Het grote Lustrumboek TU Delft
Inhoudsopgave Voorwoord
Join the Pipe
Dies Natalis
Zomerfestival
Vakantiecursus
Urban Water Movie Contest
Tentoonstelling Zoet & Zout
Wetenschappelijk congres Water & the City
Dubbele waterlezing
Het blauwe goud, het verhaal van water
Arctic Battle
Braindrops
Delfts Cultuur Concert: Samen musiceren
Fitterij Studenten Kampioenschap
Science Centre Delft
Paardenkracht Mannenmoed
Kennisconferentie Deltaprogramma
Jubileumsymposium IAHS
Arts & Drinks
Van Leeuwenhoeklezingen
Lustrumkrant
Alumni Lustrum Diner
Lustrumuitje gepensioneerden
Carmen
Badeendjesrace en dobberexperiment
Wereld Watersmaakmakers
Kick-off Delft Urban Water Centre
Nawoord
Voorwoord
s Rector Magnificu
Kortom: 2012 was een jaar vol Het jaar van ons 170-jarig bestaan, hoogtepunten. Graag zetten we die ons 34e lustrum, stond in het teken hoogtepunten nog eens voor u op een van ’water’. Waarom water? Omdat rijtje in dit bladerboekje. Als herinnerwater ons verbindt, letterlijk en figuom de sfeer urlijk. Mens en aardoppervlak bestaan ing voor wie er bij was of gemist heeft. iets er wie te proeven voor voor het grootste gedeelte uit water. Met veel beeld en geluid, zodat u die Water is de bron van het leven en in sfeer ook echt kunt meebeleven. Daarom veel opzichten ook de bron van onze geen papieren drukwerkje dit keer, welvaart. Als handelsnatie hebben we maar alleen een digitale uitgave. Want eeuwenlang ’s werelds waterwegen bevwe zijn dan wel 170 jaar oud geworden, aren; als laaggelegen land moesten we benen in de ons tegen datzelfde water leren bescher- maar we staan met beide e eeuw. 21 men. Zo groot werd onze kennis over exporteen zelf s kenni die water, dat Ik wens u veel lees- en kijkplezier. product werd. Scheepsbouw en waterbouw zijn van oudsher belangrijke onderwerpen bij de TU Delft. Maar het thema water reikt verder. Denk aan drinkwater en sanitatie, duurzame energie en klimaatonderzoek. Al deze onderwerpen kwamen aan bod in 2012 tijdens speciale lezingen, symposia en workshops. Natuurlijk vierden we ook uitbundig feest, zoals met het ZOMERfestival en de opera Carmen.
Professor Karel Luyben Rector Magnificus Technische Universiteit Delft
12: 0 2 i r a u 10 jan
Dies Natalis
De officiële aftrap van het lustrumjaar is tijdens de Dies Natalis, de viering van de stichtingsdag van de universiteit. In het Aula Congrescentrum staat alles in het teken van lustrumthema Water: wolkenstudie, hydrologie en zuiveringstechnologie komen voorbij. Waarom water? Omdat dat in 1842 mede aanleiding was voor de oprichting van de Polytechnische School. Er moesten burgerlijkingenieurs opgeleid, die konden helpen Nederland veilig te houden voor het water.
Rector Karel Luyben spreekt tijdens zijn openingsrede van ‘wetenschap in woelig water’. Wetenschap ondervindt een stevige maatschappelijke tegenwind, stelt hij. Niet alleen bezuinigingen baren hem zorgen, maar ook de tendens van ‘wetenschap is ook maar een mening’. Toch is hij niet overbezorgd: “Ik heb graag woelig water, want dan leer je pas echt varen”, zo sluit hij af. Diesredenaar professor Herman Russchenberg ziet ook zwaar weer, maar dan letterlijk: wolkenstudie is zijn specialiteit. Wolken houden de aarde leefbaar: zonder wolken zou het tien graden warmer zijn op aarde. Klimaatmodellen houden nog te weinig rekening met de invloed van wolken op het klimaat. We moeten beter leren begrijpen wat wolken precies doen in het klimaatsysteem. Er valt nog een hoop te ontdekken en universiteiten kunnen daar een belangrijke bijdrage aan leveren, aldus de hoogleraar Remote Sensing of the Environment. Eredoctoraten horen bij de Diesviering, en een lustrumjaar is een goede aanleiding om er maar liefst twee uit te reiken: aan ondernemer
Jos Pâques van watertechnologiebedrijf Pâques uit Balk en aan hydroloog professor Murugesu Sivapalan van de University of Illinois. Collegevoorzitter Dirk Jan van den Berg sluit de rij. Niet met een betoog over water, maar
‘wetens chap in w o el ig water’
met een helder toekomstbeeld: “Ons doel is de TU Delft blijvend te profileren als A-merk in de wereldsupermarkt van hoger onderwijs en wetenschap.”
eredoctoraat
ri a u n a j 3 1
febr uar i - juni
Vakantiecursus er in 2012 Natuurlijk is tiecursus ook een Vakan Afvalwater. Drinkwater en , maar met Geen lustrum iddels een 64 edities inm ie. stevige tradit
Tentoonstelling Zoet & Zout
Water en de Nederlanders: een eeuwenoude haat liefdeverhouding . Geen wonder dus dat w ater ook een belangrijk thema in de kunst van de lage landen.
Op dit jaarlijkse evenement van de drink- en afvalwatersector komen bedrijfsleven, overheid en wetenschap bij elkaar. Wat is er het afgelopen jaar gebeurd en vooral: hoe zien de komende jaren eruit? En hoe zorgen we met ons onderwijs voor volgende generaties excellente wateringenieurs?
‘In een versnipperde afvalwaterwereld kunnen we geen vuist maken richting de grote, internationale wereld.’ Ir. Paul Roeleveld / Royal Haskoning.
‘Een vakantiecursus op 13 januari? Blijkbaar trappen jullie er al 64 jaar in’ Dirk Jan van den Berg
De Kunsthal Rotterdam brengt dat in beeld in een prachtige tentoonstelling met 120 kunstwerken. Van topwerken van oude meesters tot hedendaagse kunstenaars en iconische mediabeelden zijn allemaal te bewonderen op een steenworp van de Maas. Een mooiere samenloop met het lustrumthema is nauwelijks denkbaar. Daarom is TU Delft een van de sponsors van de tentoonstelling. Goed nieuws voor medewerkers, want die mogen er met korting heen.
Kunsthal Rotterdam
8 maart
Dubbele waterlezing
KIVI NIRIA S tudents Delft organiseert ee dubbele lezin n g met spreker s van adviesingenieursbu en reau Tauw. Pascal Kregtin g bepreekt ee n interessante afvalwater te techniek om halen. Warm energie uit w ater stroom bi wassen zo he j het douche t afvalputje in n en (af) . Al s je een deel va kunt winnen, n die energie bespaar je en terug or m veel energie. neutrale won Zo komt de en ing binnen be re er ik gie. Floris Boogaa rd presenteer ‘W at er wateroverlast town’, een se in stedelijk ge rious game ro bied. Interact ndom prima midde ieve commun l om die prob ic at ie le m is at een ie eren. Zo kun k en de oplo ssingen te vi je kennis en su in al no is va tie de eigen orga overdragen bi nisatie. nnen en buite n
2: 8 maart 201
Arctic Battle
of de strijd om de Noordpool
Dat is de intrigerende titel van het lustrumsymposium bij 3mE. De strijd om de Noordpool barst los nu het gebied toeganke lijker wordt door klimaatverandering. Ingenieu rsvereniging KIVI NIRIA, onderzoeksinstituut Marin en TU Delft organiseren het eerste mar itieme platform voor de Arctische scheepva art en exploratie. Aan bod komen onderw erpen uiteenlopend van fundamenteel ond erzoek aan ijsconstructie-interacties tot aan de praktijk van het ontwerpen en installeren van pijpleidingen in de poolgebieden. Het symposi um trekt volle zalen met belangstellenden uit de hele maritieme en offshore-industrie.
