidersregeling kritisch onderzoeken op actualiteit en leesbaarheid en waar nodig aanpassen. Met de komst van een nieuw geautomatiseerd systeem hopen we een grote stap te zetten met het nog sneller beschikbaar hebben van gewenste informatie en een goede beschrijving van de diverse processen. Als bestuurder van Woonstichting Vryleve ben ik van mening dat de opzet en inrichting van onze interen risicobeheersingsystemen voldoende adequaat zijn. Voldoende om een betrouwbaar jaarverslag en jaarrekening te presenteren.


3. Verslag directeur-bestuurder Ons ondernemingsplan is intussen al drie jaar richting bepalend voor de keuzes die we maken. Keuzes die ons geleid hebben waar we nu zijn. Eind 2011 hebben we met ons jaarplan 2012 aangegeven “Met vertrouwen de toekomst in te gaan”. Niet wetend wat o.a. de politiek ons zou brengen. Het jaar 2012 zit erop, we weten meer over het regeerakkoord, goed om te bepalen of 2012 ons gebracht heeft wat we voor ogen hadden en hoe we naar de toekomst kijken. Het bestuur Sinds 1 juni 2009 is Dirk Hoogland bestuurder van de stichting. Naast deze functie is hij eigenaar van A&D interim B.V. . Dit is een stamrecht B.V. waarin verder geen activiteiten worden ontplooid. De bestuurder vervult geen nevenfuncties die in strijd zijn met de belangen van Vryleve. Aanpassing organisatie Door het vertrek van een medewerkster ontstond de mogelijkheid de organisatie enigszins aan te passen. Dit betekent dat het MT is teruggebracht van 5 naar 3 leden, er een coördinator is aangetrokken voor de afdeling Woondiensten en één medewerker vrij gemaakt is zodat we als Vryleve nog meer aandacht kunnen hebben voor de communicatie en de ontwikkelingen die plaats vinden. Nieuw primair systeem In oktober is het startschot gegeven om eind 2013 een nieuw primair bedrijfssysteem in gebruik te hebben. In een personele bijeenkomst heeft de procesverantwoordelijk het plan van aanpak gepresenteerd. Een plan van aanpak waarbij in de eerste fase een viertal werkgroepen een programma van eisen opstellen. Parallel daaraan wordt in de eerste fase vastgesteld welke bedrijven worden uitgenodigd om met een offerte te komen. Integriteit Risico Scan (IRS) De woningcorporaties en dus haar medewerkers staan volop onder de publieke aandacht. Aandacht veroorzaakt door excessen, die zich helaas bij andere corporaties hebben voorgedaan. Het is goed om een objectief beeld te hebben waar de (integriteit) gevaren op de loer liggen en intern de discussie te voeren van wat kan wel en wat kan niet. Conform het jaarplan 2012 is deze IRS uitgevoerd. Dit heeft geresulteerd in diverse uiteenlopende aanbevelingen. Van het aanbrengen van een screensaver tot het opstellen van gedragscodes met betrekking tot het omgaan met leveranciers. De uitvoer van de aanbevelingen is opgenomen in het jaarplan 2013. Samenwerking toewijzing urgentie Sinds enige jaren werkten we samen met Baston door middel van een gezamenlijke urgentiecommissie. In goed overleg tussen beide partijen is besloten om per 1 juli 2012 deze samenwerking te beëindigen. Dit heeft geleid tot een gedegen onderzoek van hoe verder: aansluiting zoeken bij de wijze waarop het regionaal gebeurd of kiezen voor een eigen oplossing. We hebben gekozen voor een eigen oplossing omdat deze de doelstelling van dit proces optimaal borgt, namelijk het snel (urgentie vraagt daar om) kunnen behandelen van een verzoek. We hanteren daarbij de algemeen geldende regels en hebben een urgentiecommissie benoemd waarin diverse externe deskundigen zitting in hebben. Sinds de instelling zijn er nog geen verzoeken gemeld.


Project 58 woningen Na de zomer 2012 is begonnen met de eerste fase van groot onderhoud aan 58 woningen. In die periode was er landelijke aandacht voor een asbestincident in Utrecht. Omdat asbestverwijdering een onderdeel was van het groot onderhoud hebben we hier extra aandacht aan besteed. Mede door het aangeven wat we de bewoners aan zouden bieden bij een calamiteit is op dit vlak de eerste fase probleemloos verlopen. Het Promenadeplan In 2012 hebben we geconcludeerd dat het geen zin heeft om te blijven vasthouden aan de verkoopstrategie van de nog niet verkochte appartementen. Mede gezien de situatie op de verkoopmarkt hebben we het besluit genomen om de appartementen te verhuren. Toen dat bekend werd heeft een zorgpartij zich gemeld voor een gesprek. Dit heeft geleid tot het ondertekenen van een samenwerkingsovereenkomst. Wij verhuren het appartement aan een huurder met zorgindicatie, zij leveren 24-uurs zorg. Een ontwikkeling waarvan wij verwachten dat die spoedig leidt tot een volledige bezetting van het Promenadeplan en een welkome aanvulling is op de vele mogelijkheden van wonen die de gemeente Rijnwaarden biedt. Ontwikkeling Centrum Lobith Een door het MKB Rijnwaarden opgestarte discussie over de toekomstmogelijkheden van de detailhandel in de gemeente leek dood te bloeden. Door het opstellen van een eigen plan is het Vryleve gelukt de discussie weer op gang te brengen. Het resultaat is dat er nu een rapport ligt, opgesteld in opdracht van de gemeente, waarin is vastgesteld dat ontwikkeling van het centrum van Lobith niet mogelijk is o.a. omdat het nu en in de komende jaren nog onduidelijk is wat de gemeente wil met de in haar bezit zijnde vastgoed in dit gebied. Inzet middelen In het tweede deel van dit jaarverslag, de jaarrekening, wordt uitgebreid stil gestaan bij de financiële consequenties van hetgeen we in 2012 hebben uitgevoerd en wat dit betekent voor onze financiële situatie. Hierbij wordt ook een inschatting gemaakt over de toekomst. Dit met de kennis van dit moment (maart 2013) als uitgangspunt. Deze kennis betekent onder andere dat we ingrepen hebben moeten doen op ons beleid. Dit als gevolg van de verhuurdersheffing en de verhoogde saneringssteun, die wij vanaf 2013 moeten gaan betalen. De verhoogde huuropbrengsten zijn onvoldoende om deze extra kosten te dekken. Woonstichting Vryleve heeft in 2012 haar middelen uitsluitend besteed in het belang van de volkshuisvesting. Wij beschikken over een gezonde financiële positie, die borg staat voor onze continuïteit. Vervolg De weg die we ingeslagen zijn met ons ondernemingsplan is nog steeds de juiste. Dit blijkt uit de resultaten van de voorbije jaren en die van 2012. Het jaar waar we nu bij stil staan. Na de verslagen van de RvC en de Ondernemingsraad (OR) kunt u lezen in hoeverre we onze plannen voor het jaar 2012 hebben weten te realiseren. In kaders staan de doelstellingen (conform jaarplan 2012) weergegeven. U kunt lezen of en hoe wij deze doelstellingen hebben gerealiseerd. Daarnaast geven we nog wetenswaardigheden aan over onze dagelijkse werkzaamheden. Ik ben ervan overtuigd dat u na het lezen van dit jaarverslag tot eenzelfde conclusie zult komen. Het vertrouwen blijft!


4. Verslag van de Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen (RvC) is het intern toezicht binnen Woonstichting Vryleve. De RvC houdt toezicht op het bestuur en op de algemene gang van zaken bij Vryleve en de met haar verbonden ondernemingen. De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de RvC staan duidelijk in de statuten beschreven. Als toezichtkader hanteert de RvC: Het Besluit Beheer Sociale Huisvesting (BBSH) Statuten en reglementen van Vryleve Het ondernemingsplan “OpMaat naar de toekomst” Het jaarplan 2012 De begroting 2012 De RvC heeft zich geconformeerd aan de Governance Code voor woningcorporaties. In het verslagjaar hebben zich geen ingrijpende wijzigingen in de code voor gedaan. Wel is de kans groot dat met de nog vast te stellen woningwet de combinatie van wijzigingen reden is om in 2013 de statuten aan te passen. Taak en werkwijze Door zich regelmatig te laten informeren door de bestuurder, zowel mondeling als schriftelijk, beschikte de RvC in 2012 over relevante juiste en tijdige informatie. Daarnaast vond ook gestructureerd overleg, zonder de bestuurder, plaats met de ondernemingsraad en de vertegenwoordiging van de huurders, de HBV. In 2012 zijn er 5 reguliere vergaderingen geweest. Hierin zijn onderwerpen aan de orde geweest als: • Maandelijkse managementrapportages Door middel van deze rapportages wordt de Raad geïnformeerd over de realisatie van het jaarplan en de primaire processen. •

Investeringsbeslissingen Vryleve kent een toetsingskader wat aangeeft dat investeringen groter dan 5 % van de begrote huuropbrengst ter goedkeuring aan de RvC zal worden voorgelegd. Voor het verslagjaar betekent dit vanaf € 452.400,=. Investeringen die boven deze limiet uitkwamen betroffen: Markt 19, een nieuwbouwproject van 5 appartementen Project 58 woningen, renovatie met levensduurverlenging

•

Het jaarverslag en de jaarrekening van 2011 In aanwezigheid van de accountant, die een goedkeurende accountantsverklaring heeft afgegeven, zijn deze stukken toegelicht, besproken en vragen beantwoord. Goedkeuring aan deze jaarstukken werd verleend in de vergadering van 4 juni 2012.

•

De deelneming van Vryleve in diverse Verenigingen van Eigenaren (VvE) Vryleve heeft verbinding met een drietal VvE’s. Met een notitie is de RvC geïnformeerd over deze deelnemingen. Hierbij is inzicht gegeven in het belang van Vryleve in en de financiële positie en meerjarenbegrotingen van de betreffende verenigingen.


•

Derivaten De derivaten positie heeft dit jaar nadrukkelijk de aandacht gekregen. Enerzijds door de landelijk aandacht voor dit onderwerp anderzijds om duidelijkheid te krijgen in de totstandkoming van en de toekomstige mogelijkheden van deze portefeuille. Voor dit laatste onderdeel is advies gevraagd van een onafhankelijk adviseur.

•

Aanpassing strategie Promenadeplan Mede als gevolg van het op slot zitten van de koopmarkt bleek de verkoop van appartementen in het Promenadeplan volledig stil te liggen. Dit is aanleiding geweest om te anticiperen op de marktontwikkelingen en de appartementen beschikbaar te stellen voor de huurmarkt.

•

Strategisch Voorraad Beleid (SVB) Het geactualiseerde SVB geeft een helder beeld over de te verwachten ontwikkeling van vraag en aanbod en de wijze waarop de corporatie daarop kan anticiperen. Enkele onderdelen zijn gezien het belang al opgenomen in de meerjarenbegroting 2013 – 2022, de overige onderdelen zullen in 2013 nader uitgewerkt worden.

•

Het jaarplan en begroting 2013 en de meerjarenbegroting 2013 – 2022 Ook met de inbreng van de maatregelen als gevolg van het lenteakkoord zijn begrotingen goedgekeurd die een positief toekomstbeeld geven. De feitelijke maatregelen door het regeerakkoord waren ten tijde van het opstellen van de begroting nog onbekend. Indien deze maatregelen leiden tot wezenlijke aanpassingen van de begrotingen (verhuurdersheffing en/of huurverhoging) zullen deze ter goedkeuring worden voorgelegd.

Discussiebijeenkomst Eens per jaar vindt er een discussiebijeenkomst plaats waarin de RvC en het complete Managementteam een bepaald onderwerp bespreken. Dit keer ging het over de visitatie. Basis van de discussie was de stelling “Visitatie is voor Vryleve een nuttig instrument om voor de maatschappij zichtbaar te maken wat zij heeft gepresteerd”. In een levendige discussie zijn vele argumenten aan elkaar voorgelegd. Het algemene beeld bleek te zijn dat visitatie zeker een nuttig instrument kan zijn, dat de huidige wijze wel heel duur is en te weinig toegespitst op de individuele behoefte van de corporatie. Visitatie zal worden opgenomen in het jaarplan 2013. Invulling vacature Op 31 december 2012 liep de zittingstermijn af van twee leden van de RvC. Voor een goed evenwicht binnen de nieuwe bezetting is vastgesteld dat behoefte was aan specialisme op het gebied van financiën en P&O. Het lid met de specialisme P&O wordt voorgedragen door de OR. Met de OR is afgesproken om één procedure te voeren en dat de voorzitter van de OR zitting zal hebben in de selectiecommissie. Een commissie die verder heeft bestaan uit 2 leden van de RvC en de directeurbestuurder. In totaal hebben slechts 10 kandidaten gereageerd op de vacatures. Met 6 hiervan is een gesprek gevoerd. Deze gesprekken hebben geleid tot een unanieme voordacht van de heer W. Van Brandenburg voor het profiel P&O (formeel op voordracht van de OR) en de heer T. Hermsen voor het profiel Financiën. De voordracht is overgenomen door de raad in haar laatste vergadering van 2012.


Onafhankelijkheid Woonstichting Vryleve kent een reglement voor de leden van de RvC en een gedragscode voor bestuur en medewerkers. Hierin zijn bepalingen opgenomen over hoe omgegaan moet worden met o.a. tegenstrijdige belangen. In 2012 is er geen sprake geweest van (transacties met) tegenstrijdige belangen waarbij leden van de RvC of het bestuur betrokken waren. Ook worden er geen nevenfuncties bekleed, die onverenigbaar zijn met het lidmaatschap van de Raad of het bestuur. Net als in voorgaande jaren is in het verslagjaar geen gebruik gemaakt van de klokkenluidersregeling of moest worden opgetreden naar aanleiding van de gedragsregels bij aanbesteding. Een overzicht van de nevenfuncties is beschikbaar en kan worden ingezien ten kantore van Vryleve. Deskundigheid en samenstelling De RvC bestond in 2012 uit vijf leden. In bijlage 1 is nadere informatie opgenomen over de samenstelling van de RvC en het rooster van aftreden ultimo 2012. De leden van de RvC houden hun kennis actueel en verbeteren deze door het bijhouden van literatuur, het bijwonen van seminars en door kennisuitwisseling met hun collegae van de G-5. Naast de specifieke deskundigheden is er voldoende deskundigheid binnen de Raad aanwezig om ook volkshuisvestelijke aangelegenheden te bespreken en beoordelen.

Evaluatie van de Raad van Commissarissen Eind oktober 2012 heeft de evaluatie plaats gevonden van de RvC. Jaarlijks wordt met elkaar besproken hoe de Raad heeft gefunctioneerd. Geconstateerd is, dat de aanwezigheid van de leden van de Raad naar behoren was. Slechts twee keer was sprake van afmelding. De Raad heeft ook in de geëvalueerde periode gestructureerd overleg gevoerd met niet alleen de bestuurder, maar ook met de controller, de accountant, de ondernemingsraad en de huurdersbelangenvereniging. Het overleg heeft geleid tot concrete actiepunten, die vervolgens ook ten uitvoer zijn gelegd. Zo is afzonderlijk aandacht besteed aan de derivatenproblematiek en is ter zake ook extern nader advies gevraagd. Behoudens de behoefte aan extern nader advies met betrekking tot derivaten, is in het verslagjaar niet gebleken, dat benodigde deskundigheid in de Raad ontbrak. Zoals ook beoogd bij de sollicitatieprocedures die hebben geleid tot de samenstelling van de Raad in de geëvalueerde periode is er een goede mix van deskundigheden en ook persoonlijke eigenschappen, waardoor de Raad én als eenheid én met het benodigde zelfvertrouwen opereert. De verhoudingen met bestuurder, controller, ondernemingsraad en bestuur van de huurdersbelangenvereniging zijn zonder meer goed te noemen. In het overleg met de bestuurder wordt op een open wijze en zakelijke wijze gecommuniceerd. Commissarissen gaan kritische vragen niet uit de weg en datzelfde geldt voor de bestuurder en de controller, hetgeen op zichzelf het vertrouwen over en weer versterkt. In de geëvalueerde periode is voor het eerst door de Raad op zaterdag samen met de bestuurder en een lid van het managementteam op de fiets een aantal dorpen bezocht om de woningen van Vryleve te bekijken en de omgeving, waarin deze staan. Dat is goed bevallen en het voornemen om dat in 2014 ook in enkele andere dorpen te doen. Mede op deze wijze wil de Raad ook de betrokkenheid bij de corporaties en haar huurders versterken.


Tijdens de geëvalueerde periode is ook een aantal besluiten genomen over de opvolging van vertrekkende commissarissen. Een bijzonderheid daarbij is de samenwerking met de ondernemingsraad in verband met de vacature voor de commissaris, waar de ondernemingsraad voordrachtsrecht heeft, is gekozen voor een gezamenlijke selectieprocedure. Dat onderstreept de betrokkenheid van de commissarissen enerzijds en anderzijds ook het vertrouwen over en weer tussen commissarissen en ondernemingsraad. Aandacht verdiende wel de deelname aan activiteiten van bijvoorbeeld de Vereniging Toezichthouders Woningcorporaties (VTW) met het oog op deskundigheidbevordering. Voorts is afgesproken om eenmaal per twee jaar de zelfevaluatie te verrichten onder leiding van een externe deskundige.

Werkgeversrol De RvC is verantwoordelijk voor een goed Bestuur, onder meer door benoeming en jaarlijkse evaluatie van het bestuur. In 2012 is de samenstelling van het bestuur ongewijzigd. Na het beschikbaar komen van de realisatie gegevens van 2011 is het functioneren van de bestuurder beoordeeld. De bestuurlijke honorering is conform de arbeidsovereenkomst aangepast per 1 juli 2012. In 2012 bedroegen de totale kosten € 132.000,=.

Governance Code Het onderschrijven van de Governance Code betekent niet dat alle bepalingen nageleefd hoeven te worden. Wel dat vanuit de maatschappelijke verantwoordelijkheid aangegeven wordt welke bepalingen niet nageleefd worden met de daarbij horende motivering. Dit vanuit het bekende principe “pas toe of leg uit”. Benoemingsperiode bestuurder Ten tijde van het aanstellen van de bestuurder was dit onderdeel (het benoemen voor een periode van vier jaar)van de Governance Code nog niet nader uitgewerkt. De jaarlijkse beoordeling van de bestuurder, die in hetzelfde artikel vermeld staat, vindt wel plaats. Remuneratierapport In de artikelen II.2.2 – II.2.5 wordt aangegeven dat de RvC een remuneratierapport behoort op te stellen en de eisen die daaraan gesteld worden. In het verslag jaar is er geen remuneratierapport opgesteld. De meest essentiële onderdelen die een dergelijk rapport hoort te bevatten zoals de wijze waarop het beoordelings- en bezoldigingsbeleid in het afgelopen boekjaar in de praktijk is gebracht en de honorering van de bestuurder zijn opgenomen in het jaarverslag. Dit betekent tevens dat deze informatie op de website komt te staan. Visitatie Tot op heden heeft er nog geen visitatie bij Woonstichting Vryleve plaats gevonden. Dit heeft mede te maken met de opzet en de daarbij horende kosten. In het jaarplan 2013 is opgenomen dat in 2013 de opdracht wordt verstrekt tot de uitvoering van een visitatie.


