Het Geluks- en Succes Systeem in de Klas

Het Geluks- en Succes Systeem in de Klas

Ton Langelaan

HET GELUKS- EN SUCCES SYSTEEM IN DE KLAS

In 10 stappen van verlangen naar realisatie Succesgewoonten voor leerkracht en leerlingen

Happy Life Centre

Copyright ©: Happy Life Centre, Alphen aan den Rijn 2012 Omslagontwerp: Ton Langelaan ISBN: 978-90-818499-0-6 Nur code: 816 e 1 druk: januari 2012

ALLE RECHTEN VOORBEHOUDEN Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).

Uitgever: Happy Life Centre Händelhof 102 2402GX Alphen aan den Rijn http://happylifecentre.com

INHOUD het Geluks- en Succes Systeem in de Klas

Inhoud Voorwoord............................................................................................................... 9 DEEL 1 De theorie in beeld ........................................................................................ 13 Hoofdstuk 1. .......................................................................................................... 15 Inleiding in het Geluks- en Succes Systeem in de Klas .......................................... 15 1.

Een keuze maken voor geluk .................................................................... 15

2.

Waarom een systeem voor geluk en succes in de klas? .......................... 19

3.

Wat is geluk? ............................................................................................. 29

4.

Verlangens en talenten............................................................................. 33

5.

Wat is flow?............................................................................................... 36

6.

Hoe krijg je een goede relatie met je kinderen?...................................... 39

7.

Wat zijn de succespatronen van succesvolle mensen? ........................... 43

8.

Hoe kun je passie en talenten inzetten? .................................................. 47

9.

Hoe kun je systematiseren zonder alles om te gooien? .......................... 49

Hoofdstuk 2. .......................................................................................................... 53 Uitleg van het Geluks- en Succes Systeem in de Klas ............................................ 53 1.

Inleiding in het model ............................................................................... 53

2.

Wat zijn de grote lijnen van het Systeem in de Klas? .............................. 56

3.

De onderdelen van het Geluks- en Succes Systeem ................................ 67

4.

Het Universum is holografisch opgebouwd ............................................. 72

5. Alles Wat Is bestaat uit een veld van niet-fysieke oneindige mogelijkheden .................................................................................................. 75 6.

GROTE IK lanceert verlangens en idealen ................................................ 80


7.

Je verlangens word je gewaar met je innerlijke zintuigen ..................... 82

8.

Met je uiterlijke zintuigen kun je genieten van de realisatie ................. 84

9.

Onze bewuste geest (kleine ik) kijkt de fysieke wereld in...................... 85

10.

GROTE IK doet het werk ....................................................................... 89

11.

Het emotionele signalerings systeem .................................................. 93

12.

De vibratie van het lichaam .................................................................. 95

13.

Wat wil je bereiken? ............................................................................. 97

14.

Hoe voeg je hulpbronnen toe? ........................................................... 106

15.

Wat is een Future pace? ..................................................................... 111

16.

Wat is een Ecologietest? ..................................................................... 112

17.

Wanneer ga je tot actie over? ............................................................ 114

18.

Het model nog eens op een rijtje ....................................................... 116

19.

Het 10-stappen plan van verlangen naar realisatie ........................... 120

DEEL 2 De praktijk in beeld ...................................................................................... 123 Hoofdstuk 3 ......................................................................................................... 125 De praktische toepassing..................................................................................... 125 1.

Voel het verlangen .................................................................................. 125

2.

Van verlangen tot een duidelijk doel ..................................................... 138

3.

Bepaal hoe het nu is en contrasteer dat met waar je wel wilt zijn ....... 146

4.

Bepaal welke hindernissen er zijn om dat te bereiken ......................... 152

5.

Welke hulpbronnen heb je nodig en haal ze op .................................... 153

6.

Futurepace, stap met de hulpbronnen in de vervulde wens ................ 187

7.

Ecologietest, hef alle overige blokkades op........................................... 196

8.

Kom in flow door je actie ........................................................................ 198

9.

Realiseer je dromen en geniet................................................................ 200


10.

Realiseer een nieuw verlangen .......................................................... 202

Hoofdstuk 4 ......................................................................................................... 203 Systematiseren .................................................................................................... 203 1.

Het persoonlijke dromenboek................................................................ 203

2.

Het systeem............................................................................................. 208

3.

Een nieuw verlangen .............................................................................. 212

4.

literatuur ................................................................................................. 214

VOORWOORD het Geluks- en Succes Systeem in de Klas

Voorwoord Je bent zoveel meer dan dat je denkt dat je bent. Als je zou weten wie je werkelijk bent zou je compleet verrast, overdonderd en geïnspireerd zijn. Door het denken in beperkingen en door onze mogelijkheden te begrenzen doen we onszelf en onze omgeving ernstig tekort. Je bent de bron van alles wat je meemaakt en werkelijk alles wat je je kunt voorstellen is mogelijk. In 1968 deden Rosenthal en Jacobson een onderzoek naar de ‘self fulfilling prophecy’ van verwachtingen. Hierbij kregen leerkrachten van verschillende willekeurige leerlingen in de klas te horen dat die kinderen op basis van testen een enorme intellectuele sprong zouden maken. Na een jaar bleken de scores van deze leerlingen duidelijk beter te zijn dan de overige leerlingen. De resultaten kwamen overeen met die van de verwachtingen van de leerkrachten. Bizar, op de één of andere manier zijn de kinderen geprogrammeerd om resultaten te laten zien die kloppen met de ideeën van de leerkrachten. Een ander onderzoek, waar ik de oorsprong niet van ken, is die van een aantal apen in een kooi met een banaan aan het plafond en een trap eronder. Telkens als een aap de banaan wil pakken worden de apen natgespoten. Op een gegeven moment zorgen de apen er met elkaar voor dat er niemand meer de trap op gaat. Nat worden is niet leuk. Één van de apen wordt uit de kooi gehaald en een nieuwe wordt er in gestopt. De overige apen zorgen er gezamenlijk voor dat ook deze aap de trap niet opgaat. De volgende aap wordt verwisseld en de andere apen, inclusief de aap die nooit nat is geworden, houden de nieuwe aap aan de grond. Als dan één voor één alle apen vervangen zijn, en er geen originele natgespoten aap meer over is, blijven de apen toch van de banaan af. Ze hebben geleerd om hun verlangen niet te volgen en ze weten niet eens waarom dat niet kan. Een snoek zit in een aquarium samen met goudvissen. Halverwege de bak scheidt een glasplaat de bak in tweeën. Aan de ene kant zwemt de snoek en aan de andere

9


kant de goudvissen. De snoek wil de goudvissen eten maar zwemt telkens met zijn kop tegen de glasplaat aan net zolang tot hij het afleert om het nog te proberen. Hij heeft geleerd dat dat niet mogelijk is. Wanneer de glasplaat weggehaald wordt blijft de snoek netjes aan zijn kant van de bak en de goudvissen aan de andere kant. De snoek heeft geleerd dat zijn wereld beperkt is terwijl het niet (meer) overeenkomt met de werkelijkheid. Achter deze korte verhaaltjes van onderzoeken zitten principes die van ongelooflijk belang zijn bij het al of niet bereiken van geluk en succes. Ons potentieel is oneindig maar wat we geleerd hebben te geloven beperkt ons op dramatische wijze. Omdat we nog altijd erg onwetend zijn op dit vlak, of als we al op de hoogte zijn de principes nog nauwelijks toepassen, zijn we onze kinderen en onszelf nog altijd enorm aan het beperken in het bereiken van wat we zouden kunnen bereiken, in het realiseren van hun en ons potentieel, in het worden wie we in essentie zijn, gelukkig en succesvol. Kinderen worden al snel in hun leven aangeleerd dat ze hun verlangens niet kunnen volgen omdat er verondersteld wordt dat ze dat niet kunnen, het gevaar oplevert of dat het gewoon niet mogelijk is omdat ze niet slim genoeg of sterk genoeg of wat dan ook genoeg zijn. We brengen de overtuiging over dat sommige (cognitieve) dingen geleerd moeten worden om gelukkig en succesvol te zijn en dat andere (creatieve) talenten en mogelijkheden niet zo van belang zijn daarbij. We zijn geleerd dat logica en ratio superieur is aan voorstellingsvermogen en fantasie en dat we vooral alles onder controle dienen te houden. Veel van die ideeën zijn gewoon belemmerend voor de ontwikkeling en hebben weinig met de realiteit te maken. Maar we hebben de gedachten wel heel reëel gemaakt. Verder worden kinderen onbedoeld geconditioneerd te geloven dat ze het niet waard zijn om succesvol te zijn of zelfs dat succes of geld verdienen ronduit slecht is. Dat gebeurt niet vanuit een slechte intentie van een slechte opvoeder, ouder of leerkracht maar omdat we daar als opvoeders zelf mee worstelen. Omdat we zelf geleerd zijn dit als waarheid te zien. Omdat we het zelf als belemmerende overtuigingen bezitten. En uiteindelijk kunnen we alleen maar dat geven aan de ander wat we zelf in ons bezit hebben. Het wordt tijd dat we het bij onszelf oplossen, door krijgen dat we wezens

10


met oneindige mogelijkheden zijn, om deze waarheid aan onze kinderen te kunnen doorgeven. Omdat ik dagelijks om me heen kinderen en volwassenen zie die met een negatief zelfbeeld zichzelf en hun omgeving onbedoeld ernstig tekort doen, en omdat ik daartegenover ook fantastische voorbeelden zie van mensen die zichzelf durven zijn en floreren, bied ik dit systeem voor Geluk en Succes in de Klas aan; voor een bijdrage aan geluk en succes in het onderwijs en de opvoeding. Voor een bijdrage aan het vervullen van ieders potentieel, de basis van geluk en succes. Voor een bijdrage aan een betere wereld. ‘Mens ken uzelve’ en wordt wie je in wezen al bent, groots en oneindig. Het boek start met een inleiding. Vervolgens krijg je uitleg over de principes en wetmatigheden die ten grondslag liggen aan Geluk en Succes. Als je praktisch ingesteld bent is het handig om eerst aan de slag te gaan met Deel 2 om het positieve effect van de werkwijze te ervaren. De theorie in Deel 1 geeft echter een stevige verklaring en basis voor de werkzaamheid van Deel2 en wanneer je dit bestudeert, toepast op jezelf en begrijpt zul je met nog veel meer overtuiging en met het grootst mogelijke positieve effect de methoden, oefeningen en lessen uit Deel 2 kunnen gebruiken en het systeem succesvol en gelukkig kunnen invoeren in jouw klas.

11


Dank aan allen De totstandkoming van dit boek had onmogelijk gelukt zonder de hulp en bereidwilligheid van al die geniale persoonlijkheden die hun talenten hebben gebruikt om ons een stukje van dat wonder dat mens heet te onthullen. Geïnspireerd ben ik door mensen als Anthony Robbins, Milton Erickson, Richard Bandler, John Grinder, Robert Dilts, Chris Howard, Stephen Covey, persoonlijkheden als SETH en ABRAHAM en vele andere auteurs en trainers op het gebied van persoonlijke groei en effectiviteit. Mijn dank gaat uit naar Jaap Hollander en Lucas Derks, Anneke Meijer en Anneke Durlinger van het IEP in Nijmegen die me op het praktische pad van NLP brachten. Verder ben ik veel dank verschuldigd aan de mensen van basisschool het Kleurenorkest in Limmen die mij inzicht hebben gegeven in hun manier van denken en werken. Els Vonk (directrice), Heleen Lordens, Paul Hagen, Mariëlle de Winter o.a. hebben bereidwillig hun ideeën en praktijken in de klas ten toon gespreid. Al die andere leerkrachten die hun fantastische werkwijzen hebben laten zien en voortdurend voorbeelden geven voor hoe geluk een plek hoort te hebben in de klas. En al zeker ook al die leerkrachten met wie ik telkens weer mijn trainingen en materiaal kan delen omdat zij nieuwsgierig, leergierig en gemotiveerd willen werken aan beter onderwijs. Verder natuurlijk mijn gezin, Annemiek, Bas en Nikki, die mij voortdurend de gelegenheid geven om energie te steken in dit soort projecten en die ook de basis vormen voor mijn motivatie en inspiratie om geluk en succes bewust te scheppen in ons leven en in ons onderwijs.

12

DEEL 1 De theorie in beeld het Geluks- en Succes Systeem in de Klas

DEEL 1 De theorie in beeld

13


14


Hoofdstuk 1. Inleiding in het Geluks- en Succes Systeem in de Klas

1. Een keuze maken voor geluk Introductie In een vlaag van helderheid, en die zijn zeldzaam bij mij dus ik koester die momenten, begreep ik het. Alles waar ik mijn hele leven naar op zoek ben is altijd al aanwezig geweest. Gelukkig zijn is een kwestie van afstemmen op dat geluk dat er in potentie allang is. Je hoeft het maar te grijpen. Afstemmen op je gewenste televisieprogramma Als analogie moet je je voorstellen dat je kunt afstemmen op een televisieprogramma. Ik ga op dezelfde frequentie zitten als waar het door mij gewenste programma zich bevindt en jawel, doordat mijn televisietoestel in staat is de signalen in de ether, die alle informatie van het programma in zich hebben, te decoderen kan ik het programma in beeld en geluid op mijn televisiescherm beleven. De programma’s van al die verschillende zenders bestaan ook nog eens allemaal naast en door elkaar heen in de ruimte en zijn daar in principe slechts in potentie aanwezig en worden pas dan werkelijk voor mij op het moment dat ze door mijn erop afgestemde televisie omgezet worden in voor mij zichtbaar en hoorbaar beeld en geluid. Zou ik dit verhaal 100 jaar geleden verteld hebben dan zouden er maar weinig mensen zijn geweest die begrepen waar ik het over had. Maar in deze tijd waarin televisie en talloze zendstations gemeengoed zijn begrijp je precies waar ik het over heb. Je bent gewend om met je afstandsbediening van het ene naar het andere kanaal te zappen al gelang je voorkeuren. Nu nog de vraag ‘wat heeft dit met geluk en succes te maken?’ Afstemmen op je gewenste levensprogramma Ondersteund door de inzichten van geniale medemensen en de, met name kwantumfysische en toegepaste wetenschappen blijkt dat wijzelf exact op dezelfde wijze werken. Alles aan mogelijkheden is al in de ether aanwezig (net als alle

15


televisieprogramma’s). Elk levensprogramma dat je je kunt voorstellen bestaat al ergens in potentie in de ether. Elke waarschijnlijkheid kun je ergens vinden. Al die informatie is al beschikbaar in de vorm van energie in oneindige soorten frequenties. En met mijn lichaam, mijn zintuigen (vergelijk het televisietoestel) kan ik die informatie decoderen tot een voor mij zichtbare, hoorbare, voelbare, proefbare en ruikbare werkelijkheid. Afhankelijk van waar ik op afstem krijg ik een gelukkig levensprogramma of een triest levensverhaal. Alles is er al. Tijd en ruimte blijken illusies van onze geest te zijn. We denken dat er één werkelijkheid is waar we allemaal in deelnemen maar het blijkt dat er oneindig veel werkelijkheden, of beter gezegd waarschijnlijkheden zijn, die we bewust kunnen kiezen. Het gaat er alleen maar om op welk programma of welke waarschijnlijkheid ik afstem. En afstemmen doen we altijd al, meestal onbewust. Het is de essentie van ons leven hier op deze planeet. Maar vaak stemmen we ongewild af op zenders die we helemaal niet willen, op werkelijkheden die we niet wensen. Hoe stem je af op geluk Hoe je afstemt op geluk blijkt veelal compleet anders te zijn dan dat de meeste mensen geleerd hebben en proberen te doen. Het heeft bijvoorbeeld weinig te maken met hard werken of hoge cijfers op school. Het heeft al helemaal niets te maken met het voldoen aan de eisen van de omgeving in een poging om gewaardeerd te worden. Ook ons onderwijs heeft zich nog niet echt met de bewuste afstemming op geluk bezig gehouden. Gelukkig zijn er talloze gelukkige mensen die ons het voorbeeld geven van wat nodig is om wel op die gewenste werkelijkheid, die in potentie altijd al aanwezig is, af te stemmen zodat we deze kunnen decoderen en ervaren als onze gelukkige en succesvolle realiteit. Geluk begint in ieder geval met het besluit om gelukkig te zijn. Als je dat besluit genomen hebt volgt de rest hierna. Dagelijkse training om in top-conditie te komen In ieder geval is het belangrijk bij het afstemmen op geluk dat we door dagelijkse herhaling daar een automatisme van maken, net als dat we nu ons ook al hebben aangeleerd automatisch op een bepaalde frequentie af te stemmen. Dat betekent dat wanneer je aan de slag gaat met het bewust afstemmen op geluk je niet kunt

16


volstaan met af en toe eens een oefeningetje te doen, één keer in de week een lesje sociale vaardigheden te doen, of zo nu en dan eens bewust je aandacht te richten op wat je wilt. Een gewoonte wordt bereikt door herhaling, net als dat je alleen fysiek in topconditie kan komen door regelmatig te trainen. In Deel 2 staan de dagelijkse oefeningen. Waar te starten in het boek? Deel 1 van het Geluks- en Succes Systeem in de Klas is theoretisch. Het legt het fundament onder het systeem en geeft logische maar ook niet alledaagse verklaringen voor succesgewoonten en het ervaren van geluk. Wanneer je praktisch bent ingesteld en liever eerst ervaart hoe iets werkt kun je beter naar Deel 2 stappen en direct aan de slag gaan zodat je door krijgt dat het werkt. Als je daarna geïnteresseerd bent in hoe het werkt kun je Deel 1 bestuderen. Raak je eerder overtuigd, om ergens mee aan de slag te gaan, door te begrijpen hoe iets werkt en hou je ervan om de achtergronden, principes en mechanismen achter geluk te kennen, voordat je aan het werk gaat, dan stel ik voor om Deel 1 te bestuderen, bij jezelf na te gaan hoe de behandelde principes werken bij jou om van daaruit met Deel 2 te gaan werken. In beide gevallen wens ik je veel succes en geluk.

17


18


2. Waarom een systeem voor geluk en succes in de klas?

‘Ik geloof dat gelukkig zijn het doel van het leven is’ De Dalai Lama

Geluk voor iedereen Iedereen wil gelukkig zijn. Ons gedrag wordt er volledig door bepaald. Alles, maar dan ook werkelijk alles wat we doen wordt ingegeven door het willen vermijden van pijn en het willen ervaren van plezier. Niet dat alles wat we doen ook daadwerkelijk leidt tot het vermijden van pijn of het bereiken van plezier, maar de intentie die erachter zit is daar wel volledig op gericht. Het is een natuurlijke drang naar groei en evenwicht. En geluk is het ultieme doel. Geluk zal ik hier omschrijven als de ervaring van eenheid, harmonie, vrede en liefde. Het is intuïtief als thuiskomen op een plek waar we ooit vertrouwd vandaan kwamen. En om maar even heel stellig kort te gaan, geluk ontstaat wanneer je vanuit je eigen verlangens en talenten bijdraagt aan je eigen groei en aan het grotere geheel waar je deel van bent. Wat is waar? Nu weet ik natuurlijk ook wel dat ik met grote stelligheid alles zwart op wit kan zetten maar dat dit helemaal niet waar hoeft te zijn voor jou. Wat steeds duidelijker wordt is dat wat waar is, of als feit wordt ervaren, afhankelijk is van de manier waarop je ergens tegenaan kijkt of hebt leren kijken. Nu kun je zeggen dat 1 + 1 toch echt altijd 2 is en dat dit voor iedereen en overal geldt maar wat nu als de ervaring is dat het geheel groter is dan de som van de afzonderlijke delen. Dat gebeurt namelijk bij een goede samenwerking nogal eens. Dan kan 1 +1 plotseling 3 of zelfs 4 zijn. We noemen dat synergie. Alle waarheid is in die zin relatief, afhankelijk vanuit welke hoek je ertegen aankijkt. Dus wat ik je hier in dit boek vertel is geen waarheid. Het is wel in ieder geval mijn waarheid, op dit moment van schrijven, omdat ik er op een bepaalde manier, die ik

19


zal uitleggen hier, tegen aankijk. Ik vind het prettig om het zo te zien omdat het me helpt gelukkig en succesvol te zijn. En daarom ook deel ik die zienswijze met je. Wellicht helpt het jou ook om je nog dichter te brengen bij wat je wenst: een trots gevoel over jezelf, plezier in je werk, goede resultaten, fijne relaties met je kinderen, collega’s en ouders, en veel energie en passie door de dag heen. Of hele andere doelen en verlangens. Want dat is aan jou. Het enige dat ik je kan vragen is het uit te proberen wat ik je hier voorspiegel en voor jezelf te bepalen of het waarde heeft om dit ook als jouw waarheid te zien. Of het je daadwerkelijk helpt bij het bereiken van geluk en succes is volledig aan jou. Een moeilijke tijd Ons onderwijs verkeert op het moment van schrijven in zwaar weer. En let wel, ook dit is weer relatief natuurlijk maar er zijn talloze ontwikkelingen in het onderwijs waar veel leerkrachten niet blij van worden: bezuinigingen in het algemeen, grotere klassen, meer werkdruk, van speciaal onderwijs naar passend onderwijs met alle mogelijke verloren banen en kennis van dien, inkorting van vakanties, uitbreiding van het aantal lesuren, toenemende prestatiedruk voor zowel leerlingen als leerkrachten, toename in het aantal drop-outs, toenemende concurrentiedruk tussen scholen, prestatiebeloning voor uitmuntende leerkrachten, toename aantal toetsen, op steeds jongere leeftijd toetsen, toename verplichte aflegging van verantwoording en alle administratieve druk die daarbij komt, toenemend geweld tegen leraren, prestatiebeloning voor (hoge)scholen, veel jonge maar ook oudere leerkrachten die gedesillusioneerd uit het onderwijs stappen, weinig belangstelling in het algemeen voor een onderwijsbaan en zeker niet van hoger opgeleiden, enz. En terwijl de meester of juffrouw van de school vroeger in hoog aanzien stond in de gemeenschap is de status van de huidige leerkracht gedaald tot een bedenkelijk niveau. Volkomen onterecht want de verantwoordelijkheid die hij of zij draagt is enorm. Meer van hetzelfde Er ligt nog altijd een enorme nadruk op cognitief onderwijs en met name naar taal en rekenen gaat een voortdurende stroom van aandacht. De problemen lijken te groeien en de antwoorden zijn eigenlijk steeds meer van hetzelfde. Meer taal en

20


rekenen, meer toetsen, vroeger toetsen, meer management, meer diagnoses, meer IB-ers en therapeuten, meer en meer. We zitten in een soort vicieuze cirkel waar een bepaalde manier van denken over onderwijs zichzelf voortdurend bevestigd, beloond wordt en ons weer met dezelfde oplossingen doen komen waarbij het middel misschien wel erger is dan de kwaal. Je moet wel erg sterk in je (financiële) schoenen staan om af te wijken van wat nu nog altijd de norm is. Maar als je hetzelfde doet als wat je altijd gedaan hebt kun je verwachten dat je hetzelfde krijgt als wat je altijd gekregen hebt. Het zou namelijk zo maar kunnen zijn dat juist onze huidige prestatiegerichte aanpak, met al zijn overmatige gerelateerde stress, zorgt voor een daling van de prestaties. Er is gelukkig een manier om uit deze tredmolen te stappen. En deze begint bij de erkenning van je eigen verantwoordelijkheid, je eigen manier van denken, je eigen vooronderstellingen en de erkenning dat je geen slachtoffer van de omstandigheden bent maar schepper van jouw leven.

Wanneer je altijd maar wilt voldoen aan de eisen van je omgeving bestaat de kans dat je aan het eind van je leven tot de conclusie komt dat je niet je eigen leven hebt geleid maar dat van je omgeving.

Wetenschap en Geluk Ieder mens streeft voortdurend naar geluk. Op wetenschappelijke basis is bepaald dat we het voor ministens 40% zelf kunnen beïnvloeden. Natuurlijk heeft ook de wetenschap zijn beperkingen en is het handig om te erkennen dat veel wetenschappelijke bevindingen ook afhankelijk zijn van hoe je ergens tegenaan kijkt. 1 + 1 is immers niet altijd 2. Empirische wetenschap geeft namelijk altijd een beschrijving van dat wat we waarnemen op een bepaald moment. Wat we precies waarnemen, als mens en dus ook als wetenschapper, wordt grotendeels bepaald door de vooronderstellingen van waaruit we iets bekijken, door onze manier van

21


denken. Vooraf heb je al filters aangebracht in de waarneming zodat de resultaten altijd al gekleurd zijn. Daarbij komt dat wetenschap de huidige situatie beschrijft en in principe geen uitspraken kan doen over wat (nog meer) mogelijk is. Je kunt immers hooguit concluderen dat iets tot nog toe niet gebeurd is. Maar het wil bijvoorbeeld geenszins zeggen dat iemand met het syndroom van Down de Universiteit niet met goed gevolg zou kunnen afronden ook al is dat, totdat Pablo Pineda dat deed, nooit eerder gebeurt. Zonder de enorme waarde van wetenschap te kort te doen weet ik dat op wetenschappelijke basis ooit bepaald is dat als de stoomtrein sneller zou gaan dan 50 km/uur de adem afgesneden zou worden, dat als de atleet verder zou springen dan 7,5 meter al zijn spieren zouden afscheuren en dat een vliegtuig uit elkaar zou spatten wanneer hij door de geluidsbarrière zou gaan. En het vereist heel veel lef om dan ondanks dat ‘weten’ toch harder en verder te durven gaan. Het bleken ‘slechts’ ideeën, gedachten te zijn. Wat mogelijk is en wat niet wordt niet zozeer bepaald door objectieve feiten of mogelijkheden of zelfs wetenschappelijke bevindingen maar voornamelijk door manieren van denken, door vooronderstellingen en daaruit voortkomende verwachtingen. Galileo werd gevangen gezet om zijn ‘dwaze’ ideeën dat de wereld een bol is en de zon het middelpunt is waarom heen de planeten draaien. Marconi werd door zijn vrienden naar een inrichting voor geesteszieken gebracht toen hij bezig was met zijn idee om berichten door de ether te sturen zonder kabel. En alhoewel veel ideeën in dit boek nog lang geen gemeengoed zijn weet ik vrijwel zeker dat we over honderd jaar zullen lachen om onze onwetendheid in onze tijd.

In New York werd in 1890 de z.g. Hollerith-machine (een machine voor ponskaarten) in het bureau voor volkstelling in gebruik genomen. Mensen die deze machine moesten bedienen kregen een opleiding. Er werd vanuit gegaan dat per dag zo’n 550 kaarten verwerkt konden worden. En dat getal klopte inderdaad met de ‘feiten’. Na enige ervaring konden sommige werknemers zelfs 700 kaarten verwerken maar dit vereiste wel een haast onmogelijke inspanning. Toen kwamen er 200 nieuwe medewerkers bij. Zij hadden geen idee van de

22


norm van 550 kaarten per dag. Al snel kon deze groep 2100 kaarten per dag behandelen, zonder enig probleem terwijl de oorspronkelijke groep nog altijd met pijn en moeite niet verder kwam dan 700 kaarten.

Aan de Stanford University in Californië, kijken twee vertegenwoordigers van Nike naar het atletiek team dat bezig is met trainen. Een deel van hun taak is om feedback te verzamelen van door het bedrijf gesponsorde lopers over welke schoenen ze de voorkeur geven. Helaas, blijkt dat verre van gemakkelijk, als die dag alle lopers de voorkeur geven aan ... niets. 'Hebben we u niet genoeg schoenen gestuurd?' vragen ze hoofdtrainer Vin Lananna. ‘ Jawel, maar ze weigeren gewoon om ze te gebruiken. 'Ik kan dit niet bewijzen,'vertelt de gerespecteerde coach hen, maar ik denk dat wanneer mijn lopers op blote voeten trainen ze sneller zijn en minder blessures hebben.'

Met andere woorden, we veronderstellen vaak dat de werkelijkheid op een bepaalde manier werkt maar dat hoeft niet perse waar te zijn. Er zijn namelijk veel meer mogelijkheden dan we op dit moment kunnen bedenken. Grenzen aan resultaten Onze verwachtingen en vooronderstellingen bepalen de resultaten van onze inspanningen. Mijn persoonlijke mening of waarheid is dat alles mogelijk is en dat slechts onze manier van denken een rem op die mogelijkheden zet. Wanneer we zomaar uit durven gaan van een andere invalshoek blijken er plotseling nieuwe mogelijkheden voorhanden. Ook de wetenschappelijke bevindingen zijn gekleurd door verwachtingen en achterliggende vooronderstellingen. Want stel je eens voor dat een ‘dyslecticus’ juist heel goed is in taal (bijvoorbeeld het gedetailleerd beschrijven van een situatie) of dat iemand met AD(H)D juist enorm kan focussen (bijvoorbeeld op het spel waar

23


hij op een bepaald moment mee bezig is). Vanuit zo’n stellige verwachting ontstaan er echt nieuwe mogelijkheden. Ik zie daar regelmatig ‘bewijzen’ van. Ik durf daarom op niet-wetenschappelijke gronden te stellen dat we geluk voor 100% zelf in de hand hebben. Gewoon omdat ik dat als uitgangspunt en vooronderstelling neem en die vooronderstelling positieve consequenties heeft. Ik zal in dit boek verder uitleggen hoe dat werkt. Ook de wijze waarop we geluk kunnen ervaren is bekend en voorhanden. Geluksvaardigheden En toch worstelen veel mensen in een ongelukkig bestaan, bezig met overleven i.p.v. te genieten van het leven en van de mensen om hen heen. Blijkbaar hebben ze niet geleerd om gelukkig te zijn. Ze blijken elke keer weer onbedoeld en onbewust dat te doen wat ze er juist van af brengt. Ja, we leren lopen en praten en heel veel vaardigheden die ervoor zorgen dat we vooruit kunnen in ons leven. Op school leren we lezen en schrijven, rekenen en topografie en nog veel meer vaardigheden en kennis die ooit van pas kunnen komen, of niet. Maar geluksvaardigheden komen niet expliciet aan bod terwijl die altijd van pas komen, zelfs de basis vormen voor de ontwikkeling op al die andere vlakken. En hoe eerder je de geluksvaardigheden leert, bewust wordt of niet meer vergeet - want kinderen zijn van nature heel erg goed in geluksvaardigheden maar raken die in hun ontwikkeling veelal kwijt- , hoe meer plezier je er van zult hebben in je leven. Succesgewoonten Door onderzoek en nieuwe bevindingen wordt het steeds duidelijker welke principes, vaardigheden, overtuigingen en universele wetten ten grondslag liggen aan de succes-gewoonten van mensen die gelukkig en succesvol zijn. Het bijzondere is dat ons onderwijs daar op dit moment niet of nauwelijks aandacht voor heeft en zelfs de nadruk legt op werkwijzen die daar nogal tegen in druisen. Zo blijken succesvolle en gelukkige mensen veel gebruik te maken van hun voorstellingsvermogen, van hun intuïtie en goed te luisteren naar hun gevoel. Op school leren we uit te gaan van de ‘feiten’ en van ons rationele en logische denken en vooral niet

24


te vertrouwen op ons gevoel. Aandacht op school Maar ‘voorstellingsvermogen is belangrijker dan kennis en logica’, zei Albert Einstein al. ‘Kennis brengt je van A naar B en voorstellingsvermogen brengt je overal.’ Onze huidige nadruk in het onderwijs ligt echter vooral op logica en ratio. ‘Wat je aandacht geeft wordt groter’ is een universele wetmatigheid. Van oudsher leggen we echter een grote nadruk op alles wat niet goed gaat, op gebreken en tekortkomingen, op afwijkingen van ‘de norm’. Maar regels worden gewoon door iemand opgesteld, op vaak arbitraire gronden. Want is het nu beter om 80 km per uur te rijden op de rijksweg of juist 130? Het ligt er maar aan hoe degene die de regels stelt er tegenaan kijkt. Is het nu handig om een kind met dyslectie veel te laten oefenen met lezen en schrijven of juist bezig te gaan met dat wat gewoon al heel goed gaat? De juf van mijn dochter gaf haar bij het schrijven van verhaaltjes de vrije hand wat resulteerde in een schrift boordevol taal- en spellingsfouten en fantastische en grootse avonturen op papier en een geïnspireerde schrijver. Wat is belangrijk? Dat bepaalt waar de aandacht ligt en welke mogelijkheden er zijn. We stellen veelal een norm en nemen die als uitgangspunt bij onze beoordeling. Alles wat voldoet nemen we voor lief en wat afwijkt krijgt alle aandacht. Natuurlijk is dat met de bedoeling om een perfect plaatje te krijgen want als iets aan onze norm voldoet dan voelt dat goed. Als het afwijkt dan is dat vervelend. En zo leggen we alle nadruk op wat niet voldoet met de bedoeling om het te laten voldoen. Kijk maar naar de vele diagnoses van ‘stoornissen’ die gesteld worden bij schoolkinderen. Vrijwel elk kind heeft tegenwoordig wel een stoornis op het één of andere spectrum. Goed bedoeld maar de aandacht ligt bij gebreken, afwijkingen van de norm, niet voldoen, tekortschieten en stoornissen. Tja, en wat je aandacht geeft wordt groter. In ons huidige onderwijs zijn we nog vooral bezig met het afleveren van ‘standaard producten’ terwijl de basis voor Geluk en Succes de ontwikkeling van unieke talenten is. Worden wie je in essentie bent is best lastig als je voortdurend moet

25


voldoen aan een gemiddelde of standaard norm, die niets zegt over jouw potentie. En terwijl succesvolle mensen ongelofelijk veel fouten maken waardoor ze ongelooflijk veel leren en pijlsnel vooruit komen worden we in ons huidige onderwijs eerder beoordeeld en afgerekend op het aantal fouten dat we maken dan op wat we goed gedaan hebben en wat wel werkte. Lamleggende faalangst en vertragend perfectionisme is veelal het gevolg. In plaats dat we fouten omarmen als mogelijkheden om te leren zien we ze veeleer als zoveel mogelijk te vermijden. En als je dan maar niets meer doet maak je ook geen fouten maar kom je dus ook niet vooruit. Een belemmerende manier van denken heeft zijn intrede gedaan en zet je klem in je ontwikkeling naar geluk en succes.

Er bestaan geen fouten alleen lessen

De druk om te presteren wordt steeds hoger opgevoerd voor zowel de leerkracht als de leerling. En hierbij wordt nog altijd voornamelijk uitgegaan van ons rationele logische denken. Maar op een gegeven moment zijn de grenzen van dit denken bereikt en gaan de prestaties alleen maar achteruit bij meer druk. Onze hele samenleving leidt aan overspannenheid, stress en burn-out en juist het onderwijs zou een prachtige plek zijn om daar los van te kunnen komen, om onze toekomstige generaties te leren dat juist ontspanning en vertrouwen tot veel meer plezier én resultaten leidt. Geluksovertuigingen en succesgewoonten De tijden zijn zodanig veranderd dat de huidige werkwijze tot een veelheid van worstelingen leidt die met een nieuwe manier van denken opgelost kunnen worden.

26


Manieren van denken, hoe je ergens tegenaan kijkt, overtuigingen en gewoonten zijn allemaal aangeleerd. Soms door een heftig emotionele gebeurtenis trek je de conclusie dat iets de waarheid is. Veelal worden overtuigingen en gewoonten echter door veel herhaling aangeleerd, overgenomen van ouders en leerkrachten, vrienden en familie en andere belangrijke mensen in de omgeving, die deze manieren van denken voortdurend in hun gedrag tot uitdrukking brengen. Sommige overtuigingen en gewoonten zijn heel bevorderlijk voor je groei en ontwikkeling richting geluk en succes. Anderen zijn juist enorm belemmerend en stellen voortdurend opgelegde grenzen waar deze niet zouden hoeven zijn. Als het meezit is de juf of meester een voorbeeld van een gelukkig mens zodat je als kind kunt afkijken hoe die dat doet. Veel juffen en meesters en ook ouders zijn het echter (nog) niet. Zij hebben het ook nog nooit geleerd of zijn het ergens kwijtgeraakt. ‘Ik kan het niet’, ‘ik ben het niet waard’, ‘ik voldoe niet’, ‘ik schiet te kort’, ‘ik hoor er niet bij’ zijn o.a. de meest fnuikende ideeën die we heel veel terug zien komen bij vrijwel iedereen om ons heen. Ze zijn langzaam opgebouwd, door eindeloze herhaling. Hoe is dat bij jou? Het mooie is dat je nieuwe bevorderlijke ideeën en gewoonten op dezelfde manier, door veel herhaling, kunt opbouwen. ‘Ik kan het’, ‘Ik ben het waard’, ‘Ik ben goed zoals ik ben’, ‘Ik ben geliefd’ geven een heel ander gevoel en hele andere mogelijkheden voor succes en geluk. En omdat juist de voortdurende herhaling van manieren van denken, leidend tot gewoonten en overtuigingen, zo belangrijk is en omdat geluks- en succesgewoonten de onderlegger vormen voor alles wat je doet op school en in het leven denk ik dat je er niet komt met af en toe een lesje sociaal emotionele vaardigheden. Geluk en Succesmethoden dienen overal en altijd door te klinken in alles wat we doen op school om uiteindelijk die belangrijke succesgewoonten te vormen die de basis vormen voor een gelukkig en succesvol bestaan. Met dit Geluks- en Succes Systeem in de Klas kun je systematisch werken aan het realiseren van je unieke potentie, van jezelf en van je klas. Omdat Geluk het allerhoogste goed is in ons leven, is een systeem om Geluksvaardigheden te trainen en Geluks- en Succesgewoonten aan te kweken een eerste

27


vereiste als het gaat om de educatie en opvoeding van onze kinderen. Maar of dat echt waar is laat ik natuurlijk graag aan jou over.

28


3. Wat is geluk? Over de zin van het leven Wat is de zin van het leven? Dat is een goede vraag als het gaat om het bevorderen van Geluk. Het is een vraag waar veel filosofen zich mee bezig hebben gehouden. Sommigen zeggen dat het leven op zich geen zin of bedoeling heeft. Het is maar wat je er zelf voor betekenis aan geeft. Het voordeel van zo’n zienswijze is dat je er dan ook elke betekenis aan kunt geven die je wilt. En aangezien we een natuurlijk streven hebben naar geluk kun je maar beter een betekenis geven aan je leven die je helpt om geluk te ervaren. Volgens de Dalai Lama is gelukkig zijn het doel van het leven. Het lijkt me een nastrevenswaardig doel. De vraag is daarbij waar je dan gelukkig van wordt. Is dat het hebben van veel geld of bezittingen zoals we in onze westerse samenleving veelal denken of is dat het hebben van liefdevolle relaties met anderen en met jezelf. Sommigen geven aan dat geluk nooit buiten jezelf te vinden is en dat je van nature gelukkig bent. Het enige dat je hoeft te doen is de blokkades weg te halen die het gelukkig voelen tegenhouden. Er zijn vele mogelijkheden om tegen de zin van het leven en geluk aan te kijken. Welke betekenis geef jij eraan? Mens, ken uzelve Vandaar dat ik het prettig vind te geloven dat het leven hier op aarde bedoeld is om onszelf in al onze oneindige mogelijkheden te leren kennen. Dat is een vreugdescheppende bezigheid. Wij bestaan, net als alles in het Universum uit dezelfde soort energie. In essentie is alles één. Wij zijn allen onderdeel van ‘Al Wat Is’, het Universum, God, Allah, de Natuur of welke andere benaming je ook wilt geven aan het Grotere Geheel. Om zichzelf te kunnen ervaren heeft ‘Al Wat Is’ oneindig veel delen uit zichzelf geschapen die als individuele onderdelen zichzelf bewust kunnen worden door de interactie met elkaar. ‘Ik wou dat ik twee hondjes was, dan konden we samen spelen’ zou Godfried Bomans gezegd hebben. En zo zie ik het dan ook, maar dan wat groter en complexer. We lijken afgescheiden van elkaar maar op bepaalde momenten kunnen we die eenheid voelen. Dat is wat we liefde noemen. Het blijkt dat telkens wanneer ik mijn grenzen verleg en verder reik dan het mijn

29


bekende gebiedje, ik in dat proces mijn talenten inzet en een bijdrage lever aan het grotere geheel waar ik deel van ben, ik me heel gelukkig voel. Voor mij is dat de zin van het leven: mijn potentieel realiseren ofwel worden wie ik in essentie al ben. De missie van het onderwijs Als ik het onderwijs een missie zou mogen toedichten dan zou het zijn om ‘te helpen bij het realiseren van het potentieel van kinderen’; om voor kinderen bij te dragen aan het worden wie ze van binnen al zijn. En ik denk dat dit ook werkelijk de bedoeling en intentie van de mensen binnen het onderwijs is. Als je nog eens bij jezelf nagaat met welk idee je het onderwijs in bent gegaan dan zul je het waarschijnlijk in die richting vinden. Hierbij houden we echter vaak vast aan oude denkbeelden uit vervlogen tijden waarin het hoogste ideaal van de geschoolde mens een universitaire graad is en die vooral gebaseerd is op academische kennis en vaardigheden van het cognitieve intellect. Dat slechts een beperkt deel van de mensheid daarmee zijn potentieel realiseert en dat een meerderheid zijn talenten en sterkten bij volstrekt andere intelligenties heeft liggen is wel een overweging waard. Steeds meer kinderen haken af in het huidige onderwijs omdat ze misschien ergens het idee niet meer hebben dat ze bezig zijn zichzelf te worden, maar dat hen gevraagd wordt andermans leven te leiden. We praten over vervreemding als je steeds meer jezelf kwijtraakt. En daar word je niet gelukkig van. Het is niet handig om een perenboom te vragen appels voort te brengen. Ieder mens heeft zijn specifieke talenten die bedoeld zijn om ontwikkeld en ingezet te worden ter meerdere glorie. Flow De basis voor menselijk geluk is een toestand van ‘flow’. Mihaly CSikszentmihalyi beschrijft in ‘Finding Flow’ (1997) zijn bevindingen over dit verschijnsel van volle aandacht bij het werken aan een taak. Als je ‘in flow’ aan het werk bent ga je er volledig in op, verlies je elk besef van tijd en vallen alle andere dingen om je heen weg zo geconcentreerd ben je op het werken aan je doel. Het voelt ook werkelijk als het stromen van energie in tegenstelling tot het geblokkeerd zijn wat niet prettig voelt.

