Indien onbestelbaar svp retour aan: Marjan Demmer Prinsestraat 10 B 2513 CD Den Haag
kwartaalblad van de Nederlandse Mahjong Bond jaargang 3 nummer 1 februari 2006
Internet: www.mahjongclubfuhing.nl, e-mail:
[email protected], tel. 06-54224895 Zondag 23 april De Drie Wijzen Toernooi, De Draaikolk, Almere, 10.40-18.15 uur. Nederlandse Toernooi Spelregels. Inschrijven: maak € 13 (niet-leden Nederlandse Mahjong Bond € 15) over op postbankrekening 7127090 t.n.v. R.M. Rijnders, Almere o.v.v. Toernooi 2006. Internet: http://www.dedriewijzen.com, e-mail
[email protected], tel: 06-38607486 (Robert Rijnders) of 06-55153080 (Ton Rijnders). Zie ook 10 juni. Zaterdag 29 april Open Kampioenschap van Denemarken Internationale Regels, Kopenhagen, Denemarken. Informatie: Tina Christensen, e-mail
[email protected]. Internet: http://mahjong.dk
Het tempo-doeloe gevoel Chinese Indonesiërs brachten mahjong mee naar hier
Zaterdag 13 mei Groene Draak van Vlaanderen, Mechelen (België), Internationale Regels. Internet: http://www.mahjongmechelen. Toernooi is vol. Inlichtingen: Jan Thomassetti, e-mail:
[email protected], tel. (0032)0484978102.
Mahjongkalender Zaterdag 11 februari Open riichikampioenschap van Denemarken, riichimahjong, Århus, Denemarken. Informatie: Tina Christensen, e-mail
[email protected]. Internet: http://mahjong.dk Zaterdag 25 februari 2006 Kersenbloesem Toernooi, Groot-Krakhorst, Leusden, 10.30-18.00 uur. Riichimahjong. Inschrijving gesloten. Zaterdag 4 – zondag 5 maart Open Kampioenschap van Oostenrijk, Feldkirchen, Oostenrijk. Internationale regels. Inlichtingen:
[email protected]. Meer informatie op de website van Mahjongverband Österreich, www.mahjong.at.gg/ Zaterdag 18 maart Witte Draak Toernooi, Nederlandse Toernooi Spelregels. De Akker, Hilversum, van 10.40 – 18.00 uur. Het toernooi is volledig volgeboekt. Alle deelnemers en nog veel meer staan te lezen op de internetsite: www.mahjonggooi.nl onder Het Toernooi. Zaterdag 8 april Fu Hing Hongkongtoernooi, restaurant Fu-Hing, Kerkplein 11, Varsseveld, 10.30-18 uur, aanmelden vanaf 10 uur. Inschrijven: maak € 12,50 per persoon (€ 22,50 inclusief buffet) over op bankrekening 501381260 t.n.v. Mahjongclub Fu-Hing, Dinxperlo.
Zaterdag 10 juni Tilehog Toernooi, De Draaikolk, Almere, 10.30-18.15 uur. Internationale regels. Inschrijven: maak € 10 (€ 11,50 voor niet-leden Nederlandse Mahjong Bond) over op postbankrekening 7127090 t.n.v. R.M. Rijnders, Almere o.v.v. Toernooi 2006. Er is een combitarief met het toernooi van 23 april: voor beide toernooien € 21,50 (leden mahjongbond) resp. € 25 (niet-leden). Internet: http://www.dedriewijzen.com, e-mail
[email protected], tel: 06-38607486 (Robert Rijnders) of 06-55153080 (Ton Rijnders). Zondag 25 juni, Tweede Open Kampioenschap van Frankrijk. St.-Paul, Isle de Réunion (Fr). Internationale regels. Inlichtingen bij Martin Rep (
[email protected], tel. 06-20424478). Zaterdag 8 – zondag 9 juli Dunaújváros, Hongarije. Open Kampioenschap van Hongarije. Internet: www.mahjong.hu. Inlichtingen bij Martin Rep (
[email protected], tel. 06-20424478). Zaterdag 9 september IJsselstein. Negen Poorten Toernooi. Internationale regels. Internet: http://home.hetnet.nl/~denegenpoorten Zaterdag 30 september Kinryu Majan Taikai, Groot Krakhorst, Leusden. Riichimahjong. Internet: www.riichi.tk Zaterdag 7 oktober NK Nederlandse Toernooi Spelregels, Rotterdam. Internet: www.enmv.nl Zaterdag 11 november Gouden Draak Toernooi. Kolpinghuis Nijmegen. Internationale regels. Internet: www.gouden-draak.nl
Een Kal speelt altijd Bondstoernooi: succes smaakt naar meer Verwarring bij de Kongrovers De schat van Fred Koster Mahjong leeft in Loon op Zand
Mahjong Magazine jaargang 3, nummer 1 februari 2006
In dit nummer
Uitgave van de Nederlandse Mahjong Bond
Over reservespelers op toernooien en de contributie 2006.
www.mahjongbond.nl
[email protected] [email protected] Mahjong Magazine is een uitgave van de Nederlandse Mahjong Bond en verschijnt vier keer per jaar, in augustus, november, februari en mei. Lidmaatschap € 17,50 per jaar, over te maken op girorekening 4577242 ten name van de Nederlandse Mahjongbond te Boskoop. Losse nummers € 3,75. Nadere inlichtingen hierover zijn te verkrijgen bij de secretaris van de bond, Désirée Heemskerk, Lingestraat 60, 2987 CG Ridderkerk,
[email protected]
‘Je ruikt nog de sigaren die Pa en Ma rookten’
5
… een vriendenclub uit Loon op Zand, met een enthousiasme dat aanstekelijk werkt.
De eerste aflevering van een nieuwe serie: Schatbewaarders. Fred Koster vertelt over het spel dat eens van haar vader was.
Mahjong met tempo-doeloe gevoel
Elke twee weken komen ze bij elkaar, voor de gezelligheid vooral. Martin Rep bezoekt mahjongclub De Vriendschap in Amstelveen.
Kallen spelen altijd
Redactieadres Marjan Demmer Prinsestraat 10B 2513 CD Den Haag
[email protected] Omslagfoto De Vriendschap in Amstelveen foto Martin Rep
MMahjong Magazine
10
Column Op de lat
Adrie van Geffen: verdeel en heers
Mahjongtime
Internet biedt uitkomst voor hen die ‘geen zin’ of ‘geen tijd’ te horen krijgen. Sinds een half jaar is MahjongTime 24 uur per dag beschikbaar.
Reacties / bijdragen Reacties of bijdragen in de vorm van artikelen of columns worden zeer op prijs gesteld. U kunt ze sturen naar het redactieadres van Mahjong Magazine.
Lay-out Adrie van Geffen
8
Lenie Kal leerde al haar kinderen en kleinkinderen mahjong spelen. Kleinzoon Jorit heeft grootse plannen: een mahjongclub oprichten. Het verhaal rond het familietoernooi van de familie Kal, door Jelte Rep.
Het overnemen van artikelen of delen van artikelen is toegestaan, mits er toestemming is verkregen van de redactie.
Sluitingsdatum kopij volgende nummer: 1 mei 2006
6
Steeds meer toernooien met internationale regels
De EMA deelt MERS-kwalificaties uit, per land twee. Het wordt een waar gedrang. Op deze pagina ook: nieuws over het toernooi in Mechelen en het mooiste mahjongboek.