5. Verslag Ondernemingsraad In dit verslag legt de OR verantwoording af over alle belangrijke onderwerpen die de afgelopen periode aan de orde zijn geweest. Voorwoord van de voorzitter Het achter ons liggend jaar werd gekenmerkt door veranderingen. Ook bij de ondernemingsraad is het één en ander veranderd. Een verandering die in 2011 is ingezet door als OR een duidelijk missie en visie uit te spreken, namelijk: Missie : De ondernemingsraad van Vryleve is open, realistisch, kritisch, betrouwbaar en is optimaal betrokken bij de organisatie. Visie: De OR van Vryleve streeft naar een organisatie met continuïteit. Met deze wijziging heeft de ondernemingsraad bereikt meer betrokken te zijn bij het reilen en zeilen van de organisatie. Afgelopen jaar hebben we input geleverd aan het verstevigen van de structuur welke bijdraagt aan de continuïteit van de organisatie. Vanaf deze plek maak ik graag gebruik van de gelegenheid om iedereen, alle collega’s, de directeurbestuurder, de Raad van Commissarissen en ook mijn OR – collega’s te bedanken voor hun inzet in deze periode. Per september zijn Jan Seegers en Yvonne Kamps afgetreden. Hen wil ik in het bijzonder bedanken voor hun jarenlange inzet. Samenstelling Afgelopen jaar hebben Jan Seegers en Yvonne Kamps ervoor gekozen na een lange periode OR-lid te zijn geweest zicht niet herkiesbaar te stellen. Tijd voor anderen om zitting te nemen in de ondernemingsraad. Monique Monfrooij en Gerard Wezendonk hebben zich kandidaat gesteld en zijn na stemming gekozen om zitting te nemen in de ondernemingsraad. Voor de OR verkiezingen van 3 september 2012 bestaat de OR uit de onderstaande leden: Jeroen Mulders (voorzitter) Jan Seegers (plv. voorzitter) Yvonne Kamps (secretaris) Herbert Stevens (lid) Na de OR verkiezingen van 3 september 2012 bestaat de OR uit de onderstaande leden: Jeroen Mulders (voorzitter) Monique Monfrooij (plv. voorzitter en secretaris) Gerard Wezendonk (lid) Herbert Stevens (lid) Werkwijze Onze agenda laat de volgende overlegstructuur zien: • Elke maand vindt er een overleg plaats met alle OR-leden • Vier keer per jaar vindt er overleg plaats met de Directeur-bestuurder • Medio oktober vindt het jaarlijks overleg plaats met de Raad van Commissarissen Voorafgaand aan de overleggen met de Directeur-bestuurder en de Raad van Commissarissen wordt een gezamenlijke agenda bepaald. Van de overleggen met de Directeur-bestuurder worden er door de aanwezige notulist verslagen gemaakt. De verslagen zijn na goedkeuring beschikbaar voor alle medewerkers. Omdat de verslagen niet of nauwelijks worden gelezen brengt de ondernemingsraad een korte nieuwsflits uit. Doelstelling is deze in 2012 frequenter uit te brengen. Het vertrouwen blijft! 24 juni 2013 Pagina 13

Onderwerpen Afgelopen jaar zijn er veel onderwerpen in de overleggen met de Directeur-bestuurder aan bod gekomen. • Personeel en organisatie (cultuur) • Personeelsbeleid • Functieomschrijving en functiewaardering • Vacatures RvC • Strategisch voorraadbeleid • Werkkostenregeling (WKR) • Sportkeuring • Jaarplan en begroting 2013 • Nieuwe vakantiewetgeving 2012 • Vaststellen collectief verlofdagen 2013 Adviezen, instemmingen en initiatieven Op grond van de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) dient de directeur-bestuurder in tal van zaken waarover hij een besluit wil nemen, dit voorgenomen besluit ter advies of ter instemming aan de ondernemingsraad voor te leggen. In 2012 zijn er de onderstaande adviezen, instemmingen en initiatieven geweest: Initiatief herziening risico-inventarisatie Initiatief mogelijkheden bekijken tot “Het Nieuwe Werken” Instemming voorstel aangewezen vakantiedagen 2013 Positief advies uitgebracht benoeming nieuw lid RvC met het profiel financiën Voordracht benoeming nieuw lid RvC met het profiel management, personeel en organisatie Positief advies Jaarplan en begroting 2013 Positief advies Strategisch voorraadbeleid Achterban Er zijn meerdere personeelsbijeenkomsten georganiseerd door de directeur-bestuurder om de medewerkers te betrekken c.q. te informeren. De meest recente personeelsbijeenkomst is geweest de presentatie van het jaarplan en begroting 2013 inclusief toelichting consequenties overheidsbeleid. In november heeft de ondernemingsraad tijdens de OR-dag besloten de ondernemingsraad als standaard agendapunt bij de afdelingsoverleggen toe te voegen. Doel is om de achterban te informeren over de laatste stand van zaken en de ondernemingsraad weet dan ook wat er speelt op de afdeling.

Namens de ondernemingsraad, de voorzitter,

de secretaris,

Jeroen Mulders

Monique Monfrooij


6. Ambities vanuit 2011 Doelstellingen die in 2011 niet zijn gerealiseerd hebben we natuurlijk opgenomen in onze planning voor 2012. DOELSTELLING: VASTSTELLING NIEUWE METHODIEK AANBODMODEL DOELSTELLING: VASTSTELLEN STRATEGISCH VOORRAADBELEID DOELSTELLING: VASTSTELLEN DUURZAAMHEIDBELEID DOELSTELLING: INVESTEREN IN HOGERE LABELS DOELSTELLING: HERZIENING FUNCTIEBESCHRIJVINGEN

Vaststelling nieuwe methodiek aanbodmodel Halverwege 2012 heeft de Stadsregioraad ingestemd met de Regionale Huisvestingsverordening Stadsregio Arnhem Nijmegen 2013. Ingangsdatum van deze verordening is 1 januari 2013. Deze nieuwe verordening kent enkele ingrijpende wijzigingen. Wijzigingen die direct invloed hebben op onze wijze van aanbieden en de wijze van vastleggen. De belangrijkste is de introductie van het verloten van woningen, jaarlijks dient ca. 15 % van de vrijkomende woningen via loting te worden toegewezen. Ook kan een woningzoekende vanaf 1 januari 2013 voor maximaal twee woningen, waarvoor de reactietermijn nog open is, zijn belangstelling kenbaar maken. Ook de registratie van woningzoekende heeft, mede gezien de maatregel met terugwerkende kracht vooral een administratieve impact. De consequenties die deze wijzigingen hebben voor onze processen zijn vastgesteld, besproken met de betrokken medewerkers en verwerkt. Dit betekent dat we met ingang van 1 januari 2013 conform de nieuwe verordening werken en onze administratieve systemen aangepast zijn. Vaststellen Strategisch VoorraadBeleid (SVB) Eind 2012 is een inspirerend en zinvol proces “afgerond”. Het geactualiseerde SVB is goedgekeurd en vastgesteld. Dit betekent dat we nu een duidelijk beeld hebben over hoe ons bezit er bij staat, hoe de bewoning is en in hoeverre ons bezit past binnen de te verwachten ontwikkeling van de vraag. Wij zijn tot de conclusie gekomen dat gezien de huidige demografische prognoses en de daarbij horende ontwikkeling van de vraag ons bezit daar nu en in de toekomst goed bij aansluit. Ook dat er ruimte is om de komende jaren bescheiden nieuwbouw te plegen voor de sociale huursector. Nieuwbouw die we vooral zien in grondgebonden woningen. We hebben onder andere vastgesteld dat we ruim 200 “niet aanpasbare” woningen hebben en dat 43 woningen F of G hebben als energielabel. Op zich eist de vraag nog geen aanpak. We hebben wel afgesproken dat we in 2013 beoordelen of wij een aanpak wenselijk achten. De consequenties van deze beoordeling worden verwerkt in de meerjarenbegroting, die in 2013 wordt opgesteld. Vaststellen Duurzaamheidbeleid Het is gelukt om onze beelden over duurzaamheid om te zetten in woorden. In de notitie “Samen van droom naar daad” is een raamwerk gepresenteerd op welke wijze wij invulling gaan geven aan duurzaamheid. We hebben het dan niet alleen over te gebruiken materialen in ons bezit of het verminderen van energieverbruik. Ook aspecten als bedrijfsvoering en de wijze van investeren in dorpskernen komen aan de orde. We hebben concrete doelen besproken, waarbij tijdspaden zijn bepaald waarbinnen activiteiten uitgevoerd worden of dat een voorstel tot realisatie ter besluitvorming wordt voorgelegd. Hierbij hebben we vastgesteld dat duurzaamheid steeds meer een automatische afwegingsfactor is geworden in onze besluitvorming. Ook op individueel niveau. Het vertrouwen blijft! 24 juni 2013 Pagina 15

Investeren in hogere labels De doelstelling vanuit 2011 was gericht op het investeren in de aanschaf van Ventilatie Warmte Pompen (VWP). Doel was om 101 pompen aan te schaffen en daarvoor or per pomp € 2.000,= subsidie te ontvangen. Dit zijn er 96 geworden, waarvan 36 met woonlastenwaarborg. 81 14 0 129 Daar waar de pompen geplaatst zijn z in Energielabel A bewoonde woningen heeft de huurder 324 Energielabel B de garantie gekregen dat zijn woonlasten (huur + energiekosten) 283 Energielabel C 608 niet toenemen. Energielabel D Energielabel E Energielabel F

Van deze 96 pompen zijn er 34 in 2012 geplaatst. Dit heeft geleid, afhankelijk van de woning tot 1 à 2 labelsprongen.

Energielabel G

Ventilatiewarmtepomp De “hybride” warmtepomp gebruikt de ventilatielucht uit de woning als bron. Samen met de CV--ketel voorziet hij in het verwarmen van de woning en het leveren van warm water. De warmtepomp werkt volgens het zelfde principe als een koelkast. 24 uur per dag zuigt het apparaat warme ventilatielucht (±21°C) uit de woning aan en warmt deze op tot maximaal 50 °C. Hij werktt als voorverwarmer, vergelijkbaar met een zonneboiler, voor de CV-ketel. CV In hoofdstuk 9 wordt ingegaan op het groot onderhoud van de eerste fase van 58 woningen. Deze eerste fase betrof 28 woningen. Door deze woningen te voorzien van dakisolatie, gevelisolatie gevelis en mechanische afzuiging zijn ze opgeschoven naar label B. Een verschuiving van 20 woningen met 3 sprongen, 2 met 2 sprongen en 6 met 1 labelsprong. Met et de uitgevoerde activiteiten hebben we weten te bereiken dat nu ongeveer 84 % van ons bezit label A, B of C heeft. Een toename van 3 % ten opzichte van 2011. Ook een goed uitgangspunt als we bij het aanbieden van onze woningen inzicht gaan geven in de woonlasten. w

Herziening functiebeschrijvingen Met het herzien van de functiewaardering is een traject afgerond wat we eind 2010 201 zijn begonnen. Onderdelen van dit traject waren: • Het opstellen van een individueel ontwikkelingsplan • Het ontwikkelen van een nieuw traject van functiebeschrijving tot beoordeling • Het opstellen van nieuwe functiebeschrijvingen • Het waarderen van de functies De nieuwe waardering heeft geleid tot afname van het aantal schalen en een evenwichtig loongebouw. In enkele gevallen heeft de nieuwe waardering geleid tot een verlaging van de schaal. Deze verlaging heeft alleen effect bij het aantrekken van nieuwe medewerkers omdat afgesproken is dat met dit traject niet getornd wordt aan bestaande rechten. We hebben bereikt dat begin van het het jaar duidelijke afspraken gemaakt worden tussen medewerker en leidinggevende over de te verwachten prestaties en dat helder is waarop de beoordeling plaats gaat vinden. Het vertrouwen blijft! 24 juni 2013 Pagina 16

7. Ambities Leefbaarheid We streven ernaar om samen met bewoners en andere partijen het leven in de verschillende dorpen zo aantrekkelijk mogelijk te maken en stimuleren daartoe initiatieven. DOELSTELLING: LOKALE MAATSCHAPPELIJKE PROBLEMEN OP DE AGENDA ZETTEN DOELSTELLING: REALISATIE BUURTSUPER IN HERWEN DOELSTELLING: REALISATIE BEWEEGTUIN IN PANNERDEN Lokale maatschappelijke problemen op de agenda zetten Met onze notitie “Een toekomst voor het centrum van Lobith” hebben we in overleg met het MKBRijnwaarden de discussie weer op gang weten te krijgen over de huidige situatie en toekomstmogelijkheden van de detailhandel in de gemeente Rijnwaarden. Helaas moet je soms vaststellen dat het niet gelukt is wat je wilde bereiken. Ongeveer een jaar verder is de discussie eigenlijk weer terug bij af. Omdat het vastgoed van de gemeente de komende jaren zeker niet vrijkomt is een ontwikkeling in het centrum niet mogelijk. Hierdoor komt nu de optie van het “scoutingterrein” weer als beste alternatief naar boven in de discussie. Net als andere gemeenten in de regio wil de gemeente Rijnwaarden maatschappelijke uitval voorkomen en tegengaan en multiprobleemsituaties tijdig en effectief aanpakken. Het gaat er met name om zelfredzaamheid en participatie bij zorgmijders (hulpvraag ontbreekt) en zorgmissers (hulpaanbod schiet tekort) te herstellen. In het kader van “lokaal doen wat lokaal kan” is in 2012 in de gemeente Rijnwaarden een lokaal Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) netwerk van de grond gekomen. Op 1 juni ondertekenden participanten daartoe een convenant. Het lokale zorgnetwerk, afgekort LZN, kent een kerngroep die elke 2 maanden bijeenkomt. Doel is om gesignaleerde en ingebrachte casussen te bespreken, een plan van aanpak op te stellen en een casemanager te benoemen. In de kerngroep hebben zitting de gemeente Rijnwaarden, maatschappelijk werk (STMG), MEE Oost Gelderland, Iriszorg, GGNet, gebiedsgebonden agent (Politie Gelderland Midden), adviseur SWR, schuldhulpverlening (PLANgroep) en woonstichting Vryleve . Deze kerngroep kan afhankelijk van de casus andere hulpverlenende instanties oproepen, die het convenant ook mede ondertekend hebben. De eerste ervaringen met het LZN zijn goed. Door het onderkennen van het belang van alle partijen en dat van de cliënt kan een uitvoerbare aanpak worden opgesteld. Tussentijds kunnen onderlinge contacten dan ook effectiever verlopen. Realisatie buurtsuper in Herwen Ook in 2012 hebben we ons ingezet, net als vele andere partijen, om een buurtsuper in Herwen te realiseren. Helaas waren er steeds hobbels op de weg die de realisatie in de weg stond. Was alles geregeld, bleek de marktsituatie dusdanig dat de betrokken ondernemer afhaakte. De moed is nog niet opgegeven. Realisatie beweegtuin in Pannerden Met verschillende partijen uit de directe omgeving van het Woon Service Centrum in Pannerden wordt geprobeerd een beweegtuin te realiseren , die ook gebruikt gaat worden door de bewoners in de directe omgeving. Ook hierbij is geld weer een belangrijke factor. Dit betekent dat er van vele partijen een bijdrage gevraagd wordt. Partijen, die daarbij hun eigen proces moeten doorlopen. Dit heeft geleid tot wat vertraging, maar het ziet er naar uit dat er voldoende gelden beschikbaar komen om de beweegtuin in 2013 te realiseren.


VL Doet: succes in 2012 Elk jaar bemiddelt het Oranjefonds onder de naam NL Doet in vraag en aanbod van vrijwillige klussen. Deze worden op een vastgestelde vrijdag en zaterdag half maart 2012 uitgevoerd. Dit voorbeeld hebben wij in 2012 aangegrepen om ons als Vryleve team in de wijk te laten zien en ons in te zetten voor een leefbare samenleving. Op vrijdag 16 maart hebben we met ongeveer 10 collega’s het braakliggende bouwterrein aan de Graaf Reinaldstraat in Lobith omgetoverd van een illegaal honden uitlaatgebied tot een trapveldje. We hebben 2 doeltjes geplaatst, stevig in de grond verankerd. Buurtbewoners hebben er later een vuilnisbak op een paal bij gezet. Het naastliggende leegstaande pand van de voormalige Meermarkt hebben we die ochtend dichtgetimmerd, beschilderd, de graffiti verwijderd en het opgeschoten onkruid weggehaald. De materialen voor deze actie hebben we met flinke korting of gratis van ons bekende bedrijven gekregen. We hebben veel positieve reacties gehad, op de dag zelf en later naar aanleiding van berichten over deze actie en het zien van het veldje. De aller leukste reactie is wel het zien van voetballertjes op het trapveldje zodra het weer dat ook maar enigszins toelaat!


