Het Nederlands Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis. Dit was het nieuws. Populair jaarbericht 2010

Het Nederlands Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis

Dit was het nieuws Populair jaarbericht 2010

| 1

Het Nederlands Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis

Populair jaarbericht 2010

2

| NKI-AVL

Inhoud Het NKI-AVL: Center of Excellence Prijzen, bijzondere subsidies en benoemingen

3 6

Betrokken bij het NKI-AVL

22

In de media

25

Patientenzorg

31

Research

43

Promoties

45

Publicaties

48

Jezelf ontwikkelen

53

Deskundigheidsbevordering

60


Het NKI-AVL: Center of Excellence Onderzoek en behandeling van kanker samen onder één dak: daarin is het Nederlands Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis (NKI-AVL) uniek in Nederland. Het instituut, dat bestaat uit een wetenschappelijk onderzoeks laboratorium en een gespecialiseerde kliniek, heeft koningin Beatrix als beschermvrouwe. Het NKI-AVL is een Center of Excellence; een topinstituut dat zowel nationaal als internationaal wordt erkend en waar belangrijk onderzoek plaatsvindt. Patiënten krijgen de beste behandeling die momenteel beschikbaar is.

| 3

4

| NKI-AVL

De hoogste kwaliteit bieden in zorg, onderzoek en onderwijs, dat is wat het NKI-AVL als Center of Excellence nastreeft. Dagelijks zetten ruim 2.000 medewerkers zich hiervoor in. We werken samen met academische ziekenhuizen, universiteiten en wetenschappelijke onderzoeksinstituten in binnen- en buitenland.

De kerntaken van het NKI-AVL zijn: – Onderzoek; – Patiëntenzorg; – Onderwijs. Onderzoek Het wetenschappelijk onderzoek beweegt zich op een breed gebied dat fundamentele biologische vraagstellingen, translationeel en klinisch onderzoek, epidemiologie en psychosociaal onderzoek omvat. De ambitie is onderzoek verrichten op internationaal topniveau. Patiëntenzorg De patiëntenzorg van het NKI-AVL houdt in: patiëntenscreening, diagnostiek, behandeling, verpleging en verzorging van patiënten, gericht op het voorkomen en bestrijden van kanker. Hoge kwaliteit, het ontwikkelen van nieuwe behandelmethoden en het verbeteren van bestaande methoden staan daarbij voorop.


Onderwijs De onderwijstak wil de deskundigheid op het terrein van de kankerbestrijding – ook buiten het instituut – bevorderen door het overdragen van kennis en het opleiden van artsen, onderzoekers, verpleegkundigen en andere werkers in de oncologie.

| 5

6

| NKI-AVL

Prijzen, bijzondere subsidies en benoemingen Prijzen en bijzondere subsidies De inzet en deskundigheid van onze medewerkers bleef ook in 2010 niet onopgemerkt. We zijn trots op de prijzen, bijzondere subsidies en benoemingen die hun ten deel vielen. Enkele voorbeelden: Grote subsidie voor onderzoek naar de stamboom van immuuncellen De European Research Council (ERC) heeft een Advanced Investigators Grant van 2,5 miljoen euro toegekend aan Ton Schumacher. De ERC, sinds 2006 actief om grensverleggend onderzoek te stimuleren, is een Europese organisatie die jaarlijks grants toekent aan de grootste wetenschappelijke talenten in Europa. Het onderzoek van Schumacher richt zich op de


| 7

ontwikkeling van nieuwe technologieën waarmee individuele (immuun)cellen kunnen worden voorzien van genetische markers. Deze genetische markers stellen de onderzoeker in staat om te bepalen of celpopulaties, met bijvoorbeeld een verschillende functie of locatie, van dezelfde voorlopercellen afkomstig zijn. Tevens heeft NKI-AVL-onderzoeker Jacques Neefjes 2,3 miljoen euro gekregen. Dit wordt gebruikt om een volledig inzicht te krijgen over de regulatie van een centrale organisator in het afweer systeem; MHC klasse II. Deze moleculen bepalen de afweerreactie tegen infecties en kankercellen maar kunnen ook auto-immuun ziekten veroorzaken. Neefjes poogt stoffen te vinden om het afweersysteem te verbeteren bij kanker en infecties en te verzwakken bij auto-immuunziekten.

8

| NKI-AVL

Zes miljoen voor onderzoek naar innovatieve individuele aanpak radiotherapie Dankzij een subsidie van zes miljoen euro van de Europese Commissie in mei 2010 start het NKI-AVL in samenwerking met Europese partners met een nieuw project dat als doel heeft de radiotherapeutische behandeling van hoofdhals- en longkanker te verbeteren. De verwachting is dat een individuelere behandeling met waar mogelijk een hogere, maar beter gerichte stralingsdosis en een scherpe kwaliteitscontrole positieve resultaten zal laten zien. Initiatiefnemer van het project is Coen Rasch, radiotherapeutoncoloog bij het NKI-AVL. TOP-subsidie NWO naar Anastassis Perrakis en Wouter Moolenaar De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft in oktober 2010 een gebiedsoverschrijdende TOPsubsidie toegekend aan Anastassis Perrakis en Wouter Moolenaar, onderzoekers van het NKI-AVL. Zij ontvangen deze subsidie, die hen de gelegenheid en vrijheid moet bieden om “excellente, uitdagende en innovatieve onderzoekslijnen te versterken en/of uit te breiden” voor hun onderzoek aan autotaxin. Aan de subsidie is een bedrag van 745.000 euro verbonden. Drie NWO VIDI subsidies Ondanks dat het NWO in 2010 vanwege de beperkte middelen slechts 88 van de 556 vidi-aanvragen kon honoreren, het laagste percentage ooit, is het NKI-AVL erin geslaagd om in december drie van dergelijke beurzen in de wacht te slepen. Fijs van Leeuwen (diagnostische oncologie) ontving zijn beurs voor zijn onderzoek


naar het oplichten van tumorweefsel, opdat het eenvoudiger gedetecteerd kan worden. Deze identificatie is belangrijk bij het chirurgisch verwijderen van de tumor. Sven Rottenberg (moleculaire biologie) ontving de subsidie voor een project waarbij hij in muismodellen de resistentie tegen chemotherapie onderzoekt. Deze modellen lijken sterk op borstkanker bij de mens. De resistentie die Rottenberg onderzoekt is een grote handicap bij de bestrijding van borstkanker. Thijn Brummelkamp (biochemie) kreeg zijn beurs voor onderzoek naar hoe weefsels ‘weten’ wanneer ze moeten stoppen met groeien. Kennis over dit mechanisme kan mogelijk verklaren hoe tumoren hier juist aan kunnen ontsnappen. Nieuw onderzoekscentrum in het NKI-AVL hoopt werking borsttumoren in kaart te brengen Het NKI-AVL ontving in februari 2010 4,5 miljoen euro van het NWO voor het opzetten van een nieuw onderzoekscentrum, met als doel om de ingewikkelde regelmechanismen die betrokken zijn bij het ontstaan en gedrag van borstkanker te doorgronden en in kaart te brengen. Het Cancer Systems Biology Centre (CSBC) zal verschillende onderzoekslijnen samenbrengen om computermodellen te ontwikkelen die in de nabije toekomst gebruikt kunnen worden voor een betere diagnose en voorspelling welke behandeling het beste aan zal slaan. Onderzoekers Lodewyk Wessels, Roderick Beijers bergen, Jos Jonker en René Bernards bundelen de krachten: vanuit verschillende invalshoeken en expertises zal de link worden gelegd tussen fundamenteel onderzoek en concrete behandeling van patiënten in de klinische praktijk.

| 9

10

| NKI-AVL

KWO-prijs Floor van Leeuwen Net als de vorige jaren is eind 2010 opnieuw een van de drie KWO-prijzen naar een onderzoeker van het NKI-AVL gegaan. Epidemioloog Floor van Leeuwen ontving een subsidie van twee miljoen euro voor haar onderzoek naar de late (neven)effecten van een behandeling met chemo- en radiotherapie bij patiënten met Hodgkin-lymfoom. Kennis hiervan is van groot belang voor het ontwikkelen van nieuwe behandelingsstrategieën en het aanpassen van het huidige follow-upbeleid voor patiënten die weliswaar genezen zijn verklaard, maar desondanks een verhoogd risico houden. Gedrag van cellen beter zichtbaar Via een nieuwe ‘geautomatiseerde microscoopopstelling’ zullen onderzoekers van het NKI-AVL vanaf mei 2011 geneffecten op celgedrag en celdeling preciezer kunnen meten en vergelijken.


