Waarom dit project? Dit Zorgbelang Fryslân project wil:
Gebiedsgerichte Zorg
• Burgers meelaten denken in een pracht gebied met veel veranderingen (krimp, belangen e.d.)
Klaas de Jong & Trees Flapper
• Hun ideeën inbrengen in het beleid van organisaties • Daartoe een methodiek ontwikkelen die overdraagbaar en bruikbaar is
Het project in fasen • Fase 1 & 2: In 2012 / 2013 is er een analyse gemaakt van de zorgvraag in het gebied (VAAM, ROS wijkscan e.d.). Het cijfermateriaal is beschikbaar op www.zorggebiedsgericht.nl • Fase 3: In 2013 zijn er panel gesprekken met patiënten en kwetsbare ouderen gehouden. Ook hebben 200 burgers meegedaan met de werkvorm Johanna (i.s.m. Stichting Welzijn Het Bolwerk) • Fase 4: Op basis van de eerste drie fasen zijn toekomstscenario’s ontwikkeld. Met de concrete ideeën uit de Johanna-gesprekken gaan organisaties aan de slag • Fase 5: Opstellen plan van aanpak op basis van toekomstscenario (tweede halfjaar 2014)
Resultaten fase 1 en 2 Bij ongewijzigd beleid zal in Dongeradeel • de zorgconsumptie en zorgkosten hoger zijn dan in de rest van Nederland • het woningaanbod niet meer aan de vraag voldoen • de zorg niet aansluiten op de veranderde wens van de burger • zijn de problemen op het terrein van het welbevinden groter dan in de rest van Nederland (depressie, eenzaamheid, alcoholgebruik) • en is de lage sociaal economische status (SES) van invloed op de sociale redzaamheid en gezondheid van de burgers.
Resultaten fase 1 en 2 demografische gegevens, een voorbeeld
Resultaten fase 1 en 2 “Door cliënten bekeken” Regionale zorgvraag •
Toegankelijkheid van de zorg: wachttijd, telefonische bereikbaarheid, service, tijd/dag waarop afspraak kan worden gepland
•
Regie over de zorg: informatie over de organisatie van de zorg
•
Effectiviteit van de zorg: verbinding tussen eerstelijns zorg en een wijkgerichte aanpak is er in onvoldoende mate
Resultaten fase 1 en 2 VAAM en Ros Wijkscan Regionale zorgvraag •
Toename chronische zorgvraag met name diabetes en hoge bloeddruk. Dementie komt in deze analyses niet voor, maar zal sterk toenemen
•
Aantal eerstelijns zorgverleners wijkt nauwelijks af van landelijk gemiddelde met uitzondering van fysiotherapie
•
Huisartsenzorg goed geregeld; overige niet bekend
Toename Zorgvraag
Vervolg toename zorgvraag
Toename huisartsenzorg
Resultaten fase 1 en 2 Regionaal zorgaanbod
Resultaten fase 1 en 2 Conclusies •
Hogere zorgconsumptie, hogere zorgkosten
•
Opgave woningaanpassingen
•
Veranderingen in zorg en ondersteuning aansluitend bij de ontwikkelingen
•
Opgave geestelijk welzijn
•
Lage SES heeft invloed op mate van sociale redzaamheid en gezondheid van de inwoners
Resultaten fase 3 Patiënten aan het woord
Resultaten fase 3 Patiënten aan het woord (vervolg)
!
Panel-‐ en individuele gesprekken •
Conclusies •
Behoud zelfstandigheid belangrijk
•
Berusting in het verminderde comfort
•
Zorg en ondersteuning is aanbodgericht en niet op de patiënten afgestemd
•
Privacy
•
Ontevredenheid en onduidelijkheid over de zorg en tegelijkertijd dankbaarheid
Resultaten fase 3 Samengevat • Vier belangrijke thema’s • Eigen leefomgeving
!
