Toespraak van Commissaris van de Koning Ank Bijleveld-Schouten bij de eedaflegging en installatie van mevrouw Ellen Nauta-van Moorsel als burgemeester van Hof van Twente op woensdag 15 mei 2013
Burgemeester Nauta, beste Ellen, beste Robert en kinderen, geachte leden van de gemeenteraad van de gemeente Hof van Twente, geachte leden van het college, geachte familie, dames en heren,
Nu is voor u het moment gekomen om hier, ten overstaan van mij en te midden van uw gemeenteraad, de ambtseed uit te spreken. In de ambtseed hebben we de fundamenten van onze rechtstaat en die van onze samenleving vastgelegd. En dat biedt ons ook de gelegenheid om iets dieper op de rol van burgemeester in de samenleving in te gaan.
Het is goed om het grote belang van die rol hier te midden van u, de gemeenteraadsleden, nog maar eens te onderstrepen.
1
Want waar het om gaat: - De burgemeester staat tùssen de mensen, maar bòven de partijen. - De burgemeester is onafhankelijk, en te allen tijde verantwoordelijk voor de openbare orde en de veiligheid in de gemeente. - De burgemeester draagt verantwoordelijkheid voor integriteit van het bestuur en ziet toe op de zorgvuldigheid en tijdigheid van de besluitvorming door de gemeente. - De burgemeester is verantwoordelijk voor de bevordering van de samenwerking tùssen overheden. Een taak die tegenwoordig steeds belangrijker wordt. Want de wereld houdt niet op aan de gemeentegrens. - En tenslotte: de burgemeester is door de Kroon benoemd. In uw geval, burgemeester Nauta, bent u een van de laatste burgemeesters die nog door Koningin Beatrix is benoemd.
2
Benoeming door de Kroon betekent dat u op cruciale momenten uw onafhankelijke rol moet benadrukken. Die positie zal erkend moeten worden in het college van B&W, in de gemeenteraad èn in de samenleving van Hof van Twente. Daarom is het goed bij die rol in zijn openbaarheid stil te staan.
Dames en heren, De burgemeester is van nature de meest zichtbare openbaar bestuurder. En dat is niet altijd makkelijk. De rol en de positie van het openbaar bestuur die zij of hij belichaamt staat onder toenemende druk. Vooral nu de overheid flink zal moeten bezuinigen. Dat we de broekriem moeten aanhalen, voelt iedereen. Steeds meer taken zullen we aan het geheel van de samenleving moeten overlaten, waarbij de rol en invloed van de overheid krimpt. Waar het nu om gaat, dames en heren, is het maken van moeilijke keuzes. 3
Het is belangrijk dat we - juist nu - keuzes kunnen maken, gedragen en gevoed door de samenleving die we samen mogen dienen. En dat in een tijd dat de kloof tussen inwoner en bestuurders en politiek groter dan ooit is geworden.
Ik las twee weken geleden in Binnenlands Bestuur dat de ombudsman van de gemeente Den Haag, Peter Heskes, veel klachten kreeg het afgelopen jaar. De klachten gingen vooral over toenemende bureaucratie en een meer afstandelijke houding van de gemeente in de communicatie. Volgens de ombudsman in de Hofstad zijn de klachten een rechtstreeks gevolg van de keuze van de gemeente om te bezuinigen op dirèct contact met haar inwoners. Het is maar net welke keuzes je als bestuur maakt. De gemeente Hof van Twente wil een dienende overheid zijn, die slimme verbanden legt om de dienstverlening optimaal te laten zijn. “Hof van Twente geeft antwoord.” Uw voorganger heeft daar met enthousiasme aan gewerkt.
4
De Hof van Twente is geen Hofstad, gelukkig. Alleen al om de reden dat Hof van Twente in tegenstelling tot Den Haag niet één, maar liefst drie steden binnen haar gemeentegrenzen heeft.