| 11

“Het gaat om een soort robot die gebruikt wordt voor het maken van plaatjes van cellen. Deze geautomatiseerde opstelling zorgt ervoor dat een hele serie van opnames kan worden gemaakt met maximale resolutie. Via deze zogenaamde ‘confocal live-cell imaging’ kunnen we de genfuncties in celdeling beter begrijpen. Dit begrip is nodig om de kankertherapieën te kunnen verbeteren”, aldus onderzoeker Rob Wolthuis. Deze toekomstige aanschaf wordt mogelijk gemaakt door een subsidie van 780.000 euro van NWO die in 2010 is toegekend. Algemeen Klinisch Laboratorium wint Wetenschapsprijs Klinische Chemie 2009 In april 2010 werd de Wetenschapsprijs Klinische Chemie 2009 uitgereikt. Winnaar was het Algemeen Klinisch Chemisch Laboratorium (AKL) van het NKI-AVL. De prijs werd in ontvangst genomen door Tiny Korse, eerste auteur van de winnende publicatie. Sinds 2006 wordt de wetenschapsprijs jaarlijks toegekend aan de afdeling met de hoogst gewaardeerde wetenschappelijke publicatie op het gebied van klinische chemie en laboratoriumgeneeskunde, gepubliceerd in het voorafgaande jaar. De prijs is ingesteld door de Nederlandse Vereniging voor Klinische Chemie (NVKC). Het is voor het eerst dat het NKI-AVL deze in dit vakgebied belangrijke prijs voor een publicatie in de wacht sleept. Het artikel, getiteld ‘Chromoganin-A and N-terminal pro-brain natriuretic peptide: an excellent pair of biomarkers for diagnostics in patients with neuroendocrine tumor’, werd gepubliceerd in de Journal of Clinical Oncology.

12

| NKI-AVL

Prestigieuze beurs voor onderzoek naar celdelingsprocessen Een nieuw samenwerkingsproject, opgezet door Rob Wolthuis van het NKI-AVL, ontving in maart 2010 een subsidie van ruim een miljoen dollar van het Human Frontiers Science Program (HFSP). Met dit geld zullen methoden worden ontwikkeld die de veranderingen in cellen tijdens het delingsproces in kaart brengen. Dat is nodig om te begrijpen hoe het besluitvormingsproces om wel of niet te delen is ontspoord in kankercellen. Innovatief, interdisciplinair en internationaal, dat zijn de drie i’s waar het toonaangevende HFSP streng op selecteert bij het uitkeren van de jaarlijkse program grants. Eén van deze zeer prestigieuze internationale beurzen van meer dan een miljoen dollar ging in 2010 naar een consortium van drie internationale topinstituten die elk veel ervaring hebben met het volgen van cellen met behulp van microscopie. Naast het NKI-AVL zijn dit het Broad Institute uit Boston (VS) en de University of Singapore.


Reuven Agami winnaar ESCI Award 2010 Reuven Agami was in 2010 de winnaar van de ESCI Award for Excellence in Basic/Translational Research. Deze prijs, waaraan 10.000 euro is verbonden, is bedoeld voor jonge onderzoekers tot 45 jaar, die uitmunten in fundamenteel of translationeel onderzoek. Aan het NKI-AVL is Agami sectieleider van de sectie Genregulatie. In de lofrede werd hij beschreven als “one of the world’s leading scientists in the field of cancer research and microRNA biology”. De uitreiking vond plaats in februari 2010 tijdens de jaarlijkse conferentie van de ESCI (de European Society for Clinical Investigation).

| 13

14

| NKI-AVL

NWO-subsidie voor electronenmicroscoop Mede op initiatief van Peter Peters van het NKI-AVL heeft het NWO in juni 2010 een subsidie van 6,1 miljoen euro toegekend aan een samenwerkingsverband van verschillende universiteiten waardoor verschillende life sciences onderzoekers de nieuwste en krachtigste elektronenmicroscoop van Nederland kunnen aanschaffen. Deze microscoop, die in Leiden komt te staan, kan van afstand bediend worden. Naast bijvoorbeeld afwijkingen van cellen bij hart- en vaatziekten en de interactie tussen geneesmiddelen en targeteiwitten, kunnen met behulp van deze zeer krachtige ‘nanoscoop’ ook moleculaire processen worden bestudeerd die kanker veroorzaken. Het NKI-AVL is een van de instituten, verenigd in het Netherlands Centre for Electron Nanoscopy (NeCEN), die er gebruik van gaan maken om de moleculaire bouwstenen van het leven te bestuderen. Inventor Award voor onderzoekers NKI-AVL en Sanquin Onderzoekers Huib Ovaa en Ton Schumacher van het NKI-AVL hebben in juni 2010 samen met Sanquin de Amsterdam Inventor Award gewonnen. De Award is dé prijs in de regio Amsterdam voor teams met de meest veelbelovende uitvinding. De onderzoekers hebben een technologie ontwikkeld om afweercellen die kleine eiwitfragmenten van virussen en kankercellen herkennen, in het bloed op te sporen. Via dit herkenningsmechanisme zijn deze afweercellen in staat om specifieke virussen te doden of sommige kankers te genezen. De gecombineerde kennis over eiwit fragmenten en afweercellen is de sleutel tot een snelle en effectieve ontwikkeling van nieuwe therapieën die de individuele


| 15

behandeling van kankerpatiënten kunnen verbeteren. De prijs is een initiatief van de Amsterdamse Innovatie Motor, Avantium en Economische Zaken van de Gemeente Amsterdam. Medicijnenprijs Jos Beijnen De tweejaarlijkse Dr. Saal van Zwanenberg Prijs voor genees middelenonderzoek is in oktober 2010 uitgereikt aan Jos Beijnen, hoofd apotheek bij het Slotervaartziekenhuis en het NKI-AVL en hoogleraar Analytische Geneesmiddelentoxicologie aan de Universiteit Utrecht. Beijnen kreeg de onderscheiding voor zijn rijke wetenschappelijke oeuvre en grote maatschappelijke inzet. Hij staat onder meer aan het hoofd van het Netherlands Laboratory of Anticancer Drug Formulation (NLADF), dat werkt aan de ontwikkeling van nieuwe medicijnen tegen kanker.

16

| NKI-AVL

Piet Borst geëerd voor strijd tegen kwakzalverij De Vereniging tegen de Kwakzalverij heeft in oktober 2010 de Gebroeders Bruinsma Erepenning toegekend aan Piet Borst. Deze prijs is bedoeld voor personen of instellingen die zich bijzonder verdienste lijk hebben gemaakt bij het bestrijden van kwakzalverij. Piet Borst is voormalig directeur van het NKI-AVL waaraan hij na zijn aftreden als directeur nog steeds als onderzoeker verbonden is. Hij is, behalve een gerenommeerd wetenschapper, een belangrijk opinion leader in de gezondheidszorg en popularisator van de medische wetenschap. Hij heeft talloze columns op zijn naam staan waarin hij in heldere taal uitlegt wat er mis is met alternatieve behandelwijzen. Hij is daarmee een actief en effectief bestrijder van kwakzalverij. Een miljoen euro voor Cancer Genomics Centre Het Cancer Genomics Centre (CGC) - een samenwerkingsverband waar het NKI-AVL deel van uitmaakt- was een van de twee


| 17

winnaars van de jaarlijkse Valorisation Award van het Netherlands Genomics Initiative (NGI). De prijs van een miljoen euro werd uitgereikt tijdens het Life Sciences Momentum dat in november 2010 plaatsvond. Het Cancer Genomics Centre stelt zich tot doel het genomics onderzoek naar kanker in Nederland te stimuleren om zo een beter begrip te krijgen van de processen die tot kanker leiden. Deze kennis vormt een goede basis waarop nieuwe detectie- en behandelmethoden kunnen worden ontwikkeld. Naast het NKI-AVL zijn ook het UMC Utrecht, het Hubrecht laboratorium in Utrecht en het ErasmusMC partners in het CGC. IQ Award toegekend aan chirurg Michel Wouters De IQ Award van het Universitair Medisch Centrum St Radboud, die in 2010 voor het eerst werd uitgereikt, is in september 2010 toegekend aan Michel Wouters, chirurg in het NKI-AVL. De prijs is bestemd voor het beste wetenschappelijk artikel over het verbeteren van de kwaliteit van de gezondheidszorg.