8. Ambities Wonen In 2012 hebben we de volgende doelstellingen opgenomen om het wonen in onze gemeente in het algemeen en in onze woningen in het bijzonder nog aantrekkelijker te maken DOELSTELLING: VERHUUR APPARTEMENTEN NAUWLETTEND VOLGEN DOELSTELLING: STRAKKER INRICHTEN INCASSOBELEID DOELSTELLING: HET BETER BETREKKEN VAN BEWONERS BIJ BEHEER EN BELEID DOELSTELLING: PROJECT “TOEKOMSTKLAAR” AFRONDEN Verhuur appartementen nauwlettend volgen Over het algemeen weten we onze woningen snel te verhuren. Onze duurdere appartementen zijn daarop helaas een uitzondering. In de loop van 2012 bleek dit steeds duidelijker. Het bezit wat langer dan 2 maanden leegstond bestond bijna alleen maar uit appartementen. In eerste instantie hebben we geprobeerd door middel van extra publiciteit en het inrichten van een appartement met kartonnen meubelen de appartementen te verhuren. Dit had weinig succes. Eind 2012 hebben we de huurprijzen teruggebracht en zijn we ook begonnen met een experiment om ouderen de gelegenheid te bieden om hun (te) grote woning in te ruilen voor een appartement. Hierbij blijven de woonlasten gelijk. Het “verlies” wat ontstaat door de verlaging van de huurprijs van het appartement wordt geheel of grotendeels goed gemaakt door de huurharmonisatie die kan plaats vinden bij de verhuur van de vrijkomende woning. In sommige gevallen betreft het meerdere woningen. Dit lijkt succes te hebben, het aantal langdurig leegstaande appartementen is (peiling februari 2013) gehalveerd. Strakker inrichten incassobeleid We hebben het incassoproces per onderdeel goed onderzocht op mogelijkheden ter verbetering. Die mogelijkheden hebben we gevonden en ook aangepakt. Dit betekent dat: • We de administratieve vastlegging hebben verbeterd • Duidelijke afspraken hebben gemaakt over afboekingvoorstellen • Er naar werken om met slechts één deurwaarder zaken te doen • Bij een eerste achterstand binnen twee weken telefonisch contact op te nemen met de huurder • We op onze site extra aandacht gaan geven aan dit onderwerp We hebben intussen vastgesteld dat het snel contact opnemen met de huurder een positief effect heeft. Wel is het jammer voor betrokken medewerkers dat er steeds weer andere huurders zijn met een eerste achterstand. Duidelijk is dat ook in dit gebied de huurders steeds vaker een huurbetaling achterwege laten. Reden te meer om er scherp bovenop te zitten. Hoe kleiner de achterstand, hoe groter de kans dat dit probleem opgelost kan worden. Het beter betrekken van bewoners bij beheer en beleid Sinds september 2012 beschikken we over een manager Klant & Markt. Hiermee hebben we binnen de organisatie ruimte vrij gemaakt om voldoende aandacht te hebben voor de communicatie met onze bewoners en hen te betrekken bij vraagstukken waar wij mee zitten. Dit heeft geleid tot een gestructureerde aanpak van de communicatie naar huurders bij planmatig onderhoud en renovatie, ook voor het jaarlijks terugkerend servicekostenoverleg ligt nu een draaiboek klaar. Eind 2012 hebben we een onderzoek laten verrichten bij kandidaat-huurders die hebben gereageerd op ons woningaanbod. Een onderzoek naar onze dienstverlening en informatieverstrekking. Het vertrouwen blijft! 24 juni 2013 Pagina 19

Gemiddeld genomen was men tevreden, maar er zijn zeker nog mogelijkheden tot verbetering. Met name op het gebied van informatieverstrekking over de woning. Begin 2013 wordt dit onderzoek vervolgd door het stellen van vervolg vragen aan degene die hebben aangegeven daaraan mee te werken. Vervolgens gaan we aan de slag om de gewenste informatie in de toekomst beschikbaar te hebben. Dit onderzoek zou een opmaat kunnen zijn naar een klantenpanel. Naast het rechtstreeks betrekken van de bewoners bij het beheer en beleid hebben we natuurlijk ook de HBV. Zij zijn onze formele gesprekspartners als het gaat om vaststellen van beleid. De HBV heeft een moeilijk jaar achter de rug. Het nieuwe bestuur is eerst druk bezig geweest om hun werkzaamheden op hun manier in te richten. Het was lastig, later bleek onmogelijk om met zijn drieën op één lijn te komen. We hebben de onderwerpen met elkaar besproken zoals dat verwacht mocht worden, maar hadden vooraf de hoop dat we gezamenlijk initiatieven als het opzetten van klantenpanels zouden kunnen ondernemen. Dit is helaas niet gelukt. De wil is er van beide kanten, maar tot nu toe ontbrak het aan tijd en gelegenheid. Naast het gesprek met onze eigen bewoners is het ook zinvol om gesprekken te voeren in een breder verband. Hiervoor hebben we “de denktank” opgericht. Op onze uitnodiging voor de -inmiddels 4e denktank bijeenkomst op 20 november 2012 kwamen 25 mensen af, vrijwilligers en beroepskrachten in ons werkgebied. Het doel van de avond was het delen van issues die spelen in Rijnwaarden op sociaal en maatschappelijk vlak. Kijken waar verbindingen te leggen zijn om optimaal gebruik te maken van elkaars kennis en kunde. Per dorp benoemden we successen, positieve ontwikkelingen en effecten daarvan. Voorbeelden daarvan zijn de Gelderse Eiland Fair, die in 2012 voor de 2e keer in Aerdt gehouden werd, het voetpad aan de Krib en een doorgaande route voor fietsers in Tolkamer, het project Gezamenlijk Eten in Herwen en tot stand gekomen internet hulpverlening aan jongeren tot 18 jaar. Tijdens de avond hield de SAS een presentatie over het ontstaan en de inhoud van het Dorpsplan Spijk. Het enthousiasme werkte aanstekelijk op de deelnemers aan de denktank bijeenkomst. De gezamenlijke conclusie was dan ook dat het een geslaagde avond was, waarin we hebben vastgesteld dat we belangen delen en dat het goed is om elkaar op de hoogte te houden waar je mee bezig bent. Project “Toekomstklaar” Het project “Toekomstklaar” liep in het voorjaar van 2012 af. We hebben in dit project geleerd beter met onze oudere huurders te communiceren. De doelstelling hiervan was met hen in gesprek te komen en met hen te bespreken op welke wijze zij zo lang mogelijk veilig zelfstandig kunnen blijven wonen. Of dit nu in de huidige woning is met aanpassingen of een andere meer geschikte woning. Deze handelswijze hebben wij vanaf januari 2012 uitgerold over de andere doelgroepen met een bredere boodschap: welke verbeteringen wenst u om uw huurwoning veiliger en/of comfortabeler te maken, opdat u er zo lang mogelijk plezierig in kan wonen? Met dit zogenaamde vraag gestuurd handelen bepaalt onze huurder zelf op welk moment in de huurperiode voorzieningen zoals keuken of badkamer vernieuwd worden en tot welk niveau. Ook kan hij kiezen voor uitbreiding van de woning als dit technisch en financieel mogelijk is. Verbetert de woning, dan komt de voorziening in de huur, eventueel met een eigen bijdrage. Voor trouwe huurders geldt een korting op de huurverhoging, die kan oplopen tot 45%. Op deze manier heeft de huurder ook invloed op de hoogte van de huur. In maart 2012 hebben we een dagdeel interne bijscholing gehad gericht op het signaleren van bewoningsproblemen, bepalen van de juiste oplossingen en een open gesprek voeren met de huurder. Aan het eind van het dagdeel ondervond elke deelnemer in de praktijk hoe lastig het is om je met een rolstoel of rollator door het huis te moeten verplaatsen.


In het vraag gestuurd handelen kwamen we in 2012 met veel huurders in gesprek, onder andere door de Huistest op onze website en mond tot mond reclame, naar schatting zo’n 10%. Er kwamen 103 aanvragen binnen, variërend van eenvoudige keuken- of badkameraanpassing tot bouwkundige verbeteringen zoals een vaste trap naar zolder met dakkapel. Tussen de 70 en 80 aanvragen zijn gehonoreerd. Wij kregen vooral aanvragen voor kleine aanpassingen, die ons de mogelijkheid gaven actief te wijzen op uitgebreidere mogelijkheden. Tijdens het project aan de Keurbeek in Herwen is in 2012 in 2 gevallen als bewonerswens een vaste trap naar zolder in combinatie met een dakkapel geplaatst. Tegen huurverhoging kregen de huurders meer ruimte in huis. De nieuwe werkwijze levert Vryleve een grote winst, die terug te vinden is in: • • • •

•

binding van onze huurders aan de woning, we stimuleren de sociale cohesie in de wijk; er ontstaat differentiatie in het woningaanbod, met name in het grote deel tussen- en hoekwoningen in ons woningaanbod; we leren om door te vragen. Zijn we met een huurder in gesprek, dan kunnen we naar specifieke mogelijkheden op maat kijken, van aanpassing tot en met verhuizen; bewustwording van huurders van de mogelijkheden die zij hebben en zelf kunnen bepalen van het moment van aanbrengen van verbeteringen. Bezuinigingen op de WMO zijn niet leidend voor het kunnen laten aanbrengen van een aanpassing. bekendheid van onze huurder met onze woonwinkel

Het succes van het vraag gestuurd handelen hebben wij in diverse contacten met gemeenten en corporaties uit onze regio kunnen uitdragen. In deze contacten groeit het besef dat wij geen koudwatervrees meer hebben en inmiddels zwemdiploma A gehaald hebben. In november hebben we in het Provinciehuis een vervolgpresentatie gehouden tijdens een expertmeeting met praktijkvoorbeelden die erg tot de verbeelding spraken. Dit leidde uiteindelijk in het zitting nemen in een provinciaal deskundigenpanel met als doel communicatie met ouderen over langer zelfstandig wonen te verbeteren. Verkoop en inruil woningen In 2012 heeft Vryleve 3 nieuwbouwwoningen verkocht door de koper de kans te geven zijn oude woning in te ruilen: 2 woningen in de tweede fase van plan Vierkenshof en 1 appartement aan de Europakade (Promenadeplan). De 3 ingeruilde woningen zijn toegevoegd aan de huurvoorraad en zonder problemen verhuurd. Verkoopacties zoals maandelijkse kijkzaterdagen, een flyeractie in de zomer onder bezoekers in campers en een open huis tijdens de kadedagen in Tolkamer – waarbij steltlopers flyerden – brachten wel belangstellenden op, maar geen kopers. De woningen waren ook in 2012 op beide locaties nog steeds populair. De oorzaak van niet kopen is bijna altijd het niet kunnen verkopen van de oude woning. Achterliggende reden is vaak dat kopers hun restschuld niet kunnen meefinancieren. Naast de verkoop van nieuwbouwwoningen hebben we ook 7 woningen verkocht uit de bestaande huurvoorraad. Verkoop enerzijds op verzoek van de zittende huurder anderzijds vanwege onze verkoopdoelstellingen. Belangrijk criterium bij het al dan niet verkopen was of we de betreffende woning al dan niet voor onze verhuurvoorraad wilden behouden. Ons bezit is niet alleen uitgebreid met inruilwoningen. Ook de terugkoop van zogenaamde Verkoop onder Voorwaarden (VoV) woningen heeft voor uitbreiding gezorgd. Enkele jaren geleden heeft Vryleve 13 hoek- en tussenwoningen verkocht onder regime van VoVWoon.nl, vergelijkbaar met Koopgarant. Tegen een korting van 20% op de taxatiewaarde kwam de woning in eigendom van de koper, kocht hij voor de onderliggende grond erfpacht af en werd een terugkoopplicht voor Vryleve gevestigd. In 2012 zijn twee woningen van deze VoVWoon-woningen teruggekocht. Het vertrouwen blijft! 24 juni 2013 Pagina 21

In beide gevallen hadden de eigenaren de verwachting dat van de zelf aangebrachte voorzieningen meer in de uit te keren waarde terug te zien zou zijn. Uiteindelijk zijn beide terugkopen goed afgerond. De woningen zijn vrijwel direct weer verhuurd. Verhuren van woningen Met uitzondering van de duurdere appartementen, een onderwerp wat al aan bod is geweest, is het primaire verhuurproces goed verlopen. De gemiddelde leegstand per opgezegde woning was 21 dagen. Een waarde die naar onze verwachting om laag gaat, zodra we het verhuurprobleem van onze appartementen hebben opgelost. Een oplossing kan liggen bij de huurder in de leeftijdscategorie 75 jaar en ouder. Ten behoeve van ons SVB hebben we de eerste 100 verhuringen van 2012 geëvalueerd. Hierbij hebben we onder andere een onderzoek gedaan welke leeftijdscategorie huurder welke categorie woning huurt. Dit leverde de volgende tabel op. Cat. woning A B C D E F G Eindtotaal A2 1 1 2 A3 2 2 2 1 7 A4 2 18 3 7 2 1 33 A5 1 1 2 B2 2 1 1 4 B3 1 1 B4 1 4 5 3 1 1 15 B5 1 1 C2 1 1 C3 3 5 3 3 2 4 7 27 C4 2 2 D1 1 1 D2 4 3 7 D3 1 1 (leeg) Eindtotaal 10 42 14 14 5 10 9 104 Leeftijd hoofdhuurder: A. tm 23 jaar E. 55 tm 64 jaar B. 24 tm 34 jaar F. 65 tm 74 jaar C. 35 tm 44 jaar G. 75 jaar en ouder D. 45 tm 54 jaar Categorie woning: A : grondgebonden woning, welke aanpasbaar is B : grondgebonden woning, niet aanpasbaar C : appartement met lift D : appartement zonder lift Het cijfer aangegeven achter de categorie geeft het aantal kamer weer van de woningen. Dit overzicht laat zien dat de voorkeur van de oudste categorie duidelijk uitgaat naar een appartement met lift. Ook dat een kleine 50 % van onze nieuwe huurders in de categorie 24 – 34 jaar valt. Uit het onderzoek bleek tevens dat bijna 50 % van deze verhuringen plaatsvonden aan eenpersoonshuishoudens. Het vertrouwen blijft! 24 juni 2013 Pagina 22

Europese regelgeving Het inpassen van nieuwe regelgeving gaat niet altijd even makkelijk. De 10 % regeling is daar helaas een duidelijk voorbeeld van. De regelgeving die specifiek inging op de inkomenstoets die hoort bij de 10 % regeling werd pas eind december 2011 gepubliceerd. Hierdoor was het voor ons onmogelijk om nog met terugwerkende kracht de vereiste authentieke informatie beschikbaar te hebben voor de accountantscontrole. Hetgeen betekende dat de accountant, net als bij vele andere corporaties, over dit onderdeel geen oordeel heeft gegeven. Net als in het jaar 2011 hebben we in het verslagjaar voldaan aan de 10 % norm.

10 % regeling 10 8 6

aantal per mnd

4

totaal perc.

2

cum. aantal

0 jan feb mrt apr mei juni juli aug sept okt nov dec

Huurbeleid Het huurbeleid heeft in 2012 geen verandering ondergaan. Per 1 juli 2012 hebben we een algemene huurverhoging toegepast van 2,3 % (gelijk aan de jaarlijkse inflatie). De inkomensafhankelijke huurverhoging is uiteindelijk niet door gegaan. Het bleek onmogelijk te zijn om de regelgeving dusdanig sluitend te krijgen dat de corporatie tijdig kon beschikken over de juiste informatie. Naast de jaarlijkse huurverhoging werd bij mutatie de geldende huurprijs getoetst aan de markthuur. Deze huurharmonisatie leverde in de meeste gevallen een huurverhoging op. Huurvast De mogelijkheid om de hoogte van de huur voor een aantal jaren vast te leggen was gemeengoed en werd niet standaard als mogelijkheid aangeboden. In 2012 hebben we ons proces dusdanig aangepast dat elke huurder een verzoek kon indienen om zijn huurovereenkomst aan te passen. Intussen hebben we, vanwege de te verwachten invoering van inkomensafhankelijke huurverhoging, dit product voorlopig uit de schappen gehaald. Woonlasten In de discussies die we gevoerd hebben is steeds duidelijker naar voren gekomen dat we bij het aanbieden van onze woningen ook de woonlasten moeten benoemen. Als woonlasten beschouwen we dan de netto huur, servicekosten en energiekosten. We verwachten dit in 2013 daadwerkelijk te realiseren. Klachtencommissie Huurders hebben de mogelijkheid om een klacht bij de klachtencommissie in te dienen als zij van mening is dat Vryleve niet correct heeft gehandeld. In 2012 is er geen klacht ingediend. Wel heeft het jaarlijks overleg tussen de klachtencommissie en Vryleve plaats gevonden. In dit overleg zijn de recente ontwikkelingen in de sector besproken en een mogelijke rol voor de commissie in de urgentieprocedure. Dit heeft geleid tot de afspraak dat dezelfde personen ook zitting hebben in de bezwarencommissie als het gaat over het al dan niet toekennen van urgentie aan een verzoek daartoe. Het vertrouwen blijft! 24 juni 2013 Pagina 23

9. Ambities Vastgoed Ons vastgoed verkeert in een goede technische staat. Door de invoering van het vraag gestuurd onderhoud willen we samen met onze huurders de binnenkant van onze woning een positieve impuls geven. Ook kunnen we gelukkig weer voorbereidende activiteiten starten voor de realisatie van nieuwbouw. DOELSTELLING: KLANTVRIENDELIJKER OPTREDEN DOELSTELLING: HET UITVOEREN VAN EEN EVALUATIE MET BETREKKING TOT HET SERVICEFONDS DOELSTELLING: AAN DE SLAG MET EEN DRIETAL NIEUWBOUWPROJECTEN DOELSTELLING: HET PLEGEN VAN ONDERZOEK DOELSTELLING : HET UITVOEREN VAN RENOVATIE

Klantvriendelijker optreden Het komt geregeld voor dat in de woning iets moet gebeuren. Dat kan zijn op het verzoek van de huurder, maar ook omdat bijvoorbeeld de CV-ketel gecontroleerd moet worden. Onze doelstelling is om de tijd die de bewoner hiervoor thuis moet blijven, zo kort mogelijk te maken. Dit is gerealiseerd door al duidelijk een richttijd bij de gemaakte afspraak mee te geven. Dit gebeurt natuurlijk in overleg met de huurder. Daarnaast worden de bewoners telefonisch geïnformeerd, zodra het feitelijke tijdstip bekend is. Het uitvoeren van een evaluatie met betrekking tot het servicefonds De evaluatie heeft plaatsgevonden. Zowel op de inhoud als op de kosten. De werkzaamheden die wij verrichten vanuit het servicefonds zijn vergeleken met de pakketten die onze collegae aanbieden. Vastgesteld is dat ons aanbod vergelijkbaar is. Alleen het schoonmaken van dakgoten, wat wij aanbieden, blijkt geen standaard onderdeel te zijn. Gebleken is ook dat het maandbedrag wat wij vroegen, zijnde € 3,50, laag was. Op zich niet verwonderlijk want dit bedrag was sinds 2004 niet meer aangepast met inflatie. Deze aanpassing zal nu jaarlijks plaatsvinden. De resultaten van deze evaluatie zijn besproken met de HBV. Zij konden instemmen met het verhogen van het maandbedrag naar € 4,00. We hebben afgesproken dat nog nader gekeken wordt naar het onderdeel “schoonmaken dakgoten”. Aan de slag met een drietal nieuwbouwprojecten Tijdens de herijking van het SVB is naar voren gekomen dat ons huidig bezit ook in de toekomst aan de dan geldende vraag kan voldoen. Ook hebben we geconstateerd dat, ondanks dat er sprake is van een “krimp-gemeente”, het aantal huishoudens nog zal groeien. Een groei, die vooral bij de eenpersoonshuishoudens zal zitten. Vandaar dat we in 2012 begonnen zijn met het voorbereiden van een vijftal appartementen in de goedkope huur in Lobith en vier grondgebonden woningen in Spijk. Daarnaast zijn we gestart met het onderzoeken naar de mogelijke realisatie van goedkope woningen in de koopsector. Vijf appartementen in Lobith Naast de kerk in het centrum van Lobith hebben wij een kavel grond. Deze was voorbestemd voor de bouw van een drietal appartementen. Door de veranderingen in de woningmarkt hebben we de oorspronkelijke plannen aangepast. Door verkleinen van de oppervlakte is nu ruimte voor 5 appartementen in de goedkope huur. Dus heel geschikt voor een huishoudens bestaande uit één of twee personen. Het plan is nu vergunningklaar. Wij verwachten in 2013 dit gebouw te realiseren.


