Het leermoment zit in de debriefing

donderdag 12 augustus– nummer 16

Pilot formulier jaargesprekken

Actie voor ‘Aapje’

MOVE houdt ouderen in beweging

Pupil weerspiegelt luisterinspanning

‘Mijn hart ligt bij de patiëntenzorg’

Het nieuwe document is compact en sluit naadloos aan bij een competentiegerichte organisatie ▶ pagina 2

In korte tijd is ruim 15.000 euro gedoneerd om Aapje op alle plekken waar kinderen komen op de wand te zetten ▶ pagina 3

MOVE start een groot onderzoek naar de factoren die de mobiliteit van ouderen belemmeren ▶ pagina 4

Onderzoekers ontdekten een nieuwe, objectieve meetmethode voor de luisterinspanning, namelijk de pupilgrootte ▶pagina 7

Fysiotherapeut Benno van Tol keert in september terug naar zijn roots: Hij wordt paramedisch hoofd revalidatie bij het ZMC ▶ pagina 7

Foto: mark van den brink

‘Met mij alles goed’

Simulatietraining voor multidisciplinaire teams Acute zorg is voor VUmc een belangrijk speerpunt. Dit najaar begint het ziekenhuis met simulatietrainingen voor multidisciplinaire teams. “Innovatief en onderscheidend”, stelt Stephan Loer, afdelingshoofd anesthesiologie. “Bij de simulatietraining gaat het om het oefenen van acute - dus niet planbare - zorg”, legt Stephan Loer uit. “Je moet daarbij denken aan situaties op de spoedeisende hulp of reanimaties op een van de afdelingen.” Anesthesioloog Ralf Krage: “De mensen van de multidisciplinaire teams die in actie moeten komen, kennen elkaar meestal niet erg goed. Het is daarom van groot belang dat de multidisciplinaire ad-hoc teams leren om in spoedsituaties goed samen te werken.”

Indrukwekkend Voor de trainingen kunnen de teams gebruik maken van een mobiele simulator, die overal in het ziekenhuis geplaatst kan worden. Intensivist Hagen Biermann: “De pop heeft

Het leermoment zit in de ‘debriefing’ veel verschillende functies. Hij kan ademen, zijn ogen openen en zelfs praten. En uiteraard kun je alle mogelijke hartstoornissen simuleren. De pop kan eigenlijk alles wat een gewone patiënt ook kan. Dat betekent dat je hele realistische situaties kunt nabootsen. De afdelingen anesthesiologie en intensive care volwassenen hebben ruime ervaring met simulatieoefeningen.” Loer: “Als je eenmaal bezig bent, vergeet je heel snel dat het een pop is. Zelfs ervaren artsen vinden het indrukwekkend.” De trainingen met de mobiele simulator beginnen in het najaar en zijn onder andere bedoeld voor de leden van het traumateam, het smit-team (spoed medisch interventie team) en het reanimatieteam. Krage: “Eén keer per maand is één team aan

de beurt. De leden van zo’n team doen dan een simulatietraining, met telkens wisselende scenario’s. Het leermoment zit vooral in de ‘debriefing’ - iets waar in de dagelijkse praktijk eigenlijk geen tijd voor is. Samen met de instructeur kijken de teams naar wat er goed ging en naar mogelijke verbeterpunten. Omdat de training elke maand wordt gehouden, ontstaat een sneeuwbaleffect waardoor meer en meer mensen van elkaar kunnen leren.”

Veilige leeromgeving Biermann en Krage benadrukken dat de training geen toets of examen is. “Diverse scenario’s zijn in voorbereiding. Het doel is om van onze fouten te leren. Zeventig procent van de complicaties die optreden bij medi-

Een slagader openen tussen Amsterdam en Stockholm Opnieuw zal Yolande Appelman, hoofd van de afdeling invasieve cardiologie, samen met negenentwintig collega-cardiologen naar het Europees Cardiologie Congres fietsen. Dit jaar vindt dat congres plaats in het Zweedse Stockholm. De feestelijke start voor de 1.700 kilometer lange tocht vindt plaats op zaterdag 21

augustus, om 11.00 uur op het bordes voor het ziekenhuis. Doel van de fietstocht is geld in te zamelen voor de het project ‘Hart voor Vrouwen’ van de Nederlandse Hartstichting. “Hart- en vaatziekten bij vrouwen zijn verraderlijk omdat de symptomen vaak anders zijn dan bij mannen”, stelt Appelman. “Vrouwen

klagen veel minder over acute pijn op de borst of in de arm. Ze hebben die vaak wel, maar de begeleidende symptomen als kortademigheid en vermoeidheid staan vaker op de voorgrond dan de kenmerken van angina pectoris.” Appelman is hoofd van de werkgroep Gender van de Nederlandse Vereni-

sche ingrepen houden verband met menselijke factoren. Bij de debriefing wordt een veilige leeromgeving gecreëerd om de eigen prestaties te analyseren. Op die manier kun je onnodige fouten steeds beter uitbannen.” Volgens Loer zijn veel afdelingen die betrokken zijn bij acute zorg zich bewust van het belang van disciplineoverstijgende simulatietrainingen. “Natuurlijk vraagt zo’n training tijd en aandacht, maar dat maakt VUmc juist innovatief en onderscheidend. We zijn trots op onze voorbeeldfunctie.” Krage en Biermann: “Veiligheid wordt in toenemende mate een onderdeel van onze cultuur en ons gedrag. In deze nieuwe veiligheidscultuur willen we investeren op een disciplineoverstijgende wijze.” n JK

ging van Cardiologen, die zich tot doel heeft gesteld de verschillen in hart- en vaatziekten tussen mannen en vrouwen onder de aandacht te brengen van zowel de beroepsgroep als de (potentiële) patiënten. “De vrouwen zelf hebben de neiging deze symptomen te bagatelliseren en onder het mom van ‘het gaat wel over’ gaan ze er niet mee naar de huisarts. Als ze dat wel doen herkent die ze vaak niet voor wat ze zijn. De vrouw

In september start ggz inGeest met de cursus ‘Met mij alles goed - herstelondersteuning bij zelfbeschadiging’. Deze cursus is erop gericht om het inzicht in zelfbeschadigend gedrag te vergroten. Zelfbeschadiging is één van de minst begrepen menselijke overlevingsmechanismen. Het is heftig en confronteert met een werkelijkheid die moeilijk te verdragen is. Ook binnen de geestelijke gezondheidszorg roept zelfbeschadiging vaak sterke reacties van onmacht, ontkenning, boosheid en veroordeling op. Deze reacties staan een constructieve hulpverleningsrelatie in de weg en ondermijnen het herstel. Deelnemers maken kennis met het door de Landelijke Stichting Zelfbeschadiging in samenwerking met Hogeschool INHolland ontwikkelde interventiepakket Zelfbeschadiging. Hiermee worden concrete handvatten aangereikt om het herstelproces, de eigen kracht en autonomie van de cliënt te ondersteunen en te versterken. Aan de hand van een casus gaan de deelnemers oefenen. Aan het eind van dag 1 formuleren de deelnemers eigen aandachtspunten, die op het terugkomdagdeel worden besproken. In dit derde dagdeel word gewerkt met door de deelnemers ingebrachte casuïstiek. Meer informatie: secretariaat opleidingen van ggz inGeest, tel. 023-5832229. n JK

Klinische genetica verhuisd De polikliniek klinische genetica is verhuisd van de begane grond naar de -1 etage, waar voorheen de afdeling ict zat. Een enorme verbetering vindt hoofd zorgeenheid Marianne Staalberg. “Alle medewerkers zitten nu bij elkaar, terwijl we hiervoor over drie locaties waren verspreid. We kunnen patiënten nu in een prachtige ruimte ontvangen, die in de nieuwe stijl is ingericht met veel aandacht voor het comfort van de patiënt. Onze spreek- en onderzoekskamers zijn uitgebreid en we hebben voor het eerst een koffiekamer voor medewerkers.” Ondanks de locatie op -1, oogt de polikliniek licht en helder. Staalberg: “Er is veel glas, hout en lichte kleuren gebruikt. Het plafond is wit en samen met onze greenwall zorgt dit voor een ruimtelijk en licht effect.” Het adres van de polikliniek klinische genetica is receptie d, -1y019. n EK

heeft last van ‘opvliegers’, van stress of het zit ‘tussen de oren’. De consequentie daarvan is dat deze vrouwen te laat en onvoldoende behandeld worden en dat onnodig veel vrouwen aan de gevolgen van een hartinfarct of beroerte overlijden.” Iedereen die het fietsinitiatief financieel wil ondersteunen: zie de actiepagina www.hartstichting.nl/nvc.

De afgelopen twee jaar heeft personeel & organisatie samen met de ondernemingsraad en leidinggevenden gewerkt aan een nieuw formulier voor het jaargesprek. Het nieuwe document is compact en sluit naadloos aan bij een competentiegerichte organisatie. Gerida van Veen, hoofd human resource management, en Alice Lindner, lid van de ondernemingsraad, zijn tevreden over het eindresultaat. Het komende jaar loopt een pilot, deze wordt in maart 2011 geëvalueerd.