31 maart
Delfts Cultuur Concert:
Samen musiceren Het Delfts Symfonie Orkest verzorgt in de Aula een speciaal lustrumconcert met jeugdige gastspelers uit de regio. Voor de pauze speelt het DSO de Onvoltooide Symfonie van Schubert en de Finlandiasuite van Sibelius. Na de pauze schuiven de jonge deelnemertjes aan. Zij hebben de hele dag in kleine groepjes geoefend onder begeleiding van musici van het Residentie Orkest. Ze leren de stukken dus ‘from scratch’ op de uitvoeringsdag zelf. Het scratchorkest en het DSO spelen samen een stuk uit Lord of the Rings van Shore. Als klap op de vuurpijl volgt dan de ‘Wassermuzik’ van Händel. Dit alles onder de professionele leiding van Peter Gaasterland, solofagottist van het Residentie Orkest en vaste dirigent van het DSO.
l i r p a 4 t r 31 maa
Science Centre Delft
Natuurlijk doet ook het Science Centre mee met het lustrumthema. Een speciaal een populair-wetenschappelijk Watersymposium vol workshops, lezingen en een toneelvoorstelling met water als thema.
Lezing: Water op straat! Wateroverlast komt door slecht onderhoud van rioleringen, is een veelgehoorde opvatting. Dat ligt wat genuanceerder, weet dr. Marie-Claire Ten Veldhuis, en zij is een expert op het gebied van Urban Flooding. Het klimaat speelt natuurlijk ook een rol en wist je dat er in de stad een microklimaat heerst? Dr. Ten Veldhuis legt uit hoe het allemaal precies zit en waar er in de nabije toekomst hard aan gewerkt moet worden om te zorgen dat we de voeten droog houden. Workshop: Maak je eigen regenmeter Ir. Rolf Hut kent iedereen als de MacGyver Scientist van de TU Delft, naar de vindingrijke actieheld die in de jaren tachtig op de buis verscheen. Een verschil: Rolf Hut is echt. In het Science Centre laat hij o.a. zien hoe iedereen met een fotolijst, lijm en tape zijn eigen regenmeter kunt maken.
3 apr i l
Kennisconferentie Deltaprogramma
e uitvinder Wat hebben d in en van de VacuV isaris de Deltacomm ijn gemeen? Ze z bij de allebei te gast ntie Kennisconfere ma, Deltaprogram der en Bernd Schnei . Wim Kuijken
‘Watertec hnologie is onze co business re en wij wi llen een spin in h et web zijn ’
Rector Ka rel Luybe n
niet, ‘Een rivier overstroomt er hij stroomt, en pas als tstaan mensen wonen dan on de rivier natuurrampen, omdat roomt’ soms ergens anders st
‘Overstromin g is de schuld van het minis terie, ergens anders is het een natuurra mp’
Jeroen van de r Sluijs, Universiteit U trecht
sterdam Petra van Dam, VU Am
Het is de tweede conferentie in zijn soort en dit keer delen de aanwezigen vorderingen in de kennisontwikkeling, kennisvragen vanuit de uitvoeringspraktijk en ervaringen met de inrichting en het beheer van delta’s in het buitenland. Een dag dus boordevol kennis en volop discussie. Hebben we het over veiligheid of over risicobeheersing? Moeten de dijken nou hoger of sterker? Het gevaar van piping en de terugkeer van SpongeBob; meerlaagse veiligheid en bouwen met de natuur. Het komt allemaal aan bod en levert mooie uitspraken op. (+ mooie scrabblewoorden, zoals: ‘overstromingsrisicobeheersing’ en ‘anticipatiestrategie’).
Mooie scrabblewoorden: ‘overstromingsrisicobeheersing’ en ‘anticipatiestrategie’.
20 april
Arts & Drinks after work In het kader van de tentoonstelling Zoet & Zout is er op vrijdagavond een special ‘Arts & Drinks’-avond. Een bijzondere kans om de tentoonstelling buiten openingstijden te bekijken met een gratis rondleiding en een aanvullend programma. Het auditorium van de Kunsthal wordt voor de gelegenheid omgetoverd tot een gezellige loungeruimte. Wetenschappers van TU Delft en Wageningen University geven een flitscollege. Uiteraard is ook daarbij het thema water: in het kader van het Galateaproject praten zij over het ontwerpen van een waterrobot geïnspireerd op de natuur. VJ Daniëlle Kwaaitaal verzorgt een speciaal optreden en gasten borrelen en swingen de hele avond in het Kunsthalcafé.
mei
Lustrumkrant
Met evenementen als publiekslezingen, ZOMERfestival en Carmen is er voor elk wat wils. Om het lustrumthema echt met heel Delft te delen, komt TU Delft voor een keer ook achter de voordeur. Op de deurmat dan wel te verstaan, want een speciale Lustrumkrant komt eind mei als bijlage bij de Delft op Zondag in heel Delft in de bus. Studenten en wetenschappers, heden en verleden, onderzoek en toepassing, watersport en waterbedrijvigheid: de Lustrumkrant etaleert het allemaal. Interviews met Mark van Loosdrecht, Arnoud Greidanus en Pieter Guldemond, een column van Willemijn Dicke, een reportage over de Solarboat, en nog veel meer. Ook mooi: foto’s van toen en nu. “De mooiste collectie van antieke boeken over water staat in de bibliotheek van de TU Delft, in de Trésor.” – Willemijn Dicke
“Delft is een bolwerk van hoogstaande waterkennis…Op een paar vierkante kilometers zit zoveel expertise en vernuft, zoveel innovatieve kracht.” – Pieter Guldemond
01 juni 2012
WATER & ONDERZOEK
zee Kust in de kijker Comfortabel varen op ruwe 4 04
Lustrumkrant
Patrouilleboten, bevoorradingsschepen en reddingsboten: ze moeten allemaal snel zijn én bij elk weertype bij de zee op kunnen. Maar harde wind en hoge golven stuiteren zulke boten over een het water, ‘slamming’ met mooi woord. Een rotgevoel voor de bemanning en uitein-
weinig van. aan het strand zie je er Tijdens een zomers dagje van vorm. Ontelbaar veel Toch verandert de kust voortdurend door wind, golven en stroming zandkorrels worden verplaatst in zijn krachtenspel. Hoe dat precies in één groot dynamisch jaar de Zuid-Hollandse kust vijf werk gaat? Vanaf 2012 is lang in beeld.
vorig jaar een schiereiland Kijkduin en Ter Heijde is Kent u de Zandmotor? Tussen experiment op ware grootte. kubieke meter zand. Een gemaakt van 21,5 miljoen in hun kielzog willen Zuid-Holland en vele anderen Rijkwaterstaat, de provincie voor een veilige kust. zandsuppletie kan zorgen weten of zo’n eenmalige
ware door De bijlboeg snijdt als het
het water.