Vier woningen Spijk De aanleiding tot dit project is het in Spijk opgestelde dorpsplan. Uit de toen gevoerde gesprekken bleek uiteindelijk voldoende animo om een viertal grondgebonden woningen te gaan realiseren. Geuite wensen voor dit project waren: • Zicht op de Elterberg • Grondgebonden • Lage huur • 2 woningen met 2 slaapkamers en woningen met 1 slaapkamer Een eerste ontwerp is besproken en wordt nu nader uitgewerkt. Dit ontwerp is het resultaat van een uitgeschreven prijsvraag. Doelstelling is om ook dit project in 2013 te realiseren en hiermee een impuls te geven aan de leefbaarheid van Spijk. In alle stappen die gezet worden is goed overleg met de gegadigden en Stichting Actief Spijk. Deze stichting is niet gestopt na de opstelling van het dorpsplan maar probeert de bewoners ook te ondersteunen bij de realisatie van de plannen. Realisatie goedkope woningen Het afgelopen jaar hebben we onderzocht welke kant en klaar producten op de markt zijn om goedkope woningen te realiseren. Hierbij is uitgegaan van woningen van 5.40 bij 8.40/8.60. De prijsopgave van de diverse aannemers liggen dicht bij elkaar, dit betekent dat de mate van samenwerking bij en de kosten van verkoop een belangrijke rol spelen bij de keuze. We hopen in de eerste helft van 2013 vast te stellen of er voldoende gegadigden zijn om met de bouw te beginnen. Beoogde locatie is Vierkenshof in Tolkamer. Het plegen van onderzoek Met betrekking tot het vastgoed gaat het niet alleen om het onderhoud en mogelijke nieuwbouw. We onderzoeken ook de mogelijkheden van energiebesparende maatregelen en nieuwe gebruiksmogelijkheden van vrijkomende panden. Kantoor De doelstelling is dat in 2020 ons kantoorpand minimaal label A heeft. Dit betekent dat er gestart is met het opstellen van een plan om daar in fasen naar toe te werken. Zo is er al onderzoek geweest naar de huidige werkplekverlichting en zijn er een aantal proefarmaturen opgehangen. De uitvoering hiervan is uitgesteld. Deze werkzaamheden zullen nu gelijktijdig plaatsvinden met werkzaamheden naar aanleiding van een nieuw geautomatiseerd systeem. Accommodatie in Pannerden Aan de Hogeweg hebben we een mooie accommodatie staan, welke gebruikt wordt voor de tijdelijke huisvesting van de bewoners Subenhara in Zevenaar. Gezien de tijdelijkheid hiervan zijn we in 2012 gestart met onderzoek naar mogelijke alternatieven. We zijn momenteel in gesprek met een initiatiefrijke ondernemer die daar mogelijkheden ziet in een specifiek segment van de zorg. Eind 2012 hebben we vernomen dat de huidige huurder zijn huurovereenkomst per 1 april 2013 opzegt. Dit vanwege onvoldoende bezetting/voldoende plaatsingsruimte in eigen complexen. Voormalige Marechausseekazerne Omdat de huurovereenkomst met de huidige huurder zou aflopen is onderzocht wat de mogelijkheden zijn van dit mooie gebouw. De plannen die in het verleden opgesteld zijn om te verbouwen tot appartementen kunnen zo weer ingezet worden. Daar gaat echter niet onze voorkeur naar uit. Onze voorkeur gaat naar de verhuur aan een (zorg)instelling. Helaas hebben vergaande gesprekken met een zorginstelling niet geleid tot een overeenkomst. Door de vernieuwde regelgeving in de zorg, kon deze instelling de financiering niet rond krijgen. Het pand komt in het eerste kwartaal 2013 leeg. We zijn in contact met andere gegadigden. Het vertrouwen blijft! 24 juni 2013 Pagina 25

Asbestbeleid In het verslagjaar hebben we in G-5 verband een aanzet gegeven tot ons asbestbeleid. Het resultaat van de gezamenlijke bijeenkomsten is vervolgens uitgewerkt specifiek voor Vryleve. Inventarisatie heeft uitgewezen dat in ongeveer 20 % van ons bezit asbest aanwezig is. De asbest zit op standaard plaatsen als berging, dakbeschot en ventilatiekanalen. In geen van deze gevallen is sprake van risico. Het beleid is erop gericht uiteindelijk alle asbest te verwijderen of geheel te isoleren. Het uitvoeren van renovatie Ook al staat ons bezit er nu goed bij, we moeten oog houden voor de toekomst en de eisen die nu en later gesteld worden aan goed wonen. In het verslagjaar hebben we aan drie gedeelten van ons bezit extra aandacht gegeven. Groot onderhoud 58 woningen In Herwen (Keurbeek) en Lobith (Bloemenstraat, Kwekerstraat en Tuinstraat) staan 58 gelijke woningen. Deze woningen zijn 55 jaar oud en zeer gangbaar. Langer doorexploiteren wordt mogelijk door het uitvoeren van energiebeperkende en duurzame maatregelen. Maatregelen die leiden tot label B (betekend soms een verbetering van 3 labels). We zijn gestart in Herwen (1e fase). In goed overleg met de bewoners is het project tot stand gekomen en hebben de bewoners de gelegenheid gekregen om individuele wensen (met huurverhoging) in de woning gelijktijdig uit te laten voeren. Hierdoor hebben we de overlast tot een minimum weten te beperken. Deze eerste fase is conform de planning verlopen en eind 2012 afgerond. De tweede fase is met individuele huisbezoeken in januari 2013 gestart. Voor de zomer is dit project afgerond. De Tuin Deze 17 woningen in Pannerden stond enige jaren geleden in de planning voor sloop. Dit betekent dat het onderhoud de laatste jaren gericht was op in standhouden. Met het opstellen van het SVB zijn we tot de conclusie gekomen dat we deze woningen handhaven in ons bezit. De vraag is goed en ook in de toekomst is er voldoende vraag is naar dit soort woningen. Op basis van uitgevoerd onderzoek is in 2012 besloten het komend jaar deze renovatie uit te gaan voeren. Door de uit te voeren maatregelen(vervanging kozijnen met nieuw glas, isolatie en dakrenovatie) gaan de woningen van label D naar label A. Dagelijks onderhoud Naar aanleiding van verzoeken/gedrag van huurders vindt er dagelijks onderhoud plaats. Deze verzoeken leiden tot het uitvoeren van een reparatie, met werkzaamheden die passen binnen het serviceabonnement, werkzaamheden als gevolg van het opzeggen van een woning en natuurlijk het reeds eerder aan de orde geweest zijnde vraag gestuurd. Uit een analyse gemaakt voor de managementrapportage t/m december blijkt dat het aantal reparatieverzoeken redelijk stabiel is, dit ondanks een toename van het bezit. reparatieverzoeken aantal meldingen

3000 2000 1000 0 2008

2009

2010

2011

2012


De kosten van het reparatieonderhoud zijn de afgelopen jaren wel afgenomen. Desondanks denken dat hier nog steeds mogelijkheden zijn om, zonder inlevering van kwaliteit, door preventieve acties de kosten terug te dringen. De ontwikkeling van de afgelopen jaren ziet er als volgt uit:

totale kosten reparaties

totale kosten reparatieonderhoud 410000 390000 370000 350000 330000 310000 290000 270000 250000

2009 2010 2011 2012 begroot

2009

2010

2011

2012

begroot

jaren

Het mutatieonderhoud geeft een ander beeld. De kosten die we maken bij een mutatie lijken nu op een bestendig niveau gebracht te zijn. Dat betekent dat we per mutatie ongeveer € 1.500,= aan de uitvoering van werkzaamheden kwijt zijn. Werkzaamheden die ook gericht kunnen zijn op het makkelijker verhuren van de betreffende woning. De praktijk leert dat onze huidige aanpak waarin we nieuwe huurders meer keuzes geven over de kwaliteit in combinatie met de huurprijs steeds beter werkt.

kosten per mutatie

gem. kosten per mutatie 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 2008

2009

jaren 2010

2011

2012

Rekening houdende met de prijsstijgingen van de afgelopen jaren hebben we een verlaging van de kosten bereikt van ongeveer 30 %.


10. Ambities Financiën Financiën is meer dan het hebben van een meerjarenbegroting 2012 – 2021 en een gedetailleerde begroting 2012. Het zorgen voor financiële continuïteit is niet voor niets een taakveld als corporatie. DOELSTELLING: WERKEN AAN KOSTENBEWUSTZIJN DOELSTELLING: MEERJARENBEGROTING OPSTELLEN NAAR EIGEN INZICHTEN EN BELEID DOELSTELLING: HET GAAN VOLDOEN AAN DE WSW NORM

Werken aan kostenbewustzijn Het kostenbewustzijn is steeds meer een onderdeel van ons denken geworden. Ideeën voor kostenreductie komen vanuit alle plekken uit de organisatie en worden indien mogelijk ook verwezenlijkt. Bij grotere aanbestedingen wordt niet meer uit alleen uit het oude, vertrouwde vijvertje gevist van aannemers waar we al een langdurige relatie hebben. Er komen nu ook voor ons nieuwe aannemers in aanmerking voor de opdracht. Dit gaan we ook uitbreiden naar de dagelijkse en dus terugkerende activiteiten zoals het mutatie en reparatieonderhoud. Een advies ook vanuit het integriteit onderzoek. Meerjarenbegroting opstellen naar eigen inzichten en beleid Met de schermutselingen begin 2013 over de status van aan te leveren cijfers neemt de vraag toe in hoeverre de externe toezichthouders het beleid van de individuele corporatie mogen/kunnen bepalen. Wij hebben in 2012 een meerjarenbegroting gepresenteerd op basis van ons eigen beleid, rekening houdende met de ontwikkelingen van de woningmarkt en van de landelijke politiek. Gezien de onzekerheid over de feitelijke invulling van de hoofdlijnen van het regeerakkoord is bij de goedkeuring en vaststelling van deze begroting de afspraak gemaakt dat zodra er meer politieke helderheid is dit naar alle waarschijnlijkheid gaat leiden tot een herziening van beleid en dus begrotingen. Het gaan voldoen aan de WSW norm In onze meerjarenbegroting 2012 – 2021 hebben we vastgesteld dat we met ingang van 2013 gaan voldoen aan de 2 % norm van het WSW. Uitgaande van een positief gecumuleerd saldo over vijf jaar. De laatst vastgestelde meerjarenbegroting 2013 – 2022, waarin de consequenties van het lenteakkoord verwerkt zijn, bestendigt deze verwachting.


11. Ambities Bedrijfsvoering We gaan verder op de ingeslagen weg . Dit betekent dat we in 2012 gaan afmaken waaraan we de afgelopen jaren zijn begonnen. DOELSTELLING: WE GAAN PROCES GERICHT WERKEN DOELSTELLING: ONDERZOEK NAAR WAT WE WILLEN MET ONS BEDRIJFSSYSTEEM DOELSTELLING: INPERKEN RISICO’S We gaan proces gericht werken De verwachting dat dit echt consequenties zou hebben voor de wijze van werken is uitgekomen. Het is ook een traject van vallen en opstaan. Met name het proces “Vraag gestuurd onderhoud” heeft ons veel geleerd en de waarde van proces gericht werken aangetoond. Veel tijd en energie is er in gestoken om met betrokken medewerkers te komen tot duidelijk afspraken. Goed om te zien dat de eilandjes hierbij elkaar uiteindelijk vonden. Belangrijk aandachtspunt was en is de rolverdeling tussen lijnmanagers en procesverantwoordelijken. Onderzoek bedrijfssysteem De overeenkomst met onze huidige leverancier loopt eind 2013 af. Omdat het traject voor een nieuwe keuze langdurig is, zijn we hiermee eind 2012 gestart. In een bijeenkomst met alle medewerkers is het traject uitgelegd wat moet leiden tot een keuze en implementatie. De betrokkenheid van de medewerkers is heel belangrijk, omdat bijna iedereen dagelijks werkt met het bedrijfssysteem. De eerste fase bestaat uit het vaststellen van een Programma van Eisen en het bepalen welke leveranciers uitgenodigd worden. Deze fase wordt in het eerste kwartaal van 2013 afgerond. Inperken risico’s Voor het jaar 2012 hebben we ons als doel gesteld een drietal risico’s in te gaan perken of nog beter inzichtelijk/beheersbaar te maken. Deze risico’s hadden betrekking op: a. De gemeente b. Risicospreiding voor bepaalde werkzaamheden/activiteiten c. De integriteit als organisatie a. De gemeente Tot een oplossing van de verschillende dossiers tussen Vryleve en de gemeente is het helaas niet gekomen. Begin 2012 heeft Vryleve een voorstel opgesteld en besproken met de gemeente. Daarna is het overleg eigenlijk stil gevallen. De gemeente heeft veel tijd nodig gehad om intern te komen tot een eigen voorstel. Dit voorstel is eind 2012 positief bevonden door het college en richting de politiek gestuurd. Vryleve is helaas nooit gekend in dit voorstel. De gemeenteraad heeft maart 2013 besloten niet akkoord te kunnen gaan met het voorliggend voorstel. Dit betekent, hetgeen wij ten zeerste betreuren, dat beide partijen nu via de rechter hun gelijk moeten gaan halen. b. Risicospreiding We willen minder afhankelijk zijn van één bedrijf voor de uitvoering van werkzaamheden. In 2013 zijn we hiermee begonnen bij de aanbestedingen en hebben we een eerste stap gezet bij minder omvangrijke activiteiten. Ook hebben we eerste ervaringen opgedaan met het inschakelen van ZZP’ers. Al deze ervaringen moeten in het komend jaar leiden tot een aanpassing in de diverse processen, waarbij het inschakelen van diverse bedrijven voor vergelijkbare activiteiten gemeengoed worden. Het vertrouwen blijft! 24 juni 2013 Pagina 29

c. De integriteit als organisatie Ook in 2012 hebben de schijnwerpers nadrukkelijk op de sector gestaan. Een bevestiging dat we ons voornemen in het jaarplan 2012 ook daadwerkelijk moesten realiseren. In de laatste maanden van het jaar hebben we door een onafhankelijk en daartoe gecertificeerd bureau een IRS laten uitvoeren. Een scan die gericht was op de cultuur, de aanwezige beleidsdocumenten en regelingen en de inrichting van de verschillende bedrijfsprocessen. De aanwezige documenten zijn beoordeeld en er zijn interviews gehouden met 15 medewerkers. Daarnaast hebben 13 medewerkers meegewerkt aan een digitale enquête. Het resultaat is een rapport met 23 aanbevelingen. Aanbevelingen over het beveiligd werken met het computersysteem tot en met het omgaan met nevenactiviteiten van medewerkers en het privé zaken doen met leveranciers. De aanpak van deze aanbevelingen vindt in 2013 plaats.


12. Verklaring van het bestuur Het bestuur van Woonstichting Vryleve verklaart hierbij dat alle uitgaven in het boekjaar 2012 zijn gedaan in het belang van de volkshuisvesting.

Lobith, 24 juni 2013

Bestuur D. Hoogland, directeur/bestuurder __________________________


Bijlage 1: Samenstelling Raad van Commissarissen tot 31 dec. 2012 Mr. R.H. van de Beeten (voorzitter) Geslacht: Man Leeftijd: 57 Hoofdfunctie: Advocaat maatschap Ross Advocaten Relevante nevenfuncties: Tijdstip benoemingen: ultimo 2009 Lopende termijn: 1-1-2010 – 31-12-2013 aftredend en herbenoembaar Vergoeding 2012: € 8.700,= Lidmaatschap kerncommissies: selectiecommissie Lid is onafhankelijk: Bij zijn aantreden als lid van de RvC is afgesproken dat zijn kantoor vrij blijft zaken tegen Woonstichting Vryleve in behandeling te nemen. Wel zal Mr Van de Beeten deze zaken niet zelf behartigen en zal hij niet deelnemen aan beraad en besluitvorming wanneer zo'n zaak in de Raad aan de orde komt. In 2012 is dit niet voorgekomen.

