Zo eenvoudig is het om je goed te voelen.
Gezond Gezondheid en welzijn behoren tot het kostbaarste bezit van de mens. Om beide te bevorderen en in stand te houden, heeft het lichaam een heleboel vitale stoffen nodig. De natuur biedt deze stoffen, mooi verpakt als zoete vrucht, knapperige groente of sappige bes.
‣„Volgens de huidige
inschattingen hebben niet zozeer de afzonderlijke stoffen, als wel de verscheidenheid van biologisch actieve substanties in groente en fruit, evenals het regelmatig consumeren van groente en fruit positieve effecten op de gezondheid” (DGE 2012)
Groente, fruit en bessen dragen de geconcentreerde kracht van waardevolle voedingsstoffen in zich. Maar wat verhult de fluweelachtige schil van de zoete perzik nou precies, welke rijkdom bevindt zich in de diepgroene broccoliroosjes en welke grote schatten liggen verborgen in de kleine, felrode veenbessen? Het antwoord ligt in de uitgekiende compositie van secundaire plantenstoffen, vitaminen, mineralen en spoorelementen. De samenwerking van deze veelzijdige stoffen maken van groente, fruit en bessen waardevolle ingrediënten van een gezonde voeding.
De bijzondere waarde van vitaminen, mineralen en spoorelementen voor het menselijk lichaam is onbetwistbaar. In de afgelopen jaren wekten ook de mysterieuze secundaire plantenstoffen toenemend de interesse van deskundigen op het gebied van voeding en gezondheid.
Het totale aantal secundaire plantenstoffen dat in de natuur voorkomt, kan tot op heden slechts worden geschat. Men gaat uit van een aantal tussen 60.000 en 100.000.
Bevindt zich in:
Belang voor de plant
Carotenoïde
Wortels, tomaten, bosbessen, bramen, appels, perziken, ananas, papaja‘s, pruimen, acerolakersen, peterselie, boerenkool, spinazie
Kleurstoffen (geel, oranje, rood)
Glucosinolaat
Broccoli, boerenkool, witte kool
Antistoffen
Polyfenol (bijv. resveratrol) • flavonoïde (bijv. anthocyaan) • fenolzuren (bijv. ellagzuren)
Rode druiven, bosbessen, bramen, vlierbessen, frambozen, veenbessen, aalbessen, zwarte bessen, appels, sinaasappels, pruimen, wortels, rode bieten, broccoli, boerenkool, witte kool, tomaten
Flavonoïde: kleurstoffen (rood, lichtgeel, blauw, paars) Fenolzuren: antistoffen
Monoterpeen
Rode druiven, zwarte bessen, sinaasappels, ananas
Geur- en smaakstoffen
Sulfide
Knoflook
Geur- en smaakstoffen
Saponine
Spinazie, knoflook
Bitterstoffen (schuimend)
anticarcinogeen
X
antimicrobieel
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
ontstekingsremmend
X
X
beïnvloedt de bloeddruk
X
X
antioxidant
X
gaat trombose tegen moduleert het immuunsysteem
verlaagt cholesterol beïnvloedt de bloedsuiker bevordert de spijsvertering
X
X
Sa po nin e
Su lfid e
Mo no ter pe en
Glu cos ino laa t
Ca rot en oïd e
Secundaire plantenstoffen
Achter het overkoepelende begrip „secundaire plantenstoffen” gaan verbindingen schuil die zich niet hoeven te schamen: carotenoïden, die een antioxidante werking hebben, sulfide, met zijn ontstekingsremmende effect, en polyfenolen, die de deling van kankercellen tegengaan, zijn slechts enkele voorbeelden.
Po lyf en ol
‣
„Het is zeker dat voeding met veel groente en fruit goed is voor de gezondheid. De inname van verschillende soorten binnen een week schijnt voedingsfysiologisch gunstig te zijn.” (DGE 2010)
X
X X X
X
X
‣ World Health Organization WHO (2003): Groente en fruit leveren een belangrijke bijdrage aan de preventie van chronische ziekten, zoals harten vaatziekten, kanker, diabetes en adipositas.
„Five a Day.“ Met hun rode, gele, oranje, groene en paarse kleuren zien groente en fruit er verleidelijk uit. Ze ondersteunen ons welzijn dan ook op talrijke manieren. Volgens deskundigen is het al voldoende 5 keer per dag toe te tasten. Een handvol is één portie. Met dit uitgangspunt stimuleren wereldwijde campagnes de consumptie van ongeveer 650 g groente en fruit per dag. Deze hoeveelheid schrijft de WHO een positieve invloed op de gezondheid toe.