minder lawaaiig stendig zijn, maar ook de Arie Visser dan zijn voorganger zonder kopte- zodat de bemanning De nieuwe lefoons kan communiceren. meer technireddingsboot krijgt nog uitschuifbare sche snufjes, waaronder vinding van KeuMinder slamming en vinnen, een andere Keuning zag meer mogelijkheden jaar moet de eerste te dit Eind ning. weer. bijlde snelheid bij ruw ontwikkelde verder. Zo ontstond water gaan. met een verticale steuniversi- boeg, een model en bijl onderzoeker Lex Keuning, de vorm van een de ven en een boeg in snijdt. Eervol tair hoofddocent bij Scheepsbouwkun het ware door het water verdiensten voor de werkt al sinds die als punt Zijn jarenlange en Maritieme Techniek, is tevens het diepste zijn niet onopgeprobleem. Zijn Die boeg uit het Maritieme Techniek de jaren negentig aan dit schip en kan haast niet ontving Lex ‘Enlarged Ship van het merkt gebleven. In 2011 eerste oplossing was het komen. Veel minder ‘slamming’ erepenning van met een ver- water zijn Keuning de maritieme Concept’: een ontwerp nog minder weerstand. Er NIRIA voor rekt het schip dus, plus ingenieursvereniging KIVI lengde scheepsromp. “Je werk. al meer dan 70 bijlboegschedekoppervlak intussen zijn briljante en baanbrekende wereld. als het ware uit, zodat het om waardering te pen verkocht over de hele mooi en altijd is toenemen “Het romp het en volume van de wordt ook de basis voor je doet. Dit is Dat leidt tot De bijlboeg krijgen voor het werk dat de boeg scherper wordt. van een nieuwe reddingsboot eervolle onderontwerp hele een eens waardoor nog water, ook lagere weerstand in het Redding MaatschapKeuning. varen”, legt voor de Koninklijke golfbe- scheiding”, aldus je sneller en zuiniger kunt (KNRM). Die moet niet alleen pij wel zag Keuning uit. Damen Shipyards
delijk kan het nog schadelijk zijn voor het vaartuig ook. Dus matigen de meeste kapiteins noodgedwongen
tegenwoordig brood in het ontwerp en bij varen er verlengde patrouilleboten als Grootde kustwachten van landen Jamaica. Brittannië, Zuid-Afrika en
Groene haven in zicht!
Brandende vraag Kustwaterbouwkunde aan door Marcel Stive, hoogleraar De Zandmotor is bedacht houdt hem al jaren tussen zand en natuurkrachten de TU Delft. Het samenspel en ecologisch verantwoorde beheren op een economisch wereld bezig. “Hoe we de kust Nederland.” Over de hele vraag. En niet alleen in manier is een brandende bakken uit de hemel toe. Als het water met nemen risico’s op overstromingen het land naar beneden terwijl In sommige streken zakt onvoldoende komt, zwellen rivieren aan. ruimtelijke planning en slechte Verstedelijking, de zeespiegel stijgt. ongeluk. verhogen de kans op een veiligheidsvoorzieningen
een schonere je geld en zorg je voor bedrijfstak.” wil de meest De Rotterdamse haven worden. duurzame haven ter wereld 2 is op Bij de aanleg van Maasvlakte gegeven allerlei manieren invulling invloed van de Om aan deze ambitie. in de zee te de aanleg op het leven Voordelta een de in is en compenseren APM Terminals met containeropslag tien keer centrale (l) in de beschermd gebied ingesteld, nationale havenbedrijven -overslag en EON (E.ON) g zelf. Swart. Siebe Foto havenuitbreidin Rotterdamse Haven. zo groot als de en hoogleraar Tiedo hectare nieuw duin aangeaan de TU “Ook is 35 onderzoek en onderwijs er uitsluitend schoon en duur- legd en wordt Vellinga. “Rotterdam geeft Delft. “Economische groei toegelaten. Aan bedrijelkaar ver- vrachtverkeer zame ontwikkeling kunnen er willen vestigen worden het goede voorbeeld.” overtuigd.” ven die zich en sterken. Daar ben ik van gesteld wat betreft energieer allerlei manieren eisen dat betoogt Hij staat gelijk ruimtegebruik” Een druk bezochte haven een haven ‘groener’ te maken. aan energie- zijn om aan bedrijvigheid, dus van infrastructuur slimmilieube- Een kwestie schepen verbruik en uitstoot van de doorstroom van Schone de schoonste schepen die wereldhandel mer ontwerpen, lastende stoffen. In de maken, energie De 25 het havenzwaarder goederen efficiënter haven aandoen, beloont weegt het milieu steeds en groene energie maxivan tien havenbeheer- terugwinnen bedrijf met een korting mee. Daarom willen benutten. zeehavengeld. maal ik op het bruto kan duurzame procent ders energie- en brandstofverbru Rotterdam effecten van “Een havenbeheerder “Mede op initiatief van inperken, ongunstige bewust bevorderen door voor de beperken, scheepvaart is er een meetlat gekomen de haven op de omgeving schepen korting op havenvan zeeschepen: de afvalstoffen schone financieel milieuprestatie lijkt en de verwerking van Dat geven. (ESI).” te Ship Index moeten ook gelden maar dat Environmental verduurzamen. Schepen gezien misschien niet slim, Oslo, Hamburg, Antuitstoot van Ook Amsterdam, schoner. is het wel. Regels voor Los Angeles gebruiken de strenger. werpen en onder andere CO2 worden “Steeds meer havens sturen Schone schepen investeert in toe- index. jaar werk- Het havenbedrijf aan op duurzaamheid.” Tiedo Vellinga, ruim dertig klandizie door een gedragsRotterdam, komstige zaam voor Havenbedrijf in de hand te werken. En Havens en verandering is sinds 2011 hoogleraar de schepen, hoe minder de haven hoe schoner hoeft Scheepvaartwegen. Hoe havenbedrijf het ontwikkelt voorzieningen functioneert en zich om vervuiling tegen te omgeving, te treffen in samenhang met zijn te compenseren. Zo bespaar zich in zijn gaan of daarop richt Vellinga
Havens draaien om handel. Kan een haven
13 WATER TOEN, WATER NU
Zand erover onderhevig. Daarom vult Nederlandse kust aan slijtage Vanwege Zonder onderhoud is de strand en onder water. extra zand aan, op het Rijkswaterstaat elk jaar is er in de toekomst en langzaam dalende kustprovincies een stijgende zeespiegel weerbaar te houden. Dat om de kust breed en voldoende werk uit steeds meer zand nodig natuur een deel van het het niet mooi zijn als de kost geld, veel geld. Zou niet door wind, golven en zand, mits strategisch geplaatst, dat Kan neemt? handen de natuur, heet dat. verspreid? Bouwen met stroming langs de kust worden
hoe Kustgedrag kust omgaat, moet je weten hoe je verstandig met de van de “Om te kunnen bepalen van de European Research Een groep studenten omstreeks 1930 in het faculteitsgebouw van Werktuig- en Scheepsbouwkunde zegt Stive. Met onderzoeksgeld Technische Hogeschool aan de Nieuwelaan 78. Foto: Peter Odijk - Erfgoed Delft e.o. / collectie Gemeentearchief. de kust zich gedraagt”, komende vijf jaar brengen project op touw. “In de Council zet hij een grootschalig om de strook tussen Hoek kust in beeld. Het gaat we twintig kilometer Hollandse camera’s, meetinstruMet behulp van satellieten, rol van Holland en Scheveningen. de kust beweegt en welke en stellen we vast hoe tijd- en ruimtementen en computermodell Dat gebeurt op verschillende spelen.” hierin én over natuurlijke processen jaar. Over honderd meter tot week én van jaar tot schalen. “Dus van week hij, leveren zoveel informatie gegevens bij elkaar, vertelt kilometers lengte.” Alle lange termijn kunnen worvan het kustgedrag op de op dat goede voorspellingen kust beter worden beheerd.” van deze kennis kan de den gemaakt. “Op grond
Studenten in een 21e-eeuwse collegezaal van de faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek en Technische Materiaalwetenschappen (3mE). Foto: Frank Wijman.
handel stimuleren én milieuvriendelijk zijn? Ja, zeggen verschillende inter-
Voluptae. El ipid essimil iquostiisti to odigni offictiaes.