30


En wanneer kun je zo geconcentreerd bezig zijn? Als de taak je boeit, als je je ei erin kwijt kunt en als je voelt dat je groeit in de ontwikkeling van je talenten. Als je dan ook nog het idee hebt dat je een bijdrage levert aan anderen is het verhaal compleet. Dat wat je doet heeft een zinvolle betekenis voor je en het sluit aan op je natuurlijke behoeften van persoonlijke groei en bijdragen aan de wereld.

We ervaren Geluk wanneer we onze talenten inzetten voor een bijdrage aan het grotere geheel waar we deel van zijn en onszelf daarin leren kennen.

Een positief zelfbeeld Als je in flow bezig bent is het stil in je hoofd en is het kritische stemmetje, dat we ook wel ons ego noemen, even achterwege. Je zit jezelf niet meer in de weg om volledig één te zijn met je taak waar alle aandacht op gericht is. Alles in je is uitgelijnd, geen tegenstrijdigheden. Je zou kunnen zeggen dat alle innerlijke delen het met elkaar eens zijn en in complete samenwerking de taak aan het volbrengen zijn. Met positieve gedachten over jezelf en een ondersteunende innerlijke stem bereik je veel gemakkelijker die toestand van flow. Met een positief zelfbeeld heb je de grenzen van je mogelijkheden ruim gemaakt zodat je veel meer blijkt te kunnen en te bereiken. De opbouw van een positief zelfbeeld is essentieel bij het bereiken van geluk en succes. En nogmaals, het zelfbeeld bestaat uit allemaal gedachten waarvoor we op elk moment kunnen kiezen. Belemmerende gedachten kun je omzetten in bevorderlijke ideeën. Wat is een succesvol leven? Een succesvol leven is een leven waarin je dat ervaart, manifesteert of realiseert wat je diep van binnen wenst. Je verlangens zijn belangrijk. Het is een leven waarin je voortdurend je eigen grenzen verkent en verlegt om telkens weer te ontdekken

31


dat je steeds weer boven jezelf uit kunt stijgen. Het is een leven waarin je je mogelijkheden ontdekt en deze realiseert. Een succesvol leven is een gelukkig leven vanuit een innerlijke vrede met jezelf en de wereld waarbinnen je leeft en waar je deel van bent. Het is de ervaring van liefde, eenheid en harmonie met jezelf en met dat wat je omgeeft. Het is een leven waarin je in de buitenwereld herkent wat er in je binnenwereld afspeelt en waarin je bewust bent van je onmetelijke vermogen om je eigen leven vorm te geven. Een succesvol leven is ook leven met het gevoel dat je een bewuste schepper bent en niet overgeleverd aan de grillen van je omgeving. Jij hebt het stuur in handen en bent principieel in staat en verantwoordelijk om je leven zelf vorm te geven. En wanneer je je geliefd voelt, met plezier naar school gaat en met een tevreden gevoel de dag afsluit weet je dat je een succesvolle leerkracht bent.

32


4. Verlangens en talenten

Verlangens zijn voorgevoelens van hetgeen u in staat bent daadwerkelijk te realiseren. Goethe

Verlangens zijn gevoelens rond voorstellingen van gewenste situaties en ze drijven ons om in actie te komen en de verlangens te realiseren. Iedereen heeft verlangens die opkomen als grote en kleine dromen. Ze borrelen op uit je onderbewuste geest, of wat ik noem GROTE IK, dat gedeelte van ons dat zorgt draagt voor alle onbewuste automatische processen en dat verbonden is met de universele energie en kennis. De wens is om deze dromen in de fysieke persoonlijke werkelijkheid te ervaren. ‘Wauw, stel je eens voor dat….’. En dat is inderdaad het begin van het realiseren van wensen. Dromen, fantaseren, je voorstellen zijn de basisgereedschappen voor succes en geluk. Kinderen zijn daar goed in en de creatieve vakken als tekenen en schilderen, muziek maken, boetseren en beeldhouwen, knutselen, bewegen, dans enz. stimuleren het creatieve vermogen en het visualiseren. Als we creatief bezig zijn voelen we ons ook altijd prettig. We zijn dicht bij onze kern bezig. Deze vakken zouden de basis moeten vormen van elke educatie richting geluk en succes. Rekenen en taal zijn secundair, slechts middelen om voorgestelde verlangens te verwezenlijken. Ik weet dat dit ongeveer tegengesteld is aan hoe we deze vakken op dit moment waarderen. Een verlangen veronderstelt een talent Verlangens zijn gekoppeld aan talenten en mogelijkheden. Als een verlangen opkomt bij iemand, zoals bijvoorbeeld het kunnen spelen van een muziekinstrument, dan zal er altijd de principiële mogelijkheid bestaan om dat verlangen te realiseren. Wanneer het talent niet aanwezig zou zijn zou het

33


verlangen gewoonweg niet op kunnen komen. Het verlangen geeft namelijk aan dat de wens op niet-fysiek niveau, het niveau van GROTE IK, al gerealiseerd is. Het is alleen nog maar de bedoeling om het in deze drie-dimensionale, vijf-zintuiglijke werkelijkheid te ervaren. Op deze wijze leren we onszelf in al onze mogelijkheden kennen. Verlangens als pijnlijke leegten? In sommige filosofieën worden verlangens gezien als de oorzaken van lijden en wordt geleerd om verlangens los te laten. Omdat verlangens vaak leemtes lijken die niet ingevuld kunnen worden kunnen ze je verscheuren als je voortdurend vanuit het gemis leeft. Daarmee bereik je dan ook het tegenovergestelde van wat je wilt. Je stemt daarmee af op de verkeerde frequentie. De pijnlijke gevoelens die je daarbij ervaart van wat ik je emotionele signaleringssysteem zal noemen, zullen je waarschuwen dat je niet op dezelfde golflengte zit als je verlangen en dat je nu bezig bent met het manifesteren van dat wat je juist niet wilt. Dat is inderdaad lijden, maar niet nodig als je de principes begrijpt en kunt toepassen achter het bewust manifesteren. Bij het loslaten van de verlangens gaat het om de acceptatie van dat wat is, om niet in verzet te gaan tegen hoe de werkelijkheid zich op een bepaald moment aandient. Het gaat om het willen wat je hebt. Dat voelt een heel stuk beter dan in verzet gaan tegen iets wat toch gewoon niet anders is dan dat het is en daarmee kom je meer in overeenstemming met je verlangen en met GROTE IK. Maar ook het krijgen van wat je wilt en nog niet hebt kan vanuit vreugde gebeuren mits je je niet vastpint op de exacte uitkomst of de precieze wijze waarop je krijgt wat je krijgt. Je kunt je immers al verheugen op dat wat nog niet is maar wel kan komen, op welke wijze dan ook. Verlangens als drijvende kracht In het Geluks- en Succes Systeem in de Klas gaan we ervan uit dat verlangens de drijvende krachten zijn om je eigen potentieel te realiseren, om te worden wie je in essentie van binnen al bent. In dat realiseringsproces leer je jezelf kennen zelfverwezenlijking, de hoogste trap van de pyramide van Maslow - en dat is precies de zin en de lol van het leven op aarde. En dat proces van steeds meer jezelf worden is leuk, spannend en avontuurlijk zolang je niet vasthoudt of hecht aan

34


specifieke uitkomsten van jouw verlangens. En zolang je niet uitgaat van datgene wat je niet bent of niet hebt maar juist van dat wat je wel hebt en waar jouw mogelijkheden liggen. Als je je iets voorstelt om te bereiken en het pakt anders uit, of het duurt langer dan verwacht of het lijkt in eerste instantie niet op wat je wilde, accepteer het dan zoals het is. Wanneer je gefrustreerd raakt, boos of teleurgesteld blokkeer je de energie juist en bereik je het tegenovergestelde van wat je wilde. Het is zo als het is en dat is oké. Laat het los en ga verder. Zo blijft de energie stromen en bereik je uiteindelijk altijd dat waar je naar verlangde. Hoe dat precies in zijn werk gaat behandel ik in de volgende paragrafen en hoofdstukken.

35


5. Wat is flow?

De basis voor menselijk geluk is een toestand van ‘flow’. Mihaly CSikszentmihalyi

Stromende energie Alles in dit universum is energie en alles is voortdurend in beweging. Als jouw energie stroomt voel je je goed. Als je energie geblokkeerd is voelt dat niet goed. Als dat laatste langere tijd voortduurt leidt dat tot allerlei klachten, zowel emotioneel als lichamelijk. Veel door oosterse filosofieën geïnspireerde geneeswijzen zijn vooral gebaseerd op het opheffen van blokkades in de energiehuishouding van mensen en het laten stromen van de energie (chi of Ki). Doordat de energie weer stroomt verdwijnen allerlei geestelijke en lichamelijke symptomen. Een kenmerk van gezondheid is dus stromende energie. Stromende energie is ook een kenmerk van betrokken en geconcentreerd bezig zijn of wat ook wel genoemd wordt ‘in flow’ bezig zijn. In Engelstalige sportartikelen kom je de term ‘playing in the zone’ nog al eens tegen. Als je als sporter ‘in the zone’ speelt gaat alles vanzelf en speel je op de toppen van je kunnen. Je haalt er op dat moment alles uit wat er in zit. Flow heeft te maken met een gemoedstoestand waarin iemand volledig opgaat in waar hij mee bezig is. Alle aandacht is gericht op de activiteit met uitsluiting van al het andere. De activiteit wordt heel doelgericht en succesvol uitgevoerd. Flow betekent dat je als het ware in een stroom wordt meegevoerd. Er is geen tijdsbesef en alles lijkt vanzelf te gaan. Je vergeet jezelf gewoon. Wat je doet is ook nog eens erg leuk om te doen mede omdat het je vermogens tot het uiterste aanspreekt, uitdagend is maar wel te doen.

36


Flow kun je ook als het tegenovergestelde van blokkeren zien. Als er niets is wat je tegenhoudt, hindernissen wegvallen, zul je als vanzelf je doel bereiken. Het is natuurlijk uiterst interessant om te weten hoe je de blokkades kunt wegnemen zodat je in flow komt en kunt bereiken wat je wilt. Innerlijk en uiterlijk aspect bij menselijk streven Bij elk menselijke handelen of streven zijn er twee gebieden waarop we ons begeven. We hebben een uiterlijk aspect waarbij we externe hindernissen overwinnen in de buitenwereld. En we hebben een innerlijk aspect dat zich in de geest van de mens afspeelt tegen obstakels als angst, twijfel aan jezelf, beperkende overtuigingen en gebrek aan concentratie. Deze zelfopgelegde hindernissen beperken de toegang tot het volledige potentieel waar je beschikking over hebt waardoor je jezelf ernstig te kort doet en je jezelf niet leert kennen in wie je werkelijk bent. Dit innerlijke spel kan worden samengevat met de formule:

Prestatie = Potentieel -/- inmenging

Het werkelijke potentieel is een gegeven. Het zijn al je mogelijkheden en talenten en deze reiken oneindig veel verder dan we ons nu kunnen voorstellen. Het is wie je in essentie bent. De enige manier om dit grootse potentieel volledig tot uitdrukking te laten komen in de prestaties die je levert is door de inmenging van de bewuste geest ofwel kleine ik zoveel mogelijk te beperken. Die inmenging is beperkt wanneer iemand in flow bezig is. Het blijkt telkens dat de geest volkomen rustig en geconcentreerd is. Er is geen zelfkritiek of twijfel. We leren en genieten van waar we mee bezig zijn. De timing is perfect en we zijn telkens op de juiste plek aanwezig. De inmenging is minimaal en de prestatie is dus maximaal. Wie je bent komt volledig tot uitdrukking. Je werkt vanuit je kern, bent

37


dicht bij jezelf en het voelt goed. Alle acties komen als vanzelf uit je onderbewuste ofwel van GROTE IK. Zolang kleine ik, je bewust denkende geest, zich er maar niet mee bemoeit ben je in staat om al je verlangens te realiseren waarbij je al je talenten inzet en ontwikkelt . Het blijkt dat wanneer de aandacht gericht is op de activiteit van dit moment terwijl gelijktijdig op de achtergrond het eindresultaat helder voor ogen staat de kans groot is om in flow te werken. Hoe beter je weet wat je wilt bereiken en hoe meer de aandacht gericht is op wat je nu aan het doen bent hoe gemakkelijker de energie kan stromen en hoe beter het resultaat. Dat geldt voor iedereen en altijd.

38


6.

Hoe krijg je een goede relatie met je kinderen?

Positieve beïnvloeding Als er iets vooraf gaat aan het positief beïnvloeden van kinderen, en anderen in het algemeen, dan is het wel een goede relatie. Het is de basis van alles wat mogelijk is in de klas of in het gezin. Een goede relatie wordt gekenmerkt door harmonie, vertrouwen, waardering en de bereidheid om elkaar te begrijpen en te volgen. Begrip gaat altijd vooraf aan begrepen worden en de beste manier om een ander te begrijpen is in de schoenen van de ander te stappen (niet letterlijk natuurlijk, dat zou alleen maar ruzie opleveren). Kijk eens door de ogen van de ander. Stel je eens voor hoe de ander zich voelt. Welke behoefte heeft deze? Is het niet dezelfde behoefte aan waardering en erkenning die jij zelf ook hebt? Dit ‘door de ogen van de ander kijken’ gaat het gemakkelijkst door zoveel mogelijk die ander te worden in houding en bewegingen, in taalgebruik en criteria. Je opent daarmee als het ware dezelfde neurologische kanalen waardoor je de wereld op een gelijksoortige manier kunt zien als de ander. Je zou ook kunnen zeggen dat je even in het energieveld van de ander stapt zodat je even de ander wordt. Dit is het kenmerk van wat we ‘rapport’ noemen, ofwel goed contact. Het is tevens een succesgewoonte. Bij mensen die gemakkelijk contact maken zie je dat ze soepeltjes met de ander meebewegen, meepraten en min of meer gelijksoortig worden. Dit gaat natuurlijk en ongemerkt maar mensen in een goed gesprek zien er qua houding en beweging hetzelfde uit. Afstemmen op de ander Afstemmen op de ander doe je ondermeer door gelijk te worden (spiegelen) op de volgende punten: -

Bewegingen Houding Gezichtuitdrukking Ademhaling Stem (volume, toonhoogte, snelheid, ..)

39


-

Sleutelwoorden Criteria en overtuigingen Voorkeur voor zintuigsysteem (vooral visueel, auditief of kinesthetisch in het woordgebruik) Abstractieniveau (gedetailleerd of juist globaal) …

Een goede relatie met jezelf En telkens weer blijkt de essentie van een goede relatie in de relatie met jezelf te zitten. Als je het goed kunt vinden met jezelf zul je dat ook merken in de contacten

40


die je in je omgeving hebt. Mensen die een positief zelfbeeld hebben zijn aantrekkelijk voor anderen, stralen een prettige positiviteit uit en zijn naast vriendelijk voor zichzelf ook aardig naar de ander. Basisbehoeften Alles wat we doen komt voort uit twee drijfveren: het vermijden van pijn en het verkrijgen van plezier. We worden gedreven door ons gevoel. En als er twee redenen zijn binnen het verkrijgen van plezier dan zijn het waardering en erkenning. We snakken er naar, allemaal. En het is zo gemakkelijk om te geven. En toch doen we vaak het tegenovergestelde, zonder het te beseffen, uit gewoonte, omdat we zelf ook vooral gewend zijn gestuurd te worden vanuit wat er niet goed gaat, vanuit zeuren en vitten. En dat het laatste zou werken is echt een misvatting. Het werkt zoveel prettiger en ongelooflijk veel effectiever om te waarderen en te erkennen. Naar de kleuterschool Soms kom je een boek na 20 jaar weer eens tegen. En altijd op het juiste moment. Dale Carnegie schrijft in ‘how to win friends and influence people’ het volgende verhaal: Stan komt bij thuiskomst zijn zoontje Tim van vier jaar trappelend en gillend van protest op de grond tegen. Morgen gaat hij voor het eerst naar de kleuterschool en daar is hij het niet mee eens. Gewoonlijk zou hij het kind terechtwijzen en naar zijn kamer sturen maar hij bedacht iets anders. Samen met zijn vrouw en andere zoon bedacht hij een lijstje van wat hij, door de ogen van Tim, leuk zou vinden op de kleuterschool. Zingen, tekenen, kleien, spelletjes doen, vrienden maken, kleuren, …. En dat laatste gingen ze doen, aan de keukentafel. Met veel plezier waren ze aan het kleuren toen Tim vroeg of hij ook mee mocht doen. ‘Nee, dat kan niet. jij moet eerst naar de kleuterschool om te leren hoe je moet kleuren.’ Vervolgens begon Stan het lijstje uit te leggen van de dingen die op de kleuterschool allemaal gedaan worden. De volgende ochtend komt Stan zijn jongste zoon tegen half-slapend in een stoel in de huiskamer. ‘Ik wacht tot ik naar de kleuterschool moet want ik wil niet te laat komen.’

41


Door de ogen van de ander Op het moment dat ik, bij het sturen van de ander, niet uitga van wat ik zelf wil maar de ander als uitgangspunt neem, kan ik motiveren en leiden. Ik maak me er zelf regelmatig schuldig aan en zie het van een ander altijd veel gemakkelijker, maar het zeuren over het huiswerk van mijn zoon of dochter werkt gewoon nooit, tegengesteld en relatie-verstorend. Op het moment dat ik daar mee wil beginnen bijt ik op mijn tong en bedenk me weer het verhaal van de man en vrouw die hun hele leven hun best hebben gedaan om elkaar te veranderen en aan het eind van hun leven tot de conclusie moesten komen dat ze geen tijd en energie over hebben gehad om van elkaar te houden. Als ik belangstelling voor mijn kinderen heb, vertrouwen in ze stel, hun inspanningen voor school erken en waardeer en bereid ben om hen te helpen als ze me nodig hebben zie ik dat ze vervolgens gedreven hun huiswerk maken. Waardering en erkenning Je kunt, en als je het mij vraagt mag zelfs, geen respect verwachten als je het eerst niet zelf geeft. Net zo goed als dat je van de haard geen warmte mag verwachten als je er niet eerst houtblokken opgooit. Waardering is een basisbehoefte. Het motiveert ons tot grote hoogten. De leukste optredens met mijn band zijn niet die met de beste betaling of de grootste fooi aan het eind maar die met het meest enthousiaste applaus en de complimenten. Ik ga niet beter spelen, lesgeven of wat dan ook wanneer ik te horen krijg dat ik niet voldoe of te kort schiet. Ik presteer telkens boven verwachting als ik waardering krijg en erkend word in dat wat ik goed kan. Het is een basisprincipe. Het werkt voor mij, het werkt voor jou en het werkt voor ieder kind. Als jij ervoor kunt zorgen dat een ander zich prettig voelt zul je stimuleren, motiveren en kunnen leiden. En jij kunt dat, je bent er zelfs goed in. Het is slechts een bewuste keuze die je maakt voor waardering en erkenning.

42


7. Wat zijn de succespatronen van succesvolle mensen? Allereerst, succesvolle mensen hebben een aantal kenmerken gemeen. Ook al kunnen de karakters en de richting van wat ze doen enorm verschillen van elkaar, bij iedereen die slaagt in het leven vind je een aantal herkenbare denken gedragspatronen terug. Hier maken we in dit Geluks- en Succes Systeem gebruik van. We gaan hun recept afkijken en toepassen.

a. Als succesvol mens maak je goed contact Door goed af te stemmen op de ander ben je in staat om invloed uit te oefenen zodat je je doelen kunt bereiken. Dit afstemmen begint met afstemming binnen jezelf. Als iemand ergens over twijfelt, en het lijkt of verschillende delen binnenin een andere kant op willen, komt hij weinig zelfverzekerd over. Zijn invloed is beperkt. Soms lijkt het of hij in een innerlijke strijd is verwikkeld waarbij verschillende innerlijke delen elkaar in de weg zitten en het niet eens kunnen worden. Aan de ene kant zou hij wel willen aan de andere kant ontbreekt het vertrouwen in zichzelf of hij het kan wat hij wil bereiken. Tot het moment dat er overeenstemming is en begrip, harmonie en afstemming van binnen is hij niet helder voor zichzelf en zijn omgeving en kan hij mensen niet beïnvloeden in de richting van zijn doelen, voor zover deze al helder zijn. Als de innerlijke delen ‘in lijn’ zijn met elkaar, gelijkgericht, dan kun je ook in lijn komen met de ander. Als succesvol mens ben je er erg goed in om in lijn te komen met jezelf en dus met de ander zodat de ander zich prettig en gerespecteerd voelt. Als je een ander goed kunt laten voelen over zichzelf krijg je die waardering al snel terug en ontstaan er allerlei mogelijkheden om te beïnvloeden.

Met een druppel honing vang je meer vliegen dan met een liter azijn Abraham Lincoln

43


Toen Marlies in mijn klas kwam zat ze niet lekker in haar vel. Regelmatig hoorde ik haar tegen zichzelf mopperen dat ze het niet kon en hoe stom ze wel was dat het weer verkeerd ging. En inderdaad ging er niet veel goed van wat ze ondernam in de klas. Heel bewust ben ik alle goede dingen gaan benadrukken die ze deed en waar ze goed in was, hoe klein het ook was. Over wat verkeerd ging sprak ik totaal niet. Na twee weken was het meisje totaal veranderd en behaalde ze de meest fantastische resultaten.

b. Als succesvol mens weet je exact wat je wilt Het leven is een aaneenschakeling van verlangens en het realiseren ervan. Op het moment dat sommige verlangens niet gerealiseerd lijken te kunnen worden neigen mensen ernaar om deze verlangens maar weg te stoppen om teleurstellingen te voorkomen, net zolang tot ze niet meer weten wat ze willen. Het is bijvoorbeeld opvallend hoe weinig eindexamen-leerlingen precies weten wat ze willen met hun vervolgstudie en met hun leven. En zij die het wel weten zijn veelal erg succesvol. Als succesvol mens weet je exact wat je wilt en je hebt daar een helder beeld van in geuren en kleuren. En omdat je er zo duidelijk en intensief mee bezig bent wordt het plaatje alleen maar gedetailleerder en scherper. Er zit een grote lading energie achter en er is geen enkele twijfel. En zeg nu zelf, als het om samenwerking zou gaan, met wie zou je eerder in zee gaan? Met iemand die een vaag beeld schept van wat hij ongeveer twijfelachtig wil, met allerlei slagen om de arm, of met de man of vrouw die absoluut staat voor zijn of haar ideaal? Richard Branson, bekend ondernemer van de Virgin Group bedrijven, staat erom bekend dat zijn favoriete bezigheid het fantaseren over de toekomst is. Bij een onderzoek naar succesvolle zangeressen, waaronder Britney Spears en Chritina Aquilera, bleek dat zij telkens als jonge meisjes zich al helemaal voorstelden hoe ze als zangeres furore maakten.

44


c. Als succesvol mens doe je de dingen die je doet in flow Merk je het verschil tussen een activiteit die je echt heel graag, enthousiast en vol passie wil uitvoeren of het doen van iets wat nu eenmaal moet? Natuurlijk! En de resultaten verschillen ook hemelsbreed. Als succesvol mens ben je uitgelijnd en weet je exact wat je wilt. Je bent verbonden met je essentie, dicht bij jezelf. En dat zijn de voorwaarden om ‘in flow bezig te zijn’. De activiteit, om daar te komen waar je wilt, gaat als vanzelf. Het is alsof iemand anders het van je overneemt terwijl je bezig bent. Tijd en ruimte vervagen en je bent alleen nog maar, met vreugde en intensiteit, vanuit je hart gericht op wat je nu doet. Dat is het kenmerk van geïnspireerde actie, van het ‘in flow’ zijn van de succesvolle mens. De energie stroomt en de resultaten zijn er naar.

d. Als succesvol mens gebruik je positieve zelfspraak Net zo goed als dat anderen je omhoog of omlaag kunnen praten kun je dat zelf ook. Het stemmetje in je gedachten gaat de hele dag door en het maakt nogal uit of deze op een stimulerende en verheffende toon praat, met positieve aanwijzingen en complimenten, of dat hij commandeert en naar beneden haalt. En deze innerlijke stem heeft zelfs veel meer invloed dan welke uiterlijke spreker ook. Met zinloze vragen als ‘waarom moet mij dit altijd overkomen?’ geeft de minder geslaagde mens zichzelf zinloze antwoorden die hem alleen maar verder de put in helpen. Ben je een succesvol mens dan zie je jezelf in een positief daglicht en zo praat je ook tegen jezelf. Coachend en stimulerend help je jezelf verder. Met handige vragen als ‘hoe krijg ik het voor elkaar?’ of ‘hoe zorg ik ervoor dat ik mijn doel bereik?’ stel je je onbewuste geest in staat om met zinvolle antwoorden te komen. En bijkomend verschijnsel is dat je daardoor ook naar anderen positief bent en stimulerend wat weer zorgt voor goede relaties en beïnvloedingsmogelijkheden. Positieve of negatieve zelfspraak is een gewoonte die ergens aangeleerd is. Vergelijk het met het leren opzeggen van de tafels. Als je het vaak genoeg herhaald wordt het helemaal eigen.

45


e. Als succesvol mens gebruik je je gevoel als innerlijk kompas Je emoties, in grote lijnen pijn en plezier, vertegenwoordigen de communicatiesignalen van je onderbewuste geest. Ik noem dit het emotionele signaleringssysteem. Als je je goed voelt dan kun je ervan op aan dat wat je aan het doen bent en waar je je aandacht op richt overeenstemt met wie je werkelijk bent, met je verlangens en talenten. Voel je je niet zo goed dan is dat het signaal om je aandacht van richting te doen veranderen. Wat je denkt en doet op dat moment is niet in lijn met wat je wilt en wie je werkelijk bent. Denk gedachten die je beter doen voelen en toets dit dus voortdurend aan je gevoel. Als succesvol mens maak je voortdurend gebruik van dit emotionele signaleringssysteem. Je intuïtie, maar eigenlijk je emoties of zoals we dat ook wel eens noemen ‘het onderbuikgevoel’ zegt je of je goed zit of niet. Je durft daar op te vertrouwen, wat je rationele kritische geest ook mag zeggen. Het Geluks- en Succes Systeem in de Klas is gebaseerd op deze succespatronen en – gewoonten. Het geeft aan hoe succesvolle mensen bewust of onbewust gebruik maken van de universele wetmatigheden en principes voor het realiseren van verlangens en het ervaren van geluk. Het is onze handleiding om hetzelfde te doen.

46


8. Hoe kun je passie en talenten inzetten? Uiteindelijk gaat het er, in deze zienswijze om je verlangens te realiseren. Elk verlangen is principieel gekoppeld aan talenten, en daarmee de mogelijkheid om het verlangen te verwerkelijken. Ik kan me niet voorstellen dat de natuur zo ingericht is dat je verlangens hebt die niet te verwezenlijken zijn. Dat zou de natuur een sadistisch trekje geven en mijn ervaring is dat het juist harmonisch, liefdevol en zorgzaam is. Het Universum geeft je altijd precies dat wat je nodig hebt om je te ontwikkelen en te groeien. De enige die het ontvangen daarvan kan tegenhouden ben jezelf, bijvoorbeeld door te vinden dat je iets niet kunt, niet mag of verdient bijvoorbeeld. Verlangens komen parallel aan de mogelijkheid ze te verwezenlijken. En aangezien ieder mens verlangens heeft, heeft ook ieder mens talenten, unieke talenten. En nogmaals, het is volgens mij de bedoeling van het leven om te zijn wie je bent, je unieke talenten te gebruiken. En het blijft erg tegenstrijdig om een appelboom peren te laten voortbrengen. Wat doe je graag? Waar ben je goed in? Waarmee onderscheid je je van anderen? Het achterhalen van je eigen talenten geeft je de mogelijkheid van een unieke positie in het geheel. Wat is jouw kracht? Waarmee kun jij met veel plezier op de meest effectieve manier bijdragen aan dit grotere geheel? De één heeft een passie voor computers, de ander verzorgt graag anderen. Weer een ander is goed in organiseren en een vierde vindt het geweldig om zaken te ordenen en te administreren. In een team of in een klas is het zinvol om ieder zijn eigen lijstje van talenten en krachten te laten maken. Schrijf ook de punten er bij die je juist helemaal niet leuk vindt om te doen. Gezamenlijk ontstaat zo een beeld van de meest geschikte taken om uit te voeren zodanig dat er zoveel mogelijk gebruik wordt gemaakt van ieders kracht, talent en passie. En waar kun je je beter mee bezig houden dan iets wat je ontzettend leuk vindt om te doen? Net als in een goed draaiend huishouden werkt het ook in een klas uitstekend als ieder zijn specifieke taken heeft. Dit kan variëren in het beurtelings aanvegen van

47


het lokaal na afloop van de dag (week-beurten), kopiëren, koffie zetten, planten verzorgen, tot velerlei complexere taken passend bij de vaardigheden en voorkeuren van de leerlingen en leerkrachten (computertaken, administratieve handelingen, organisatie van evenementen, onderlinge lesjes, bibliotheek ordenen, tutorschap, klusjes enz.)

48


9. Hoe kun je systematiseren zonder alles om te gooien? Het schoolsysteem Het schoolsysteem werkt zoals het werkt. Veelal zijn er jaarklassen en standaardmethoden die gevolgd worden. Er is een vaste structuur voor de dag en binnen die structuur dienen diverse activiteiten plaats te vinden. Veel leerkrachten klagen over de prestatie- en tijdsdruk van hun werkzaamheden en het moeten voldoen aan allerlei eisen. De standaardmethoden van de uitgever zijn bedoeld om de leerkracht werk uit handen te nemen door het leerwerk te structureren en aantrekkelijk te maken. Uiteindelijk gaat het erom dat er een aantal eindtermen of kerndoelen behaald worden. En hierbij is het zeker niet nodig om alle stof van de methoden doorgenomen te hebben of precies die stof. De methode is veel meer bedoeld als richtlijn dan als opgelegde norm die volledig inhoudelijk afgewerkt moet worden. Uiteindelijk gaat het om de grote lijn, het eindresultaat, het leerproces en veel minder om de leerinhoud. Die zal namelijk grotendeels achterhaald zijn op het moment dat leerlingen van school af komen. Praktische activiteiten Vandaar dat ik in Deel 2 van dit boek wel concrete en praktische voorbeelden en activiteiten geef maar in dit eerste deel vooral gericht ben op de grote lijn, de achterliggende principes bij geluk en succes, de mechanismen die daarbij werkzaam zijn. Met de kennis hiervan kun je zelf ook passende activiteiten toevoegen aan je geluks-repertoire. Het werken met methoden geeft houvast en structuur en de leerkracht die deze gebruikt is gewend om met een strakke organisatie te werken. Kinderen weten vaak precies waar ze aan toe zijn en de dag is vaak van moment tot moment gepland. Dit heeft voordelen voor de invoering van een Geluks- en Succes Systeem in de Klas. De onderdelen waarmee je werkt aan Geluk en Succes kun je veelal eenvoudig tussen de bestaande elementen in plannen. Vaak is het mogelijk een regulier onderdeel zodanig inhoudelijk aan te passen dat het past binnen het aanleren van succesgewoonten. Bijvoorbeeld het starten van de dag met een kwartiertje lezen kan vervangen worden door het voorlezen of laten lezen van inspirerende verhalen/metaforen waardoor deze tijd gebruikt wordt om zeer waardevolle

49


inzichten te verkrijgen. Een regulier kringgesprek kan inhoudelijk zodanig ingevuld worden dat de waarde voor het verkrijgen van succesgewoonten enorm stijgt. Zelfs de inhoud van spreekbeurten kan op een gegeven moment gestuurd worden van ‘het houden en verzorgen van een hamster’ naar ‘het gebruik maken van succestechnieken om je wensen uit te laten komen’. Creatieve vakken kunnen inhoud geven aan wensen en verlangens door het maken van vision-boards en wenstekeningen. Drama kan gaan over een ideale situatie in ons leven, het oplossen van een bestaand probleem of het uitspelen van huidige ongewenste situaties. Je kunt in de toekomst stappen met je toneelspel en daar je verlangen al helemaal ervaren. Wat je aandacht geeft wordt groter kun je als principe overal in de klas een plek geven zonder dat het hele systeem om hoeft. Leef de principes Je kunt echter ook los van welke structuur dan ook aan de slag met het Geluk en Succes Systeem waarbij de systematiek dan meer zit in de inhoud dan in de structuur. Op een gegeven moment ben je het Geluks Systeem en leef je de principes. In tegenstelling tot wat we in het Westen gewend zijn praten Oosterse meesters pas als hen iets gevraagd wordt. Wanneer er een behoefte kenbaar gemaakt wordt door een vraag die gesteld wordt zullen zij naar beste weten antwoord geven. Het antwoord is gericht en voorziet in een behoefte aan kennis. Dat is best anders dan binnen ons reguliere onderwijs waar de leerstof aangedragen wordt of er nu behoefte aan is of niet. En waar het gevolg vaak is dat leerkrachten enorme moeite moeten doen om hun leerstof te ‘verkopen’, soms hele klassen verveeld zitten te kletsen of andere dingen aan het doen zijn en het soms een hele toer is om de leerlingen bij de les te houden en te motiveren. Het ervaringsgerichte onderwijs komt nog het dichtst bij de Oosterse werkwijze. Wat zich voordoet in een les of op een dag dient als ingang om te leren. De inhoud draait om een aantal inzichten en principes en als de vraag daar is wordt het antwoord gegeven. Voor de leerkracht en ouder die geïnteresseerd is in Geluk en Succes bied ik in dit boek een aantal inzichten en principes aan die op diverse momenten binnen een lesdag als antwoord op vragen van kinderen gegeven

50


kunnen worden middels lesjes of korte activiteiten zoals deze in het tweede deel van dit boek aangegeven staan. Jij bent het voorbeeld Bij alles wat je overbrengt op het vlak van Geluk en Succes ben jezelf als leerkracht het voorbeeld. En uiteindelijk kun je alleen jezelf maar zijn. Wie zou je anders moeten zijn? En tenslotte is dat ook het enige dat je anderen kunt geven. En het is meteen ook het hoogste dat je te bieden hebt. Wanneer je authentiek jezelf kunt zijn zal dat altijd bijzonder gewaardeerd worden door de omgeving. Juist de angst om niet te voldoen aan de eisen van anderen houdt ons vaak tegen om ons volledig te uiten in wie we zijn. En het vreemde is dat deze onechtheid gevoeld wordt door die zelfde omgeving en daardoor juist weerstand opwekt en het tegenovergestelde effect geeft van wat je zou willen en van wat er gebeurt vanuit oprechtheid. Een voorbeeld ben je door te kiezen voor jezelf. Juist dan ben je van de grootst mogelijke waarde voor jezelf en de ander. Deze laatste krijgt daarmee immers ook de ruimte en mogelijkheid om te kiezen voor zichzelf en zichzelf te zijn. Het wordt op deze wijze de norm. Wanneer we stoppen met ons zorgen te maken of we wel voldoen zullen we bemerken dat juist door onszelf te zijn we veel meer geaccepteerd worden dan wanneer we ‘uitermate ons best doen om te voldoen aan alle eisen van de omgeving’. Waarom en hoe dat werkt ontdek je in het volgende hoofdstuk waarin ik de principes achter het Geluks en Succes Systeem behandel.

51


52


Hoofdstuk 2. Uitleg van het Geluks- en Succes Systeem in de Klas

1. Inleiding in het model

‘Alles is energie en dat is alles wat er is. Breng je eigen energie-vibratie in overeenstemming met die van je gewenste werkelijkheid en je kunt het niet tegenhouden om die werkelijkheid te krijgen. Het kan niet anders. Onthoud, dit is geen filosofie. Dit is natuurkunde’. Albert Einstein.

Er zijn ongelooflijk veel systemen voor persoonlijke doelgerichtheid beschikbaar. Deze variëren van bijvoorbeeld kledingadviezen en veranderingen van het gedrag, doelen stellen en plannen uitvoeren, het loslaten van belemmerende gevoelens, tot het stil zijn en accepteren van wat is. Telkens is het de bedoeling om succesvol te realiseren van wat eerst wensen waren, om het waar maken van dromen. Hoe kom je van verlangen tot realisatie? De ultieme droom die we met dit systeem willen realiseren is onze potentie; die van onszelf en van de kinderen in de klas. In grote lijnen komen de systemen allemaal op een aantal basisprincipes neer. Die basisprincipes zullen we combineren en gebruiken in ons Geluks- en Succes Systeem in de Klas voor een complete aanpak voor Geluk en Succes. In het Geluks- en Succes Systeem in de Klas komen de denken gedragspatronen van succesvolle en gelukkige mensen naar voren. Aangezien het de achterliggende intentie van het onderwijs aan kinderen is om ze te helpen gelukkig en succesvol te zijn kijken we bij deze geslaagde mensen af hoe zij dat doen. Het gaat er dan

53


vervolgens bij ons om dat we voor onszelf dezelfde succesgewoonten als deze toppers aanleren. In het schema op de volgende bladzijde is het basismodel van het systeem weergegeven. Het is gebaseerd op de meest moderne inzichten in de werking van onze realiteit, van ons brein en van leren. Alle concrete technieken, oefeningen en methoden kunnen we afleiden van dit basismodel voor Geluk en Succes. Ik zal het in de volgende paragrafen uitleggen. En omdat dit voor veel mensen niet de meest gebruikelijke of in ieder geval bekende zienswijze is – ik zal regelmatig aangeven waarom de elementen van het model van belang zijn bij het ervaren van geluk en succes – benadruk ik nogmaals dat het niet de waarheid is die ik hier omschrijf maar mijn visie, gebaseerd op de beschikbare kennis en samengebracht omdat mijn ervaring me zegt dat het werkt. Pas het toe en oordeel voor jezelf.

54


1

2 16

5

4

6

7

9 12 13

14

8 11

15

3

10

55


2. Wat zijn de grote lijnen van het Systeem in de Klas? Vijf universele basisprincipes voor Geluk en Succes werken we uit in het Systeem in de Klas. 1. Wat je aandacht geeft wordt groter 2. Huidige situatie + innerlijke hulpbronnen = Gewenste situatie 3. De onderbewuste geest voert de instructies van de bewuste geest uit 4. De onderbewuste geest communiceert met de bewuste geest door middel van emoties 5. Resultaat = potentie -/- inmenging

1. Wat je aandacht geeft wordt groter Waar ik me in gedachten, bewust maar veel vaker onbewust, overheersend mee bezig hou is wat ik in mijn leven ervaar. Mijn gedachten hebben scheppende krachten en omdat 95% van mijn huidige gedachten gewoontegedachten zijn leef ik altijd min of meer hetzelfde soort leven. Daarbij komt dat ook weer eens 95 % van mijn gedachten onbewust zijn zodat ik niet eens door heb dat ik ze denk. Daardoor lijkt het lastig om überhaupt te veranderen of in ieder geval een drastisch nieuwe weg in te slaan. Maar die mogelijkheid bestaat wel en die zullen we in dit boek bespreken. Laten we eerst eens wat dieper ingaan op ‘wat je aandacht geeft wordt groter’. Heb je wel eens gemerkt dat als je een bepaald merk nieuwe auto wilt kopen deze auto’s plotseling overal op straat opduiken? Toen mijn vrouw zwanger was kwam ik opeens overal andere zwangere vrouwen tegen, babywinkels en speelgoedzaken die me normaal gesproken nooit opgevallen waren. Waar je je in je gedachten mee bezig houdt blijkt vervolgens in je ervaring op te duiken. Gedachten werken als een zelfvervullende voorspelling.

56


Laat ik op dit vlak meteen beginnen met een dramatische voorbeeld van ‘selffulfilling prophecy’ uit het onderwijs. In 1968 onderzochten Rosenthal en Jacobson dit principe door willekeurige leerlingen voor de niets vermoedende leerkrachten te labelen als heel intelligent of heel dom. Na een jaar bleken de scores van de kinderen overeen te komen met die van de verwachtingen van de leerkrachten. De zogenaamd domme kinderen scoorden slecht en de zogenaamd slimme kinderen scoorden goed. Dit experiment is vele malen herhaald en zelfs zodanig dat klassen met VWO kinderen op VMBO-niveau gingen scoren en ‘VMBO-leerlingen’ op VWO niveau. Het doet bij mij het vermoeden rijzen dat iedereen alles kan leren mits de juiste verwachtingen, voorwaarden en methoden aanwezig zijn. En zelfs als dit niet waar zou zijn dan nog is het handig om dit als vooronderstelling te hanteren want het brengt je veel verder dan wanneer je zou zeggen dat iets niet mogelijk is omdat er nu eenmaal een beperking is. Als die jongen van anderhalve meter, die het ondanks zijn geringe lengte fantastisch vindt om te basketballen, professioneel basketballer wil worden zal hij het immers veel verder schoppen met het uitgangspunt dat alles mogelijk is dan wanneer hij direct opgeeft omdat hij nu eenmaal te klein is voor een groot basketballer.