Nieuw formulier speelt in op veranderde jaargesprekken Het formulier dat tot dusver in VUmc wordt gebruikt voor de jaargesprekken is behoorlijk gedateerd. “Er wordt nog niet gevraagd naar het persoonlijk budget, niaz komt niet aan de orde, maar er wordt wel uitgebreid gevraagd naar arbeidsduur en werktijden”, legt Gerida van Veen uit. “En het was een omvangrijk formulier”, vult Alice Lindner aan. “Het document telt acht pagina’s, terwijl het nieuwe op vier pagina’s past.”

Duidelijkheid Dat de lengte kon worden gehalveerd heeft geen consequenties voor de diepgang van het jaargesprek. Het

formulier bevatte een uitvoerige toelichting op de vragen. Daarom was het zo lang. Een belangrijk nieuw element in het jaargesprekformulier is, dat er bij de vragen een score hoort. Tot nu toe kon een leidinggevende het bij een, soms tamelijk vage, omschrijving houden, maar nu wordt het functioneren gewaardeerd op een schaal van 1 tot 4. Hard maar helder. “Daarmee is het voor alle partijen evident hoe de leidinggevende iets beoordeelt en voorkom je misverstanden en teleurstellingen”, aldus Van Veen. “En er is nu bovendien een vraag opgenomen over het functioneren

zelf een pagina toevoegen, zodat zijn perceptie van zijn eigen functioneren goed gedocumenteerd is. Het akkoord betekent alleen dat de weergave van het gesprek in orde is. De deelnemers hoeven het niet eens te zijn over de zaken die besproken zijn.”

van de leidinggevende”, stelt Lindner tevreden vast. “Mocht de relatie tussen medewerker en leidinggevende niet optimaal zijn, dan wordt dat duidelijk vastgelegd. En ook het gesprek zelf wordt geëvalueerd.” De medewerker krijgt met het nieuwe formulier meer invloed op het jaargesprek. Van Veen: “Bij het oude formulier kon een medewerker, die het niet eens was met de opmerkingen van zijn leidinggevende, alleen weigeren om voor akkoord te tekenen. Dan zette hij zijn handtekening slechts voor ‘gezien’. Het nieuwe formulier kan alleen voor akkoord worden getekend, maar de medewerker mag wel

Perfect Dat het formulier eerst in de praktijk moet worden getoetst, gebeurt op verzoek van de or. “We willen er zeker van zijn dat er geen kinderziekten in zitten. Misschien hebben we elementen gemist, die we alsnog kunnen toevoegen. Of misschien blijkt de volgorde van de vragen in de praktijk minder handig, of moeten we de indeling veranderen. Door de pilot hebben we de kans om het formulier optimaal te maken”, meent Lindner. “Bovendien is nog niet iedere afdeling bezig met competentiemanagement. Zij kunnen dit jaar nog voor het oude formulier kiezen”, aldus Van Veen. n MK

Kloppend hart bij cardiologie

Foto: mark van den brink

Wie door de gangen van de poli cardiologie loopt, 4D in het ziekenhuis, ziet een aantal opvallende schilderijen aan de muur hangen. Het zijn de vruchten van een teambuildingsactiviteit van de poli cardiologie. Elk schilderij is samengesteld uit een vierluik, die in het midden een hart vormen. Sonja van den Bos, doktersassistente op de poli cardiologie, en haar collega’s hebben zo op creatieve wijze uitgedrukt waar de samenwerking binnen de poli om draait: ‘Het kloppend hart’. n CA

Op weg naar de beste patiëntenzorg 9e jaargang, nummer 16 12 augustus 2010



Redactiesecretariaat



dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 telefoon (020) 44 43 444, fax (020) 44 43 450 email: [email protected] Vormgeving De Ontwerperij, Amsterdam Druk RotoSmeets, Utrecht Abonnement Het eerste half jaar is een abonnement op Tracer gratis. Daarna bedraagt de abonnementsprijs voor ex-medewerkers en andere geïnteresseerden 30,00 euro per jaar. Gepensioneerden betalen 20,00 euro per jaar. Opgave en vragen over abonnementen



Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel. 0251-313939, e-mail [email protected].

Volgende Tracer



D e volgende Tracer verschijnt op ­donderdag 26 augustus Deadline voor kopij is 18 augustus om 12.00 uur.

2

103 102 101 In de week van 22 november komen vertegenwoordigers van NIAZ naar VU medisch centrum om te toetsen of aan alle voorwaarden van accreditatie is voldaan. Maar voor het zover is moet er nog heel veel werk worden verzet om van VUmc een organisatie te maken, waar alles continu gericht is op het verbeteren van de zorg. Iedereen, van schoonmaak tot raad van bestuur, krijgt met de NIAZ-accreditatie te maken. Nog 102 dagen om alle zaken op orde te krijgen. n Ellen Kleverlaan In deze zestiende aflevering van de serie over de niaz-accreditatie vertelt Jean Savelkoul van de raad van bestuur over de 100-dagen countdown op intranet en de ‘sense of urgency’ die er bij ieder van ons moet zijn.

illustratie: lorenzo

Tracer is het tweewekelijkse medewerkersblad van VU medisch centrum. Oplage: 5.750.  Tracer wordt gemaakt onder verantwoor­de­lijk­heid van de dienst communicatie. Het redactie­statuut vindt u op de intranetpagina’s van Tracer. Eindredactie Monique Krinkels Redactie Caroline Arps, Dyske Beelen, Annemarie Burgers, Maartje van Boekel, Mariet Bolluijt, Bernie Hermes, Edith Krab, Marcia Sanderse, Jan Spee Redactieraad Henk Groenewegen, Lies Pelger, Tom Stoof, Riekie de Vet Redactie-adviesgroep Erik van Aalst, Lys Bouma, Ronald Gabel, Marcel van der Haagen, Peter de Haan, Kris Hemmink, Marga Jaspers, Inèz de Jonge, Willy Schuppert, Maybritt Stal, Esther van ’t Riet en Cora Visser Vaste bijdragen Rick Dros, Armand Girbes, Piet Hoogland, Hanriëtte van der Horst

‘We moeten het samen doen’

“De niaz-accreditatie is niet iets dat we van bovenaf kunnen opleggen, het moet echt gedragen worden door de organisatie. Het is een bewustzijnsproces dat door de hele organisatie heen gaat en waaraan iedereen zijn steentje bijdraagt. Ik maak me geen zorgen over de accreditatie. Wel is het noodzakelijk dat we druk op de ketel

Tracer 1 6 – 12 au gu stu s – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

houden, dat we met elkaar voelen dat we met iets belangrijks bezig zijn. We hebben echt alle tijd nodig die ons rest tot aan november, honderd dagen dus nog. Op intranet staat vanaf deze week een teller die aangeeft hoeveel dagen ons nog resten tot aan de audit. Dan zijn we er nog niet trouwens, want uit een audit volgen meestal

aanbevelingen voor wat beter kan. Daarmee gaan we daarna aan de slag en als het goed is volgt dan accreditatie. De audit is een markeringspunt in een continu proces van verbetering, want ook na accreditatie gaat het kwaliteitsverbeteringsproces door. En we zijn het aan onze stand verplicht om dat waar te blijven maken. Dat dynamische proces dat we doormaken met elkaar, zie je ook bij het niaz zelf terug. Die hebben in de laatste tien jaar onder meer het inkmodel geadopteerd. Dat model helpt organisaties om zichzelf op essentiële delen te verbeteren. Natuurlijk zijn er afdelingen binnen onze organisatie waar nog wat meer te doen is dan op andere afdelingen. Die moeten we bijstaan met alle mogelijkheden die we hebben. Dat weten die onderdelen van VUmc zelf ook heel goed. Ik denk dat iedereen in de organisatie inmiddels is doordrongen van het belang van de niaz-accreditatie.”

Actie voor ‘Aapje’ Op de kinderafdelingen is hij inmiddels een vertrouwd gezicht: ‘Aapje’, het vrolijke, kleine beestje op de muren en deuren, dat de kinderen als het ware begeleidt. Aapje wijst de weg en leidt de kinderen af bij de behandeling. Maar Aapje moet niet alleen op de kinderafdeling te zien zijn, maar op alle plekken waar kinderen komen, vond Peter Mooij, hoofd zorgeenheid kinderafdelingen. Dus ook bijvoorbeeld op de rönt-

Benoemingen Per 1 augustus stelt de uwv de leerstoel ‘Academisering van de verzekeringsgeneeskunde’ in bij VU medisch centrum. Verzekerings- en bedrijfsarts dr. J.R. Anema gaat als bijzonder hoogleraar deze leerstoel bekleden. Anema, werkzaam bij de afdeling sociale geneeskunde en emgo+ van VUmc, heeft veel onderzoek gedaan naar kosteneffectiviteit van re-integratie en interventies bij arbeidsongeschiktheid. Hij is sinds de oprichting in 2005 verbonden aan het Kenniscentrum Verzekeringsgeneeskunde (kcvg).

genafdeling en de spoedeisende hulp. Alle donateurs vonden daarom een brief bij het laatste nummer van het donateursblad Eigen-wijs, met het verzoek om een donatie voor Aapje. Met veel succes: in korte tijd is ruim 15.000 euro binnengekomen. Eén donateur maakte zelfs 5.000 euro over. Patiëntjes kunnen ‘Aapje’ dus binnenkort ook op al die andere plekken tegenkomen. n BH