3
8 Alitinumento corep volorat empores odigni omnis.
autatio risimusam etur aut autessi dolup tuscid ea verum is ex.
12
Water en de stad:
een helder verhaal
Delft en water, ze horen bij elkaar. Van
de fraaie grachten die zoveel toeristen trekken tot de vele instanties met waterkennis in huis, water is al eeuwenlang een vaste waarde in de ontwikkeling van de stad. Als het aan wethouder Pieter Guldemond ligt, blijft dat zo. Hij voorziet een waterrijke toekomst. Geen sterveling die er bij stilstaat, maar in het wapen van Delft zijn watergolfjes verwerkt. Begrijpelijk, want aan het water verrees de stad en dankzij het water bloeide ze op. Het begon met een sloot, gegraven om drassig veen droog te maken. Rond deze Delf ontstond in de 12e eeuw een woonkern die in de loop van de middeleeuwen uitgroeide tot een heuse stad. Tientallen bierbrouwers telde Delft aan het eind van de 16e eeuw. Ze haalden hun grondstof rechtstreeks uit
de gracht. Lakenhandelaren, pottenbakkers en tal van industriële bedrijven hebben in de loop der tijd dankbaar gebruik gemaakt van het Delftse water. Vele bedrijven vestigden zich langs de Schie, de waterweg die Delft met Rotterdam, Den Haag en Amsterdam verbindt. Of langs de Buitenwatersloot, al eeuwenlang een aansluiting met het Westland. Water heeft de stad gesierd en, bij tijd en wijle, geteisterd. Plensbuien die kelders doen onderlopen en glinsterende water-
spiegels langs statige grachtenpanden: het zijn keerzijden van de medaille. De gelegenheid aan het water te wonen is sinds jaar en dag een sterke troef van de stad. Een die met de komst van zes drijvende, energiezuinige waterwoning en in de Harnaschpolder een nieuwe dimensie krijgt.
Lees verder op pagina 3
15 Ecti derat et untio Nam ipis imenis se ratis renim dion el ipid on.
Peruptatio im labor sit qui rem faccus aut verum is.
in de lente van vorm van een bolle haak, in augustus 2011 nog de op gang. Had de kersverse suppletie de kust. De zandmotor komt uitgerekt, noordwaarts langs 2012 is het schiereiland op van Houdt. Foto’s Rijkswaterstaat/Jo
SCHOON WATER
Een zeshonderd-tons vermoeiingsmachine voor het beproeven van scheepsconstructies trok in het lab voor scheepvaartconstructies veel bekijks. Foto: Trésor, TU Delft Library.
09
18
Agenda Tot 10 juni
denten, bestuurders en hoogleraren . En natuurlijk over watersport. Maar vooral ook over watergelateerd onderzoek, de producten en oplossingen waar dat toe leidt en de betekenis ervan voor stad en land. Dat alles doen we natuurlijk niet alleen. We werken samen met andere universiteiten, bedrijven, onderzoeksinstellingen, en overheden. In binnenen buitenland. We kunnen ze hier niet allemaal noemen, maar aan hen dragen we deze krant op. En aan u, onze Delftse buren. Want we zijn er trots op al 170 jaar midden in de gemeente Delft te kunnen werken, wonen, ondernemen en onderwijzen. Campus en stad, samen zijn we sterk. Tegen het water, door het water, langs het water.
In het Laboratorium voor Vloeistofmechanica houden onderzoekers zich vooral bezig met de waterbeweging in natuurlijke en kunstmatige watersystemen. Voorbeelden van onderzoek zijn oppervlaktegolven, de wisselwerking met constructies en slibtransport. Het laboratorium beschikt over uitgebreide computerfaciliteiten. Foto: TU Delft.
AGENDA
14 14
Over deze krant De TU Delft bestaat dit jaar 170 jaar. Een lustrum dus, en dat is iets om bij stil te staan. Als thema voor het lustrumjaar hebben we gekozen voor ‘water’. Want water verbindt ons, letterlijk en figuurlijk. Zonder water geen leven. Grote delen van ons lichaam, ons voedsel, onze planeet bestaan uit water. Water omgeeft ons, in Delft en in Nederland. Als handelsland profiteren we daarvan, maar we moeten ons er ook tegen beschermen. Zoals het water ons bedreigt, bedreigen wij het water. Door vervuilng bijvoorbeeld. Daar hebben we dan zelf het meeste last van, want schoon water is een eerste levensbehoefte. Kortom, onze verhouding tot water is uiterst gecompliceerd. Geen wonder dus dat water een belangrijk onderzoeksthema is bij de TU Delft. Wat we daarin precies doen, willen we u graag laten zien in deze uitgave. U leest over onderzoekers en stu-
Studenten roeien over de Schie in 2010. Foto: TU Delft.
Studenten roeien in de jaren vijftig over de Schie. Foto: Paul Huf.
2012 >>
Tentoonstelling
28 mei t/m WaterWeek TU
Zoet&Zout Kunsthal
1 juni 2012
Kick-off Delft
>>
Urban Water
31 mei 2012
>>
1 juni 2012
>>
Centre
Waterfilmfestival
ZOMERfestival
1 juni 2012 28 mei t/m TU Delft WaterWeek
Delft
ergens in juni
(datum volgt)
>>
s mma Braindrop
TV-progra
>> 13 juni 2012 Kennisfestival
Korrels bezinken veel vlugger,
waardoor het zuiveringsproces
nologie, die op punt van doorbreken staat. “In dit geval hebben we onderzocht hoe bepaalde bacteriën in korrelvorm behalve stikstof ook plantaardig materiaal en voedingsstoffen zoals fosfaat omzetten in andere stoffen. Er zijn al installaties voor afvalwater van industriële bedrijven. In juni neemt waterschap Veluwe in Epe de eerst installatie voor huishoudelijk afvalwater, rioolwater dus, in gebruik. Andere waterschappen volgen. Er komt er ook een in Zuid-Afrika te staan.” De winst zit hem volgens Van Loosdrecht vooral in ruimtebesparing en minder energie-
13-15 juni
sneller verloopt.
‘Ik ben groot geworden met de gedachte dat je niet rücksichtslos kunt produceren en consumeren . Dat het anders moet’
verbruik. De ruimtebesparin g kan oplodoorontwikkeling dan wij. pen tot driekwart van het Een levensoppervlak van vatbare ontdekking vertrouw een gangbare installatie. ik graag En: het gezuieen ander toe.” verde water is schoner. Van Loosdrechts verdiensten Wie zaait zal oogsten. De zijn niet Delftse zoekonopgemerkt gebleven. Integendeel, tocht naar nieuwe vormen hij van bioloontving verschillende prijzen gische waterzuivering is voor zijn uitgemond in toepassingen, kreeg in volwassen technologie. 2010 een ereVan Loosdrecht doctoraat van de Zwitserse technische verwacht dat radicale innovaties à la universiteit ETH Zurich en Anammox en Nereda over werd in 2011 een jaar of benoemd tot Ridder in de Orde van de
2012
2012 >>
Wetenschappelijk
tien de standaard zullen zijn. In Nederland, maar ook in China. Dankzij de wetenschap wordt duurzamer gezuiverd én geld verdiend. Hoe kijkt de hoogleraar aan tegen de exploitatie van twintig jaar onderzoek? “Tja, er wordt wel beweerd dat onderzoekers ook ondernemers moeten zijn. Ik deel die mening niet. Wel zoek ik bijtijds naar samenwerking met bedrijven en waterschappen, zodat zij de kennis in praktijk kunnen brengen. Wat mij betreft maken bedrijven als Paques en DHV onze vindingen te gelde. Ze investeren er immers in en zijn ook veel beter in de
13 oktober Nederlandse Leeuw. In juli neemt hij in Singapore de prestigieuze Lee KuanYew Water Prize 2012 in ontvangst: dé prijs in de wereld van de watertechnolog ie. Het team achter Nereda is bovendien genomineerd voor de Europese Uitvinder Prijs van het Europees Octrooibureau en de Europese Commissie.