Perceptie is projectie. Christopher Howard

Waar je in gedachten aandacht aan geeft zal verschijnen in je ervaring. Dit gaat veel verder dan dat we ons nu nog kunnen voorstellen. Elke manifestatie begint met een idee. De stoel is ooit een bedenksel geweest van een ontwerper. De auto is eerst door iemand bedacht en op papier gezet. Maar werkelijk alles wat we met onze zintuigen kunnen waarnemen is ooit een niet-fysieke gedachte geweest.

57


Het gehele universum is een denkend systeem. Wayne Dyer

Gedachten zijn dingen; alles in het universum is energie en gedachtenenergie (nietfysiek) manifesteert zich in materie en gebeurtenissen vanuit de wetmatigheid, die Albert Einstein geformuleerd heeft als E = MC2 . Al die verlangens, wensen en visies, die niet tastbaar in ons bewustzijn aanwezig zijn, realiseren zich volgens vaste patronen en natuurwetten in de tastbare werkelijkheid en met onze lichamelijke zintuigen kunnen we deze wensen vervolgens ervaren. Doelen zijn gerealiseerd en wensen zijn uitgekomen. Maar ook bezorgdheden en angsten realiseren zich volgens deze zelfde wetmatige principes. Wat je aandacht geeft wordt groter, bewust of onbewust, positief of negatief. De grote uitdaging is natuurlijk hoe je je aandacht zo kunt richten dat je dat krijgt wat je wilt. Heb je je wel eens afgevraagd wat ‘aandacht’ precies is? Al hoewel ik het niet precies weet zie ik het als een lens van een camera waarmee je een deel van de omgeving gericht in beeld kunt brengen, kunt scherp stellen en in- en uitzoomen. En op die manier ben ik in staat om dat stukje werkelijkheid waar te nemen, informatie te vergaren om er eventueel iets mee te doen. Maar het maakt natuurlijk wel uit waar ik de lens op richt voor de kwaliteit van mijn foto of film. Ik kan immers een foto maken van de modderige grond waar ik op sta of van het prachtige uitzicht voor me. Waar ik me op richt is wat ik krijg. Wat ik aandacht geef wordt groter. En alhoewel ik niet precies weet wat aandacht is kan ik deze toch heel gericht focussen op wat ik wil, of niet wil; op de leuke eigenschappen van mijn klas of op de vervelende, op mijn talenten of mijn zwakten.

58


2. Huidige situatie + innerlijke hulpbronnen = Gewenste situatie Deze formule geeft een basisvooronderstelling weer binnen het neuro-linguïstisch programmeren (NLP). NLP is een model voor doelgerichte verandering, waarin de innerlijke beleving en het overdraagbaar maken van bijzondere menselijke vermogens centraal staan (Jaap Hollander). Elke gewenste situatie wordt bereikt door innerlijke hulpbronnen toe te voegen aan de huidige situatie. Als je weet wat je tegenhoudt om je doel te bereiken, dan weet je wat je nodig hebt aan innerlijke hulpbronnen. Door bijvoorbeeld zelfvertrouwen, zekerheid, geduld, begrip, humor, vertrouwen, inlevingsvermogen, liefde e.d. als innerlijke hulpbronnen op te roepen en toe te voegen aan het proces van het realiseren van een doel, wordt het doel bereikt. In je gedachten stel je je voor hoe deze hulpbronnen aanwezig zijn en dat maakt dat je het ideale plaatje van de gewenste situatie voor je kunt zien, kunt horen en voelen. De formule geeft al aan dat je alles in je hebt om je doel te bereiken. Ga maar na. Als je plotseling zelfvertrouwen hebt in plaats van faalangst zou dat een effect hebben op het eindresultaat van dat waar je mee bezig bent? Geloof het maar! Wanneer je begrip ervaart in plaats van boosheid zou dat de situatie ten goede komen? Ik weet het wel zeker! Zou het uitmaken voor dat wat je wilt bereiken of je creatief en krachtig bent of dat je je machteloos en geblokkeerd voelt? Daar is geen twijfel over mogelijk! En in dit programma leer jij, en leren je leerlingen, op elk moment over de benodigde hulpbronnen te beschikken om dat te bereiken wat je wilt. Want je hebt geen zelfvertrouwen, je creëert het, uit die oneindige bron van mogelijkheden die je bent. Met de innerlijke hulpbronnen breng je je energie op de juiste frequentie zodat je afstemt op die golflengte die overeenkomt met wat je wilt. Innerlijke hulpbronnen brengen je in flow. Je hebt de blokkades verwijderd en laat de energie weer stromen. De vraag is natuurlijk hoe je hulpbronnen kunt oproepen en toevoegen. Daar doe ik verderop en met name in Deel 2 diverse praktische suggesties voor. Maar begin maar eens met je een situatie voor te stellen uit je herinnering waarin je heel erg zelfverzekerd was. Doe eens net of je daar weer helemaal aanwezig bent door te kijken naar wat je toen zag, de geluiden weer te horen en……….te voelen

59


wat je toen voelde. Als je weer helemaal terug bent in die ervaring alsof het nu gebeurt merk je dat je zelfvertrouwen ervaart op dit moment? Je hebt het altijd al in je. Of beweeg je eens net alsof je veel zelfvertrouwen hebt: borst vooruit, kin omhoog, adem diep en loop stevig. Merk je dat je je heel anders voelt dan daarvoor? Aangezien je alle innerlijke hulpbronnen tot je beschikking hebt kun je elke huidige situatie omzetten in een gewenste situatie.

Voorstellingsvermogen is belangrijker dan kennis en logica Albert Einstein

3. De onderbewuste geest voert de instructies van de bewuste geest uit We zijn geleerd dat als je iets wilt bereiken dan moet je aan de slag en hard werken. En de meeste overtuigingen, zoals deze, blijken zichzelf voortdurend te bevestigen. Als het geld al eens een keer gemakkelijk, zonder hard werken, binnen komt dan voel je je schuldig en vind je eigenlijk niet dat je het verdiend hebt. Dat compenseer je dan door een volgende keer extra hard te werken. ‘Zie je wel, ik ben het wel waard’. Maar los van dat, veel hard werken leidt niet altijd tot de gewenste uitkomsten. Want hard werken staat zeker niet gelijk aan effectief en efficiënt werken. Het heeft ook veelal allerminst te maken met slim werken waarbij je je onderbewuste het werk laat doen. Het blijkt dat succesvolle mensen vaak veel minder hard werken dan minder succesvolle mensen. Ze maken echter, bewust of onbewust, gebruik van een aantal principes waardoor de fysieke acties die ze ondernemen leiden tot de door hen gewenste resultaten. Je bewuste geest (kleine ik, dat deel van je geest dat bewust kan denken) geeft, door middel van overheersende gedachten ofwel overtuigingen, instructies aan je onderbewuste geest (GROTE IK) die de instructies tot uitvoering brengt. Als je jezelf

60


bijvoorbeeld een doel hebt gesteld om met je klas dit jaar het Geluks- en Succes Systeem in te voeren en je vindt het jezelf waard om het te halen, je hebt het idee dat het mogelijk is voor jou op de voorgestelde wijze dan geeft dat een positieve boodschap aan je onderbewuste om het tot uitvoering te brengen. Je komt in actie en zult de kansen zien en pakken die nodig zijn om het doel te halen. Heb je echter het idee dat het te lastig is, dat je er geen tijd voor hebt en dat andere zaken belangrijker zijn waardoor je niet in staat bent om het te doen of je twijfelt aan de manier waarop, dan komt er een onduidelijke instructie binnen bij GROTE IK die daar niet veel van kan maken. Het doel wordt niet gehaald. Wanneer de bewuste geest (kleine ik) duidelijk is, vertrouwen heeft, zich niet hecht aan de uitkomst en het proces aan GROTE IK overlaat zal de doelstelling in flow bereikt worden. Het resultaat = de potentie -/- de inmenging van de bewuste geest (het ongetrainde bewustzijn of het kwetterende aapje in je hoofd) GROTE IK staat namelijk in directe verbinding met de energie (wat de oosterse meester Chi of Ki noemt) en intelligentie van de universele geest van Al Wat Is (of het collectieve onderbewuste zoals Carl Jung dat noemt) en heeft alle mogelijkheden tot zijn beschikking om verlangens te realiseren. De vraag is natuurlijk: hoe laat je kleine ik de juiste instructies geven, ofwel hoe zorg je ervoor dat je overheersende gedachten gericht zijn op wat je wilt? Met het helder stellen van doelen en de juiste randvoorwaarden van ‘het jezelf waard vinden’, jezelf in staat achten, vinden dat je verantwoordelijk bent en dat het op de voorgestelde manier echt mogelijk is voor jou kom je een heel eind. Ik kom daar in het praktische deel op terug.

4. De onderbewuste geest communiceert met de bewuste geest door middel van emoties De onderbewuste geest (GROTE IK dus) is dat non-fysieke grotere deel van jou dat weet dat je goed bent zoals je bent, het waard bent in overvloed en vreugde te leven en die bij elk verlangen zelf direct groter gegroeid is. Op non-fysiek niveau ben je al dat geworden, heb je dat al bereikt en kun je dat al wat je verlangens je voorspiegelen. De kunst is om op fysiek niveau op dezelfde golflengte te komen als

61


het verlangen van GROTE IK. En hier zit een zeer belangrijk punt want er is een levensgroot verschil voor wat je uiteindelijk creëert tussen de golflengte van je verlangen en die van ‘het niet hebben of gemis van je verlangen’. Stel je bijvoorbeeld voor dat je klas de laatste tijd veel energie vraagt en slecht luistert. Wat je wilt is een rustige ordelijke klas met kinderen die aandacht voor je hebben. Als je je echt voorstelt dat de klas rustig is geeft dat een prettig en geruststellend gevoel. Je zit op de juiste golflengte van je verlangen. Maar de kans is behoorlijk groot dat je je juist een voorstelling maakt van de drukke klas die je niet wilt, dat je al je aandacht geeft aan het probleem. Je maakt je zorgen om de wanorde en als je aan de volgende lesdag denkt krijg je al nare kriebels in je buik. Want in je gedachten zie je weer hoe het mis gaat en alle aandacht is gericht op het niet hebben van je verlangen. Dat voelt helemaal niet goed en je bent afgestemd op het tegenovergestelde van wat je wilt, het niet hebben van je verlangen. Je zit op de verkeerde golflengte, afgestemd op de verkeerde zender. Dit gebeurt heel vaak omdat we geneigd zijn ons te richten op wat de huidige situatie je biedt, wat er nu speelt. En op het moment dat je dat bewust wordt gaan situaties veranderen. Dus wanneer je je uitermate goed voelt zit je in dezelfde vibratie als je verlangen en zul je merken dat het verlangen daadwerkelijk snel gerealiseerd zal zijn. Je zit op de juiste golflengte, je bent op de juiste weg en je bent in overeenstemming met GROTE IK, in contact met jezelf. Voel je je echter helemaal niet prettig, maak je je zorgen en ben je angstig, dan vertelt je onderbewuste geest je dat je je aandacht aan de verkeerde dingen geeft. Je richt je op wat je niet wilt en dat is wat vervolgens groter wordt en zich begint te manifesteren in je fysieke wereld. Het is alsof je jezelf een beetje kwijt bent. Vergelijk het met een radio. Als je op 96 FM bent afgestemd zul je gewoon nooit van 101 FM kunnen genieten. Je zit gewoon op een andere golflengte waarmee je een zender ontvangt die je helemaal niet wilt. GROTE IK laat je via je emotionele signaleringssysteem, met pijn en/of plezier weten of je op de goede weg bent om je verlangens te realiseren of juist niet en het alleen maar tegenhoudt om dat te krijgen wat je gevraagd hebt.

62


Om op dezelfde golflengte te kunnen blijven als je verlangen, zodat het verlangen zich kan manifesteren, is het belangrijk dat je gelooft en verwacht dat het verlangen gerealiseerd wordt. Heb je dat niet dan is de kans groot dat je teleurgesteld raakt of boos, gefrustreerd of ongeduldig en op dat moment straal je de energie van het ‘niet-hebben’ van je verlangen uit zodat zich dat zal realiseren: het niet hebben van wat je wilt. Je emoties wijzen je de weg. Je goed voelen is dus voorwaarde om je wensen uit te laten komen, om je doelen te realiseren. Hoe kun je je aandacht op de juiste golflengte richten? Daar gaan we natuurlijk hierna op in.

Geluk gaat vooraf aan succes!

5. Resultaat = potentie -/- inmenging We leggen van oudsher een enorme nadruk op het vermogen van de rede of de ratio en met name in ons onderwijs krijgt het bewuste denken vrijwel alle aandacht. We maken geen bewust gebruik van ons onderbewustzijn, terwijl daar alle processen geregeld worden die met succes en geluk te maken hebben. Ons onderbewustzijn vormt de controlekamer voor al onze fysiologische processen, al onze gewoonten (goed of slecht), al onze overtuigingen (bevorderlijk of belemmerend) en al onze emoties die de basis vormen voor ons al of niet doelgerichte gedrag. Terwijl onze bewuste geest, vanuit de vijf (voor sommige schrijvers veel meer) zintuigen, slechts 5 tot 9 stukjes informatie per seconde kan verwerken gaat de onderbewuste geest om met miljoenen impulsen tegelijk. De bewuste geest laat dus een enorme hoeveelheid informatie weg, verdraait die voor het gemak of generaliseert deze. Je bent je slechts bewust van een zeer, zeer beperkt stukje van de werkelijkheid en van de mogelijkheden daar binnen, afhankelijk van wat je geleerd en besloten hebt in het verleden. En op basis van dat

63


kleine stukje werkelijkheid trekken we vervolgens vergaande en soms levensbepalende conclusies over onszelf en over hoe de wereld werkt. Hoe komen we er toch bij dat onze rationele geest superieur is? Alle werkelijke veranderingen vinden plaats in het onderbewustzijn. We kunnen dus bewust wel van alles willen of van alles weten maar als het onderbewustzijn om welke reden dan ook niet meewerkt komt er weinig van terecht. En dus zien we dat mensen bijvoorbeeld heel graag willen afvallen en precies weten wat ze daarvoor moeten doen en laten en toch lukt het ze niet. ‘Ik heb geen doorzettingsvermogen, geen weerstand tegen verleidingen’. Maar waar zit dat dan en wat doe je daar aan? Zo gebeurt het dat mensen met een uitstekende opleiding en superieure kennis maar niet vooruit komen in hun loopbaan. ‘Ik heb geen leiderschapskwaliteiten, ik heb te weinig lef’. Maar waar zit dat dan en wat doe je eraan? De potentie is immers aanwezig. En zo zie je gebeuren dat mensen die alles hebben ‘wat hun hartje begeert’ ongelukkig en depressief zijn. Ons onderbewustzijn bevat een oneindige database aan informatie en is verbonden met het collectieve onderbewustzijn waar alle Universele informatie en kennis is opgeslagen. Alle werkelijk goede keuzen maak je op basis van je onderbewuste intuïtie. Alle duurzame veranderingen vinden plaats in het onderbewuste. Succesgewoonten zijn opgeslagen in het onderbewuste en het zijn pas geautomatiseerde processen als het onderbewuste het heeft overgenomen van de bewuste geest. Het onderbewuste of GROTE IK bevat een oneindig en grotendeels ongekende potentie. Afhankelijk van de grenzen die door de bewuste geest worden gesteld komt deze potentie tot uitdrukking. Wanneer er geen inmenging is van de kritische bewuste geest (kleine ik), en er dus vertrouwen en geloof is in dit grotere deel van onszelf, als de bewuste geest stil is zal die potentie tot resultaten leiden. Ofwel …..

64


Resultaat = potentie -/- inmenging

De bewuste geest staat met zijn vijf zintuigen in verbinding met de fysieke wereld. Zijn taak is het om dingen te willen, een beeld te vormen, om het vervolgens vol vertrouwen over te dragen aan het onderbewuste, met zijn oneindige intelligentie en organisatie-vermogen. Dit onderbewuste zal hooguit inspireren om aan de slag te gaan om dat te doen dat fysiek nodig is om de gewenste resultaten te behalen. Maar dat is altijd handelen vanuit vreugde en nooit met tegenzin of geworstel. De grote waarde die we hechten aan de bewuste geest, ten koste van het onderbewustzijn, zorgt er in veel gevallen voor dat we juist niet bereiken wat we willen. Want we krijgen niet wat we willen. We krijgen wat we verwachten te krijgen. En wat we verwachten komt uit ons onderbewuste. Het heeft te maken met wat je gelooft, je overtuigingen, je zelfbeeld. Inmiddels is er veel kennis aanwezig om optimaal gebruik te maken van ons onderbewuste en de bewuste geest de juiste plaats te geven in de creatieprocessen. Het huidige onderwijs houdt zich echter nog merendeels met de rationele bewuste geest bezig bij het verzamelen van kennis en (pogingen tot) het initiëren van veranderingen. En veel vanzelfsprekende manieren van werken binnen het schoolsysteem druisen zelfs in tegen een handig gebruik van het onderbewustzijn. De toepassing van de kennis van de onderbewuste geest wordt vrijwel volkomen genegeerd. Maar juist hier vind je: luisteren naar je hart, je intuïtie volgen, je emoties gebruiken als je navigatiesysteem bij het bereiken van je doelen, je onderbewuste weten in lijn brengen met je bewuste willen, je emoties managen, een positief zelfbeeld ontwikkelen, vertrouwen en geloof in jezelf,…… Allemaal factoren die van belang zijn bij het bereiken van geluk en succes in het leven. Hierna werken we de 16 elementen van het geluks- en succes model uit. Vervolgens legt het model de basis voor een 10 stappenplan van verlangen naar realisatie.

65


1

2 16

5

4

6

7

9 12 13

14

8 11

15

3

10

66


3. De onderdelen van het Geluks- en Succes Systeem

Heel in het kort, een overzicht in vogelvlucht, om de elementen vervolgens uit te werken. Als dit volkomen nieuw is voor je, is het misschien even slikken. Maar ik help je er doorheen zodat je het kunt gaan toepassen en er lol, geluk en succes van kunt hebben: 1

-

2

-

Het Universum is holografisch opgebouwd, wat wil zeggen dat elk deel van het Universum het totaal in zich heeft. Net zoals een chromosoom in elke lichaamscel de informatie van het totale lichaam in zich heeft zo heeft elk onderdeel, en dus ook elk mens, de informatie en intelligentie van het totale Universum in zich. Hoe vreemd het voor ons ook mag klinken, omdat we onszelf als individu en los van elkaar waarnemen, maar alles is één en bestaat uit dezelfde intelligente energie. Het betekent in ieder geval dat we alles in ons hebben om te slagen, om gelukkige en succesvol te zijn. Een goed uitgangspunt bij het stellen en bereiken van doelen en het streven naar geluk. Alles Wat Is, het totale Uni-Versum (in het latijn: Één Lied) bestaat uit een veld van niet-fysieke oneindige mogelijkheden in de vorm van intelligente energie (E ) die zich kan manifesteren in fysieke vorm (M). Deepak Chopra noemt dit de kwantumsoep. Voortdurend worden ideeën of gedachten vanuit dit veld omgezet in dingen. Het voldoet aan de vergelijking van de fysicus Albert Einstein E (energie) = M (massa) . C 2 (lichtsnelheid in het kwadraat). Energie en materie zijn onderling uitwisselbaar en op quantumniveau zie je dat ook steeds gebeuren: nietfysieke mogelijkheden worden volgens strakke wetten steeds omgezet in fysieke resultaten.

67


3

-

4

5

-

6

-

7

-

8

68

Onze onderbewuste geest (GROTE IK), dat deel van ons dat bijvoorbeeld zorg draagt voor alle automatische lichaamsprocessen, is direct verbonden met deze alomvattende intelligente energie met alle mogelijkheden van het totale Universum en het lanceert voortdurend verlangens, visies, idealen, inspiraties, die omgezet kunnen worden in de realisering van die verlangens in de concrete fysieke praktijk. En zo worden wensen werkelijkheid. Je verlangens word je gewaar met je innerlijke zintuigen. Je voelt ‘drive’, passie, je hebt innerlijke beelden van wat je wilt en je bent gemotiveerd om dat te realiseren. Met je uiterlijke zintuigen kun je de realisering van die verlangens ervaren en ervan genieten. Onze bewuste geest (kleine ik) kijkt met zijn vijf zintuigen (of zijn het er veel meer?) de fysieke wereld in. Kleine ik maakt keuzen en bepaalt, met zijn (gewoonte)gedachten ofwel overtuigingen, wat GROTE IK moet uitvoeren. Heb je een beeld van wat je wilt en geloof je er in dan zal het zich realiseren. Het al of niet geloven bepaalt namelijk de energie die achter het verlangen zit. Het biedt daarmee een energetische vibratie aan waar GROTE IK mee aan de slag gaat en alles


9

-

10

-

11

-

12

-

in het werk stelt om die ideeën tot uitdrukking te brengen. Overeenkomstig met deze vibratie worden vergelijkbare dingen aangetrokken of gemanifesteerd. GROTE IK communiceert via het emotionele signaleringssysteem met kleine ik, door middel van plezierige of pijnlijke emoties. Plezier geeft aan dat je in overeenstemming bent, denkt en handelt, met je verlangens en met wie je werkelijk bent: groots, oneindig, waardig, goed. Je aandacht is gericht op wat je wilt, je gelooft erin en je beweegt je in de juiste richting. Pijn geeft aan dat je aandacht geeft, denkt en handelt, aan wat je niet wilt en afgescheiden bent van wie je werkelijk bent. Zouden we meer leren luisteren naar ons gevoel dan zouden we een uitstekende innerlijke TomTom hebben die ons brengt naar waar we willen zijn. GROTE IK brengt als gevolg van de instructies van kleine ik het lichaam in een bepaalde vibratie (energiefrequentie). Instructies gericht op verlangens voelen goed en brengen het lichaam in een positieve vibratie, afgestemd op de frequentie van het verlangen. Je bent gemotiveerd en je hebt vertrouwen in het bereiken van je doelen. (Ongewilde) instructies gericht op zorgen en angst brengen het lichaam in een negatieve vibratie, afgestemd op de frequentie van wat je niet wilt. Je twijfelt, gelooft er niet in en daardoor stel je uit of begin je er niet eens aan. Vergelijk het met het afstemmen op de frequentie van een radio- of televisiezender. Het bepaalt welke mogelijke zender je ontvangt: de zender van je verlangen of van het niet hebben van je verlangen. De vibratie van het lichaam is bepalend voor het gedrag dat je laat zien, wat weer bepalend is voor de resultaten ofwel welke waarschijnlijke realiteit, vanuit de oneindige mogelijkheden, tot uitdrukking komt. Bij de realisering kun je afstemmen op een oneindige hoeveelheid waarschijnlijke realiteiten of frequenties die variëren van de totale

69


13

-

14

-

15

-

16

70

realisering van je verlangen (totale afstemming door vreugde en passie op de juiste frequentie) tot het totale gemis van wat je verlangt of zelfs het tegenovergestelde van je verlangen (door de vibratie van angst en zorgen, frustratie en teleurstelling stem je op een totaal andere tegenovergestelde frequentie af). Denk maar weer aan de televisiezenders. Doordat kleine ik hulpbronnen, positieve gevoelens als kracht, vertrouwen, geduld, begrip enz. toevoegt aan de verlangens geeft het GROTE IK de instructie om het lichaam in overeenstemming te brengen met het verlangen. Ofwel het op de juiste golflengte te laten afstemmen. Vandaar dat de formule ‘de huidige situatie + hulpbronnen = de gewenste situatie’ altijd werkt. Door een z.g. ‘future pace’ te maken, net te doen alsof het verlangen al gerealiseerd is, of ‘in de vervulde wens te leven’ breng je het lichaam in overeenstemming met het verlangen. Je brein of je onderbewuste kent namelijk het verschil niet tussen wat je je voorstelt of wat je in de buitenwereld ziet. Door ‘te doen alsof’ stem je je op de juiste golflengte van je verlangens af. Die waarschijnlijkheid, waar je op afgestemd bent, zul je vervolgens ervaren. Door met de ecologietest na te gaan of er geen tegenstrijdige gevoelens meer aanwezig zijn die de afstemming op je verlangens tegenhouden zorg je voor het opheffen van blokkades en het stromen van de energie in de richting van de realisering van het verlangen.


-

Door acceptatie, loslaten, vergeven en niet oordelen laat je de nodige energie vrijelijk stromen in de richting van de realisering van je verlangen. Dit is het sterkst waarneembaar wanneer je ‘in flow’ dingen doet. Dat wat eerst alleen een mogelijkheid was is vervolgens gemanifesteerd in de fysieke werkelijkheid.

Je zult je misschien afvragen wat deze hoogst abstracte uiteenzetting nu precies te maken heeft met geluk en succes in de klas. En ik zeg het nog maar weer een keer dat dit niet de waarheid is. Er lijkt wel steeds meer wetenschappelijke ondersteuning voor te bestaan en de beste trainers en sprekers op het vlak van persoonlijke groei en potentie gebruiken deze uitgangspunten met veel succes in hun praktijk. Het lijkt er in ieder geval wel op dat wanneer je deze uitgangspunten hanteert - waarin je alles in je hebt om te slagen, waarin je een keuze kunt maken welke gedachten je denkt en waarin deze gedachten zich manifesteren in de buitenwereld - de kans groot is dat je je geluk en succes bewust kunt sturen. En dat is wat we allemaal wel willen. Ik zeg je dat je het kunt. Je bent er namelijk voor bedoeld en gebouwd. In de volgende paragrafen ga ik diep met je in op elk onderdeel van dit Geluks- en Succes Systeem zodat het superconcreet wordt en deze abstracte begrippen herkenbaar worden in wat je denkt, doet en de resultaten die dat in de praktijk van alle dag oplevert. In het volgende stuk worden deze begrippen en uitgangspunten praktisch toepasbaar bij het werken aan geluk en succes in de klas.

71


4. Het Universum is holografisch opgebouwd

1

Alles wat je nodig hebt om te slagen zit in je. Wie daar aan twijfelt doet zichzelf tekort en kent zichzelf nog niet. Werkelijk alles is mogelijk. De enige rem die op de realisering van onze mogelijkheden zit is onze manier van denken. Ik heb een jaar lesgegeven aan een Praktijkschool en het viel me op dat de leerlingen zeer weinig vertrouwen in zichzelf hadden. Jarenlange conditionering in het denken dat je tekortschiet gaat je niet in je koude kleren zitten. Hun menselijke behoefte om belangrijk te zijn compenseerden ze vaak met grote monden en fysiek geweld. Ik liet de kinderen lesjes geven aan elkaar in de gymzaal en het verbaasde me niets dat er leerlingen tussen zaten die overliepen van het talent om te organiseren en leiding te geven. Maar daar waren ze het zicht volledig op kwijt geraakt. Tijdens een Geluksdag die we organiseerden voor een school voor speciaal onderwijs gingen we aan de slag met het opschrijven en tekenen van je grootste wensen en doelen. Na afloop vertelde één van de juffen ons dat ze het zielig vond dat sommige kinderen zichzelf rode Ferrari’s wensten terwijl ze die met hun beperkte capaciteiten toch nooit zouden kunnen bezitten. Maar het gaat nooit om beperkte capaciteiten maar altijd om beperkte manieren van denken. Onbedoeld zette de juf een rem op hun mogelijkheden. Alles is mogelijk en ook deze kinderen bezitten vermogens die wellicht vele malen belangrijker zijn voor materieel succes dan de cognitieve vaardigheden die we op school leren. Ik zie daar zo vaak voorbeelden van. Wij zijn zo gewend om ons leven en onze werkelijkheid in fysieke termen te zien. Alles lijkt te bestaan uit losse elementen, losse atomen en moleculen, losse structuren die je kunt indelen in chemische elementen. Wij bestaan los van elkaar en van onze omgeving als fysieke lichamen. Maar het overgrote deel van onze werkelijkheid is niet-fysiek. Onze niet-fysieke gedachten sturen ons gedrag en de resultaten die daar uit volgen. En die losse fysieke elementen blijken in essentie

72


samenhangende velden van energie te zijn. Verschillend in frequentie en amplitude bestaat het hele Universum uit dezelfde energiegolven. Onze gedachten, herinneringen, verlangens bestaan in energievelden in en om ons fysieke lichaam heen, dat ook weer in essentie een energieveld is verbonden met alle overige velden.

Het gehele Universum is een denkend systeem. Wayne Dyer

Het blijkt dat elke herinnering en elke gedachte niet alleen in ons brein te vinden is maar in elke cel van ons lichaam. Net zoals elke cel, in de chromosomen, de informatie van het hele lichaam bevat, zo blijkt dat elk onderdeel van deze universele energie waaruit wij bestaan de informatie van het totale universum in zich heeft. Het Universum is één en volledig holografisch opgebouwd. Elk deel heeft het geheel in zich. Dat kunnen we bewust niet bevatten maar het geeft in principe weer dat ook elk mens, als deel van het totale Universum, alles in zich heeft aan mogelijkheden om te slagen omdat hij verbonden is met de intelligentie en de mogelijkheden van het hele Universum. De vertaling van het Uni-Versum is ‘Één Lied’ en je zou het Grote Geheel kunnen zien als één samenhangende symfonie bestaande uit een oneindige hoeveelheid tonen (geluiden zijn inderdaad ook energiegolven met verschillende frequenties) die verschillende op elkaar aansluitende melodieën en ritmes weergeven. De belangrijkste conclusie uit dit abstracte verhaal is dat iedereen alles in zich heeft om te slagen. We zijn gewend en geleerd te denken dat we vaststaande vermogens en intelligentie hebben. Maar mensen zijn oneindig flexibel als we er open voor staan en alle talenten en mogelijkheden zijn in potentie aanwezig om verlangens te realiseren. Dit is een uitgangspunt zonder beperkingen die, als we ervan uit durven

73


gaan, ons toestaat veel meer te bereiken dan het gebruikelijke denken in grenzen en belemmeringen.

Iedereen heeft alles in zich om te slagen. NLP vooronderstelling

74


5. Alles Wat Is bestaat uit een veld van niet-fysieke oneindige mogelijkheden

2

Het veld Lynn McTaggert heeft diverse boeken over het zogenaamde ‘veld’ of ‘zero point field’ op haar naam staan. Dit veld dat door Deepak Chopra ook wel de ‘quantumsoep’ wordt genoemd bestaat uit energie en informatie en het is de bron van alle mogelijkheden en alle manifestaties van die mogelijkheden in de fysieke wereld. Materiële deeltjes, waaruit wijzelf en alle fysieke verschijnselen om ons heen bestaan, hebben een neiging om aanwezig te zijn. Ze flitsen in en uit het bestaan, zoals Indiase Boeddhisten altijd al vertelden en zoals kwamtumfysicus Heisenberg in zijn waarschijnlijkheidsprincipe wiskundig aantoonde. Net als met een film, die bestaat uit zo’n 24 beeldjes per seconde met telkens een gat ertussen, zo is onze realiteit ook een knipperlicht dat het idee geeft van een vloeiende continuïteit. De bron van onze wereld Er lijkt een onzichtbaar veld te zijn van waaruit deeltjes in en weer uit de fysieke realiteit tevoorschijn komen. Dit veld is aangetoond omdat ook bij het absolute temperatuursnulpunt, waar deeltjes in principe geen trilling meer zouden moeten hebben, er toch nog altijd een restenergie meetbaar is, een veld van waaruit de hele fysieke realiteit tevoorschijn springt……en weer verdwijnt. En dat lijkt afhankelijk van de waarneming ervan. En hoewel conservatieve materialistisch getinte wetenschappers, die ervan uitgaan dat de materie de bron is van de fysieke realiteit die we ervaren, zich nog altijd verzetten tegen de nieuwe denkbeelden, blijken de resultaten van onderzoeken en vanuit andere bronnen opgedane ervaringen te wijzen op een alles met alles verbindend veld. De bron van onze fysieke werkelijkheid is niet-fysiek en wijzelf staan in directe verbinding met die oneindige bron van intelligentie, inspiratie en creativiteit. Wij staan niet los van elkaar maar staan in directe verbinding met het universele veld. Sterker nog, we zijn het veld.

75


De samenkomst van religie en wetenschap Vanuit diverse religies en klassieke leringen wordt het veld dan veelal met God of Allah aangeduid, met Al Wat Is, de Kosmos, het Universum of de natuur. De overeenkomsten zijn in ieder geval treffend en geven een geloofwaardige verklaring voor veel verschijnselen waar de reguliere wetenschap nog geen raad mee weet, zoals helderziendheid, gebedsgenezing, gedachtelezen, flash forwards en diverse andersoortige ‘wonderen’. Maar ook met andere meer alledaags bekende verschijnselen als inspiratie, gevoel, intuïtie, creativiteit, bewustzijn, het leven zelf, overtuigingen, de wil en gedachten op zich kunnen we met de nieuwe inzichten veel meer uit de voeten dan de oude materialistische opvattingen. Want we nemen deze verschijnselen voor lief maar waar komen ze eigenlijk vandaan? Niet van het lichaam want een dood lichaam heeft dat alles niet meer in zich op de één of andere manier. Iets wat niet-fysiek is heeft het lichaam verlaten. Onze fysieke werkelijkheid heeft een niet-fysieke bron. En die niet-fysieke bron biedt ongelooflijke en wonderbaarlijke mogelijkheden die voor iedereen beschikbaar zijn. En hoe je die beschikbaar maakt blijkt veelal anders dan dat we in onze opvoeding en in ons onderwijs geleerd krijgen. Het is een beweging van binnen naar buiten. Een schijnbaar vaste wereld Onze materiële wereld is stevig en vast, denken we. Maar bij het onderzoek naar de kleinste bouwstenen van de fysieke werkelijkheid ontdekten de wetenschappers dat atomen bestaan uit subatomaire deeltjes en dat deze weer bestaan uit z.g. quarks, energie-eenheden die helemaal niet solide zijn. Deze deeltjes gedragen zich ook niet meer als de ons bekende deeltjes. Ze kunnen namelijk op twee plaatsen tegelijk bestaan. Het deeltje gedraagt zich enerzijds als een golf, ofwel een veld van frequenties verspreid over een ruimte, en anderzijds als een deeltje. Hoe kan een quark tegelijkertijd deeltje (op één plek) én golf (overal) zijn? Een quark is in essentie een hoeveelheid energie en het universum is volledig opgebouwd uit deze energie-eenheden (kwanta). Met onze vijf zintuigen nemen we de werkelijkheid waar door het decoderen van energietrillingen, dus kwanta. Wat we zien zijn energietrillingen van een bepaalde golflengte (licht). Wat we horen zijn energietrillingen van een andere golflengte

76


(geluid). En ook wat we voelen, ruiken en proeven zijn waarnemingen van trillingen die door ons brein omgezet worden in een driedimensionaal, vijfzintuiglijk plaatje in geuren en kleuren. En dat noemen we onze wereld. Ons brein is eigenlijk een decodeerapparaat voor energietrillingen. We vormen onze wereld door het waar te nemen De meest bizarre ontdekking is dat energie gewoonlijk een golfvorm aanneemt en dat het alleen een deeltje wordt op het moment dat het bewust geobserveerd wordt. Alleen op het moment dat het brein de energietrilling waarneemt wordt de golf een deeltje. Wij vormen dus in wezen onze werkelijkheid door het waar te nemen. We observeren de fysieke realiteit tot zijn bestaan. Bizar! Iedereen heeft zijn eigen bewuste wereld Uit dit veld van oneindige mogelijkheden, dat we zelf zijn, pikken we volgens wetmatige principes onze individuele stukjes werkelijkheid. Het betekent dat we de scheppers zijn van wat we waarnemen. En die waarneming is verre van objectief. Het zal niemand ontgaan zijn dat een gebeurtenis omschreven door twee waarnemers vaak compleet verschillend is. Liegt de één en vertelt de ander de waarheid? Nee, elke persoon vertelt zijn eigen persoonlijke waarheid. Op basis van gedachten en overtuigingen filteren ze andere aspecten uit hun binnenkomende energetische informatie. Het blijkt zelfs dat minstens 50% van de uiteindelijke werkelijkheid die we met onze zintuigen denken waar te nemen door het brein zelf gefabriceerd is. Het brein laat weg, voegt toe, vervormd en generaliseert. Ik kom hier straks uitgebreid op terug. De enorme invloed van onze gedachten Uit wetenschappelijke bevindingen blijkt dat de oriëntatie van de kwanta in het energieveld in ons en om ons heen op de één of andere manier beïnvloed wordt door ons DNA (erfelijk materiaal) en dat ons DNA absoluut niet zo vastligt als we altijd hebben aangenomen. Onder invloed van onze gedachten en overtuigingen, die dus net als DNA en alles in het universum bestaan uit energie-eenheden, ondergaat ons DNA allerlei veranderingen. En dit werkt weer door op de kwanta in de buitenwereld.

77


Vergelijk het eens met een televisie. Op het beeldscherm worden op een bepaalde wijze elektronen afgevuurd en deze vormen voor de kijker de illusie van vorm en beweging. De manier waarop de elektronen op het beeldscherm spatten wordt bepaald door de televisiezender of het uitzendstation waar iemand ervoor gekozen heeft om bijvoorbeeld een bepaalde film uit te zenden. Waarschijnlijk weet die persoon ook niet echt hoe het werkt maar hij is in ieder geval in staat om de film te kiezen en op de knop te drukken om deze de ether in te sturen naar mijn televisietoestel. Als de televisie afgestemd is op de frequentie van het uitzendstation decodeert mijn toestel de signalen en ik geniet van het programma op mijn beeldscherm. En nu komt het…..wij zijn zelf ook een soort televisietoestel. We decoderen de signalen uit de ether waar we op afgestemd zijn. En de manier waarop de elektronen uit het universum op het beeldscherm van ons leven knallen wordt bepaald door de overtuigingen die we bewust en grotendeels onbewust kiezen. Het is onze afstandsbediening. We weten niet hoe het precies werkt – niemand weet dat – maar het is van groot belang dat we in staat zijn om onze overtuigingen te kiezen want ze bepalen het programma van ons leven. Ze bepalen of we een droevige of een gelukkige film leven, gezond of ziek zijn, arm of rijk. Ik begrijp dat, wanneer dit nieuw is voor mensen, dit te ver lijkt te gaan maar denk dan even terug aan Galileï en Marconi. Hun bevindingen werden toen belachelijk gevonden en nu lachen we om die onwetendheid. Wij zijn de scheppers van onze realiteit De kwantumfysica toont kristalhelder aan: wij scheppen onze eigen werkelijkheid uit alle oneindige mogelijkheden die er zijn. De positieve psychologie vult hierop aan dat onze persoonlijke gedachten en overtuigingen daarbij de grenzen van onze persoonlijke mogelijkheden bepalen. En overtuigingen kun je kiezen. Je kunt die grenzen oneindig oprekken. Zou het niet handig zijn om dat te weten als je als jong mens de wereld in stapt om je leven vorm te geven. En zou het niet nog handiger zijn als we daarbij al snel zouden kunnen ontdekken hoe we die eigen werkelijkheid dan precies zo kunnen creëren zoals we dat graag zouden willen? En als we dit weten zouden we dan niet

78


het grootste gedeelte van onze onderwijstijd besteden aan het kiezen van en omgaan met onze overtuigingen en het afstemmen op frequenties die ons een levensprogramma bieden die we wensen? In plaats dat we als kind te horen krijgen dat onze capaciteiten beperkt zijn, wellicht met de goede intentie om teleurstellingen te voorkomen, leren we dat we onbegrensd zijn zodat we aan het einde van ons fysieke leven kunnen zeggen dat we er alles uitgehaald hebben wat er in zat. Het zou pas teleurstellend zijn als dat niet zo zou zijn.