• Vervoer is een knelpunt in het gebied • Mantelzorg vrijwel alleen binnen „eigen kring”; geen ondersteuning. • Klein sociaal netwerk • Geen verschil in wensen en knelpunten tussen kwetsbare ouderen en chronisch zieken • Eigen regie is lastig vanuit een lage SES
Aanbeveling om stijging zorgvraag te remmen ! •
• de groep van lage SES leeft langer in ongezondheid en de gemiddelde leeftijd van overlijden is lager • het aantal woningen geschikt en verzorgd zal vanaf 2014 resp. 2018 een tekort vertonen (kleinere huishoudens, meer ouderen, meer mensen met een beperking)
Inzet op preventie met name gericht op voeding, beweging, psychische gezondheid – inclusief eenzaamheid – kan de zorgvraag afremmen. Juist bij preventie kan de verbinding tussen sociaal en medisch worden gelegd. Samenwerking tussen gemeente en zorgverzekeraar is dan ook voorwaarde.
• Lichamelijke gezondheid • toename van het aantal mensen met een chronische aandoening, met name COPD, diabetes, hoge bloeddruk, dementie en atrose. Dit betekent eveneens een toename van de vraag naar huisartsenzorg en andere eerstelijns zorg • Geestelijk welzijn • toename psychosociale klachten zoals psychiatrische stoornissen, angststoornissen, eenzaamheid en alcoholafhankelijkheid • Sociale redzaamheid • de mate waarin de inwoners van Dongeradeel een beroep doen op de bestaande voorzieningen (HH1 en 2, begeleiding, verzorging en verpleging) is vergelijkbaar aan het landelijk gemiddelde. De sociale redzaamheid is beperkter in de groep lage SES.
! •
Inzet op zelfmanagement en eigen regie. Mensen ervaren de verantwoordelijkheid over hun eigen gezondheid en ziektebeeld en worden daarbij ondersteund door informatie, voorlichting, begeleiding en training
Resultaten fase 3 Inwoners aan het woord met de werkvorm Johanna
• Mensen zijn realistisch over de toekomst • Hebben zo hun zorgen, maar zien ook de kansen • Zorgen zijn er over de woningvoorraad en de kwaliteit ervan; over vervoer; over de zorg; over de overige voorzieningen en het alcoholgebruik onder jongeren.
Resultaat fase 3 Johanna • Per dorp wordt in samenwerking met Stichting Welzijn Het Bolwerk besproken wat het dorp zelf wil gaan oppakken • Per dorp zijn ideeën aangeleverd waar vanuit het project met de aanbieders over gesproken gaat worden (kwaliteit van zorg; vrijwilligerswerk; woningen; oprichting dagbesteding in het dorp)
• Men ziet kansen om vanuit de sterke cohesie meer voor elkaar en vooral ook zelf te doen
• Er wordt een eenvoudig instrument ontwikkeld om als gemeente of aanbieder het eigen beleid te kunnen toetsen (set van kwadranten)
• De meedenk- en actiebereidheid daartoe is groot
• De werkwijze Johanna is beschreven en via Zorgbelang Fryslân inzetbaar
• En er is een sterke wens tot verbinding, ontschotten, meedenken en meedoen.
Kansrijke ideeën vanuit Johanna Paesens Moddergat – Onderlinge hulp; andere manier van dagbesteding Jantjezeepolder – Bewustwording en informatie over het geschikt maken van woningen voor de doelgroep senioren, en initiatieven voor groepswonen Oosternijkerk – Het realiseren van geschikte woningen voor senioren en mensen met een beperking Ee, Engwierum, Morra, Lioessens – Burenhulp nieuw leven inblazen. Nadenken over oplossingen om het drankgebruik onder jongeren aan te pakken Fugellan, Anjum – Burenhulpdienst opzetten en uitbreiden Ternaard – Jongeren en ouderen aan elkaar verbinden en versnippering tegengaan.
Belangrijkste thema’s • De inwoners - met name in de dorpen - willen best een stap zetten richting participerende samenleving • Mantelzorg wordt gegeven binnen de eigen kring !
• Zorgorganisaties, gemeenten en zorgverzekeraar stellen de eigen regie centraal • Patiënten herkennen dit niet
Kwadranten
Kwadranten
Kwadranten
Kwadranten