Onder de knie Erkenning is geen reden om achterover te leunen. Van Loosdrecht is ervan overtuigd dat universitair onderzoek steeds nieuwe wegen moet inslaan. “Uiteraard blijf ik bij de ontwikkeling van producten zoals Nereda betrokken maar zo gauw je iets onder de knie hebt, moet het, hup, het lab uit.” Wat staat er nu op de agenda? “Recycling mag dan al dertig jaar een gangbare term zijn, er valt nog veel te winnen. Enorm veel, zelfs.” Cellulose is goed voor twintig procent van de vervuiling in afvalwater. Dat kun je eenvoudig uit het water halen en gebruiken als industriële grondstof. Van groenafval, zoals het in de gft-bak terechtkomt, kun je bioplastic maken. Zo wordt de samenleving weer een stukje duurzamer. “Stel je voor: een gft-bak gemaakt van het afval dat je erin stopt.’
2012 al Rotterdam Tot 10 juni Zoet&Zout Kunsth DoesTentoonstelling als Theo van kunstenaars
moderne hedendaagse elling van Fernhout, en m burg en Edgar is een tentoonst van Warmerda Zoet&Zout betekenis van ars als Marijke ken over de een kunstena l. 120 kunstwer Kunst speelt Daniëlle Kwaaitaa de sponsoren van lage landen. ing over en water in de een van in onze beeldvorm water De TU Delft is belangrijke rol elling met het deze tentoonst verbondenheid water. Onze kunst door thal.nl te vinden in als Wil- www.kuns is dan ook terug Oude meesters hande eeuwen heen. van Ruysdael Salomon en lem Maris aan zij met t daarom zij gen bij Zoet&Zou
Rotterdam
>>
Delft
29 mei 2012
water. met als thema van het lustrum l in het kader de TU Delft strum.tudelft.n 2012 staat bij informatie: www.lu Het hele jaar iten. Voor meer uit de activite Hier een greep
congres TU Delft
‘Water & the
City’
2012 >>
oed’ racht Mannenm
van 28 WaterWeek Tijdens de verschiljuni zijn er mei t/m 1 voor ’ activiteiten lende ‘waterige studenten, relaties medewerkers, en. en Delftenar van de TU Delft op e ZOMERfestival Het afsluitend aanwordt groots vrijdag 1 juni jaar den zijn dit gepakt; omwonen welkom. ook van harte lft.nl www.lustrum.tude
29 mei 2012 Centre Urban Water Kick-off Delft
HE, van UNESCO-I de collega’s ein) zit een Delft, en bij de gehele TU Institute (Nieuweg Delft Urban Verspreid door e Research het het KWR Watercycl ‘water in de stad’. Doel van moet een Deltares en . Het Centre over het thema te bundelen schat aan kennis onderwerp steoverzichtelijk is die kennis seerden in het Water Centre alle geïnteres het nieuwe centrum. worden voor jeenkomst van webontmoetingsplek de kick-offbi is de nieuwe Op 29 mei is (vanaf 29 mei delijk water. turbanwater.nl e: www.delf Meer informati site online)
Muziekstuk ‘Paardenk
r 2012 >>
22-26 oktobe
m IAHS Jubileumsymposiu
De Delftse bacterie
Woensdag 7
november >>
Nacht van het
Water, Om de
fascinatie voor
het water
De Voortbouwend op het pionierswerk van illustere voor>> gangers hebben Van Loosdrecht november 2012 en zijn medewerkers 14, 15 en 16 een aantal doorbraken op hun conto geschreven. Opera CarmenAula Congrescentrum TU Delft) (Auditorium Een ervan, Anammox, is een zuiver Delftse aangelegenheid. Bij Koninklijke 2012 Gist-Brocades, nu DSM, 18 december ar voor alle medewerkers TU Delft Lustrumja werd in de jaren tachtig een onbekende bacterie Afsluiting aangetroffen in een proefinstallat ie voor zuivering van het eigen afvalwater. “Een medewerker van GistBrocades, Arnold Mulder, 31 mei 2012 nam een onbekend proces val kende waar en is ermee naar Waterfilmfesti enkele spraakma de TU Delft gegaan.” Toen nt van staan er eerst wetenschappers van de Waterfilmfestival door het hoogtepu TU Delft, microbioloog Voor het speciale op het programma, gevolgd Contest. Gijs s Water Movie Kuenen voorop, dit nader en voor waterdocumentaire van de Urban om oplossing onderzochten, bleek het prijsuitreiking de TU Delft de vorm van de avond: de te gaan om een unieke Contest vroeg ingediend in Water Movie bacterie die op een geheel drie winVoor de Urban moesten worden e jury wees lemen. Die eigen manier ammonium Een deskundig stedelijk waterprob première beleomzet. De bacterie is verdrie minuten. festival hun van maximaal Waterfilm filmpje het antwoordelijk voor het een Koblenko. omzetten van de helft ’s aan, die tijdens van Victoria van nende mini-docu van de avond is in handen alle stikstof op de planeet: ie n via: van afvalstoffen zoals ven. De presentat Graag even aanmelde stival ammonium en nitriet in Komt u ook? schadeloos stikstofgas. “Een lft.nl/waterfilmfe www.lustrum.tude revolutionaire ontdekking”, zegt Van Loosdrecht, “zeker als je bedenkt dat er honderd jaar onderzoek naar de stikstofhuishouding op aarde aan voorafging.” Deze als eerste waargenomen 13 juni 2012 anammox-bac2012 kanterie, later volgden er heid. Dat biedt Kennisfestival meer, is vernoemd naar landbouw, duurzaam uitwisselingen met de hte vernieuwend vindplaats: Brocadia anammoxidan tival staat sen voor onverwac ers. Ook interesse? s. En Delft had al zijn workOp het Kennisfes ondernem centraal. Er en tussen zo’n bijzondere band met aanmelden via ondernemerschap en het innovatieplein bacteriën, weet Van LoosToegang is gratis, drecht. “Wie ontdekte hier shops en seminars, innovatieve nisfestival.net ngsplek voor in de 17e eeuw de eerste - www.ken biedt dé ontmoeti and. Kennisva bacterie met zijn zelfgemaakte in Zuid-Holl is de rode ondernemers microscoop? Antoni waterinnovaties s van Leeuwenhoek, geboren lorisatie voor a. De workshop en getogen in Delft.” van het programm gaming, draad s naar ICT, serious maken uitstapje
1 juni 2012 ZOMERfestival Delft
BLAUDZUN Zomerfestival TU Delft
Check het programma
op pagina 15
juni 2012 Op vrijdag 1 de 7e keer is het voor op het ZOMERfestival Sport & terrein van campus Cultuur op de De TU een feest voor . Dit jaar van de TU Delft. verjaardag met haar 170ste Delft en omgeving inwoners van Delft viert graag het die allenschap én de bezoekers. Om liefst 6.000 de hele TU-gemee d. plaats aan maar a extra gevarieer op twee biedt het festival maken, is het programm de live optredens zin te de naar maal zijn er spetteren jlen voorbij: tot 01.00 uur allerlei muzieksti Van 17.00 uur dia. Er komen twee buitenpo dj’s en disco. kinmusic, binnen- en een speciaal rock, pop, world en drinken en jazz, hip hop, hele familie. met lekker eten feest voor de loungeplein maken het een Een sfeervol is gina) met waterkerm derprogramma a op de rechterpa de programm (Zie het uitgebrei l .tudelft.n www.zomerfestival
1 m ei
“Bedankt voor de leuke dag die we met de gepensioneerden van de TU Delft hebben gehad in Rotterdam. Het was goed georganiseerd en we hebben ervan genoten.” Joyce van Middelkoop en echtgenoot Hans
Lustrum uitje Op de dag van de arbeid hadden we de gepensioneerde m edewerkers gevraagd terug te kere n naar de universiteit. Na welkom te zijn geheten door Dirk Jan van den Berg en een kop koffie in de Aula gingen de bijna 800 de elnemers op excursie naar versch illende water-gerelateerde activ iteiten.