Toernooi-impressies Het bindstoernooi Kongrovers, Amsterdam
Europese en nationale mahjongranglijst Mahjongkalender
14 2
11
12
13 14 14 16
februari 2006 M
Stuivertje wisselen:
Robert Rijnders weer eerste Adrie van Geffen
T
erug van weggeweest neemt Robert Rijnders met het begin van 2006 de kop in de ranglijst. Hij heeft er al eerder gestaan, maar lang duurde dat niet. Na een tijdje afwezig te zijn geweest op toernooien is zijn comeback onmiskenbaar. Of bedriegt de schijn? Immers, zijn resultaat in Amsterdam was slechts een 29ste plaats. De directe concurrentie deed het niet beter. De resultaten van het Kongroverstoernooi van 2005 werden eigenlijk herhaald. Dat gold niet voor Désirée Heemskerk en Janco Onnink, die in 2005 respectievelijk een 7de en een 12de plaats behaalden. Désirée kan zich zo met moeite op haar vijfde plaats handhaven; Janco zakt wel wat weg. Had het Bindstoernooi meegeteld, dan hadden de kaarten anders gelegen. Een morele troost die niet in de cijfers is terug te vinden. In het vorige Mahjong Magazine waagde ik me aan een voorspelling, en niets is zo leuk dan deze bewaarheid te zien worden. Gerda van Oorschot handhaaft haar niveau, scoorde een nuttige 78 punten in Amsterdam, en klimt weer een plekje. En de komende drie toernooien kan zij zich eigenlijk alleen maar verbeteren. Dan dient zich zomaar een onverwachte speelster in de top 10: ma Prem Sohana. Ze heeft zich na de tumultueuze belevenissen van het afgelopen jaar (spelen in Hongkong en scheidsrechteren tijdens het EK) een andere houding aangenomen. Meer berekenend, gáán voor de vele kleintjes die een grote maken. Niet om een toernooi te winnen, maar wel met de bedoeling om hoog te eindigen. Het lijkt zijn vruchten af te werpen. Opvallende nieuwkomers in de lijst zijn Joke Driehuis en Paula Pereira Gomes. Zoals altijd: de tijd zal het leren, maar we houden ze in de gaten.
MMahjong Magazine
nt ge al m i pu dde nt lde en
5
36
42
aa
De mahjongavond van…
nt ge al m i pu dde nt ld en e N ijm Am ege st n er da m
3
aa
Bestuur Nederlandse Mahjong Bond Martin Rep, voorzitter Désirée Heemskerk, secretaris Teus Kamper, penningmeester Marianne Croeze, bestuurslid Chris Janssen, bestuurslid
Van het bestuur
N ijm e Am ge n st er da m
Redactie Mahjong Magazine Marjan Demmer, Adrie van Geffen, Jelte Rep, Martin Rep
EUROPESE EN NATIONALE RANGLIJST
2
1
Robert Rijnders
13
77
928
Riek Strik
18
36
621
1
2
Marianne Croeze
18
66
923
44
4
3
Chris Scheffler
19
61
895
43
43
Hans Rijnders
11
50
615
44
Mikki Bes
8
55
3
4
Ingrid Broeder
17
65
894
40
45
Teus Kamper
614
13
44
603
5
5
Désirée Heemskerk
18
59
846
46
7
6
Gerda v Oorschot
17
60
840
41
47
Paula P. Gomes
5
60
600
Marjan Demmer
5
59
592
12
7
Ma Prem Sohana
14
65
828
51
8
8
Harry Kal
18
56
819
45
48
Frederike Ouderkerk
9
49
567
49
Mathijs Litjens
6
54
562
14
9
Anita Neve
12
67
808
13
10
André Rijnders
11
68
805
47
50
Berrie Heijn
6
54
560
48
51
Annemiek Mallee
6
53
548
6
11
Janco Onnink
17
56
799
56
52
Jenneke Kragt
11
43
547
10
12
Albert de Bakker
14
62
798
50
53
Betsie Daanen
9
46
542
11
13
Arthur Schouten
10
70
797
52
54
Ida van der Bij
9
14
Jelte Rep
10
70
796
46
55
Sandra vd Berkt
18
49
752
53
56
8
68
741
64
57
16
15
Yvonne Heemskerk
23
16
Martin Rep
8
48
536
12
39
530
Chris Janssen
9
44
519
Piet Scholte
8
46
516
17
17
Jacobine vd Horn
10
63
729
57
58
Gerard Strik jr
21
18
Jaap Croeze
17
48
722
54
59
Gerrit Kragt
8
46
515
10
41
510
15
19
Anton Kösters
11
59
714
67
60
Gert van der Vegt
6
48
497
24
20
Jan Thomassetti
11
59
712
63
61
Richard v Gessel
5
49
494
11
37
488
6
47
487
10
38
484
18
21
José Kniest
17
47
706
62
62
Wilmar Kränzlein
19
22
Yvonne vd Heide
10
61
705
59
63
Petra Elferink
25
23
Adrie van Geffen
17
46
704
49
64
Gert Jan Davies
27
24
Hans van der Poel
18
44
700
65
65
Marieke Strik
5
48
482
32
25
Rien Viergever
13
54
699
61
66
Jeroen Meijer
9
39
474
37
26
Erik Wessel
22
27
Gerard Strik sr
7
66
699
67
Ida Osinga
5
45
452
15
49
691
68
68
Tonia Strik
10
35
448
10
34
440
7
40
437
29
28
Wim Rijnders
11
57
688
60
69
Leni Janssen
26
29
Greet Kamper
15
49
688
69
70
Max van der Tol
20
30
Dicky Rep
31
31
Barend Eversen
42
32
28
33
34
34
Sjef Strik
35
35
Jan Ketzer
30
36
Wil Meijer-Kal
9
39
37
Linda Thomassetti
10
8
63
688
70
71
Paul Deege
11
32
436
10
58
681
66
72
Onno Kiviet
9
35
432
Dirk Borst
6
65
670
73
Eugenie Teunissen
5
42
422
Eveline Broers
8
61
668
72
74
Ada Ketzer
9
32
399
5
65
650
58
75
Harry Koot
7
36
397
11
53
646
73
76
Marja van Diggele
7
33
370
56
636
71
77
Thea vd Lubben
9
27
352
53
634
75
78
Joos Bijl
8
28
343
38
Marianne Strik
16
41
633
76
79
André Boer
7
30
341
39
Joke Driehuis
5
63
630
77
80
Wil Foekema
8
27
334
33
40
Ria Rep
12
49
626
74
81
Judith Baruch
6
30
315
55
41
Eric van Balkum
6
61
625
78
82
Maurice Demmer
5
20
196
38
15 3
februari 2006 M
TOERNOOI-IMPRESSIES Kongrovers Amsterdam
BESTUUR Jan Thomassetti blijft aan kop
Adrie van Geffen
Redactie
E
igenlijk had Jan Thomassetti, ons Belgische lid van de mahjongbond, erop gerekend dat hij maar heel kort de aanvoerder zou blijven van de Europese mahjongranglijst. Hij veroverde die positie na zijn prima resultaten op het Europees kampioenschap en het Gouden Draak Toernooi, maar de echte ‘kanonnen’ van het EK waren toen nog niet in actie gekomen.
Niettemin bleef vrijwel iedereen de gehele dag goedgemutst, een enkele Robert Rijnders daargelaten. Zoals we dat kennen van de toernooien volgens de Nederlandse Toernooiregels was ook dit keer de vraag aan de orde wie als eerste met oost een limietspel zou halen. En of dat nog een keer zou lukken. Een vraag die in Amsterdam voor het laatst is gesteld, want met een gemengd gevoel van spijt en het uitzien naar iets nieuws kondigde Gert van der Vegt aan dat in 2007 wordt overgestapt op de Officiële Chinese regels. Met deze wetenschap stortten de deelnemers zich in de strijd, aanvankelijk met enkele invallers. zondag 15 januari 2006 72 deelnemers Nederlandse Toernooi Spelregels
MMahjong Magazine
André Rijnders ging na de eerste ronde ruim aan kop, maar zijn eindscore bleef ongeveer gelijk aan dat resultaat. Daarna deed Jenneke Kragt een soortelijke poging, maar ook dat hield geen stand. In de derde ronde kreeg Margarete Rooimans het op haar heupen, edoch tevergeefs. Yvonne Heemskerk had in de derde ronde goed gescoord en haalde de hoogste cijfers in de vierde. Daarna sloeg Harold Borst toe met 12320 punten. Zoals te verwachten deed ook Teus Kemper een duit in het zakje in de zesde ronde. Vervolgens was de beurt aan Arthur Schouten. Alles tevergeefs: in de laatste ronde hakte Dirk Borst de finale knoop door. Met daarbij een forse score in de vijfde ronde en verder weinig verlies kon hij worden uitgeroepen tot winnaar van het toernooi. Kon, want door enkele foutjes in de telling werd hij eerst als derde gehuldigd. En daarmee werd de nare droom die de organisatie in het begin werkelijkheid zag worden, overschaduwd door de nachtmerrie van het foutief huldigen van blije deelnemers, om daarna hun prijzen te herverdelen. 1. Dirk Borst (18052) 2. Harald Borst (14806) 3. Yvonne Heemskerk (13413)
14 2
Volgende maand, op 4 en 5 maart, wordt in Oostenrijk het volgende MERStoernooi gehouden. Daar zal leider Jan Thomassetti persoonlijk zijn eerste plaats verdedigen. Hoe de lijst wordt vastgesteld, kun je nalezen op de internetpagina www.mahjongnews.com/ emaranking.htm
1
1
2
aa n pu tal nt en
D
e onrustige droom van de organisatie: laatkomers. Allerlei inspanningen worden teniet gedaan, er moeten nieuwe loopbriefjes worden gemaakt, verwarde deelnemers dienen geïnformeerd te worden. Je denkt als organisatie dat alles op rolletjes loopt, maar ineens blijkt dat die rolletjes alle kanten op kunnen gaan.