79


6. GROTE IK lanceert verlangens en idealen

3

4

Ik noem ons onderbewuste voor het gemak GROTE IK. GROTE IK is dat deel van jou dat zorg draagt voor al die processen in je leven en lichaam waar je niet over na hoeft te denken. Dit onderbewuste deel van je is oneindig veel groter dan je denkt, verbonden met de intelligentie van het totale Universum en als we zouden leren erop te vertrouwen en processen over te laten aan GROTE IK zouden we veel meer kunnen ontspannen en tegelijkertijd veel meer kunnen realiseren. Doe minder en bereik meer. Zou dat geen uitkomst zijn in onze gestreste tijd? In ons leven en zeker ook in ons onderwijs leggen we een enorme nadruk op het bewuste denken. We zijn controle-freaks die weinig vertrouwen hebben en alles in de hand willen houden. Het gevolg is een enorme overbelasting van ons bewuste denken en daarmee miskennen we ook nog eens het grootste deel van onszelf en de enorme kracht en het oneindige organisatievermogen van onze onderbewuste GROTE IK. Vanuit het onderbewuste ontspringen voortdurend verlangens, idealen, visies en inspiraties. Er is een voortdurend streven naar meer, beter, sneller, groter, grootser. Dit is een natuurlijk proces dat we overal om ons heen in de natuur terugvinden. En alhoewel dit grenzen lijkt te stellen aan de fysieke omgeving zien we bijvoorbeeld dat computers wel veel sneller en complexer zijn geworden maar veel minder materiaal en energie gebruiken dan voorheen. Denk aan telecommuniceren waardoor we instant met elkaar contact hebben en geen kilometers hoeven te reizen voor het nodige overleg. Heel milieuvriendelijk. Telkens blijken er toch weer mogelijkheden te zijn om onze verlangens te realiseren, om onze grenzen te verruimen en ons potentieel te gebruiken. En het verlangen om werkelijk gezonder, gelukkiger en liefdevoller te zijn geeft veelal juist ruimte aan de fysieke omgeving. Het realiseren van ons potentieel is de bedoeling van dit bestaan. Het doet ons

80


leven en maakt dat we ons gelukkig voelen. En ons potentieel is oneindig. Vandaar dat de verlangens ook steeds zullen blijven opkomen. Maar veel van die verlangens hebben we opgegeven omdat we denken dat ze toch niet haalbaar zijn voor ons. Dit soort denken zorgt ervoor dat we genoegen nemen met minder, een fractie van wat mogelijk is, ons potentieel laten liggen en onze talenten verspillen. Want juist in het proces van het overkomen van moeilijkheden, het oplossen van hindernissen op weg naar een einddoel, ligt onze grootste voldoening. We hebben alles in ons om te slagen en alles is mogelijk. Alles eruit halen wat erin zit, dat is pas echt leven.

81


7. Je verlangens word je gewaar met je innerlijke zintuigen

5

Onze verlangens kunnen we met onze innerlijke zintuigen ervaren. We voelen de ‘drive’, de motivatie, we zien beelden van wat we verlangen en we maken het plaatje in onze gedachten compleet met geluid, gevoel, reuk en smaak. Dit innerlijke beeld is de basis voor de realisering van dit verlangen in de fysieke wereld. Je ervaart de passie. Onze innerlijke zintuigen gebruiken we voor herinneringen en voor voorstellingen die we maken, bijvoorbeeld van de toekomst. Voor ons brein maakt het niet uit of het om innerlijke voorstellingen gaat of om beelden die we in de buitenwereld tegenkomen. Als de beelden, innerlijk of uiterlijk, prettig zijn geeft dat een prettig gevoel en volgt daar over het algemeen gedrag uit dat gewenste resultaten tot gevolg heeft. Zijn de beelden negatief dan levert dat angstige of zorgelijke gevoelens op en gedrag dat leidt tot negatieve resultaten. Visies, verlangens, dromen en idealen zijn allemaal positieve voorstellingen, leidend tot krachtige gevoelens, effectief gedrag en positieve resultaten. Dit in tegenstelling tot veel beelden in de buitenwereld over geweld, armoede, oorlog, misdaad die ontmoedigend zijn en onze aandacht richten op wat we niet willen. Dromen en idealen zijn de basis voor succes en geluk. Zij richten de aandacht op verlangens en positieve beelden, met positieve gevoelens en gedrag als gevolg. Hoe vaak zijn we bezig met deze verlangens als het gaat om ons onderwijs aan kinderen? In welke mate koesteren we deze verlangens zodat we kinderen leren om te vertrouwen op hun verborgen vermogens en talenten en hen leren dat hun verlangens belangrijk zijn, realiseerbaar zijn, op welke wijze dan ook, en dat dit van wezenlijk belang is voor een gelukkig en succesvol bestaan? In hoeverre sluit de inhoud van wat we in de klas doen aan op de wensen en verlangens, en dus talenten en sterke kanten van kinderen? Is het duidelijk voor iedereen hoe de leerstof gerelateerd is aan de realisering van deze individuele verlangens?

82


Of zijn we zelf toch nog altijd geconditioneerd om te geloven dat ons onderwijs bedoeld is om kinderen in een ‘baan’ te laten passen door hen vol te stoppen met informatie zodat ze, overgeleverd aan omstandigheden, aan de eisen kunnen voldoen die de omgeving van hen verlangd, competentiegericht in plaats van hartewensgericht, terwijl we diep van binnen weten dat dit een middelmatig en weinig inspirerend leven tot gevolg heeft. Succesvolle mensen nemen hun idealen als uitgangspunt om te komen tot de realisering van hun verlangens. Minder succesvolle mensen geven alle aandacht aan de uiterlijke wereld en de huidige situatie met een grote kans dat de beelden niet erg inspirerend zijn. Gedragsmechanisme succesvolle mens Produceert resultaten

Zorgt voor acties

Startpunt dromen en idealen

Veroorzaakt gevoelens Produceert acties

Zorgt voor gevoelens

Startpunt huidige resultaten

Veroorzaakt gedachten

Gedragsmechanisme middelmatige mens

De grote succesvolle voorbeelden volgen hun hart, hun idealen, overkomen problemen en zetten door omdat ze ergens werkelijk in geloven, om dat te realiseren waar ze voor bedoeld zijn. En daarmee leveren ze de grootste bijdrage aan hun eigen geluk en succes en dat van hun omgeving.

83


8. Met je uiterlijke zintuigen kun je genieten van de realisatie

6

Wij zijn geleerd op onze uiterlijke zintuigen te vertrouwen. De empirische wetenschap is daar eigenlijk grotendeels op gebaseerd. Maar diverse onderzoekers stellen nu juist voor om de uiterlijke zintuigen helemaal niet te vertrouwen als het gaat om het bestuderen van de werkelijkheid. Wat ze je vertellen is namelijk een door persoonlijke waarnemingsfilters verwrongen beeld van wat er werkelijk is. De werkelijkheid, voor zover we deze kunnen kennen, is een oneindig veld, zowel in tijd als ruimte, van mogelijkheden in de vorm van intelligente energie. Energietrillingen bereiken onze uiterlijke zintuigen en worden omgezet in elektrische en chemische impulsen in ons zenuwstelsel. Deze signalen bereiken de hersenen waar ze weer omgevormd worden tot een driedimensionaal vijfzintuiglijk beeld. Met onze taal geven we vervolgens betekenis aan dit beeld. En inmiddels is de werkelijkheid al minimaal drie keer omgezet of gehercodeerd, tot een fractie gereduceerd, vervormd en gegeneraliseerd. Wat blijft er nog over van de werkelijke realiteit. Het is duidelijk dat onze zintuigen ons een zeer persoonlijke illusie voorspiegelen gebaseerd op onze eigen ideeën, waarden, vooroordelen, overtuigingen en aandacht. Ieder heeft zijn eigen werkelijkheid en het heeft totaal geen zin om elkaar daarom te bevechten zoals zo vaak gebeurd. Onze innerlijke zintuigen bieden ons een blik op wat mogelijk is en onze uiterlijke zintuigen zijn bedoeld om te genieten van de manifestatie van die mogelijkheden. Voor de rest zou ik niet te veel vertrouwen op de uiterlijke zintuigen.

84


9. Onze bewuste geest (kleine ik) kijkt de fysieke wereld in

7

8

Kleine ik Ik noem onze bewuste geest kleine ik. Het is dat specifieke menselijke gedeelte van ons dat van zichzelf weet dat hij weet, dat kan herinneren, na denken, fantaseren, reflecteren, willen, keuzen maken en nog veel meer van dat wat we bewust doen. Het wordt ook wel eens ons ‘ego’ genoemd en gerelateerd aan dat veelal kritische stemmetje in ons hoofd. Het is tegelijkertijd ook verantwoordelijk voor de grenzen die we onszelf stellen omdat het zorg draagt voor de filters van onze waarneming. Alles wat we niet gewend zijn wordt tegen gehouden zodat we eigenlijk alleen maar dat meemaken dat overeenkomt met onze bestaande ideeën. Kleine ik houdt alles het liefst zoals het is en heeft een hekel aan veranderingen. Manieren om veranderingen tegen te houden zijn terugtrekken, twijfelen, vluchten, kleineren, in verzet gaan, uitstellen, wegrationaliseren en nog veel meer. Zijn wij Kleine ik? We vereenzelvigen ons veelal met kleine ik. En dat terwijl we zoveel meer zijn. Kleine ik is eigenlijk de kapitein op een gigantisch schip (GROTE IK). Het geeft vanaf de brug de richting aan waarin gegaan moet worden en de bemanning voert blindelings uit. Als het goed is geeft de kapitein eenduidige bevelen maar wat er bij ons mensen gebeurt is dat instructies vaak heel tegenstrijdig zijn. We willen bijvoorbeeld graag onszelf uiten maar zijn bang om afgewezen te worden. We

85


willen graag succes maar zijn angstig om risico’s te nemen. We willen graag meer waardering maar zijn bang om door de mand te vallen. We willen graag vooruit in het leven maar vrezen de onzekerheid en twijfelen aan ons kunnen. We willen graag onderwijs dat zorg draagt voor gelukkige leerkrachten en leerlingen maar we vinden dat we aan alle externe (lees: door andere mensen opgelegde en vaak tegenstrijdige) regels moeten voldoen. De bemanning weet niet wat het moet doen en het schip drijft eigenlijk maar wat rond. Als Kleine ik zijn juiste rol inneemt kan het schip met volle kracht vooruit. Wat is de juiste rol van kleine ik? Ik kreeg eens een uitleg van iemand over ‘wie we werkelijk zijn’. En alhoewel het niet de meest praktische of concrete verhandeling is, zelfs niet gebruikelijk of erg bekend, denk ik dat het toch herkenbaar is. Als je uit durft te gaan van deze insteek kan dat een compleet andere kijk geven op wie je bent en waartoe je in staat bent. Ik zal het schema hiernaast uitleggen. Ik val enigszins in herhaling maar herhaling is de moeder van elke vaardigheid. We zijn onderdeel van Alles Wat Is. Sommigen noemen het God of Allah, de Natuur, het Universum of de Bron. Opvallend is dat in veel religies gesproken wordt over de mens die geschapen is naar het evenbeeld van zijn Schepper. Kenmerkend is dat het hele Universum uit dezelfde substantie bestaat; intelligente energie. Alles in het hele Heel-al, fysiek en niet fysiek is terug te brengen tot vibrerende energie. En welke gedaante het ook aanneemt in essentie zijn we allemaal hetzelfde. Onze eigen niet-fysieke Essentie is onderdeel van Al Wat Is en is veel groter dan de ik

86


waar we nu een fysieke voorstelling van hebben. We identificeren ons namelijk veelal met ons lichaam of met onze gedachten over onszelf. Dat is immers wat we geleerd hebben. Onze niet-fysieke Essentie, die grote oneindig intelligente energiebron, is direct verbonden met onze rechter hersenhelft. Hierin schuilt het creatieve holistische brein. Als we vanuit dit brein werken voelen we ons altijd goed en in flow. Dit is vergelijkbaar met wat ik GROTE IK heb genoemd. Het verzorgt alles op een onderbewust niveau, van je hartslag, de celdeling tot de mensen en situaties die je aantrekt in je leven. Van hieruit weet en ervaar je dat je één bent met het Universum De linker hersenhelft is dat deel van het brein dat in directe verbinding staat met de fysieke wereld. Het is het deel dat op basis van de vijf zintuigen analyseert, betekenissen geeft, rekent en taal gebruikt. Het is wat ik tot dusverre kleine ik heb genoemd. En dit ben je allemaal. Alhoewel we de neiging hebben ons te vereenzelvigen met kleine ik ben je in essentie veel meer. GROTE IK is de krachtbron en organisator en kleine ik navigeert in deze fysieke wereld. GROTE IK heeft de ‘power’ maar kleine ik heeft het contact met de buitenwereld. Dus de rol van kleine ik is te bepalen wat GROTE IK moet doen, uitgaande van je wensen en verlangens en je zicht op de fysieke wereld. Het is echter zeker niet de rol van kleine ik om te bepalen hoe GROTE IK het moet uitvoeren. Dat weet alleen de machtig intelligente GROTE IK en daarop vertrouwen brengt je in een staat van flow, geluk en succes. Dat vertrouwen is ook zo belangrijk als we met onze kinderen omgaan. Als bewegingsdocent heb ik de taak om de leiding te nemen in de gymzaal. Ik regel, organiseer en instrueer. Maar als ik kinderen buiten zie spelen dan is er geen enkele volwassene die het voor ze regelt en het loopt fantastisch. Zelfs bij heel kleine kinderen ontwikkelt zich een prachtig spel, juist zonder de bemoeienis van grote mensen. In hoeverre zijn we als leerkrachten echt in die mate nodig in het leerproces van kinderen als we denken? Wanneer we wat meer vertrouwen zouden hebben in hun eigen kunnen zouden we het wellicht niet zo druk hebben met het

87


moeten differentiëren van leerstof, het orde houden en wat al niet meer. Alle mensen, dus ook kinderen, zijn verbonden met die oneindig intelligente GROTE IK die alle processen regelt en het hele Universum doet verschuiven om verlangens te realiseren. Misschien zouden we kinderen alleen kunnen helpen bij de vraag ‘wat wil ik’, ‘wat is mijn verlangen’. En die vraag wordt eigenlijk nauwelijks gesteld in ons huidige onderwijs. Als vanuit die vraag concrete informatie en kennis nodig is kunnen we die aanreiken, vraaggericht.

88


10. GROTE IK doet het werk

8

Ik heb het al een paar keer gehad over GROTE IK en kleine ik. In het verschil tussen die twee en de werking van beiden zit namelijk de crux van flow en het optimaal presteren en supersnel op natuurlijke wijze leren. GROTE IK is je onderbewuste intelligentie, die al je lichamelijke functies verzorgt, je hart laat pompen, je temperatuur regelt en nog een ontelbaar aantal andere functies allemaal tegelijkertijd laat uitvoeren. Geautomatiseerde vaardigheden als pianospelen en autorijden, fietsen en lopen worden allemaal geregeld door de onbewuste geest, vanzelf. Hier hoef je niet over na te denken, het gebeurt gewoon. Sterker nog, als je je met je bewuste denken hierin gaat mengen gaat het vaak juist mis. GROTE IK is het dus die automatische vaardigheden regelt en ook je eenmaal aangeleerde gewoonten in stand houdt. GROTE IK is die intelligente energie die verbonden is met de oneindige intelligente energie van het totale Universum en van daaruit alle mogelijkheden in zich heeft. Het is je supercomputer die antwoorden heeft op alle vragen. Welke vraag je ook stelt het komt met een antwoord. Maar let wel, op domme vragen als ‘waarom moet mij dit telkens overkomen’ komt het met domme antwoorden als: ‘omdat je een loser bent’. Stel slimme vragen als ‘wat moet ik doen om te slagen’ en je krijgt slimme antwoorden. Kleine ik wordt gekenmerkt door het bewuste denken. Of in ieder geval het denken dat je bewust kunt worden want veel gedachten spelen op de achtergrond terwijl je het niet eens meer door hebt. Word je maar eens bewust van dat stemmetje dat

89


tegen je praat. ‘Welk stemmetje?’, zul je misschien zeggen. Nou dat stemmetje dus, waarmee kleine ik zich kenbaar maakt. Kleine ik richt zich met zijn vijf zintuigen op de fysieke realiteit. Met ons bewuste denken kunnen we keuzen maken, we kunnen onszelf sturen en bepalen wat we willen leren en bereiken. Kleine ik bepaalt wat we leren. Hoe we leren, en hoe we precies ergens komen waar we willen, weten we eigenlijk niet echt omdat het door de onnavolgbare intelligentie van GROTE IK gebeurt. Na het besluit om een muziekstuk te leren op gitaar blijken de vingers op een gegeven moment, na voldoende herhaling, vanzelf te gaan. Ik blijf me daarover verwonderen. Als het volkomen automatisch is geworden kun je er zelfs bij zingen of een gesprek houden over iets totaal anders. Je bewuste denken is niet meer nodig om de handelingen uit te voeren. Sterker nog, als je er over na gaat denken begint het juist gebrekkig te worden. En dit is nu juist de essentie van natuurlijk leren. Als je gekozen hebt wat je wilt leren dan is het vervolgens handig dat het kritische stemmetje in je hoofd zich er verder niet mee bemoeit. Het is als het leren van een kind. Het wil iets, heeft het voorbeeld een paar keer gezien, de aandacht is er op gericht en zonder aanwijzingen en instructies gaat het steeds beter. Pas als het kind kan praten en dat stemmetje binnen in zich instructies en beoordelingen laat geven gaat het moeizamer. Kleine ik begint zich met het werk van GROTE IK te bemoeien en zit daarmee het natuurlijke leren in de weg. Want kleine ik is gewoon niet in staat om de oneindige intelligentie en het leervermogen van GROTE IK te volgen laat staan iets daarover voor te zeggen. Het is zijn taak niet en het zorgt er alleen maar voor dat de handelingen verkrampen en het leren vertraagt. Zo erg zelfs dat kleine ik GROTE IK instrueert om een gebrekkige rol te spelen die absoluut niet overeenkomt met de werkelijke vermogens van je wezen. Dit is de werking van een negatief zelfbeeld, opgebouwd uit negatieve oordelen over de uitvoering van iets en een gebrek aan vertrouwen in de geweldige capaciteiten van GROTE IK. En GROTE IK voert gewoon, zondermeer uit wat kleine ik instrueert, hoe onzinnig het ook kan zijn en hoe ver het ook afwijkt van je werkelijke potentieel.

90


Als kleine ik zijn juiste plek inneemt en het leren overlaat aan GROTE IK gaat alles op natuurlijke wijze en in flow. Kleine ik is bedoeld om keuzen te maken wat te leren en wat te willen bereiken. Een heldere voorstelling van het eindresultaat en het vertrouwen in GROTE IK zorgen er vervolgens voor dat op soepele en natuurlijke wijze supersnel geleerd wordt.

Begin met het eind voor ogen Stephen Covey

Als leerkrachten en ouders zouden we ook wat meer vertrouwen mogen hebben in het leervermogen van onze kinderen. Veel instructies en gebrek aan vertrouwen werken, net als kleine ik, krampachtigheid en faalangst in de hand waardoor het leren alleen maar moeizamer wordt en negatieve zelfbeelden tot een self fulfilling prophecy leiden. Fouten maken is cruciaal bij ontwikkelen omdat fouten niet werkelijk bestaan maar noodzakelijke feedback geven in het leerproces. De basis van optimaal presteren en natuurlijk leren is weten wat je wilt bereiken, je daarop blijven richten en het vertrouwen dat het geleerd wordt. Daarom leert een kind in het eerste levensjaar zo ongelooflijk snel en veel. Het zit zichzelf nog niet in de weg. Natuurlijk leren gebeurt namelijk in flow en supersnel. Vertrouwen in GROTE IK Op het moment dat je weet wat je wilt, je daar een voorstelling van maakt en doet en voelt alsof het al echt bereikt is geef je instructies aan je onderbewuste om het te realiseren. Je stemt als het ware af op die gewenste frequentie. Vertrouwen in GROTE IK betekent dan dat je stil wordt, accepteert en het overlaat. Je laat het als het ware gebeuren. Dat betekent niet dat je passief wordt, allerminst. Je bent juist uitermate actief en alert maar met een rustige accepterende geest. In plaats van het kritische gevecht dat meestal in je hoofd plaatsvindt laat je het over en voer je het

91


werk gedreven en gepassioneerd uit, in flow. Op dat moment komen alle hupbronnen ter beschikking die je nodig hebt om van de huidige toestand in de gewenste situatie te komen. Je bent één met jezelf, met je diepste kern, en je handelingen gaan als vanzelf, inderdaad alsof iemand anders (dan je kleine ik waar je zo bekend mee bent) het overneemt (GROTE IK misschien?). Ik vind dit altijd heel erg herkenbaar als ik gitaar speel of piano. Als het stuk na regelmatige herhaling ingestudeerd is gaan de vingers vanzelf, zonder nadenken. Voordat het muziekstuk bekend is dien je goed na te denken en moet kleine ik duidelijk aangeven wat de bedoeling is. Maar op een gegeven moment is het automatisch. Bemoeienis werkt dan alleen maar averechts en brengt je in de war. Ontspanning is het toverwoord. Je kunt volledig op GROTE IK vertrouwen. Terwijl je hele wezen in lijn is kun je de energie laten stromen en prachtige harmonieuze en gevoelige klanken zijn het gevolg. Alle hulpbronnen zijn beschikbaar om een kunststuk neer te zetten.

92


11. Het emotionele signalerings systeem

9

Kleine ik geeft instructies Kleine ik, de bewuste geest, geeft instructies aan GROTE IK, het onderbewuste deel van ons, onze krachtbron. Dat gebeurt door het denken, door automatische gedachten of overtuigingen en door gewoonten. Wat je aandacht geeft wordt groter is het principe dat hier speelt. Kleine ik geeft aandacht en GROTE IK maakt het groter. Daarom werkt het stellen van duidelijke heldere doelen zo goed bij het bereiken van wat je wilt. GROTE IK communiceert met pijn en plezier GROTE IK communiceert terug door middel van emoties, door ons emotionele signaleringssysteem. Met pijnlijke of plezierige gevoelens maakt ons onderbewuste ons duidelijk waar we onze aandacht op richten. Hebben we onze aandacht gericht op negatieve onderwerpen (pijnlijke gevoelens) dan zijn we dat aan het aantrekken, dat wat we niet willen. Of is onze aandacht gericht op positieve onderwerpen waardoor we aan het aantrekken zijn wat we wel willen (plezierige gevoelens). Vaak begrijpen we onze emoties niet en willen we alleen maar af van pijnlijke gevoelens, door bijvoorbeeld afleiding met televisie of shoppen, door eten, alcohol of drugs of zelfs met voorgeschreven medicijnen. Daarmee onderdrukken we het gevoel en is het niet meer in staat om ons te vertellen wat het te vertellen heeft. De

93


signalering valt weg met als gevolg dat de aandacht nog altijd gericht blijft op wat we niet willen en dat nog steeds in ons leven aangetrokken wordt. We blijven telkens afstemmen op de verkeerde televisiezender en blijven ons afvragen waarom er zulke vervelende programma’s op ons scherm verschijnen. Vergelijk het eens met het waarschuwingslampje in je auto. Als deze begint te knipperen weet je dat het oliepeil zo laag is dat de motor schade op kan lopen. Wanneer je het lampje negeert, eruit draait, afplakt of wat dan ook zul je op een gegeven moment vastlopen. Het lampje zegt je dat je actie moet ondernemen en wel heel gerichte actie. De rol van het emotionele signaleringssysteem Zouden we de functie van pijn en plezier beter begrijpen dan kunnen we onze aandacht bewust gaan richten op dat wat we verlangen om dat, door een juiste afstemming op de juiste frequentie - wat dus heel plezierig is – in ons leven te creëren wat we wensen. Dat is de rol van het emotionele signaleringssysteem.

94


12. De vibratie van het lichaam

10

11

Overtuigingen bepalen het gedrag Binnen het neuro linguïstisch programmeren (NLP) is één van de vooronderstellingen dat overtuigingen het gedrag bepalen. Nieuwe manieren van denken of een andere wijze van ergens tegenaan kijken, nieuwe betekenissen voor situaties zorgen ervoor dat je anders reageert. Onze manier van denken bepaalt ons handelen. Als je heel zenuwachtig bent voor een presentatie of examen, vanuit het idee dat je gigantisch de mist in kunt gaan, door de mand kunt vallen en vanuit de angst dat mensen je zullen afwijzen geeft dat een compleet andere prestatie dan wanneer je zelfverzekerd, vol vertrouwen in je kunnen het podium op stapt. En meestal gaat het niet om de aanwezige competentie of capaciteit maar om de wijze waarop aandacht wordt gegeven aan negatieve mogelijkheden van een situatie of juist positieve opties. In het eerste geval sta je te trillen op je benen, in het tweede ga ze krachtig en stevig aan de slag en voelt je lichaam ontspannen en sterk. Het resultaat dat daaruit volgt verschilt hemelsbreed. Empowerende overtuigingen Kleine ik geeft met zijn overtuigingen instructies aan GROTE IK en de uitvoering daarvan wordt met name zichtbaar in de manier waarop ons lichaam aanvoelt. Komt je lijf in een negatieve of positieve vibratie? Goed presteren vanuit een negatieve vibratie is eigenlijk niet mogelijk. En het mag duidelijk zijn dat het niet het ontbreken van vaardigheden of kennis hoeft te zijn dat er voor zorgt dat een prestatie onvoldoende is. De basis wordt gevormd door het al of niet hebben van bevorderende manieren van denken, van ‘empowerende’ overtuigingen. Maar zelfs de juiste voorbereiding voor een prestatie is afhankelijk van de juiste overtuigingen: Ik kan dit, ik ben het waard, dit is goed voor mij, ik ben verantwoordelijk, dit levert mij op wat ik wil, enz. Want zonder deze ideeën zul je er niet eens aan beginnen. En

95


daarom zien we veel leerlingen, maar ook leerkrachten, waarvan we vermoeden dat ze de vermogens wel hebben, toch twijfelachtige resultaten behalen omdat ze niet in zichzelf geloven of niet bezig zijn met die stof die past bij hun verlangens en talenten. Ze lijken misschien lui of ongemotiveerd, incapabel en niet goed genoeg maar als we werkelijk naar de kern zouden gaan dan gaat het eerder om een negatief zelfbeeld en een negatieve vibratie of om leerstof of werkwijzen die niet bij hen passen.

96


13. Wat wil je bereiken?

12

Een keuze uit oneindig veel waarschijnlijkheden Alles in dit universum is energie en die energie kunnen we voelen. De verlangens die opkomen vanuit GROTE IK zijn al werkelijk in de nietfysieke wereld van onze gedachten. Waar het om gaat is je fysieke zelf in de vibratie van deze verlangens te brengen. Wanneer het lichaam door de juiste instructies van kleine ik en het werk van GROTE IK op de juiste frequentie is afgestemd zal het verlangen zich ook fysiek realiseren. Het wordt dan als het ware aangetrokken.

De natuurkunde begint steeds meer te ondersteunen dat er meerdere waarschijnlijkheden naast elkaar bestaan. Net zoals de verschillende radioen televisiesignalen van de verschillende zendstations tegelijkertijd naast elkaar bestaan, en de informatie bevatten van complete radio en t.v.programma’s, zo bestaan de verschillende waarschijnlijke werkelijkheden, die we zouden kunnen leven, ook tegelijkertijd naast elkaar. Ik kan afstemmen of 94.7 FM of ik kan mijn radio op 101 FM zetten, maar niet tegelijkertijd. Ik kan wel op elk moment van zender veranderen. Zo kan ik ook, door de vibratie waarin ik door mijn aandacht verkeer, afstemmen op één waarschijnlijke werkelijkheid. En ik kan op elk moment switchen want ook die andere waarschijnlijkheid is al volledig aanwezig.Net zoals ik de informatie van de televisiesignalen in de ether met mijn televisietoestel kan hercoderen tot een televisieprogramma dat ik kan beleven vanaf mijn beeldscherm, ben ik met mijn zintuigen en mijn lichaam in staat de signalen van elke werkelijkheid te hercoderen zodat ik op het driedimensionale beeldscherm van mijn leven die specifieke werkelijkheid kan ervaren. Waar ik mijn aandacht op richt wordt groter. De kunst is natuurlijk hoe je op

97


gewenste werkelijkheden kunt afstemmen.

Kleine ik geeft instructies aan GROTE IK met (overheersende) gedachten. Of eigenlijk met bepaalde energiefrequenties want zoals we inmiddels weten zijn gedachten energievibraties in bepaalde frequenties. En vooral de automatische steeds weer terugkerende overheersende gedachten, in de vorm van gewoonten en overtuigingen, vormen de energie waar GROTE IK mee aan de slag gaat. Als de gewoonte of overtuiging positief gericht is op de gewenste uitkomst dan gaat alles goed. Maar als GROTE IK de instructie krijgt om een wens waar te maken maar tegelijkertijd krijgt het te horen dat de persoon het niet waard is of het niet kan of daar nog te klein voor is, of wat dan ook dat tegen het bereiken van de wens indruist, dan zal de instructie teniet gedaan worden. De tegengestelde frequenties doven elkaar uit. Ook als kleine ik zich zorgen maakt of zijn aandacht richt op wat het juist niet wil dan ziet GROTE IK dat als instructies om mee aan de slag te gaan. Foute boel, je krijgt wat je juist niet wil omdat je de verkeerde instructie gegeven hebt. En daarom is het zo belangrijk dat kinderen bevorderende overtuigingen aanleren en succesgewoonten aannemen die recht doen aan hun onbegrensde mogelijkheden en leiden tot een succesvol en gelukkig leven. Het betekent niet dat alles ‘leuk’ moet zijn wat ze doen maar wel dat ze zich overwegend ‘goed’ dienen te voelen, over zichzelf en wat ze doen, en leren om hun aandacht te richten op gedachten die een goed gevoel teweeg brengen.

In een onderzoek bij kinderen van 3 tot 5 jaar werd opnameapparatuur bevestigd bij de kleintjes. Een aantal dagen lang werd alles opgenomen wat tegen de kinderen gezegd werd. 85% van wat er opgenomen werd ging over ‘mag niet’, ‘dat kun je niet’ en ‘afblijven’. Kinderen werden voortdurend geconditioneerd om van hun verlangens af te zien.’Kinderen die vragen worden overgeslagen’. Ze werden geleerd te geloven dat het niet goed is om iets te willen en om te geloven dat hun capaciteiten beperkt waren.

98


Dit zijn allemaal achterliggende overtuigingen die veel kinderen meekrijgen in hun jeugd van weliswaar goed bedoelende ouders en leerkrachten maar ze kloppen niet met de waarheid over wie je in werkelijkheid bent. Je bent namelijk onbeperkt en groots. Alles is mogelijk tot het punt waar je zelf een grens hebt leren trekken. Als je dat plafond verwijderd omdat je weet dat het niet klopt met je ware aard is alles weer mogelijk en kun je je verlangen realiseren.

Ik verbaasde me eens over een olifant die bij een circus buiten met een touwtje om zijn poot aan een paaltje vaststond. Ik had eens gehoord van een brand in een circustent met stallen waar de olifanten ook op die wijze vaststonden. Ze trompetterden als gekken en gilden het uit maar ze braken niet los. Ik vroeg de verzorger hoe het kwam dat hij niet wegliep want hij was sterk genoeg om het touwtje met een rukje te breken. De man vertelde dat het dier na zijn geboorte aan het touwtje werd vastgemaakt en toen niet sterk genoeg was om het te breken. Na dagenlang proberen gaf hij het op en trok hij de conclusie dat het onmogelijk was. Die overtuiging was zo stevig dat hij het ook nooit meer probeerde vanuit het idee dat het toch zinloos was ook al was hij nu sterk genoeg.

In principe is alles mogelijk. Maar als je het niet gelooft zul je er nooit alles aan doen om het waar te maken. De juiste overtuigingen spelen dus een overheersende rol bij het succesvol realiseren van doelen. Hebben we de juiste overtuigingen om onze doelen te bereiken? Geven we kinderen de juiste overtuigingen mee om hun potentieel volledig te benutten? Hebben wijzelf en onze kinderen de nodige succesgewoonten aangeleerd? Maar laten we eerst maar eens kijken wat je wilt bereiken? Het is één van de eerste succesgewoonten: exact weten wat je wilt. Maak daar een kristalhelder beeld van. Wat zie je als je het doel bereikt hebt? Wat hoor je? Wat voel je en wat zeg je tegen jezelf. Voldoet de beschrijving van het doel aan de volgende voorwaarden:

99


H armonisch of Ecologisch. E igen Controle T oetsbaar P ositief Geformuleerd A lsof het al bereikt is D etail

H armonisch of Ecologisch. Wees ervan bewust dat je doelen, zoals wij het noemen, ‘ecologisch’ zijn. Dat betekent goed voor jezelf, goed van de ander en goed voor het grotere geheel. Ze dienen in harmonie met je overige doelen te zijn en met de omgeving waarin je verkeert. Houd in gedachten dat je weerstand oproept en jezelf zal saboteren als je je doelen niet in overeenstemming brengt met elkaar en met het grotere systeem waar je deel van bent. E igen Controle Houd het doel binnen je eigen controle. Laat het bereiken van je doel niet afhangen van de inspanning, bereidheid of goede wil van anderen. Jij bent verantwoordelijk voor je resultaten dus hou die verantwoordelijkheid waar deze hoort: Bij jou. Als leerkrachten zijn we dat niet echt gewend. We stellen meestal doelen voor anderen, voor onze leerlingen en maken het bereiken van die doelen afhankelijk van hen. T oetsbaar en Tijd Hoe weet je dat je je doel bereikt hebt. Pas wanneer je dat helder hebt is je doel toetsbaar. Wat zie je dan? Wat hoor je dan? Wat voel je dan? Welke bewijzen heb je wanneer je op het moment bent aangekomen dat je je doel hebt bereikt? Je zult heldere criteria moeten vaststellen om te weten of je met je acties de gewenste resultaten hebt bereikt. Ook een duidelijk tijdstip voor je doel aangeven is belangrijk voor je onderbewuste om mee te kunnen werken.

100


P ositief Geformuleerd Formuleer je doelen altijd positief. Wij denken in beelden en je kunt geen beeld vormen van wat je niet wilt. Je kunt gewoon niet zeggen: ‘denk eens niet aan een roze olifant’, zonder dat je er direct aan denkt. Het is onmogelijk. Het enige wat je kunt doen is je aandacht richten op wat je dan wel wilt. A lsof het al bereikt is. Wanneer je net doet alsof je doel al bereikt is zul je in de gemoedstoestand en daarmee in de vibratie komen van de doeltoestand. Formuleer het doel daarom in de tegenwoordige tijd. In de niet-fysieke wereld van je gedachten is je doel dan al bereikt. De resultaten in de fysieke wereld zullen daarop volgen. We noemen dit principe ook wel eens ‘de wet van aantrekking’. Het is alsof je de dingen die je je voorstelt en waar je stellig in gelooft daadwerkelijk naar je toetrekt: wat je aandacht geeft wordt groter. D etail. Maak de doelen zo duidelijk en gedetailleerd mogelijk. Hoe meer details je geeft hoe gemakkelijker je onderbewustzijn er mee kan werken. Hiermee zorg je ervoor dat je op dezelfde frequentie afstemt als de wenstoestand die je wilt ervaren. Het is namelijk zo dat het voor het lichaam niet uitmaakt of iets echt is of ingebeeld. Als ik me levendig voorstel dat ik mijn doel heb bereikt, voelt dat goed, ben ik op de juiste frequentie afgestemd om het te ervaren en gaat mijn lichaam aan de slag alsof het al echt zo is. En vervolgens zal het zich in de fysieke werkelijkheid aandienen. Dit principe bepaalt de uitstekende werking van mentale training in sport. Topsporters stellen zich vooraf aan de wedstrijd voor hoe ze de activiteit op een perfecte wijze uitvoeren en als eerste over de finish komen. Het gevolg is een grotere prestatie dan zonder deze voorstelling mogelijk had geweest. Marylin King, de Olympische atlete uit de jaren ’70, was door een auto-ongeval niet in staat om fysiek te trainen voor haar laatste grote Olympische spelen. Toch speelde ze het klaar om tweede te worden door zich als voorbereiding in gedachten

101


voor te stellen hoe ze haar spieren trainde en ze de Olympische onderdelen perfect uitvoerde. Door deze mentale training behaalde ze toch het onmogelijk geachte zilver. Zij beschrijft een model voor uitzonderlijke menselijke prestaties als volgt:

Passie + Visie + Actie  uitzonderlijke menselijke prestatie

Ontbreekt 1 van de 3 dan werkt het niet.

Passie + Visie + Actie  Dromer Passie + Visie + Actie  Workaholic Passie + Visie + Actie  Middelmatige prestatie

Hoe vaak ontbreken bij het werken in school niet zowel passie als visie, bij kinderen en soms ook bij leerkrachten en directie? Alleen hard werken blijft dan nog over en veel kinderen houden dat logischerwijze niet vol. Uitzonderlijke prestaties zullen daar zeker niet uit volgen. Het wordt dan meer een kwestie van ‘je tijd uitzitten’. Hoe kunnen we de drie elementen in het schoolwerk brengen zodat kinderen leren om het beste uit zichzelf te halen en zich voor kunnen bereiden op een toekomstige werksituatie waarin passie en visie de leidende elementen zijn om in actie te komen voor uitzonderlijke prestaties? Laten we beginnen met passie en visie.

Mijn zoon Bas doet twee-talig VWO en zit in de derde klas. Halverwege dit jaar ging het steeds wat slechter met zijn prestaties. Steeds vaker werden er flinke onvoldoendes gehaald en op het moment dat hij zijn profielkeuze moest maken kreeg hij van zijn docenten een negatief advies om Natuur en

102


Techniek te kiezen. Een onvoldoende voor zowel wiskunde als natuurkunde is ook niet echt een sterke basis voor dit zware profiel. Daarbij stond hij zeer twijfelachtig voor Engels (en diverse andere vakken) zodat de vraag rees of tweetalig nog wel verstandig zou zijn voor hem. Hij deed niet veel aan zijn huiswerk, was veel liever met videospellen bezig, maar het chagrijn straalde dagenlang van hem af wanneer er weer een dikke onvoldoende geoogst werd. Bas wil naar de TU in Delft. Daar heeft hij het al een tijdlang over gehad. Van jongs af aan wil hij uitvinder worden, dingen ontwikkelen, met techniek bezig. Het liefst ontdekt hij de mogelijkheid van een tijdmachine of een teletransporteur. Maar gaat dit lukken zoals het nu gaat? Waarschijnlijk niet. De tijd dringt en als je eenmaal een andere profielkeuze hebt gemaakt sluit dat de deur voorgoed. Bas vraagt me om hem te helpen. Hij ziet dat de situatie nijpend wordt nu de docenten hem afraden om het benodigde vakkenpakket te kiezen. Het eerste wat we doen is hem weer bij zijn passie te brengen. Wat is je hoogste doel? Hoe ziet dat eruit? Hoe voelt dat om het te bereiken? Hij begint zijn doelen op papier te zetten. Allereerst wil hij naar de Technische Universiteit in Delft. Hij wil ingenieur worden. Het beeld dat hij daarbij heeft spreekt hem zeer aan. Wat heb je daar voor nodig? Hij zal VWO moeten doen met het profiel Natuur en Techniek. Dat betekent dat hij nu, ondanks het negatieve advies, die profielkeuze zal moeten maken. Daarbij is het bijzonder handig om de leerkrachten mee te krijgen zodat ze hem ondersteunen en in hem geloven ondanks dat ze nu het idee hebben dat hij niet erg goed is in natuurkunde en wiskunde. Bas zal ze op de één of andere manier moeten overtuigen dat hij het wel kan. Hij maakt daartoe een plan waarin hij een leerling-tutor krijgt die hem bijlessen zal geven in beide vakken. Als hij nu alleen nog 10-en haalt zal hij in staat zijn, zo berekent hij, om voor natuurkunde en wiskunde een

103


6,5 op zijn eindrapport te staan. Hij stelt het als zijn doel. Hooggegrepen? Ook zijn Engels zal hij drastisch aanpakken door veel bewuster in de klas Engels te praten. En ondanks dat hij Frans zal laten vallen na dit jaar, hij moet wel voldoende staan om over te gaan. Hij maakt een afspraak met de leerkrachten en zet zijn voorstel op papier, heeft ondertussen een afspraak gemaakt met de leerling-tutor en heeft zijn playstation op mijn werkkamer gezet zodat hij deze niet uit verveling maar als beloning voor zijn harde werken zal gebruiken. Hij maakt elke week een planning voor zijn huiswerk waarin hij ook met terugwerkende kracht zijn achterstallige wiskunde en natuurkunde weer op peil zal brengen. Hij plant zijn tijd van uur tot uur en plant ook zijn rust en ontspanning in. Vanaf dat moment gaat het ongelooflijk veel beter. Hij begint lol te krijgen in zijn huiswerk, haalt de beste cijfers voor wiskunde en natuurkunde. 8-en en 9-ens zijn nu de norm. Elke keer komt hij met een brede grijns thuis als hij weer een cijfer terug heeft gekregen voor een toets. Uiteindelijk bereikt hij met wiskunde de 6,5 gemiddeld over het hele jaar en met natuurkunde zelfs een 7. Engels gaat prima en over Frans twijfelt hij of hij er goed aan heeft gedaan het te laten vallen.

Blijkbaar werkt het echt en niet alleen maar in theorie. Anthony Robbins refereert graag aan een onderzoek uit de 50-er jaren waarin eindexamenleerlingen 30 jaar gevolgd werden. Het bleek dat de 3% van de leerlingen die hun doelen op papier hadden gezet met een plan om ze te halen veel gelukkiger en succesvoller waren dan de 97% overigen. Sterker nog, deze 3% verdiende meer inkomen dan de 97% gezamenlijk. Sterk toch?