18

| NKI-AVL

EANM Eckert & Ziegler Abstract Award aan arts-onderzoeker Tjeerd Aukema Tjeerd Aukema won de EANM Eckert & Ziegler Abstract Award 2010. Hij kreeg de prijs in oktober 2010 uitgereikt tijdens het congres van de European Association of Nuclear Medicine (EANM) in Wenen. Jaarlijks worden er door deze organisatie twee Europese prijzen uitgereikt voor onderzoek op het terrein van Nucleaire Genees kunde. De EANM Eckert & Ziegler Abstract Award gaat naar de beste jonge onderzoeker. Vier BBMRI-NL-projectsubsidies naar NKI-AVL NKI-AVL-onderzoekers Marjanka Schmidt, Matti Rookus en Laura van ’t Veer hebben in juli 2010 vier van de 42 onderzoekssubsidies van het BBMRI-NL binnengehaald. Aan elk van deze subsidies is een bedrag van ten hoogste 50.000 euro verbonden. Met het geld zullen de onderzoekers zich voornamelijk bezighouden met het beschikbaar maken van de gegevens van borstkankerpatiënten voor onderzoek. BBMRI-NL is de Nederlandse tak van het Europese BBMRI (Bio banking and Biomolecular Resources Research Infrastructure). Dit samenwerkingsverband wil de infrastructuur aanleggen waardoor materialen uit biobanken beschikbaar komen voor veel meer onderzoekers. Op die manier kan sneller en beter onderzoek worden gedaan naar de oorzaken van ziekten, zoals borstkanker.


Celia Berkers wint Antoni van Leeuwenhoekprijs 2010 Onderzoekster Celia Berkers ontving de Antoni van Leeuwenhoek prijs 2010 vanwege haar onderzoek naar proteasoomactiviteit en verschillende chemische ‘tools’ om deze te bestuderen, waar ze in oktober 2010 cum laude op was gepromoveerd. Collega’s en groepsleiders omschrijven haar als de drijvende kracht achter talloze experimenten, die zij vaak onafhankelijk wist uit te voeren. Daarbij was zij niet bang om zich op allerlei terreinen te begeven, van biochemie tot immunologie. De Antoni van Leeuwenhoekprijs wordt jaarlijks toegekend aan een veelbelovende onderzoeker in het NKI-AVL en bestaat uit een bedrag van 6.500 euro, te besteden aan studie of onderzoek. Het bedrag wordt beschikbaar gesteld door Roche Diagnostics Nederland BV.

| 19

20

| NKI-AVL

Benoemingen Professor Marcel Verheij voorzitter NVRO In november 2010 is Marcel Verheij, radiotherapeut en clusterhoofd Radiotherapie in het NKI-AVL, benoemd tot voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Radiotherapie en Oncologie (NVRO). De NVRO treedt op als belangenbehartiger voor de verschillende beroepsgroepen, participeert in diverse landelijke multidisciplinaire werkgroepen en stimuleert wetenschappelijk onderzoek. Benoeming professor Theo Ruers Theo Ruers, chirurg en medisch clusterhoofd HOD in het NKI-AVL, is op 1 april 2010 benoemd tot hoogleraar Oncologie aan de faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Universiteit Twente. Deze leerstoel focust zich op nieuwe biomedische technieken voor de beeldvorming, diagnose en behandeling van kanker.


Bas van Steensel bijzonder hoogleraar De Erasmus Universiteit Rotterdam heeft Bas van Steensel, groepsleider bij de sectie Genregulatie, op 14 december 2010 benoemd tot bijzonder hoogleraar. Van Steensel wordt in Rotterdam bijzonder hoogleraar Chromosoombiologie aan het Erasmus Medisch Centrum. Longarts Paul Baas professor De Universiteit van Amsterdam heeft in december 2010 longarts Paul Baas benoemd tot hoogleraar Pulmonale Oncologie aan het Academisch Medisch Centrum te Amsterdam. De pulmonale oncologie behelst het gebied van de longen.

| 21

22

| NKI-AVL

Betrokken bij het NKI-AVL Jaarlijks bezoeken duizenden mensen het NKI-AVL als patiënt, als bezoeker of in een andere hoedanigheid. De betrokkenheid bij ons instituut is groot. Veel mensen willen die betrokkenheid tonen. Ze organiseren een inzamelingsactie, worden vaste donateur, of nemen het instituut op in hun testament. We noemen hier enkele voorbeelden.

Pixels tegen Darmkanker In september 2010 overhandigde initiatiefnemer van de stichting Pixels tegen Darmkanker, Marthen Bakker, een eerste cheque van 5.000 euro aan chirurg Victor Verwaal voor zijn onderzoek ‘Colorectaal carcinoom en gen-expressie’.


| 23

Movember Campagne 2010 November stond voor het tweede jaar in het teken van de Movember Campagne. Mannen hebben hun snor laten staan, lieten deze sponsoren en haalden hiermee geld op voor het NKI-AVL Fonds. In totaal is in 2010 een bedrag opgehaald van 116.000 euro voor prostaatkanker onderzoek.

Schenking ten behoeve van de Glazen Zaal Uit handen van de heer en mevrouw Hertz mocht het NKI-AVL een bedrag van 7.500 euro ontvangen voor de renovatie van de Glazen Zaal. Deze gift kwam voort uit de inzameling die is gehouden ter ere van de zestigste verjaardag van mevrouw Hertz.

24

| NKI-AVL

Gift uit Verenigde Staten AON Foundation Chicago heeft een bedrag van 10.000 USD geschonken voor kankeronderzoek in het NKI-AVL. Deze gift is tot stand gekomen dankzij de heer P.J. Kalff.

Vrienden en donateurs Het NKI-AVL is grote dank verschuldigd aan al diegene het kankeronderzoek steunen met hun giften en door middel van het lidmaatschap van onze vriendenstichting. In 2010 steunden 2628 donateurs ons instituut.

Vrijwilligers Een bijzondere plaats in de organisatie hebben de vrijwilligers. Zij zijn van onschatbare waarde voor onze organisatie. Zij helpen


| 25

patiënten, familie en vrienden tijdens een bezoek aan ons ziekenhuis door een luisterend oor te bieden, dat extra beetje aandacht en door extra faciliteiten te creëren.

In de media De afdeling PR&Voorlichting krijgt steeds meer verzoeken van de media om mee te werken aan tv- en radio-uitzendingen en artikelen in tijdschriften en dagbladen. Soms op initiatief van media zelf, een andere keer op ons initiatief. Enkele voorbeelden:

NKI-AVL in vier afleveringen Het Academisch Ziekenhuis De serie van Teleac waar nieuwe en niet alledaagse behandelingen worden toegelicht, trok in 2010 wekelijks bijna een miljoen kijkers. Het NKI-AVL heeft aan vier afleveringen mee mogen werken. Aan de orde kwamen een patiënte waarbij de borst moest worden geamputeerd en tijdens dezelfde operatie werd gereconstrueerd, de afdeling Gelaatsprothetiek waarbij een patiënt een nieuwe neusprothese kreeg aangemeten en een behandeling met Photo Dynamische Therapie. Met deze laatste behandeling werd toegelicht hoe een tumor in het gezicht kon worden verwijderd door middel van straling in combinatie met speciale vloeistof die de patiënt een paar dagen daarvoor toegediend kreeg. Met de betrekkelijk nieuwe behandeling voor onder meer uitzaaiingen in de lever, de zogenaamde RFA-behandeling, was het NKI-AVL te zien in de tweede serie van het Academisch Ziekenhuis.

26

| NKI-AVL

EenVandaag over directe reconstructie bij operatie borstkanker In oktober 2010 heeft EenVandaag aandacht besteed aan de mogelijkheid van directe reconstructie bij borstkanker. Na een toelichting van chirurg Jos van der Hage lichtte plastisch chirurg Marieke van den Berg toe dat patiënten vooral moeten kiezen voor ziekenhuizen waar een mammateam aanwezig is.

NKI-AVL in Avro’s Kunstuur Avro’s Kunstuur stond stil bij de betekenis van kunst in zieken huizen. In de centrale hal van het NKI-AVL hangt een opvallend kunstwerk van Maria Roosen waarvan de betekenis werd toegelicht in dit programma door Hans Schoo, voorzitter van de kunst commissie van het NKI-AVL.