Pa rij N s ijm eg en
v.l.n.r. Dirk Borst (1), Harald Borst (2), Yvonne Heemskerk (3)
In vergelijking met de vorige lijst zijn nu alleen de resultaten van het ‘Eerste Toernooi van Parijs’ toegevoegd. Het Italiaans kampioenschap in Milaan ging niet door, en mede daardoor staat Jan nog steeds op kop. Zijn naaste concurrent is nu de Fransman Benoît Messi Fouda, die in Parijs tweede werd. Anita Neve zakte daardoor een plaatsje, van 2 naar 3. Met vijf spelers in de toptien mag Nederland vooralsnog niet ontevreden zijn.
Jan Thomassetti
2
868
Benoît Messi Fouda
2
837
3
2
Anita Neve
3
813
4
3
Martin Scheichenbauer
2
797
5
4
Ton Rijnders
3
788
Wil Meijer
2
784
Chris Scheffler
2
756
6 7
5
8
Jean-Marc Cazarre
2
751
9
7
Gertjan Davies
2
714
10
6
Laurent Mahé
3
701
februari 2006 M
Reserves weggestuurd op toernooi Kongrovers
D
e mahjongbond is er om het spelen van mahjong te bevorderen, toernooien beter te laten verlopen en vooral: reclame te maken voor onze geliefde bezigheid. Soms vinden we dat we aardig op weg zijn. Maar soms gaat het niet goed. Dat laatste was het geval op het Kongrovers Toernooi op 14 januari. Daar keken op een gegeven moment enkele spelers boos in de richting van de bond, niet helemaal ten onrechte. Het toernooi zou om half elf beginnen. Om tien over half elf waren er nog altijd drie spelers niet. Ze hadden ook niet, bijvoorbeeld via de gsm, laten weten dat ze onderweg waren. De Kongrovers hadden enkele spelers van buiten de club, die zich na het verstrijken van de inschrijfdatum hadden gemeld, op de reservelijst gezet en hun gevraagd te komen. ‘Jullie kunnen spelen’, kregen ze nu te horen. Blije gezichten dus bij de reserves, die aanschoven. Toen ontstond een probleem. Nog voordat het officiële startschot werd gegeven, kwamen de verloren scha-
pen binnenlopen. Jullie zijn te laat en kunnen niet meer spelen, zo werd hun te verstaan gegeven. De wedstrijd begon. Teleurstelling en verdriet bij de laatkomers, die nog nahijgden van hun problematische treinreis. Een bestuurslid dat toevallig aan dezelfde tafel zat als de organisator van het toernooi, vond dat toch wel erg cru, en onder het spelen zei ze dat ook. ‘Dat kun je niet maken, joh. Die mensen zaten vast in de trein, hadden misschien geen gsm’etje en ze waren al binnen voordat we begonnen.’ De gedachten gingen terug naar een kwalificatietoernooi in Nijmegen in 2004, toen zich een soortgelijk geval voordeed en een laatkomer alsnog mocht meedoen. En naar het recente Gouden Draak Toernooi, alweer in Nijmegen, toen een busje met zeven Duitse spelers muurvast zat in de file voor Apeldoorn. Die mochten na binnenkomst alsnog spelen toen de tweede sessie begon. Wat zijn dan de regels hiervoor? Er ontspon zich een gesprek tussen het be-
stuurlid en de organisator. Het bestuurslid geeft achteraf een vergissing toe: met in gedachten de twee Nijmeegse voorbeelden, gaf ze aan dat het volgens de regels van de mahjongbond zou zijn als de laatkomers alsnog mochten spelen. Maar een dergelijke regel bestaat officieel nog helemaal niet. Commentaar van de Kongrovers: ‘Door de stelligheid van het bestuurslid werden wij op het verkeerde been gezet en voelden we ons gedwongen de reserves weg te sturen. Dit laatste was niet nodig geweest als een speler die zich wel had aangemeld was komen opdagen. Doordat deze onaangekondigd wegbleef waren er maar drie reserves. Met lede ogen zagen we onze goedwillende reserves vertrekken.’ Het bestuur heeft vastgesteld dat een en ander de schoonheidsprijs niet verdient. In een gedragsreglement zal nu in ieder geval vastgelegd hoe om te gaan met reserves. Ondertussen wordt bekeken welk gebaar kan worden gemaakt naar de gedupeerde reservespelers.
Contributie 2006
O
p 21 december heb ik u geïnformeerd, hetzij per e-mail hetzij per post, over de contributie voor 2006 van de Nederlandse Mahjong Bond. Naar mij is gebleken is de postverzending per e-mail niet geheel vlekkeloos verlopen. Van een aantal leden kreeg ik het bericht dat zij de betreffende e-mail niet hadden ontvangen. Voor mij alsnog een raadsel, omdat ik geen weigering van de provider terug kreeg.
MMahjong Magazine
Bij deze een oproep om op
[email protected] te melden dat de e-mailnota voor de contributie niet is ontvangen. De contributie voor 2006 bedraagt € 17,50 per lid en kan worden overgemaakt op postbankrekening 4577242 ten name van Nederlandse Mahjong Bond te Boskoop. Na betaling ontvangt u een lidmaatschapskaart. De uitreiking
15 3
daarvan zal ter vermijding van onnodige kosten zoveel mogelijk tijdens een van de toernooien plaatsvinden. Niet-afgehaalde lidmaatschapskaarten zullen eind maart 2006 per post worden verzonden. Mijn wens is dat u de contributie tijdig betaalt, zodat vervolgacties zoals betalingsherinneringen of aanmaningen achterwege kunnen blijven. Teus Kamper, penningmeester
februari 2006 M
Bindstoernooi Hilversum
De mahjongavond van... Jelte Rep
Adrie van Geffen
W
Wie? (v.l.n.r) Rhea Flohr, Harry de Weert, Peter Flohr, Els van Dijck, Nanny Verheyen en Marijke Plasmeijer. Samen met de afwezige Henny Spijker, Bert Janssen en Lisbeth Waszink vormen ze het vriendenclubje, dat zich De Vier Winden noemt en hartstochtelijk mahjong speelt. Hoe kennen jullie elkaar? Loon op Zand is niet zo groot. Daar kennen ze elkaar bijna allemaal. Els en Harry zijn al jaar en dag bevriend met Peter en Nanny. Dochter Rhea speelt af en toe mee. Waar? Om de beurt. Vanavond bij Marijke thuis. Welke frequentie? Iedere zondagavond. We hebben niks met voetbal en het is tegenwoordig wel heel erg makkelijk om niet naar voetbal te kijken. En eens in de maand, op een woensdagavond, hebben we open avond voor het dorp. Dan zitten we in ‘De Kiosk’, het dorpscafé. Er is altijd veel belangstelling. Er is hier zo’n blaadje, ‘Rond de toren’, dat door iedereen wordt gespeld. Als je daar wat in zet, weet iedereen het. De mensen komen zelfs vanuit Kaatsheuvel, Waalwijk en Waspik. Ons enthousiasme werkt kennelijk aanstekelijk want er is nog een groepje ontstaan. Dat speelt eens in de twee weken, gewoon net als wij, als een vriendenclubje. Sinds wanneer mahjong? Acht jaar geleden maakten Els en Harry een reis door China en kochten er voor een vriend een mahjongspel. Op het allerlaatste moment besloten ze zelf ook zo’n spel te kopen. Van hun vriend en uit een boekje leerden ze de regels. Op de scrabbleclub bleek dat er meer mensen waren die mahjong speelden. Zo ontstond het clubje. Om hun spelinzicht te verbreden, bezochten ze na verloop van tijd een denksportvereniging in Tilburg. Daar waren mensen die ook mahjong speelden, maar volgens heel andere regels, de Nederlandse toernooiregels. Peter: ‘Wij speelden met bloemen en seizoenen en wij kenden al die speciale spellen niet. Ze haalden
MMahjong Magazine
ongelooflijke scores, 1000 punten en meer. Daar hadden we nog nooit van gehoord!’ Spelmateriaal? Ze spelen met tweemaal drie spelers aan één lange tafel met daarover een dun tafelkleed. Je moet goed opletten wie van welk drietal wat roept. De spellen zijn van kunststof. Het Chinese spel van Harry en Els is er niet bij. Els: ‘Het is niks bijzonders, hoor: een heel simpel spel zonder cijfers. We hebben die erop geschreven maar die verdwijnen iedere keer.’ Harry: ‘Ook uit ons geheugen trouwens.’