Maar… het Haagse rapport heeft wél een les. De keuzes waar we voor staan worden met alle bezuinigingsopgaven steeds moeilijker. Daarom hebben we bestuurders en politici nodig die meer dan ooit weten door te dringen in de haarvaten van onze samenleving. Mensen die aanvoelen wat de samenleving van hen vraagt en verwacht. Bestuurders die niet zozeer een volle eigen agenda hebben, maar meer hun tijd en hun energie ten dienste stellen aan bewegingen in de samenleving. Bestuurders die communicatief zijn.
Bestuurders die die bewegingen vroegtijdig signaleren en actief contact zoeken met de vraag: ‘wat kunnen we voor elkaar betekenen?’ 5
Dames en heren,
Wij als bestuurders, volksvertegenwoordigers en overheidsdienaren zijn allemaal publieke dienstverleners. We zullen een nieuwe manier van werken moeten vinden, waarin signaleren, faciliteren en enthousiasmeren centraal staan. We moeten samen op zoek naar die nieuwe rol en houding van overheid en bestuurders. Binnen het gemeentebestuur, het samenspel van de gemeenteraad, het college en de ambtenaren, is de burgemeester ten opzichte van het college vooral hoeder van de kwaliteit van de besluitvorming. Daarnaast is de burgemeester een ‘sparringpartner’. Dat wil zeggen: spiegelen, meedenken en vragen stellen. Als ik kijk naar zijn rol ten opzichte van de raad, dan is het de kunst om in de vergaderingen goed de procedures toe passen, zonder constant op de regeltjes te letten. 6
De kunst is om de raad tijdens de raadsvergadering bij de inhoud te houden, zonder afbreuk te doen aan de gevoelens die daarmee gepaard gaan.
Dames en heren, Voordat we overgaan tot het afnemen van de ambtseed bedank ik de vertrouwenscommissie in de personen can voorzitter Hannie Rohaan en de griffier Arend Averink voor de goede en constructieve samenwerking. En ik richt nu me graag nog even persoonlijk tot burgemeester Nauta.
Beste Ellen, Je staat er om bekend dat je in moeilijke periodes mensen kunt verbinden en kunt motiveren om hard te werken. Dat komt door je warmte en betrokkenheid. Je bent niet bang om besluiten te nemen, ook als dat moeilijke zijn. En die heb je als directeur van het CDA Partijbureau genoeg meegemaakt. 7
Je bent sterkt in het persoonlijk contact, het lief en leed van mensen delen. Jij kunt het principe van dienend leiderschap goed belichamen, en dat is belangrijk, zeker in deze tijd.
Als je ergens voor gaat, dan ga je vol overtuiging. Je neemt een interessant Haags, Brussels en internationaal netwerk mee. En je kent de omgeving omdat je al van kindsbeen in de streek komt. Met je ouders ging je hier op vakantie. Ik ben er ten volle van overtuigd dat ze enorm trots zouden zijn dat je vandaag deze stap maakt.
Burgemeester Nauta, gemeenteraad van Hof van Twente, het wordt tijd om u temidden van de raad te beëdigen.
Ik vraag u om hier voor mij te gaan staan. Ik zal de eed voorlezen en ik u vraag deze te beantwoorden met ‘Zo waarlijk helpe mij God Almachtig’.
8
"Ik zweer dat ik, om tot burgemeester benoemd te worden, rechtstreeks noch middellijk, onder welke naam of voorwendsel ook, enige gift of gunst heb gegeven of beloofd. Ik zweer dat ik, om iets in dit ambt te doen of te laten, rechtstreeks noch middellijk enig geschenk of enige belofte heb aangenomen of zal aannemen.
Ik zweer dat ik getrouw zal zijn aan de Grondwet, dat ik de wetten zal nakomen en dat ik mijn plichten als burgemeester naar eer en geweten zal vervullen. Wat is daarop uw antwoord? [Burgemeester Nauta:] “Zo waarlijk helpe mij God almachtig!"
Burgemeester Nauta, u bent beëdigd. Ik feliciteer u van harte met het burgemeesterschap van de Hof van Twente. En ik feliciteer de gemeente Hof van Twente van harte met haar nieuwe burgemeester, Ellen Nauta! [slot, cadeautje] 9