J.H. Otten (plv. voorzitter) Geslacht: Man Leeftijd: 72 Hoofdfunctie: geen Relevante nevenfuncties: geen Tijdstip benoemingen: medio 2001, ultimo 2002 en 2007 Lopende termijn: 1-1-2008 - 31-12-2012 aftredend, niet herbenoembaar Vergoeding 2012: € 6.900,= Lidmaatschap kerncommissies: selectiecommissie Lid is onafhankelijk: ja

N. Arends Geslacht: vrouw Leeftijd: 61 Hoofdfunctie: Projectleider bij Stichting Welzijn Rijnwaarden Relevante nevenfuncties: geen Tijdstip benoemingen: medio 2007 (tussentijds),ultimo 2010 Lopende termijn: 1-1-2011 – 31-12-2015 aftredend, niet herbenoembaar Vergoeding 2012: € 6.000,= Lidmaatschap kerncommissies: geen Lid is onafhankelijk: ja


Ir. M.W. van Daal Geslacht: man Leeftijd: 37 jaar Hoofdfunctie: geen Relevante nevenfuncties: geen Tijdstip benoemingen: ultimo 2011 Lopende termijn: 1-1-2012 – 31-12-2015, is herbenoembaar Vergoeding 2012: € 6.000,= Lidmaatschap kerncommissies: geen Lid is onafhankelijk: ja

C.H. de Winter Geslacht: man Leeftijd: 54 Hoofdfunctie: senior-adviseur bij het ABP Relevante nevenfuncties: geen Tijdstip benoemingen: medio 2001 (tussentijds), ultimo 2002 en 2007 Lopende termijn: 1-1-2008 – 31-12-2012, niet herbenoembaar Vergoeding 2012: € 6.000,= Lidmaatschap kerncommissies: geen Lid is onafhankelijk: ja



Jaarrekening 2012 Woonstichting Vryleve

Jaarrekening 2012, 24 juni 2013 35

bedragen x € 1.000,-

17.1 GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31-12-2012 (na resultaatbestemming) ACTIVA

VASTE ACTIVA 1. Materiële vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie (On)roerende zaken ten dienste van de exploitatie

31-12-2012

31-12-2011

PASSIVA

31-12-2012

31-12-2011

€

€

VERMOGEN LANG

€

€

7. Eigen vermogen Overige reserves Resultaat boekjaar

48.295 -1.172

45.646 -2.067

Totaal eigen vermogen

47.123

43.579

78.148

76.383

1.352 251

1.650 248

79.751

78.281

126.874

121.860

13.498

15.785

13.498

15.785

140.372

137.645

117.450 5.805

110.835 6.338

1.398

1.492

124.653

118.665

6.061 1.294

5.100 1.612

Totaal vastgoedbeleggingen

7.355

6.712

3. Financiële vaste activa

3.876

3.513

Totaal materiële vaste activa 2. Vastgoedbeleggingen Commercieel vastgoed in exploitatie Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

8. Langlopende schulden 8.1 Leningen overheid en kredietinstellingen 8.2 Verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden 8.3 Overige Schulden Totaal langlopende schulden

Totaal vaste activa

135.884

128.890

VLOTTENDE ACTIVA

Totaal vermogen lang

VLOTTENDE PASSIVA 9. Kortlopende schulden

4. Voorraden 5. Vorderingen

2.093

6.883

903

834

1.492

1.038

4.488

8.755

140.372

137.645

Totaal vlottende passiva 6. Liquide middelen Totaal vlottende activa

BALANSTOTAAL

BALANSTOTAAL

0

Concept Jaarrekening 2012, 24 juni 2013 36

0


17.2 GECONSOLIDEERDE WINST - EN VERLIESREKENING OVER 2012

1. Bedrijfsopbrengsten 1.1 Huuropbrengsten 1.2 Opbrengsten servicecontracten 1.3 Netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille 1.4 Overige bedrijfsopbrengsten

2012

2011

€

€

9.482 309 254 28

8.685 419 105 9

10.073

9.218

3.380

3.260

458 744 130 170 1.780 54 341 887

135 688 120 169 1.925 129 537 942

7.944

7.905

2.129

1.313

3.Niet gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille

38

-580

4. Financiële baten en lasten 4.1 Waardeverandering van financiele vaste activa, effecten en van verplichtingen 4.2 Rentebaten en soortgelijke opbrengsten 4.3 Rentelasten en soortgelijke kosten 4.4 Buitengewone baten en lasten

81 101 -3.896 -

75 60 -3.983 27

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen

-1.547

-3.088

375

1.021

-1.172

-2.067

1. Som der bedrijfsopbrengsten

2. Bedrijfslasten 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9

Afschrijvingen materiele vaste activa en vastgoedportefeuille Overige waardeveranderingen van materiele vaste activa en vastgoedportefeuille Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Lasten onderhoud Leefbaarheid Lasten servicecontracten Overige bedrijfslasten

Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat

5.1

Belastingen

Geconsolideerd resultaat na belastingen

Jaarrekening 2012, 24 juni 2013 - 37 -


17.3 KASSTROOM OVERZICHT (indirecte methode) geconsolideerde jaarrekening

Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor: - Afschrijvingen (en overige waardeveranderingen) - Mutatie egalisatierekeningen - Mutatie voorzieningen - Overige - Veranderingen in werkkapitaal: * mutatie operationele vorderingen * mutatie voorraden * mutatie operationele schulden

2011

€

€

2.129

1.313

3.838 -

3.395 6 -

-69 -120 221

Kasstroom uit bedrijfsoperaties

Ontvangen interest Betaalde interest

2012

778 28 70 32

876

5.999

5.590

94 -3.829

Kasstroom uit operationele activiteiten

Investeringen in materiele vaste activa Desinvesteringen materiele vaste activa Investeringen in vastgoedbelegging Desinvesteringen in vastgoedbelegging Investeringen in financiele vaste activa Desinvesteringen in financiele vaste activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten

-1.309 434 -199 217 12

Mutatie rekening-courantschuld kredietinstellingen Ontvangsten uit langlopende schulden Aflossingen van langlopende schulden Kasstroom uit financieringsactiviteiten

-3.950 6.400 -3.415

60 -3.983 -3.735

-3.923

2.264

1.667

-1.080 1.391 13 -845

324 -1.858 3.300 -3.590

-965

-2.148

454

-157

Verloop liquide middelen: Saldo liquide middelen 01-01: Mutatie geldmiddelen Saldo liquide middelen 31-12.:

1.038 454 1.492

1.195 -157 1.038

Liquide middelen volgens balans

1.492

1.038

Mutatie geldmiddelen

Jaarrekening 2012, 24 juni 2013 -38 -

17.4 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING Algemeen Deze jaarrekening heeft betrekking op de periode 1 januari 2012 tot en met 31 december 2012. Alle bedragen luiden in euro’s, tenzij anders vermeld. Activiteiten De activiteiten van Woonstichting Vryleve, statutair gevestigd en kantoor houdende te Lobith, gemeente Rijnwaarden, Halve Maan 18, zijn erop gericht mensen te huisvesten. Groepsverhoudingen Woonstichting Vryleve staat aan het hoofd van een groepsmaatschappij. Op grond van de artikelen 2:379 en 2:414 BW wordt aangegeven dat deze 100% deelneming in rechtspersoon Woonservice Rijnwaarden B.V, gevestigd te Lobith, is geconsolideerd. De activiteiten van Woonservice betreffen het ontwikkelen en verkopen van onroerend goed evenals service verlening ten behoeve van Woonstichting Vryleve op het gebied van commerciële activiteiten. Grondslagen voor de consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening van Woonstichting Vryleve zijn de financiële gegevens verwerkt van de tot de groep behorende maatschappijen en andere rechtspersonen waarop een overheersende zeggenschap kan worden uitgeoefend of waarover de centrale leiding wordt gevoerd. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de grondslagen voor de waardering en de resultaatbepaling van Woningcorporatie Vryleve. De financiële gegevens van de groepsmaatschappijen en de andere in de consolidatie betrokken rechtspersonen en vennootschappen zijn volledig in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen onder eliminatie van de onderlinge verhoudingen en transacties. Belangen van derden in het vermogen en in het resultaat van groepsmaatschappijen zijn afzonderlijk in de geconsolideerde jaarrekening tot uitdrukking gebracht. De resultaten van nieuw verworven groepsmaatschappijen en de andere in de consolidatie meegenomen rechtspersonen en vennootschappen worden geconsolideerd vanaf de overnamedatum. Op die datum worden de activa, voorzieningen en schulden gewaardeerd tegen de reële waarden. De betaalde goodwill wordt geactiveerd en afgeschreven over de economische levensduur. De resultaten van afgestoten deelnemingen worden in de consolidatie verwerkt tot het tijdstip waarop de groepsband wordt verbroken

Jaarrekening 2012, 24 juni 2013 -39-

Algemene grondslagen voor de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening De geconsolideerde jaarrekening van Woonstichting Vryleve is opgesteld volgens de bepalingen van het Besluit beheer sociale-huursector (Bbsh). In dit besluit wordt voorgeschreven Titel 9 Boek 2 BW toe te passen, behoudens enkele uitzonderingen van specifieke aard. Tevens is deze geconsolideerde jaarrekening opgesteld volgens de door de Raad voor de Jaarverslaggeving uitgegeven Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting. Deze richtlijn is in 2011 herzien. Woonstichting Vryleve past deze herziene Richtlijn vanaf het huidige verslagjaar toe. De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij de desbetreffende grondslag voor de specifieke balanspost anders wordt vermeld, worden de activa en passiva gewaardeerd volgens het kostprijsmodel. Het sociale vastgoed wordt gewaardeerd tegen de bedrijfswaarde en het commerciële vastgoed tegen de marktwaarde. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.

Stelselwijziging Woonstichting Vryleve past vanaf verslagjaar 2012 de herziene Richtlijn voor de jaarverslaggeving, 645 Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting (2011) toe. In deze herziene Richtlijn is een aantal belangrijke wijzigingen opgenomen. Zo heeft Woonstichting Vryleve haar vastgoed in exploitatie geclassificeerd naar de categorieën sociaal vastgoed en commercieel vastgoed, waarbij het sociaal vastgoed als bedrijfsmiddel wordt aangemerkt. Het sociale vastgoed wordt gewaardeerd tegen de bedrijfswaarde en het commerciële vastgoed tegen de marktwaarde. Het toepassen van de nieuwe RJ 645 kwalificeert als een stelselwijziging. Conform de verslaggevingvereisten heeft Woonstichting Vryleve de vergelijkende cijfers over het boekjaar 2011 herrekend naar de nieuwe waarderingsgrondslagen en als zodanig verwerkt in de jaarrekening. De effecten van de stelstelwijziging zijn retrospectief verwerkt in het beginvermogen.


Het cumulatieve effect van de stelselwijziging op het beginvermogen bedraagt € 2.483 positief en het effect op het resultaat bedraagt € 14.982 negatief en is als volgt weer te geven.

2012 €

2011 €

Eigen vermogen 1 januari

54.011

41.096

Overige reserves Invloed van stelselwijziging rentabiliteitswaarde Invloed van stelselwijziging actuele waarde

-8.481 -1.951

-8.274 -202

Herrekend eigen vermogen 1 januari

43.579

32.620

Invloed van stelselwijziging actuele waarde

4.716

13.026

Resultaat

-1.172

-2.067

Herrekend eigen vermogen 31 december

47.123

43.579

Herwaardering sociaal


Het cumulatieve effect van de stelselwijziging op het beginvermogen bedraagt 4,6 miljoen positief en 4,7 miljoen positief voor 2012 en is als volgt weer te geven:

Vermogen per 1 januari 2011

41.096

Effect stelselwijziging 2011 Activa in exploitatie sociaal vastgoed Activa in exploitatie commercieel vastgoed Overig vastgoed in exploitatie Mutatie actuele waarde 2011 Afschrijving sociaal vastgoed 2011 Totaal effect stelselwijziging 2011

-12.048 -12.048 4.545 -973 -973 9.931 9.931 3.095 3.095 4.550 45.646

Resultaat 2011

-2.067

Eigen vermogen per 31 december 2011

43.579

Effect stelselwijziging 2012 Mutatie actuele waarde 2012 Afschrijving sociaal vastgoed 2012 Totaal effect stelselwijziging 2012

1.478 1.478 3.238 3.238 4.716 48.295

Resultaat 2012

-1.172

Eigen vermogen per 31 december 2012

47.123

De invloed van de stelselwijziging op het resultaat bedraagt 15,0 miljoen negatief voor 2011 en 5,2 miljoen negatief voor 2012 en is als volgt weer te geven.

2012 €

2011 €

4.015

12.915

Invloed van stelselwijziging RJ 645

-5.187

-14.982

Resultaat boekjaar na stelselwijziging

-1.172

-2.067

Resultaat boekjaar voor stelselwijziging

De invloed van de wijziging is als volgt te specificeren:


2012 €

2011 €

Mutatie actuele waarde niet in resultaat Afschrijving activa in exploitatie sociaal vastgoed Herberekening waardeverandering sociaal vastgoed Herberekening commercieel vastgoed Mutatie rentabiliteitswaarde niet in resultaat

-1.478 -3.238 -1.008 537

-9.931 -3.095 -1.308 -442 -206

Resultaat boekjaar na stelselwijziging

-5.187

-14.982

Schattingen Bij toepassing van de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening vormt de directie van Woonstichting Vryleve zich verschillende oordelen en maakt schattingen die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het voor het geven van het in artikel 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten. Financiële instrumenten Onder financiële instrumenten worden zowel primaire financiële instrumenten ,zoals vorderingen en schulden, als financiële derivaten verstaan. In de toelichting op de onderscheiden posten van de balans wordt de reële waarde van het betreffende instrument toegelicht als die afwijkt van de boekwaarde. Indien het financiële instrument niet in de balans is opgenomen wordt de informatie over de reële waarde gegeven in de toelichting op de Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen. Voor de grondslagen van primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de behandeling per balanspost. Woonstichting Vryleve maakt gebruik van derivaten om het rente- en kasstroomrisico af te dekken. Voor de verwerking, waardering en resultaatbepaling, past Woonstichting Vryleve met betrekking tot deze derivaten (hedge-instrumenten) kostprijshedge-accounting toe op basis van generieke documentatie. De stichting documenteert de wijze waarop de hedgerelaties passen in de doelstellingen van het risicobeheer, de hedgestrategie en de verwachting aangaande de effectiviteit van de hedge (waarbij de ineffectiviteit in de winsten verliesrekening wordt geboekt). Renterisico De stichting loopt renterisico over rentedragende vorderingen, liquide middelen en rentedragende langlopende en kortlopende schulden (waaronder schulden aan kredietinstellingen).


Voor vorderingen en schulden met variabele renteafspraken loopt de stichting risico ten aanzien van toekomstige kasstromen. Met betrekking tot vastrentende vorderingen en schulden loopt de stichting risico’s over de marktwaarde. Met betrekking tot de vorderingen worden geen financiële derivaten met betreffende renterisico’s gecontracteerd. Met betrekking tot bepaalde variabele rentedragende schulden (schulden aan kredietinstellingen) heeft de stichting renteswaps gecontracteerd, zodat de variabele rente wordt gefixeerd. De rente instrumenten worden toegepast ter verkrijging van een gewenst risicoprofiel in vaste en variabele renteposities. De stichting waardeert de renteswaps die ervoor zorgen dat bepaalde variabele rentedragende schulden worden omgezet in vaste rentende leningen niet op de balans. Jaarlijks wordt de vaste rente in de resultatenrekening verantwoord. Het verschil in marktwaarde van de renteswap als gevolg van de rentestand op dat moment wordt als niet in de balans opgenomen verplichting verantwoord. Grondslagen voor de waardering van de geconsolideerde activa en passiva Algemeen De gehanteerde grondslagen van waardering en resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van voorgaand jaar, behalve de hiervoor toegelichte stelselwijziging. Materiële vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie Sociaal vastgoed omvat woningen in exploitatie met een huurprijs onder de huurtoeslaggrens, het maatschappelijk vastgoed en het overige sociale vastgoed. De huurtoeslaggrens is een algemeen huurprijsniveau dat jaarlijks per 1 juli door de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt vastgesteld. Ultimo 2012 bedraagt deze grens € 664,66 (2011: € 652,52). Maatschappelijk vastgoed is bedrijfsonroerendgoed dat is verhuurd aan maatschappelijke organisaties, waaronder zorg-, welzijns-, onderwijs- en culturele instellingen en dienstverleners en tevens is vermeld op de bijlage zoals deze is opgenomen in de Beschikking van de Europese Commissie d.d. 15 december 2009 aangaande de staatssteun voor toegelaten instellingen. Woonstichting Vryleve kwalificeert het sociaal vastgoed als bedrijfsmiddel, aangezien Woonstichting Vryleve een beleid heeft dat gericht is op het realiseren van de volkshuisvestelijke taken. Het volkshuisvestelijk beleid staat hierbij centraal. Sociaal vastgoed in exploitatie wordt gewaardeerd tegen de actuele waarde gebaseerd op bedrijfswaarde. De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van de geprognosticeerde kasstromen van de kasstroomgenererende eenheid uit hoofde van toekomstige exploitatieopbrengsten en toekomstige exploitatielasten over de geschatte resterende looptijd van de investering. De indeling naar kasstroomgenererende eenheid is gedefinieerd op complexniveau. Jaarrekening 2012, 24 juni 2013 -44-

Woonstichting Vryleve kiest voor deze indeling van de kasstroomgenererende eenheden omdat deze aansluit bij haar interne bedrijfsvoering en hierbij de basis vormt voor haar vastgoedsturing. De reële waarde wordt afhankelijk gesteld van de voorgenomen bestemming van de complexen. De reële waarde van de onroerende zaken in exploitatie bestemd voor de verhuur is de bedrijfswaarde. De onroerende zaken kunnen voor langere of kortere termijn voor verhuur worden aangehouden. De kasstroomprognoses zijn gebaseerd op redelijke en onderbouwde veronderstellingen die de beste schatting van de directie weergeven van de economische omstandigheden die van toepassing zullen zijn gedurende de resterende levensduur van het actief. De Kasstromen zijn gebaseerd op de in november 2011 vastgestelde begroting en bestrijken een periode van vijf jaar. De kosten van planmatig onderhoud worden gebaseerd op de in de meerjarenonderhoudsbegroting onderkende cycli per component. Voor latere jaren wordt uitgegaan van de verwachte gemiddelde groeivoeten voor inflatie, huurstijging en rente evenals genormeerde lastenniveaus. Periodiek groot onderhoud wordt volgens de componentenbenadering geactiveerd. Hierbij worden de totale uitgaven toegewezen aan de samenstellende delen. De lasten van onderhoud, niet zijnde periodiek groot onderhoud, waaronder renovatie, onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waardeverhoging van het actief. De lasten van dergelijk onderhoud worden ten laste gebracht van het resultaat op het moment dat deze zich voordoen. Afschrijvingen worden berekend over de bedrijfswaarde. De bedrijfswaarde is gesplitst naar de componenten grond en opstal. Over het aandeel van de grond wordt niet afgeschreven. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur per component en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingprijs. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. Bij de afschrijving wordt een minimum levensduur van vijftien jaar in acht genomen. De initiële herwaardering van het sociaal vastgoed in exploitatie naar actuele waarde is rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt in de reserve inzake waardeverandering vastgoed. De hierop volgende jaarlijkse waardeveranderingen worden als volgt in de jaarrekening verwerkt: •

Een waardevermeerdering van een complex onder het sociaal vastgoed wordt in beginsel direct ten gunste van de herwaarderingsreserve gebracht. Uitzondering betreft het geval wanneer voor een complex in het verleden een afwaardering ten laste van het resultaat is gebracht. In die situatie worden waardevermeerderingen van ditzelfde complex als positief resultaat in de winsten-verliesrekening verwerkt, voor zover dit een terugname betreft van deze eerdere waardevermindering. Hierbij dient opgemerkt te worden dat de terugneming nooit hoger is dan de boekwaarde die bepaald zou zijn indien in voorgaande jaren geen bijzonder waardeverminderingverlies voor het complex zou zijn verantwoord.