merkt.’ Rhea en Marijke giechelen. Peter: ‘O wat een sukkel, nu maak ik een geweldige blunder. Ik declareer een kong en vergeet een extra steen te pakken. En die twee gaan zitten giechelen.’ Rhea: ‘Wij keken elkaar alleen maar aan!’ Peter: ‘Ik was met een interview bezig!’ Marijke: ‘Deze blunder merkten de anderen wel!’ Leuk aan mahjong? Al die verschillende mogelijkheden. We zijn spelletjesmensen. Er is enorm veel afwisseling in. En dat je altijd kan winnen, je bent nooit kansloos. Toernooien? We vonden Rotterdam heel erg leuk. Dat blijft wel op de agenda staan. Maar meer toernooien denken we niet. Misschien gaan we zelf ook wel iets organiseren. Maar dan wel kleinschaliger, hoor.
Competitie? Sinds ze de nieuwe regels volgen, oktober 2003, is er het Rode Boekje. Daarin worden alle standen genoteerd. Nanny verrekent alles en zet de uitslagen op de website: www.flover.nl/mahjong. Het tellen gebeurt nog met de formulieren die in zwang waren voordat telprogramma’s op de computer dat lastige werk overnamen. Er wordt niet om geld gespeeld, maar om de eer en de gezelligheid. Peter: ‘Het wordt je af en toe wel ingepeperd als je verloren hebt, maar verder is er niks aan de hand. De volgende keer ga je met frisse moed weer verder. Dat is het leuke van mahjong: je weet nooit van tevoren wie er gaat winnen.’ Harry voert het klassement aan. Zijn geheim? ‘Geen, gewoon gezond leven. En veel geluk hebben.’
Uitslag? Rhea wint vet haar tafel, Harry de zijne. De uitslagen worden evenwel niet officieel genoteerd vanwege het interview en een experiment met andere spelregels voor een tafel van drie. Harry blijft zodoende comfortabel aan de leiding in het klassement. Zijn vrouw Els blijft tweede.
Spelmoment. Peter: ‘Het leuke van mahjong is dat je gigantische blunders kunt maken zonder dat een ander het
www.dajamahjong.nl
[email protected]
12 4
ADVERTENTIE
februari 2006 M
aar anders een pril lentezonnetje probeert door te komen, was een doordringende vrieswind het welkom vóórdat de zaal in Hilversum toevlucht bood. Naast kerstboom en tussen en onder verdere bijbehorende versiering werden op vier eilanden Hongkong: Ydo Ehlers (3), Jan Ketzer (1) Ma de verschillende varianten Prem Sohana (2) van mahjong gespeeld: Hongkong, Nederlandse Toernooi Spelregels, Officieel Chinees en Riichi. Op het ene eiland was men stil, op het andere werd met stenen getikt en geroepen wat er werd weggegooid. Op alle eilanden werd af en toe een vloek weggegeven, maar meerdere malen werd een compliment uitgedeeld.Een OCMR: Leni Janssen (2) Paul Deege (1), bondstoernooi is natuurlijk Connie Scheffler (3) geen bindstoernooi als er sprake is van eilanden. Binnen de halve dag werd er gewisseld van tafel, zoals gebruikelijk is met de ronden in elk toernooi. Na een halve dag werd het beeld van de eilanden omver gegooid. Een meerderheid ging over op een andere spelsoort. Daarbij hadden velen een duidelijke voorkeur getoond voor een of twee bepaalde spelsoorten.
Riichi: Désirée Heemskerk (3), Janco Onnink (1), Jaap Croeze (2)
Nederlands: Marianne Croeze (3), Petra Elferink (1), Eugenie Teunissen (2)
Een aantal had zich bereid verklaard om de keuze aan de organisatie over te laten. Want ga er maar eens aanstaan: volle tafels regelen voor 68 deelnemers die verdeeld zijn over vier speelvarianten. Want de genoemde eilanden waren er natuurlijk alleen maar om het voor de organisatie nog een beetje overzichtelijk te houden. Wonderwel slaagden Algemeen: Zeger de Jong (3), Désirée Heemskerk (1), Janco Onnink (2). Martin Rep en Jan Thomassetti er ruimde vraag: ‘Hoe bepaal je eigenlijk de het een van de best bewaarde mahjong schoots in de schijn op te houden dat geheimen. En dat moeten we maar zo het in de hand houden van een dergelijk winnaars?’ Want sommigen hadden slechts één spelsoort gespeeld, en anlaten. Het ging om een geslaagde dag, evenement volstrekt vanzelfsprekend ditmaal meer gericht op de pret dan op is. Tot aan het eind. Het uitdelen van deren twee. En hoe vergelijk je dat. het succes. Een bindstoernooi in de de prijzenregen voor de nummers een, Tot op de dag van vandaag is de door ware zin des woords. Het was warm twee en drie verliep volkomen gladjes Jan gehanteerde rekenmethode voldaar in Hilversum. totdat er enige rimpeling ontstond door strekt onduidelijk. Naar mijn weten is
MMahjong Magazine
13 5
februari 2006 M
Wachtlijst in Mechelen Redactie
‘W
ie had gedacht dat ons toernooi zó snel uitverkocht zou zijn?’ Organisator Jan Thomassetti van het toernooi De Groene Draak van Mechelen is er beduusd van. Kortgeleden hakten hij en zijn vrouw Linda de knoop door: vaarwel Nederlandse regels, welkom internationale regels. Bij de Europese Mahjong Associatie vroegen de Thomassetti’s meteen de kwalificatie ‘Open Belgisch Kampioenschap’ aan voor hun toernooi. Die werd gegeven, op voorwaarde dat Jan en Linda voldoende spelers van buiten Nederland en België toelaten. In de gezellige toernooizaal van ’t Anker in Mechelen kunnen maximaal 52 spelers plaatsnemen aan kleine tafels, met even zo kleine mahjongborden. Die 52 plaatsen zijn meestal binnen de kortste keren uitverkocht aan Nederlandse spelers, die een dagje mahjongen met een Carolusbier binnen handbereik vaak combineren met een gezellig weekeinde in de Belgische stad. Jan Thomassetti: ‘We hebben met de directie van ’t Anker gepraat. Door het betrekken van andere ruimten bij het toernooi kunnen we tachtig spelers inschrijven. Die zitten dan wel een beetje uit het zicht, maar ze kunnen tenminste meedoen. Bovendien gaan we aan grotere tafels spelen.’ Om te voorkomen dat de extra vrijkomende plaatsen direct weer door Hollanders worden ingenomen, worden nieuwe aanmeldingen van boven Wuustwezel op een wachtlijst gezet. Spelers uit andere EMA-landen gaan voor. Daar is meer dan voldoende belangstelling. Er hebben zich al spelers ingeschreven uit Hongarije, Frankrijk (inclusief drie uit het departement Reünie Eiland in de Stille Oceaan), Oostenrijk, Denemarken en Duitsland. Jan: ‘We hebben zelfs op de valreep nog nieuwe Belgische spelers kunnen aantrekken. Ze spelen in huiselijke kring en willen naar buiten komen. We gaan ze opvangen, opleiden en als ze goed bevonden worden spelen ze zeker mee. Lukt dit echter niet, dan zijn er nog 4 plaatsen vrij, maar hiervoor hebben we reeds 4 reserves uit Nederland op een lijstje staan.’