Wetenschapsprogramma Labyrint over kanker Op 12 oktober 2010 is er in het wetenschappelijke VPROprogramma Labyrint een uitzending over het thema ‘Kanker: onnodig lijden’. Het NKI-AVL kwam uitgebreid aan het woord; als deskundigen spraken onder meer onderzoeker René Bernards over personalized medicine, internisten Gabe Sonke over retrospectief onderzoek en Sabine Linn over de tamoxifentest voor vrouwen met borstkanker. Met behulp van deze test kan worden gekeken hoe groot de kans is dat een nabehandeling met tamoxifen zal aanslaan of dat er beter voor een alternatief gekozen kan worden. Dat de uitzending goed bekeken werd, bleek ook uit de vele


| 27

reacties in de speciale twittersessie direct na afloop van het programma, waarbij Gabe Sonke en Sabine Linn vragen van kijkers via twitter beantwoordden.

Sta op tegen kanker Op 10 november 2010 werd het programma ‘Sta op tegen kanker’ uitgezonden. Aan dit programma van KWF Kankerbestrijding werkten chirurg Victor Verwaal en onderzoeker René Bernards mee. Victor Verwaal lichtte toe welke vooruitgang in overlevingskansen de HIPEC-behandeling voor patiënten kan betekenen. René Bernards legde uit dat door personalized medicine het straks mogelijk is om de behandeling precies af te stemmen op de betreffende patiënt.

Fruitvlieg in oktober In oktober 2010 was er veel aandacht voor het onderzoek van de groep van Bas van Steensel. Hun publicatie in Cell (zie Publicaties) over de verpakking van het genoom van de fruitvlieg haalde onder meer de Telegraaf, verschillende radioprogramma’s en maar liefst tweemaal de wetenschapsbijlage van het NRC-Handelsblad.

Zelftest darmkanker BNR Radio schonk in november 2010 in het programma BNR Gezond aandacht aan de zelftest darmkanker. Aan het woord was maag-lever-darm arts Annemieke Cats uit het NKI-AVL.

28

| NKI-AVL

Media aandacht borstkankermaand Voorafgaand aan en in de maand oktober werd het NKI-AVL veelvuldig benaderd over het thema borstkanker. In het tijdschrift Viva verscheen een artikel met als titel ‘Borstkanker: wat verlaagt je risico nou echt?’. Aan het woord was onder andere chirurg Jos van der Hage van het NKI-AVL. Chirurg Marie-Jeanne Vrancken Peeters schoof aan bij Koffietijd en sprak over feiten en fabels bij borstkanker en over zelfonderzoek bij vrouwen. In dagblad Trouw was radiotherapeut Paula Elkhuizen aan het woord over nieuwe ontwikkelingen in de radiotherapie. Hierover werd zij ook geïnterviewd op Radio 5, Wekker Wakker! Radio 5, Eva Radio, gaf het woord aan chirurg Hester Oldenburg over erfelijkheid en borstkanker.


Plus Magazine In het decembernummer van Plus! verscheen een artikel over de PDT-i behandeling. Keel-neus-oor arts Bing Tan en een van zijn patiënten gaven uitleg.

Zaadbalkanker Het actualiteitenprogramma van RTL4 -Editie.NL- besteedde in december 2010 aandacht aan zaadbalkanker. Cijfers laten zien dat deze vorm van kanker de laatste jaren vaker voorkomt. Internist Sjoerd Rodenhuis gaf een toelichting.

| 29

Patiëntenzorg

32

| NKI-AVL

Patiëntenzorg Het NKI-AVL wil zich verder profileren als integraal kankercentrum waar hoogstaande patiëntenzorg wordt geleverd. De momenteel als speerpunten aangemerkte activiteiten – zoals melanoom chirurgie, hoofd-halschirurgie, HIPEC, image guided radiotherapy en de behandeling van mamma- en blaascarcinoom – worden uitgebreid met nieuwe behandelmogelijkheden voor longen prostaatcarcinoom. Daarnaast zet het NKI-AVL zich in om resultaten uit de translationele en fundamentele research zo snel mogelijk uit te testen in een klinische setting. Het zal daarbij steeds meer gaan om combinaties van behandelingen, veelal in multidisciplinaire specialistenteams.

Patiëntenzorg in cijfers erkende bedden waarvan dagbehandelingsbedden

2009

2010

180

180

30

30

operatiekamers

6

6

bestralingstoestellen

9

10

spreekuurkamers polikliniek polikliniekbezoeken second opinions operatieve verrichtingen klinisch en poliklinisch opnamen

41

41

27.365

28.544

2386

2065

29.552

30.441

6.189

6.619

dagverpleging inclusief cytostatica

18.404

18.349

verpleegdagen

39.506

41.897

6,2

6,3

4.858

4.920

329

250

gemiddelde verpleegduur bestralingssessies brachytherapie


NKOC Begin 2010 heeft het Nationaal Kinderoncologisch Centrum (NKOC) – een initiatief van Stichting Kinderoncologie Nederland (SKION), Vereniging Ouders, Kinderen en Kanker (VOKK) en Odas – de wens uitgesproken een nieuw ziekenhuis vorm te geven voor kinderen met kanker en heeft daarvoor een tender uitgeschreven. Instellingen die geïnteresseerd waren het centrum te worden waar het NKOC naast komt te staan, konden een bod uitbrengen. Het is verheugend dat de keuze op het NKI-AVL is gevallen. Het tweede deel van 2010 heeft in het teken gestaan van het treffen van voorbereidingen op de komst van het NKOC op het NKI-AVL terrein.

Huid- en Melanoom Centrum In 2010 heeft het NKI-AVL het initiatief genomen een Huid- en Melanoom Centrum op te richten. In dit centrum kunnen patiënten met een verdenking op huidkanker sneller gediagnosticeerd en behandeld worden dankzij een goed op elkaar ingespeeld team van specialisten. Huidtumoren vormen een toenemend medisch en maatschappelijk probleem in de westerse wereld. Naar schatting worden alleen al in Nederland jaarlijks minstens 50.000 nieuwe huidtumoren gevonden en dit getal neemt elk jaar toe. Het grootste deel van deze huidkankers kan snel en eenvoudig behandeld worden, maar vaak krijgen patiënten in de loop der tijd nieuwe huidkankers, waardoor ze in feite chronisch patiënt blijven. Door de oprichting van het Huid- en Melanoom Centrum wordt het mogelijk om de groeiende stroom patiënten beter en sneller te behandelen.

| 33

34

| NKI-AVL

Bestralingsruimte met Ambient Experience In augustus 2010 werd de eerste bestralingsruimte ter wereld geopend die is ingericht met een zogenaamde Ambient Experience. Ambient Experience maakt op creatieve wijze gebruik van omgevingsverlichting en dynamische projectie. De patiënt kiest zelf voor een passend thema dat gekoppeld is aan een bepaalde kleurstelling, wandprojectie en eventueel bijpassende muziek, met als doel zo ontspannen mogelijk de bestralingsbehandeling te ondergaan.

Satellietvestiging radiotherapie Vanwege een landelijke groei van drie tot vijf procent van het aantal radiotherapiebehandelingen per jaar door onder andere vergrijzing en de toename van de incidentie, ziet het NKI-AVL zich genoodzaakt het radiotherapiecentrum uit te breiden. Om die


| 35

reden heeft het NKI-AVL met zowel het Spaarne Ziekenhuis in Hoofddorp als de Tergooi ziekenhuizen in Hilversum de intentie uitgesproken tot het realiseren van een satellietvestiging van de afdeling radiotherapie van het NKI-AVL op het terrein van het Spaarne Ziekenhuis en de Tergooi Ziekenhuizen. Het doel is te komen tot het bieden van optimale radiotherapeuti sche zorg op een voor patiënten bereikbare locatie, met state-ofthe-art apparatuur in een patiëntvriendelijk gebouw, qua logistiek geïntegreerd in beide ziekenhuizen. Naar verwachting zal de eerste patiënt medio 2012 in Hoofddorp worden bestraald. Het openen van een locatie in Hilversum heeft vertraging opgelopen vanwege het feit dat Tergooiziekenhuizen besloot om hun bouwplannen in heroverweging te nemen. NKI-AVL is bereid om als de plannen definitief zijn opnieuw te kijken naar de mogelijkheden voor het openen van een satellietvestiging bij Tergooiziekenhuizen.

36

| NKI-AVL

Patiëntenorganisaties geven NKI-AVL groen vinkje Het NKI-AVL voldoet aan de voorwaarden, die de patiënten organisaties stellen aan de zorg rondom bloed-, lymfklier- en darmkanker. Het NKI-AVL komt daarom in aanmerking voor ’het groene vinkje’. Dit vinkje is bedoeld om patiënten per ziekenhuis inzicht te geven in de kwaliteit van de oncologische zorg.

