“Ik heb het hier prima naar mijn zin” zin” Onderzoek naar vrije tijd besteding van jongeren in Vijfhuizen
15 mei 2014 Hieke van der Hoogte Egwin Heins
1
2
Vijfhuizen maakt zich zorgen over de toename van het aantal jongeren De komende jaren zal het aantal jongeren in Vijfhuizen toenemen. Er zijn zorgen geuit of Vijfhuizen deze toename kan opvangen en of hierdoor een toename van jeugdoverlast zal ontstaan. De VDV (Vereniging Dorp Vijfhuizen) en Wijkraad Stellinghof hebben daarom verzocht de behoeften van de jeugd in Vijfhuizen in kaart te brengen, hierover hebben zij contact gehad met de gemeente Haarlemmermeer en met de opbouwwerker van MeerWaarde. In de tweede helft van 2013 is MENES benaderd om onderzoek te doen naar de jeugd in Vijfhuizen. Op basis van de gesprekken met betrokken partijen is de volgende vraagstelling geformuleerd: “Zijn er, nu en in de toekomst, voldoende mogelijkheden voor de jeugd uit Vijfhuizen om invulling te geven aan hun vrije tijd?”
Onderzoek middels enquêtes en focusgesprekken focusgesprekken Gemeente Haarlemmermeer en MENES hebben een enquête opgesteld en uitgezet onder jongeren in Vijfhuizen. Alle jongeren van 12 t/m 17 jaar, wonend in Vijfhuizen, zijn via de post uitgenodigd om deel te nemen aan de enquête. Er zijn 52 jongeren die de enquête hebben ingevuld. De conclusie van de enquête is te vinden op pagina 4. Het gehele verslag van de enquête is te vinden in bijlage 1: Verslag enquête en bevolkingsprognose. Vervolgens heeft MENES focusgesprekken gevoerd met jongeren uit Vijfhuizen. Via de enquête waren jongeren gevraagd om deel te nemen aan de focus gesprekken. Het respons hierop was zeer laag. Slechts 2 jongeren zijn n.a.v. het invullen van de enquête overgegaan op het aanmelden voor een focusgesprek. De overige gesprekken zijn gevoerd met jongeren op straat en bij de sportvereniging DSOV. Voor de focusgesprekken zijn in totaal 26 jongeren geraadpleegd. Zij werden geïnterviewd in groepjes van 2 tot 5 jongeren in de leeftijden van 12 tot en met 17 jaar. Zie bijlage 3 voor de samenstelling van de groepjes.
Inhoudsopgave Conclusies enquête Vijf thema’s van de focusgesprekken Conclusies focusgesprekken Aanbevelingen
Pagina 4 Pagina 5 Pagina 5 t/m 7 Pagina 8
Bijlage 1: Verslag Jongerenonderzoek Vijfhuizen (enquête en bevolkingsprognose) Bijlage 2: Voorzieningen in Vijfhuizen Bijlage 3: Samenstelling groepen focusgesprekken
3
Conclusies enquête Op basis van het enquêteonderzoek lijkt er op dit moment geen nijpend probleem te zijn. Onder de respondenten bestaat een substantiële groep die het voorzieningenniveau in Vijfhuizen bestempelt als normaal. Een grote groep respondenten mist niets. Daarbij laat de geringe respons zien dat de interesse om deel te nemen aan enquêteonderzoek over dit onderwerp - vooral onder meisjes en oudere jongeren - in Vijfhuizen niet hoog is. Een geringe respons kan duiden op een geringe interesse in het onderwerp of het kan liggen aan de onderzoeksmethode. In combinatie met de groep die niets mist kunnen we echter wel concluderen dat jongeren in Vijfhuizen (nog) geen duidelijk signaal afgeven dat er een nijpend tekort aan voorzieningen is. Met de toename van jongeren in Vijfhuizen kan dit tekort de komende jaren evenwel ontstaan zodra een grotere vraag de voorzieningen onder druk zet. De jongeren die deze enquête hebben willen invullen geven een aantal knelpunten aan waar dit kan gaan spelen: •
•
•
Net als in de rest van Haarlemmermeer geven jongeren aan dat er in de eigen woonplaats niet veel te doen is. Voor deze leeftijdsgroep zijn sociale contacten erg belangrijk, zoals we ook in gemeente breed onderzoek hebben gezien (Tijd voor Jeugd in Haarlemmermeer, 2009). Vooral sportactiviteiten zijn daarbij een welkome invulling van de vrije tijd in Vijfhuizen. De sportvoorzieningen in de openbare ruimte zijn een goed aanknopingspunt om te bezien of Vijfhuizen bestand zal zijn tegen de komende jongerenpiek. De jongeren die aangeven iets te missen in Vijfhuizen zijn helder: zij missen vooral iets om gezamenlijk te doen. Een aantal van hen noemt een verscheidenheid aan activiteiten die zij voor hun leeftijdsgroep georganiseerd willen zien. Tegelijkertijd hoeft het volgens een aantal geen activiteit te zijn, maar kan het ook een eigen plek zijn om samen te komen. Gemeenschappelijk is hierbij dat sociale contacten het uitgangspunt zijn. Samenkomen in de openbare ruimte levert echter ook het risico van jeugdoverlast op. Een eigen plek voor jongeren kan hierin wellicht sturen, maar daarvoor zullen jongeren daar ook gebruik van moeten maken.