MMahjong Magazine
Mooiste boek over mahjong onleesbaar Redactie
H
et is het mooiste mahjongboek dat ooit is verschenen. Vlak voor kerst bracht de Japanse mahjongbond in samenwerking met het Mahjong Museum een werkelijk schitterend geïllustreerd boek uit, barstensvol foto’s van de kostbaarste en meest bijzondere mahjongspellen die ooit zijn vervaardigd. Terecht draagt het boek de naam Glittering History and Culture of Mahjong oftewel ‘Schitterende Geschiedenis en Cultuur van mahjong’. Dat is, met enkele summiere Engelstalige
bijschriften, dan ook het enige begrijpelijke in het boek, dat verder geheel in het Japans is geschreven. Voor het bekijken en genieten van dit boek overigens nauwelijks een bezwaar. De gefotografeerde spellen behoren alle tot de collectie van het Mahjong Museum in Chiba. Na een reisje naar Japan om het museum daadwerkelijk te bekijken is het boek de beste ervaring om kennis te nemen van die collectie. Het kost wel wat (inclusief bank- en portokosten zo’n zestig euro), maar dan heb je ook wat. Glittering History and Culture of Mahjong. Uitg. Takeshobo (internet: www.takeshobo.co.jp). In luxe cassette. Het boek kan besteld worden via een e-mailtje naar het Mahjong Museum:
[email protected]
Steeds meer toernooien met internationale regels Bestuur
D
e Kongrovers kiest voor de internationale mahjongregels. Het toernooi, een van de oudste van Nederland, wordt daarmee het vierde bondstoernooi dat deze officiële Chinese regels omarmt, na de Gouden Draak, de Groene Draak en de Negen Poorten. Bovendien ook een heel nieuw toernooi aan de deur, dat zich op de nieuwe regels wil storten. Het wordt een waar gedrang voor het beperkte aantal MERS-kwalificaties dat het bestuur kan uitdelen. Mahjongtoernooien die willen meetellen voor de Europese ranglijst (internationale regels) moeten een MERScertificaat hebben. MERS staat voor Mahjong Europees Ranking Systeem. De Europese Mahjong Associatie (EMA) stelt bepaalde eisen aan een toernooi voordat een MERS-kwalificatie wordt verstrekt. Per land worden vooralsnog per jaar maar twee van die MERS-kwalificaties uitgegeven. In Nederland loopt het daar al storm op. Voor het lopende jaar zal het bestuur twee toernooien aanbevelen bij de EMA. Dat zijn het Negen Poorten Toernooi (9 september in IJsselstein) en het Gouden Draak Toernooi (11 november in Nijmegen). Aan het Negen Poorten Toernooi zal waarschijnlijk bovendien het predikaat ‘Open Nederlands Kam-
12 4
pioenschap 2006’ worden toegekend. Een dergelijk toernooi telt zwaarder mee op de Europese ranglijst. Voordat IJsselstein dit predikaat krijgt, moet het wel eerst een plan van aanpak bij het bestuur inleveren. Vorig jaar had de Gouden Draak dat predikaat. Inmiddels hebben de Drie Wijzen in Almere een plan gelanceerd voor een tweede toernooi, en wel met de internationale regels. Gezien de concurrentie van IJsselstein en Nijmegen hebben Robert Rijnders c.s. afgezien van het aanvragen van een MERS-certificaat voor 2006. Voor volgend jaar kan dat anders zijn. Voor dat jaar heeft trouwens de Kongrovers een verzoek ingediend het Open Nederlands Kampioenschap te mogen organiseren, omdat de club dan 25 jaar bestaat. Voor 2008 heeft het Gouden Draak Toernooi daarvoor alvast zijn vinger opgestoken. Het toernooi wordt dan voor de tiende maal gehouden en wil dat groots gaan vieren. Een toernooi dat een MERS-certificaat wil hebben, moet daartoe in september van het jaar daarvoor een formeel verzoek plus plan van aanpak bij het bestuur indienen. Natuurlijk kunnen toernooiorganisatoren ook zonder de MERS spelen volgens de internationale regels en buitenlandse spelers uitnodigen.
februari 2006 M
SCHATBEWAARDERS Geen enkel spel kent zoveel pracht als mahjong. De accessoires worden als schatten gekoesterd. In een nieuwe serie bezoekt Mahjong Magazine de trotse bezitters. Als eerste: Fred Koster.
‘Je ruikt nog de sigaren die Pa en Ma rookten’ Jelte Rep
‘I
k heb het terug, het mahjongspel dat eens van mijn vader was! En het is adembenemend mooi, tenminste dat vind ik. M’n vader heeft het ver voor de oorlog uit China meegebracht. Neef Hugo, die het had en die het nu aan mij gegeven heeft, heeft het een beetje stiefvaderlijk behandeld. Het heeft heel vochtig gestaan en het kistje met laatjes is wat uitgeslagen en sommige stenen hebben een grijswaas. In mijn herinnering was het kistje nog mooier. De vier dobbelsteentjes zitten in een heel klein bamboe doosje met een schuifdekseltje en de windschijfjes zijn van been in een benen kokertje. De fiches zitten nog steeds in dat oude, inmiddels geroeste, blikken blauwe doosje van pijptabak van Pa. Toen hij het spel kocht, woonden we in Soerabaya. Hij voer op een boot met allemaal Chinezen. Dat waren goede, harde werkers, maar zodra ze vrij hadden, speelden ze mahjong. Chinezen zijn van huis uit enorme gokkers en ze verspeelden vaak hun hele loon bij het mahjongen. Ze kregen hun loon uitgekeerd in de havens, waar de scheepvaartmaatschappijen een kantoor hadden. Het loon werd in keurige zakjes aan boord gebracht. Als het schip zijn
MMahjong Magazine
Fred Koster, vroeger producer van het beroemde NCRV televisiedrama, tegenwoordig domweg gelukkig in Lelystad.
thuishaven aandeed, durfden de Chinezen vaak niet van boord omdat ze geen cent meer hadden om aan moeder de vrouw te geven. Van hen heeft Pa het spel geleerd. In Soerabaya werd het iedere week gespeeld met tante Lenie en oom Ies, die schuin tegenover ons woonden. Dat spel is verloren gegaan toen we geïnterneerd werden. Het is niet het eerste wat je pakt als je alleen mag meenemen wat je kunt dragen. In 1946 ben ik in Nederland gekomen. Daar bevond zich dit spel al. Dat had mijn vader in China gekocht om er in Holland mee te spelen als ze daar met verlof waren. We gingen in Haarlem wonen. Daar speelden ze het iedere zaterdagavond met tante Zus, de zuster van m’n vader, en haar man, oom Leen, de ene keer bij ons, de andere keer bij hen. Hoewel het spel van ons was, stond het altijd daar. Ze hadden zo’n hekel om het spel steeds heen en weer te slepen, dat m’n vader nog een spel heeft gekocht, dat altijd bij ons heeft gestaan. Ze speelden om geld. Dat ging in een pot en daarvan gingen ze dan smörgasbord eten in Zweeds restaurant, achter het station. Ze hebben jaren gespeeld, totdat oom Leen en tante Zus kort na elkaar overleden.
13 5
Neef Klaas, de zoon van Leen en Zus, en zijn vrouw, Eline, hebben hun plaats ingenomen en toen mijn vader overleed, ben ik in zijn plaats gekomen. Maar de vaste mahjongavond hield op toen ik buiten Haarlem ging wonen. Het spel bleef bij Klaas en Eline. We speelden alleen nog als het zo uitkwam. Toen mijn moeder naar Epe verhuisde, bleven Klaas en Eline haar trouw. Ze gingen regelmatig een week in een hotel in Epe, vlak bij mijn moeder, en dan werd er weer vrolijk mahjong gespeeld. Toen mijn moeder overleed, is het spel naar de kleinzoon van tante Zus gegaan. Maar die deed er niks mee. Dat vond ik verschrikkelijk. Eline heeft er een beetje voor gezorgd dat ik het terug kreeg. Ik heb een en ander een beetje geschoond, de spinnenpoepjes eraf en de grijze waas. Het spel heeft voor mij veel herinneringen. Als je goed ruikt, ruik je nog de sigarenrook. Mijn vader en mijn moeder rookten allebei stevige sigaren.’ Oproep Ook een dierbare schat thuis? Neem contact op met de redactie. Jelte Rep komt graag kijken en luisteren.