gepensioneerden
Na een gezamenlijke start, waren er 5 keuzeprogramma; •B ezoek aan de tentoonstelling “Zoet & Zout” in de Kunsthal • Rondleidingen op de SS Rotterdam • Een “water-tour” in de regio • Een rondvaart in de haven van Rotterdam •E en rondrit in een historische tram door Rotterdam Daarna hebben we met z’n allen op de SS Rotterdam genoten van een lunch. Het enthousiasme was zo overweldigend dat er 16 touringcars nodig waren om alle aan-melders mee te kunnen nemen. Ook de mindervalide oud-collega’s met hulpmiddelen konden mee. Niet alleen vooraf maar ook tijdens en na de dag bleef het enthousiasme. De organisatie en vrijwillige begeleiders hebben van de deelnemers veel dankwoorden ontvangen.
or de or het College vo vo n te en im pl “Com ook de in het bijzonder r aa m , ag d e jn fi aal ing die het allem Personeelsverenig !” uitgevoerd heeft urg Louis van den B
“Leuk dat het College van Bestuur de mogelijkheid bood dit te organiseren.” Ingeborg Kneip
“Het was een hele leuke dag. Veel oude bekenden gezien. Heel goed georganiseerd. Lekker gegeten. Grandioos idee.” Jan Zwijnenberg.
Dame, heer, “Bedankt voor de fantastische dag. Alles klopte, de bussen, bij ons de Kunsthal en het gezellig samenzijn op het ss Rotterdam! Maar bovenal, de ontmoetingen met oud-collega’s, tjonge, tjonge, we zijn allen wel een stukje ouder geworden.” Arie Klein en echtgenote
ken ewerk(st)ers dan “Ik wil alle med e, sfeervolle, voor die gezellig in Rotterdam, ag d te an ss re te in TER. Het verliep A W et h n aa ad st at met al die fantastisch en d .............. We zijn 65 plussers....... .” n dag door de TU verwend met zo’ Trix Dirkzwager
“Bedank t voor de organisa voortreff tie van h elijke e t u i t je naar R rondvaar otterdam t en de lu Rotterda , n c h o m. Mijn p de SS v rou van geno ten, chap w en ik hebben h ier ea weer heef t ons nie u hiervoor, ook h t in de st e eek gelat t Hans de en.” n Dulk
12 m ei
Badeendjesrace en
dobberexperiment
Leerlingen van de Openbare Monte ssorischool Jan Vermeer laten 1100 dobbers voo rzien van een zendertje te water in de Delftse gra chten. Wat blijkt? Het grachtenwater stroomt soms tot aal anders dan verwacht: het stroomt een hele ander e kant op of staat op andere plekken bijna stil. Belan grijke informatie waarmee de stuwen nog beter kunn en worden ingezet bij het doorspoelen van de gra chten. In de Delftse grachten zitten name lijk kantelstuwen om de grachten bij hevige regen tijd elijk af te sluiten van de rest van het watersysteem. Dat verlaagt het waterpeil in de grachten en creëert zo een buffer voor overtollig regenwater.
Het experiment is onderdeel van het project Slim Meten en Monitoren, een initiatief van Witteveen+Bos, TU Delft, de gemeente Delft, het Hoogheemraadschap van Delfland en Munisense. Dit project onderzoekt hoe het watersysteem in de binnenstad door het meten van het grondwater, de riolering en het oppervlaktewater en door de verkregen informatie op een innovatieve manier te analyseren. En de badeendjes? De badeendjesrace was een warming-up voor het echte experiment.
29 m ei
Kick-off Delft Urban Water Centre Verspreid door de gehele TU Delftwijk, en bij de collega’s van UNESCO-IHE, Deltar es en KWR Watercycle Research Institute (N ieuwegein) zit een schat aan kennis over stedelijk water. Het Delft Urban Water Centre brengt al die kennis en expertise bij elkaar in een virtue el instituut voor vernieuwend, multidisciplina ir onderzoek op het gebied van ‘water in de stad’. Op 29 mei 2012 is de officiële kick-off van het centrum. Dijkraaf Michiel van Haersma Buma van het Hoogheemraadschap van Delfland verricht de openingshandeling, daarna volgt een programma rondom drie actuele thema’s van het Delft Urban Water Centre: stedelijk weer en water, het sluiten van de water,- energie- en voedingsstoffenkringloop, en water in miljoenensteden. Belangrijk onderdeel van de dag is ook de lancering van de nieuwe website:
www.delfturbanwater.nl.
ju n i
Join the Pipe
e drinkwater ter wereld Nederland heeft het best n uit de kraan. Toch kope on wo ge t om ro st t da en er. De Stichting Join at nw se es fl ds ee st g no mensen maken. Hoe? Door te n aa e nd ei n ee ar da l the Pipe wi vullen lijk je waterflesje kunt ke ak m ge je t da en rg zo voor ok strijdt Join the Pipe O n. te un pp ta re ba en bij op . inkwater over de wereld dr n va g in el rd ve re te een be onderschrijft. Doelen die de TU Delft aanvoortaan eenvoudig kr je n ku s pu m ca de op Ook n van Sport en Cultuur ei rr te t he op : en pp ta r wate unten. Een tastbaar pp ta nu er jn zi a ul A en bij de bistrum en een blijvende aandenken aan het lu ilieu. jdrage aan een beter m
www.jo inthepipe.org
1 juni:
ZOMERfestival lustrumEen van de hoogtepunten van het De zevende jaar is het ZOMERfestival 2012. Sport editie van het feest op het terrein van teken van & Cultuur staat natuurlijk in het er een walustrumthema water met onder me , inclusterkermis voor de jonge bezoekertjes elingen ief reuzenrad en ballenbad. Actiev de evenleven zich uit op de zeepbaan of op e zich echt wichtsbalk over het zwembad. Wi volgens in het zweet gewerkt heeft, koelt ver mobiele af in het zwembad of baddert bij de baderie.
En om de hele Delftse gemeenschap bij het lustrum te betrekken, zijn er extra veel kaartjes beschikbaar. Bezoekers van binnen en buiten de TU Delft genieten van live optredens van Blaudzun, Ray en Anita van 2 Unlimited, Di-rect, La Pegatina, Case Mayfield, Mr Polska, Postman, DJ Lex E Fresh, Gers Pardoel, F, Bombay Show Pig en de Delftse band I Am The Law. Op het loungeplein genieten ze van kunst, straattheateracts, bodypainting en lichtshows. Voor een vleugje wetenschap kunnen bezoekers terecht in het Llowlab. www.zomerfestival.tudelft.nl www.facebook.zomerfestivaldelft.nl
14 ju n i
Urban Water Movie Contest
vie Contest Urban Water Mo
€ 1.000,-
Hoe komen we aan ons drinkwater, wat doen we met ons afvalwater en hoe zorgen we ervoor dat onze steden bestand blijven tegen de gevolgen van klimaatverandering? Naarmate steden groter worden en een steeds groter deel van de wereldbevolking in een stedelijke omgeving komt te wonen vormt stedelijk water een steeds grotere uitdaging. Deelnemers aan de Delft Urban Water Movie Contest konden hun oplossingen geven in de vorm van een filmpje van drie minuten.