•

Een waardevermindering van een complex onder het sociaal vastgoed wordt in beginsel ten laste van het resultaat gebracht. Indien echter een herwaarderingsreserve voor dit complex gevormd is, wordt de waardevermindering direct ten laste van de herwaarderingsreserve gebracht tot het bedrag dat met betrekking tot het desbetreffende complex in de herwaarderingsreserve is opgenomen. Jaarrekening 2012, 24 juni 2013 -45-

Uitgangspunten Bij de bedrijfswaarde berekening gelden de volgende uitgangspunten: Jaarlijkse huurverhogingen, voor 2013 4 % voor 2014 3,5 % daarna 2 %. Voor 2013 en 2014 is rekening gehouden met een inkomensafhankelijke huurverhoging van maximaal 2,5 %. Jaarlijkse huurderving 1 % Jaarlijkse stijging van de variabele lasten van 2 % voor de eerste vijf jaar daarna 3 % Jaarlijkse stijging van de onderhoudslasten van 2 % tot en met 2017 daarna 3 %. De norm van de variabele lasten(algemeen beheer, OZB, verzekeringen) is gebaseerd op de overhead welke begroot is in de meerjarenbegroting 2012 en de daaropvolgende negen jaren. Voor latere jaren worden deze cijfers trendmatig teruggerekend per verhuureenheid doorgezet. De onderhoudskosten zijn opgenomen conform de meerjaren onderhoudsbegrotingen. Bij verkoop wordt de verwachte opbrengstwaarde meegenomen, de verwachtingen van verkoop zijn eveneens voor een periode van 10 jaar meegenomen daarna is geen rekening gehouden met verkoop. Een rekenrente van 5,25% voor alle verhuureenheden, de periode waarover contant gemaakt wordt loopt parallel met de geschatte resterende levensduur van de complexinvestering. De verwachte opbrengstwaarde van woningen geoormerkt voor verkoop wordt gedefinieerd als de contante waarde van het bedrag dat kan worden verkregen bij vrijwillige verkoop binnen een verwachte termijn, onder aftrek van verkoopkosten die niet door de koper worden gedragen. Gegeven het feit dat verkopen hoofdzakelijk worden verricht in het kader van de financiering van toekomstige cashflow worden deze verkopen voor een periode van tien jaar in de waardering betrokken. De bepaling van de restwaarde van de grond opgenomen in de bedrijfswaarde vindt plaats op basis van de huidige vergelijkbare kavel of vierkante meterprijs voor een sociale huurwoning. Deze kavelprijs wordt geïndexeerd naar het einde van de levensduur en verminderd met verwachte sloopkosten en kosten van uitplaatsing. Indien feitelijke dan wel in rechte afdwingbare verplichtingen zijn aangegaan die consequenties hebben voor de bestemming van de grond dan wordt met deze gewijzigde bestemming in de waardering rekening gehouden. Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie betreft complexen in aanbouw ten behoeve van toekomstige verhuurexploitatie. De complexen in aanbouw worden gewaardeerd tegen verkrijgingprijs en toegerekende kosten van het werkapparaat uit hoofde van voorbereiding, toezicht en directievoering onder aftrek van een bijzondere waardevermindering Jaarrekening 2012, 24 juni 2013 -46-

Verwachte verliezen als gevolg van onrendabele investeringen worden als bijzondere waardeverandering in mindering gebracht op de boekwaarde van het complex waartoe de investeringen gaan behoren. Indien de bijzondere waardevermindering hoger is dan de waarde van de onroerende zaak in ontwikkeling, wordt de onroerende zaak op nihil gewaardeerd en wordt een voorziening op de creditzijde van de balans opgenomen. In de jaarrekening worden naast juridisch afdwingbare verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen verwerkt die kunnen worden gekwalificeerd als intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd. Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de stichting zijn gedaan richting huurders, gemeenten en overige stakeholders aangaande verplichtingen betreffende toekomstige herstructureringen en toekomstige nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting is gekoppeld aan het besluitvormingsproces van de corporatie rondom projectontwikkeling en herstructurering. Van een feitelijke verplichting is sprake indien de formalisering van het definitief ontwerp fase en afgeleid het aanvragen van de bouwvergunning heeft plaatsgevonden. De aannames gedaan bij de financiële impact van bovengenoemde feitelijke verplichtingen kunnen afwijken bij daadwerkelijke realisatie van de projecten. Planvorming kan onder meer wijzigingen in de tijd ondergaan door bewegingen in het prijsniveau van leveranciers, wettelijke procedures en aanpassingen in de voorgenomen bouwperiode. Ingenomen grondposities worden onder deze post verwerkt tegen verkrijgingprijs en bijkomende kosten. Rentetoerekening vindt eerst plaats nadat ontwikkelactiviteiten zijn gestart. Afschrijving vindt plaats na ingebruikneming van de complexen. Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Deze activa zijn gewaardeerd tegen aanschafwaarde, verminderde met afschrijvingen bepaald op basis van de verwachte economische levensduur, eventueel rekening houdend met een verwachte restwaarde. De onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie worden gewaardeerd op basis van de verkrijgingprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur: onroerend goed 40 jaar, verbouwingen 15 jaar, warmtepompen 25 en 15 jaar, inrichting 5 jaar, automatisering 3 jaar en vervoermiddelen 5 jaar. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. Vastgoedbeleggingen Commercieel vastgoed in exploitatie Het commercieel vastgoed omvat woningen in exploitatie met een huurprijs boven de huurtoeslaggrens, het bedrijfsmatig vastgoed (niet zijnde maatschappelijk vastgoed) en het overige commercieel vastgoed.


Het commercieel vastgoed in exploitatie wordt gewaardeerd op basis van actuele waarde. De actuele waarde (marktwaarde) wordt vastgesteld aan de hand van courante prijzen op een actieve markt voor soortgelijke onroerende zaken op dezelfde locatie en in dezelfde staat. Winsten of verliezen, ontstaan door een wijziging in de actuele waarde van het commercieel vastgoed, worden verantwoord in de winsten verliesrekening over de periode waarin de wijziging zich voordoet, onder de categorie “Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille”. Daarnaast wordt ten laste van de resultaatbestemming een reserve inzake waardeverandering vastgoed gevormd. Deze reserve betreft het ongerealiseerde positieve verschil tussen de actuele waarde en de historische kostprijs. Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden die zijn gekwalificeerd als een financieringstransactie worden gewaardeerd op basis van actuele waarde. De actuele waarde wordt vastgesteld aan de hand van courante prijzen op een actieve markt voor gelijksoortige onroerende zaken op dezelfde locatie en in dezelfde staat. Winsten of verliezen ontstaan door een wijziging in de actuele waarde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden worden verantwoord in de winsten verliesrekening over de periode waarin de wijziging zich voordoet, onder de categorie “Niet-gerealiseerde waardeveranderingen commercieel vastgoed v.o.v.”. Daarnaast wordt ten laste van de resultaatbestemming een herwaarderingsreserve gevormd. De herwaarderingsreserve betreft het ongerealiseerde positieve verschil tussen de actuele waarde en de historische kostprijs. Financiële vaste activa Deelnemingen Deelnemingen in groepsmaatschappijen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde, doch niet lager dan nihil. Deze nettovermogenswaarde wordt berekend op basis van de grondslagen van Woonstichting Vryleve. Er wordt een voorziening deelnemingen getroffen indien sprake is van een negatieve nettovermogenswaarde van deelnemingen, waarbij de stichting zich aansprakelijk heeft gesteld voor de schulden van de deelneming respectievelijk zich stellig heeft voorgenomen de deelneming tot betaling van haar schulden in staat te stellen. Bij het bepalen van de omvang van deze voorziening wordt rekening gehouden met al op vorderingen op de deelneming in mindering gebrachte voorzieningen voor oninbaarheid. Latente belastingvorderingen Onder de financiële vaste activa zijn actieve belastinglatenties opgenomen, indien en voor zover het waarschijnlijk is dat realisatie van de belastingclaim te zijner tijd zal kunnen plaatsvinden. Deze actieve latenties zijn gewaardeerd tegen contante waarde waarbij discontering plaatsvindt tegen de nettorente en hebben overwegend een langlopend karakter. De nettorente bestaat uit de door Woonstichting Vryleve gehanteerde rekenrente (5,25%) onder aftrek van belasting op basis van het Jaarrekening 2012, 24 juni 2013 -48-

effectieve belastingtarief. De actieve belastinglatentie heeft betrekking op tijdelijke verschillen tussen waardering in de jaarrekening en de fiscale waardering en op de aanwezige compensabele verliezen. Leningen u/g De verstrekte leningen (leningen u/g) worden bij eerste verwerking opgenomen tegen reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk zijn aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen voor mogelijke oninbaarheid. Vlottende activa Voorraad onroerend goed De voorraden onroerend goed (onverkochte woningen en gronden ) worden gewaardeerd op vervaardigingprijs of lagere netto-opbrengstwaarde. De vervaardigingprijs omvat de bouwkosten, de directe loonkosten en de overige kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend. De lagere opbrengstwaarde is de verwachte verkoopprijs onder aftrek van (nog te maken) direct toerekenbare verkoopkosten. Als gevolg van de huidige marktomstandigheden is een voorziening voor verliezen opgenomen. Overige voorraden De overige voorraden worden gewaardeerd tegen verkrijgingprijs onder aftrek van eventuele voorziening vanwege lagere netto-opbrengstwaarde danwel vanwege incourantheid van de voorraden. Vorderingen Debiteuren Gewaardeerd tegen nominale waarde onder aftrek van nodig geachte voorzieningen betreffende vermoedelijke oninbaarheid. De voorziening is gewaardeerd tegen nominale waarde. De voorziening is gevormd op basis geschatte individuele inbaarheid. Liquide middelen De liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder de kortlopende schulden. De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Indien middelen niet ter vrije beschikking staan, dan wordt hiermee bij de waardering rekening gehouden. Langlopende schulden De langlopende leningen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de nominale waarde. De aflossingsverplichting voor het komend jaar is opgenomen onder de kortlopende schulden.


Woonstichting Vryleve heeft in het kader van de verkoop van woningen onder voorwaarden een terugkoopverplichting die afhankelijk is van de waardeontwikkeling van de woningen. De terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd op basis van actuele waarde. Indien de verwachting bestaat dat de terugkoop binnen één jaar zal plaatsvinden, is de verplichting onder de kortlopende schulden verantwoord. Kortlopende schulden De kortlopende schulden worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde (indien deze lager is dan de verkrijgingsprijs) en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk kan zijn aan de nominale waarde. Grondslagen voor bepaling van het geconsolideerde resultaat Het resultaat wordt bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen. Baten worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd. Lasten worden opgenomen in het jaar waarin zij gerealiseerd zijn, verliezen en verplichtingen als zij voorzienbaar zijn. Opbrengstverantwoording Opbrengsten uit de levering van goederen worden verwerkt zodra alle belangrijke rechten en risico’s met betrekking tot de eigendom van de goederen zijn overgedragen aan de koper. Opbrengsten uit de levering van diensten geschieden naar rato van de geleverde prestaties, gebaseerd op de verrichte diensten tot aan de balansdatum in verhouding tot de in totaal te verrichten diensten. Bijzondere posten Bijzondere posten zijn baten of lasten die behoren tot de gewone bedrijfsuitoefening, maar op grond van de aard, omvang of het incidentele karakter afzonderlijk worden toegelicht, teneinde een goed inzicht te geven in het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening van de stichting en vooral de ontwikkeling daarin. Bijzondere posten worden met het oog op de analyse en de vergelijkbaarheid van de resultaten zoveel als mogelijk naar aard en omvang afzonderlijk en ongesaldeerd toegelicht. Huren De jaarlijkse huurverhoging is van overheidswege gebonden aan een maximum. Voor het verslagjaar 2012 bedroeg dit maximumpercentage 2,3%. De opbrengsten uit hoofde van huur voortvloeiend uit contracten waar Huurvast en Huurzeker geldt worden aangemerkt als zijnde gerealiseerd in het jaar van opeisbaarheid daar bij tussentijdse beëindiging van het huurcontract geen terugbetalingsverplichting geldt. Vergoedingen


Vergoedingen betreffen overeengekomen bijdragen van huurders boven de “kale” huurprijs en worden aangemerkt als zijnde gerealiseerd in het jaar van levering van de goederen en diensten.

Netto resultaat woningverkopen De post Netto resultaat woningverkopen betreft het saldo van de behaalde verkoopopbrengst minus de boekwaarde. Opbrengsten worden verantwoord op het moment van levering (passeren transportakte). Mogelijke verliezen op nieuwbouw koopprojecten worden verantwoord zodra deze voorzienbaar zijn. Bedrijfslasten Afschrijvingen op materiële vaste activa De afschrijvingen op materiële vaste activa (sociaal vastgoed in exploitatie evenals (on)roerende zaken ten dienste van de exploitatie) worden gebaseerd op de bedrijfswaarde respectievelijk de verkrijging- of vervaardigingprijs. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode op basis van de geschatte economische levensduur eventueel rekening houdend met een restwaarde.

Lonen, salarissen en sociale lasten Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de resultatenrekening voor zover ze verschuldigd zijn ten behoeve van eigen werknemers. Pensioenen De pensioenregeling wordt gefinancierd door afdrachten aan de pensioenuitvoerder (SPW). De pensioenverplichtingen worden gewaardeerd volgens de ‘verplichting aan de pensioenuitvoerder’ benadering. In deze benadering wordt de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie als last in de winst-en-verliesrekening verantwoord. Aan de hand van de uitvoeringsovereenkomst wordt beoordeeld of en zo ja welke verplichtingen naast de betaling van de jaarlijkse aan de pensioenuitvoerder verschuldigde premie op balansdatum bestaan. Deze additionele verplichtingen, waar onder eventuele verplichtingen uit herstelplannen van de pensioenuitvoerder, leiden tot lasten voor de stichting en worden in de balans opgenomen in een voorziening. Per eind december 2012 bedraagt de dekkingsgraad van het SPW 106%. De laatst gepubliceerde dekkingsgraad ten tijde van het opmaken van de jaarrekening bedraagt 107% (mei 2013). Lasten onderhoud Onder onderhoudslasten worden alle direct aan het verslagjaar toe te rekenen kosten van onderhoud verantwoord. Van toerekenbaarheid is sprake als de daadwerkelijke werkzaamheden in het verslagjaar hebben plaatsgevonden.


Reparatieverzoeken en mutatie onderhoud worden onderscheiden in kosten van derden en eigen dienst, evenals de kosten van het materiaalverbruik. In de winst-en-verliesrekening zijn de kosten van de eigen dienst opgenomen bij de kostensoort salarissen en sociale lasten en pensioen. Overige bedrijfslasten Deze worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Niet gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille Commercieel vastgoed De post niet gerealiseerde waardeveranderingen commercieel vastgoed betreft waardeverhogingen voor zover deze niet betrekking hebben op de terugneming van eerder verantwoorde waardeveranderingen. Deze terugneming wordt via de regel overige waardeveranderingen materiële vaste activa onder de lasten verantwoord. Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden De post niet gerealiseerde waardeveranderingen onroerende zaken verkocht onder voorwaarden betreft waardeverhogingen voor zover deze niet betrekking hebben op de terugneming van eerder verantwoorde waardeveranderingen. Deze terugneming wordt via de regel overige waardeveranderingen materiële vaste activa onder de lasten verantwoord. Financiële baten en lasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Activeren van rentelasten Rentelasten worden geactiveerd voor kwalificerende activa gedurende de periode van vervaardiging van een actief, indien het een aanmerkelijke hoeveelheid tijd vergt om het actief gebruiksklaar of verkoopklaar te maken. De te activeren rente wordt berekend op basis van de verschuldigde rente over specifiek voor de vervaardiging opgenomen leningen en van de gewogen rentevoet van leningen die niet specifiek aan de vervaardiging van het actief zijn toe te rekenen, in verhouding tot de uitgaven en periode van vervaardiging. Activering vindt alleen dan plaats als de verwachte toekomstige opbrengstwaarde hoger is dan de totaal berekende kostprijs. Belastingen Algemeen De stichting is belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting met ingang van 1 januari 2008. De geconsolideerde vennootschap is vanaf datum oprichting belastingplichtig. Ten aanzien van de acute belastinglast en belastinglatentie in de jaarrekening heeft de stichting een aantal standpunten ingenomen die eerst bij de afwerking van de aangifte over de verslagjaren 2009 tot en met 2012 door de fiscus zullen worden getoetst. Jaarrekening 2012, 24 juni 2013 -52-

De belangrijkste standpunten betreffen: * De waardebepaling van de voorraad * Het onderscheid tussen onderhoudskosten en investeringen * De verwerking van projectontwikkelingresultaten Dientengevolge kan de fiscale last over 2012 en voorgaande jaren nog wijzigingen ondergaan. Belastingen De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen in de winst-enverliesrekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van niet-aftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief. Sinds 1 januari 2008 vallen de corporaties integraal onder de vigerende belastingwetgeving. Eind 2008 is er overeenstemming bereikt tussen Aedes en de belastingdienst betreffende de VSO 2. De VSO 1 is eenzijdig in 2008 door de belastingdienst opgezegd. Woonstichting Vryleve heeft op basis van de uitgangspunten van VSO 1 en VSO 2 de fiscale positie ultimo 2012 en het fiscale resultaat 2011 bepaald. Omdat jurisprudentie betreffende de uitwerking van VSO 1 en VSO 2 voor corporaties nog ontbreekt, kan de werkelijk te betalen of te verrekenen belasting over 2012 afwijken van de in de jaarrekening 2012 opgenomen berekening. De stichting vormt sinds 1 januari 2008 een fiscale eenheid voor de winstbelasting met alle in de consolidatie betrokken vennootschappen. Grondslagen voor de opstelling van het geconsolideerd kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Bij deze methode wordt het nettoresultaat aangepast voor posten van de winsten verliesrekening die geen invloed hebben op ontvangsten en uitgaven in het verslagjaar, mutaties in de balansposten en posten van de winsten verliesrekening waarvan de ontvangsten en uitgaven niet worden beschouwd als behorende tot de operationele activiteiten. De liquiditeitspositie in het kasstroomoverzicht bestaat uit de liquide middelen. In het kasstroomoverzicht wordt onderscheid gemaakt tussen operationele, investerings- en financieringsactiviteiten. De kasstromen uit hoofde van de financiering zijn gesplitst in kasstromen met betrekking tot mutaties in de hoofdsom (opgenomen onder financieringsactiviteiten) en betaalde interest (begrepen in het bedrijfsresultaat en verantwoord onder operationele activiteiten). De investeringen in materiële vaste activa worden opgenomen onder aftrek van de onder overige schulden voorkomende verplichtingen.