4
Vijf thema’s domineerden de focusge focusgesp sgesprekken sprekken De belangrijkste conclusies van de focusgesprekken hebben we op vijf hoofdthema’s gegroepeerd, daarna vermelden we nog enkele losse signalen. De vijf hoofd thema’s zijn: Vrije tijd in Vijfhuizen • De jongeren die wij gesproken hebben, zijn grotendeels tevreden over de mogelijkheden tot vrije tijd besteding in Vijfhuizen. Vrije tijd buiten Vijfhuizen • De jongeren die wij gesproken hebben, vinden het geen probleem om naar Haarlem of Hoofddorp te reizen voor vrije tijd activiteiten die in Vijfhuizen niet kunnen worden ondernomen. Contact onderling • Contact tussen jongeren uit Vijfhuizen onderling is wisselend. Ontmoeting in de buitenruimte • Een deel van de jongeren mist een ontmoetingsplek waar zij anderen niet tot last zijn. De Jungle • Geen van de jongeren die wij gesproken hebben, komt in de Jungle. De verschillende uitspraken over deze thema’s zijn hieronder te lezen. Tot slot vermelden we nog enkele ideeën en wensen van jongeren wat betreft voorzieningen en activiteiten in Vijfhuizen. In bijlage 2 wordt een overzicht van bestaande voorzieningen in Vijfhuizen vermeld.
Conclusies focus gesprekken De jongeren die wij gesproken hebben, zijn grotendeels tevreden over de mogelijkheden tot vrije vrije tijd besteding in Vijfhuizen. Vijfhuizen. Jongeren realiseren zich goed dat Vijfhuizen een klein dorp is, waar niet zoveel mogelijkheden zijn als bijvoorbeeld in Haarlem. Vanwege deze omvang, zijn ze tevreden met de mogelijkheden die er wel zijn. Jongeren geven aan dat ze binnen Vijfhuizen de volgende vrije tijd activiteiten ondernemen: o Er is voldoende mogelijkheden om te sporten, voornamelijk handbal en voetbal bij DSOV waar veel jongeren lid zijn. o Café Sjiek wordt door jongeren van 18+ regelmatig bezocht, jongeren onder de 18 jaar gaan naar Sjiek wanneer er themafeesten zijn. Eén jongere gaf aan café Alberto’s te bezoeken. o ’s Zomers is er de mogelijkheid te zwemmen en te varen in de Ringvaart. o Hangen op straat (zie pagina 6 over ontmoetingsplekken). o Jongeren spreken, om elkaar te ontmoeten, veel thuis met elkaar af. Bij mooi weer bijvoorbeeld met een vuurkorf in de tuin.
5
De jongeren die wij gesproken hebben, vinden het geen probleem om naar Haarlem of Hoofddorp te reizen voor vrije tijd activiteiten die in Vijfhuizen niet kunnen worden ondernomen. Jongeren kunnen zich makkelijk verplaatsen om in de omliggende plaatsen te komen. Met de bus of met de fiets kunnen ze naar Hoofddorp of Haarlem. Hier maken ze gebruik van de volgende mogelijkheden: o Shoppen in Hoofddorp of Haarlem. o Uitgaan in Haarlem en Hoofddorp. Bijvoorbeeld bij Duycker, het Patronaat, Marcella van Altena en de Lichtfabriek. o Voor cultureel en creatief aanbod gaan jongeren naar Haarlem of Hoofddorp. o In de zomer naar het meertje in het Haarlemmermeerse bos of naar het strand. o Naar de bioscoop in Haarlem of Hoofddorp. o Paardrijden in het Haarlemmermeerse Bos, hockey in Bloemendaal, dansles in Hoofddorp. o Bij vrienden thuis op bezoek in omliggende plaatsen. Contact tussen jongeren uit Vijfhuizen onderling is wisselend. wisselend. o Er zijn jongeren die (nog) intensief omgaan met leeftijdsgenoten uit de buurt, anderen richten zich vooral op vrienden van de middelbare uit andere woonplaatsen. o Veel jongeren uit Vijfhuizen zitten op de voetbal/handbal bij DSOV. Dit is een goede manier om onderling contact te hebben en te houden. o Veel leeftijdsgenoten kennen elkaar vanuit de basisschool, maar “als je een minder leuke klas had op de basisschool, dan verwatert het contact makkelijk”. Een deel van de jongeren mist een ontmoetingsplek waar zij anderen niet tot last zijn. Lang niet alle jongeren die we gesproken hebben, hangen wel eens op straat, maar een deel wel. Een wens van de jongeren die op straat hangen, is een ontmoetingsplek in de buitenruimte waar zij geen overlast veroorzaken. o Jongeren die op straat hangen, zitten bv. bij het prieeltje en bij het kunstgrasveldje in Stellinghof. Op beide locaties krijgen ze vaak klachten van omwonenden. o Tijdens de focusgesprekken is het idee ontstaan om in het nieuwe Park Vijfhuizen een plek te creëren voor jongeren. De meeste jongeren weten van dit nieuwe park af en zien mogelijkheden. Sommigen denken dat het park meer een speelpark voor jonge kinderen wordt. o Er zijn verschillende wensen geuit over een nieuwe ontmoetingsplek: Aanwezigheid van verlichting, overkapping en mogelijkheid om te voetballen.