NKI-AVL krijgt roze lintje van BorstkankerVereniging Nederland Het NKI-AVL heeft van de BorstkankerVereniging Nederland (BVN) een roze lintje ontvangen op de online Monitor Borstkankerzorg die de borstkankervereniging heeft ontwikkeld. Het ziekenhuis voldoet hiermee aan de criteria die de BVN heeft gesteld aan goede zorg voor borstkankerpatiënten.

TopZorg-predikaat Menzis Sinds 1 oktober 2008 heeft NKI-AVL het Menzis TopZorg-predikaat voor borstkanker. Om voor dit predikaat in aanmerking te komen moet een instelling voldoen aan hoge eisen met betrekking tot de kwaliteit van de behandeling. De kwaliteitseisen voor de Menzis Topzorg behandelingen bij borstkanker zijn gemaakt in nauw overleg met de BorstkankerVereniging Nederland (BVN), de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) en de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF).


| 37

Het TopZorg-predikaat is in 2010 verlengd, omdat NKI-AVL wederom voldoet aan de gestelde TopZorg eisen.

NKI-AVL opent nieuwe polikliniek Om uitbreiding mogelijk te maken, opende het NKI-AVL in januari 2010 een polikliniek op het voorterrein. In deze tijdelijke polikliniek is onder andere de mammapoli gevestigd. Hierdoor ontstaat er ruimte op de polikliniek in het hoofdgebouw en kunnen er meer patiënten worden behandeld. Het gebouw zal voor een periode van drie jaar op het voorterrein van het NKI-AVL staan.

Vulva spreekuur Vanaf september 2010 start de van Leeuwenhoek Kliniek - een dochteronderneming van het NKI-AVL- een gynaecologisch spreekuur voor vrouwen met langdurige of onbegrepen vulvovaginale klachten. In Nederland bestaan slechts weinig centra waar deze speciale spreekuren gehouden worden. Door de samenwerking tussen gynaecoloog en dermatoloog kunnen vrouwen nu snel en goed geholpen worden. Het spreekuur vindt plaats op de dinsdagavonden.

38

| NKI-AVL

ACaRe2Move In november 2010 is het ACaRe2Move project gestart. Dit is een door KWF Kankerbestrijding gesubsidieerd project dat betaald wordt uit gelden van de jaarlijkse Alpe d’HuZes fietsactie. Het project bestaat uit vijf deelprojecten: 1) terugkeer naar werk, 2) implementatie van de landelijke richtlijn oncologische revalidatie, 3) telemonitoring/telerevalidatie van oncologische patiënten, 4) patiënt empowerment door middel van ICT ondersteuning en 5) een kosteneffectiviteitsanalyse. Project vier wordt uitgevoerd door het NKI-AVL en ook de coördinatie van het gehele project wordt door het NKI-AVL verzorgd. Het doel van project vier is om een interactieve webportal in de lucht te hebben voor (in ieder geval) borst en longkankerpatiënten.


| 39

Vergoeding Mammaprint door Achmea Zilveren Kruis en CZ Zorgverzekeringen De Mammaprint is een test die is gebaseerd op de zogenaamde DNA microarraytechnologie, een vinding die onderzoekers van het NKI-AVL in Nederland als eerste in de praktijk wisten te brengen. Hiermee wordt het risico van uitzaaiingen in een vroegtijdig stadium van borstkanker nauwkeuriger bepaald dan met conventionele methoden mogelijk is. Doordat de test een beter onderscheid maakt in hoog- en laagrisico patiënten kan het aantal borstkankerpatiënten dat met chemotherapie behandeld wordt, verminderen. Deze test werd alleen in onderzoeksverband voorgeschreven. Omdat veel artsen inmiddels zijn overtuigd van de effectiviteit van de test, is het NKI-AVL blij dat zorgverzekeraar Achmea Zilveren Kruis in mei 2010 heeft besloten de Mammaprint te vergoeden. Ook CZ Zorgverzekeringen vergoedt inmiddels de Mammaprint.

Eerste HIPEC in VUmc onder leiding van NKI-AVL In oktober 2010 is in het VUmc een eerste HIPEC-operatie uitgevoerd. Dit gebeurde onder leiding van chirurg Victor Verwaal van het NKI-AVL, die de eerste vijf operaties nog zelf mee opereerde. De HIPEC wordt uitgevoerd bij patiënten met darmkanker en uitzaaiingen in het buikvlies.

40

| NKI-AVL

Polikliniek werk en borstkanker ook voor niet NKI-AVL-patiënten In maart 2009 is de polikliniek Werk en Borstkanker van start gegaan. Hier kunnen patiënten met borstkanker advies inwinnen bij een onafhankelijk bedrijfsarts consulent die is gespecialiseerd in werkhervatting bij de ziekte (borst)kanker. De polikliniek is vanaf november 2010 tot november 2011 opengesteld voor borstkankerpatiënten van buiten het NKI-AVL.

Veiligheid Het onderwerp veiligheid heeft grote aandacht. Niet alleen vanwege het Veiligheidsmanagementsysteem (VMS) en de tien medische thema’s, maar ook vanwege het toenemende belang van informatiebeveiliging en Security Awareness. Het NKI-AVL pakt deze onderwerpen zoveel mogelijk in samenhang met elkaar aan. In het NKI-AVL is al sinds 2007 een systeem van decentrale incidentmeldingen en –analyses in werking. In 2010 waren er twaalf zogeheten VIM commissies (Veilig Incident Melden) actief. In februari is een algemene bijeenkomst georganiseerd voor de verschillende VIM commissies. Tijdens deze bijeenkomst is geconstateerd dat er meer uniformiteit gebracht kon worden in de aanpak van de analyses van en rapportages over de incident meldingen. Een klankbordgroep, bestaande uit een aantal commissieleden, is opgezet om over deze uniforme manier van werken na te denken. In de algemene bijeenkomst van 2011 zijn deze resultaten gepresenteerd.


| 41

NKI-AVL genomineerd voor de Nationale Patiëntveiligheid Award Deze award is in het leven geroepen om meer aandacht te vragen voor patiëntveiligheid en werd op 25 november 2010 uitgereikt aan het meest aansprekende project dat de patiëntveiligheid heeft verbeterd. Het NKI-AVL dong mee naar deze award met een succesvol project dat de veiligheid van de bestralingsbehandelingen aanzienlijk heeft verbeterd. De jury schrijft in haar rapport “dit een lovenswaardige systematiek te vinden en een voorbeeld is dat door andere ziekenhuizen zo kan worden overgenomen. Er kon via het internet worden gestemd op de verschillende initiatieven. Het Academisch Centrum Maastricht heeft deze stemming gewonnen.

Research

44

| NKI-AVL

Research In het NKI-AVL werken onderzoekers van wereldfaam. Veel aandacht gaat uit naar fundamenteel onderzoek, daarnaast worden er uitstekende resultaten geboekt in klinisch, translationeel, epidemiologisch en psychosociaal onderzoek. Onze onderzoekers publiceerden hierover in internationaal hoog aangeschreven vaktijdschriften, ze ontvingen uitnodigingen om te spreken op belangrijke internationale congressen en kregen subsidies en prestigieuze prijzen toegekend. Het NKI-AVL heeft 31 professoren in dienst die een leerstoel hebben bij een van de Nederlandse universiteiten. Het wetenschappelijk onderzoek vindt plaats in de laboratoria en de kliniek. In de laboratoria werken 49 wetenschappers met elk een eigen onderzoeksgroep. Zij onderzoeken wat kanker is, hoe tumorcellen werken en hoe ze met behulp van deze kennis mogelijk tot nieuwe behandelmethoden kunnen komen (zogenaamd fundamenteel en translationeel onderzoek). Daarnaast besteedt een groot aantal van de medisch specialisten een deel van zijn/haar tijd aan wetenschappelijk onderzoek. Dat doen zij zowel in de kliniek (bijvoorbeeld via een klinische trial om nieuwe medicijnen te testen of nieuwe behandelmethoden te ontwikkelen) als in het laboratorium.


| 45

Promoties In het NKI-AVL promoveerden in 2010 27 onderzoekers. Enkele voorbeelden:

NKI-AVL voert grote internationale studie uit naar chemoradiotherapie bij maagkanker Edwin Jansen, radiotherapeut in het NKI-AVL, heeft onderzoek gedaan naar een aantal nieuwe vormen van behandeling bij maagkankerpatiënten. Het doel hierbij was het optimaliseren van de chemoradiotherapie door middel van beter gerichte bestraling en meer intensieve interactie tussen de celdodende middelen en bestraling. De voorlopige uitslagen zijn zo hoopgevend dat inmiddels een grootschalig vervolgonderzoek is gestart. In april 2010 promoveerde Jansen op zijn onderzoek bij het Amsterdamse VUmc.