104


Waarom wil je het zo graag? Veranderen kost inspanning. Er is nu eenmaal een traagheid van massa. Als een schip eenmaal rechtdoor vaart kost het weinig inspanning om hem door te laten varen. Een mammoettanker van koers laten veranderen kost echter heel veel moeite en daar is veel brandstof voor nodig. Zo is het ook bij veranderingen. Doorgaan op dezelfde voet gaat vanzelf alhoewel het de vraag is of je daar wilt zijn waar je nu naar op weg bent. Veranderen kost energie en die zul je moeten hebben om een nieuwe koers te kunnen varen. Je zult gemotiveerd moeten zijn en helder voor ogen moeten hebben waarom het belangrijk is de nodige moeite te doen. Hoe kom je aan voldoende motivatie en energie? Vaak veranderen we op het moment dat de huidige situatie zo pijnlijk is dat we het compleet zat zijn om dit nog langer te verdragen. Pijn is een goede motivator. Een betere zelfs dan plezier blijkt uit diverse onderzoeken. Maar ook het hebben van een helder doel kan zo’n aantrekkingskracht hebben dat we voldoende lef en motivatie kunnen opbrengen om uit de comfortzone te stappen en de verandering in te zetten. We kunnen dus onze motivatie, en daarmee de benodigde energie om te veranderen, verhogen door pijn aan de huidige situatie te koppelen en plezier aan de gewenste situatie. Waarom wil je iets zo graag? Noem alle redenen waarom je niet op de huidige plek wil blijven en alle redenen waarom dat doel zo belangrijk is voor je. Daarmee kun je passie ontwikkelen, passie op basis van een aantrekkelijke visie. En dat is ook weer precies wat kenmerkend is voor de succesgewoonten van succesvolle mensen.

105


14. Hoe voeg je hulpbronnen toe?

13

Innerlijke hulpbronnen zijn al die waarden en gevoelens die er voor zorgen dat we ons goed voelen en ons daardoor optimaal gedragen zodat onze handelingen ons in de richting brengen van wat we willen. Soms is een innerlijke hulpbron zelfvertrouwen. Een andere keer is dat geduld. Het kan humor zijn of juist overzicht, doorzettingsvermogen of empathie. Liefde en begrip kunnen als hulpbronnen enorm helpen om de juiste dingen op het juiste moment te doen. Maar het kan ook gaan om afstand nemen en ontspannen. En zelfs als je iets of iemand als externe hulpbron nodig zou hebben dan blijkt het toch telkens weer dat het hebben van innerlijke hulpbronnen vooraf gaat aan de vraag om hulp: het jezelf waard vinden, vertrouwen, lef enz. Hulpbronnen zijn die energiepakketjes die er voor zorgen dat je op het vibratieniveau van je verlangen komt. Hulpbronnen zijn de toetsen van de afstandsbediening om op de zender van je wensen af te stemmen. Wat heb ik nodig? Het toevoegen van hulpbronnen leidt tot Geluk en Succes. Overigens draait het bij problematische situaties vaak om hulpbronnen waar we op het ‘moment suprême’ net geen toegang toe hebben. En dus bereiken we de gewenste situatie niet. De truc is methoden te vinden die hulpbronnen altijd beschikbaar maken. Of het nu gaat om het stellen van goede doelen, om het juist visualiseren, om meditatie of om het loslaten van spanningen, om communicatieve vaardigheden of om commerciële training, het lijkt er steeds meer op dat Geluk en Succes slechts van één heel eenvoudig principe afhangen.

106


de huidige situatie + innerlijke hulpbronnen = de gewenste situatie

Het klinkt simpel maar ik heb een groot aantal persoonlijke effectiviteits-methoden hieraan getoetst en ze lijken hier allemaal aan te voldoen en ik denk dat ik weet hoe dat komt. De natuurkunde en met name de kwantumfysica leert ons dat alles in het hele Universum, inclusief wijzelf, energie is in verschillende golflengten. Alles wat we met onze zintuigen waarnemen zijn energie-golven van een bepaalde frequentie: licht, geluid, druk, geur, smaak. En wat we ervaren in ons leven wordt bepaald door op welke golflengte we ons afstemmen, net als een televisie of radio. Ontelbare t.v.programma’s, die uitgezonden worden, bestaan naast elkaar in de ether en het is aan ons op welke zender we de t.v. afstemmen. En dat is het programma dat we zullen bekijken voor de buis. Iets vergelijkbaars geldt voor ons leven. Wij hebben geleerd te denken dat er slechts één objectieve werkelijkheid is waarbinnen wij leven maar in tegenstelling tot wat we gewend zijn te geloven en ervaren bestaan er volgens de kwantumfysicus ontelbare waarschijnlijke werkelijkheden naast elkaar, net als de televisieprogramma’s in de ether. En het is aan ons op welke golflengte we onze waarneming afstemmen. Heel simpel gezegd kun je je aandacht richten op negativiteit, wat je kunt voelen als pijnlijk en in de buitenwereld waarnemen als narigheid. Er is hier sprake van een lage energiefrequentie. De afstemming erop biedt ons situaties die we niet willen. Of je kunt ervoor kiezen om te focussen op al het positieve, op wat je wenst en wat je wilt bereiken. De hoge energie waarop je afgestemd bent maakt levensprogramma’s zichtbaar die je graag wilt ervaren. En ook al denk je dat het aan die vervelende jongen in de klas ligt of aan die kritische ouders die je respectloos behandelen, je zult merken, als je er op begint te

107


letten, dat je eigen afstemming, het idee en gevoel wat je over jezelf hebt, het gemis aan zelfvertrouwen wat je ervaart op dat moment, de angst voor de onbekende situatie rechtstreeks overeenkomt met wat je telkens ervaart. Eigenlijk draait het steeds om het ontbreken van hulpbronnen om goed met een situatie om te kunnen gaan. Ben je namelijk in staat om op een hogere golflengte en een beter gevoel af te stemmen door hulpbronnen toe te voegen en andere gedachten te denken dan zul je een nieuwe situatie ontmoeten en het zal je verbazen in het begin. Als je het gesprek met ouders, waar je tegenop ziet vanuit het idee dat ze altijd tegenwerken en niet begrijpen hoe lastig het is met 30 kinderen in de klas, vooraf eens bekijkt vanuit het standpunt van de bezorgde ouders die het beste voor hun kind wensen, dan zul je bijvoorbeeld in staat zijn om vanuit de hulpbronnen begrip en samenwerking het gesprek in te stappen. Het zal een compleet andere wending geven aan hoe je het gesprek ervaart. Het gaat er telkens om op welke energie of golflengte je afstemt en dat doe je door je eigen energie te verlagen – wat leidt tot wat je niet wilt – of te verhogen – wat je dat geeft dat je wel wenst. Alle persoonlijke groei trainingen bieden methoden waardoor je je energie kunt verhogen. Je kunt dat voelen. Als je doelen stelt en je stelt je voor dat je het al bereikt hebt komt je energie op het niveau van dat wat je wilt. Je stemt daarmee af op de golflengte van de waarschijnlijkheid of het levens-programma dat je wenst en het voelt al direct goed. Hoe scherper je doel is, liefst in vijf zintuigen uitgedrukt, hoe beter je je voelt. Als je ontspant en negatieve ballast loslaat zal je energie stijgen en raak je afgestemd op een hogere golflengte. Dat voelt uitstekend. Als je in de communicatie afgestemd bent op de ander zal de energie tussen jou en de ander vlotjes stromen, blokkades vallen weg en door het prettige harmonieuze contact kan de gezamenlijke energie stijgen.

108


Als je hulpbronnen toevoegt, door je voor te stellen hoe je bijvoorbeeld zelfvertrouwen hebt of in een herinnering te stappen waar je dat beleefde, zal je vibratie toenemen.

In het schema kun je vanuit de frequentie van de huidige situatie je aandacht richten op positieve gedachten en je voorstellen dat je doel al bereikt is. Daarmee stem je af op de gewenste situatie. Je kunt je ook richten op hoe het nu is waardoor de huidige situatie bestendigd wordt. Het blijft zoals het is. Of je kunt teleurgesteld zijn dat het niet anders is dan dat het is, je aandacht richten op het gemis en op negatieve gedachten. Hierdoor stem je af op een situatie die je helemaal niet wenst. Hulpbronnen zijn bij uitstek hoge energieën en door ze op te halen binnen jezelf, je aandacht er op te richten en ze te ervaren stijgt je energie en ben je in staat om op een hogere golflengte af te stemmen waardoor je dat wenselijke levens-programma

109


begint te ervaren. Je voelt je al meteen beter als je de aandacht richt op de hulpbronnen en ze ophaalt. Onze huidige persoonlijke energie, of huidige situatie, en dus de golflengte van het levens-programma waarop we nu afgestemd zijn, wordt bepaald door onze overheersende gedachten en overtuigingen (eigenlijk automatische gedachten waarover we een gevoel van zekerheid hebben). Je kunt het direct merken als je je gedachten en aandacht richt op iets leuks. Je voelt de hogere energie meteen. Het voelt goed. Langdurige vanzelfsprekende gedachten, zoals overtuigingen, geven een langdurige en automatische afstemming op gelijksoortige golflengten met een al of niet goed resultaat. Als deze afstemming zorgt voor een situatie die we niet wensen is het zaak om de gedachten en overtuigingen aan te passen zodat we op een nieuwe golflengte en dus levens-programma kunnen afstemmen. En dit doen we dus door hulpbronnen toe te voegen en daarmee onze energie te verhogen. Nieuwe betekenissen geven een nieuwe afstemming op golflengten. De huidige situatie is met behulp van je hulpbronnen op een hoger niveau komen te liggen en zo de gewenste situatie geworden. Dat wat zich in je innerlijke wereld van je gedachten heeft veranderd is vervolgens zichtbaar in de buitenwereld. Ofwel ……..

de huidige situatie + innerlijke hulpbronnen = de gewenste situatie

Hoe je precies hulpbronnen ophaalt of toevoegt bespreken we uitvoerig in Deel 2.

110


15. Wat is een Future pace?

14

Een future pace is een term die we in de NLP-literatuur regelmatig tegenkomen (neuro linguïstische programmeren: een model voor doelgerichte verandering, waarin de innerlijke beleving en het overdraagbaar maken van bijzondere menselijke vermogens centraal staan; Jaap Hollander). Bij een future pace gaat het om het ‘leven in de vervulde wens’. Je stapt als het ware in gedachten in de gewenste situatie en je beleeft met al je zintuigen hoe geweldig het daar is. Wat zie je dan? Wat hoor je dan? Wat ruik je dan en wat proef je dan? En vooral wat voel je dan? Omdat je aandacht daar op gericht is geef je het de nodige energie om te manifesteren. Je programmeert jezelf om dat te doen en te laten wat nodig is om je doelen te bereiken. Je geeft je onderbewuste, dat gedeelte dat al je automatische functies beheert, de opdracht om het voor elkaar te maken. Je instrueert je lichaam om er mee aan de slag te gaan. En omdat je in deze future pace al je benodigde hulpbronnen ook al daadwerkelijk toegevoegd hebt voelt het fantastisch, begeef je je op een hoog vibratieniveau en trek je daarmee overeenkomende gebeurtenissen en situaties aan. Je bent afgestemd op de juiste frequentie om die ook daadwerkelijk te ervaren. Door regelmatig een future pace te doen stem je steeds weer af op je verlangen. Je kunt de future pace ook zien als een voortdurend aanwezige factor in alles wat je aan het doen bent. Wanneer je er steeds weer van bewust bent wat je wilt bereiken met wat je doet zullen je activiteiten steeds weer afgestemd zijn op je verlangen en zullen ze effectief en efficiënt zijn. Ga steeds aan de slag in het hier en nu met het doel voor ogen.

111


16. Wat is een Ecologietest?

15

Bij het stellen van goede doelen hebben we in de vormvoorwaarden (HET PAD) al aangegeven dat doelen harmonisch of ecologisch dienen te zijn om ze te kunnen halen. De doelen die je stelt dienen in overeenstemming te zijn met andere doelen die je ook wilt bereiken. Ecologisch betekent dat het goed is voor jezelf, de ander en het grotere geheel waar je deel van bent. Als dat niet zo is zal je je zelf op de één of andere manier in de weg zitten om het niet-ecologische doel te bereiken. Immers, als je dit doel zou bereiken zou je daarmee een ander doel juist niet bereiken. Als je bijvoorbeeld meer aandacht aan sociale vaardigheden wilt geven door er vaker mee bezig te zijn en er meer tijd in te steken gaat dat waarschijnlijk ten koste van de goede rekenresultaten omdat je minder tijd besteed aan rekenen. Omdat rekenen belangrijk is zul je onbewust niet gemotiveerd zijn om tijd te steken in de sociale vaardigheden en zul je merken dat je de aandacht ervoor telkens uitstelt. Je niet-ecologisch geformuleerde doel ben je onbewust aan het saboteren en deze wordt niet gehaald. Hij klopt niet en voelt niet goed. Op energetisch niveau zou je kunnen zeggen dat de afstemming op de juiste vibratie uitgewist wordt door een tegenvibratie die zegt dat het niet kan, klopt of gewenst is. Omdat de ecologie zo essentieel is bij het bereiken van je doelen dien je altijd na te gaan of er misschien nog iets ontbreekt of niet klopt aan de manier waarop je denkt je doel te kunnen behalen. Ofwel, is het doel ecologisch. Dit doe je eenvoudig door jezelf de vraag te stellen: ‘is er nog iets op tegen om het doel op deze wijze te halen’. Of ‘is er ergens nog een deel in mij dat het niet eens is met deze gang van zaken’. Als alles goed voelt kun je ervan op aan dat het klopt. Als er een knagend,

112


ongerust of angstig gevoel opkomt zul je na moeten gaan waar dat vandaan komt en hoe je dit zodanig kunt aanpassen dat het wel klopt. Meestal ondervang je dit door je af te vragen wat dat betreffende deel dan nodig heeft om vervolgens nieuwe hulpbronnen toe te voegen. Vaak geeft het anders formuleren van de doelen al uitkomst. Door na te gaan hoe tegengesteld lijkende andere doelen in het bereiken van het doel gepast kunnen worden lossen de tegenstellingen veelal op. Je kunt bijvoorbeeld je sociale vaardigheden uitstekend ten grondslag leggen aan je rekenonderwijs door samen te werken aan rekenopdrachten, waarin ieders talenten optimaal benut worden.

113


17. Wanneer ga je tot actie over?

16

Succesvolle mensen lijken over het algemeen harde werkers te zijn. Omdat ze prestatie na prestatie neerzetten en erg productief zijn trekken we de conclusie dat ze wel erg hard moeten werken. Hun acties leveren in ieder geval veel resultaten op. We hebben dan ook geleerd dat als je iets wilt bereiken dat je daar hard voor moet werken. En als we een doel hebben gaan we vaak direct na wat er gedaan moet worden om daarna zo snel mogelijk aan de slag te gaan. Vaak voelt het wel als ‘moeten’ en zien we ertegen op maar ‘werken is nu eenmaal niet leuk en wat moet dat moet’. Maar dat is een vergissing die weer aantoont dat het imiteren van gedrag zonder de onderliggende denkpatronen en gewoonten te kennen erg ineffectief en erg inefficiënt kan zijn. Het harde werken van de succesvolle mens is arbeid in flow. Het is geïnspireerde activiteit wat niet als werken aanvoelt. Het gaat als vanzelf en is uitermate effectief omdat het laser-gefocust is en gevoed wordt door de energie van GROTE IK. Je onderbewuste of intuïtieve geest weet precies wat het moet doen omdat het onbewust toegang heeft tot alle beschikbare kennis van het universum. En in plaats dat we vanuit kleine ik blind aan de gang gaan denkend dat we wel weten wat goed voor ons is en wat er moet gebeuren, zal de geïnspireerde actie vanuit GROTE IK uitgaan van alles wat het Universum geregeld heeft om het verlangen te realiseren. Veelal is dat anders dan we bewust verwacht hadden. En door open te blijven staan voor andere wegen dan we in eerste instantie bewust bedacht hadden en die vanuit het emotionele signaleringssysteem goed voelen wordt de actie gerichter, bevredigender en geslaagder. Met andere woorden, je gaat pas over tot actie op het moment dat je vanuit een heldere doelstelling of gewenste situatie het gevoel krijgt dat het absoluut klopt wat je wilt gaan doen.

114


Dat wil overigens niet zeggen dat het niet verkeerd kan gaan en dat je geen fouten zult maken. Je zult ook regelmatig gefrustreerd worden in het bereiken wat je wilt. Maar dat is onderdeel van het noodzakelijke proces. Fouten zijn onvermijdelijk in een leerproces. Zonder fouten zou je niet verder komen en ook jezelf niet leren kennen. Maar zolang je fouten ziet als de nodige feedback en vertrouwen blijft houden in de onderbewuste intelligentie zul je met zekerheid daar komen waar je wilt zijn, op een zeer bevredigende manier. En dit is direct ook weer een succesgewoonte van het luisteren naar je intuïtie, je emotionele signaleringssysteem, voordat je overgaat tot actie.

115


18. Het model nog eens op een rijtje Is, voor zover dat nog niet zo was, het onderstaande model al duidelijk geworden? Laten we het nog eens doornemen. Herhaling is immers de basis voor elke ingeslepen vaardigheid. En echte kennis ontstaat uiteindelijk pas bij de toepassing ervan en deze praktische toepassing komt in het volgende deel. Dus geen nood als nu ook nog niet alles helder is.

1

-

2

-

3

-

4

5

-

6 7 8

116

-

Het Universum is holografisch opgebouwd, wat wil zeggen dat elk deel het totaal in zich heeft. Net zoals een chromosoom in elke lichaamscel de informatie van het totale lichaam in zich heeft zo heeft elk onderdeel, en dus ook elke mens, de informatie en intelligentie van het totale Universum in zich. Alles Wat Is, het totale Uni-versum (in latijn: één lied) bestaat uit een veld van niet-fysieke oneindige mogelijkheden in de vorm van intelligente energie (E ) die zich kan manifesteren in fysieke vorm (M). Deepak Chopra noemt dit de kwantumsoep. Voortdurend worden ideeën of gedachten vanuit dit veld omgezet in dingen. Het voldoet aan de vergelijking van de fysicus Albert Einstein E (energie) = M (massa) . C 2 (lichtsnelheid in het kwadraat). Energie en materie zijn onderling uitwisselbaar. Onze onderbewuste geest (GROTE IK) is direct verbonden met deze alomvattende intelligente energie en alle mogelijkheden van het totale Universum en het lanceert voortdurend verlangens, visies, idealen, inspiraties, die omgezet kunnen worden in de realisering van die verlangens in de concrete fysieke praktijk. Je verlangens word je gewaar met je innerlijke zintuigen. Met je uiterlijke zintuigen kun je de realisering van de verlangens ervaren en ervan genieten. Onze bewuste geest (kleine ik) kijkt met zijn vijf zintuigen de fysieke wereld in. Kleine ik maakt keuzen en bepaalt, met zijn (gewoonte)gedachten of overtuigingen, wat GROTE IK moet uitvoeren.


1 2 16

6

5

4

7

9

12

13

14

8 11 3

15

10

117


9

-

10

-

11

-

12

-

13

-

118

Het biedt daarmee een energetische vibratie aan waar GROTE IK mee aan de slag gaat. Overeenkomstig met deze vibratie worden vergelijkbare dingen aangetrokken of gemanifesteerd. GROTE IK communiceert via het emotionele signaleringssysteem, met behulp van plezierige of pijnlijke emoties, met kleine ik. Plezier geeft aan dat je in overeenstemming bent, denkt en handelt, met wie je werkelijk bent. Groots, oneindig, waardig, goed. Je aandacht is gericht op wat je wilt en je beweegt je in de juiste richting. Pijn geeft aan dat je aandacht geeft, denkt en handelt, aan wat je niet wilt en afgescheiden bent van wie je werkelijk bent. GROTE IK brengt als gevolg van de instructies van kleine ik het lichaam in een bepaalde vibratie (energiefrequentie). Instructies gericht op verlangens voelen goed en brengen het lichaam in een positieve vibratie, afgestemd op de frequentie van het verlangen. Instructies gericht op zorgen en angst brengen het lichaam in een negatieve vibratie, afgestemd op de frequentie van wat je niet wilt. Vergelijk het met het afstemmen op de frequentie van een radio- of televisiezender. Het bepaalt welke mogelijke zender je ontvangt. De vibratie van het lichaam is bepalend voor het gedrag wat weer bepalend is voor de resultaten ofwel welke waarschijnlijke realiteit, vanuit de oneindige mogelijkheden, tot uitdrukking komt. Bij de realisering kun je afstemmen op een oneindige hoeveelheid waarschijnlijke realiteiten of frequenties die variëren van de totale realisering van je verlangen (totale afstemming door vreugde en passie op de juiste frequentie) tot het totale gemis van wat je verlangt of zelfs het tegenovergestelde van je verlangen (door de vibratie van angst en zorgen, frustratie en teleurstelling stem je op een totaal andere tegenovergestelde frequentie af). Doordat kleine ik hulpbronnen, positieve gevoelens als kracht, vertrouwen, geduld, begrip enz. toevoegt aan de verlangens geeft het GROTE IK de instructie om het lichaam in overeenstemming te brengen met het verlangen. Ofwel het op de juiste golflengte te laten afstemmen.


14

-

15

-

16

-

Door net te doen alsof het verlangen al gerealiseerd is, of ‘in de vervulde wens te leven’ breng je het lichaam in overeenstemming met het verlangen. Ofwel je stemt daarmee af op de juiste golflengte. Die waarschijnlijkheid, waar je op afgestemd bent, zul je vervolgens ervaren. Door met de ecologietest na te gaan of er geen tegenstrijdige gevoelens meer aanwezig zijn die de afstemming tegenhouden zorg je voor het opheffen van blokkades en het stromen van de energie in de richting van de realisering van het verlangen. Door acceptatie, loslaten, vergeven en niet oordelen laat je de nodige energie vrijelijk stromen in de richting van de realisering van je verlangen. De potentie wordt gemanifesteerd in de fysieke werkelijkheid.

119


19. Het 10-stappen plan van verlangen naar realisatie Uiteindelijk hebben we vanuit de werking van ons brein/bewustzijn en met behulp van universele wetmatigheden inzicht gekregen in wat er nodig is om van verlangen naar de realisatie van dit verlangen te komen. Weet wat je wilt, richt je aandacht daarop, los blokkades op, stem af op de energie van je verlangen en laat die energie stromen in de richting van de realisatie ervan. Met alle beschikbare elementen kunnen we tot een systematische werkwijze in 10 stappen van verlangen naar realisatie komen waarin het hele besproken model geïntegreerd is. In elke stap kun je diverse werkvormen gebruiken om de stap uit te werken. Dit zal ik in Deel 2: de implementatie handleiding, de praktische toepassing, uitwerken. Dit zijn de 10 stappen: 1. Voel het verlangen (dat vanuit je onderbewuste omhoog borrelt) 2. Stel, aan de hand van het verlangen, een duidelijk doel met alle innerlijke zintuigen 3. Bepaal hoe het nu is en contrasteer dat met waar je wel wilt zijn (waarschijnlijkheden) 4. Bepaal welke hindernissen er zijn om dat te bereiken 5. Geef aan welke hulpbronnen er nodig zijn om de hindernissen te overkomen en haal de hulpbronnen op 6. Futurepace, stap met de hulpbronnen in de vervulde wens 7. Ecologietest, hef alle overige blokkades op 8. Kom in actie door te doen wat goed voelt en kloppend is zodat je in flow komt 9. Realiseer je dromen en geniet 10. Realiseer een nieuw verlangen

120


Het 10 stappen proces van verlangen naar realisering

121


122

DEEL 2 De praktijk in beeld het Geluks- en Succes Systeem in de Klas

DEEL 2 De praktijk in beeld

In dit gedeelte van het Geluks- en Succes Systeem in de Klas gaan we in op de toepassing van de theorie uit Deel 1 door het gebruik van diverse methoden, oefeningen en technieken. Veel van die toepassingen monden uit in succesgewoonten waarbij je niet meer na hoeft te denken maar automatisch ingesteld bent om je doelen te bereiken, ofwel op de juiste frequentie van je verlangen afgestemd bent. Net als met tandenpoetsen – ook een succesgewoonte die ervoor zorgt dat je gezonde en sterke tanden houdt – doe je sommige dingen automatisch, zonder erbij na te denken, waardoor succes als vanzelf op je weg komt. En aangezien we een 10 stappen plan hebben om dromen te realiseren kunnen deze gewoonten binnen die stappen beschreven worden. 1. Voel het verlangen (dat vanuit je onderbewuste omhoog borrelt) 2. Stel, aan de hand van het verlangen, een duidelijk doel met alle innerlijke zintuigen 3. Bepaal hoe het nu is en contrasteer dat met waar je wel wilt zijn (waarschijnlijkheden) 4. Bepaal welke hindernissen er zijn om dat te bereiken 5. Geef aan welke hulpbronnen er nodig zijn om de hindernissen te overkomen en haal de hulpbronnen op 6. Futurepace, stap met de hulpbronnen in de vervulde wens 7. Ecologietest, hef alle overige blokkades op 8. Kom in actie door te doen wat goed voelt en kloppend is zodat je in flow komt 9. Realiseer je dromen en geniet 10. Realiseer een nieuw verlangen In de volgende hoofdstukken – één hoofdstuk per stap – leg ik alles, ook weer stap voor stap, uit. Elke stap bestaat uit diverse mogelijkheden, leuke werkvormen en aantrekkelijke methoden in de klas om de stap te zetten.

123


124


Hoofdstuk 3 De praktische toepassing

1. Voel het verlangen Verlangen heeft altijd met persoonlijke voorkeuren en aangeboren talenten te maken. Elk verlangen is principieel in staat om gerealiseerd te worden. Als dat niet zo zou zijn dan zou het verlangen er gewoon niet zijn. Op onderbewust niet-fysiek niveau is het verlangen namelijk al gerealiseerd. Het punt is slechts om op fysiek niveau op dezelfde golflengte af te stemmen, er in te geloven en het te verwachten. Maar vaak worden we wijs gemaakt dat iets niet mogelijk is, dat je daartoe niet in staat zou zijn of dat het verkeerd is om het te willen. Het verhaal van de tien mannen die de Eiffeltoren wilden beklimmen vind ik heel illustrerend hierbij.

Tien mannen hadden met elkaar afgesproken dat ze de Eiffeltoren zouden beklimmen. Ze wilden zichzelf testen met deze uitdaging om te zien waartoe ze in staat waren. Het was een gevaarlijke onderneming die veel van hun vaardigheden, kracht en uithoudingsvermogen zou vergen en daarom bereidden ze zich goed voor. Ze werkten een half jaar samen toe naar het grote moment. Toen was de dag aangebroken waarop ze aan de voet van de toren stonden om de onderneming te wagen. Mensen kwamen toegestroomd toen ze hoorden wat de mannen van plan waren. Veel van de toeschouwers probeerden de mannen het idee uit hun hoofd te praten: ‘Het is levensgevaarlijk. Zijn jullie gek geworden?’ Enkele mannen begonnen te twijfelen. Ze hadden nog nooit zoiets gedaan en misschien hadden de mensen gelijk. Het was gevaarlijk en ze wilden het risico eigenlijk toch maar niet nemen. Drie mannen haakten af. De overgebleven zeven begonnen naar boven te klimmen. Het publiek schreeuwde naar ze: ‘Dit kan jullie je leven kosten. Stop toch met die waanzin. Het lukt jullie nooit.’ Twee mannen keken naar beneden en kregen het wel heel erg benauwd. Ze

125


durfden niet meer verder omdat de mensen wel eens gelijk konden hebben. Langzaam begonnen ze terug naar beneden te klimmen. De overige vijf mannen klommen verder. Toen ze op tweederde kwamen begonnen vier mannen het zwaar te krijgen. Hun spieren begonnen pijn te doen en de vermoeidheid sloeg toe. Ze hoorden nog altijd het geroep en geschreeuw van de mensen beneden: ‘ Stop er toch mee. Het kan je leven kosten.’ Ze besloten te stoppen en lieten zich afdalen. De laatste man klom door en haalde de top. Toen hij beneden kwam stonden de mensen te juichen en ze riepen: ‘Geweldig. We wisten wel dat je het kon.’ Een aantal journalisten klampten de klimmer aan: ‘Gefeliciteerd. Hoe is het mogelijk dat je als enige de top bereikte terwijl de andere klimmers net zo goed getraind waren en minstens zo sterk als jij waren?’ De klimmer keek de journalisten wazig aan en zei: ‘Ik weet niet wat jullie zeggen. Ik ben doof. Sorry.’

We zijn allemaal in staat om ons verlangen te realiseren. Een verlangen is principieel verbonden met de mogelijkheid om het te realiseren. Anders zou het verlangen gewoon niet opgekomen zijn. We laten ons vaak tegenhouden door wat anderen ons, en wat we vervolgens onszelf wijsmaken. In plaats van de vraag te stellen ‘hoe ga ik dit volbrengen’ richten we onze aandacht op alle redenen waarom het niet mogelijk zou zijn. Het zijn leugens die ons beperken ons potentieel te realiseren, bij te dragen aan de wereld, gelukkig en succesvol te zijn. Bij elk verlangen horen talenten om die verlangens te verwezenlijken. Hoe helder is je verlangen en hoe goed weet je wat je talenten zijn? Hoe goed kun je nog naar je hart luisteren, naar GROTE IK, dat grotere deel van jou, je bron, die je vertelt wat je wilt en waartoe je in staat bent?

126


Vergelijk dit luisteren naar je diepste innerlijke wezen eens met het afstemmen op een radiozender terwijl tegelijkertijd diverse andere zenders op dezelfde frequentie uitzenden. Je wilt die prachtige rustgevende klassieke muziek horen maar er dwars doorheen hoor je hard rock, pop en hip hop nummers, pratende mensen en gejoel van voetbalcommentaar. Hoe goed kun je luisteren en genieten van waar je naar zocht? Niet dus. Je zult pas dat horen wat je wilt als de overige zenders stoppen met uitzenden. En als je wilt horen wat je diepste verlangens en talenten zijn dan zul je al die andere gedachten tot rust moeten laten komen en alleen nog maar gefocust zijn op dat ene. Met de volgende oefeningen zullen we de drukke gedachten en de kritische stemmetjes in ons hoofd tot rust brengen zodat we weer dicht bij onszelf, onze ware ik komen. Van daaruit worden zowel verlangens als talenten helder. In deze stap gaan we in op de volgende praktische methoden: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Rustgevende muziek Ontspanning Meditatie/stil zijn Adem-oefeningen Contact maken met je GROTE IK of je creatieve deel Onderlinge kindermassage Intenties zetten Spiegelkaartjes lijstje waar je goed in bent/was of wat je leuk vond om te doen/hobbies

1. Rustgevende muziek Muziek doet iets met mensen. Van sommige muziek is bekend dat ze rustgevend is. Andere muziek is juist heel opzwepend. De de onderzoeken van Masaru Emoto (messages from water) laten zien hoe water reageert op verschillende soorten muziek. De ijskristallen vormen prachtige figuren bij klassieke muziek en gedrochten

127


bij bijvoorbeeld heavy metal. Wij bestaan voor 70 tot 80% uit water. Kun je nagaan wat het met ons doet. Dit geldt overigens ook voor de positieve of negatieve woorden die we gebruiken. Op het volgende internetadres kun je een Engelstalig kinderboek vinden over de boodschap van water: http://internationalwaterforlifefoundation.org/download.html of als je je niet wilt inschrijven kun je direct hier naar gaan: http://internationalwaterforlifefoundation.org/images/book.swf Muziek bestaat uit energie met bepaalde duidelijk voelbare vibraties en deze resoneren met bepaalde gemoedstoestanden. Om jezelf of je kinderen in een bepaalde stemming te brengen kun je bepaalde soorten muziek gebruiken. Barokmuziek (Mozart, Vivaldi, Pachelbel) blijkt uit onderzoek van de Bulgaarse professor Georgi Lozanov de hersenen in de alfa-toestand te brengen waarbij je rustig bent, meer open staat en alert bent. De linker- en rechterhersenhelft werken beter samen dan in de gebruikelijke wakkere beta-toestand. Je bent heel geconcentreerd en het schijnt dat mensen 2 tot 5 keer sneller leren. Verklaringen hiervoor zijn dat de muziek een ritme heeft in dezelfde frequentie als ons hart (60-64 slagen per minuut) en deze brengt het brein ertoe in alfastaat te gaan Het hartritme is het eerste wat een kind hoort als het zich in de baarmoeder bevindt. Deze ‘barok’- muziek werkt door die herkenning heel rustgevend. Draai de muziek op de achtergrond en ervaar het effect op de klas. Onderstaand vind je enkele voorbeelden van rustgevende muziek die door Lozanov aanbevolen worden:

Brahms

Concert voor viool en orkest nr 1 in G mineur, opus 26

Tsjaikovski

Concert nr. 1 voor piano en orkest in B mineur, opus 23 Vioolconcert in D majeur, opus 35

128


Chopin Vivaldi

Telemann Mozart

Walsen Largo van 'winter' uit De vier jaargetijden Largo uit Concert in D majeur voor gitaar en strijkers Largo uit Concert in C majeur voor mandoline, strijkers en clavecimbel Largo uit Dubbele fantasie in G majeur voor clavecimbel

Beethoven

Haffnersymfonie Praagsymfonie Concert voor viool en orkest nr. 5 in A majeur Concert voor viool en orkest nr. 4 in D majeur Concert voor piano en orkest nr.18 in B mineur Concert voor piano en orkest nr. 23 in A majeur Concert voor viool en orkest in D majeur, opus 61

Haydn

Symfonieën nr. 67 in F majeur en nr. 68 in B mineur

Bach

Largo uit Clavecimbelconcert in F mineur, BWV 1056 Melodie voor de G-snaar Largo uit Clavecimbelconcert in C majeur, BWV 975 Largo uit Concert nr. 10 in F majeur van Twaalf Concerti Grossie, opus 5 Canon in D

Corelli Pachelbel

Je kunt muziek ook gebruiken om heel bewust bepaalde gemoedstoestanden of hulpbronnen te koppelen. Door middel van het ankeren kun je op die manier zorgen voor rust in de klas, of een werkhouding, motivatie of samenwerking. In kleuterklassen worden allerlei liedjes al gebruikelijk gezongen voor ‘samen opruimen’, eten, buitenspelen enz. Zie voor meer informatie stap 5.11 ankeren van hulpbronnen.

129


2. Ontspanning Ontspanning zorgt in zijn algemeenheid voor adequatere reacties, betere concentratie, alertheid, het toelaten van signalen vanuit GROTE IK. Topsporters of top-performers blijken ook altijd in een staat van alerte ontspanning te verkeren om alles uit zichzelf te kunnen halen. In onze gehaaste tijd is er nauwelijks tijd voor ontspanning en lijkt ‘druk, druk, druk’ de standaarduitdrukking van de succesvolle ondernemer of belangrijke werknemer te zijn. Als je maar druk bent doe je het goed, zo lijkt het. Alleen ‘druk’ voelt niet goed, is gebaseerd op angst en zorgen, maakt dat we niet op dit moment leven en is in de meeste gevallen niet echt gezond. Een hoog adrenalinegehalte is het kenmerk van neurotici. Ontspanning zorgt ervoor dat je open staat voor de signalen van je onderbewuste creatieve geest, het herstelt je lichaam en herorganiseert je gedachten. Naast meditatie en ademhalingsoefeningen, waar ik in de volgende kopjes op in ga, zijn er allerlei mogelijkheden om te ontspannen. Muziek heb ik hiervoor al genoemd. Ik zelf word rustig en ontspannen van schilderen en tekenen. Veel andere creatieve bezigheden - knutselen, breien, puzzelen, haken, punniken, modellen bouwen enz. - ontspannen de geest. Door de geconcentreerde gerichtheid is er geen ruimte om de gedachte af te laten dwalen naar het pijnlijke verleden of de zorgelijke toekomst. De aandacht is hier en nu aanwezig. Sporten ontspant ook in vele opzichten voor zover het voldoet aan de geconcentreerde gerichtheid. Bouw deze activiteiten standaard in de dag in en zie ze ook echt als belangrijke en noodzakelijke ontspanningsmomenten, die je weer tot jezelf brengen.

3. Meditatie/stil zijn Elke cultuur kent van oudsher vormen van meditatie. In wat we ‘het Oosten’ noemen is meditatie door stil te zitten en gewaar te worden wat er van binnen gebeurt de hoofdstroom. Het leidt ertoe dat de rationele linker hersenhelft (kleine ik) tot rust komt en de intuïtieve rechterhersenhelft (GROTE IK) helder door komt. De Christelijke traditie is gericht op het gebed waarbij verlangens in innerlijke

130


woorden geuit worden en verzoeken gedaan worden. Door overdenking worden verlangens en bedoelingen duidelijker. Er is gerichte aandacht wat ook zorgt voor een geconcentreerde instructie aan het onderbewuste. In de westelijke wereld is het gebed meer en meer in de vergetelheid geraakt en ontbreken de noodzakelijke momenten van reflectie en rustige overdenking. In plaats daarvan wordt er maar doorgedraafd zonder dat de bewuste geest tot rust komt. Steeds meer mensen (her)ontdekken het belang van die rustige moment en meditatie en gebed, als noodzakelijke rustmomenten in een jachtig bestaan, komen langzaam weer terug. De eenvoudigste vorm van meditatie is het stil zitten met de ogen dicht. Door het lichaam bewust te ontspannen wordt de aandacht gericht op het innerlijk en wordt deze weggehaald van de uiterlijke wereld. Een voorbeeld is het tellen van de ademhaling tot 10 en dan weer overnieuw. Het richt de aandacht zodat de bewuste geest tot rust komt. Gedachten die opkomen worden weer losgelaten door steeds met de aandacht terug te keren naar de ademhaling. Een andere mogelijkheid is een bepaald woord of een bepaalde zin keer op keer te herhalen als een mantra. Dit kan goed samengaan met affirmaties, die ik in paragraaf 5 verder zal benoemen. Een leuke manier om stil te worden in de klas is het tellen van de hartslag, zeker wanneer dit gebeurd na uitleg over het hart en de relatie tussen inspanning en de hartslag.

4. Adem-oefeningen Een gerichte adem-oefening komt uit de yoga of wat tegenwoordig ook wel ‘breathworks’ wordt genoemd. Naast dat het ontspant en de aandacht richt heeft het nog veel meer effecten op het lichaam en de geest. Een natuurlijke ademhaling is diep en laag. Wanneer we een baby zien ademen dan gaat de buik op bij een inademing en neer bij een uitademing. De ademhaling wordt voornamelijk door het diafragma bepaalt. Het ververst de longen optimaal en het

131


heeft tevens een belangrijke pompfunctie voor het lichaamsvocht dat via het lymfestelsel door het lichaam stroomt. Veel mensen ademen heel onvolledig en hoog waardoor deze functies niet volledig uitgevoerd worden en het lichaam onnodig lang met zijn afvalstoffen blijft zitten. De volgende oefening draagt enorm bij aan het reinigen van het lichaam en het tot rust brengen van de geest: 1. Adem in een aantal tellen diep over de buik in. (bijvoorbeeld 2 tellen) 2. Houdt de adem 4x dit aantal tellen vast (bijvoorbeeld 8 tellen) 3. Adem in 2x het aantal tellen rustig uit (bijvoorbeeld 4 tellen) Dit aantal kun je naar gelang de oefening vaker gedaan wordt verhogen zolang het geen spanning oplevert. Dit is een leuke oefening om in de gymzaal mee te beginnen. Later, als de kinderen ermee bekend zijn, kan hij op elk geschikt moment in de klas gedaan worden.