6
Geen van de jongeren die wij gesproken hebben, komt in de Jungle. Jongeren hebben niet het idee dat de Jungle voor hun bedoeld is. De indruk is, dat er vooral mensen boven de 18 komen. Jongeren lijken de Jungle geen aantrekkelijke plek te vinden. Een aantal uitspraken over de Jungle: o “Het is daar eng en donker, ik durf er niet naar toe.” o “Bestaat dat nog, gebeurt daar wel eens wat?” o “Daar komt niemand van onze leeftijd.” o “Als er een feest voor onze leeftijd zou worden georganiseerd, zou ik er niet heen gaan.” Ideeën Ideeën voor voorzieningen o Een groepje handbalsters geeft aan dat zij in de winter in een sporthal in Schalkwijk trainen. De sporthal in Vijfhuizen is te klein voor handbal trainen. Ze vinden dat jammer, ze zouden graag een grotere sporthal in Vijfhuizen willen. Nu moeten de ouders om de beurt de meiden naar de handbal training rijden. o Twee meiden vinden het jammer dat de Bibliobus weg is, dat was voor alle bewoners van Vijfhuizen een plek om elkaar te ontmoeten en natuurlijk om een boek te lenen. Ze zouden graag zien dat deze voorziening weer terugkwam. o Een groepje jongens geeft aan dat ze best een bioscoop of een zwembad willen, maar dat dit financieel niet haalbaar is in Vijfhuizen. Een alternatief zoals een filmavondje zitten ze niet echt op te wachten. Ze weten dat ze voor de bioscoop naar Hoofddorp of Haarlem moeten en dat is niet erg. Activiteiten voor jongeren o Eén meisje geeft aan dat er wel wat meer voor jongeren gedaan zou mogen worden, activiteiten georganiseerd. o Twee meiden geven aan dat er weinig tot geen cultureel en creatief aanbod in het dorp is. Er zijn wel kortdurende workshops/cursussen afhankelijk wat de hype is op dat moment. Dit is jammer genoeg niet structureel. o Eén meisje heeft een tijdje geleden een feest georganiseerd in het dorpshuis, hier bleek vrij weinig animo voor, er waren ca. 5 bezoekers.
7
Aanbevelingen Uit zowel het enquête onderzoek als de focusgesprekken, valt te concluderen dat jongeren over het algemeen tevreden zijn over de mogelijkheden voor het invullen van vrije tijd in Vijfhuizen. Er zijn geen aanwijzingen dat er in Vijfhuizen een nijpend probleem is op dit gebied. Er is een grote groep jongeren in Vijfhuizen die niets mist in het aanbod. Sportactiviteiten zijn een welkome invulling van de vrije tijd in Vijfhuizen. Jongeren kennen elkaar van voetbal of de basisschool. Ze treffen elkaar regelmatig bij elkaar thuis, op straat of bij de vereniging. Jongeren kunnen goed de weg vinden naar Hoofddorp en Haarlem voor activiteiten of voorzieningen die Vijfhuizen niet biedt. In 2020 wordt de jongerenpiek verwacht. Het aantal jongeren van 12 t/m 17 jaar zal dan zijn toegenomen met 51. (Gegroeid van 344 naar 395 jongeren.) Onze verwachting is dat de impact daarvan op de mogelijkheden voor vrije tijd besteding mee zal vallen. Toch zien wij enkele punten waar in Vijfhuizen verbetering kan worden aangepast in het voordeel van jongeren, namelijk: de mogelijkheid tot ontmoeting in de openbare ruimte en meer duidelijkheid in het dorp over de Jungle. De jongeren die op straat hangen, geven aan dat zij vaak overlast veroorzaken omdat hangplekken tussen woonhuizen liggen. Uit beide onderzoeken komt naar voren dat jongeren een ontmoetingsplek wensen waar zij geen overlast veroorzaken en met een aantal faciliteiten bijvoorbeeld een skatebaan en/of een voetbalveld. Het idee om in het nieuwe park een ontmoetingsruimte te creëren, spreekt jongeren aan. Wanneer het dorp en de gemeente open staan voor dit idee, kan zo’n ontmoetingsruimte samen met jongeren verder worden uitgedacht en ontwikkeld. Jongeren hebben niet de indruk dat de Jungle er voor hen is, zij voelen zich ook niet aangetrokken om deze plek te bezoeken. Het is aan te raden om in gezamenlijkheid te overwegen of de Jungle de functie van jongerencentrum wel of niet zou moeten vervullen. Mocht besloten worden dat de Jungle een plek moet zijn voor jongeren onder de 18 jaar, dan zullen er enkele grote slagen gemaakt moeten worden zoals bijvoorbeeld het aanpakken van de entree en imago verbetering.
8