Perzik
De perzik verblijdt zowel de smaakzenuw als de gezondheid, want deze zomervrucht is rijk aan vitale stoffen. Zijn kleur heeft de perzik te danken aan carotenoïden. Deze kleurpigmenten bieden de vrucht zelf bescherming tegen beschadiging door vrije radicalen, die door de UV-stralen van het zonlicht worden geproduceerd. Naast de functie als antioxidant dient bijvoorbeeld bètacaroteen, als vertegenwoordiger van de carotenoïden, als pro-vitamine A. Pro-vitamine A is bijvoorbeeld nodig voor het gezichtsvermogen. Kortom, niet alleen wortels zijn goed voor de ogen.
Broccoli is een van de populairste groentesoorten op de Europese menukaart. Geen wonder, want mineralen zoals calcium en fosfor, vitamine B en vitamine E in broccoli worden met de secundaire plantenstoffen glucosinolaat en flavonoïde aangevuld tot een gezond „pakket”. Daardoor beschikt broccoli niet alleen over antibacteriële eigenschappen, maar heeft ze ook een positief effect op hart- en vaatziekten. Broccoli bevat bovendien het noemenswaardige sulforafaan, een glucosinolaat dat de celdeling van kankercellen remt.
Broccoli
Veenbes Van zuur wordt je niet alleen vrolijk! Dankzij het hoge gehalte aan vitamine C hebben veenbessen, ook „cranberry‘s” genoemd, een antioxidante werking. Zowel seleen als polyfenolen ondersteunen deze werking. Door de vele bioactieve substanties is de veenbes een gezond multitalent. Wegens de ontstekingsremmende werking gebruikten de indianen de bes al als geneesmiddel. Wat zo lang geleden al goed voor de gezondheid was, kan ook vandaag de dag niet slecht zijn.
Naast zijn toepassing als kruid wordt knoflook ook gebruikt als geneeskrachtige plant. Hij bevat waardevolle stoffen, waaronder secundaire plantenstoffen zoals saponine en sulfide. Deze stoffen golden lange tijd als „natuurlijke antibiotica”. Samen met andere microvoedingsstoffen, zoals seleen, mangaan en magnesium, dragen de kleine tenen bij aan talrijke beschermende functies. Zo wordt gezegd dat de knol cholesterol verlaagt en trombose tegengaat.
Knoflook
Framboos Als geneeskrachtige plant is de framboos al bekend sinds de oudheid. De vruchten blinken uit door hun hoge vitaminegehalte en worden bijvoorbeeld in de Chinese natuurgeneeskunde gebruikt. Naast kalium en magnesium levert de framboos foliumzuur, anthocyaan, resveratrol en ellagzuur, die tot de polyfenolen behoren. De samenwerking van alle componenten heeft vele positieve effecten, zoals het binden van vrije radicalen en het versterken van het immuunsysteem.
„An apple a day keeps the doctor away”. Deze graag geciteerde spreuk toont het lang bekende belang van appels in de voeding. Het positieve effect op de gezondheid put de appel uit de verscheidenheid aan voedingsstoffen, zoals foliumzuur, vitamine C, E en K, de mineralen calcium en kalium en de talrijke secundaire plantenstoffen, waaronder de polyfenolen. Het knapperige fruit helpt zo hart- en vaatziekten te voorkomen en de weerstand van het lichaam te verbeteren.
Appel
Vlierbes In geschriften uit de klassieke oudheid werden al talrijke geneeskrachtige werkingen van de vlierbes beschreven. Deze zijn te wijten aan stoffen zoals magnesium en kalium. Het lichaam heeft deze stoffen nodig voor de stofwisseling van zenuwen en spieren. Calcium en fosfor zorgen voor sterke botten en tanden. De positieve effecten van de vlierbes worden afgerond met een extra portie vitamine C en secundaire plantenstoffen uit de categorie van de anthocyanen. Deze werken ontstekingsremmend en beschermen de vaten.
Vitamine E, niacine, foliumzuur, kalium en secundaire plantenstoffen uit de klasse van de carotenoïden en saponinen zijn slechts het begin van de lijst van waardevolle stoffen in tomaten. Lycopeen, wat tot de carotenoïden behoort, werkt antioxidant en voorkomt schade aan de bloedvaten. Ook foliumzuur draagt bij aan de bescherming van het hart- en vaatsysteem. Het samenspel van alle veelzijdige substanties geeft de tomaat zijn talrijke effecten op de gezondheid. Ongelofelijk dat onze voorouders na zijn intrede in Europa lange tijd dachten dat de tomaat giftig was...
Tomaat
952008NL/10.12/342/20‘d
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:
European Wellness Institute (EWI), Richard-Weidlich-Platz 10, 65931 Frankfurt am Main, Duitsland http://www.wellness-bildungswerk.de