And the winners are... 1 Sahana Singh wint met haar inzending ‘The
Forgotten Cycle’ de hoofdprijs. In haar filmpje vertelt zij op humoristische wijze waarom allerlei beschikbare oplossingen niet in praktijk gebracht worden.
2 De tweede prijs is voor Sandra Ramirez en Jose
Pinzon met ‘aQa: Emergency Drinking Water System’. Zij demonstreren een filter voor drinkwater dat heel eenvoudig in het gebruik is.
3 De derde plek is voor Dickson Oyugi, die met zijn
rap-video geen concrete oplossingen aandraagt, maar wel op een aansprekende manier aandacht vraagt voor het belang van water.
14-15 juni
wetenschappelijk congres
‘Water & the City’ Wereldwijd hebben steden te maken met hogere overstromingsrisico’s, waterschaarste, vervuiling en bodemdaling. Naarmate er steeds meer mensen in stedelijk gebied wonen, neemt die problematiek alleen maar toe, ook in complexiteit. In de stad van de toekomst moeten we water veel efficiënter gebruiken en de water- en energiekringlopen met elkaar integreren. Om dat te bereiken, moeten we inzichten combineren uit wetenschap, techniek, ontwerp en beheer.
Op de werkconferentie ‘Water & the City’ komen wetenschappers en studenten uit al die velden samen en werken aan actuele kwesties rondom een viertal steden met elk hun eigen waterproblemen: Singapore, Jakarta, Rotterdam en New Orleans. Hoofdsprekers ir. Florian Boer en professoren Huub Savenije en Richard Ashley inspireren
het publiek. Tijdens workshops bekijken de deelnemers vervolgens per stad de specifieke problematiek vanuit de invalshoeken van de wetenschap, de techniek en het ontwerp. In een gemeenschappelijke afsluitende discussie komt vervolgens de beheerskant aan bod.
Zomer vakantie
Het Blauwe Goud, het verhaal van water
Braindrops
Delft Integ raal, nu ook op webtelevisie! Aflevering 1: Mark van Loosdrecht, Jill Slinger en Arno Nolte
Geheel in stijl met het lustrum is de zomer in 2012 vooral nat. Daarom niet getreurd, want in het Science Center blijf je droog. Al gaat het daar ook over water, in een speciale interactieve familievoorstelling. Want water is bron van ons bestaan en alles en iedereen bestaat voor een groot gedeelte uit water. In een magische sfeer voeren de acteurs van wetenschapstheatergroep Pandemonia de toeschouwers over de hele aarde. De hele zomervakantie lang, twee keer per dag op zondag en dinsdag genieten jong en oud van Het Blauwe Goud.
“Ze zeggen dat er eens, lang geleden rond de zon een planeet draaide, een klomp brandend gesteente. Totdat er zomaar, vanuit het ijskoude heelal, een andere klomp aankwam, een klomp van steen en ijs. En op een dag knalde die twee op elkaar! De ijsklomp drong bij de vuurbal naar binnen. IJs en vuur in een hevig gevecht, en op een dag: stoom... water...zo zou het begonnen kunnen zijn.”
Professor Mark van Loosdrecht praat over zijn innovaties in de rioolwaterzuivering. Jill Slinger van de faculteit TBM geeft haar kijk op de Hedwigepolder: laat een nieuw kabinet zo snel mogelijk een besluit nemen. Projectleider Arno Nolte van Deltares zegt dat dat kan, want alle benodigde informatie is voorhanden.
Aflevering 2: Huib de Vriend
18 juni: première Braindrops Delft Integraal, het wetenschappelijk magazine van de TU Delft, maakt in samenw erking met TU Delft Library het nieuwe webpro gramma Braindrops. In iedere uitzending spreekt een TU-wetenschapper van formaat ove r zijn levenswerk. De presentatie is in handen van wetenschapsjournalist Desiree Hoving. Op 18 juni komt de eerste aflevering online.
Huib de Vriend is emeritus hoogleraar waterbouwkunde en voormalig directeur kennis bij Deltares. Hij vertelt over Bouwen met de Natuur. Slim gebruik maken van de natuur en ons zo duurzaam beschermen tegen overstromingen, is zijn devies. Bekendste voorbeeld is de Zandmotor voor de kust van ZuidHolland.
Aflevering 3: Herman Russchenberg Prof.dr.ir. Herman Russchenberg is het hoofd van het TU Delft Climate Institute. In gesprek met presentatie Guen Prawiroatmodjo vertelt hij over wolken, extreem weer en klimaatverandering.
4 oktober
Fitterij
Studenten Kampioenschap De fitterijwedstrijd is onder drinkwaterbedrijven al jarenlang een begrip. Nu ook onder studenten, want op 4 oktober organiseert het Dispuut Watermanagement de eerste Delftse fitterijwedstrijd. Zestien teams van elk twee studenten laten zien hoe bedreven ze zijn in het aansluiten van een tapkraan op een waterleiding die onder druk staat. Eerst laten de wereldkampioenen pijpfitten van Waternet zien hoe het moet tijdens een spectaculaire demonstratie. Dan is het de beurt aan de veelal ongeoefende, maar niet minder fanatieke studenten.
De wedstrijd kent twee onderdelen. Het pijpfitten zelf is het aanboren van een drukleiding en daarop een tapkraan aansluiten. Bij het spectaculaire kraantje drukken moeten deelnemers zo snel mogelijke met een kraantje een lek dichten, nat pak gegarandeerd. De totaaltijd van beide onderdelen beslist de wedstrijd. Team Wouter en Wouter gaat naar huis met de bokaal en de prijs van – hoe kan het ook anders - € 170,Ook voor de verliezende studenten watermanagement valt er nog wat te winnen, want zij kunnen op de aanpalende banenmarkt kennismaken met bedrijven uit de sector: HKV, Dunea, Waternet, St. Gobain en KNW.
13 oktober
‘Paardenkracht Mannenmoed’ In 2011 viert het Interkerkelijk Zangkoor Ameland haar 60e verjaardag. Voor die gelegenheid produceren. ze het muziekstuk ‘Paardenkracht Mannenmoed’, i.s.m. het Nederlands Reddingswezen en vele professionele en vrijwillige medewerkers. TU Delft nodigt het koor uit om deze bijzondere voorstelling nog eens in Delft op te voeren. Het koor komt en neemt de hele crew, cast en zelfs de paardenreddingsboot mee. Paardenkracht Mannenmoed is een tocht door de Amelander geschiedenis, waarin de paardenreddingsboot een belangrijke rol speelt. Zo’n 500 bezoekers genieten van het stuk met zang, expressie, beelden, geluid en lichteffecten. Als voorafje aan de voorstelling krijgen ze het nieuwste op het gebied van reddingsboten te zien: de reddingsboot die de TU Delft samen met scheepsbouwer Damen heeft ontwikkeld.
Buiten de Aula kan het publiek genieten van de paardenreddingsboot en een miniatuurvuurtoren. In de foyer zijn er kunstwerken van Amelander kunstenaars te bewonderen en staan er twee standjes met Amelander producten van molen “De Verwachting”.