Gastvrij VUmc

Foto: mark van den brink

‘Het spreekt toch vanzelf dat we dat regelen’ Het zal je maar gebeuren: wil je als toerist de vakantie aan de Amsterdamse grachten besteden, krijg je een ongelukje. Of je vliegt naar je vakantiebestemming via Schiphol en je wordt opeens onwel. Elk jaar komen tientallen toeristen op de spoedeisende hulp terecht. Hoe gastvrij worden ze hier ontvangen? “Natuurlijk zijn we gastvrij, dat is toch eigenlijk niets bijzonder”, vindt Emil Hofstra, teamleider op de SEH (rechts). “Dat geldt niet alleen voor toeristen, maar voor alle patiënten die hier komen. Door ons systeem van triage weten ze bijvoorbeeld meteen hoelang de wachttijd is en ze kunnen hier altijd gratis koffie en thee krijgen. Sinds kort hangen hier ook narrow casting schermen, zodat ze gerichte informatie krijgen. Veel van onze patiënten komen uit het buitenland. Als ze geen Nederlands, Engels, Frans of Duits spreken, maken we gebruik van onze tolkenpool. Meer dan tachtig collega’s, samen goed voor meer dan dertig verschillende talen, helpen ons regelmatig met patiënten die het Nederlands niet of niet goed beheersen. Zo kunnen we in ieder geval goed met hen communiceren. Onze patiënten komen van over de hele wereld. De afgelopen tijd hebben we bijvoorbeeld een Pool, een Rus, een Chinees, een Deen, een Marokkaan en iemand uit Sri Lanka behandeld.” Het blijft niet bij vertaalhulp. Praktijkopleider Irma Spaans: “Uiteraard zorgen we ervoor dat als iemand van Schiphol hier wordt gebracht ook de koffers deze kant op komen. En de medepassagiers moeten natuurlijk ergens overnachten. Ze kunnen óf bij het gastenverblijf terecht, óf we zorgen dat ze met de taxi naar een hotel in de buurt worden gebracht. En als iemand geen geld heeft, brengen we ze in contact met het consulaat, dus ook op dat terrein bieden we ondersteuning.” “Maar eerlijk gezegd vind ik dit allemaal gewoon een onderdeel van ons werk”, stelt Hofstra. “Gastvrij zijn hoort er op de SEH gewoon bij.” n MK

Henriëtte van der Horst

Opvallend

Nietszeggend cijferwerk Op de valreep, we stappen morgen op de boot naar Engeland, las ik nog een artikel in Medisch Contact over de ruwe sterftepercentages van de Nederlandse ziekenhuizen. De cijfers zijn, na veel getouwtrek, bekend gemaakt maar de betekenis ervan is volstrekt onduidelijk. De woordvoerster van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen: “Maar gehoor geven aan de luide roep om meer openheid en transparantie jegens patiënten was voor ons het belangrijkst. Ook al zeggen de cijfers niets.” Interessante uitspraak: is het transparant als je nietszeggende cijfers publiceert? Je bent in elk geval open als je zegt dat ze niets voorstellen, maar wie schiet hier iets mee op? Hoeveel tijd is er gaan zitten in dit getouwtrek? Hoeveel tijd wordt er gestoken in het produceren van de hsmr, de hospital standardized mortality rate, waar VUmc in 2008 zo goed op scoorde?

De kritiek op de hsmr neemt toe. Het besef dringt door dat de registratiekwaliteit misschien meer bepalend is voor de hoogte van de cijfers dan de kwaliteit van de zorg. Dus moeten we meer aandacht aan de registratie besteden als we betrouwbare cijfers willen hebben. Alleen, we registreren nu al ontzettend veel, steeds meer tijd gaat zitten in het vastleggen van procedures, hoe ze uitgevoerd zijn en waarom. Gaat dat niet ten koste van de zorg en van de aandacht die we hebben voor onze patiënten? Moeten we ons wel even afvragen, voordat we nog meer registratiesystemen gaan optuigen. Aan de andere kant, reflecteren op de uitkomsten van onze zorg is

Tracer 1 6 – 1 2 augustu s – O rg a n isat ie – O n d er zo ek – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

niet verkeerd, laten we dat vooral blijven doen. Het merendeel van de patiënten overigens, lijkt de kwaliteit van zorg vooral af te meten aan factoren die volgens medici maar ten dele met de kwaliteit van het medisch handelen hebben te maken. Hoef ik niet te lang te wachten, luistert de arts goed, belt ze nog een keer na om te horen hoe het gaat? Ik kan sommige van mijn patiënten erg tevreden stemmen als ik ze voor hun griep een antibioticum voorschrijf, maar ik ben een slechte arts, zowel voor deze individuele patiënt, als voor onze samenleving. Patiënttevredenheid zegt dus ook niet alles over de kwaliteit. Veel belangrijker is dat we onze VUmc kernwaarden ook werkelijk naleven: zorgvuldigheid, betrokkenheid en ambitie. Dan komt het met alle aspecten van de kwaliteit van zorg wel goed. h e n r i ë t t e v a n d e r h o r s t i s h o o g l e r a a r h u i s a r t s g e n ee s k u n d e

!

Ank de Jonge heeft een venisubsidie van bijna 250.000 euro ontvangen. Van dat geld gaat zij de komende vier jaar onderzoek doen naar de verschillen tussen thuis- en ziekenhuisbevallingen. De Jonge is verbonden aan de afdeling midwifery science van het VUmc emgo+-instituut en de Academie voor Verloskunde Amsterdam Groningen (avag).

De Jan van Breemenpenning 2010 is toegekend aan hoogleraar reumatologie Ben Dijkmans. Op 23 september zal hij de Jan van Breemenlezing verzorgen en na afloop de penning in ontvangst nemen. De prijs is de hoogste onderscheiding van de Nederlandse Vereniging voor Reumatologie en wordt om het jaar uitgereikt. Het Concilium Rheumatologicum adviseert het bestuur van deze vereniging over de te kiezen persoon. 3

Agenda Promoties woensdag 8 september – aula, 13.45 uur, A. van Zwol, ‘Glutamine-enriched enteral nutrition in very low birth weight infants, six years of follow-up’ promotor: prof.dr. W.P.F. Fetter; copromotor: dr. R.M. van Elburg donderdag 9 september – aula, 11.45 uur, M.J. Overbeek, ‘Pulmonary arterial hypertension in systemic sclerosis’ promotoren: prof.dr. E.F. Smit, prof.dr. B.A.C. Dijkmans; copromotoren: dr. K. Grünberg, dr. A. Boonstra, dr. A.E. Voskuyl vrijdag 10 september – aula, 13.45 uur, A.G.C. Jonker, ‘Health decline and wellbeing in old age: the need of coping’ promotoren: prof.dr. D.J.H. Deeg, prof.dr. C.P.M. Knipscheer; copromotor: dr. H.C. Comijs donderdag 16 september – aula, 13.45 uur, L.C. Lambeek, ‘Return to work management for chronic low back pain’ promotor: prof.dr. W. van Mechelen; copromotoren: dr. J.R. Anema, prof.dr. B.J. van Royen vrijdag 17 september – aula, 13.45 uur, J.M.G.H. van Riel, ‘Hepatic arterial chemotherapy for liver metastases of colorectal cancer’ promotoren: prof.dr. E. Boven, prof.dr. G.J. Peters; copromotor: dr. C.J. van Groeningen woensdag 22 september – aula, 11.45 uur, L.E. Willemsen, ‘Improving antimicrobial use and control of resistant micro-organisms in the hospital’ promotoren: prof.dr. J.A.J.W. Kluytmans, prof.dr. P.H.M. Savelkoul Oraties donderdag 9 september – aula, 15.45 uur, prof.dr. T.A. Abma, ‘Herinneringen en dromen van zeggenschap. Cliëntenparticipatie in de ouderenzorg.’ donderdag 9 september – aula, 15.45 uur, prof.dr. G.A.M. Widdershoven, ‘Reflectie als interventie’ vrijdag 10 september – aula Universiteit van Amsterdam, 16.00 uur, prof.dr. G.G. Kenter, ‘Genezen beter dan voorkomen?’ vrijdag 24 september – aula, 15.45 uur, prof.dr.ir. R.M. Verdaasdonk, ‘Medisch techno logisch in de zorg’ Symposia donderdag 9 september – Symposium ‘Reflection and participation in health care’ meer informatie: Irene van Baardwijk en Jitta Reddingius, tst. 48444, www.paog.nl woensdag 22 september – Symposium ‘20 years advanced immunology’ meer informatie: Patricia van Meekeren en Jitta Reddingius, tst. 48444, www.paog.nl vrijdag 24 september – Symposium ‘Invasieve cardiologie van de toekomst’ meer informatie: Ingrid van de Vegte en Patricia de Waal, tst. 48444, www.paog.nl donderdag 30 september en vrijdag 1 oktober – ‘European expert meeting on palliative care in long-term care creating a future research agenda’ meer informatie: Ingrid van de Vegte en Christel Sluis, tst. 48444, www.paog.nl Cursussen donderdag 2 en vrijdag 3 september – Aristo, ‘Teach the teacher ‘Onderwijs in de dagelijkse praktijk’ meer informatie: Ingrid van de Vegte en Christel Sluis, tst. 48444, www.paog.nl maandag 6 t/m 10 september – VUmc, ‘Basiscursus regelgeving en organisatie voor klinisch onderzoekers (BROK)’ meer informatie: Patricia van Meekeren en Patricia de Waal, tst. 48444, www.paog.nl maandag 20 september – Waverzaal, ‘Terugkomdag Basiscursus Echografie, E-learning’ meer informatie: Ingrid van de Vegte en Romke Langezaal, tst. 48444, www.paog.nl woensdag 22 september & dinsdag 26 oktober – Erasmus MC, ‘Advanced Suturing Course’

4

Europese subsidie voor MOVE-AGE

Talentvolle masters houden ouderen in beweging “In 2050 zal het aantal 65-plussers in Europa met 70% zijn toegenomen”, aldus hoogleraar neurorevalidatie Gert Kwakkel. Goede reden voor Erasmus Mundus, een programma van de Europese Commissie, om het onderzoeksinstituut MOVE voor haar onderzoek naar vergrijzing, MOVE-AGE, te honoreren met een subsidie van ruim zes miljoen euro. n Mariëlle van der Zwet move-age richt zich op twee grote en actuele problemen: de toenemende vergrijzing van de Europese bevolking (en de daardoor steeds duurder wordende gezondheidszorg) en de grote verschillen in kennis en inzicht binnen Europa. “Wij onderzoeken de factoren die de mobiliteit van ouderen belemmeren én hoe zij zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven”, licht Gert Kwakkel toe.