februari 2006 M
Mahjong met tempo-doeloe gevoel Ze spelen mahjong zoals hun voor-voorouders in Nederlands-Indië het deden. Van een competitie willen ze niet weten en toernooien houden ze nooit. Elke twee weken komen ze bij elkaar, en dat in aantallen waar andere clubs jaloers op mogen zijn. Op bezoek in Amstelveen bij de sectie mahjong van De Vriendschap. Martin Rep
O
m de twee weken maakt mevrouw Grace Halim een lijstje van de spelers die vrijdagmiddag worden verwacht op de mahjongmiddag in Amstelveen. Als er te weinig spelers zijn, belt ze reserves op. Ze kent alle spelers goed, en op basis van hun speelsterkte deelt ze de tafels in. Deze middag heeft zich ook een nieuweling opgegeven. Grace zorgt dus dat er ook een instructeur aanwezig is, om die de basisprincipes uit te leggen van het mahjong zoals het wordt gespeeld bij De Vriendschap. Ze zorgt verder dat er voldoende spellen aanwezig zijn. Trots laat ze de fiches zien die bij de mahjongspellen horen. ‘Speciale fiches, kun je hier niet kopen. Als een van onze spelers in Singapore of Maleisië komt, neemt die een paar setjes mee.’
sfeer is heel anders dan bij de Kongrovers, die een tiental kilometers verderop in Amsterdam spelen, of bij Fu-Hing in de verre Achterhoek. Je waant je in een zaal in Hongkong of Jakarta. Want hier spelen voor het merendeel Chinezen. Dan zal er zeker wel flink worden gegokt? ‘Nee’, zegt ir. King-Han Tan. Meneer Tan is voorzitter van de overkoepelende vereniging De Vriendschap. ‘Als ze klaar zijn, worden de fiches geteld en dan weten ze wie winnaar is van die tafel.’ Wordt er dan niet fanatiek gespeeld? Er wordt net zo fanatiek gespeeld als in Amsterdam, Rotterdam, Hilversum en Nijmegen. Er is geen jaarlijks toernooi? Geen competitieladder? Geen bekendmaking wie deze middag de hoogste score heeft behaald? ‘Nee’, zegt mevrouw Halim, ‘daar is geen vraag naar’. Wat is dan in vredesnaam het geheim van De Vriendschap? Ir. Tan: ‘Wij komen hier voor de gezelligheid. De mensen hier zijn vijftigplussers.
Mevrouw Grace Halim heeft een map tevoorschijn gehaald, die de verslaggever van Mahjong Magazine voor deze keer wel gratis mag meenemen maar die eigenlijk 2,50 euro kost. Ze bevat de spelregels van De Vriendschap. Ze zijn ongeveer dertien jaar geleden opgeschreven, toen de sectie mahjong van de vereniging De Vriendschap – mevrouw Halim is voorzitster van die sectie – werd opgericht. ‘Maar de regels zijn veel ouder dan die dertien jaar hoor. Ze zijn door onze voor-voorouders al zo gespeeld.’ Die voor-voorouders van meneer Tan en mevrouw Halim woonden in Nederlands-Indië. Hun in Nederland wonende nazaten richtten in Den Haag de vereniging Iniatip op. Initiatip is Maleis voor ‘initiatief’. Die vereniging was vooral bedoeld voor Chinezen die in Indonesië hadden gewoond, maar er waren ook Indonesiërs lid van. Eind jaren tachtig ontstond een afdeling in Amstelveen, waar ook veel expats uit Indonesië wonen, net als hun Haagse tegenhangers op zoek naar het tempo-doeloe gevoel.
Altijd kunnen spelen Al eerder zijn er pogingen gedaan om een server aan te sluiten op internet zodat mensen die niet bij elkaar zitten toch met elkaar mahjong kunnen spelen. Technische onvolkomenheden alsmede onduidelijkheid over de te gebruiken regels lieten dit soort sessies veelal in een teleurstelling eindigen. De techniek schrijdt echter voort. Adrie van Geffen
E
r gaat niets boven spelen aan een tafel met vrienden en kennissen. Gezichten, reacties, keuvelen, een drankje en een hapje. Dat is echter niet voor iedereen altijd voorhanden. Internet biedt nu uitkomst voor hen die ‘geen zin’ of ‘geen tijd’ te horen krijgen. Sinds een half jaar is MahjongTime 24 uur per dag beschikbaar. Via de website www.mahjongtime.net kan worden gespeeld met Hongkongregels en, vooralsnog als enige, met de Chinese Officiële regels. Een programma installeren is niet nodig: het werkt direct in de browser. Via een grafisch mooi vormgegeven speelveld kun je spelen alsof je aan een gewone tafel zit. Bovendien kun je hardop praten of schelden, de rest hoort het toch niet. De puntentelling van CO klopt wel, doch de afrekening geschiedt nog zoals met HK: de weggooier betaalt twee keer zoveel als de anderen. Dat mag de pret echter niet drukken. En pret is er.
Want er kan wel degelijk worden gecommuniceerd. Enige typevaardigheid is wel vereist want de communicatie verloopt via een chatbox. Maar als je geen zin hebt om daaraan mee te doen, laat je dat gewoon. Over het algemeen verloopt dat allemaal heel goed. Wordt het te gortig, dan heb je altijd de mogelijkheid van tafel weg te lopen en ergens anders te gaan spelen. Dat weglopen wordt weer niet zo gewaardeerd omdat het spel van die speler dan wordt overgenomen door het systeem zelf onder de naam Jerry Bot. En die denkt als een Hongkongspeler. Dat overnemen geldt ook als de gestelde tijdslimiet om een steen weg te gooien, die overigens zelf bepaald kan worden, wordt overschreden. Dat kan gebeuren omdat je te langzaam bent of omdat de verbinding even wegvalt. Het kan je hand danig verstoren, maar het plezier dat aan de site te beleven valt, weegt daar wel tegenop. Het systeem biedt de mogelijkheid een tafel in te richten naar eigen wensen. Behalve spelsoort HK of CO kun je aangeven of er een hand wordt gespeeld, maar vier ronden is ook mogelijk. Daarnaast de denktijd, of je alleen mensen op uitnodiging mee wilt laten doen, of je toeschouwers toelaat en of spelers aan een minimumniveau moeten voldoen. Dat laatste wordt ‘rating’ genoemd en is eigenlijk een indicatie van de sterkte van de spelers: de ranglijst. Inmiddels wordt MahjongTime door een behoorlijk aantal Nederlanders bezocht. Veel spelers van de ENMV, maar ook volstrekt onbekende mensen die onmiddellijk worden geattendeerd op het bestaan van de Nederlandse Mahjong Bond. Een woord van waarschuwing is wel op zijn plaats, want het kan behoorlijk verslavend werken. Waar je bij een gewoon spelletje anderen moet mobiliseren en het spel klaar moet leggen, is de verleiding ‘om nog even een potje te spelen’ uitermate groot.
Mahjong bij De Vriendschap: soms zeggen ze wel eens dat er te veel witten zijn.
De stenen kletteren hard in de zaal aan Den Bloeyenden Wijngaerdt in Amstelveen. Hier wordt heel serieus mahjong gespeeld – en niet door zo’n kleine groep ook. Elke twee weken staan hier minstens twaalf tafels klaar. Maar de
MMahjong Magazine
Af en toe zijn er bijzondere bijeenkomsten en dan wordt er lekker gegeten en gedronken. Bij elkaar zijn, dat vinden we gezellig.’
10 6
Mevrouw Halim: ‘Maar er zijn ook Nederlandse mensen lid hoor.’ Meneer Tan: ‘Onze Chinese en Indonesische leden zeggen wel eens: er zijn
februari 2006 M
MMahjong Magazine
11 7
februari 2006 M
FAMILIETOERNOOIEN Dochter Heleen speelde op het familietoernooi van 2003 samen met haar achtjarig zoontje Jorit, want om vijf uur achter elkaar te spelen was een beetje te zwaar voor hem. En jawel, het tweetal won het toernooi. De dolenthousiaste Jorit wilde de gewonnen trofee graag
Ze is zilversmid en maakte voor Harry’s 41ste verjaardag een rood draakje van goud (Harry kan niet tegen zilver). Toen ze het hem schonk, riep zus Willie meteen: ‘Dat wil ik ook!’ Daarop heeft ze voor haar zus een wat grotere rode draak van zilver gemaakt.