22-26 oktober
Jubileumsymposium IAHS Het 90-jarig jubileum van de Internatio nal Association of Hydrological Sciences (IAHS) valt sam en met het TU Delft lustrumjaar. Een prima aanleiding om het jubileumsymposium in Delft te houden. Het sym posium sluit ook een decennium af: het ‘IAHS decade on Pre diction in Ungauged Basins (PUB)’. Voor onbemeten stroom gebieden - gebieden waarvoor geen betrouwbare gegevens bes chikbaar zijn – is het moeilijk om hydrologische voorspelli ngen te doen, want bestaande hydrologische modellen zijn gebaseerd op data. Wat zijn nu de wetenschappelijke ontwikkel ingen van de afgelopen tien jaar, de gegevens en de theorie, de modellen en de onzekerheden? Daarover discussiëren de deelnemers onder leiding van professor Huub Savenije, die namens de TU Delft optreedt als gastheer. Conclusie: tien jaa r PUB heeft veel fundamenteel inzicht opgeleverd in de hydrologische processen in stroomgebieden. Met hulp daarvan zijn ook betere voorspellingen mogelijk.
Van Leeuwenhoeklezingen De Van Leeuwenhoeklezing en zijn voor iedereen die meer wil weten over technologie en de TU Delft. Want technologie is overal, van windmolen tot weersatelliet, en van waterzuiveringsinstallatie tot dijkbewakingssysteem. Natu urlijk staan in 2012 de van Leeuwenhoeklezingen in het teken van water.
De wolken in ons klimaat
Op 25 maart gaat professor Herman Russchenberg in op de vraag wat wolken doen als het klimaat verandert. Worden het er meer of juist minder? En wordt het dan warmer of juist niet?
m er Het december n um van de IAHSnieuwsbr ief kijkt uitgebreid ter ug op het evenem ent
Winnen op zee
De Nederlandse maritieme sector heeft relatief weinig last van economische tegenwind. Gelukkig maar, want Nederland wil winnen op zee. Op 23 sept ember gaat professor Hans Hopman in op de positie van de sector en de bijzonde re rol die de TU Delft daarin speelt.
Van rioolwater naar kraanwater Delft (z)onder water Op 24 juni kijken professoren Han Vrijling en Theo Toonen kritisch naar het overheidsbeleid voor dijkbewaking en meerlaagse veiligheid. Gewoon goed onderhouden die dijken, is hun advies. Anders kon Delft wel eens het New Orleans van de toekomst worden.
Met behulp van micro-organismen kunnen we ons afvalwater slim (laten) reinigen. Want niet alle beestjes zijn ziekteverwerkers, integendeel. En zo’n bio-reiniging kan met minder energie, op een minder groot oppervlak en met minder investeringen, vertelt professor Mark van Loosdrecht op 25 november. Milieuvriendelijker en goedkoper, dus waar wachten we nog op?
6 november
Alumni Lustrum Diner Samen met het College van Bestuur geniet een vijftigtal genodigden van het lustrumdiner voor alumni. Locatie is de faculteit Bouwkunde, het gebouw aan de Julianalaan dat veel alumni kennen als het voormalig hoofdgebouw. Voor de meesten van hen is het diner dan ook niet alleen een hernieuwde kennismaking met elkaar, maar ook met dit bijzondere gebouw dat sinds de renovatie gezien wordt als een icoon van de architectuur. Uiteraard krijgen de aanwezigen ook een presentatie over de staat en koers van de TU Delft. Die neemt collegevoorzitter Dirk Jan van den Berg voor zijn rekening.
16 november
Carmen
Nog een lustrum is de aanleiding voor de spectaculaire afsluiting van het TU Delft lustrumjaar. Het Delfts Studenten Muziekgezelschap Krashna Musika bestaat in 2012 maar liefst 45 jaar en komt met het idee van een gezamenlijke activiteit. En niet zomaar een, maar een heuse opera. Uitgevoerd en georganiseerd door veel jong talent: de studenten van het koor en orkest van Krashna Musika en van de Delftsche Opera Compagnie en de jonge zangertjes van de Academy of Vocal Arts. Plus de vele studenten die meehelpen bij de organisatie En dat alles onder leiding van de – zelf pas 29 jaar jonge - regisseur Floris Visser.
www.carm endelft.nl
Zoals het een TU betaamt, spelen technologie en vernuft eveneens een rol. Een bijzondere binnenvlag, een draagbare stierenvechtersarena en een speciale zwevende vloer, alles wordt uit de kast getrokken om een opera-uitvoering in het auditorium van de Aula mogelijk te maken. Met groot succes. Uitverkochte zalen zijn laaiend enthousiast over de Delftse Carmen. Ook de kritieken zijn positief. Op 16 november is de speciale gala-voorstelling. Dan neemt ook Floris Visser afscheid, die tevens Cultural Professor is geweest. Het enige dat ontbrak was het water. Want, zoals rector Karel Luyben aankondigde, Carmen is vooral ‘lust in the dust’.
r
e b m e c e d 12
Wereld Watersmaakmakers Ho
Wat is de Nederlandse en vooral de Delftse toegevoegde waarde op het gebied van water? Hoe kan het onderzoek aan de TU Delft daaraan bijdragen en welke rol speelt de Delftse wateringenieur? Daarover gaat het tijdens de ‘Wereld Watersmaakmakers’-bijeenkomst van het Hoogheemraadschap Delftland. Presentaties zijn er van rector Karel Luyben namens de TU Delft en van Lennart Sylvis, directeur van het Netherlands Water Partnership (NWP). Daarna gaan de n aanwezigen in discussie over de gezamenlijke ambitie om te kome tot een ‘one stop watershop’.
og heemraads chap Delfland
Nawoord laten zien wat de universiteit allemaal doet op deze gebieden. dat techOp wat hogere leeftijd en bij een belang- Tegelijkertijd kon men zien ering, dijkrijke verjaardag geef je soms een feestje. niek nuttig is (waterzuiv bewaking, stromingsvoorspellingen), Onze universiteit, maar liefst 170 inspirerend is (tentoonstelling in de jaar oud, heeft niet één keer, maar het Kunsthal, Amelands koor, filmpjes) hele jaar haar jubileum gevierd in een en leuk is (badeendjesrace, fitterijaaneenschakeling van feestelijke wedstrijd, zomerfestival). activiteiten voor haar vrienden. Toegenomen bekendheid met wat de TU Delft doet was het gevolg, versterkt Het thema was water en dat paste door een huis-aan-huiskrant, website uitstekend. Water, onze vriend en en het ‘Braindrops’ tv programma en vijand tegelijk, betekent scheepvaart, het grote aantal activiteiten met transport, dijken, polders, brandspuit, duizenden bezoekers. waterzuivering en nog veel meer. Belangrijke zaken voor ons leven Dat was het lustrum, waarin plechtigen onderwerpen op een breed gebied komstem waarop onze TU Delft met verschillen- heden en feestelijke bijeen elkaar afwisselden en waarmee de unide faculteiten bij uitstek actief is en versiteit toonde springlevend midden goed is. in de maatschappij te staan. Dit gaf de kans om aan die mensen voor de waar de universiteit zich in dit lustrum Een woord van waardering van de vooral op wilde richten, de bewoners van vrijwilligers en stafleden universiteit die zich enorm hebben Delft en de Zuidelijke Randstad, te
Vrienden van de TU Delft,
ingespannen om alles voor dit lustrum te organiseren en mogelijk te maken. En een woord van dank dat ik als alumnus weer intens heb mogen proeven van het technisch vernuft, de motivatie en het jeugdig enthousiasme van ieder die bij de TU Delft betrokken is. Voorwaar een universiteit om trots op te zijn. Op naar 175 jaar!
Jan Dekker, voorzitter Lustrumcommissie