46

| NKI-AVL

Mogelijk verband tussen leefstijl en erfelijke borstkanker Vrouwen die belast zijn met de erfelijke genetische afwijking in het BRCA1 of BRCA2 gen, kunnen hun verhoogde risico op het krijgen van borstkanker mogelijk terugbrengen door hun leefstijl aan te passen. Deze voorlopige conclusie kan getrokken worden uit het proefschrift van Anouk Pijpe, onderzoeker bij het NKI-AVL die hier in juli 2010 op is gepromoveerd bij de Vrije Universiteit.

Proteasoomactiviteit en chemische ‘tools’ In oktober 2010 promoveerde Celia Berkers cum laude aan de Universiteit Leiden op een onderzoek naar de werking van het proteasoom. Het proteasoom is een eiwitcomplex dat verantwoordelijk is voor de afbraak van eiwitten en breekt onder meer eiwitten af die een sleutelrol spelen bij heel veel processen in de cel. Op deze manier zorgt het proteasoom voor de juiste


balans en worden de verschillende processen in de cel op de juiste wijze gereguleerd. Omdat tumoren gevoeliger zijn voor de verstoring van deze processen dan gezonde cellen, worden proteasoomremmers vaak gebruikt als antikankermedicijn. De uitdaging is om vooraf te kunnen voorspellen welke varianten hiervan voor welke patiënt geschikt zouden zijn. Hiervoor ontwikkelde Berkers verschillende chemische ‘tools’, waarvan er eentje mogelijk maakt dat patiënten in een klinische trial gevolgd worden. Haar onderzoek is zo een goed voorbeeld van hoe fundamenteel onderzoek kan bijdragen aan een betere behandeling.

Opsporen tweede longcarcinomen In december 2010 is Tom Geurts gepromoveerd aan de Universiteit van Amsterdam. In zijn proefschrift beschrijft Geurts zijn onderzoek naar verschillende manieren om tweede longcarcinomen op te sporen, met name bij patiënten die eerder een plaveiselcel carcinoom in het hoofd-halsgebied (HNSCC) hebben overleefd. Zij hebben namelijk een hoog risico op het ontwikkelen van een tweede primair longcarcinoom of longmetastase.

| 47

48

| NKI-AVL

Publicaties In 2010 hebben onderzoekers weer vaak in vooraanstaande wetenschappelijke tijdschriften gepubliceerd. Enkele voorbeelden:

Uitbehandelde patiënten met tumor in mond en keel hebben baat bij PDT-behandeling Patiënten met een tumor in de mond- en/of keelholte waarvoor geen behandeling meer mogelijk is, blijken baat te hebben bij een behandeling door middel van Photo Dynamische Therapie (PDT). Dit hebben onderzoekers van het NKI-AVL onder leiding van keel-mond-neus arts Bing Tan geconstateerd in een artikel dat in april 2010 is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Head and Neck. Uit het onderzoek blijkt dat 54 procent van de uitbehandelde patiënten met een tumor in de mond- keelholte goed reageert op de PDT-behandeling. De levensverwachting van


| 49

deze patiëntengroep neemt na een PDT-behandeling aanzienlijk toe: bijna drie jaar, terwijl de levensverwachting van deze patiënten zonder PDT beperkt is. Deze internationale studie onder leiding van het NKI-AVL bevestigt hiermee de uitkomst van een eerder gepubliceerd onderzoek.

Prostaatkankerstudie NKI-AVL in top 10 Een artikel over een gerandomiseerde studie naar prostaatkanker, uitgevoerd in het NKI-AVL, stond in september 2010 op de negende plaats van de meest geciteerde artikelen uit het IJROBP van de afgelopen vijf jaar. IJROPB, de International Journal of Radiation Oncology, Biology, Physics, geldt als een van de toonaangevende tijdschriften op het gebied van radiotherapie. Eerste auteurs zijn Stephanie Peeters, inmiddels werkzaam in Leuven, en Wilma Heemsbergen, epidemioloog bij Radiotherapie. Volgens haar is de populariteit te danken aan enerzijds de actualiteit van het onderwerp (toxiciteit bij hogere dosis), en anderzijds aan de gedetailleerde beschrijvingen. Zelden worden klachten zo gespecificeerd als in dit onderzoek. Ook de conclusies van de studie zijn belangrijk: wanneer je de stralingsdosis verhoogt van 68 naar 78 Gy, dan is de toxiciteit wel iets hoger, maar zijn de verschillen over het geheel genomen acceptabel.

50

| NKI-AVL

Mogelijk nieuwe therapie ontdekt tegen gevaarlijke vorm van kinderkanker Een groep Amsterdamse en Amerikaanse onderzoekers onder leiding van onderzoeker René Bernards denkt een antwoord te hebben gevonden op de vraag waarom één van de bestaande behandelmethoden tegen neuroblastoma, een vaak voorkomende en soms levensgevaarlijke vorm van kanker bij zeer jonge kinderen, niet altijd even goed werkt. Een combinatietherapie, zo vermoeden zij, moet de oplossing brengen. In juli 2010 publiceerden de onderzoekers hun bevindingen in Cell. Met behulp van RNA-interferentie, een moderne techniek om genen te identificeren door bepaalde genen uit te schakelen, slaagde de onderzoeksgroep van René Bernards erin om na te gaan hoe een neuroblastomacel resistent kan worden tegen vitamine A zuur. Zij vonden dat als het tumorsuppressorgen NF1 wordt geïnactiveerd, de cellen niet langer op het vitamine A-zuur reageren.


| 51

NKI-AVL brengt verpakking genoom fruitvlieg in kaart Een onderzoeksgroep van het NKI-AVL onder leiding van Bas van Steensel in samenwerking met bioinformaticadeskundigen van Columbia University in New York, is er als eerste ter wereld in geslaagd om in kaart te brengen hoe alle erfelijke informatie van één organisme, in dit geval de fruitvlieg, verpakt zit. Daarbij ontdekten zij en passant een nieuw soort verpakkingsmateriaal, dat maar liefst 48 procent van het genoom bevat. Hun bevindingen stonden half oktober 2010 in het toonaangevende wetenschappe lijke tijdschrift Cell.

Wilt u meer weten over het wetenschappelijk onderzoek in 2010? Kijk voor een gedetailleerde beschrijving in het Scientific Annual Report (op www.nki.nl).

Jezelf ontwikkelen in een lerende organisatie

54

| NKI-AVL

Jezelf ontwikkelen in een lerende organisatie Het NKI-AVL biedt medewerkers een werkomgeving waarin eigen verantwoordelijkheid, professionele ontwikkeling en goede arbeidsvoorwaarden en –omstandigheden de uitgangspunten zijn. Zowel onze medewerkers in zorg en onderzoek als de mede werkers in de ondersteunende functies krijgen bij ons de ruimte om zich te ontwikkelen. Daarnaast zorgen we samen voor een goede werksfeer, waarin het plezierig werken is. In een sterk gespecialiseerd werkveld als het onze gaan de ontwikkelingen snel. Daarom is het voor ons essentieel om kennis en vaardigheden te blijven ontwikkelen en uit te dragen, zowel intern als extern. Dankzij onze deskundige medewerkers, die zich


| 55

met betrokkenheid en flexibiliteit inzetten in hun vakgebied, kan het NKI-AVL haar rol als Center of Excellence waarmaken.

HR-beleid Het HR-beleid is gebaseerd op de sociale missie van de organisatie: Voor een succesvolle strijd tegen kanker is het NKI-AVL aangewezen op gemotiveerde, flexibele medewerkers met een grote inzet. Het instituut wil en kan die medewerkers een werkomgeving bieden, waarin eigen verantwoordelijkheid, professionele ontwikkeling en zorg voor goede arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden samen met een goede werksfeer vanzelfsprekend zijn.

Personeelsbezetting Eind 2010 waren er 2116 medewerkers (1759 fte) in dienst van het NKI-AVL. In vergelijking met 2009 betekent dit een groei van bijna drie procent. De toename is niet evenredig verdeeld over de verschillende clusters. Evenals in 2009 was de toename in aantallen medewerkers bij de Radiotherapie het grootst. Het aantal moeilijk vervulbare vacatures is wat gedaald en gemiddeld hebben de vacatures minder lang opengestaan. Van de 2116 medewerkers die eind 2010 in dienst waren, was 68,8 procent vrouw en 31,2 procent man. Ten opzichte van 2009 is de verdeling nagenoeg gelijk gebleven. Het aantal mannen is met vijf personen afgenomen en het aantal vrouwen is met 55 personen toegenomen. De meeste vrouwen werkten in de kliniek.