Breed spectrum Conform de missie van het moveinstituut zal er een breed spectrum van promotie-opleidingen worden aangeboden met een sterk translationeel en interdisciplinair karakter. “Ons opleidingsspectrum is zo breed

dat zowel fundamentele wetenschappers, zoals biomechanici, celbiologen, ingenieurs, als clinici de gelegenheid krijgen om te promoveren op uiteenlopende verouderingsthema’s zoals vallen, ziekte van Parkinson, beroerte, artrose, botgroei en technologische ontwikkelingen om mobiliteit te kunnen monitoren.” move, penvoerder van het consortium, is uniek binnen Nederland en behoort tot één van de topinstituten op het gebied van translationeel onderzoek naar het menselijk bewegen en bewegingsapparaat in Europa. Het bestaat uit de faculteit der bewegingswetenschappen (fbw), tandheelkunde (acta) en verschillende afdelingen binnen VUmc, waaronder revalidatiegeneeskunde, reumatologie en endocrinologie. Het moveinstituut werkt hierbij samen met de biomedische onderzoeksgroepen van de Katholieke Universiteit van Leuven en de Manchester Metropolitan University.

Samenwerking “In totaal zullen tien promovendi per jaar gedurende vijf jaar over deze drie onderzoeksinstituten worden opgeleid”, vertelt Kwakkel. “Om de verschillende promotietrajecten te begeleiden zijn er vijftien supervisoren binnen move aangesteld. Voor VUmc gaan Willem Lems, Paul Lips, en ikzelf

– respectievelijk op de gebieden reumatologie, endocrinologie (osteoperose en botgroei) en neurorevalidatie - de klinisch gerelateerde projecten binnen move-age superviseren. Kartrekker van de aanvraag binnen move is Jaap van Dieën, hoogleraar biomechanica bij fbw.” Talentvolle masters kunnen op basis van een open competitie naar een - voor move-age passend - thema sol-

liciteren op een promotieplaats. Kwakkel: “Hiervan zal twee tot tweeënhalf jaar van de opleiding worden ondergebracht bij één van de drie instituten, om vervolgens nog eens een half jaar tot een jaar bij één van de partners een deel van het onderzoek te gaan doen. Bovendien zal er hecht worden samengewerkt met de industrie op gebied van de bewegingstechnologie.”

Cathkamers klaar voor nieuwste technieken Bij de officieuze opening op 23 juli kon het nog één keer: in gewone kleding en niet gehinderd door toegangssluizen een kijkje nemen in de nieuwe cathkamers. Inmiddels is de afdeling invasieve cardiologie volop in gebruik en wordt er heel steriel, met nieuwe technieken en volgens de nieuwste richtlijnen gewerkt. n Marieke Sjerps

In hartkatheterisatiekamers worden hartonderzoeken en -behandelingen in het lichaam van de patiënt gedaan, zonder te opereren. Er zijn momenteel slechts een paar hartkatheterisatiekamers in Nederland met de hoge ok-klasse-2. In Noord-Holland is VUmc nu zelfs het enige centrum dat die normering biedt. Hoofd invasieve cardiologie Yolande Appelman vertelt trots: “ok-2 is net geen standaard voor ok, maar kleine chirurgische ingrepen mogen hier nu wel worden gedaan. Het unieke is dat alle patiënten vanaf binnenkomst tot vertrek volgens

deze normen wordt behandeld. Ook technieken die binnen enkele jaren mogelijk zijn, kunnen we hier uitvoeren. Het complex voldoet nu al aan de vereisten.”

Elektrofysiologie De afdeling ging van twee naar drie kamers. De nieuwe technieken behelzen vooral de elektrofysiologie: verrichtingen als het plaatsen van apparatuur als pacemakers en intracardiale defibrillatoren (icd’s) werden al gedaan. Nu is ook het behandelen en opsporen van ritmestoornissen

mogelijk. Hiernaast worden de behandelingen gedaan die met de vaten van het hart te maken hebben: de hartkatheterisatie zelf en het dotteren met stent. Vooral voor elektrofysiologie is een infectievrije omgeving noodzakelijk. Veel ziekenhuizen kunnen wel apparaten volgens die richtlijnen implanteren, maar alle andere handelingen vallen daar dan buiten. Appelman: “Op 24 september openen we de afdeling officieel met een symposium. Verwijzers in de regio kunnen dan zien wat we in huis hebben.”

Literatuur & Geneeskunde

Een uitgedoofd geval

Op 15 september aanstaande zal op het jaarlijkse Literatuur & Geneeskunde symposium het thema Besmetting centraal staan. De hoofdlezing wordt verzorgd door de Vlaamse schrijfster Kristien Hemmerechts. Tot 15 september zullen Arko Oderwald en Frans Meijman in Tracer aandacht besteden aan besmetting in literatuur en film. Deze keer: ‘A burnt out case’ van Graham Greene n Arko Oderwald Dokter Colin werkt in Afrika als lepraarts. Hij constateert bij een patiënt dat deze genezen is. Hij is een ‘uitgedoofd geval’ van lepra. De man komt naar voren, “zijn voeten zonder tenen

zagen er uit als knuppels. ‘Moet ik hier nu vandaan?’”,want alleen besmettelijk gevallen worden in de melaatsenkolonie opgenomen. Zo blijkt een goede boodschap ook donkere kanten te bevatten. De dokter hoort een scheepsbel en hij beëindigt zijn spreekuur om de tweewekelijkse boot (die nooit om de twee weken komt) op te wachten. Er is een passagier aan boord, een zeker Querry. De dokter en de Superior van de missiepost vragen zich af wat hij komt doen, wellicht was hij leprofiel? Het duurt echter niet lang voordat bekend wordt wie Querry is: een wereldberoemde architect die zegt zich uit de wereld teruggetrokken te hebben. In een gesprek vraagt de dokter: “en toen heb je dus gewoonweg besloten hierheen te komen om dood te gaan?” “Ja, dat was inderdaad mijn bedoeling. Maar ik wilde vooral

Tracer 1 6 – 12 au gu stu s – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

ergens zijn waar het leeg was, waar ik er niet door een nieuw bouwwerk of door een vrouw aan zou worden herinnerd, dat ik eens een levend wezen ben geweest, niet een roeping, en met het vermogen om lief te hebben – als het werkelijk liefhebben mocht heten. De verlamde patiënten moeten lijden, hun zenuwen voelen pijn, maar ik ben een van de verminkte gevallen, dokter. Kun je me genezen?” “Misschien is je verminking nog niet ver genoeg gevorderd. Als iemand hier te laat komt, moet de ziekte voortwoekeren, totdat ze uitgebrand is.” Graham Greene heeft zich voor het boek ‘A burnt out case’ uit 1961 verplaatst in de werkelijkheid van een leprakolonie. Het is duidelijk dat in het verhaal de werkelijkheid van de leprapatiënt wordt vergeleken met het psychische lijden van de afgestompte architect. Het blijkt dat bij de

architect, in tegenstelling tot bij de ‘genezen’ patiënten, het vuur nog niet gedoofd is. Hij raakt langzaam aan betrokken bij het leven in de kolonie. Hij bouwt voor de dokter een nieuw ziekenhuis en hij raakt betrokken bij de huwelijkse problemen van een kolonistenechtpaar. Hij steunt de zwangere vrouw in haar afkeer van haar man, maar wordt daarna ‘beloond’ met haar gelogen verhaal dat zij zwanger is van Querry. Maar toch zegt hij tegen de dokter: “ik geloof dat ik hier van vrijwel al mijn kwalen ben genezen, zelfs van mijn afkeer. Ik voelde me hier gelukkig.” Vlak daarop stormt de echtgenoot binnen en na een ruzie wordt Querry doodgeschoten. Uiteindelijk raakte hij net als de leprozen toch niet genezen, want, zo zegt de dokter: “succes is net zo iets – een verminking van de natuurlijke mens.”

Vacatures VUmc De volledige vacatures zijn te lezen op intranet onder P&O, direct naar vacatures Vumc en af te halen bij werving & selectie in de polikliniek 7e etage, Z kamer 163.