OP DE LAT Verdeel en heers Adrie van Geffen
Z
o snel als mahjong populair werd in de jaren twintig van de twintigste eeuw verdween het ook weer in de vergetelheid. Onenigheid over de spelregels met daarbij behorende irritatie deed menig spel naar een zolder verhuizen. Voor de oprichting van de Nederlandse Mahjong Bond zijn de Nederlandse Toernooiregels vastgesteld. De Hongkongvariant werd al gespeeld, maar zonder duidelijke basis worden er twee riichitoernooien per jaar georganiseerd. De opkomst van de internationale regels en de populariteit waarin deze zich mogen verheugen lijken soms te leiden tot versterking van de stellingen die zijn of worden betrokken. Zolang er mensen zijn die de diverse varianten spelen, is er nog niet al te veel aan de hand, maar als de spelers zich tot één variant gaan beperken, is de toekomst van mahjong in Nederland nog onzekerder dan hij is. Zo lijkt het. Want je kunt ook stellen dat de bond de boom is die veel verschillende takken kent. Zolang de takken vanuit Op Jeroens vijftigste verjaardag kwamen tachtig gasten mahjongen. de boom zelf komen, is er sprake van bloei. Wat vroeger een zwakte bleek, kun je omvormen tot een sterkte. Iedereen vond die zo leuk, dat ze op school aan zijn groep 5 laten Het bondstoernooi is daar al een goed voorbeeld van: riepen: ‘je moet er meer maken zien. Maar zijn moeder vond dat een toernooi waar de vier reguliere varianten in Neen die verkopen.’ Dat heeft ze dan ook de mahjongstenen mee derland worden ondersteund. Dat gaat mij echter niet toen gedaan. Ze heeft ze meemoesten, omdat zijn klas anders ver genoeg. niet zou snappen waarover hij het genomen naar het Witte Draak Allereerst moet stevig worden doorgepakt met het werhad. Nadat zijn klasgenoten zich Toernooi en naar het EK, waar ven van leden. Mensen benaderen, publiciteit vinden, aan de trofee en het spel hadden ze erg gewild waren. Naast de les geven en waar voor hun geld. Bij voldoende leden vergaapt, stelde rode draken heeft is het mogelijk te diversifiëren. Bovendien is dit met Heleen voor om ze inmiddels heel veel leden die mee willen doen aan toernooien ook die klas mahjong groene draken en hard nodig omdat er in de huidige vorm niet voldoende te leren spelen. oostenwinden als plaats is voor iedereen. Verschil moet er zijn, en dat Veertien van de hangers, speldis er ook. Allereerst een verschil in leeftijd. Bij riichi twintig leerlingen jes, oorbellen en moe(s)t je ouder zijn dan 16 jaar, een doorn in mijn wilden dat graag. manchetknopen. oog. Liever een alternatief dan een uitsluiting: richt In twee series van Ze exporteerde een kinderliga op. Een sponsor moet ook zo gevonden vier lessen zijn ze toen ingewijd ook al naar Japan. Het Mahjong zijn. in de beginselen van het Spel van Museum daar plaatste een bestelVerder zijn er mensen die voor de gezelligheid spelen, de Tienduizend Wonderen. Via ling. Wie ook zilveren mahjonganderen zijn wat meer gericht op resultaat. Het zorgen Sinterklaas en gesponsord door werk wil, kan het bij haar bestelvoor onderscheid in een keien- en koffietoernooi ligt ouders is er vervolgens een eigen len. ‘Ik kan helaas niet naar ieder voor de hand. En om iedereen een kans te geven is mahjongspel in de klas gekomen, toernooi komen’, zegt ze. het spelen op twee walletjes niet toegestaan. Keuzes dat met die groep mee ging door dienen te worden gemaakt. En voor elk wat wils. Want de school. Heleen heeft het jaar Jorit, het jongste kleinkind, is inlaten we wel wezen: de toernooien hebben op dit modaarop nieuwe lessen aan de middels ook geïnfecteerd door de ment allemaal een zelfde karakter en mentaliteit. Er is groep gegeven, maar ook aan wat mahjonggekte en maakt grootse niks mis mee, maar het is niet helemaal compleet. Naar toen weer groep 5 was. plannen. Hij gaat een mahjongmijn inschatting is er zeker draagvlak te vinden voor club oprichten met een typisch het instellen van divisies. Maar wel onder de vlag van Ook dochter Christien laat mahjong Kalliaanse naam. Dat wordt de enige echte Mahjong Bond. Hoezee!
Kleinkind Kal gaat ook mahjongclub oprichten
haar dagelijks werk inspireren.
MMahjong Magazine
‘Tekens-8’, het ‘bergje’ dus.
10 6
februari 2006 M
Grace Halim: ‘Toen we begonnen, speelden we met drie tafels.”
te veel witten. Maar nee, zeg ik dan, we zijn een open vereniging.’ Spelregels De spelregels van De Vriendschap zijn afkomstig uit de regio Nederlands-Indië, Singapore, Maleisië. De club speelt met grote Chinese ‘Hongkongmahjongstenen’, zonder letters of Arabische cijfers erop. De bloemen doen mee. De spelregels doen een beetje denken aan die van Hongkongmahjong. Om te mogen uitgaan, moet men één tai (fan) hebben. Niet zo heel moeilijk als je bedenkt dat een willekeurige rode bloem al een tai oplevert. Een eigen bloem is altijd een tai waard, of die nu rood is of blauw. Ook een pung eigen winden of een pung winden van de ronde leveren een tai op, evenals een pung draken. Als Oost wint, dan blijft hij ‘de bank’, zoals het wordt genoemd. Voor het maken van een kong wordt een premie gegeven, die ook wordt uitbetaald als je niet wint. Een open kong van tekens (die hier ‘Chinese tekens’ of ban heten), cirkels (bollen) of bamboes (bambus) levert een premie van 300 op, een gesloten kong 600; voor een open kong rode draken krijg je 1500 premie, voor een gesloten kong 3000. Bij de Groene en Witte Draak is de premie minder. Ook een pung Rode Draken wordt beloond met premie.
MMahjong Magazine
Een schoon spel (‘halve kleur’) is drie tai waard, een zuiver spel (‘hele kleur’) zes tai. Kong Kong Fu staat voor vier gesloten pungs, met de winnende steen van de muur. Als men Pung van Alle Draken heeft (Drie grote wijzen), hoeft men niet meer verder te spelen. Wie dat heeft, is automatisch winnaar. Een spel bestaande uit alleen series (‘het woord chow gebruiken wij niet’, zegt Grace haast verontschuldigend), is één tai waard. Het aantal gescoorde tai wordt verrekend in fiches met de medespelers. Bij één tai krijgt men 400 punten van degene die de winnende steen weglegde en 200 van de anderen; bij tien tai (de limiet) zijn die aantallen 24.000 en 12.000. Boven de limiet kan ook gescoord worden. De Dertien Wonderen (Dertien Wezen) geeft een triple (18.000 van tafel, 36.000 van de muur), evenals Kong Kong Fu (36.000). Is niet een nadeel van de spelregels dat het met minimaal één tai makkelijk is om uit te komen? ‘Ja, maar dan heb je niet veel punten hoor’, zegt Grace. ‘Ik ga liever voor de mooie spelen, met veel tai. En, inderdaad, wij kunnen niet tegen spelers van andere clubs spelen, want die kennen onze regels niet. Alleen bij Initiatip in Den Haag.’ Gepensioneerden Grace Halim is tevreden over het verloop van de middag. Ze loopt van
11 7
tafel naar tafel en kijkt hoe er wordt gespeeld. Af en toe geeft ze uitleg als er moet worden geteld. De beginneling is inmiddels aan een van de tafels aan het spelen. In deze ruimte wordt om de week mahjong gespeeld; op de andere vrijdag zit er een bridgeclub, ook een sectie van De Vriendschap. Die is veel groter dan de mahjongafdeling, maar toch zit er ook bij het mahjong groei in. ‘Toen we begonnen, speelden we met drie tafels’, vertelt Grace, ‘en moet u nu eens zien.’ Als iedereen er is, zijn er zestien tafels vol bezet. Dat betekent 64 spelers, een aantal waarbij menige Nederlandse mahjongclub zich de vingers zou aflikken. ‘Maar’, haast Grace zich te zeggen, ‘die zijn er niet altijd allemaal. Het merendeel zijn trouwe leden, en vijftigplussers. Af en toe komt er eentje bij. Veel gepensioneerden. “Je moet wat te doen hebben”, zeggen ze.’ Dan rent ze weer naar een andere tafel, waar zojuist een vette mahjong is gemaakt. De sectie mahjong van De Vriendschap speelt elke tweede en vierde vrijdagmiddag van de maand in het gebouw Den Bloeyenden Wijngaerdt in Amstelveen. Een lidmaatschap kost € 30 per zes maanden of € 3,50 per middag, maar staat alleen open voor leden van De Vriendschap (€ 15 per jaar). Inlichtingen: Grace Halim, tel. 0297-564477.
februari 2006 M
FAMILIETOERNOOIEN
Kallen spelen altijd Oma Kal beleefde een prachtige witte Kerst. Overal om haar heen blikkerde het wit van de mahjongstenen. Met kinderen en kleinkinderen speelde ze het alweer zesde familietoernooi. De trofee viel evenwel in verkeerde handen.