56

| NKI-AVL

De leeftijdsopbouw van de totale organisatie laat zien dat 50,2 procent (2009: 51,3 procent) van de medewerkers 40 jaar of ouder is. De helft van deze groep is 50 jaar en ouder. Het aantal mede werkers jonger dan 40 jaar schommelt. Van de medewerkers bij Research is bijna 70 procent jonger dan 40. Dit valt te verklaren uit het feit dat binnen de Research veel promovendi aan hun promotieonderzoeken werken. Door het specialistische karakter van de patiëntenzorg binnen het NKI-AVL werken er relatief weinig verpleegkundigen jonger dan 30 jaar. Om als verpleegkundige te kunnen werken is een specialistische vervolgopleiding verplicht. Bij de clusters Diagnostiek en Radiotherapie wordt veel gewerkt met duale leertrajecten voor bijvoorbeeld laboranten, dit verklaart waarom er binnen genoemde clusters meer medewerkers tussen de 20 en 30 jaar zijn dan binnen andere clusters.


Aantrekken van medewerkers Door middel van deelname aan carrièrebeurzen en congressen is geprobeerd meer medewerkers te interesseren voor een functie binnen het NKI-AVL. Alle bezoekers van de NKI-AVL stands op de carrièrebeurzen zijn geregistreerd en ontvangen periodiek informatie over het NKI-AVL. Dit heeft geleid tot een klein aantal aanstellingen en draagt bij aan een doorlopende zichtbaarheid op de arbeidsmarkt. Door het aanbieden van stageplaatsen en het traineeschap is ook in 2010 weer voorzien in een deel van de personeelsbehoefte. Het traineetraject is een traject waarbij net gediplomeerde verpleegkundigen de kans krijgen om twee jaar ervaring op te doen. Binnen de oncologische setting van het NKI-AVL ontwikkelen zij zich als jong gediplomeerde in hun professie. Tijdens of na dit traject kunnen zij behouden blijven voor de organisatie door in te stromen in de vervolgopleiding oncologieverpleegkunde.

| 57

58

| NKI-AVL

In 2010 hebben 19 trainees een leertraject doorlopen. Binnen de research zijn er voortdurend studenten en stagiaires aanwezig die hun opleiding deels in het NKI-AVL volgen.

Informatiebeveiliging In oktober 2010 gaf de Raad van Bestuur opdracht tot het project informatiebeveiliging. Informatiebeveiliging - het aantoonbaar veilig omgaan met ziekenhuisinformatiesystemen en met name patiënt gegevens, is vanzelfsprekend nodig maar ook een eis van de Inspectie van de Gezondheidszorg. Met de toenemende hoeveelheid (digitale) informatie wordt het urgenter hier zorgvuldig mee om te gaan en goede afspraken over te maken. Het project bestaat uit een aantal onderwerpen waaronder wachtwoordbeveiliging en autorisaties binnen (digitale) systemen, maar ook een actieve campagne gericht op het creëren van bewustwording van alle


medewerkers, wat informatiebeveiliging inhoudt en hoe we daar met z’n allen mee om zouden moeten gaan.

Bouwactiviteiten In 2010 is de tijdelijke poli op het voorterrein van het NKI-AVL in gebruik genomen, de nieuwe versnellerruimte A2 is opgeleverd en er zijn verschillende verbouwactiviteiten in de hal gerealiseerd zoals een nieuw stiltecentrum, een nieuw voorlichtingscentrum en de verbouwing van het bezoekersrestaurant. Tevens is gestart met de bouwplannen voor de uitbreiding radiotherapielocatie Spaarne waarvoor de eerste paal medio april 2011 geslagen wordt. De plannen voor het nieuwe proefdier gebouw zijn afgerond en de aanbesteding is inmiddels gestart. De renovatie van het voormalige research gebouw H vordert gestaag, de oplevering wordt in de lente van 2011 voorzien.

| 59

60

| NKI-AVL

Deskundigheidsbevordering Vele professionals van het NKI-AVL dragen hun kennis en kunde over op externe collega’s en beroepsbeoefenaren. Zij leveren bijdragen aan cursussen, symposia en opleidingen op universitair, hbo- en mbo-niveau en benutten hun deskundigheid en ervaring in (inter)nationale bestuursfuncties. Ook aanstormende talenten krijgen bij ons de ruimte en aandacht die ze verdienen. Er zijn veel stagemogelijkheden om ook beginnende professionals een goede start te geven.


Overdracht kennis Het NKI-AVL draagt kennis over aan wetenschappers, clinici, verpleegkundige en studenten in Nederland en daarbuiten door: – Na- en bijscholingscursussen voor specialisten, specialisten in opleiding, verpleegkundigen, laboranten en anderen; – Stages oncologie als deel van de specialistenopleiding; radiotherapie, interne geneeskunde, chirurgie, plastische chirurgie, nucleaire geneeskunde, pathologie en radiologie hebben de erkenning van de Medisch Specialisten Registratie Commissie; – Oncologieopleidingen voor verpleegkundigen, radiotherapeutisch laboranten, enzovoort; – Consulten via de Integrale Kankercentra; – Opzetten en coördineren van implementatiestudies in perifere ziekenhuizen; – Voordrachten op nationale en internationale congressen en symposia; – Publicaties in nationale en internationale literatuur; – Participatie van hoogleraren in onderwijsprogramma’s van tal van Nederlandse universiteiten (Universiteit van Amsterdam, Vrije Universiteit Amsterdam, Universiteit Utrecht, Radboud Universiteit Nijmegen, Erasmus Universiteit, Universiteit Leiden, Universiteit Twente); – Onderwijsprogramma’s voor studenten; – Promotieonderzoeken; – Stageplaatsen; – Voorlichtingsprogramma’s aan basisscholen en middelbare scholen.

| 61

62

| NKI-AVL

Naast overdracht van kennis aan perifere ziekenhuizen vindt er ook overdracht plaats aan academische ziekenhuizen (via participatie in gemeenschappelijke werkgroepen), huisartsen en de internationale medische gemeenschap. In opleiding en afgestudeerd binnen een beroepsopleiding (initiële opleiding) in 2010: – Vervolgopleiding Oncologieverpleegkundigen: 106 in opleiding (waarvan 33 interne en 73 externe kandidaten), waarvan er 47 in 2010 zijn afgestudeerd; – Radiologie en Nucleaire Geneeskunde totaal twee studenten in 2010; – Radiotherapeutische laboranten: 24 studenten in opleiding (diverse varianten), waarvan er drie de opleiding in 2010 hebben afgerond. Er nemen drie studenten deel aan de nieuwe opleiding assistent medische beeldvorming en radiotherapie, die op 1 februari 2010 van start is gegaan; – Er waren in 2010 23 arts-assistenten op diverse afdelingen in opleiding.

Begeleiding Jongere onderzoekers, oio’s, en studenten worden door vak bekwame groepsleiders professioneel begeleid in het doen van wetenschappelijk onderzoek. Tijdens wekelijkse besprekingen krijgen zij de gelegenheid elkaar op de hoogte te brengen van waar ze mee bezig zijn. Door scherpe discussies en het stellen van vragen wordt hun onderzoek steeds beter.


| 63

(Inter)nationale seminars Onderzoekers werken niet alleen samen met hun collega’s uit het ziekenhuis, er zijn ook vele internationale contacten. Onderzoekers krijgen volop de gelegenheid om buitenlandse congressen bij te wonen of daar zelf te spreken. Daarnaast vinden er regelmatig zowel nationale als internationale seminars plaats, georganiseerd door onderzoekers van het NKI-AVL. Hier komen de grootste kankerspecialisten van over de hele wereld vertellen over de nieuwste ontwikkelingen in hun vakgebied.

Leerwerkplaats Een bijzondere vorm van stage wordt aangeboden binnen de leerwerkplaats. Hier kunnen stagiairs, onder begeleiding van coaches, met grote zelfstandigheid patiënten verplegen. Hiermee wordt het onderwijs van het ROC en de Hogeschool InHolland in

64

| NKI-AVL

feite binnen het ziekenhuis gebracht. Sinds de start van de leerwerkplaats is het aantal verpleegkundige stages verdubbeld. Doelstelling is om naast een bijdrage aan goed onderwijs, deze stagiairs al in een vroeg stadium te interesseren voor een loopbaan binnen de oncologie.