Researchverpleegkundige D1.2010.00052 We zoeken verpleegkundige met intresse voor klinisch onderzoek! Afdeling: zorgeenheid longziekten, Divisie I Verpleegkundige cardiologie D4.2010.00095 Heb jij je hart op de goede plaats zitten? Afdeling: cardiologie/cardiochirurgie met special care, Divisie IV

Vacatures 26 juli t/m 2 augustus. Uiterlijke reactiedatum zie intranet. Phd-student into halting neurodegeneration in MS D5.2010.00082 Come and join the challenging environment of a leading MS Center Afdeling: moleculaire celbiologie en immunologie, Div. V Phd-student: searching for the role of astrocytes and mitochondria in MS D5.2010.00080 Come and join the challenging environment of a leading MS Center Afdeling: moleculaire clebiologie, Divisie V Postdoc diabetesonderzoek D6.2010.00056 Afdeling: epidemiologie & biostatistiek, Divisie VI Opleiding operatie assistent maart 2011 D4.2010.00102. Afdeling: dienst operatie kamers, Divisie IV

Verpleegkundige voor de acute pijnservice D4.2010.00093 Zorgvuldig, betrokken en toe aan iets nieuws? Afdeling: dienst operatiekamers, Divisie IV Gediplomeerd anesthesie medewerker D4.2010.00097 Is VUmc dé vervolgstap in je carrière? Afdeling: dienst operatie kamers, Divisie IV Researchverpleegkundige D1.2010.00050 Als ouderenzorg en onderzoek een combinatie is die bij jou past! Afdeling: poliklinische zorgeenheid interne geneeskunde, Divisie I Verpleegkundig consulent D1.2010.00051 Als ouder worden ook jou een zorg is? Afdeling: poliklinische zorgeenheid interne geneeskunde, Divisie I

Personeelsactiviteiten Informatie over activiteiten ‘Tip van Boots’, ruimte –1 A 14.2, tst. 43799, website: www.tipvanboots.nl. U kunt de Tip van Boots ook bezoeken op de intranet homepage/direct naar/Tip van Boots.

ConnectCar: Belangrijk nieuws! Zoals u weet heeft VUmc de beschikking over een drietal ConnectCars. Deze drie ConnectCars staan op dit moment in de Polikliniekgarage bij de uitgangslagbomen. Op zondag 29 augustus 2010 zullen deze verplaatst worden naar de - 1 verdieping van de polikliniek, achter beautycentrum Bodyline. Deze dag zijn de auto’s niet beschikbaar.

Vanaf maandag 30 augustus zijn ze weer beschikbaar. Binnenkort zullen de huidige ConnectCars vervangen worden door een ander automerk. Hoe werkt ConnectCar? Hiervoor dient u een afdelingspas aan te vragen bij de Tip van Boots, na goedkeuring van uw budgethouder. Via internet kan de auto gereserveerd worden en na gebruik

Intensive care verpleegkundige D4.2010.00096 VUmc, daar red je levens mee! Afdeling: intensive care (IC), Divisie IV Jurist expertisecentrum onderzoek D6.2010.00057 Adviseer jij binnen het vakgebied Wetenschappelijk (Inter) Nationaal Onderzoek? Afdeling: expertisecentrum onderzoek VU-VUmc, Div. VI Subsidieadviseur wetenschappelijk onderzoek D6.2010.00058 Help jij mee de slagingskansen van het binnenhalen van onderzoeksopdrachten te vergroten? Afdeling: expertisecentrum onderzoek VU-VUmc, Div. VI

van de ConnectCar zal de verrekening per maand plaats vinden via uw kostenplaats. Voor gebruik van privé doeleinden is het mogelijk om een privépas aanvragen! Voor meer informatie kunt u terecht bij de Tip van Boots 020 - 4443799. Adventure weekend Belgisch Ardennen. In het weekend van 3-5 september 2010 zal er een Adventure weekend in de Belgische Ardennen georganiseerd worden. Heeft u zin in een spectaculair weekend? Ga dan mee met het Adventure weekend, georganiseerd door de Tip van Boots in samenwerking met PBN. Dan kunt u even lekker uitrazen op onder andere 300 cc Quads door de bossen van de Belgische Ardennen, kanovaren, paintballen en nog veel meer !! Zaterdagavond een heerlijke BBQ bij het kampvuur met veel muziek en gezelligheid. Het programma ziet er als volgt uit:

Personeel en organisatie

Senior secretaresse verpleegkundige staf ICV D4.2010.00094 Houd je van afwisselend werk en veel zelfstandigheid? Afdeling: intensive care volwassenen, Divisie IV Medisch typiste voor de afdeling radiotherapie D5.2010.00083 De administratieve motor voor artsen en laboranten Afdeling: radiotherapie, Divisie V Vacatures van 2 augustus tot 9 augustus. Uiterlijke reactie datum zie intranet.

Senior secretaresse met een vleugje personal assistent D2.2010.00059 Een zeer afwisselende functie met drie rollen. Afdeling: divisiebureau divisie II, Divisie II Webbeheerder D2.2010.00060 Word jij de eerste beheerder van het digitaal VUmc Alzheimercentrum? Afdeling: Alzheimercentrum, Divisie II Verpleegkundige interne geneeskunde unit C D1.2010.00055 Wil jij zorg dragen op een afdeling met veel diversiteit? Afdeling: zorgeenheid interne geneeskunde unit c,DivisieI Verpleegkundige interne geneeskunde unit B D1.2010.00056 Wij zijn volop in ontwikkeling en zoeken verpleegkundige die daarin een rol willen spelen! Afdeling: zorgeenheid interne geneeskunde unit b,DivisieI

Phd-student: the relation between brain atrophy and other pathology in multiple sclerosis - an advanced MRI study D5.2010.00084 Come and join the stimulating environment of a leading MS Center Afdeling: radiologie, Divisie V

Vrijdag: We vertrekken in overleg vanaf VUmc met eigen vervoer (rond 17.00uur) en stoppen onderweg even voor een hapje. Daarna rijden we door richting ons verblijf: Sport Point in de omgeving van La Roche en Hotton, een sfeervolle accommodatie. Daar worden we rond 21.00 uur verwacht. Zaterdag: The start of the event! 8.30 uur ontbijt, waarna we starten met het eerste deel van het programma. Hierna volgt een lunch. Als deze is gezakt vervolgen wij het programma met het 2e deel. Bij terugkomst wacht ons een BBQ met daarna het kampvuur. Zondag: De laatste loodjes. 8.30 uur ontbijt en daarna maken we ons op voor het laatste activiteiten en zullen na de lunch, in de namiddag, richting huis gaan. Dit weekend kost u slechts € 175,- p.p. Geef u snel op bij de TIP van BOOTS want de plaatsen zijn beperkt.

Runnerworld Aanbieding! Nu bij de Tip van Boots een prachtige aanbieding van zomer loopshirts + broekjes in diverse mooie kleuren, zowel voor de dames als voor de heren. De prijs bedraagt slechts € 30,-. Ook nu Trail belt flesjes 2, 4 of 6 flesjes, vanaf € 14.50. Ook diverse hartslagmeterhorloges nu vanaf € 49,95. Verkoop Dameskleding Yoshi Mode Op donderdag 19 augustus tussen 11.00 – 14.00 uur zal er in de – 1 Hal bij de Tip van Boots een Sale verkoop ( 50% korting ) plaats vinden van dames kleding. En wel van de merken: Piepe Jeans, Rinascimento, Misci – Mode en nog vele andere merken. Ook zal tevens de nieuwe collectie dames kleding Winter 2010/2011 te koop worden aangeboden tegen mooie prijzen , en echt waanzinnige kleding met de nieuwste kleuren. Dus kom kijken want dit mag u niet missen.

Oproepen & advertenties

Informatie over personele zaken vindt u ook op intranet onder de rubriek ‘personeel’

ABP verhoogt tijdelijk premie door historisch lage rente. Pensioenfonds ABP voert opnieuw een tijdelijke herstelopslag op de premie voor ouderdoms- en nabestaandenpensioen in. Per 1 augustus 2010 gaat de premie met 1%-punt omhoog. Dat heeft het bestuur van ABP vandaag besloten. De tijdelijke herstelopslag op de premie vloeit voort uit het herstelplan van ABP en werd ook al geheven tussen 1 juli en 31 december 2009. Per 1 januari 2010 werd deze herstelopslag afgeschaft, omdat het pensioenfonds toen duidelijk voorliep op het herstelpad. ABP ligt nu echter als gevolg van de lage rente niet langer vóór, maar op schema met het ingediende herstelplan. Het ABP bestuur acht daarom aanvullende maatregelen nodig en vindt het belangrijk dat alle betrokkenen, werkgevers, deelnemers en gepensioneerden een bijdrage leveren aan het herstel. De dekkingsgraad laat in de eerste maanden van dit jaar niet de progressie zien die de dekkingsgraad in 2009 doormaakte. Terwijl het vermogen onverminderd hoog is, schommelde de dekkingsgraad de eerste

Senior subsidieadviseur wetenschappelijk onderzoek D6.2010.00059 Richt jij je als ‘ketenadviseur’ binnen het nieuwe expertisecentrum op de verschillende fasen van het subsidieverwervingsproces voor wetenschappelijk onderzoek ? Afdeling: expertisecentrum onderzoek VU-VUmc, Div. VI

maanden van 2010 tussen de 100 en 105%, om in de maand mei te dalen naar 96%. Die ontwikkeling is voor het overgrote deel (ruim 80%) te wijten aan de historisch lage rente.  Deze ontwikkeling heeft geresulteerd in een besluit de premie tijdelijk te verhogen met 1% -punt. 70% van deze premie wordt betaald door de werkgever, 30% is voor rekening van de werknemer. De ABP-deelnemers betalen zo gemiddeld circa 8 euro per maand meer. VUT-fonds verlaagt FPU-premie Het Bestuur van het VUT-fonds heeft beslist dat de FPU-premie met ingang van 1 augustus 2010 met 0,3%-punt wordt verlaagd. Door deze verlaging wordt de overgangspremie, waarvan de FPU-premie een onderdeel vormt, per 1 augustus 2010 verlaagd naar 3,7% van het inkomen. De werkgever betaalt hiervan 1,45%, de werknemers 2,25%. De geïnteresseerden kunnen bij dit bericht op de intranetpagina van P&O het premie-schema ABP 01-08-2010 van de NFU downloaden.