5. Contact maken met je GROTE IK of creatieve deel Je bent altijd in contact met je GROTE IK. Het kan niet anders. Je bent namelijk GROTE IK. Je kunt echter bewust het idee hebben dat je los staat, afgescheiden bent en geen gebruik kunt maken van de intelligentie van je onderbewuste geest. Je gedachten zitten je in de weg. Het drukke stemmetje in je hoofd zorgt ervoor dat de signalen niet doorkomen. Met de volgende oefeningen kun je de gedachten tot rust brengen. Meditatie werkt fantastisch om stil te worden zodat je weer kunt luisteren naar je innerlijke wijsheid. En waarbij je energiefrequentie direct zal stijgen. Als je dit met kinderen doet leg je bij de eerste oefeningen nog niets uit over het stil worden of contact maken met je innerlijke intelligentie. Bij de verdere oefeningen kun je vooraf aangeven wat het doel is van de oefening. Oefening 1. Doel: het tellen van het aantal hartslagen per minuut bij inspanning en bij rust om het verband te onderzoeken. Ga stil zitten en tel het aantal hartslagen in 1 minuut. Dit kun je met kinderen in de

132


gymzaal doen na een inspanning en na 5 minuten weer om te zien of het aantal weer verminderd is. Door de gerichte aandacht op één onderwerp wordt de geest (tijdelijk) stil. Oefening 2. Doel: gewaarworden van de geluiden die je normaal gesproken niet hoort als je je aandacht er niet op richt. Ga stil zitten en luister aandachtig naar alle geluiden om je heen. Neem in 5 minuten alles op wat je hoort, zonder er over na te denken, alleen gewaarworden. Heb je meer gehoord dan anders? Overigens kun je met de geluiden nog leuke andere activiteiten doen zoals het maken van geluiden-symfonieën. Op de website van Happy Life Centre (http://happylifecentre.com) staat hier meer over. Oefening 3. Doel: je gedachten tot rust brengen zodat je weer orde hebt in je hoofd. Ga stil zitten en tel het aantal ademhalingen. Op elke uitademing tel je er één bij op totdat je bij 10 bent. Dan begin je overnieuw. Laat opkomende gedachten weer rustig los en richt je aandacht op het tellen. Oefening 4. Doel: je gedachten stil leggen zodat je een sterke verbinding hebt met je onderbewuste alleswetende geest. Ga stil zitten en let op je gedachten. Ben alert als een tijger en vraag jezelf af: ‘waar komt de eerstvolgende gedachte vandaan?’ Laat deze dan gaan en richt je op de volgende komende gedachte. Oefening 5. Doel: je gedachten stil leggen zodat je een sterke verbinding hebt met je onderbewuste alleswetende geest. Ga stil zitten met je rechterhand op je rechterknie en je linkerhand op je linkerknie. Richt je aandacht heel bewust op beide handen tegelijk. Als je afgeleid wordt door gedachten laat je deze los en richt je je aandacht weer heel bewust op beide knieën

133


tegelijk. (Alleen de rechter hersenhelft kan twee onderwerpen of meer tegelijk aandacht geven. De linker hersenhelft kan er maar één tegelijk. De rechter creatieve hersenhelft staat in directe verbinding met de onderbewuste geest. Daarom is creatief bezig zijn ook zo heerlijk om te doen.) 6. Onderlinge kindermassage In veel Zweedse scholen is de onderlinge kindermassage gemeengoed. Het blijkt de rust te vergroten en de leerprestaties te verbeteren. Ook zorgt de huidstimulatie voor een gezonder lijf en betere sociale vaardigheden. Alhoewel sommige mensen wat benauwd reageren op onderlinge kindermassage en daar associaties bij hebben met misbruik is het effect van onderlinge kindermassage - eigenlijk zijn het aanraakspelletjes, verhalen tekenen op de rug van de ander, op de kleding – dat kinderen precies hun grenzen leren aangeven. Degene die gemasseerd wordt is namelijk de baas en bepaalt hoe er gemasseerd wordt. Rekening houden met de ander en respect voor elkaars grenzen is het gevolg wat natuurlijk ook een positief effect heeft op de omgang met elkaar. Onderlinge kindermassage leent zich uitstekend om standaard toe te passen in de leswisselingen. Even aan paar minuutjes elkaar masseren heeft een uitstekend effect op de volgende les. In Nederland zijn vooral Marijke Sluijter http://aanrakeneenlevensbehoefte.nl/ en touching child care http://touchingchildcare.nl actief met onderlinge kindermassage. Op de websites vind je veel informatie en voorbeelden. Bij de laatste zijn er diverse gratis downloads mogelijk van lessen voor onder-, midden- en bovenbouw.

134


7. Intenties zetten


Dit is een essentieel onderdeel van deze stap. Welk ander onderdeel je ook weglaat in de eerste stap deze dien je te volgen willen de volgende stappen effect hebben. Met het zetten van intenties richt je de aandacht op wat je wilt. En wat je aandacht geeft wordt groter. Je brengt je eigen energievibratie in overeenstemming met die van je gewenste werkelijkheid. En dus kun je het niet tegenhouden om die werkelijkheid te krijgen. Aldus Einstein. Wat er regelmatig gebeurt is dat kleine ik een intentie zet en vervolgens alweer afgeleid is door een volgende gebeurtenis. Alle gedachten lopen door elkaar en geen van de gedachten heeft voldoende aandacht om genoeg kracht te krijgen voor de manifestatie van die intentie. Of nog erger: Gebeurtenissen in de buitenwereld doen je aandacht richten op wat je juist niet wilt. En daarom is het goed om op verschillende momenten van de dag voor jezelf duidelijk te maken wat je wilt en daarop je intentie te zetten. Dit kun je het best doen telkens wanneer je een nieuw segment van de dag instapt. Bijvoorbeeld, je wordt wakker en besluit wat je deze dag wilt. Voorbeeld: ‘deze dag wil ik genieten en alleen dat zien en ervaren wat ik wil zien’. Dan stap je uit je bed om je op te knappen. Je zet een intentie voor dit segment zodat het duidelijk is wat je wilt dat het wassen en aankleden je oplevert. Voorbeeld: ‘Ik ben fris en vol energie en ik zie er op mijn best uit met de kleren die ik draag. Ik voel me fantastisch’. Dan ga je eten en maak je voor jezelf helder wat dit segment je brengt. Voorbeeld: ‘Het heerlijke

135


voedsel dat ik eet versterkt me en brengt me de energie voor deze dag. Het wordt op de beste wijze opgenomen door mijn lichaam’. Wanneer je dit regelmatig doet zul je verschillende dingen merken. Allereerst wordt je je steeds bewuster van wat je wilt (dat voelt goed) en wanneer je aandacht juist gericht is op wat je niet wilt (dat voelt niet goed). Vervolgens zal de juiste energievibratie die je met je intenties oproept ervoor zorgen dat je je steeds beter gaat voelen, onafhankelijk van wat er om je heen gebeurt. En tenslotte merk je na een tijdje dat de gebeurtenissen steeds meer in overeenstemming komen met wat je wilt. Je bent bewust je werkelijkheid aan het creëren. In de klas kun je dit langzaam introduceren door allereerst de dag te beginnen met een intentie op het bord te zetten. Je kunt er (na een tijdje) iets over beginnen te vertellen en de bedoeling en werking duidelijk maken aan je klas. Vervolgens maak je dagelijks met de kinderen gezamenlijk een dag-intentie. In verschillende scholen gebeurt dit al met een gebed of mooi gedicht. Ik ben lid van een z.g. mastermind groep waarin we elkaar wekelijks bellen en ondersteunen in wat we willen bereiken. Aan het begin van elke telefonische groeps-bijeenkomst leest de voorzitter van die dag de mastermind principes voor. Het is als een affirmatie en het lijkt heel Amerikaans maar het werkt echt. Het verhoogt je energie en enthousiasme. Als je dit met de klas doet vooraf aan de lessen laat het dan iets van de klas gezamenlijk zijn. Na een aantal dagen begin je voor elk nieuw segment van de les-dag een heldere intentie te zetten. Je begint dat eerst alleen zelf te doen, helder naar je klas. Leerlingen zullen dit herkennen. Ook hier kun je na een tijdje leerlingen zelf de intentie laten zetten, gezamenlijk en later ook individueel. Ik heb voor mezelf een boekje waarin ik de intenties opschrijf. Geef elk kind na een periode zo’n notitieboekje en maak er een gewoonte van voor elk lesdeel de intentie op te schrijven. Laat ze niet zomaar iets opschrijven maar naar hun gevoel luisteren om vast te stellen wat ze op dat moment echt zouden willen. Kinderen zijn hier al snel goed in.

136


8. Spiegelkaartjes De spiegelkaartjes kun je op elk moment gebruiken om de energie weer op het juiste niveau te brengen en de aandacht te richten op hulpbronnen. Bij stap 5 zal ik dieper in gaan op de spiegelkaartjes. Ze zijn te koop via de webshop van Happy Life Centre: http://happylifecentre.luondo.nl .

9. Lijstje waar je goed in bent/was of wat je leuk vind/vond om te doen/hobbies Door een lijstje te laten maken van dingen waar je goed in bent en wat je leuk vind om te doen kom je al snel bij je verlangens en talenten. -

-

Schrijf alle dingen op die je altijd al heel erg leuk gevonden hebt. Het maakt niet uit wat het is of dat je het idee hebt dat het met talenten te maken heeft. Neem als voorbeeld eens Oprah Winfrey. Zij vindt het leuk om te kletsen met mensen. En omdat ze daar erg goed in is verdient ze er miljoenen mee. En wat dacht je van die voetballers die enorm veel plezier hebben in een balletje trappen. Waar beleef je heel veel plezier aan als je er mee bezig bent? Vraag aan je ouders, familieleden, vrienden, bekenden wat zij vinden dat jij goed kunt. Welke talenten heb jij volgens hen? Ga eens na waar je vroeger als klein kind veel plezier aan beleefde. Wat is het precies dat er zo leuk aan is? Je kunt ook een complimentenlijstje samenstellen door de hele klas te vragen jouw lijst in te vullen met die dingen waarvan deze mede-leerlingen denken dat jij die goed kunt, waar jouw talent ligt en welke positieve eigenschappen jij hebt.

137


2. Van verlangen tot een duidelijk doel

‘Als je niet weet waar je naar toe wilt gaan zal elke weg je er brengen' (Lewis Carroll)

Als je niet weet wat je wilt kom je altijd wel ergens. De vraag is natuurlijk of je daar komt waar je echt wilt zijn. Mensen weten vaak maar al te goed wat ze niet willen. Maar op de vraag wat wil je dan wel blijft meestal een antwoord verschuldigd. Als je zelf niet bepaalt waar je heen wilt zullen andere mensen, omstandigheden, het ‘toeval’ het voor je bepalen. Je hebt je eigen macht weggeven en bent vervolgens overgeleverd, slachtoffer van het lot. Het weten wat je wilt en op basis daarvan het stellen van doelen geeft je richting. Je kunt nu bepalen of je acties je in die juiste richting brengen. Het werkt net als met een Tom-tom. Toets de bestemming in en volg de aanwijzingen. Telkens als je verkeerd rijdt, een weg-opbreking tegenkomt of de weg veranderd is, zal het navigatiesysteem uitrekenen hoe je vervolgens het beste dient te rijden om de vastgestelde bestemming te bereiken. De bestemming staat vast. De weg er naartoe is flexibel. In deze stap gaan we in op de volgende praktische methoden: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

138

doelen stellen HET PAD gebruiken wenstekening maken wensbord maken Mind movie maken Toneelstuk ‘mijn ideale toekomst’ opvoeren


7. Visueel zichtbaar maken van doelen en gewenste toestanden (ook regels en normen) 8. Brainstormen 9. Disneystrategie

1. Doelen stellen Door precies te weten wat je wilt stuur je je brein in de juiste richting. ‘Wat je aandacht geeft wordt groter’. Doordat je geconcentreerd bent op de voorstelling van wat je wilt, met al je zintuigen, geef je GROTE IK duidelijke instructies en breng je je lichaam in de juiste vibratie van het verlangen. Het brein heeft een doel nodig want anders doet het maar wat en ben je overgeleverd aan de grillen en nukken van je omgeving. Een doel houdt je op het spoor van wat je wilt. Anthony Robbins refereert regelmatig aan het onderzoek waarbij examenleerlingen 30 jaar zijn gevolgd. De 3% die zijn doelen voor de toekomst op papier hadden gezet waren gelukkiger dan de overige 97% die dat niet had gedaan. Daarbij kwam dat de 3% meer verdiende dan de 97% bij elkaar opgeteld. Op het moment dat je doelen op papier zet leg je ze vast. Het zijn geen zwevende vluchtige gedachten meer. Er gebeurt iets magisch.

2. HET PAD gebruiken In deel 1 hebben we HET PAD leren kennen voor de juiste vormvoorwaarden voor een goed gesteld doel. Het gaat om de volgende punten. H armonisch of Ecologisch. E igen Controle T oetsbaar P ositief Geformuleerd

139


A lsof het al bereikt is. D etail. Controleer bij het stellen van je doelen altijd of deze hieraan voldoen. Herschrijf als het nodig is. Ook voor de volgende onderdelen is het belangrijk dat ze voldoen aan de vormvoorwaarden van goede doelen.

3. Wenstekening maken Als je met kinderen gaat tekenen maak dan eens een wenstekening. Het is geweldig om bezig te zijn met je verlangens en wensen. Het is een prachtige manier om je doelen op papier te zetten en het is een fantastisch anker om je gedachten te blijven richten op wat je wilt. Ik herinner me van mijn eigen schooltijd dat ik altijd snel doorwerkte want als ik klaar was met mijn werk, en anderen nog niet, dan mocht ik ´iets voor mezelf´ gaan doen. En ik had altijd genoeg dingen voor mezelf te doen. Een wenstekening laat je dromen, fantaseren over een ideaal, je verlangens zichtbaar maken. Het laat je op een hoog energieniveau functioneren. Het voelt prettig en trekt prettige dingen aan. Een wenstekening kan overal over gaan. Wat is jouw ideale klas? Hoe ziet je perfecte school eruit? Teken je fantastische vakantie. Of maak eens een tekening van jouw droombaan. Hoe ziet jouw toekomst eruit? Je kunt kinderen natuurlijk altijd zelf een ideale situatie laten bedenken. Je merkt snel genoeg of ze wat kaders nodig hebben of op eigen kracht aan de gang kunnen.

4. Wensbord maken Een wensbord kun je vergelijken met een wenstekening. Je gebruikt nu ook plaatjes uit tijdschriften en kranten die je ideaal verbeelden. Een verschil is dat je een wensbord heel specifiek kunt maken op grond van een bepaald specifiek doel dat je

140


op een bepaald moment hebt. Je wilt bijvoorbeeld met je voetbalclub kampioen worden. Of je hebt je zinnen gezet op een prachtige fiets. Alles wat met het onderwerp te maken heeft, in zoveel mogelijk zintuigen, verwerk je in de tekening. De tekening is gelukt als je er een heel goed gevoel bij krijgt als maker. Het moet het onderwerp van je doel helemaal laten leven voor je, alsof het al helemaal echt is. Dat is een voorwaarde om het te realiseren.

5. Mind Movie maken Een Mind Movie is een verdere uitbreiding van het wensbord. Het maakt de beleving rond je doelstelling nog veel sterker. Het vraagt wel iets meer uitleg en het gebruik van een computer. En daarom is het heel geschikt en ontzettend leuk om te doen voor groep 7 en 8 kinderen. Met powerpoint en het gratis te downloaden Memories on Web slideshowprogramma kun je een prachtige foto- of video presentatie maken met jouw favoriete muziek van je ideale wens-situatie. Wanneer je de presentatie regelmatig op je programma afdraait word je telkens herinnerd aan wat je wilt en breng je je energie weer in de juiste frequentie. Hier zijn de stappen. -

-

Ga naar http://memories-on-web.softwareandgames.com/ om het gratis programma Memories on Web te downloaden. Verzamel plaatjes en foto’s die passen bij je ideale situatie Maak in powerpoint positieve inspirerende teksten die passen bij de plaatjes, bij voorkeur met zwarte achtergrond en witte tekst, en sla deze op als jpeg-bestanden, los van elkaar. (De verschillende pagina’s in powerpoint worden dan als losse jpeg-bestandjes opgeslagen in een map) Open Memories on Web en zet de plaatjes en teksten op de juiste volgorde Door een plaatje dubbel aan te klikken kun je de pan en zoom en de rotatie instellen. Het is handig om plaatjes altijd naar je toe te laten komen. Zorg

141


-

-

wel dat de tekst van begin tot het einde van de zichtbaarheid van het plaatje in beeld blijft. Zet een passend muziekje onder de presentatie door Music aan te klikken en met + een mp3 uit je bestand te halen. Je kunt het met fade in en fade out netjes in de presentatie voegen. Van youtube songs kun je heel eenvoudig MP3-tjes maken op de website http://www.youtube-mp3.org Als je tevreden bent kun je de presentatie opslaan en eventueel op youtube zetten. Wel even een eigen gratis youtube account aanmaken. Maak een lijstje van de youtube adressen van de wens-presentaties van je klasgenoten en bewonder elkaars werk. Je kunt de presentaties ook regelmatig aan de hele klas presenteren.

6. Toneelstuk ‘mijn ideale toekomst’ opvoeren Voor een nog intensere beleving van doelen met zoveel mogelijk zintuigen kun je een spreekbeurt of een toneelstuk over ‘mijn ideale toekomst’ laten opvoeren. De mogelijkheden zijn oneindig.

7. Visueel zichtbaar maken van doelen en gewenste toestanden Maak de opgeruimde gewenste toestand van bijvoorbeeld een kast zichtbaar aan de hand van een foto naast de kast. Het doel is duidelijk zichtbaar en door het plaatje weet het brein exact wat het eindresultaat moet zijn. Gebruik pictogrammen met plaatjes van een ideale toestand. Instructies zijn op deze wijze superhelder en het gevaar van negatieve formuleringen verdwijnt grotendeels. Je kunt immers moeilijk een plaatje maken van dat wat je niet wilt (hoewel verkeersborden nog altijd veel ‘verboden’ inhouden). Voor het brein is het ongelooflijk ingewikkeld om een instructie te krijgen over wat je niet wilt. De neiging bestaat om het dan juist uit te voeren. Denk eens niet aan een roze olifant. Waar denk je als eerste aan. Niet hardlopen in de gang. Het lichaam wil uitvoering geven aan het plaatje in het brein. Het wil dus hardlopen.

142


Maak visueel zichtbaar wat je wel wilt.

8. Brainstormen Brainstormen over oplossingen en gewenste toestanden is één van de meest inspirerende bezigheden die je met een groep of klas kunt doen. De energie is gericht op wat gewenst is en dat gaat altijd gepaard met een prettig, opwindend gevoel. Als dat niet aanwezig is dan is dat een teken dat de aandacht niet op de gewenste situatie gericht is en de focus dient te wijzigen. Bij brainstormen is het belangrijk dat je de inbrengers van ideeën geen beperkingen oplegt. Alles is mogelijk en er zijn geen beperkingen behalve dat de intentie is om bij te dragen aan een oplossing. Leg de gewenste situatie uit aan de groep en laat iedereen 10 mogelijkheden opschrijven die bijdragen aan deze doel-situatie of oplossing. Inventariseer de punten door telkens één punt per kind te vragen en schrijf deze op het bord. In het begin zullen er veel nieuwe ideeën ingebracht kunnen worden. Bij de laatste kinderen gaat het vooral om bijdragen die nog niet genoemd zijn. Waardeer hen wel voor hun inspanning ook al staan hun punten al op het bord. Categoriseer de opties. Zet gelijksoortig mogelijkheden bij elkaar. Geef de opties een rangorde van belangrijkheid of populariteit door ieder kind 10 punten te geven die hij of zij mag verdelen over de opties. Je mag ten hoogste 10 punten tegelijk aan één optie geven. Maar je mag de punten ook verdelen over 10 opties. Voor de 5 opties met de meeste punten wordt een plan gemaakt, meteen of in een volgende bijeenkomst.

9. Disneystrategie De Disney strategie is een bijzondere manier van brainstormen. Zoals de naam al doet vermoeden is dit een werkwijze die afgekeken is van de grote Walt Disney.

143


Deze man was in staat om fantastische projecten neer te zetten door een denkenstrategie toe te passen die zorgde voor veel creativiteit. Disney onderscheidde drie manieren van denken: -

Dromer (vrij fantaseren, alles is mogelijk, visueel gericht) Realist (klopt het met de ideeën over wat nu mogelijk is, voelt het kloppend) Criticus (wat ontbreekt er nog, kan er mis gaan, opbouwende kritische zelfspraak)

Als je een oplossing vindt voor een probleem of een gewenste situatie omschrijft doe je dat dus door eerst een tijdje in de dromer denkwijze bezig te gaan. Als je voldoende materiaal hebt bedacht kun je daarmee de realist denkwijze ingaan. Klopt het verhaal hier dan stap je met alles wat je tot dusverre gedaan hebt in de criticus denkwijze. Het is handig om deze manieren van denken ook daadwerkelijk op aparte plekken uit te voeren. Het dromen kun je bijvoorbeeld met een vrij uitzicht op het terras doen. De realist werkt beter in een bibliotheek en de Figuur: Disney strategie criticus in de keuken of zo. Maar je kunt ook gewoon drie plaatsen aanwijzen en afspreken bij welke plek welke denkwijze hoort. Als in deze volgorde geen problemen meer bestaan zal het idee uitgewerkt kunnen worden. Zijn er bij de criticus nog bezwaren dan begint de cirkel weer opnieuw door oplossingen te dromen voor deze bezwaren. Met een groep kun je weer beginnen met aan te geven waar een oplossing voor moet komen, welk project gestart

144

dromer

criticus

realist


wordt of welke gewenste toestand er bereikt moet worden. Maak vervolgens de manier van denken heel duidelijk door voorbeelden te geven van dromers, realisten en critici en hoe ze denken en doen. Als er in een bepaalde fase gewerkt wordt ben dan heel strikt in het hanteren van de denkwijze. In de droomfase zijn kritieken niet toegestaan. Je bent alleen vrij aan het fantaseren, alles kan. Bij de realist-fase gaat het er juist om het verhaal van de dromer kloppend te maken met wat je nu mogelijk acht. Zoek naar oplossingen en blijf creatief maar realistisch. In de kritiek-fase gaat het er eigenlijk om zoveel mogelijk te zoeken naar wat er nog niet is. Het lijkt een hele negatieve manier van denken maar in deze fase is dat juist heel nuttig. Ook hier ben je namelijk creatief en opbouwend bezig om problemen in het ‘echt’ voor te zijn.

145


3. Bepaal hoe het nu is en contrasteer dat met waar je wel wilt zijn ‘Wat je aandacht geeft wordt groter’. Daarom geven we zoveel mogelijk aandacht aan de gewenste situatie. Daarmee breng je jezelf energetisch op de frequentie van wat je wilt en door die afstemming begin je dat aan te trekken of te ontvangen (vergelijk nogmaals de radio of tv-zender). Toch is het ook belangrijk om even stil te staan bij waar je je nu bevindt. Je kunt dit vergelijken met een situatie in het bos waarin je verdwaald bent en precies weet waar je heen wilt maar geen idee hebt waar je bent. Je zult niet weten welke kant je op moet. In deze stap gaan we in op: 1. 2. 3. 4. 5.

10 redenen die de motivatie-kloof vergroten Besluiten is behalen Nested Loop Verhalen Nog meer redenen voor je doel Swish patroon

1. 10 redenen die de motivatie-kloof vergroten De huidige situatie is de start-motivatie om ergens anders naar toe te gaan. Als de situatie, zoals deze nu is, uitstekend is en prettig voelt hoef je er immers niet van weg te gaan. Hij is echter in zekere mate pijnlijk en je wilt een betere situatie. De motivatie kun je enorm verhogen door enerzijds de pijn van de huidige situatie te verhogen – het geeft een ‘drive’ om ervan weg te willen – en anderzijds het plezier van de gewenste situatie te verhogen. Hoe groter deze motivatie-kloof is hoe sterker de kracht om je doel te bereiken is. Het is alsof je een elastiek uitrekt om er een steen mee weg te schieten. Één manier om de kloof te vergroten is een lijstje te maken met twee kolommen. Boven de ene kolom schrijf je ‘de pijn van hoe het nu is’. Boven de tweede kolom

146


schrijf je ‘het plezier van hoe ik het wil’. Vervolgens vul je in de kolommen minstens 10 redenen in waarom de huidige situatie niet te houden is en waarom de gewenste situatie zo geweldig is.

2. Besluiten is behalen Van Anthony Robbins leerde ik de ultieme succesformule. Deze lijkt heel simpel alleen we gebruiken hem vaak verkeerd (of niet). Hij gaat als volgt: -

Weet exact wat je wilt bereiken Besluit er werkelijk voor te gaan en in actie te komen Kijk wat je krijgt van je inspanningen Als je niet dichter bij je doel komt doe dan iets anders

In de eerste twee stappen van het 10 stappen-plan heb ik al duidelijk gemaakt hoe belangrijk een gedetailleerd doel is. Hoe exacter je bent, hoe meer gefocust je aandacht is en hoe duidelijker het voor GROTE IK is om mee te werken. Vervolgens is een werkelijk besluit ongelooflijk belangrijk. Het betekent dat je je compleet richt met alles wat je bent op het behalen van het doel. Er is geen twijfel meer, alle delen in je wezen zijn gericht op hetzelfde en alle andere opties vervallen. Er is ook geen enkel excuus meer om het niet te halen. Je gaat er voor, compleet. Met een besluit sluit je alle andere mogelijkheden af. In het Engels heet het decision wat weer afgeleid is van het Latijns en van origine ergens van af (‘de’) snijden (‘cision’) betekent. Besluiten voelt ook vaak als een soort opluchting. De twijfel is weg en er is nog maar één weg. En hoewel ik niet echt oefeningen of opdrachten heb om met dit belangrijke onderdeel aan de gang te gaan is het wel van essentieel belang dat je een helder besluit maakt om je doel te halen om het ook werkelijk haalbaar te maken.

147


Onlosmakelijk met besluiten is ‘het er voor gaan’ ofwel committeren (‘commitment’). Er is geen andere mogelijkheid en je richt al je aandacht op wat je besloten hebt, wat er ook gebeurt, er is altijd een weg als je je gecommitteerd hebt. Op de overige twee stappen van de ultieme succesformule kom ik in stap 4 en verder terug.

3. Nested Loop Verhalen Nested loop verhalen zijn verhalen die binnen verhalen plaats vinden. Ik gebruik de Engelse term omdat ik deze ook in de Nederlandse literatuur steeds zo tegenkom en ik geen goede Nederlandse vertaling ken (geneste lus verhalen?). Deze belangrijke techniek voor invloed en motivatie wordt vooral gebruikt in de hypnotherapie. Door een verhaal te vertellen, halverwege abrupt over te gaan op een ander verhaal (‘dat doet met denken aan’) vervolgens halverwege weer met een open eind of ‘cliffhanger’ over te gaan op een ander verhaal (‘weet je wat ook interessant is?’), breng je de luisteraar in een toestand waarbij hij nieuwsgierig is en open staat voor suggesties. Benieuwd naar de afloop van de verhalen is de bewuste kritische geest afgeleid en kun je met een positieve instructie halverwege het laatste complete verhaal eenvoudig de kritische factor van kleine ik omzeilen en direct binnen komen in de onderbewuste geest van GROTE IK. Dit doe je zoveel mogelijk in suggestief taalgebruik om nog extra goed binnen te komen. (Milton Erickson was daar een kei in en van hem zijn de Milton-taalpatronen afgekeken om grotere invloed uit te kunnen oefenen bij het leerproces van mensen. (Op de website vind je wat meer informatie en toepassingen van het Milton taalgebruik) Belangrijk is vervolgens in omgekeerde volgorde de verhalen wel weer netjes af te maken tot een helder eind. De bewuste geest wil duidelijkheid en het gevoel dat alles netjes afgesloten is.

148


Nested loop

Start verhaal 1

Eind verhaal 1

Start verhaal 2

Eind verhaal 2

Start verhaal 3

Eind verhaal 3

Suggestie/instructie/nieuwe strategie

4. Nog meer redenen voor je doel Motivatie om iets te doen of te willen wordt vergroot doordat het duidelijk is dat de consequenties of gevolgen van het behalen van het doel zeer positief en meervoudig zijn. Hoe meer redenen je kunt verzinnen om iets te bereiken hoe groter de motivatie zal zijn. Maak een lijst van alle gevolgen die het behalen van het doel verder nog heeft. Welke positieve neven-effecten zijn er te verwachten. Stel steeds weer de vraag ‘en wat levert dat dan op?’ of ‘wat bereik je daar dan weer mee?’ net zolang tot je op een positieve waarde of gevoel stuit. Uiteindelijk is namelijk alles wat we doen gemotiveerd vanuit het verkrijgen van een goed gevoel (of het vermijden van een pijnlijk gevoel).

5. Swish patroon De volgende oefening die het SWISH-patroon wordt genoemd - in het proces gaat de huidige situatie met een ‘swish’-geluid pijlsnel over in de gewenste situatie - zet ik in dit deel omdat het zo’n duidelijk contrast geeft tussen de huidige en de

149


gewenste situatie. Ik had het ook in stap 5 kunnen zetten als oefening om hulpbronnen op te halen. Het swish-patroon brengt je gedachten op krachtige en automatische wijze van ongewenst naar gewenst door het instuderen van een grappige opeenvolging van denkstappen. Dit is de oefening: SWISH 1. Onderzoek de uitgangspositie, een huidige situatie waar je niet zo blij mee bent, de situatie die je wilt verbeteren. Kijk wat er gaande is in die situatie waar je niet zo gelukkig bent. Wat gebeurt er vlak voordat het telkens slecht wordt? Wat is het dat meestal vooraf gaat aan de ongewenste situatie? Maak het plaatje zo echt mogelijk met geluiden, kleuren, gevoelens, smaak en geur. En voel je emoties alsof dit de werkelijke situatie is. Maak dit plaatje compleet en levend. Zet het dan opzij. 2. Stel jezelf voor in je ideale toestand. Zie jezelf in gedachten zo heel, perfect, sterk, krachtig, harmonieus, liefdevol en gelukkig als mogelijk. Maak er een echt fantastisch beeld van. Het moet aantrekkelijk en onweerstaanbaar voor jou zijn. Als je dit ziet zou je dan ooit nog terug gaan naar die uitgangssituatie? Natuurlijk niet! 3. Neem nu het beeld van de uitgangspositie en maak het helder. Voel de pijn van hoe je het niet wilt. Vervolgens neem je het ideale plaatje en je zet het in gedachten middenin het uitgangsplaatje. Dan trek je het vervolgens naar achteren als met een katapult. Trek het terug zo ver als je kan totdat je alleen een klein plekje in het midden van je beeld overhoudt. Voel de weerstand van de rubberen band. Houd het een moment vast en dan ... 4. Zeg Woosh of SWISH terwijl je de katapult los laat en laat het ideale beeld door je startplaatje breken en het volledig vervangen. Zie je gewenste situatie en voel het verschil. Geniet even van dit moment.

150


5. Denk nu een moment aan iets heel anders, zoals je telefoonnummer achterstevoren, voordat je het opnieuw doet. Herhaal deze procedure vijf keer, telkens sneller en sneller totdat het ideale beeld het automatisch overneemt van het oude plaatje, in een fractie van een seconde. Zorg dat je tussen elke nieuwe poging even op iets anders richt want anders verbindt je brein het volgende ongewenste plaatje weer aan het gewenste plaatje. Je brein leert namelijk supersnel. 6. Test het resultaat door te kijken naar de uitgangssituatie. Als het niet onmiddellijk vervangen wordt door het ideaalbeeld herhaal de hele procedure dan nog een paar keer.

Dit is de originele oefening en je kunt deze op verschillende manieren aanpassen aan kinderen. Door bijvoorbeeld twee tekeningen of collages te maken. De één van de huidige situatie met alle kenmerken en de andere van het ideaal. Stop het ideale plaatje achter het huidige en swish de plaatjes door de voorste weg te trekken (en in een prullenbak te laten belanden). Concentreer je op het ideaal. Je kunt ook een filmpje maken (met Memories on Web, Moviemaker of Powerpoint) met de twee plaatjes waarbij je met een spetterende overgang het ideaalplaatje werkelijk door het huidige plaatje laat breken. Een mooi swish geluid bij de overgang maakt het verhaal compleet.

151


4. Bepaal welke hindernissen er zijn om dat te bereiken Wat houdt je tegen? Hoe komt het dat je nog steeds je doel niet hebt bereikt? Als je weet wat je tegenhoudt weet je eigenlijk meteen ook wat je nodig hebt om je doel te bereiken. Vooraf aan de vraag ‘wat houdt je tegen?’ gaat het formuleren van een helder doel volgens de vormvoorwaarden van HET PAD. Ook dien je goed te weten waar je je nu bevindt, wat de huidige situatie is. Pas dan kun je nagaan wat je tegenhoudt om van die huidige situatie naar de doelsituatie te komen. De voorgaande stappen dienen al in enigermate aan de orde te zijn geweest voordat deze gezet kan worden. Alhoewel deze stap niet echt uit diverse werkvormen bestaat – het is meer een belangrijke opmaat voor stap 5: wat heb je dus nodig – kan deze vraag wel regelmatig in vele vormen gesteld worden. Met name bij de veel voorkomende uitspraak van leerlingen ‘dat kan ik niet’ kun je vragen wat ze tegenhoudt om het te kunnen. Inherent aan de vraag is de overtuiging dat iedereen alles in zich heeft om te slagen. Het gaat slechts om het weghalen van de blokkade of het toevoegen van een hulpbron. Ga daarom door met het vragen totdat het duidelijk is om welke innerlijke hindernis het draait: angst, een beeld van een verkeerde afloop, kans op afwijzing, voor gek staan, deze ene kans verkeken, consequenties van falen…. Wat houdt je tegen?

152


5. Welke hulpbronnen heb je nodig en haal ze op

Verbeelding is belangrijker dan kennis. Want kennis beperkt zich tot alles wat we nu weten en begrijpen, terwijl verbeelding de hele wereld omvat en alles wat er ooit zal zijn om te weten en te begrijpen. Albert Einstein

Terwijl kinderen in school en thuis van ons volwassenen vooral leren - en wijzelf natuurlijk ook weer geleerd hebben - dat we ons moeten richten op de bestaande huidige realiteit/kennis en niet moeten dromen en fantaseren zegt één van de meest succesvolle en bekende wetenschappers, op basis van wetenschappelijke bevindingen, dat juist ons voorstellingsvermogen ons belangrijkste gereedschap is. Richt je je aandacht op de huidige situatie dan zul je nooit meer krijgen dan wat je nu hebt. Immers, wat je aandacht geeft wordt groter. Alle nieuwe mogelijkheden liggen in de innerlijke wereld van je verbeelding. En daar gaan we dan ook met veel plezier mee aan de slag in deze stap 5. Dit onderdeel bevat de meeste paragrafen en onderwerpen van alle stappen in het stappenmodel. Er zijn talloze leuke en krachtige manieren om hulpbronnen op te halen. En uiteindelijk gaat het steeds om de formule: Gewenste situatie = Huidige situatie + hulpbronnen Dat is dus wat je nodig hebt om je doel te bereiken. Hulpbronnen zorgen ervoor dat je je goed voelt, dat je op dezelfde golflengte afstemt als je verlangen en dit verlangen begint aan te trekken. Telkens als je je goed voelt zegt je emotionele signaleringssysteem je dat je prima afgestemd bent op wie je werkelijk bent. Voel je je niet goed dan is het dus zaak om je aandacht anders te richten, andere gedachten te denken ofwel hulpbronnen te vinden die je goed doen voelen. Hier volgen

153


diverse methoden en oefeningen daarvoor. Ik noem er hier een aantal maar de mogelijkheden zijn werkelijk onbegrensd: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21.

Affirmaties Visualisaties Alsof kader Scenario’s schrijven De magische Geluksdoos Lachen Gebruik maken van je lichaam Positief herkaderen Verander de aandacht Complimenten Ankeren van hulpbronnen Samenwerking/tutoring/maatjes Dankbaarheid Gevoels-omdraai-techniek Spiegelkaartjes Modelleren Juiste hoe en wat vragen stellen Verhalen/metaforen Tijdlijnen De Geluksvergelijker Spellingstrategie

1. Affirmaties Affirmaties zijn positieve uitspraken die je keer op keer tegen jezelf zegt. Als je het veel herhaalt gaat je onderbewuste het uiteindelijk geloven en wordt het een gewoonte. Zonder dat we het vaak door hebben praten we de hele dag tegen ons zelf. Maar

154


deze zelfspraak is niet altijd even positief. Met affirmaties vertel je jezelf heel bewust wat je wilt, hoe je wilt dat het is. Belangrijk is dat je de uitspraak altijd positief formuleert en in de tegenwoordige tijd alsof het al zo is wat je zegt. Een voorbeeldje is: ‘Ik ben aardig voor mezelf en ben vol positieve energie. Ik zit uitstekend in mijn vel.’ Je kunt een affirmatie ook uitstekend zien als een intentie of zelfs als een doel voor jezelf. Ik hoor kinderen heel vaak zeggen ‘dat kan ik niet’ of ‘ik ben nu eenmaal niet goed in rekenen’. Juist op dat soort momenten kan een affirmatie, die juist het tegenovergestelde beweert, wonderen doen. Je kunt affirmaties bijvoorbeeld aan het begin van elke maand starten met je klas. Laat iedereen, na jouw uitleg over de werking van affirmaties, een uitspraak opschrijven die op dat moment veel betekenis heeft. Leg of hang de affirmatie daar waar je hem regelmatig kunt zien, zodat je herinnerd wordt, en herhaal hem zo vaak mogelijk in je hoofd. De affirmatie werkt het best wanneer deze met gevoel uitgesproken wordt. Als het een betekenisloos opdreunen wordt zal de werking verminderen. Het gaat er juist om dat je de betekenis van de uitspraak voortdurend tot je door laat dringen. Een affirmatie geeft over het algemeen een goed gevoel als je hem opzegt. Het kan soms zijn dat in het begin de uitspraak juist wat weerstand opwekt. Dan is hij op dat moment te veel in tegenspraak met wat je dan gelooft over jezelf. Ga rustig door, wetend dat het niet ongebruikelijk is, en stel je voor dat het echt zo is wat je met de uitspraak zegt. Op een gegeven moment begint de weerstand af te nemen en wordt de affirmatie iets van jezelf, begin je hem te geloven en geeft het een goed gevoel en een nieuwe verbeterde vibratie in overeenstemming met wat je wilt. Er wordt gezegd dat een gewoonte na 21 dagen bestendigd is. Als de affirmatie een maand lang bewust uitgesproken wordt - hardop en liefst voor de spiegel werkt ook fantastisch - dan zal deze een onbewust automatisch patroon van zelfspraak worden. Zonder het nog door te hebben zeg je de affirmatie voortdurend tegen

155


jezelf en je hele lijf en vibratie, en alles wat daarmee samenhangt, reageert daarop.

2. Visualisaties Visualisaties kun je zien als de visuele variant van de auditieve affirmaties. De werking is gelijksoortig. Bij visualisaties stel je je een gewenste situatie voor, zo levendig en echt mogelijk. Wanneer je helemaal in het plaatje gaat zitten voelt dat heerlijk en verhoogt het je energie. Met visualisaties hoef je geen rekening te houden met het positief formuleren want je kunt nu eenmaal geen plaatje maken van een niet-onderwerp. Hou alleen in de gaten dat je visualiseert wat je wilt en dat dat een goed gevoel oplevert. Je onderbewuste denken werkt voornamelijk met beelden. En GROTE IK is steeds geneigd om de kloof tussen de beelden van de fysieke werkelijkheid van de buitenwereld en de plaatjes van de niet-fysieke realiteit van je innerlijke wereld te dichten. Wanneer je de voorstelling van je visualisatie lang genoeg vasthoudt zal de buitenwereld steeds meer daarmee in overeenstemming komen. Visualisaties kun je voor allerlei mogelijke doeleinden gebruiken. Je kunt je elke hulpbron die je op een bepaald moment nodig hebt voorstellen. Als je geduld nodig hebt kun je een visualisatie doen waarin jij, of iemand anders als jouw rolmodel, compleet geduldig bent en je overeenkomstig voelt. Een visualisatie van een prachtig bos en een kabbelend beekje kan je de nodige rust brengen. Elk doel dat je hebt, elke gewenste situatie kun je visualiseren in al zijn details.

3. Alsof kader Je kunt je voorstellingsvermogen gebruiken door te doen alsof iets als is gebeurd. Hiermee ontdek je mogelijkheden die je anders niet overwogen zou hebben. Zo kun je doen alsof het doel al bereikt is. Wat was daar voor nodig? Je kunt doen alof je een jaar verder in de tijd bent. Hoe belangrijk is dit probleem nu nog? Je kunt doen

156


alsof je niet kunt falen. Wat zou je dan doen? Je kunt doen alsof je iemand anders bent met een zee van mogelijkheden. Wat zou je dan kunnen? Deze volgende oefening is leuk voor kinderen van elke leeftijd (ook volwassen kinderen). Doe eens alsof je een superheld bent! Het blijkt volgens wetenschappelijke inzichten dat onze hersenen op basis van emoties neuropeptiden aanmaken. Deze emotie moleculen gaan door het hele lichaam en passen hun gedrag aan de eigen zelfspraak aan. Het zijn intelligente moleculen. Hetzelfde geldt voor de immuun cellen die door het lichaam circuleren. Eigenlijk voeren ze gewoon uit wat je jezelf wijsmaakt. Wat zou er gebeuren als je jezelf wijsmaakt dat je Superman of Supergirl bent. Je kunt elke andere al of niet fictieve held invullen die de eigenschappen heeft die jij ook graag wilt hebben. -

Superman/girl is krachtig Superman/girl is onverwoestbaar Superman/girl is superzelfverzekerd Superman/girl is dapper Superman/girl komt direct in actie om problemen op te lossen Superman/girl is ……..

Je merkt meteen het verschil al wanneer je doet alsof je de cape van Superman/girl om hebt. Probeer het voor de lol maar eens uit. Loop rond met de cape en voel hoe zelfverzekerd je plotseling bent. Het is niet voor niets dat vrijwel elke Superheld een cape draagt. Voor kleinere kinderen kun je ook met de eigenschappen van dieren spelen. Doe eens alsof je een grote sterke beer bent of een onverwoestbare olifant. Hoe zou een leeuw dit oplossen? De gymzaal is een uitstekende plek om dit uit te voeren. Doe eens alsof je een belangrijke ondernemer bent, een topsporter of een beroemd artiest. Daarmee stap je in de eigenschappen en overtuigingen van deze persoon en kun je ervaren hoe dat is. Je brengt je vibratie op hetzelfde plan als wie je wilt zijn.