Symposium voor verpleegkundigen en paramedici Jaarlijks organiseert het NKI-AVL een landelijk symposium voor verpleegkundigen en paramedici. Het thema van 2010 was ‘Oncologie in perspectief. Van schakels naar keten’. De sprekers kwamen, net als de ruim 250 bezoekers, van binnen en buiten het NKI-AVL.


OK symposium Het NKI-AVL organiseerde in oktober 2010 voor de zesde keer het landelijke symposium ‘Operatieve Oncologie in Ontwikkeling’. De doelgroep bestaat uit anesthesiemedewerkers en operatie assistenten, waarvan er ruim 250 dit symposium bezochten.

Eerste Physician Assistants NKI-AVL afgestudeerd In het najaar van 2007 begonnen Robin Kalisvaart en Margriet Kwint als eersten van het NKI-AVL aan de opleiding voor Physician Assistant (PA) op de afdeling Radiotherapie. Aan de Hogeschool InHolland te Amsterdam hebben zij met succes hun opleiding afgerond. In maart 2010 hebben zij hun diploma in ontvangst genomen. Robin heeft als aandachtsgebied urologie en Margriet thorax-oncologie. Onder supervisie voeren zij binnen het medisch domein geprotocolleerde taken uit binnen hun eigen aandachts

| 65

66

| NKI-AVL

gebieden. Gedacht moet worden aan het uitvoeren van nieuwe consulten, controles tijdens de behandeling en de follow-up. Tevens hebben zij een ondersteunende taak binnen de research. Het doel is om de radiotherapeuten van werkzaamheden te ontlasten.

Middelbare scholieren lopen stage in het NKI-AVL In het voorjaar en het najaar van 2010 kregen in totaal acht middelbare scholieren de mogelijkheid om stage te lopen in het NKI-AVL. Vier stageplaatsen zijn bestemd voor een maatschappe lijke stage en vier voor een beroepsoriënterende. Een maat schappelijk stage is bedoeld om scholieren kennis te laten maken met een maatschappelijk aspect van werken. Het gaat daarbij niet zozeer om een beroepskeuze. Voor deze stage is in het NKI-AVL een erg gevarieerd programma samengesteld waarbij de stagiair zelf


| 67

assisteert bij werkzaamheden zoals het transport van patiënten, het personeelsrestaurant, de receptie, de linnenkamer, de beddencentrale, de voedingsassistenten, het gasthuis en creatieve therapie. Een beroepsoriënterende stage is meer gericht op het inzicht geven van verschillende beroepen om zo de scholier te helpen bij een keuze voor een vervolgopleiding. Er wordt meegekeken bij radiologie en nucleaire geneeskunde, AKL, radiotherapie, dagbehandeling, de spreekuurassistenten van de polikliniek en meegeholpen met voedingsassistenten en verpleegkundigen.

Kinderen krijgen lesje wetenschap over kanker en DNA In maart 2010 maakten 19 leerlingen uit de groepen vijf tot en met zeven (8 tot en met 11 jaar) van de Burgemeester Amersfoordtschool uit Badhoevedorp een excursie naar het NKI-AVL. Het uitstapje is de afsluiting van een project over de evolutieleer van Charles Darwin. Ze kregen uitleg over het ontstaan van kanker. In het lab mochten ze proefjes doen.

Vergoeding kwaliteitsregister Alle verpleegkundigen in het NKI-AVL in vaste dienst krijgen vanaf 2008 hun lidmaatschap van de beroepsvereniging en inschrijving in het Kwaliteitsregister V&V vergoed door het NKI-AVL. Deze regeling ging vanaf oktober 2010 ook voor oncologieverpleegkundigen in opleiding gelden. Het NKI-AVL laat hiermee als werkgever zien het belangrijk te vinden kwaliteit en deskundigheid te ondersteunen.

68

| NKI-AVL

Door ook de kosten van verpleegkundigen in opleiding te vergoeden, kan de Vervolgopleiding Oncologieverpleegkunde zelf opgevoerd worden in het Kwaliteitsregister. Daarmee is al een groot percentage van de te behalen geaccrediteerde punten binnen die nodig zijn in vijf jaar tijd. Juist deze groep leert enorm veel en ontwikkelt zich in het vakgebied Oncologie. Het lidmaatschap bestaat uit het lidmaatschap voor de afdeling V&VN (Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland), inclusief de inschrijving in het Kwaliteitsregister V&V en lidmaatschap van de afdeling Oncologie.

Dag van de Verpleging Op woensdag 12 mei 2010, de Dag van de Verpleging, werden verpleegkundigen, zorg-, en afdelingsassistenten verwend. In de Glazen Zaal konden zij een kleuranalyse, make-up advies of een


deelmassage krijgen. Alle medewerkers reageerden erg positief en vonden het heerlijk om in het zonnetje te worden gezet.

Zorg en carrièrebeurs, 20 en 21 mei Het NKI-AVL is regelmatig opzoek naar nieuwe collega’s. Collega’s die aan de slag kunnen in de kliniek maar ook bij het cluster Radiotherapie kunnen ze mensen gebruiken. De Zorg & Carrière Beurs in het Okura Hotel is dan ook aangegrepen om bezoekers te vertellen welke mogelijkheden er zijn om te werken in het NKI-AVL. Als ‘trekker’ was een look-a-like van Brad Pitt ingehuurd en werd met de slogan ‘Wij zijn op zoek naar collega’s met PITT’ het publiek naar onze stand getrokken. We hebben tientallen reacties binnengekregen van mensen die, behalve op de foto wilden met Brad Pitt, ook interesse hebben in een functie in ons instituut.

Magneetziekenhuizen In 2010 heeft een minisymposium rond het onderwerp Magneetziekenhuizen plaatsgevonden. Diverse sprekers hebben aan dit symposium met de titel “Het NKI-AVL trekt (je) aan” deelgenomen. Met behulp van het magneetconcept dat afkomstig is uit de Verenigde Staten, geven verpleegkundigen zelf vorm aan het aantrekkelijk houden van hun werk en stralen dit ook uit naar de omgeving. Een werkgroep heeft zich beziggehouden met voorstellen om het proces van werven en selecteren van nieuwe medewerkers te verbeteren. De eerste resultaten hiervan staan voor 2011 gepland.

| 69

70

| NKI-AVL

Dit betreft een verbeterde informatiestand, betere wervings advertenties en werving en selectie als onderdeel van de nieuw te ontwikkelen website van het NKI-AVL. Voor een aantal beleids onderwerpen zal in 2011 besluitvorming plaatsvinden. Dit betreft onder andere arbeidsmarktbeleid en beleid voor het selecteren van nieuwe medewerkers.

Bescherm-Je-Huid dag Tijdens de Bescherm-Je-Huid dag op zaterdag 29 mei 2010 gaven dermatologen advies aan bezoekers hoe zij het beste hun huid kunnen beschermen en controleren. Naast dermatologen gaven chirurgen, radiotherapeuten en onderzoekers presentaties over behandeling en onderzoek van huidkanker.


Jong NKI-AVL In 2010 is het programma “Jong NKI-AVL” van start gegaan. Dit programma biedt jonge professionals de kans zich verder te ontplooien. Het biedt de organisatie de mogelijkheid om de talenten van deze medewerkers optimaal in te zetten en om deze medewerkers voor het NKI-AVL te behouden.

NKI-AVL op oncologiedagen Op 16 en 17 december 2010 vonden de oncologiedagen plaats. Een aantal medewerkers hield een presentatie. Het NKI-AVL stond ook met een informatiestand op dit congres. De poster ‘Halszaak’ van teamleider Brigit Kistemaker en oncologieverpleegkundige Maaike Hagendoorn heeft de posterprijs van V&VN Oncologie gewonnen. De prijs werd 16 december bij de afsluiting van de Oncologiedagen uitgereikt.

| 71

72

| NKI-AVL

Colofon Eindredactie Ramona Verwaal-Pauwels, afdeling pr&voorlichting NKI-AVL Fotografie Audiovisuele Dienst NKI-AVL, DigiDaan en Jan Schot Ontwerp Room for ID’s, Nieuwegein Druk NPN Drukkers, Breda

April 2011 www.nki.nl Een volledig overzicht van de activiteiten van het NKI-AVL in 2010 vindt u in het Jaardocument 2010. Dit document is te downloaden via www.nki.nl.

Plesmanlaan 121 1066 CX Amsterdam 020 512 91 11 www.nki.nl

Het Nederlands Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis. Dit was het nieuws. Populair jaarbericht 2010

Recommend Documents