Tracer 1 6 – 1 2 augustu s - S er v icep ag in a

Medewerkers en vrijwilligers van VUmc kunnen gratis een advertentie plaatsen. Niet meer dan 25 woorden en voorzien van achternaam en toestelnummer. Prijzen niet hoger dan 2250 euro. Aanleveren via [email protected]

Spaarloon komt vrij Minister van Financiën, Jan Kees de Jager, heeft besloten om het spaarloon vrij te geven. Het spaarloon kan gedeblokkeerd worden op 15 september 2010 . Het gaat om alle spaarloontegoeden die in de periode van 2006 tot en met 2009 zijn opgebouwd. Spaarders krijgen vanzelf bericht over wat zij moeten doen om over het geld te kunnen beschikken. Opname van het spaarloon is natuurlijk niet verplicht. Het is misschien goed te weten dat de SNS-bank een behoorlijk hoge rente op het gehele spaarloon-tegoed biedt: 3,5% ! Met de spaarloonregeling kunnen werknemers belastingvrij een deel van hun brutoloon sparen. Het gaat daarbij om een bedrag van maximaal 613 euro per kalenderjaar. Het geld moet dan op een aparte spaarrekening worden gestort en tenminste vier jaar vaststaan. In bepaalde gevallen, zoals bij de aankoop van een eigen woning of de start van een eigen onderneming, mag het geld eerder belastingvrij worden opgenomen. De SNS-bank is voor VUmc de uitvoerder van de spaarloonregeling.

Wijziging UITLEEN BALIE taakkaart per 16 augustus 2010 Maandelijkse metingen in het CMA wijzen uit dat het extreem hoge aantal spoedaanvragen moeilijk onder controle is te krijgen. Het aantal aanvragen is in het eerste half jaar van 2010 nog steeds bijna 50% hoger dan normaal. Dit aantal is nu bijna 1500 per maand t.o.v. de norm van 1000 per maand. De oorzaken: Medisch administratief medewerkers doen in sommige gevallen abusievelijk een spoedaanvraag omdat zij per ongeluk in het verkeerde (spoed)aanvraagbeeldje terecht zijn gekomen. De twee functies liggen in de taakkaart namelijk heel dicht bij elkaar. “Normaal” aanvragen worden niet tijdig gedaan. Er wordt te weinig rekening gehouden met de draaitijden van UITLEEN. Om vergissingen te voorkomen, en tevens met als doel het bewuster omgaan met spoedaanvragen, is in breed overleg met administratief leidinggevenden besloten tot de volgende wijzigingen in de BALIE

UITLEEN taakkaart: 1. d  e functie “aanvragen via SPOEDP (5) “ wordt verplaatst. 2. d  e functie “aanvragen via SPOED (2)” vervalt. 3. de functie “registreren/naslaan objecten via REGD, (rest 10, 3)” vervalt. Ter informatie nog eens de definitie van een spoedaanvraag: Een spoedaanvraag is een aanvraag waarbij het dossier direct nodig is op basis van medische indicatie of op basis van een zich op dat moment aanmeldende niet geplande of acuut op te nemen patiënt. Nadere informatie: secretariaat CMA, toestel 41264. e-mail: [email protected] of [email protected]

Menu

In Memoriam

Informatie over het menu vindt u ook op de startpagina van intranet

George Agyei 4 juli 1965 – 1 augustus

donderdag 12 augustus lasagne, frisse salade, foccacia, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere Chinese soep

Op zondag 1 augustus is George Agyei in het Sint Lucas Andreas ziekenhuis aan de gevolgen van een hartkwaal overleden. George was sinds 1992 bij VUmc in dienst bij het facilitair bedrijf als medewerker transport.

vrijdag 13 augustus kip Marrakesh, quorn Marrakesh, zomersalade, cous cous, gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, vegetarische gebonden aspergesoep, vegetarische heldere groentesoep

In april 2003 werd ontdekt dat hij leed aan een erfelijke hartkwaal. Tussen de ziekteperioden door heeft hij zijn werkzaamheden, in aangepaste vorm en tijden, met zorg verricht. In december 2009 ging zijn conditie dusdanig achteruit dat hij, erg tegen zijn zin in,

zaterdag 14 augustus groente-curry met kip, vegetarische groente-curry, zilvervliesrijst, gekookte aardappelen, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaatvermicellisoep, vegetarische gebonden kerriesoep, vegetarische heldere tomaatvermicellisoep

niet meer kon werken.

George staat bij zijn collega’s bekend als erg hulpvaardig en vriendelijk tegen iedereen. Een collega waar je op kon vertrouwen. Zijn positieve en vriendelijke instelling zullen wij missen.

zondag 15 augustus Hawaiïburger, quorn Hawaiï, speciaalsaus + jus, haricots verts, frituur aardappel, gebonden goulashsoep, heldere vermicellisoep, vegetarische gebonden paprikasoep, vegetarische heldere vermicellisoep

Namens alle collega’s van het facilitair bedrijf wensen wij zijn vrouw Henriette, hun zoon Jerry en dochter Rita veel sterkte bij het verwerken van dit verlies.

maandag 16 augustus döner kebab, rode en knoflooksaus, rauwkost, turksbrood, gebonden tomatensoep, heldere kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere groentesoep

Loek Mijnes

dinsdag 17 augustus 1/2 kip, mayonaise, appelmoes, krinkel frites, gebonden linzensoep, heldere mulligatawnysoep, vegetarische gebonden linzensoep, vegetarische heldere mulligatawnysoep

Mediterrane themadag Op woensdag 18 augustus heerst er in ‘Het Plein’ een mediterrane sfeer. In het personeelsrestaurant zijn er op die dag gerechten verkrijgbaar die je gewoonlijk alleen rond de Middellandse Zee aantreft. Zo hebben de koks de Griekse zomerse groentesoep ‘Horto supal kalokariano’ bereid en is er de beroemde Franse gebonden uiensoep verkrijgbaar. Bij de warme maaltijd waan je je in Italië, met fussili tri colore in een tomaten-tonijnsaus en een insalata ‘il Pescatore’, een visserssalade. Het broodje van de dag is het beroemde ‘Pain Bagnat’, het ‘natte broodje’ uit Nice dat is gevuld met een salade Niçoise.

woensdag mediterrane themadag 18 augustus tomaten-tonijnsaus, salata “pescatore”, fussili tri colore, gebonden franse uiensoep, heldere horto supal kalokariano, vegetarische gebonden franse uiensoep, vegetarische heldere horto supal kalokariano donderdag 19 augustus saucijsje, gevulde paprika, jus+vegetarische jus, bietjes, gekookte aardappelen, gebonden pindasoep, heldere aspergesoep, vegetarische gebonden pindasoep, vegetarische heldere aspergesoep

Amstel Academie

vrijdag 20 augustus babi ketjap, quorn ketjap, ketjap groente, witte rijst, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere Chinese soep zaterdag 21 augustus kip massala, quorn massala, Mexicaanse groenten, witte rijst, gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, vegetarische gebonden aspergesoep, vegetarische heldere groentesoep zondag 22 augustus Italiaanse saus met kip, vegetarische Italiaanse saus, tomaatkomkommersalade, pasta, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaat-vermicellisoep, vegetarische gebonden kerriesoep, vegetarische heldere tomaat-vermicellisoep maandag 23 augustus Hollandse hachée, vegetarische hachée, rodekool met appeltjes, aardappelpuree, gebonden champignonsoep, heldere Madrileense soep, gebonden vegetarische champignonsoep, heldere vegetarische Madrileense soep dinsdag 24 augustus hamburger, vegetarische burger, oriëntsaus, zomersalade, krinkel frites, gebonden kippensoep, heldere aspergesoep, gebonden vegetarische mosterdsoep, heldere vegetarische aspergesoep woensdag 25 augustus kipsaté, omelet naturel, satésaus, nasi, vegetarische nasi, atjar + kroepoek, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, gebonden vegetarische tomatensoep, heldere vegetarische Chinese soep

Tracer 1 6 – 12 a ug ust u s – S er v icep ag in a

De Boelelaan 1109 1081 HV Amsterdam Bedrijfsopleidingen F. Broekhof Bij- en nascholingen F. Broekhof Verpleegkundige vervolgopleidingen K. Jonker Medisch ondersteunende opleidingen M. van Oostrom www.amstelacademie.nl