17.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS VASTE ACTIVA 1. Materiele vaste activa

31-12-2012

Deze post is als volgt samengesteld: 1.1 Sociaal vastgoed in exploitatie 1.2 Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie 1.3 (On)roerende zaken ten dienste van de exploitatie Totaal

31-12-2011

117.450 5.805 1.398

110.835 6.338 1.492

124.653

118.665

Het verloop van deze posten in het boekjaar is als volgt: 1.1 Sociaal vastgoed in exploitatie

31-12-2012

Bedrijfswaarde per 1 januari Stelselwijziging Bedrijfswaarde per 1 januari

110.835 110.835

112.649 -13.021 99.628

6.171 -412 -622 -3.238 4.716 6.615

3.011 -741 -997 -3.095 13.029 11.207

117.450

110.835

4.798 889 112 372 6.171

2.091 461 367 92 3.011

Mutaties in het boekjaar: Investeringen Desinvesteringen bestaand bezit Naar commercieel vastgoed in exploitatie Afschrijvingen Herwaarderingen Saldo mutaties Bedrijfswaarde per 31 december

31-12-2011

Investeringen Nieuwbouw (2012: 26, 2011: 11) Aankoop bestaande bouw (2012: 6,2011: 3) Van voorraad Overige investeringen Totaal De investeringen nieuwbouw betreft 26 woningen Promenadeplan welke in 2012 overgeheveld zijn van "koop" naar "huur".

Zekerheden Geen van deze activa zijn als zekerheid gesteld voor opgenomen geldleningen. Complexindeling Bij de waardering van de materiële vaste activa wordt onderscheid gemaakt naar soorten activa. De indeling van de complexen is eind 2010 herzien en daar waar nodig aangepast aan het strategisch voorraadbeleid dat in 2012 vastgesteld is. De gemiddelde levensduur van de woningen in exploitatie neemt af van 31,5 naar 31,2 jaar. Deze afname ad 0,2 jaar is het gevolg van het toevoegen van 26 woningen Promenadeplan met een hoge levensduur en het herzien van de levensduur van het WSC Pannerden. Daarnaast is de levensduur autonoom met 1 jaar afgenomen zodat per saldo een afname van 0,3 jaar resteert. Verkoopbeleid De Stichting wil jaarlijks minimaal 6 woningen in exploitatie verkopen aan bestaande huurders en derden. Daarnaast is eenmalig op termijn een woon/winkelpand verkocht welke verkoop aanvullend is opgenomen. Dit beleid is voor tien jaar in de bedrijfswaarde opgenomen. De woningen zijn gewaardeerd op een gemiddelde verkoopwaarde van 128.000 euro. Per 31 december 2012 zijn deze 61 woningen gewaardeerd op 7 mio euro. Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde van het totale bezit is per 31 december geactualiseerd met betrekking tot de parameters.



Parameters De gehanteerde parameters voor de bepaling van de bedrijfs waarde zijn als volgt: -

Huurontwikkeling 2013 Huurontwikkeling 2014 Huurontwikkeling vanaf 2015 Huurdervingpercentage Variabele lastenstijging 2012 t/m 2016 Variabele lastenstijging 2017 e.v. Onderhoudkostenstijging Disconteringsvoet Onderhoud woningen Variabele lasten per woning/appartement Verhuurdersheffing (2013) Zakelijke lasten Aantal te verkopen woningen per jaar ( periode 10 jaar) Minimale levensduur in jaren Moment van discontering

31-12-2012 4,00% 3,50% 2,00% 1,00% 2,00% 3,00% 3,00% 5,25% € 945 € 1.022 € 522 € 220 6 15 medio

31-12-2011 2,00% 2,00% 2,00% 1,00% 2,00% 3,00% 3,00% 5,25% € 935 € 1.013 € € 196 10 15 medio

Verzekering De onroerende en roerende zaken in exploitatie en vastgoedbeleggingen zijn per 31 december 2012 verzekerd op basis van 'uitgebreide gevarenverzekering. De premie en dekking worden jaarlijks bepaald op basis van het aantal vhe's. Onderverzekering is uitgesloten. Actuele waarde De waarde van de woningen en woongebouwen en onroerende zaken niet zijnde woningen bedroeg volgens de aanslag onroerende zaakbelasting in 2012 € 216 mln ten opzichte van 2011 € 218 mln . (waardepeildatum 1 januari 2013)

1.2 Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie

Boekwaarde per 1 januari : Reclassificatie, met name voorraad gronden

31-12-2012

31-12-2011

6.338 6.338

6.855 -13 6.842

-22 -370 -141 -

434 -531 -40 -367

-533

-504

Boekwaarde per 31 december

5.805

6.338

Gronden Gebouwen, 2 eenheden

5.287 518 5.805

5.797 541 6.338

Mutaties in het boekjaar : Investeringen Desinvesteringen Ten laste voorziening onrendabele investeringen Afboeking onrendabele top Overboeking naar onroerende zaken in exploitatie

1.3 (On)roerende en roerende zaken t.d.v. de exploitatie Saldo per 1 januari : Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen inclusief waardeverandering Boekwaarde per 1 januari Mutaties in het boekjaar: Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen Afschrijvingen desinvesteringen Saldo


31-12-2012

31-12-2011

2.671

2.581

-1.179

-962

1.492

1.619

48 -52 -142 52

90 -119 -165 67

-94

-127


31-12-2012 Saldo per 31 december : Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen inclusief waardeverandering Boekwaarde per 31 december

31-12-2011

2.719

2.671

-1.321

-1.179

1.398

1.492

In deze activa zijn meerdere koude warmte opslag installaties begrepen welke een exploitatieopbrengst genereren. De totale boekwaarde per 31 december 2012 bedraagt 0.6 mio euro.

2. Vastgoedbeleggingen

31-12-2012

Deze post is als volgt samengesteld: 2.1 Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden 2.2 Commercieel vastgoed in exploitatie Totaal

2.2 Commercieel vastgoed in exploitatie

1.294 6.061

1.612 5.100

7.355

6.712

31-12-2012

Actuele waarde per 1 januari Van sociaal vastgoed in exploitatie

Mutaties in het boekjaar : Investeringen Mutatie actuele waarde 2012

Actuele waarde per 31 december

31-12-2011

31-12-2011

5.100 622 5.722

4.545 4.545

199 140

997 -442

339

555

6.061

5.100

De bedrijfswaarde van het commercieel vastgoed in exploitatie berekend op basis van de uitgangspunten van het sociaal vastgoed in exploitatie bedraagt per 31 december 2012 € 7.068 (31 december 2011 € 6.213).

2.1 Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

31-12-2012

Stand per 1 januari Aankopen 2012 Overige waardeveranderingen en terugnemingen daarvan Stand per 31 december

1.612 -217 -101 1.294

31-12-2011

1.837 -225 1.612

De actuele waarde van het commercieel vastgoed in exploitatie is gebaseerd op de marktwaarde per balansdatum. Bij de bepaling van de actuele waarde is uitgegaan van een waardering op basis van een percentage van de WOZ waarde in verband met de waardebepaling in verhuurde staat.

3. Financiële vaste activa Deze post is als volgt samengesteld Belastinglatentie Lening u/g

31-12-2012

Totaal


31-12-2011

3.483 393

3.108 405

3.876

3.513


3.1 Belastinglatentie -

31-12-2012

Belastinglatentie ten gunste van het resultaat 2012 Reclassificatie

Saldo per 31 december

31-12-2011

3.108 375 -

3.114 -6

3.483

3.108

In verband met een voorwaartse verliescompensatie is omdat het waarschijnlijk is dat er fiscale winst beschikbaar zal zijn, rekening gehouden met een latente belastingvordering van 25 % van het verrekenbare fiscale verlies. De vordering is contant gemaakt tegen een rekenrente van 5,25% Het totaal verrekenbaar fiscaal verlies per 31 december 2012 bedraagt 7,1 mio euro. Hiervan zijn 0.6 mio voorvoegingsverliezen. Als gevolg van verschillen tussen fiscale en commerciele waardering is er daarnaast nog 12,3 mio euro extra fiscaal aftrekbaar. 3.2 Lening u/g -

31-12-2012

Stand per 1 januari Aflossing Reclassificatie

Stand per 31 december

31-12-2011

405 -12 -

118 -13 300

393

405

VLOTTENDE ACTIVA 4 Voorraden

31-12-2012

Voorraad magazijn goederen Voorraad te verkopen grond Voorraad te verkopen woningen Ontwikkelingskosten

Voorziening wegens lagere opbrengstwaarde Saldo per 31 december

31-12-2011

74 639 1.623 10

79 650 7.108 3

2.346

7.840

253

957

2.093

6.883

De gronden zijn voornamelijk gelegen in de wijk Vierkenshof te Lobith (2012 3.206 m2 en 2011 3.221 m2) De voorraad te verkopen woningen bevat 8 woningen in de projecten Promenadeplan,Vierkenshof en overig (2011: 42) 31-12-2012 31-12-2011 Het verloop van de voorziening wegens lagere opbrengstwaarde is als volgt: Stand per 1 januari

-

Afgeboekt ten laste van voorziening Reclassificatie Naar exploitatie Ten laste van resultaat 2011

Stand per 31 december

5 Vorderingen

957

1.278

-704 -

-294 -143 -123 239

253

957

31-12-2012

Debiteuren Belastingen Overige vorderingen Overlopende activa


31-12-2011

544 7 255 97

503 7 234 90

903

834


Debiteuren

31-12-2012

Huurdebiteuren Gemeente Overige debiteuren Totaal Voorziening wegens vermoedelijke oninbaarheid Saldo per 31 december

31-12-2011

79 1.226 38

145 1.231 57

1.343

1.433

799

930

544

503

930

916

148 -17

115 -129

799

930

Het verloop van de voorziening wegens vermoedelijke oninbaarheid is als volgt: Saldo per 1 januari -

Afboeking ten laste van voorziening Ten laste van resultaat


5.1 Huurdebiteuren

31-12-2012

Huurachterstand zittende huurders

79

5.2 Debiteuren Gemeente Rijnwaarden -

31-12-2012

Bijdrage archeologische kosten Woonservice Centrum Pannerden Overig

Totaal

5.3 Overige debiteuren -

Totaal

5.4 Belastingen

Totaal 5.5 Overige vorderingen Afrekening WSC Pannerden Overig Totaal

5.6 Overlopende activa -

1.226

1.231

Totaal


31-12-2011

38

57

38

57

31-12-2011

7 -

7 -

7

7

255 255

151 83 234

31-12-2012

Vooruitbetaalde kosten

31-12-2011 1.083 148

31-12-2012

Vennootschapsbelasting Omzetbelasting

145

1.083 143

31-12-2012

Overige vorderingen

31-12-2011

31-12-2011

97

90

97

90


6 Liquide middelen

31-12-2012

31-12-2011

6.1 Direct opvraagbaar: Kas Bankier

23

1 240

Subtotaal

23

241

6.2 uitgezette gelden Spaarrekening

1.469

797

Subtotaal

1.469

797

1.492

1.038

Totaal

VERMOGEN LANG 7. Eigen vermogen 31-12-2012 7.1 Overige reserve 7.2 Reserve inzake waardeverandering vastgoed Totaal

7.1 Overige reserve

29.522 17.601 47.123

31-12-2012

Saldo per 1 januari stelselwijziging Aangepast saldo per 1 januari Gerealiseerde herwaardering sociaal vastgoed Jaarresultaat

30.553 30.553 141 -1.172


29.522

7.2 Reserve inzake waardeverandering vastgoed

31-12-2012

Saldo per 1 januari Mutatie Saldo per 31 december

31-12-2011 30.553 13.026 43.579

31-12-2011 41.096 -8.476 32.620 -2.067 30.553 31-12-2011

13.026 4.575

13.026

17.601

13.026

Verwezen wordt naar de toelichting welke is gegeven onder de Overige gegevens en voor de stelselwijziging naar de waarderingsgrondslagen. 8. Schulden op lange termijn

31-12-2012

8.1 Leningen overheid en kredietinstellingen 8.2 Verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden 8.3 Overige schulden Totaal 8.1 Leningen overheid en kredietinstellingen

31-12-2011

78.148

76.383

1.352 251

1.650 248

79.751

78.281

31-12-2012

31-12-2011

Saldo per 1 januari

76.383

76.264

Mutaties in het boekjaar Nieuwe leningen Extra Aflossingen Aflossingsverplichting 2013/2012

6.400 -16 -4.619

3.300 -4 -3.177

1.765

119

78.148

76.383

Saldo mutaties Saldo per 31 december



De gemiddelde rentevoet van de uitstaande leningen bedraagt ultimo 2012 circa 3,56 % (2011: 4,43 %). De leningen van de kredietinstellingen zijn voornamelijk "fixe" leningen. Het schuldrestant van de leningen met een looptijd korter of gelijk aan 5 jaar bedraagt € 19,7 mln. 8.2 Verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Saldo per 1 januari

31-12-2012

31-12-2011

1.650

1.650

Mutaties in het boekjaar Resultaat 2012 Aankopen 2012

-76 -222

-

Saldo mutaties

-298

-

1.352

1.650

Saldo per 31 december 8.3 Overige schulden -

31-12-2012

Waarborgsommen woningen en garages Rente waarborgsommen


31-12-2011

223 28

221 27

251

248

De waarborgsom per woning bedraagt € 200,00 en voor garages € 25,00. Over de uitstaande waarborgsommen is de afgelopen jaren rente gereserveerd. In 2012 bedroeg dit perc. 1,5%.

9. Kortlopende schulden 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5

31-12-2012

Schulden aan leveranciers Schulden aan kredietinstellingen Belastingen en premies sociale volksverzekeringen Overige schulden Overlopende passiva

Totaal

9.2 Schulden aan kredietinstellingen -

386 10.410 370 888 1.444

408 12.918 118 844 1.497

13.498

15.785

31-12-2012

BNG Rabobank aflossingsverplichting leningen o/g

Totaal

31-12-2011

31-12-2011

5.558 233 4.619

8.404 1.337 3.177

10.410

12.918

Het rekening courant krediet van BNG is in 2010 verlengd voor een periode van vijf jaar. Als zekerheid voor voornoemd krediet is voor 10,8 mio hypotheek gevestigd op de voorraad te verkopen woningen en gronden Het rekening courant krediet van de Rabobank kent een maximum van 0,50 mio en voor dit krediet zijn geen zekerheden afgegeven. In verband met de overdracht van 10 woningen in het Promenadeplan is eind december 2012 een geborgde financiering bij BNG gesloten. De hieruit voortvloeiende aflossing van het krediet ad 1,7 mio euro heeft begin 2013 plaats gevonden. 9.3 Belastingen en premies sociale volksverzekeringen -

Loonheffing Omzetbelasting Pensioenpremie

Totaal 9.4 Overige schulden -

31-12-2012 57 294 19

54 49 15

370

118

31-12-2012

grond onroerend goed verplichtingen projecten Overige

Totaal


31-12-2011

31-12-2011

843 45

575 143 126

888

844


9.5 Overlopende passiva -

31-12-2012

Rente Vooruitontvangen huren Overige

Totaal

31-12-2011

1.223 56 165

1.291 79 127

1.444

1.497

Niet in de balans opgenomen verplichtingen. Obligo's. Obligo aan het WSW uit hoofde van een door het WSW geborgde lening, die opeisbaar wordt indien blijkt dat het aan het WSW betaalde disagio en de achtergestelde lening bij elkaar niet voldoende zijn om de aanspraken op het WSW te dekken. Het WSW verwacht conform de actuele meerjaren liquiditeitsprognose voor de komende 5 jaar geen beroep te doen op deze obligo verplichting. De hoogte van deze verplichting per balansdatum bedraagt 2,8 mio euro. Aangegane verplichtingen.

Er zijn rentederivaten afgesloten om de rentepositie op langere termijn vast te leggen. Per 31 december 2012 bezit de stichting IRS renteswaps met een nominale waarde van 22,5 mio euro en een negatieve reele waarde van 8,6 mio euro. Van deze swaps heeft 5 mio een looptijd van korter dan vijf jaar en 17,5 mio een looptijd tot 2035. Deze swap kan in 2023 zowel door de bank als de Stichting worden opgezegd. Ter dekking van deze Swap positie is er door de bank een margin faciliteit ter beschikking gesteld. Met de Gemeente Rijnwaarden is een overeenkomst aangegaan tot aankoop van een stuk grond te Aerdt ad 1,5 mio euro, hiervan is per 31 december 2012 0,7 mio euro in de balans opgenomen. Partijen zijn overeen gekomen dat de oorspronkelijke overeenkomst herzien moet worden omdat niet aan de gestelde voorwaarden is voldaan. Restant afname ad 0,8 mio euro is niet in de balans opgenomen. De corporatie wordt in haar bedrijfsvoering geconfronteerd met diverse regeringsmaatregelen voor de gereguleerde huursector. Deze maatregelen betreffen onder meer de Wet verhuurderheffing en een verruiming van het huurbeleid. Daarnaast wordt de sector geconfronteerd met een door het CFV opgelegde extra heffing voor saneringssteun. De voorgenomen verhuurdersheffing en daarmee samenhangende huurverhogingen naar de kennis van heden is in de bedrijfswaardeberekening opgenomen. Het aandeel in de saneringssteun bedraagt voor 2013 0,4 mio euro. Voor de jaren 2013 tot en met 2017 houden wij rekening met een totale saneringssteun heffing van 1,6 mio euro.

Vryleve kan de verwachte heffingen voldoen. Zij kan daarbij aan de in de sector geldende financiele ratio's blijven voldoen zonder ingrijpende aanpassingen in de bedrijfsvoering te moeten doen. Vryleve zal gebruik maken van de mogelijkheden die de verruiming van het huurbeleid biedt. Er is in de jaarrekening 2012 geen verplichting gevormd voor jubileumuitkeringen omdat de omvang van de verplichting niet materieel is. Er is geen voorziening in de balans opgenomen betreffende het loopbaanontwikkelingsbudget per medewerker waarop iedere medewerker recht heeft conform de vigerende cao omdat de omvang van de verplichting niet materieel is.



17.6 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING 1. BEDRIJFSOPBRENGSTEN 1.1 1.2 1.3 1.4

2012

Huren Huuropbrengsten Opbrengsten servicecontracten Netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille Overige bedrijfsopbrengsten

Totaal

1.1 Huuropbrengsten

9.482 309 254 28

8.685 419 105 9

10.073

9.218

2012

Te ontvangen nettohuur: - woningen en woongebouwen - Onroerende goederen niet zijnde woningen Af: Huurderving - wegens leegstand Huurkosten tijdelijke huisvesting Totaal

2011

2011

9.600 110 9.710

8.738 90 8.828

96 132

82 61

9.482

8.685

Totaal jaarhuur 2012 Totaal jaarhuur 2011 Toename

9.710 8.828 882

Deze toename is als volgt te verklaren De "te ontvangen nettohuur" is t.o.v. het vorig boekjaar gewijzigd als gevolg van : a. de huurverhogingen per 1 juli 2012 en 2011 b. huurverhogingen als gevolg van aangebrachte voorzieningen in 2012 het toepassen van huurharmonisatie bij mutatiewoningen c. aankopen in 2012 d. mutaties van 2011 die in 2012 voor het gehele jaar zijn opgenomen e. huur woonservicecentrum f. verkopen in 2012 De huurderving bedraagt 0,98 % (2011: 0,93 %) van de te ontvangen huur. Eind 2012 zijn 26 appartementen overgegaan van koop naar verhuur. De datum wanneer de huurexploitatie kan ingaan is 1 maart 2013.