Dochter Wil Meijer-Kal: ‘Bij ons in de familie wordt iedere verjaardag aangegrepen om te mahjongen. Iedere Kal heeft een spel in huis, dus we grijpen nooit mis. We spelen altijd om een trofee, het familiedraakje, dat erg geliefd is. Iedereen vindt dat het diertje hem of haar toebehoort. De winnaar wordt dan ook altijd uitgedaagd door de familie om de trofee te verdedigen. Daarom spelen we zoveel mahjong tegen elkaar.’
Jelte Rep
O
ma Lenie Kal is 81 jaar en al veertig jaar fervent mahjongspeelster. Ze kreeg acht kinderen, van wie er nog vier in leven zijn. Allemaal plus hun drie partners en de twaalf kleinkinderen spelen mahjong en allemaal hebben ze het van Lenie geleerd. Omstreeks 1965 kwam opa Kal thuis met een mooi, ivoren mahjongspel. Dat mocht hij lenen van kennissen uit Den Haag, die er niet meer mee speelden. James William Kal was geboren en getogen in Indië maar was naar Nederland gekomen voor zijn studie Nederlands recht. In 1943 raakte hij verliefd op de jonge Lenie Lips, toen zij hem hielp met het overhoren van Griekse en Latijnse woorden. Ze trouwden in 1948 en betrokken het huis in Haarlem, waar Lenie nog steeds woont. Lenie: ‘Geen van tweeën wist hoe je het spel precies moest spelen, maar dat maakte ons niet uit. Wij hebben er toch gezellige uren mee doorgebracht. Maar later, toen de kinderen wat groter werden, heb ik gedacht: we moeten regeltjes hebben. Ik heb toen een boekje gevonden: ‘Mah-jongg’ door John Lightfeldt. Dat was een beetje veel om alles tegelijk te leren, te hoog en te ingewikkeld. Later vond ik een ander boekje, dat wat eenvoudiger was. Met die regels hebben we het jaren gedaan.’ Jongste kind Harry: ‘Dat ging wel heel vreemd. We wisten niet eens wat de stenen waard waren en tellen deden we al helemaal niet.’ Schoonzoon Jeroen Meijer: ‘De eerste keer dat ik meespeelde, snapte ik er he-
MMahjong Magazine
Lenie: ‘Het was een geweldige verjaardag. Ook alle kleinkinderen deden mee. We waren met z’n 23’en. Ze hadden voor mij een prachtig shirt gemaakt. Dat moest ik de hele dag aan houden en ik heb het nog steeds. We hadden een rode draak als trofee, die door Harry gewonnen is. Die moest toen het volgende toernooi organiseren.’
Als de Kallen spelen, moet er een trofee zijn. Geen familie met een grotere collectie trofeeën dan de Kallen. Voor ieder familietoernooi wordt een nieuwe trofee gemaakt. Er zijn externe trofeeën als er buiten familieverband gespeeld wordt en er zijn verscheidene interne trofeeën voor onderlinge wedstrijden. Een trofee kan alleen van eigenaar wisselen als de eigenaar ook meespeelt. Zodoende is
lemaal niks van. Maar zij ook niet, volgens mij.’ Het geleende spel ging steevast mee op vakantie. Die werden altijd doorgebracht in het Zwitserse Grächen op 1600 meter hoogte. Ze mahjongden er met kennissen die ook niet van tellen hielden. Dus daar werden ze ook niet veel wijzer van. Toch was mahjong zo’n favoriete vakantiebezigheid, dat toen het spel terug moest naar de echte eigenaars, Lenie op zoek ging naar een nieuw spel. In een van de Haarlemse straatjes vond ze een winkeltje waar een spel te koop was. Te kiezen viel er niet. Het kostte ruim 70 gulden, wel erg duur. Ze hebben het toen met elkaar aan papa gegeven. Het kaartje met de namen van de gulle gevers wordt nog steeds bij het spel bewaard. Naarmate de kinderen ouder werden, nam de behoefte aan duidelijke regels toe. Op de Zwitserse vakantie van 1999 hebben ze zich met z’n zevenen ernstig in de regels verdiept. Dat ging zo serieus dat ze er twee weken over deden om zestien spelletjes te spelen. In de week erna heeft Lenie het al haar kleinkinderen in groepjes geleerd. Die hadden de keuze: of mahjongen of wandelen. Ze kozen het eerste. Alle twaalf
8
er een trofee buiten bereik geraakt toen een vriendje het uitmaakte met een van de kleinkinderen. Veel trofeeën beschikken over kunstig versierde kistjes en gaan vergezeld van een klein boekje, waarin alle belevenissen van het draakje worden vermeld: ‘Het heeft de hele terugreis lief bij ons op de achterbank gezeten’.
Oma leerde het aan alle twaalf kleinkinderen Afgelopen kerst dreigde het mis te gaan. Neef Marcel Bak won het familietoernooi en moet volgens de traditie daarom het volgende toernooi organiseren. Marcel woont evenwel in Canada en studeert in Londen. Om te voorkomen dat ze met z’n allen naar Londen zouden moeten voor het volgende toernooi, besloot de familie dat Marcel het toernooi op zijn kerstlogeeradres in Haarlem mag organiseren. En voordat
de gewonnen trofee uit hun zicht naar Engeland zou verdwijnen, hebben ze hem de ereprijs met een extra toernooitje tijdens Oud en Nieuw afhandig gemaakt. De mahjonggekte van de Kallen openbaart zich ook buiten de familie. Toen Jeroen Meijer 50 jaar werd, heeft hij een mahjonghappening georganiseerd. Hij wilde niet een verjaardag waarop je niets anders kan doen dan wat praten en drinken. Hij wist dat zijn familie gek is op mahjong, maar de rest van de feestgangers kende het spel niet. Nou, dan gaan we het elkaar leren, besloot Jeroen. De examentafels van Jeroens school hadden precies de goede maat en in een van de lokalen is toen met zo’n tachtig man al mahjongend Jeroens verjaardag gevierd. De familieleden zaten steeds tegenover gasten die het spel nog niet kenden. Harry zat achter een promotietafel met een aantal mahjongspellen, want bij iedere gelegenheid moet mahjong gepromoot worden. Jeroen: ‘Vrienden van ons in België mahjongen nu en leren het weer hun familie. Kennissen in Den Haag hebben door ons het spel weer opgepakt. En hier in het dorp zijn twee kennissen aan het mahjongen geslagen.’
Lenie Kal showt het T-shirt dat de kinderen voor haar eerste familietoernooi hadden gemaakt.
kleinkinderen kunnen daarom het spel spelen, maar de een doet het liever dan de ander. Hoe serieus er nu gespeeld werd, toch bleef het Kalliaanse idioom bestaan. Ze hadden uit hun raam uitzicht op de spits van de Weisshorn, die dezelfde vorm heeft als Tekens-8. Die steen heet daarom bij de Kallen ‘bergje’. Bamboe-1 wordt aangeduid als ‘kip’. Toen Lenie 78 jaar zou worden had ze als wens: mahjongen met de familie. Dat is het eerste familietoernooi van de Kallen geworden. De honger naar goede mahjongregels was nog niet gestild. Harry was lid geworden van de Groene Draak in Hilversum en confronteerde de familie voortdurend met nieuwe regels. Vooral de regel dat je pas met twee verdubbelingen mahjong mag maken, viel de familie zwaar. Aan verdubbelingen hadden ze nog nooit gedaan. Maar de gelukstenen eruit gooien, dat weigerden ze.
februari 2006 M
Kallen spelen altijd, ook tijdens het interview met Mahjong Magazine. V.l.n.r.: Christien Kruysse-Kal, Wil Meijer-Kal, Harry Kal, Heleen Kal, Jeroen Meijer en Lenie Kal.
MMahjong Magazine
9
februari 2006 M