157


‘Fake it, untill you make it’

4. Scenario’s schrijven We hebben het nog veel te weinig in de gaten, geloven het daarom onvoldoende en gaan er daarom niet bewust mee om, maar je schept je leven op elk moment. Door je aandacht te richten creëer jij jouw werkelijkheid. Het is goed om te beseffen dat het afstemmen op een mogelijke of waarschijnlijke werkelijkheid niet gebeurt door wat er daadwerkelijk in je omgeving gebeurd is, maar door wat je denkt. Je voorstellingsvermogen is belangrijker dan logica zegt Einstein. Het Universum maakt geen onderscheid tussen het werkelijk bezitten van een miljoen euro of jouw gedachten over het hebben van een miljoen euro. Het aantrekkingspunt of de afstemming wordt bereikt door jouw gedachten. Er is niets zo belangrijk als je goed voelen en het creëren van beelden, die jou een goed gevoel geven, kun je niet vaak genoeg oefenen. Om een bewuste schepper te worden helpt de volgende leuke oefening je om je gedachten te richten op wat je wilt. Schrijf je eigen succes-scenario, je toneelstuk waarin jij de hoofdrol speelt en waarin alles precies zo gaat als jij wilt. Doe dit in detail alsof het verhaal op het toneel uitgevoerd moet gaan worden. Zoals bij elke verandering start ook deze oefening met een besluit: waar vindt de scene plaats? Kies een aantrekkelijke locatie. Een bekende plaats of een gefantaseerde plek. Is het binnen of buiten? Hoe laat is het? Welke temperatuur? Hoe voel je je? Ga overal in detail op in. Maak het prettig, opwindend. Zorg dat je je uitermate goed voelt. Laat je onderbewuste GROTE IK weten hoe je het wilt hebben. Als je afgestemd bent op de gewenste frequentie weet je dat omdat de fysieke werkelijkheid dan al overeenkomt met je wens. Met scenario’s schrijven versnel je dat. Neem jezelf als hoofdpersoon en pas vervolgens andere belangrijke personen in. Schrijf je verhaal op want dat zorgt voor meer focus. En schrijf het zo dat je gaat

158


voelen hoe je het wilt hebben. Zodra je het verhaal, door herhaling, aanvaardt als werkelijkheid zal je zien dat het werkelijkheid is geworden.

5. De magische Geluksdoos Vraag en het wordt gegeven! Met de magische Geluksdoos zorg je dat je aandacht gericht wordt op alles wat je wenst. Neem een mooie (schoenen)doos en versier deze op een vrolijke manier. Zet boven op de deksel: ‘Alles wat in de doos zit is waar!’ Stop vervolgens knipsels van plaatjes uit tijdschriften, kranten, magazines enz. van dingen die je graag zou willen. Het maakt niet uit wat het is als het maar met jouw verlangens te maken heeft: kleding, huizen, vrienden, vakanties, prettige situaties, enz. Overal waar je bent blijf je plaatjes verzamelen voor je magische Geluksdoos. Als je iets gezien hebt wat je ook wilt meemaken dan schrijf je dat op en doe je dat in de doos. Als je het erin stopt zeg je: ‘Alles wat in deze doos zit is waar!’ Alles wat je in de doos stopt zonder weerstand en in het volste vertrouwen dat het jou toebehoort zul je direct in je leven trekken. Creatieve kracht komt voort uit het doelbewust met je gedachten omgaan.

6. Lachen Lachen is gezond en dr. Madan Kataria heeft er zelfs een hele organisatie om heen gebouwd: the Laughter Yoga Clubs Movement. Groepen mensen komen bijeen om lach-oefeningen te doen - lachen om niets eigenlijk - en daarmee hun welbevinden en hun gezondheid te verhogen (noem het maar niets). Door te lachen breng je jezelf op een hoger vibratieniveau en kom je meer tot jezelf. In je lichaam is dat ook meetbaar door het vrijkomen van het ‘gelukshormoon’ endorfine. Dit stofje heeft een pijstillende, opwekkende en weerstandverhogende werking. Het mooie is dat

159


net-doen-alsof dezelfde werking heeft als echt lachen. Dat komt natuurlijk omdat het brein geen onderscheid maakt tussen wat het met de uiterlijke zintuigen waarneemt en wat het met de innerlijke zintuigen voorstelt. Dr. Kataria heeft allerlei lach-oefeningen bedacht die erg leuk zijn om tussendoor in de klas te doen. Ze verbreken de sleur, zijn opwekkend en maken blij. Hier zijn enkele voorbeelden. Start de oefening altijd met een voorbeeld met een leerling, tenzij iedereen bekend is met de oefening. Op het teken van de leider begint iedereen de oefening. Na maximaal een minuut - niet te lang dezelfde oefening – begint de leider in zijn handen te klappen op het ritme van zijn stemgeluid: ho ho hahaha (1 -2- 3-je-4). De deelnemers stoppen de oefening, doen mee met het klappen en opzeggen totdat de leider ‘èèèèèn stop’ zegt. Dan komt de volgende oefening. Na 10 minuten bezig te zijn geweest voel je je herboren, of is het tijd om buiten te gaan spelen. Het is leuk en doet je goed voelen. De meeste kinderen zullen er absoluut geen moeite mee hebben om de oefeningen te doen. Ze hebben de grootste lol. Maar verplicht kinderen niet om mee te doen. Hier zijn een paar voorbeelden van oefeningen. Deze kun je gewoon op elk tussenmoment in de klas doen: -

-

160

Start ontspannen met de warming up-oefening. Ga allemaal staan en klap met je twee platte handen op elkaar - hierbij stimuleer je direct een aantal energiepunten in de vingers – en je roept daarbij ‘ho ho hahaha’ (tempo 12-3-je-4). Dit doe je terwijl je rondloopt tussen de mensen door en elkaar af en toe in de ogen kijkt en glimlacht. Op ‘èèèèèèèn stop’ stopt iedereen en is de eerste oefening afgelopen. Start de volgende oefening met het voorbeeld en vervolgens met het startteken. Bij de kennismakingsoefening geef je de ander een hand en lach je vriendelijk terwijl je de ander aankijkt. Dan loop je weer verder en geef je iemand anders een hand. Na een tijdje begint de leider te klappen en ho ho hahaha te roepen. ‘Èèèèèè`n stop’.


-

-

-

De milkshake oefening werkt met twee imaginaire bekers, in elke hand één. De ene beker giet je hoog over in de ander terwijl je ‘wooooooh’ roept. Dan de ander in de één. Vervolgens drink je de shake lachend op. Na een aantal keer klapt de leider ho ho hahaha en stopt de oefening. Bij de telefoonoefening hoor je door je imaginaire mobieltje een hele leuke mop waar je erg om moet lachen. Deze wil je natuurlijk ook aan anderen laten horen. Na een tijdje stopt de oefening. Bij de ‘verlegen kind’ oefening heb je je handen voor je mond terwijl je verlegen naar de ander lacht.

Het boek Laugh for no Reason van Dr. Madan Kataria staat vol met oefeningen en de achtergrond filosofie van lachyoga. Ook de website http://www.laughteryoga.org geeft veel informatie. Dat wordt dus lachen.

7. Gebruik maken van je lichaam ‘Borst vooruit en schouders naar achteren’. Dat is de manier waarop een militair in het gelid staat. En dat is niet voor niets. Op die wijze straalt hij zelfvertrouwen uit en die houding voelt ook sterk. Onze houding is zowel geestelijk als lichamelijk. En omdat lichaam en geest een cybernetische eenheid zijn kun je veranderingen zowel van binnen als van buiten initiëren. Wanneer je je innerlijke houding of attitude wijzigt zul je dat aan de buitenkant kunnen zien. Iemand die het besluit heeft genomen zich vriendelijker op te stellen zal dat in zijn bewegingen, gezichtuitdrukking en lichamelijke houding automatisch laten zien. Andersom, wanneer je de lichamelijke houding aanneemt van iemand die sterk en krachtig is zul je ook innerlijk verschuivingen krijgen in gedachten en gevoelens. En dat is ook waarom de superman-tactiek zo goed werkt. Wanneer iemand onzeker voor het bord staat kun je dat zien aan de houding, ademhaling, gezichtuitdrukking. Wanneer je bepaalde hulpbronnen wilt hebben

161


verander dan je lichaam alsof je die hulpbronnen hebt. Ga recht staan, adem laag, zet een brede glimlach op en je zult zien dat je je direct anders voelt. Voor elke hulpbron die we kunnen bedenken kunnen we ons ook een bijpassende houding voorstellen. Neem deze houding aan en de hulpbron wordt direct beschikbaar.

8. Positief herkaderen

Niets heeft een betekenis behalve die we er zelf aan geven.

We willen in ons leven altijd meer. Dat heeft niets met inhaligheid te maken maar met de essentie van het leven en dat is het creëren en realiseren van mogelijkheden waardoor we onszelf leren kennen. Meer geluk, meer kennis, meer spullen, meer vriendschap, meer avontuur, meer mogelijkheden en meer ervaringen. En om meer te krijgen zullen we ons gedrag moeten veranderen. We moeten in actie komen, stoppen met roken, die telefoon oppakken, eindelijk die training gaan volgen, gezond gaan eten, gaan sporten, de ander vertellen hoeveel je om hem of haar geeft, er op uit om mensen te ontmoeten, je huiswerk maken, je lessen voorbereiden enz. enz. Alleen om ons gedrag te veranderen zul je je gemoedstoestand die ten grondslag ligt aan het gedrag dienen te veranderen. Want aan elk succesvol (en nietsuccesvol) gedrag gaat een bepaalde emotionele toestand vooraf. Je kunt uitstekend zijn in het presenteren voor een spiegel maar voor 250 mensen in de zaal kun je dat zelfvertrouwen wel eens kwijt raken en dan gaat het toch net even anders. Ook kun je uitstekende communicatievaardigheden hebben, als je boos bent vervliegen deze als sneeuw voor de zon.

162


Je gemoedstoestand is weer afhankelijk van jouw manier van denken op dat moment en dat wordt weer bepaald door welke betekenissen je geeft aan wat er gebeurt in en om je heen. Wanneer bijvoorbeeld in de klas een paar kinderen zitten te kletsen kun je de conclusie trekken (betekenis geven) dat ze niet geïnteresseerd zijn in je verhaal. Dat is een negatieve betekenis wanneer je vindt dat aandacht voor wat je te vertellen hebt erg belangrijk is en getuigt van respect. Maar je kunt ook het feit dat ze zitten te praten de betekenis geven dat ze juist heel geïnteresseerd zijn en er allemaal ideeën opkomen naar aanleiding van jouw verhaal die ze direct willen delen. Dat geeft een heel ander gevoel over wat er nu gebeurt. Uiteindelijk draait het steeds om de betekenis, die we geven aan wat er gebeurt, of we op een handige of onhandige, een effectieve of ineffectieve manier omgaan met de situatie. En die betekenis is altijd weer gebaseerd op wat we op dat moment belangrijk vinden, op onze drijfveren, criteria of waarden. In schema ziet dat er als volgt uit:

1

feit

betekenis drijfveer, criterium, waarde

163


De volgende opdrachten geven oefeningen in het opnieuw positief betekenis geven aan wat er gebeurt. Dit noemen we herkaderen van betekenissen. -

-

-

Schrijf een situatie in de klas op het bord die ongewenst is en geef de betekenis aan die je eraan geeft. Zet er vervolgens een positieve betekenis bij op basis van jou criterium. Laat leerlingen er een andere positieve betekenis bij zetten op basis van hetzelfde criterium. Vb: feit = ‘Leerlingen praten door mijn uitleg’. Negatieve betekenis = ze respecteren mij niet. Criterium = respect krijgen. Positieve betekenis = leerlingen zijn heel enthousiast om te reageren op mijn verhaal. Nog een positieve betekenis = leerlingen hebben respect voor hun eigen verlangens. Dit kun je een tijdje op het bord laten staan zodat leerlingen de gelegenheid krijgen er iets nieuws bij te zetten. Vraag jezelf regelmatig af, of vraag je leerlingen regelmatig, wat iets betekent. Wanneer een bepaalde situatie zich voordoet, die als negatief wordt ervaren, vraag: ‘wat betekent dit?’ De antwoorden zullen zeer verhelderend zijn. De volgende stap is het vragen naar een nieuwe positieve betekenis. Doe een oefening met een aantal (stuk of 10) negatief beoordeelde situaties in de klas. Dit kan naar aanleiding van klachten die leerlingen uiten gebeuren. Zet achter elke situatie wat deze betekent en op welk criterium dat gebaseerd is. Schrijf vervolgens de herkaderde betekenis erachter op basis van hetzelfde criterium. Dit kun je ook als oefening voor de leerlingen doen.

9. Verander de aandacht Wat je aandacht geeft wordt groter. Wanneer de aandacht gericht is op wat je niet wilt weet je dat je afgestemd bent op wat je niet wilt en dat deze situatie in je leven wordt aangetrokken. Als dat het geval is stel telkens de vraag: ‘wat wil je wel?’ -

164

Bij een ruzie lijkt het erg interessant om na te gaan wie de schuldige is maar uiteindelijk zal blijken dat beide partijen een positieve intentie hebben en er


-

van schuld geen sprake is. Vraag beide kanten: ‘wat wil je wel’ om vervolgens een beschrijving te krijgen van een ideale situatie. Begrip van beiden geeft al snel een optimale oplossing. Je emotionele signaleringssysteem zegt je voortdurend of je aandacht gericht is op wat je wilt (plezier) of op wat je niet wilt (pijn). Stel je zelf en je klas op gezette tijden de vraag: ‘hoe voel je je?’ En vervolgens: ‘hoe komt dat? Welke gedachte zit daarachter?’ Als het geen gewenst gevoel is vanuit een ongewenste gedachte stel dan weer de vraag: ‘Wat wil je wel?’

10. Complimenten Een compliment bevordert talent. Het belonen van gewenst gedrag door complimenten werkt! In tegenstelling tot het bestraffen van ongewenst gedrag zijn complimenten in overeenstemming met de universele ‘wet van aandacht’. ‘Wat je aandacht geeft wordt groter’. Immers waar is de aandacht op gericht bij straffen en wat wordt groter bij complimenteren? Complimenten sturen de aandacht heel gericht op dat wat gewenst is. Dat gedrag wordt dus groter. Het bijbehorende gedrag en het zelfbeeld van de gecomplimenteerde, en ook van jou als degene die de complimenten geeft, wordt groter. En straffen….? Tja, het gestrafte gedrag wordt alleen maar groter. En ik denk dat dit ook voor iedereen de ervaring is. Onderzoek wijst ook uit dat het complimenteren met eigenschappen als ‘wat ben jij knap’ of ‘om dat te kunnen moet je wel heel intelligent zijn’ er ondanks de goede intentie voor zorgen dat kinderen behoudend en faalangstig worden. Wat zou er gebeuren als ik door de mand val en met een moeilijkere opdracht blijkt dat ik het niet kan. Het geeft het idee van een z.g. fixed mindset, een eigenschap die niet kan veranderen. Complimenteren op basis van inspanning daarentegen ondersteunt het idee van een groei-mindset. Door je best te doen en je in te spannen krijg je het voor elkaar. Het wordt duidelijk dat er een relatie is tussen de inspanning en het resultaat in tegenstelling tot de eigenschap en het resultaat.

165


Het lijkt heel simpel en toch is complimenten geven een vaardigheid die je bewust moet oefenen om er goed in te worden. We zijn immers vooral getraind om onze aandacht te richten op alles wat niet klopt en om daar op te reageren. Het geven van complimenten heeft echter een fantastisch effect op zowel je eigen gemoedstoestand als dat van de ontvanger. Hier volgen enkele tips: -

-

-

-

-

-

166

Geef complimenten voor van alles en nog wat dat goed gaat, hoe gewoon of gebruikelijk het gedrag ook mag lijken. Geef complimenten vanuit de herkenning en erkenning van de ander. De goede relatie is een voorwaarde om met elkaar te kunnen werken. Ben echt. Je zult niet geloven wat voor een positief effect het heeft, op de relatie met de ander en met jezelf, als je de ander goed over zichzelf kunt laten voelen. Als iemand zich ongewenst gedraagt geef dan vooral de buurman/buurvrouw een complimentje voor het gewenste gedrag. Doe het heel bewust voor degene die zich misdraagt. Kijk daarna deze misdragende leerling kort aan en ga door met de les. Merk groepjes leerlingen op die jouw opdracht direct uitvoeren, laat de hele klas weten dat deze leerlingen het goed gedaan hebben en complimenteer ze. Andere groepjes zullen het voorbeeld volgen. Bedank een hele groep of klas voor bepaald gedrag dat door een enkeling juist niet uitgevoerd wordt. Als je iemand moet corrigeren laat het dan gevolgd worden door heel veel complimenten voor diegenen die het juiste gedrag laten zien. Als je iemand hebt moeten corrigeren of straffen zorg dan dat je altijd later weer een complimentje kunt geven voor wat dan ook. De relatie staat echt voorop. Maak je complimentjes heel specifiek. Vertel precies wat iemand goed heeft gedaan en laat anderen in de omgeving duidelijk horen dat je een compliment geeft. En let er vooral op dat je aangeeft wat je wel wilt zien en dat je daar op reageert. Immers, omdat we in plaatjes denken is voor ons onderbewuste


-

het woordje ‘niet’ onhanteerbaar. Denk maar eens niet aan een roze olifant………Het eerste wat in je gedachte opkomt is……. juist ja. Geef kinderen duidelijke redenen en mogelijkheden om gecomplimenteerd te kunnen worden. Succesbeleving doet zoveel goed.

Nogmaals, je kunt een ander alleen maar dat geven wat je zelf bezit. Wil je een positief zelfbeeld van een kind stimuleren met complimenten zorg dan dat je goed over jezelf denkt. Geef jezelf regelmatig complimenten. Neem ze op in je intenties, maak er een doel van, spreek ze uit in je affirmaties en kom erop terug in de reflectie op je dag. Complimenten zijn de basis voor een positieve zelfspraak en door herhaling automatiseer je dat. ‘Ik ben goed zoals ik ben’. Bouw de complimenten ook in de dagelijkse gang van zaken in de klas in. Leuke manieren daarvoor zijn: -

-

Je kunt de dag, naast de intenties, beginnen met complimenten, aan de hele groep, aan elkaar of iedereen aan zichzelf. Sluit elke dag af met complimenten. De ster van de dag. Één kind wordt gedurende een hele dag in het zonnetje gezet. Je kunt daarmee in een kringgesprek beginnen. Zijn of haar naam komt ook op het bord en iedereen mag in de loop van de dag daar iets aardigs bij zetten. Doe regelmatig, een paar keer per jaar, een complimenten-workshop. Geef ieder kind een eigen complimentenlijst waar de naam boven staat en laat deze rondgaan in een groepje van ongeveer 10 kinderen. Ieder kind zet een compliment op de lijst. Na de rondgang heeft ieder zijn lijst met 10 complimentjes terug (ook van zichzelf natuurlijk). In de volgende workshop verander je de groepssamenstelling.

167


11. Ankeren van hulpbronnen Iedereen wil zich goed voelen! Hoe kun je een goed gevoel ankeren? Ofwel hoe kun je op elk moment rust, geduld, motivatie, creativiteit, vriendelijkheid, begrip, zelfvertrouwen of welk ander goede gevoel dan ook ervaren? Vanuit een prettig gevoel is vrijwel alles mogelijk. Je reageert handig. Op het juiste moment zeg je de juiste dingen. Het gaat vanzelf en je hebt het idee dat je optimaal gebruik maakt van je vermogens. Je energievibratie is hoog en afgestemd op wat je wilt. Maar soms is het lastig, als je de klas voor de zoveelste keer gevraagd hebt om aandacht en rust, om niet boos te worden. Op sommige momenten voel je je in gesprek met ouders helemaal niet zo zeker van jezelf. Het komt wel eens voor dat je niet zo gemotiveerd bent om aan je werk te beginnen en het maar voor je uitschuift. Er zijn van die tijden dat je geen enkel geduld hebt met die jongen die maar blijft zeuren of dat je geen begrip voor het onredelijke gedrag van het meisje kan opbrengen. En het maakt dat je allesbehalve handig reageert. Wat zou het prettig zijn als je op dat moment kunt beschikken over die goede gevoelens….. Dat kan en dat noemen we ‘een goed gevoel ankeren‘ of ‘het ankeren van een hulpbron’. Het werkt vanuit het principe van de klassieke conditionering zoals we dat kennen van de honden van Pavlov. De onderzoeker Pavlov ontdekte aan het begin van de vorige eeuw een opvallend verschijnsel dat zowel bij dieren als bij mensen werkt. Als een hond, door het toedienen van voedsel, een hongergevoel krijgt en begint te kwijlen en je luidt telkens tegelijkertijd een bel dan blijkt de bel op den duur gekoppeld te worden aan het hongergevoel. Wanneer je alleen de bel luidt zonder het voedsel te geven begint de hond al te kwijlen en dus een hongergevoel te krijgen. Het blijkt dus dat het brein twee gelijktijdig voorkomende ervaringen aan elkaar koppelt. Het maakt niet uit of die ervaringen iets logisch met elkaar te maken hebben. Reclamemakers maken voortdurend gebruik van dit principe. Ze brengen je in een goede gemoedstoestand door mooie muziek en fijne beelden van lachende mensen en een prachtige omgeving en zodra je je lekker voelt……hoppa, tonen ze je hun

168


product. En wat doet je brein? Het koppelt het lekkere gevoel aan het product. Kom je het vervolgens in de schappen in de winkel tegen dan geeft dat meteen een goed gevoel. Logisch? Nee, maar waarom zou je geen product kopen dat je een goed gevoel oplevert. Iedereen wil zich immers goed voelen? En precies dit principe van een goed gevoel ankeren kun je gebruiken om voor jezelf of voor je kinderen op elk moment een goed gevoel te kunnen ervaren. Het is even een kleine oefening vooraf maar dan heb je de goed gevoel knop altijd tot je beschikking. Het werkt als volgt: Een hulpbron ankeren 1. Zorg dat je het goede gevoel dat je wilt ankeren bij jezelf zo sterk mogelijk oproept. Dit kun je doen door terug te gaan in een herinnering waar je dat gevoel had en te doen alsof je er weer helemaal aanwezig bent. Door er in gedachten compleet in te stappen ervaar je het gevoel weer. Zie wat je ziet in de herinnering alsof je er nu bent, hoor wat je hoort en voel het gevoel dat erbij hoort. 2. Terwijl je dat gevoel zo intens mogelijk ervaart doe je iets unieks en consistents. Dit noemen we het anker (bedenk dit vooraf aan de oefening). Het kan zijn dat je tegelijkertijd, terwijl je het goede gevoel ervaart, iets zegt tegen jezelf, of een bepaalde beweging maakt, of jezelf op een unieke plaats aanraakt, of een bepaalde specifieke houding aanneemt. Het maakt niet uit wat, als het maar uniek en herhaalbaar is. Want als je dit – net als de bel – een paar keer herhaalt terwijl je het gewenste gevoel ervaart, zal je brein het koppelen aan dat gevoel. 3. Roep het gevoel of de hulpbron op wanneer je het nodig hebt. Gebruik het anker! Je bent bezig geweest met een goed gevoel ankeren En als dat eenmaal gebeurd is kun je met dit anker telkens dat goede gevoel op elk moment oproepen. En echt waar, hoeveel weerstand er soms ook tegen gevoeld wordt – ook vaak weer omdat er allerlei andere negatieve gevoelens aan geankerd zijn – als je ‘tsjakka’ hebt geankerd aan zelfvertrouwen dan zul je na het roepen van ‘tsjakka’ direct zelfvertrouwen ervaren.

169


Maar je kunt dus elk willekeurig anker gebruiken dat bij jou past. Het enige dat je nu nog hoeft te doen bij een goed gevoel ankeren is het anker daadwerkelijk te gebruiken als je het nodig hebt. Je kunt een goed gevoel ook met een hele klas ankeren door bijvoorbeeld bewust een goed gevoel of prettige sfeer op te roepen of te creëren en vervolgens een bepaald liedje te laten horen of te zingen. Je kunt dit natuurlijk ook gewoon doen op het moment dat er gewoon een lekkere sfeer heerst die je eigenlijk vast wil kunnen houden. Wanneer je dan een anker maakt - ofwel iets tegelijkertijd doet, laat horen, zegt of laat doen, … - koppel je het anker aan die goede sfeer. Elke keer als het liedje gedraaid of gezongen wordt is de sfeer er ook weer. Zo kun je de klassieke muziek gebruiken als anker voor rustig werken. Een specifiek voorbeeld voor het ankeren van dankbaarheid, een super-hulpbron, volgt hierna.

12. Dankbaarheid Dankbaarheid is één van de belangrijkste hulpbronnen als het gaat om het realiseren van je verlangens. Dankbaarheid kent net als liefde een zeer hoge energievibratie waardoor je heel dicht bij jezelf bent en de energie van Wel-zijn eenvoudig naar je toe kunt stromen waardoor je verlangens zich manifesteren in jouw wereld. Daarom ligt dankbaarheid aan de basis van geluk en rijdom. Wanneer je al bij voorbaat dankbaar bent voor alles wat je krijgt zul je alles krijgen wat je wenst. Het is een wetmatigheid. Je brengt je energievibratie immers op hetzelfde niveau als je wensen. Je stemt daarmee af op de golflengte van je verlangen. Het voelt ook logisch dat wanneer je iemand iets geeft die er heel dankbaar voor is je het plezierig vindt om een volgende keer weer iets te geven. Maar als de ander alleen maar ontevreden is of ondankbaar zul je niet geneigd zijn om weer iets te schenken. Voor het Universum geldt hetzelfde.

170


Dankbaarheid is eenvoudig op te roepen en vervolgens op een leuke en simpele manier te ankeren zodat deze hulpbron, dit fijne gevoel en deze hoge vibratie op elk moment beschikbaar is. Oefening voor het ankeren van dankbaarheid of de dankbaarheids-workshop Kondig de dankbaarheids workshop aan als iets heel bijzonders. Start met een bijpassend verhaal over dankbaarheid. Laat zien hoe belangrijk een houding van dankbaarheid is. Geef vervolgens elk kind een vel papier waarop ze een lijst kunnen invullen met alles waarvoor ze dankbaar zijn. Met hun eigen naam erboven is dit hun persoonlijke dankbaarheidslijst. Geef de aanwijzing om ook echt te voelen hoe dankbaar je bent. Wanneer de lijsten klaar zijn geef je ieder kind een steentje. Dit kan een edelsteentje zijn (1 tot 2 cm groot, te koop bij elke edelstenenwinkel; trommelstenen mix) of een witte steen van het tuincentrum, die je kunt schilderen of kleuren met speciale stift. Je kunt kinderen ook hun eigen steen laten zoeken. Elke hanteerbare kiezelsteen volstaat. De steen dient vervolgens opgeladen te worden tot een dankbaarheids- of gelukssteen. In principe maak je hier gebruik van het ankeren door twee gelijktijdige gebeurtenissen te koppelen. Dit is het oplaadproces. Maak er iets magisch van. Dit is de instructie: Hou de steen in je hand en lees voor jezelf je dankbaarheidslijstje op. Voel ook echt die dankbaarheid. Waar zit het in je lichaam? Geef het een kleur en maak het groter. Verspreid het over je hele lichaam. Laat dit gevoel vervolgens in de steen stromen. Doe maar net alsof het een witte stroom licht is die naar de steen toe stroomt en er in opgenomen wordt. Laadt de steen op met jouw dankbaarheid. Als hij helemaal opgeladen is leg je hem even weg en denk je aan iets heel anders, bijvoorbeeld je telefoonnummer achterstevoren. Test daarna je steen door hem op te pakken. Wat voel je? Voel je de dankbaarheid weer dan heb je een prachtig bruikbaar anker. Is het niet echt sterk aanwezig dan doe je de oefening nog een paar keer om de koppeling te versterken. Herhaling is de basis voor een vaardigheid

171


en een stevig anker.

13. Samenwerking/tutoring/maatjes Hulpbronnen komen van binnenuit. Je hebt alles tot je beschikking wat je nodig hebt om te slagen. Maar om je te helpen die hulpbronnen in jezelf beschikbaar te maken kun je prima gebruik maken van iemand die daar een goed voorbeeld van is. Met een maatje of tutor heb je een model om af te kijken hoe hij of zij iets doet wat jij nog niet beheerst. Ook voor volwassenen geldt overigens dat een goede mentor of coach het leerproces enorm versnelt en verbetert. Enerzijds omdat de coach zich verdiept heeft in de werkzame processen en anderzijds om hij door een andere invalshoek je uit je vaste denkpatronen kan halen. Het voordeel van tutor-schap bij leerlingen is dat zowel degene die tutor is als degene die gecoacht wordt sneller en beter leert. De effectiviteit van leren wordt voor een groot deel bepaald door de methode die je gebruikt. Wat er blijft hangen van de aangeboden informatie kun je in het volgende model zien:

horen 5% lezen 10% audiovisueel 20% demonstratie 30% discussie 50% praktijkoefening 75% uitleg aan anderen 80%

172


Op het moment dat je iets aan anderen moet uitleggen zul je het echt zelf moeten begrijpen. Dat is dan ook het moment waarop je echt de essentie van de informatie begint te vatten. Als je kinderen laat uitleggen aan elkaar zal degene die uitlegt de stof dan ook veel beter leren beheersen. Daarbij komt dat kinderen ook verantwoordelijkheidsgevoel aankweken en zich groot en zelfverzekerd voelen als ze een tutorrol mogen innemen. Maar ook voor degene die de uitleg ontvangt zijn er vele voordelen. Omdat de kinderen qua ontwikkeling veel dichter bij elkaar staan zal de uitleg ook veel meer aansluiten bij degene aan wie uitgelegd wordt. Vaak begrijpen kinderen van elkaar veel beter waar de struikelpunten liggen. Zo had ik vroeger een briljante scheikunde leraar die de stof zo goed beheerste dat hij maar niet kon begrijpen waar het probleem bij ons zat. Gelukkig hadden we een aantal slimme leerlingen in de klas die het, ondanks zijn gebrek aan zinvolle uitleg, aan ons konden leren. Tutoring en maatjes kun je voor allerlei leerstof gebruiken. Je kunt kinderen uit een zelfde klas inzetten maar ook oudere leerlingen bij jongere zetten zoals bijvoorbeeld bij samen leren lezen en schrijven. Je kunt een tutor of leider bij een samenwerkingsproject kiezen. Maatjeswerk gaat prima voor leerlingen die wat meer moeite hebben met bepaalde stof. Zoek overigens naar mogelijkheden waarop deze laatste leerlingen ook hun talenten kunnen inzetten bij andere onderwerpen. Help ze deskundige te worden en een expertise op te bouwen van zaken waar hun interesse ligt. Als we als leerkracht dit opbouwen en kinderen vertrouwd maken met de tutorrol zul je merken dat je meer ruimte krijgt om ook met grotere groepen je begeleidingswerk goed te doen. Je hebt een hele klas vol met assistenten gekweekt. En het bevordert ook de sfeer onderling nog eens. Een waarschuwing: hou goed in de gaten waar de grenzen liggen van het verantwoordelijkheidsgevoel van de leerlingen. Kinderen willen ook graag hun eigen ding doen en niet altijd anderen helpen. Het is niet vrijblijvend maar onder dwang werkt vrijwel niets optimaal.

173


14. Gevoels-omdraai-techniek Wanneer je je niet lekker voelt weet je inmiddels dat je emotionele signaleringssysteem je vertelt om de focus van je gedachten aan te passen. Maar ook vanuit het gevoel zelf kun je aan de slag. Op een heel speciale manier voeg je hulpbronnen toe zodat je ook betere gedachten krijgt. Dat doen we door de eigenschappen van het gevoel aan te passen. Dit is de gevoelsomdraai-techniek: -

-

Geef aan waar het vervelende gevoel zich bevindt in je lichaam, hoe het zich beweegt, of het erger wordt als je die beweging sterker maakt, of minder als je het gevoel langzamer in jezelf laat bewegen Haal het gevoel weg uit je lijf en projecteer het op een wit scherm buiten jezelf Als de kleur niet prettig is vervang die dan voor een fijne kleur Laat het gevoel tegenovergesteld bewegen als voorheen Breng het gevoel weer terug in jezelf op de plaats waar het eerst zat. Test of je het vervelende gevoel nog kunt oproepen.

En hoe wonderbaarlijk ook, ik heb nog niet meegemaakt dat iemand dat kon.

15. Spiegelkaartjes De spiegelkaartjes heb ik al eerder genoemd bij het luisteren naar onze verlangens in stap 1. Ze zijn een prachtig instrument om hulpbronnen aan te boren en de aandacht te richten op positieve eigenschappen, die iedereen heeft. Hier volgen een aantal voorbeelden van mogelijkheden om met de kaartjes te werken. Het trekken van een kaartje richt de aandacht op het positieve in je. Voel hoe het is om de uitspraak op het kaartje te zijn. - Trek een kaartje en vertel hoe de uitspraak klopt met wie jij bent.

174


- Trek een kaartje en zoek vandaag alle bewijzen voor wat er op het kaartje staat. Maak een verslagje over wat je ontdekt hebt. - Trek een kaartje en schrijf een (waar gebeurd of bedacht) verhaal over jezelf met die eigenschap. - Trek een kaartje als je je even niet zo lekker voelt en een oppepper kunt gebruiken. - Trek een kaartje en besluit om de uitspraak te zijn. Het is belangrijk om te erkennen dat wat er staat altijd waar is. Je kunt niet door de mand vallen want er zijn altijd aanwijzingen die bewijzen dat je het bent. De spiegelkaartjes zijn te verkrijgen via de website van Happy Life Centre. Ook staan op de website http://happylifecentre.luondo.nl nog meer mogelijkheden om er mee te werken.

16. Modelleren Model-leren is de basis van het aanleren van vaardigheden. We kijken naar iemand die expert is en nemen zijn gedrag en denkwijze over zodanig dat we de vaardigheid ook kunnen. Als de kok na veel experimenteren, bloed, zweet en tranen, eenmaal een perfect recept heeft ontwikkeld is het voor een ander niet zo heel moeilijk meer om dit over te nemen. Hetzelfde geldt voor een vaardigheid, wat eigenlijk een patroon van denkstappen is, net als een recept. Modelleren doen we van jongs af aan. Je wilt ook een bepaalde vaardigheid kunnen en je stapt als het ware in de schoenen van de ander, die dat al kan, om tot gelijksoortige resultaten te komen. Hoe doet hij dat? Waar let hij dan op? Wat komt

175


er eerst en wat daarna? Wat is het belangrijkste? Wat zeg hij dan tegen zichzelf? Op die wijze leren we de strategie of het recept van de vaardigheid. Je kunt deze geoorloofde manier van ‘afkijken’ fantastisch gebruiken bij ‘tutoring’. Wanneer kinderen elkaar helpen bij bijvoorbeeld rekenen kun je de opdracht geven om elkaars strategie om een som uit te rekenen te achterhalen. Hier komen vaak zeer verrassende resultaten uit die veel inzicht geven in slimme (en minder slimme) reken-methoden.

17. Juiste hoe en wat vragen stellen De manier waarop we tegen onszelf praten bepaalt in grote mate hoe effectief we handelen. Je kunt je voorstellen dat een leerkracht of coach die zijn pupillen voortdurend afbekt minder enthousiaste en gemotiveerde kinderen krijgt dan degene die vol lof en waardering, enthousiasme en stimulans is. Hetzelfde geldt voor onze eigen zelf-coaching. Daarbij komt dat elke vraag die we onszelf stellen - en dat zijn er heel veel, de hele dag door - altijd beantwoord wordt, zonder uitzondering. ‘Vraag en het wordt gegeven’ is een wetmatigheid. Echter, onhandige vragen leveren onhandige antwoorden op. Op de zinloze vraag ‘waarom moet mij dit altijd overkomen?’ krijg je, van je onderbewuste intelligentie die al zijn databases doorzoekt en alle herinneringen en bedenksels bij elkaar zet, steevast een antwoord als ‘omdat je een ongelooflijke onhandige sul bent’. En het antwoord kan onderbouwd worden met allerlei voorvallen uit je leven. Je koopt er alleen niet zoveel voor. Wanneer je effectieve vragen stelt krijg je zinvolle antwoorden. Stel vragen over hoe je iets wilt gaan aanpakken, wat de beste manier is om ergens te komen, hoe je kunt genieten van de weg ernaar toe. Stel vragen die je aandacht richten op wat je wilt, die antwoorden vragen over te gebruiken hulpbronnen, die voor een goed gevoel en nieuwe mogelijkheden zorgen.

176


Hier zijn wat mogelijkheden voor echte power-vragen die je dagelijks aan het begin van de dag kunt stellen en die je aandacht richten op een goed gevoel en een hoge vibratie geven: -

-

-

Over welke dingen in mijn leven voel ik me nu gelukkig? En wat is het precies aan die dingen dat me gelukkig maakt? Wat voor gevoel geeft het me? Over welke aspecten van mijn leven ben ik op dit moment enthousiast? En wat maakt het precies aan die dingen dat me zo enthousiast maakt? Wat voor gevoel geeft het me? Waarop ben ik op dit moment in mijn leven trots? Wat is het precies dat me trots maakt? Wat voor gevoel geeft het me? Waarvoor ben ik op dit moment in mijn leven dankbaar? Wat is het precies dat me dankbaar maakt? Wat voor gevoel geeft het me? Waar beleef ik op dit moment in mijn leven het meeste plezier aan? Wat is het precies wat dat plezier creëert? Wat voor gevoel geeft het me? Waar voel ik me op dit moment in mijn leven betrokken bij? Wat veroorzaakt precies die betrokkenheid? Wat voor gevoel geeft het me? Waar houd ik van? Wie houdt er van mij? Wat voor gevoel geeft het me?

Kies er een aantal en beantwoord ze. En merk wat het doet. Je kunt hier met de klas mee beginnen en op een gegeven moment kinderen zelf power-vragen laten bedenken. Aan het eind van de dag zijn de volgende vragen erg geschikt om terug te komen op de dag en de herinnering een positief karakter te geven. -

Wat heb ik vandaag gegeven? Op wat voor manieren ben ik vandaag een gever geweest? Wat heb ik vandaag geleerd? Wat heeft deze dag bijgedragen aan de kwaliteit van mijn leven? Hoe kan ik de dag gebruiken als investering in mijn toekomst?

177


Tenslotte heb ik nog een aantal fantastische probleemoplossende vragen die, door de aandacht te verleggen van het probleem naar de oplossing, tot nieuwe creatieve mogelijkheden leiden. -

Wat is er goed aan dit probleem? Wat is er nog niet perfect? Wat ben ik bereid te doen om het zo te maken als ik het hebben wil? Wat wil ik niet meer doen om te zorgen dat het wordt zoals ik het hebben wil? Hoe kan ik lol beleven aan het hele gebeuren, terwijl ik doe wat er gedaan moet worden om te zorgen dat het wordt zoals ik het hebben wil?

18. Verhalen/metaforen Metaforen zijn uitdrukkingen die een bepaalde betekenis weergeven door twee of meer woorden met ongelijke betekenissen te verenigen tot één betekenis. Als iemand zo sterk als een beer is kun je je voorstellen hoe krachtig zo’n iemand is. Als je je als een vis in het water voelt dan begrijp je de betekenis van je echt lekker voelen. Het is een vorm van beeldspraak. Metaforen geven inzicht en kunnen een bepaalde manier van denken doorbreken. Metaforen kun je ook als verhalen gebruiken, verhalen met een achterliggende boodschap. Het mooie van deze verhalen is dat ze iets duidelijk kunnen maken dat met gewone woorden en uitleg niet echt binnenkomt. De metafoor wordt bewust gehoord maar heeft vooral onderbewust zijn uitwerking. Parabels en sprookjes zijn eigenlijk altijd metaforen waarin een moraal verborgen is en een wijze les. Ook veel moderne kinderverhalen hebben deze eigen eigenschap. Verzamel veel verhalen en vertel ze regelmatig. Kinderen van elke leeftijd smullen ervan.

178


Maar je kunt ook je eigen verhalen maken (of opzoeken) naar aanleiding van gebeurtenissen in de klas, veranderingen die je zou willen doorvoeren of problemen die je wilt oplossen. Ook kun je voor een hardnekkig probleem nieuwe creatieve oplossingen vinden via een metafoor. Dit kun je ook met de hele klas doen. Dit zijn de stappen. -

Formuleer de probleemstelling Herformuleer de probleemstelling naar een metafoor (of nieuwe context) Bedenk oplossingen binnen de nieuwe context van de metafoor Vertaal de oplossingen naar het oorspronkelijke probleem

Een voorbeeld dat ik gebruikte met mijn kinderen was de sociale spaarrekening waar je een positief saldo kunt opbouwen door elkaar te helpen en aardig te zijn of in het rood kan komen te staan door onvriendelijkheid.

19. Tijdlijnen Tijdlijnen zijn constructies van ons brein waardoor we weten of iets eerder of later is gebeurd. Tijd is in die zin een locatie in de imaginaire ruimte. In onze gedachten zetten we bijvoorbeeld iets in het verleden achter ons en iets in een verder verleden verder achter ons. Voor de toekomst kan dan gelden dat het voor ons staat. Maar het kan ook zijn dat het verleden links wordt geplaatst en de toekomst rechts. Of met een bocht, naar boven of beneden. Zo heeft iedereen zijn eigen persoonlijke tijdlijn die je kunt nagaan door bepaalde (regelmatige) gebeurtenissen uit te vragen: Denk eens aan dat je je tanden aan het poetsen was gisteren. Waar zie je of voel je dat dan in je herinnering? En tandenpoetsen vorige week? En als je nu denkt aan dat je morgen je tanden poetst waar is dat dan? Soms kan het helpen om een tijdlijn een beetje aan te passen. Wanneer iemand zijn tijdlijn in zijn bewustzijn zo heeft georganiseerd dat het verleden volledig achter zich ligt (letterlijk) dan kan het zijn dat het zicht daarop ontbreekt en dat er nauwelijks geleerd wordt van fouten of goede resultaten.