De Amstel Academie biedt inspirerende trainingen en workshops aan, die u ondersteunen bij het optimaal benutten van uw kwaliteiten. Weet u nog niet welke training u wilt volgen? Kijk snel hieronder en schrijf nu in! Het nieuwe aanbod Bij- en nascholingen najaar 2010-voorjaar 2011 van de Amstel Academie staat op internet. www.amstelacademie.nl link Bij- en nascholingen en/of VUmc aanbod. De gezondheidszorg blijft in beweging, dus ook ons opleidingsaanbod! Bij de volgende scholingen zijn nog plaatsen beschikbaar. - Voorbehouden handelingen bij volwassenen: infuus en venapunctie 27 september (middag) - Telefoontraining 22 september (hele dag) - Telefoontraining (nieuwe medewerkers) 29 september (hele dag) - Reanimatie van kinderen (Pediatric Basic Life Support) 8 oktober (middag) - Acute buikchirurgie 11 oktober (hele dag) - Voorbehouden handelingen bij kinderen: inbrengen perifeer infuus 12 oktober (middag) - Operatie-assistent: neurochirurgie, thema tumorchirurgie 13 en 14 oktober (hele dagen) - Basic Life Support en Automatische Externe Defibrillatie (BLS en AED) 15 oktober (middag) - Patiëntveiligheid (Prisma) 21 oktober en 18 november (ochtenden) - Proactive Nursing: Klinisch redeneren in 6 stappen 22

(020) (020) (020) (020) (020)

444 444 444 444 444

4229 4213 4213 2020 4569

oktober (hele dag) - Intimiteit en seksualiteit 1 en 8 november (middagen) - Longziekten 1 november (hele dag) - Medium Care Thema 2 1 november (hele dag) - Neonatologie: Capita Selecta 1 en 2 november (hele dagen) Inhoudelijke informatie over de bij- en nascholing kunt u vinden op www.AmstelAcademie.nl (en dan doorklikken naar ‘Bij- en nascholingen’. Daar treft u ook het digitale inschrijfformulier. Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen met het secretariaat. Zij staan u graag te woord. Tel. 44253, e-mail: [email protected] Het nieuwe aanbod van het Centrum voor Leiderschapsontwikkeling en Effectiviteitsverbetering najaar 2010-voorjaar 2011 van de Amstel Academie staat op internet. www.amstelacademie.nl link Leiderschapsontwikkeling en Effectiviteitsverbetering en-of VUmc aanbod. Computertrainingen Outlook 2003: uw agenda de baas 12 oktober (ochtend) Morello, het VUmc systeem om uw websites te beheren 18 oktober (hele dag) Excel 2003 basis 2 en 18 november (ochtenden) Persoonlijke en functionele ontwikkeling Workshop persoonlijke kwaliteiten: Empathie 19 oktober (ochtend)

De tijd de baas 2 en 16 november ( 1 dag plus 1 dagdeel) Workshops schrijven De gouden driehoek voor het schrijven van tekst 14 oktober (10.00 – 12.00 uur) Tips voor aantrekkelijk schrijven 2 november (10.00 – 12.00 uur) Leiderschapsontwikkeling Leidinggeven, iets voor mij? 12 en 13 oktober (hele dagen) Workshop voor beginnend leidinggevenden: leidinggeven als persoon 27 oktober (hele dag) Wetenschappers en (arts-)onderzoekers Deze trainingen zijn alleen voor VUmc medewerkers en worden uit centraal budget gefinancierd. Het begeleiden van promovendi en postdocs voor senior onderzoekers 21 en 22 oktober (hele dagen) Persoonlijke ontwikkeling voor postdocs 2 en 3 november (hele dagen) Het volledige aanbod en inhoudelijke informatie over al deze trainingen en workshops kunt u vinden op www.AmstelAcademie.nl Daar treft u ook het digitale inschrijfformulier. Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen met ons secretariaat. Zij staan u graag te woord! Tel. 45084, e-mail [email protected]

Fysiotherapeut Benno van Tol is beleidsadviseur voor het instituut ondersteuning patiëntenzorg (IOP). In september keert de duizendpoot terug naar zijn roots. Hij wordt paramedisch hoofd van de afdeling revalidatie van het Zaans Medisch Centrum. ‘Om de ouders de mogelijkheid te geven thuis de antwoorden op alle behandelde of nieuwe vragen nog eens rustig na te lezen, hebben wij een handleiding samengesteld. Scheelzien komt voor bij drie tot vier procent van de bevolking en is niet alleen een cosmetisch probleem. Kinderen die scheel kijken kunnen hierdoor slechter gaan zien en kunnen een lui oog ontwikkelen. Als het op latere leeftijd ontstaat, kunnen zij gaan dubbelzien of hoofdpijn krijgen.’ Amber Bakels, orthoptiste, over het boekje ‘101 vragen over scheelzien’, dat zij met haar collega’s heeft gemaakt. Telegraaf, 27 juli.

n Ursula Wopereis

VUmc “Tijdens mijn studie bewegingswetenschappen heb ik stage gelopen in VUmc. Eenmaal afgestudeerd kon ik gelijk instromen bij de afdeling fysiotherapie. Een warm nest; ik heb er jaren met veel plezier gewerkt. Op den duur wilde ik verder in beleid en ontdekken hoe de organisatie werkt. Ik werd lid van de or en ben in mei 2008 overgestapt naar het iop. Dat is het mooie van VUmc: neem je initiatief, dan is veel mogelijk.” IOP “Het iop ondersteunt de ziekenhuisbrede zorgprocessen en levert ook concrete bijdragen. De intentie is om alles efficiënter en soepeler te laten verlopen. Dat is een grote uitdaging. Ik heb me onder andere beziggehouden met patiëntveiligheid, veiligheidscultuur (compaz) en de veiligheidsrondes. Verder heb ik de ziekenhuisinfectie commissie (zic) ondersteund, de coördinatie van de lpt-aanvragen verzorgd en meegewerkt aan de ontwikkeling van een visie op patiëntenzorg met als horizon het jaar 2020. Inmiddels ken ik de hele organisatie van binnen en van buiten.”

Logboek “Veel afdelingen hebben goede informatievoorzieningen voor patiënten, maar uit enquêtes blijkt, dat de boodschap niet altijd overkomt. In 2009 zijn cardio- en vaatchirurgie gestart met een logboek, waarin patiënten alle informatie kunnen bundelen, nalezen en aanvullen. Is iets niet duidelijk, dan kunnen ze vragen stellen. Het log-

‘Mijn hart ligt bij de patiëntenzorg’’ boek is vooral bedoeld om patiënten actiever bij het zorgproces te betrekken en ondersteunt patiënten én medewerkers in de communicatie. Het iop heeft het logboek vertaald naar ziekenhuisbreed gebruik en gedigitaliseerd. Binnenkort kunnen alle zorgafdelingen het naar wens invullen en gebruiken.”

Roots “Ik heb het hier erg naar mijn zin. Buiten mijn werk haal ik veel energie uit schaatsen. Vooral marathonschaatsen, ik schaats in de baancompetitie van Alkmaar. ’s Zomers fiets ik. Ik heb een heerlijk gezin, mijn leven is in balans. Toch keer ik terug naar mijn roots, want mijn hart ligt uiteindelijk bij de patiëntenzorg. Op 1 september begin

Foto: mark van den brink

Krachten bundelen “Er zijn zo’n veertig instanties, variërend van kwaliteitsinstellingen, zorgverzekeraars en de igz, die op allerlei gebieden iets van VUmc verlangen. Wat medewerkers niet altijd zien, is dat het iop al veel weghoudt van de afdelingen. Een deel van onze projecten is overigens heel praktisch en wordt intern aangedragen. In het kader van ontslag en nazorg heeft het iop de krachten gebundeld, het nabellen geïmplementeerd en samen met afdelingen een richtlijn voor ontslag en nazorg opgesteld. Die past iedereen nu op zijn eigen manier toe.”

‘In de gezondheidszorg zijn de meeste studies op academisch niveau en verloskunde kan niet achterblijven. De verloskunde heeft onderzoekers nodig. Als je onderzoek doet, verzamel je belangrijke informatie waar je in de praktijk weer rekening mee kunt houden. En die informatie moet je als verloskundige direct kunnen oppikken.’ Eileen Hutton, hoogleraar midwifery, over haar nieuwe leerstoel. In touch, magazine verloskundigen, juli.

ik als paramedisch hoofd revalidatie bij het Zaans Medisch Centrum. Wat ik zal missen? Mijn netwerk en het warme contact met de medewerkers. Bij mijn afscheid gaven mijn collega’s me een logboek met verhalen, herinneringen en foto´s. Je werkt met veel plezier aan een product en krijgt vervolgens een heel persoonlijk exemplaar. Dat raakt me.”