150 26 54 330 337 -15

882

1.2 Opbrengsten servicecontracten Ontvangen vergoedingen voor leveringen en diensten

2012

2011

309

419

De post vergoedingen betreft bedragen die huurders boven de "kale" huurprijs betalen voor leveringen en diensten. 1.3 Netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille

-

Opbrengsten Verkoop woningen bestaand (2012: 7, 2011: 6) Verkoop woningen nieuw (2012: 3, 2011: 14)

Totaal

-

Kostprijs Woningen bestaand Woningen nieuw Verkoopkosten

Netto resultaat (per saldo)


2012

2011

952 551

794 2.614

1.503

3.408

585 559 105

534 2.572 197

1.249

3.303

254

105


1.4 Overige netto bedrijfsopbrengsten

-

Opbrengsten Contractkosten Keukens Warmtepompen

Totaal

-

Kostprijs Keukens Warmtepompen

Netto resultaat

2012

2011

7 34 192

7 3 187

233

197

27 178 205

2 186 188

28

9

2. BEDRIJFSLASTEN 2.1 Afschrijving materiele vaste activa en vastgoedportefeuille -

Afschrijving sociaal vastgoed in exploitatie Afschrijving (on)roerende zaken t.d.v. de exploitatie

Totaal

2.2 Overige waardeveranderingen van materiele vaste activa en vastgoedportefeuille

2012

2011

3.238 142

3.095 165

3.380

3.260

2012

2011

458

135

458

135

88 370 458

135 135

Personeelskosten

2012

2011

2.3 Lonen en salarissen 2.4 Sociale lasten 2.5 Pensioenpremies Zwangerschapsuitkeringen en ziekengeld Doorberekende personeelskosten

975 130 170 -10 -221

942 120 169 -6 -248

1.044

977

-

Bijzondere waardeveranderingen

Totaal Bijzondere waardeveranderingen Afboeking onrendabele investeringen geplande nieuwbouwprojecten Afwaardering gronden in ontwikkeling

Totaal 2.3 Lonen en salarissen -

Bruto salarissen Overige personeelskosten

2.4 Sociale lasten -

Sociale lasten

2.5 Pensioenlasten -

Pensioenlasten

Personele bezetting Dit boekjaar bestond de totale formatie uit 17,3 fte. (2011 17,8 fte)


2012

2011

917 58 975

882 60 942

2012

2011

130

120

2012

2011

170

169


2.6 Lasten onderhoud -

2012

Onderhoudslasten

Totaal

1.780

1.925

1.780

1.925

2012 -

Reparatieverzoeken Mutatie onderhoud Geriefsverbeteringen Planmatig onderhoud Servicefonds Totaal onderhoudskosten

333 228 1.124 95 1.780

2.7 Leefbaarheid -

2012

Leefbaarheid

54 54

2.8 Lasten servicecontracten -

Servicekosten

2.9 Overige bedrijfslasten -

-

-

-

Beheerkosten Heffingen Overige bedrijfslasten

Beheerkosten Algemene beheers- en administratiekosten Automatiseringskosten Communicatie en Pr Bestuurs- en toezichtkosten Huisvestingskosten

Heffingen: Belastingen Verzekeringen

Overige bedrijfslasten Dotatie dubieuze debiteuren

3 Niet gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille -

Waardeveranderingen commercieel vastgoed in exploitatie Waardeveranderingen onroerende zaken verkocht onder voorwaarden


2011

2011 361 266 209 1.011 78 1.925 2011 129 129

2012

2011

341 341

537 537

2012

2011

559 311 17 887

499 314 129 942

264 100 83 37 75 559

225 94 58 43 79 499

301 10 311

282 32 314

17 17

129 129

2012

2011

140

-442

-102 38

-138 -580


4. FINANCIELE BATEN EN LASTEN 4.1 Waardeveranderingen van financiele vaste activa, van effecten en van verplichtingen 2012 -

Waardeverandering verplichting onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

Totaal

2011

81

75

81

75

4.2 Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten 2012 -

Rente op liquide middelen en deposito's Vorderingen

Totaal

2011

10 91

60 -

101

60

4.3 Rentelasten en soortgelijke kosten 2012

2011

Lasten -

Rente leningen onder overheidsgarantie Rente waarborgsommen Borgstellingsprovisie Rente rekening courant banken

Totaal

4.4 Buitengewone baten en lasten

3.759 4 17 116

3.745 4 14 220

3.896

3.983

2012

2011

Baten Boekwinst verkoop loods

-

69

-

69

-

23 19

-

42

-

27

Lasten Fusiekosten Diefstal Ketels nieuwbouw

Per saldo een bate



5.1 Belastingen

2012

Vennootschapsbelasting 25% van 637 Vennootschapsbelasting fiscale afschrijvingen ten laste van latentie 25% van 698

-159

1.021

Vennootschapsbelasting ten gunste van latentie

-174 -333 708

1.021 -

Per saldo ten gunste van het resultaat

375

1.021

Berekening belastbaar bedrag

2012

Commercieel resultaat

AF: Mutatie actuele waarde Commerciele afschrijving Fiscale afschrijvingen Fiscaal lagere boekwinst

Fiscaal resultaat BIJ/AF: Gemengde kosten Investeringsaftrek Belastbaar bedrag 2012/2011

-2.067

375

1.021

-1.547

-3.088

26 26

85 85

140 -3.238 698 242 -2.158

2.483 -3.095 690 227 305

637

-3.308

637

-3.308

OVERIGE INFORMATIE

Bestuurder en Raad van Commissarissen. De last ter zake van de bezoldiging en pensioenen van de Bestuurders bedraagt: euro 132.000 De last ter zake van de bezoldiging van de Raad van Commissarissen bedraagt in 2012: euro 37.000 In het verslagjaar zijn er geen werknemers waarbij de uitgekeerde bedragen openbaar gemaakt moeten inzake de wet WOPT. Het honorarium van de accountant in het verslagjaar is: Wettelijke controle Bijzondere verantwoordingen Fiscale advisering Overige dienstverlening


2011

-1.172

Vennootschapsbelasting Resultaat voor belastingen BIJ: Bijdrageheffing bijzondere projectsteun wijkenaanpak Correctie investering WSC Pannerden

2011

26 3 6 35


17.7 ENKELVOUDIGE BALANS PER 31 december 2012

ACTIVA

VASTE ACTIVA 1. Materiële vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie (On)roerende zaken t.d.v. de exploitatie

31-12-2012

31-12-2011

PASSIVA

31-12-2012

31-12-2011

€

€

VERMOGEN LANG

€

€

48.295

45.646

-1.172

-2.067

47.123

43.579

249

214

78.148

76.383

1.352 251

1.650 248

79.751

78.281

127.123

122.074

13.470

15.722

13.470

15.722

140.593

137.796

117.450 5.805

110.835 6.338

796

856

124.051

118.029

6.061 1.294

5.100 1.612

Totaal vastgoedbeleggingen

7.355

6.712

2. Financiële vaste activa

3.876

3.513

135.282

128.254

Totaal materiële vaste activa 2. Vastgoedbeleggingen Commercieel vastgoed in exploitatie Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

Totaal vaste activa

6. Eigen vermogen Algemene reserve Resultaat boekjaar

Totaal eigen vermogen 7. Voorzieningen

VLOTTENDE ACTIVA

8. Langlopende schulden Leningen overheid en kredietinstellingen Verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Overige schulden Totaal langlopende schulden Totaal vermogen lang VLOTTENDE PASSIVA

3. Voorraden

2.093

6.883

4. Vorderingen

1.726

1.623

5. Liquide middelen

1.492

1.036

5.311

9.542

140.593

137.796

9. Kortlopende schulden

Totaal vlottende passiva Totaal vlottende activa

BALANSTOTAAL

BALANSTOTAAL



17.8 ENKELVOUDIGE WINST - EN VERLIESREKENING OVER 2012

Bedrijfsopbrengsten Huuropbrengsten Opbrengsten servicecontracten Netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille Overige bedrijfsopbrengsten 1. Som der Bedrijfsopbrengsten

2012

2011

€

€

9.482 308 227 40

8.685 419 180 11

10.057

9.295

3.342

3.219

458 744 130 170 1.780 54 341 886

-163 679 120 169 1.925 129 537 922

7.905

7.537

2.152

1.758

38

-580

81 124 -3.895

75 428 -3.983 27

-1.500

-2.275

363 -35

1.021 -813

-1.172

-2.067

2. Bedrijfslasten Afschrijvingen Overige waardeveranderingen materiele vaste activa en vastgoedportefeuille Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Lasten onderhoud Leefbaarheid Lasten servicecontracten Overige bedrijfslasten

Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat

3.Niet gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille

4. Financiële baten en lasten Waardeverandering van financiele vaste activa, effecten en van verplichtingen Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten Buitengewone baten en lasten

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen Belastingen Resultaat deelnemingen

Enkelvoudig resultaat na belastingen


17.9 Waarderingsgrondslagen enkelvoudige jaarrekening Algemeen Voor de grondslagen van de waardering van activa en passiva en voor de bepaling van het resultaat verwijzen wij naar paragraaf 17.3 “Waarderingsgrondslagen van de geconsolideerde jaarrekening”. Financiële vaste activa Deelnemingen De deelnemingen zijn gewaardeerd tegen de netto vermogenswaarde, doch niet lager dan nihil.

Voorziening deelnemingen De voorziening deelnemingen betreft de negatieve nettovermogenswaarde van deelnemingen indien de corporatie zich aansprakelijk heeft gesteld voor de schulden van de deelneming respectievelijk zich stellig heeft voorgenomen de deelneming tot betaling van haar schulden in staat te stellen.

Concept Jaarrekening 2012, 27 maart 2013

-69-


17.10 Toelichting op de balans per 31 december 2012 en de winsten verliesrekening over 2012 De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling voor de vennootschappelijke en de geconsolideerde jaarrekening zijn gelijk. Deelnemingen in groepsmaatschappijen worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde in overeenstemming met paragraaf 17.3 in de geconsolideerde jaarrekening. Voor de grondslagen van de waardering van activa en passiva en voor de bepaling van het resultaat wordt verwezen naar de in paragraaf 17.3 opgenomen toelichting op de geconsolideerde balans en winst/ en verliesrekening. De stichting maakt derhalve gebruik van de vrijstelling op basis van art 2:402 BW. 1. Materiele vaste activa De mutaties in de materiele vaste activa zijn in de navolgende schema´s samengevat Sociaal vastgoed in exploitatie Woningen Niet zijnde woningen Bedrijfswaarde per 1 januari 2012 Mutaties Investeringen Desinvesteringen Naar commercieel vastgoed in exploitatie Mutatie bedrijfswaarde Totaal mutaties Bedrijfswaarde 31 december 2012

110.835 0

Totaal

0

110.835

6.171 -412 -622 1.478 6.615

0 0

6.171 -412 -622 1.478 6.615

117.450

0

117.450

Onroerende zaken in t.d.v. de ontwikkeling exploitatie

Totaal

Stand per 1 januari 2012 Mutaties Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen Afschrijving desinvesteringen Afboeking onrendabele top Totaal mutaties

6.338

856

7.194

-22 -370

44 -52 -104 52

-141 -533

-60

44 -74 -474 52 -141 -593

Stand per 31 december 2012

5.805

796

6.601

Commercieel vastgoed in exploitatie Woningen Niet zijnde Totaal woningen Actuele waarde per 1 januari 2012 Mutaties Investeringen Desinvesteringen Van sociaal vastgoed in exploitatie Mutatie bedrijfswaarde Totaal mutaties

4.689

411

5.100

622 140 961

0 0

199 0 622 140 961

Actuele waarde per 31 december 2012

5.650

411

6.061

199

Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Woningen Niet zijnde Totaal woningen

Stand per 1 januari 2012 Verkopen 2012 Waardemutatie 2012 Stand per 31 december 2012

1.612 -217 -101 1.294

2. Vorderingen

0

31-12-2012

Debiteuren Vorderingen op groepsmaatschappijen Belastingen Overige vorderingen Overlopende activa

544 823 7 255 97 1.726

Vorderingen op groepsmaatschappijen Het betreft vorderingen op 100% deelnemingen. Over de vorderingen is 2,6% rente verrekend.


1.612 -217 -101 1.294

31-12-2011 502 811 7 234 69 1.623


3. Eigen vermogen 31-12-2012

Overige reserve Reserve inzake waardeverandering vastgoed Totaal

31-12-2011

29.522 17.601 47.123

Overige reserve

31-12-2012

Saldo per 1 januari stelselwijziging Aangepast saldo per 1 januari gerealiseerde herwaardering sociaal vastgoed Jaarresultaat Saldo per 31 december

Reserve inzake waardeverandering vastgoed


31-12-2011

30.553 0 30.553 141 -1.172

41.096 -8.476 32.620

29.522

30.553

31-12-2012

Saldo per 1 januari Mutatie

30.553 13.026 43.579

-2.067

31-12-2011

13.026 4.575

0 13.026

17.601

13.026

4. Voorzieningen De voorziening deelneming heeft betrekking op het aandeel van de stichting in de negatieve nettovermogenswaarde van Woonservice Rijnwaarden B.V. te Lobith aangezien door de Stichting een aansprakelijkheidsstelling is afgegeven ten behoeve van voornoemde vennootschap. Het verloop in het verslagjaar is als volgt: 31-12-2012 214 35 249

Overige reserve Aandeel in het negatieve resultaat 2012 Totaal

5. Langlopende schulden looptijd korter dan vijf jaar Leningen overheid en kredietinstellingen per 31-12-11

looptijd langer dan vijf jaar

2012 Rentevoet

Totaal

18.623

57.760

76.383

Leningen korter dan vijf jaar

4.346

-4.346

-

Nieuwe leningen 2012

1.300

5.100

6.400

-

16

16

4.619 19.650

58.498

4.619 78.148

251

1.352 251

58.749

79.751

Extra aflossing 2012 Aflossingsverplichting 2013

Verplichting uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Overige schulden

1.352

Totaal per 31 december 2012

21.002

6. Kortlopende schulden

31-12-12

Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige schulden Overlopende passiva

4,4%

5,0%

1,5%

31-12-2011

10.424 369 358 888 1.431 13.470

Resultaat deelnemingen

2012

Het betreft het 100% aandeel in het resultaat van Vryleve Holding B.V tot en met 31 juli 2011 en het 100% aandeel in het resultaat 2011 van Woonservice Rijnwaarden B.V.

2011

-35

Niet uit de balans blijkende verplichtingen Voor de niet uit de balans blijkende verplichtingen verwijzen wij U naar de toelichting op de geconsolideerde balans. De stichting heeft een hoofdelijke aansprakelijkheidsverklaring afgegeven jegens haar dochter in verband met de fiscale eenheid van de vennootschapsbelasting. Daarnaast staat zij borg jegens de dochter ten opzichte van derden.


12.918 371 115 844 1.474 15.722

-813

Het bestuur en de raad van commissarissen van Woonstichting Vryleve verklaren hierbij dat alle uitgaven in het boekjaar 2012 zijn gedaan in het belang van de volkshuisvesting. Lobith, 24 juni 2013

Bestuur D. Hoogland, directeur/bestuurder __________________________

Raad van Commissarissen De heer, Mr. R.H. van de Beeten voorzitter ___________________________

Mevrouw N. Arends, lid

___________________________

De heer drs. W. van Brandenburg ___________________________

De heer ir. M.W. van Daal ___________________________

De heer T. Hermsen ___________________________

Jaarrekening 2012, 24 juni 2013-06-18 -72-

17.11 Overige gegevens

1. Resultaatbestemming

Wij stellen voor om het netto resultaat 2012 toe te voegen aan de algemene reserve van de stichting.

2. Gebeurtenissen na balansdatum Na de balansdatum hebben geen gebeurtenissen plaatsgevonden die vermeld moeten worden.


17.12 Controleverklaring



Bijlagen; kengetallen op basis van de geconsolideerde cijfers

Boekjaar van 01-01 t/m 31-12 Gegevens woningbezit Woningen en woongebouwen

-

Totaal woningen Overige Vhe's

2012

* Sociaal * Commercieel * * * *

Dienstencentrum Winkels Bedrijfspanden Garages

Totaal vhe's Veranderingen Vhe bezit: Aantal opgeleverd/in exploitatie genomen Aantal aangekocht Aantal verkocht Garages niet apart verhuurd Aantal gesloopt en overig Het verhuren van woningen Mutatiegraad bestaande woningen Acceptatiegraad bestaande woningen Aantal mutaties bestaand bezit Huurachterstand in % v/d jaarhuur Huurderving in % v/d jaarhuur Gemiddelde nettohuurprijs per maand Nettohuurverhoging per 1 juli Kwaliteit (per woning) Aantal reparatieverzoeken Kosten niet planmatig onderhoud Kosten planmatig onderhoud Totaalkosten onderhoud Financiële continuïteit Solvabiliteit * Cash-flow per VHE Bedrijfswaarde per VHE Rentelasten per VHE Rentelasten per VHE in % Rente dekkingsgraad

2011

2010

2009

2008

2007

1.422 33 1.455 2 5 70 1.532

1.412 27 1.439 2 3 69 1.513

1.412 24 1.436 2 2 61 1.501

1.443 1.443 2 2 64 1.511

1.352 1.352 71 1.423

1.350 1.350 71 1.421

30 6 7 -

10 2 6 6

5 4 15 4

114 3 11 -7 7

25 10 14 19

26 2 4 3

9,7 31,7 138 0,8 1,0 499 2,3

9,3 43,1 135 1,6 0,9 481 1,3

8,6 47,2 123 1,7 1,4 473 1,2

9,6 47,2 129 1,1 1,4 461 2,5

9,9 58,8 134,0 1,3 1,0 450 1,6

8,9 58,8 1,2 1,4 434

1,50 463 793 1.256

1,70 636 703 1.339

1,30 837 659 1.496

1,29 881 472 1.353

1,38 613 547 1.160

1,38 623 575 1.198

33,6 1.380 77.761 2.677 3,4% -34,0

36,5 90 81.704 -70 -0,1% 0,8

30,0 -15 78.256 2.731 3,5% -3,6

23,9 133 71.824 1.821 2,5% -

17,9 -11 49.762 1.763 3,5% -

22,9 -1.843 -

* De kengetallen per woning zijn ter vergelijking voor het jaar 2007 aangepast aan de waardering op bedrijfswaarde



Het vertrouwen blijft! JAARSTUKKEN OVER 2012

Recommend Documents