Wetenswaardig

Pupilgrootte weerspiegelt luisterinspanning Slechthorendheid en de gevolgen daarvan worden gemeten via luistertesten, maar ook met behulp van vragenlijsten. Met name die laatste methode is niet altijd objectief. De mate van inspanning bijvoorbeeld is lastig te meten via een vragenlijst. De ene persoon geeft veel eerder aan erg vermoeid te zijn, terwijl dat voor een ander helemaal niet zo voelt. Onderzoekers van de afdeling kno/ audiologie, Adriana Zekveld en Sophia Kramer, ontdekten een nieuwe, objectieve meetmethode voor de luisterinspanning, namelijk de pupilgrootte. Naarmate een luisteraar meer inspanning moet leveren om iets te horen worden ook de pupillen groter. Het meten van pupilgrootte is een veelbelovende methode om de moeite die het mensen kost om spraak te verstaan objectief te kwantificeren. Wanneer spraak slecht verstaanbaar

is, proberen luisteraars dat wat ze niet goed horen aan te vullen. Dit denkproces kost mentale inspanning en kan leiden tot vermoeidheid. Dat is een veel gehoorde klacht van slechthorenden. Zekveld en Kramer onderzochten drie groepen, een groep goedhorende jongvolwassenen en twee groepen van middelbare leeftijd, een groep goedhorend en een groep slechthorend. De onderzoekers varieerden de verstaanbaarheid van zinnen door de luidheid van het achtergrondrumoer te manipuleren. Naast de groter wordende pupil bij meer luisterinspanning, vonden de onderzoekers ook dat de afname in luisterinspanning bij toenemende verstaanbaarheid relatief klein was voor slechthorenden en goedhorenden van middelbare leeftijd. Ongeveer 10% van de volwassen bevolking heeft moeite met horen. Slechthorendheid is dan ook een

‘Het idee bestond al langer dat er verband tussen depressie en angst en slagaderverkalking was, maar het was nog nooit eerder met zo’n grote groep mensen onderzocht. Door met name langdurige stress kan je lichaam ontregeld raken, waardoor immuunsystemen worden aangetast. Dat is een van de factoren die vaatziekten kunnen veroorzaken.’ Onderzoekster Adrie Seldenrijk van VUmc en GGZ inGeest, over de relatie tussen depressie en lichamelijke gezondheid. De Gooien Eemlander, 3 augustus. ‘Het begint met een vluchtige jeuk op bijvoorbeeld de handen. Als het contact met latex niet verbroken wordt, kan er een chronisch handeczeem ontstaan.’ Dermatoloog Thomas Rustemeyer over latexallergie, een veel voorkomende arbeidsgerelateerde allergie. Volkskrant 3 augustus. ‘Overgewicht is een groot probleem, omdat het gewicht steeds sneller toeneemt en ook het aantal kinderen met overgewicht steeds groter wordt. En hieraan moeten we zeker iets doen.’ Willem van Mechelen, hoogleraar bedrijfs- en sportgeneeskunde, over het groeiend aantal kinderen met overgewicht. www.waarzijnwemeebezig.nl, augustus. ‘Er zijn studies geweest naar de vraag of je, als je optimistisch bent, langer blijft leven met kanker. Dat verband werd niet gevonden. Maar, omgekeerd lijkt het dus wel zo te zijn dat als je depressiever bent, je een kortere overlevingsduur hebt.’ Irma Verdonck, bijzonder hoogleraar ‘Leven met kanker’, over de relatie tussen positief denken en overlevingskansen bij kanker. Actualiteitenprogramma Eén Vandaag, Tros/Avro, Nederland 1, 3 augustus.

van de meest voorkomende chronische aandoeningen. De nieuwe meetmethode biedt in de toekomst mogelijk meer inzicht in de gevolgen van gehoorverlies op luisterinspanning en vermoeidheid. Maar ook

Tracer 1 6 – 1 2 augustu s – O rg an isat ie – O n d er zo ek – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

draagt het bij aan de beoordeling van hulpmiddelen, zoals hoortoestellen. Op dit moment vindt vervolgonderzoek plaats onder ander naar verdere validering van de nieuwe methode. n MS

‘Wij begrijpen dat de kosten van reumabehandelingen oplopen, maar als artsen stellen wij het belang van de patiënt voorop.’ Reumatoloog Ben Dijkmans over tnf-alfaremmers, de dure geneesmiddelen waar reumapatiënten veel baat bij hebben en die minister Klink in het ziekenhuisbudget wil onderbrengen. Volkskrant, 6 augustus. 7

Smakelijk eten

Heb je zin om mee te werken aan de zomerserie van Tracer? Stuur jouw vakantiefoto met een korte omschrijving van een opvallende maaltijd waar je tijdens de vakantie van genoten hebt naar [email protected].

Buon appetito “Onze jongste zoon is ein d juli jarig en dat valt me estal midden in onze vak ook dit jaar. Traditiegetr antie, ouw wil hij dan pannen koeken voor zijn verjaa zomer kampeerden we rda g. Deze in de Italiaanse Dolom ieten, en voor de avond jaardag was noodweer van zijn vervoorspeld, met hagelsten en en windstoten. Maar beloofd: na twee uur(! beloofd is ) bakken op ons butagasp itje, met één koekenpan 26 pannenkoeken rijker , waren wij en zoveel hebben we er ook wel nodig met drie kinderen. Door het nood op groeiende weer, dat inderdaad lan gstrok, waren wij gedwo zijn allen ín de tent ter ngen ons met ug te trekken, zodat we als haringen in een ton ken moesten verorbere de pannenkoen. Maar pannenkoeken hebben nog nooit zo lek als op deze avond!” ker gesmaakt Marian van Bokhorst-de van der Schueren, coördi nator onderzoek diëteti ek en voedingswetenschappen

Enjoy your meal ment geprobeerd we in ons apparte en bb he r te es ch “In Man op de foto kun ’ na te bootsen en gs eg & m ‘ha e en its om de Br doperwten! Sam lukt is. Vooral de ge ed go t he t t oo da je zien de motor door Gr b ik een week op met mijn vriend he rt en we hebben heb een bmw 1200 Ik n. de re ge ë ni Brittan tjes hebben we kt. Via landwegge aa m ge n ijle m t flink wa s bezocht. En ak District en Wale Pe t he , ict str Di het Lake gezien, de muur ook Hadrian’s Wall we en bb he lijk natuur ze jaartelling liet n het begin van on aa us ian dr Ha r die keize de ‘barbaren’. In n de Romeinen en sse tu s en e gr als bouwen bekeken, want di vooral gebouwen we en bb ar he r na te rit es Manch itectuur. De z’n bijzondere arch om nd n ke re be wa at n stad sta Engelse eiere s erg nat, maar de en uw & tro s m wa ‘ha d de sta we meteen aan de tuurlijk moesten onvergetelijk. Na youtube.com).” kefet denken (zie: or eggs sketch’ van Jis , projectcoördinat ma Frank Schuur ns ie log co on sneldiagnostiek

Oekla chaia

Selamat makan “We zijn samen met ken nissen naar het Spaanse Tamarit geweest, in tot aal waren we met drie halfIndische families. Geluk kig was één gezin met de auto gekomen, zodat we alles bij ons hadden voo r de rijsttafel die we altijd maken. In een vliegtuig kun je tenslotte geen rijststo mer en watjang meene men. Waar we ook naar toe gaa n met vakantie, we ete n elk jaar een keer Indisc h, dat is de traditie. Mi jn schoonouders komen uit Indonesië en ik heb van mijn schoonmoeder Ind isch leren koken, want mijn vrouw Ellen was daar minder in geïnteressee rd. Op de foto zie je de ‘ba naan’. Dat ding wordt door een speedb oot getrokken. Toen ze een plotse linge bocht maakten vielen we er me t z’n allen af. Dat is natuurlijk ook de bedoeling alleen heb ik daarbij een rib gebroken. Pech dus, maar het wa s toch een heerlijke vakantie.” Rien Caljouw, manager bedrijfsvoering divisie IV

8

“Deze zomer ben ik samen met mijn oudste zoon Joël naar Marokko gegaan. Tijdens een rondrit door het Hoge Atlasgebergte, vanuit Marrakesh, wilde de chauffeur even bij een bevriende familie langsgaan. Wij werden uitgenodigd om wat thee te drinken bij dit Berber-gezin. Voor we het wisten was de vrouw al bezig om brood te bakken in het oventje dat op de binnenplaats stond. We hebben genoten van het heerlijke eten, niet alleen van het zelfgemaakte brood, maar ook van de huisgemaakte boter, olijfolie en de honing van hun eigen bijen. Leerzaam voor een vijftienjarige dat mensen zonder supermarkt kunnen. Het is een bijzondere reis geworden. Marokko is een prachtig land, met een heel vriendelijke, gastvrije bevolking. Het gsm-netwerk is werkelijk ongelooflijk. Toen we bij Ouerzazate op een woestijnduin naar de zonsopgang in de Sahara zaten te kijken kon ik de foto’s meteen doormailen. Marokko heeft alles waar ik in een vakantie naar zoek: cultuur, natuur en niet te vergeten avontuur.” Doron Themans, programmanager Sterk in de markt

Tracer 1 6 – 12 au gu stu s 201 0 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

Met smaak “Ik ben ruim drie weken in ons hu is op Texel geweest. Het ligt vl akbij natuurrese rvaat De Slufter. Wat ik daar geda an heb? Vooral in de tuin gewerkt, want we hebben een grote tuin bi j ons huis. Meesta koken we zelf al l s we daar zijn. Ee n van mijn favoriete gerechten is verse krootjes (r ode bietjes) met zeebaars. De voor bereiding is ook altijd een sportie onderdeel van de f ze maaltijd. Eers t zijn we naar een boer in De W aal gefietst, het kl einste dorp op het eiland. Gelu kkig had hij de bi etjes al geoogst. Daarna gingen we naar de Texelse Visspecialist in Oudeschild om te zien of er die da g verse zeebaars was aangeleverd. Texelse aardappe len hebben we altijd in huis. Di e kopen we ook rechtstreeks bij boer. Het was ee de n warme avond, dus we hebben he heerlijk in de tuin t kunnen opeten, met uitzicht op de koeien in de we i achter ons huis. ” Janneke van Dend eren, projectleider pathologie