179


Sommige mensen die problemen hebben met plannen, op tijd komen enz. hebben vaak hun toekomst gedeelte niet helder in het zicht. De persoonlijke tijdlijn kan aangepast worden maar het is handig om daar meer kennis over te hebben bijvoorbeeld met NLP. Er van uitgaande dat de persoonlijke tijdlijn is zoals hij is kun je deze wel uitstekend gebruiken bij het plannen, organiseren en doelen stellen door uit te voeren activiteiten in de uitgevoerde toestand in gedachten op je tijdlijn te plaatsen. Ook kun je de tijdlijn gebruiken om met behulp van de tijdmachine (zie ook het volgende hoofdstuk) hulpbronnen over te brengen op de levenslijn. Dit kan heel goed op momenten dat er wat problemen heersen in de klas en de klas wel wat extra hulpbronnen kan gebruiken. Ook voor individuele leerlingen kan dit uitstekend werken. De tijdmachine zorgt voor een speelse fantasievolle manier van werken. Dit werkt als volgt:

-

-

-

180

Stel de klas voor om mee te reizen in de tijdmachine naar een periode die vooraf ging aan de problemen die nu spelen. Als je daar aangekomen bent, en dat kan voor iedereen een andere plek zijn, zie je jezelf als jongere jij in een situatie met alle mensen die daar bij horen. En alles is oké. Wat had je nu, in deze vroegere tijd, moeten weten of geloven, denken of voelen om in de toekomst veel beter met de problemen om te gaan of de problemen zelfs helemaal te voorkomen? Welke tips zou je je jongere zelf nu geven? Als je deze hulpbronnen weet kun je ze aan jezelf geven. Maak er prachtig gekleurd poeder van, laadt ze in, in een vrachtvliegtuig en vlieg ermee boven je eigen levenslijn. Strooi alle hulpbronnen in grote hoeveelheden uit boven je eigen levenslijn. Alle zelfvertrouwen, moed, begrip, vriendelijkheid, liefde, geduld en wat je nog meer hebt komen als een gekleurde deklaag op je levenslijn te liggen.


-

Land nu met je vliegtuig vlak voor de periode waar de hulpbronnen uitgestrooid werden. En stap uit. Stap nu over je levenslijn met al die gekleurde hulpbronnen en beleef wat je nu in deze tijden beleeft met de hulpbronnen. Zie maar wat er allemaal veranderd is en hoe dit uiteindelijk leidt tot een heerlijke tijd.

20. De Geluksvergelijker De ultieme succesformule luidt: 1. 2. 3. 4.

Weet exact wat je wilt bereiken Besluit er werkelijk voor te gaan en in actie te komen Kijk wat je krijgt van je inspanningen Als je niet dichter bij je doel komt doe dan iets anders

Uit stap 3 blijkt dat het heel erg handig is om regelmatig te kijken hoe het gaat met het bereiken van je doelen. Reflectie en evaluatie zijn belangrijke gereedschappen bij het op de juiste koers blijven. Het bijhouden van een dagboek of geluksdagboek kan enorm helpen. In Hoofdstuk 4 kom ik terug op het persoonlijke dromenboek. Een andere manier is om op vaste momenten in de dag na te gaan hoe je je voelt. Dit geeft je meer aandacht voor het emotionele signaleringssysteem, voor het bewuster gewaar worden van je emoties en wat ze je te vertellen hebben. Ook kun je in de loop van de tijd zien hoe jouw gelukslijn verloopt en conclusies trekken en patronen ontdekken over de redenen van het al of niet gelukkig voelen. Je kunt eenvoudig beginnen met elke dag een smiley aan te kruisen die een weergave maakt van hoe jij je deze dag voelde en er kort onder te zetten wat de omstandigheden of redenen waren waarom je je zo voelde.

181


0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Vandaag [datum] voelde ik me [0 – 10] Gevoelsomschrijving: [Van depressief tot vreugdevol]

Omstandigheden: [Waar was ik? Met wie? Wat deed ik? Waar was mijn aandacht op gericht?]

Tip aan mezelf om me (nog) beter te voelen:

In een boek van Esther en Jerry Hicks staat een rijtje van emoties die lopen van een lage frequentie (depressieve gevoelens) tot een hoge frequentie (vreugdevolle gevoelens). Om je verlangens waar te maken is het handig om op een hoge frequentie te zitten, naast het feit dat het gewoon heel plezierig voelt. En dat is uiteindelijk wat we allemaal willen. Door je op elk moment af te vragen hoe je je beter kunt voelen, door je aandacht te richten op wat je wilt, kun je steeds verder stijgen in het rijtje met emoties. Dit rijtje kun je gebruiken bij het bewust verhogen

182


van je frequentie en het invullen van de ‘gevoelsomschrijving’ in de Geluksvergelijker. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22.

Vreugde/Kennis/Kracht/Vrijheid/Liefde/Waardering Hartstocht Enthousiasme/Gretigheid/Geluk Positieve Verwachting/Geloof Optimisme Hoop Tevredenheid Verveling Pessimisme Frustratie/Irritatie/Ongeduld ‘Overweldigdheid’ Teleurstelling Twijfel Zorgen Afkeuring Ontmoediging Boosheid Wraak Haat/Woede Jaloezie Onveiligheid/Schuld/Minderwaardigheid Angst/Verdriet/Neerslachtigheid/Wanhoop/ Krachteloosheid

Waar het om gaat is dat je bewust streeft naar een beter gevoel.

21. Spellingstrategie Kinderen die moeite hebben met spelling worden al snel als dyslectisch betiteld. Mensen die goed kunnen spellen gebruiken een strategie die vrij eenvoudig te leren

183


is en die veel spellingsproblemen doen oplossen als sneeuw voor de zon. Dit is de spellingsstrategie in stappen: 1. Plaats de correcte spelling van het woord voor je zodat je het gemakkelijk kunt zien. 2. Sluit je ogen en denk aan iets dat vertrouwd, bekend en ontspannen voelt. Als het gevoel sterk is open dan je ogen en kijk naar de juiste spelling. (Hierdoor koppel je een goed vertrouwd gevoel aan de juiste spelling en kan het gevoel je de volgende keer vertellen of je de juiste spelling hebt.) 3. Beweeg je ogen naar boven en naar links en zie de juiste spelling in gedachten. (Op het plafond dus. Als je hier moeite mee hebt gebruik dan de handige tips hieronder.) 4. kijk naar boven, naar je mentale plaatje en schrijf de letters op die je ziet. Ga na of wat je opgeschreven hebt correct is. Dit doe je dus aan de hand van het vertrouwde gevoel. Als het niet klopt ga dan terug naar stap 1. 5. Kijk naar je mentale plaatje en spel het woord achterwaarts (schrijf de letters op van rechts naar links). Klopt de spelling? Zo niet, ga dan naar stap 3 terug. In het kort: 1. denk aan iets positiefs en gemakkelijk te herinneren en anker dat gevoel aan de correcte spelling door simpelweg met dat gevoel te kijken naar de correcte spelling; 2. kijk naar boven en naar links en visualiseer de correcte spelling in gedachten; en 3. kijk naar boven en links en spel het woord achterwaarts.

Handige Tips A. Zie het woord in je favoriete kleur. B. Haal onduidelijk letters naar voren door ze anders dan de ander te maken: groter, helderder, compacter, andere kleur, enz. C. Maak groepjes van drie letters en bouw je plaatje op in drie letters per keer. D. Zet de letters op een bekende achtergrond. Neem een bekend object in gedachten of een filmscène en zet de letters die je wilt herinneren er bovenop.

184


E. Als het een lang woord is maak de letters klein genoeg om het woord gemakkelijk in zijn geheel te zien. F. Schrijf de letters in de lucht met je vinger en zie in gedachten de letter die je schrijft.

Met lange woorden is het voor sommigen moeilijk om het hele woord in het begin gemakkelijk in één keer te visualiseren (vooral mensen voor wie het proces van visualiseren nieuw is). Wat vaak gebeurt is dat sommige letters duidelijk zijn maar de rest is niet in zicht of mistig. In zulke gevallen is het nodig iets te doen om de letters er uit te laten springen. In dit geval zijn twee extra stappen nodig: a. breek het woord op in groepen letters (groepen van drie); en b. verander sommige submodaliteiten van de letters die lastig te visualiseren zijn op dusdanige wijze dat ze eruit springen. Bijvoorbeeld, de letters kunnen helderder zijn, in een favoriete kleur, op een bekende achtergrond, groter, enz. Een andere hulpzame stap om in het te herinneren plaatje met onduidelijk letters te ankeren is een overlap met het kinestetische systeem door letters in de lucht te schrijven. Hoe meer zintuigen ingezet worden hoe krachtiger geleerd en herinnerd wordt.

Overigens heb ik met mijn dochter Nikki de spellingsstrategie toegepast op het leren van de tafels. Ze was toen een jaar of acht. De resultaten zijn wel erg leuk: De tafel van 9 is lastig en Nikki vergeet het steeds of moet het steeds weer uitrekenen of het rijtje opdreunen tot ze bij de bedoelde som is (zeer trage auditieve methode die nog steeds op scholen gebruikt wordt). Per twee regels hebben we de tafel van 9 (dat op een groen lievelingskleur blaadje stond) links boven in het hoofd gezet en gekoppeld aan een prettig en ontspannen gevoel. Eerst waren, met het toevoegen van de volgende twee

185


regels, de andere eerste regels weer verdwenen maar dat loste ze op door het blad in het hoofd wat uit te rekken zodat er genoeg ruimte was. Er was wel telkens even sprake van ‘het lukt niet’ en ‘ik wil niet verder’ maar toen de probleempjes simpel opgelost bleken werd het erg leuk. Later bleek nog even dat ze alleen de uitkomsten onder elkaar had gezet zonder de vermenigvuldiging ervoor maar dat was ook snel verholpen door het blad in gedachten verder uit te rekken en de sommen voor de uitkomsten te zetten. Toen zat het plaatje in haar hoofd en kon ze het zo oplezen. Nog even liep er een keer een uitkomst door een andere regel maar door onder de regels een duidelijke dikke streep te zetten was het duidelijk bij welke som welke uitkomst hoorde. Bij elkaar een kwartier werk. De volgende morgen riep ze verheugd: ‘ik heb het plaatje nog steeds in mijn hoofd. Telkens als ik een som vroeg keek ze links naar boven en noemde ze de juiste uitkomst op. We hebben afgesproken nu elke avond een tafel als plaatje in haar hoofd te zetten zodat ze met de toetsen alleen maar hoeft ‘af te kijken’ en voor te lezen van het plaatje. ‘Ik vind de tafels nu wel leuk’, is haar reactie. Mijn zoon Bas wil dat ook. Maar Bas heeft het plaatje al helemaal goed op een rijtje, met de gebruikelijke methode ingeprent. Ik merk dat het plaatje bij mij nu ook veel zichtbaarder is geworden overigens. Leuk hé? Volgens mij kan een groot percentage van kinderen die problemen met rekenen hebben of die nu dyslectisch wordt genoemd hier al uitstekende resultaten mee halen.

186


6. Futurepace, stap met de hulpbronnen in de vervulde wens


Ik start nog maar eens met het citaat van Einstein wat ik al eerder heb genoemd. Het is de essentie van het hele model en zeker van deze stap. De future pace lijkt heel veel op het doelen stellen in stap 2 van het stappenmodel. Daar formuleer je immers ook de gewenste situatie en stap je er helemaal in om alles te beschrijven wat je daar ziet, hoort en voelt. De future pace als stap 6 in het model is echter meer dan een welgesteld doel. In de voorgaande stappen hebben we immers hulpbronnen toegevoegd als die waarden, gevoelens, vibraties of frequenties die nodig zijn om volledig te kunnen afstemmen op wat je wilt. In de future pace wil je niet alleen de gewenste situatie bereiken, je bent de gewenste situatie. Je bent met je hulpbronnen volledig afgestemd op wie je werkelijk bent en de energie kan vrijelijk stromen. Als je deze stap doet, en je bent helemaal in de toekomst aanwezig, voelt dat ook uitermate goed. Op dat moment zijn alle belemmeringen weggevallen en overtuigingen zijn in overeenstemming met wat je wilt, of eigenlijk dus bent. Ik merk telkens als ik deze oefeningen doe dat ik met een brede grijns zit te genieten van wat ik zie, hoor en voel. Hier zijn enkele mogelijkheden voor jezelf en je kinderen. Doe ze regelmatig zodat je afgestemd blijft op wat je echt wilt en wie je werkelijk bent. 1. Future pace 2. De nu veroorzakende toekomst

187


3. 4. 5. 6.

Future’s history Tijdmachine Toneelstukjes/verhalen Alle soorten tekeningen die voor een fantastisch gevoel zorgen

1. Future pace Stap in de toekomst en kijk rond. Wat zie je dan? Wat hoor je dan? Wat voel je dan? Wat ruik je dan en wat proef je dan? Het is zinvol om een heel specifiek moment uit te kiezen, een datum en een tijd. Als je een doel hebt gesteld om bijvoorbeeld gezellig met iemand om te gaan stel je je voor wanneer je deze persoon voor het eerst weer ziet. Kijk vervolgens, nu je alle nodige hulpbronnen tot je beschikking hebt, en nu je ook alle hulpbronnen die de ander nodig heeft gegeven hebt, hoe het gaat op dit moment in de toekomst. Spreek in de tegenwoordige tijd en kijk door je eigen ogen alsof je er helemaal bent. Doe geen moeite om dingen te verzinnen maar laat het gewoon opdoemen uit je onderbewuste. Komt het overeen met zoals je het wilt of zijn er meer hulpbronnen nodig? Voeg ze toe en kijk weer wat er gebeurt. Dit is de essentie van een future pace en je kunt deze op verschillende manieren met jezelf en met de klas doen. Hieronder volgen die werkwijzen.

2. De nu veroorzakende toekomst Hoe je de toekomst ziet beïnvloedt niet alleen maar je toekomstige situatie. Het heeft ook een directe invloed op hoe je je nu voelt. Je toekomst beïnvloedt jou altijd. Het mooie is dat je die toekomst dus nu kunt kiezen en zo jouw huidige toestand direct kunt veranderen. Uiteindelijk is het nu-moment het punt van waaruit je alles laat gebeuren. Het is jouw krachtpunt. Je kunt wel over het verleden of over de toekomst denken maar dat doe je altijd ‘nu’.

188


We gaan er vaak vanuit dat het verleden je op dit moment bepaalt. Maar het is veel meer de voorgestelde of geanticipeerde toekomst die dat doet. Ga maar na, je voelt je op dit moment waarschijnlijk compleet anders wanneer je de deur van je huis achter je dichtdoet om op vakantie te gaan dan wanneer je datzelfde doet om naar een begrafenis te gaan. De huidige situatie is dezelfde maar wat in het verschiet ligt verschilt nogal. Stel je voor dat je zou weten dat niets kon mislukken en dat jouw toekomst gevuld was met dromen die uitgekomen zijn en al je wensen zouden onvermijdelijk gerealiseerd worden, hoe zou je je dan op dit moment voelen. Uitstekend! Je zou het gevoel hebben dat hoort bij die toekomst. En dat is tevens de sleutel om die toekomst op dit moment te realiseren. Al die fantastische gevoelens die door die ideale toekomst veroorzaakt worden stemmen je af op de golflengte van die toekomst, brengen je in de juiste vibratie, waardoor deze gemanifesteerd wordt. Omdat die ideale toekomst al bestaat hoef je deze niet te verzinnen maar stap je er gewoon in en ervaar je het zoals het daar is. Verander je energie en je verandert jouw werkelijkheid. De oefening: 1. Ga rustig zitten, ontspan en maak je hoofd leeg. 2. Stap, met de intentie om je ideale toekomst te leren kennen, in gedachten, in die toekomst. 3. Doe alsof je op een bepaald toekomstig moment in de tijd aanwezig bent en kijk om je heen. Wat zie je, hoor je, voel je, ruik je en proef je nu je hier bent? 4. Maak wat je ziet in gedachten groter, helderder, intenser zodanig dat het nog prettiger voelt. 5. Beschrijf wie je nu bent, wat je doet, welke besluiten je neemt. 6. Schrijf je bevindingen op terwijl je nog altijd in de toekomst bent. 7. Als je klaar bent kom dan terug in deze tijd en verheug je op wat komen gaat. Doe dit regelmatig en geniet en je zult de gevolgen niet kunnen geloven, totdat je begrijpt dat het zo werkt.

189


3. Future’s history Deze oefening gaat nog een beetje verder. Ik doe deze techiek regelmatig met teams binnen scholen of organisaties bij visievorming en met name ook de implementatie ervan. Het is een zeer krachtige oefening in het verlengde van de voorgaande, mits hij zorgvuldig in de juiste tijden uitgevoerd wordt. Dat is echt essentieel. Als je in de toekomst bent dan ben je ook echt in de toekomst en dan stel je je voor hoe het ‘nu’ in de toekomst is. Met je klas kun je deze opdracht uitstekend uitvoeren aan het begin van het jaar of juist op momenten dat het niet zo lekker loopt, de aandacht op de verkeerde onderwerpen en waarden gericht is en je weer terug wilt naar wat iedereen echt wil. De oefening met de groep/klas: -

Inventariseer ieders wensen voor een fantastische klas en een heerlijk schooljaar. Maak een woordspin op het bord. Begin met iedereen te vragen zijn ideale klas op te schrijven. Gebruik de volgende onderverdeling: 1. 2. 3. 4. 5.

-

-

190

Wat we belangrijk vinden (waarden) Wat we doen in de klas Hoe we met elkaar omgaan Hoe de klas eruit ziet Alles wat verder belangrijk is

Laat elk kind (elke deelnemer) de hoofdpunten opnoemen en zet deze in een mindmap (of woordspin) op het bord Kijk gezamenlijk naar het gewenste toekomstplaatje. Als het klopt ga je door en anders pas je het aan. (Je kunt dit ook doen in groepjes van 4 tot 6 kinderen. Laat de groepen presenteren wat ze gevonden hebben. Geef elke groep een flip-over vel om op te schrijven voor de presentatie) Bepaal met zijn allen een datum wanneer dit werkelijkheid is.


-

-

-

Stap nu in gedachten in deze datum (dit kun je doen met de tijdmachine) en ben helemaal aanwezig in deze toekomstige tijd. Praat vervolgens alleen nog maar in de tegenwoordige tijd over hoe het nu is (in de toekomst). Leef je helemaal in. Kijk rond en zie, hoor en voel wat er is. Vul de mindmap op het bord aan. Klopt alles? Zo niet, pas het aan. Luister naar hoe het voelt. Je bent nu in de ideale toekomst en je bent hier gekomen doordat er allerlei dingen gebeurd, besloten, gedaan zijn vanaf het verleden. Ga na wat dat geweest is (dit kun je ook weer in (nieuwe) groepjes doen). Inventariseer de punten. Kom terug in de huidige tijd en zet de voorgaande punten op een rijtje. Maak van daaruit een plan.

4. Tijdmachine De tijdmachine is een fantastisch middel om een geleide fantasie mee te doen. Maar je kunt er kinderen ook zelf hun wensverhaal mee laten maken. Het gaat steeds om het met al je zintuigen op dit moment leven in de vervulde wens. Nu is het moment waarop je de toekomst neerzet en waar je nu je aandacht op richt bepaalt welke toekomst je aantrekt. Essentieel is dat je aantrekkingspunt nu is. Door regelmatig af te stemmen op de gewenste toekomst kom je in de juiste vibratie waarmee je afstemt op de gewenste frequentie of waarschijnlijkheid. Je kunt de tijdmachine dus gebruiken om een fantastische toekomst neer te zetten met je fantasie. ‘Jongens en meisjes, het wordt weer eens tijd om in de tijdmachine te stappen. Ga stevig zitten en doe je veiligheidsgordels om. In plaats van de geschiedenis gaan we de toekomst verkennen’. Je kunt het zo echt maken als je wilt, met toeters en bellen, wellicht een spetterende powerpoint met planeten en sterren. Je kunt leerlingen delen laten vertellen van die ideale toekomst waardoor je meer en meer zicht krijgt op hun verlangens en wensen.

191


De tijdmachine kan echter ook ingezet worden om de toekomst te bekijken die gebaseerd is op de huidige manier van denken. Alhoewel het ook hier gaat om je voorstellingsvermogen kun je veel meer gaan kijken waar de huidige aandacht in de toekomst naar toe leidt. Terwijl je in de vorige tijdmachine voornamelijk aan het verzinnen was hoe je een zo positief mogelijke toekomst kunt neerzetten ga je nu veel meer loslaten en het aan het onderbewuste overlaten wat er naar voren komt. Dat kan betekenen dat er een toekomst ontstaat die juist helemaal niet zo gewenst is, die allemaal aspecten in zich heeft die je niet wilt, maar wel een logische gevolg is van de aandacht die nu gegeven wordt aan bepaalde problemen of onenigheden. Vertrouw hierbij op de intelligentie van het onderbewuste en laat opkomen wat opkomt. De vraag is dan vervolgens of dit is wat je wilt (met zijn allen). En daarna kun je kijken hoe je deze toekomst in het heden wilt veranderen. Het is een schitterende manier en motivatie om huidige problemen op te lossen en de aandacht te richten op wat je wel wilt. Het lijkt een beetje op ‘the Christmas Carol’ van Charles Dickens waarin de gierige en gemene Scrooge door een geest meegenomen wordt naar de nare toekomst die volgt uit zijn huidige gedrag. Het motiveerde Scrooge om helemaal om te gaan in het nu en een geweldige nieuwe toekomst neer te zetten. Het is handig om bij de tweede vorm ook een ideale vorm te laten volgen om te zien of en hoe de veranderingen die nu besloten zijn daadwerkelijk doorwerken in de toekomst. De tijdmachine kan verder uitstekend gebruikt worden om hulpbronnen over te brengen op de levenslijn. Dit hebben we bij de tijdlijnen (19) in het vorige hoofdstuk al gedaan. Je kunt op je tijdlijn data en tijden zichtbaar maken en bepaalde voornemens kun je in gedachten heel bewust op je tijdslijn zetten, op een bepaalde datum en tijd. Zo kun je met kinderen de volgende krachtige visualisatie doen waardoor de doelen die ze zich stellen als het ware geprogrammeerd worden in hun onderbewustzijn.

192


Visualisatie Je zult zien dat deze visualisatie zowel het stellen van doelen in zich heeft, het ophalen van hulpbronnen als het doen van een future pace. Hij zou op meerdere momenten tegelijk in het stappenprogramma kunnen passen Vooraf aan de visualisatie gaat het stellen van een doel – ‘de grote wens’ – vooraf. Deze vul je op de volgende manier in: 1. Datum waarop de wens vervuld is: bijvoorbeeld 20 september (van een bepaald jaar) 2. Het bewijs dat je wens vervuld is: Wat zie je dan (waar, met wie ben je ergens)? Wat hoor je dan? Wat voel je dan? Als dat gebeurd is start de visualisatie, de reis in gedachten.

Ga rustig zitten en sluit je ogen. Stap in gedachten in de tijdmachine en reis naar het moment waarop je wens vervuld is. Stel je voor dat je aankomt bij de datum waarop je wens vervuld is. Hier stop je de tijdmachine en stap je uit. Je kunt zien dat je wens vervuld is want alle bewijzen zijn er dat het zo is. Stap er maar helemaal in en zie wat je ziet nu je wens vervuld is, hoor de geluiden nu je wens vervuld is en voel hoe je je voelt. En maak dit plaatje nog maar eens veel sterker en veel echter. Want zie je de knoppen onder het plaatje. Daarmee kun je de kleuren aanpassen, het beeld dichter bij halen of groter maken, Je kunt het beeld ook scherper maken of helemaal om je heen. Probeer het maar uit en maak het beeld zo dat het super echt is waar je nu bent. En er zijn knoppen voor het geluid. Je kunt het harder of zachter, scherper of doffer maken. Maak het geluid zo dat het heel echt aanvoelt. En er zijn ook knoppen voor je gevoel. Dit kun je ook versterken. Maak het gevoel dat je nu hebt maar eens twee keer zo sterk. Ja goed zo. En draai de knoppen nog maar verder open zodat je het gevoel nog twee keer zo sterk voelt. Prima, heel goed.

193


En nu je helemaal in de vervulde wens bent stap je uit jezelf en laat je je lichaam daar op een afstandje. Je kunt jezelf daar zien, in de vervulde wens met alles erop en eraan. En je kunt het plaatje met jou erin oppakken en meenemen terwijl je omhoog zweeft. Je ziet wat beneden is kleiner worden terwijl je wegzweeft en bij je eigen tijdlijn aankomt. Je zweeft erboven en ziet alle tijden en data in die stroom van tijd. En je ziet ook de datum waarop je wens vervuld is. Je haalt diep adem en je blaast je levensenergie in het plaatje dat je vasthoudt. En doe dat nog eens. Adem diep in …….en blaas je levenskracht in het plaatje van jezelf in de vervulde wens. En nog eens…diep in…. en aaaaah blaas je je energie in het plaatje. Nu kun je het met levensenergie vervulde plaatje op de tijdlijn laten vallen, precies op de juiste datum waar de wens vervuld is. Èèèèn………plop. En je ziet ook meteen dat alle gebeurtenissen voor die tijd zich aanpassen aan deze wens. Alles wat ervoor gebeurd is leidt tot die wens. En ook alles wat daarna in de toekomst gebeurt verandert. Het wordt mooier met nog veel meer mogelijkheden om andere wensen te vervullen. En als je ziet hoe je wens op jouw tijdlijn vervuld is stap je weer in de tijdmachine waarmee je gekomen bent en kom je weer rustig in deze tijd terug. Open je ogen en ben weer hier.

5. Toneelstukjes/verhalen Net als met de tijdmachine, die je met de hele klas vanuit een geleide fantasie kunt doen, kun je kinderen ook toneelstukjes en verhalen laten verzinnen en opvoeren/voorlezen over een gewenste toekomst. Hiermee bereik je dat de fantasie nog veel intenser, met alle zintuigen beleefd wordt. Het is leuk om te doen en de creativiteit wordt bevorderd.

194


Ook hier kun je twee invalshoeken kiezen. 1) je zet een ideale toekomst neer, een gewenste situatie met alles erop en eraan. Of 2) je speelt een toekomst op basis van hoe het nu gaat om vervolgens na te gaan wat er anders zou moet om een toekomst te krijgen die je graag wilt. Met andere woorden: ‘als het zo doorgaat dan eindigen we nog hier’. Wat kunnen we nu doen om dat te veranderen?

6. Alle soorten tekeningen die voor een fantastisch gevoel zorgen Het spreekt voor zich dat alle soorten tekeningen, maquettes, en andere kunststukjes dezelfde rol kunnen vervullen. Maak eens een maquette van de ideale klas, of de fantastische school, het perfecte dorp of nog groter. Wat zit daar allemaal in? Welke toekomst kun jij tekenen die helemaal klopt met wat je je wenst? Wat kun je dan en welke hulpbronnen heb je dan tot je beschikking?

195


7. Ecologietest, hef alle overige blokkades op Ecologie is eigenlijk de studie van consequenties. Welke consequenties heeft dit gedrag of dit proces voor mezelf, mijn omgeving en uiteindelijk voor de hele planeet? Als ik dit doel gerealiseerd heb wat betekent dat dan voor het grotere geheel waar ik deel van ben? Als de consequenties positief zijn vanuit alle gezichtpunten zul je volledig uitgelijnd en vol energie kunnen werken aan het doel. Is dat niet zo dan geef je gas met de andere voet op het rempedaal en wordt het behalen van het doel moeizaam of zelfs onmogelijk. Het afsluiten van het innerlijke proces van doel bepalen, hulpbronnen ophalen en in de toekomst programmeren met een ecologietest is extreem belangrijk. Wanneer blijkt dat er nog een gedeelte binnen jezelf het niet helemaal eens is met de werkwijze of nog wat hulpbronnen nodig heeft om volledig mee te kunnen gaan dan zal dit deel zich blijven verzetten tegen het bereiken van het doel. Dit uit zich in een innerlijke strijd, onbewuste sabotage en uiteindelijk in het niet realiseren van de wens. De ecologietest kun je eigenlijk afsluitend aan elke stap toepassen. Als je je doel hebt gesteld kun je je afvragen of het ecologisch verantwoord is (is ook onderdeel van HET PAD). Als je de hulpbronnen hebt bepaald die je nodig hebt kun je toch nog even checken of dit de juiste zijn. En uiteindelijk wanneer de future pace achter de rug is kun je nogmaals nagaan of er nog iets niet klopt of dat het helemaal oké is zo. Als dat niet zo is kun je terugstappen in stap 4 (hulpbronnen toevoegen) of zelfs naar stap 2 waar je je doel geformuleerd hebt (blijkbaar niet helemaal ecologisch). Telkens kan de vraag gesteld worden, ‘is er nog iets op tegen om het doel op deze wijze te halen’. Of ‘is er ergens nog een deel in mij dat het niet eens is met deze gang van zaken’. Alles wat opkomt is belangrijk en elk deel wat van zich laat horen dient met respect benaderd te worden. Op het moment dat je het alleen maar lastig vindt dat het deel met een bezwaar komt zal het veel meer moeite kosten om het uiteindelijk mee te krijgen. Begrip en respect zorgt voor samenwerking en het vinden van de juiste

196


oplossing voor het probleem dat nu nog niet opgelost is. Ben niet te snel tevreden, waardoor je over een deel heen walst maar vraag uit tot het helemaal klopt. Hetzelfde als bij de innerlijke delen van jezelf geldt werkt dit ook voor de delen of individuen van een groep of klas. Als er een bezwaar komt uit de groep neem deze dan serieus en pas aan tot het voor iedereen klopt. Als er een bezwaar opkomt ga je na wat het is en wat er nodig is om het bezwaar te overkomen. Welke hulpbronnen zijn er nog nodig? Haal die op en voeg deze toe. Vervolgens kan de vraag opnieuw gesteld worden. Pas wanneer er volmondig op de vraag ‘wat kan er nog mis gaan’ met ‘niets’ geantwoord wordt kun je ervan uitgaan dat het hele wezen, of de hele groep, gemobiliseerd is om ‘er voor te gaan’ en het doel te behalen. Je kunt deze vraag aan jezelf stellen bij het proces van je eigen doelen. Je kunt het aan het kind stellen in het proces of aan het eind van een doelrealisering. Dit kan ook in een geleid intern proces (GIP). En je kunt het aan de hele klas vragen wanneer het om een gezamenlijk proces gaat.

197


8. Kom in flow door je actie Wij mensen, en vooral in de westerse wereld, zijn geleerd om hard te werken, in actie te komen en zo resultaten te bereiken. En als we meer resultaten willen bereiken zullen we harder moeten werken en meer werk moeten verzetten. Maar het klopt niet met de feiten. Veelal blijkt dat mensen die zeer succesvol zijn best werk verzetten maar niet meer dan mensen die een mager inkomen hebben. De actie is gewoon anders, totaal anders. Bij de niet-succesvolle werkers zien we dat de arbeid een worsteling is, zwaar en moeizaam. Het gebeurt omdat het moet. Er moet nu eenmaal brood op de plank komen hoor ik regelmatig zeggen. En velen onder ons zullen dat beamen. En daarom doen we allerlei dingen die we niet leuk vinden om te doen maar die nu eenmaal nodig zijn. En we leren onze kinderen allerlei dingen te doen die nu eenmaal moeten (?). Maar in moeten zit enorm veel weerstand en weerstand staat gelijk aan het blokkeren van energie. Geblokkeerde energie stroomt niet en kan dus ook nooit iets nieuws teweegbrengen. Net zoals het stilstaande water, smerig en levenloos wordt zo is het gevolg van geblokkeerde energie verval en ziekte. Stromende energie daarentegen staat gelijk aan gezondheid en creatie, aan het moeiteloos behalen van doelen en resultaten. De voorgaande hoofdstukken maken duidelijk dat een helder beeld van wat je wilt bereiken en het vertrouwen dat je dat kunt bereiken nodig zijn om de Universele creatieprocessen in werking te zetten. En dit gedeelte van het creatieproces dien je ook volledig over te laten aan het onderbewustzijn. Laat de bewuste geest zich er vooral niet mee bemoeien nadat de keuze is gemaakt wat het resultaat dient te zijn. Echter, om dat te ontvangen wat je wenst dien je wel in actie te komen, vanuit hetzelfde beeld van het eindresultaat en met hetzelfde vertrouwen. Door je gedachten zet je het proces in beweging. Door te handelen ontvang je het gevraagde. En handelen doe je altijd NU. Ben volledig aanwezig in wat je doet. Verwijder het verleden uit je gedachten en denk niet aan de toekomst wanneer je

198


nu handelt. Breng al je aandacht in het huidige moment, waar je nu bent. Met helderheid van wat je wilt bereiken, met vertrouwen dat het mogelijk is en met dankbaarheid dat het lukt. Er zit een groot verschil tussen motivatie en inspiratie. Motivatie is als het duwen en moeten. Door inspiratie word je als het ware naar het handelen toegetrokken en je wilt in actie komen. Wat wil je doen? Kom in actie op het moment dat je geïnspireerd bent. En door je aandacht te blijven richten op wat je wilt zul je geïnspireerd zijn. En dit zijn de voorwaarden om in flow te komen waarbij je handelen efficiënt en effectief is, waarbij de tijd stilstaat en je in een vanzelfsprekende stroom van energie terechtkomt waarbij het lijkt of iets groter dan jijzelf het overneemt van je, gedreven en resultaatgericht. Als in de voorwaarden van doelen en hulpbronnen voorzien is zal deze stap voor zichzelf zorgen. Maar wacht niet af tot er iets gebeurt. Focus op je visie met vertrouwen en dankbaarheid en kom in actie.

199


9.

Realiseer je dromen en geniet

Wat enorm belangrijk is, en nogal eens vergeten wordt in deze jachtige tijd, is om elke behaalde doelstelling te vieren. Wat je zelfs kunt vieren is dat je goed op weg bent, een goede start hebt gemaakt of er bijna mee klaar bent maar nog niet helemaal. Waarschijnlijk is er moeite gedaan om iets voor elkaar te krijgen. Het brein wil zich heel graag inspannen maar het wil ook de erkenning en waardering krijgen die erbij past. Als je niet geniet van wat je bereikt hebt en het behaalde resultaat niet viert geef je je onderbewuste eigenlijk te kennen dat het toch niet zo belangrijk was. Als je niet de tijd neemt om te genieten van wat je hebt bereikt waar doe je het dan eigenlijk voor? Met presentaties, voorstellingen, gewoon even niets doen en stil genieten, jezelf belonen met wat dan ook wat je leuk vindt, geef je aan dat je blij bent en dankbaar voor wat je bereikt hebt. En net zo goed als dat je iemand die heel blij is met jouw cadeautje graag een volgende keer weer verrast (in tegenstelling tot iemand die totaal niet tevreden is met je gift) zo zal het universum of je onderbewuste ook reageren op jouw dankbaarheid. Je kunt je dankbaarheid overigens ook al van te voren inbouwen in het hele proces. Dankbaarheid is namelijk een vibratie of golflengte die zeer goed past bij wat je wenst. Als je iets heel graag wilt dan ben je daar immers automatisch dankbaar voor. Zou je dat niet zijn dan wil je het blijkbaar niet echt. Dankbaarheid, net als liefde, is één van de hoogste vibraties en volledig in harmonie met je hogere zelf. En wanneer je in harmonie bent met die superkracht weet je dat je het hele Universum achter je hebt staan bij het creëren van jouw verlangens. Dankbaarheid zorgt dat je in verbinding blijft met deze krachten. Dankbaarheid zorgt er ook voor dat je aandacht blijft gericht op alles wat mooi en goed is zodat je ook blijft aantrekken wat mooi en goed is. De dankbare geest is voortdurend gericht op het beste. En daarmee geef je ook vertrouwen de ruimte. Dit is ook de stap waarin je in dankbaarheid reflecteert op wat er gebeurd is. Wat ging er goed? Waar zou je het een volgende keer anders aanpakken? Is je doel

200


volledig bereikt zoals je het aan het begin voorstelde? Heb je iets aangepast onderweg? Wat heb je geleerd waardoor je een volgende keer bij het bereiken van je doel handiger kunt werken? Welke hulpbronnen heb je nu tot je beschikking en waar kun je deze nog meer inzetten?

201


10. Realiseer een nieuw verlangen De cirkel is rond en in een natuurlijk proces komen vanzelf nieuwe verlangens omhoog die ons doen groeien boven onszelf en steeds meer mogelijkheden ontvouwen waarin we onszelf kunnen leren kennen als onbegrensde wezens. Dit is ook de stap waarin je tot rust komt en weer in stilte kunt luisteren naar wat er van binnenuit opborrelt tot het bewustzijn. Want het is ook meteen weer de eerste stap in een nieuwe cyclus van doel naar realisatie. Hoe kun je dit in de klas aanpakken. Alle werkvormen en oefeningen kun je met de klas doen in een bepaalde logische volgorde. Bij sommige kinderen zal een cyclus sneller verlopen dan bij anderen. Sommige kinderen zijn bezig met het ophalen van hulpbronnen terwijl andere klasgenootjes hun doelen nog aan het formuleren zijn met behulp van plakken, knippen, tekenen en video. In het volgende hoofdstuk doe ik een suggestie om elk kind individueel door elk persoonlijk proces te helpen. Dit doen we aan de hand van het persoonlijke dromenboek.

202


Hoofdstuk 4 Systematiseren 1.

Het persoonlijke dromenboek

Het Geluks- en Succes Systeem Inmiddels zijn we op een punt aangekomen waarop je een schat aan informatie, kennis en praktische handvatten hebt gekregen om vanuit de werking van de Universele Wetmatigheden Geluk en Succes in de klas te brengen. Natuurlijk kun je dit altijd uitbreiden en verbeteren en daar zullen we ook constant aan blijven werken. De vraag is nu, hoe kun je dit alles systematisch inpassen in je dagelijkse lessen zodanig dat zowel jij als je leerlingen daar de groots mogelijke lol van hebben? Want met het uitvoeren van de verschillende oefeningen, lessen en methoden heb je het geheel nog niet gesystematiseerd. Wat ik met dit boek graag wil bereiken is onderwijs dat automatisch uitgaat van de Universele Wetmatigheden zodat leerlingen en leerkrachten dicht bij zichzelf kunnen blijven, positief gericht zijn, hun talenten ontdekken, ontwikkelen en inzetten voor zichzelf en het grotere goed en daarmee op soepele wijze in ‘flow’ en met passie die ervaringen opdoen en die doelen bereiken die ervoor zorgen dat de energie stroomt en Geluk en Succes vanzelfsprekend zijn. Systematiseren Het systeem is gestoeld op het voortdurend cyclisch doorlopen van de 10 stappen. Stap 10 is immers stap 1 van de volgende cyclus. Een aantal onderdelen kunnen dagelijks of in ieder geval regelmatig terugkomen. Je kunt ze zien als dagelijkse succesgewoonten die het denken automatische richten op het realiseren van verlangens volgens de Universele Principes. Met name gaat het hierbij om alle manieren die de aandacht richten op wat je wilt, het positieve en een hoge vibratie: -

Het zetten van intenties voor elke dag of zelfs elk segment van de dag. Het gebruik van de spiegelkaartjes.

203


-

De ontspanning d.m.v. stilte-oefeningen, ademhalingsoefeningen, onderlinge kindermassage, enz. het stellen van vragen die de aandacht richten op het bereiken van oplossingen en het realiseren van wensen. Het geven van complimenten aan jezelf en anderen. Het ervaren van dankbaarheid voor alles wat er is. Het ankeren en gebruiken van hulpbronnen op elk mogelijk moment waarop dat nuttig is. Het gebruik van verhalen en metaforen. Het gebruik van nested loop verhalen. Tekenen, plakken, knippen, boetseren, knutselen van gewenste situaties. De Geluksvergelijker. En het persoonlijke dromenboek……..

Het Persoonlijke Dromenboek Het persoonlijke dromenboek is een overkoepelend persoonlijk gereedschap voor elk kind en elke leerkracht. Het is een soort dagboek waarbij je ook het 10 stappenproces bijhoudt. Telkens als je een stap in de richting van een bepaald doel zet geef je dat aan in je dromenboek. Hieronder volgen de stappen en de werkvormen die daarbij horen nog een keer op een rij. De 10 stappen 1. Voel het verlangen (dat vanuit je onderbewuste omhoog borrelt) 2. Stel, aan de hand van het verlangen, een duidelijk doel met alle innerlijke zintuigen 3. Bepaal hoe het nu is en contrasteer dat met waar je wel wilt zijn (waarschijnlijkheden) 4. Bepaal welke hindernissen er zijn om dat te bereiken 5. Geef aan welke hulpbronnen er nodig zijn om de hindernissen te overkomen en haal de hulpbronnen op 6. Futurepace, stap met de hulpbronnen in de vervulde wens

204


7. Ecologietest, hef alle overige blokkades op 8. Kom in actie door te doen wat goed voelt en kloppend is zodat je in flow komt 9. Realiseer je dromen en geniet 10. Realiseer een nieuw verlangen

Vervolgens zijn dit, zoals in de voorgaande hoofdstukken beschreven, mogelijke activiteiten die passen bij de opeenvolgende stappen: Stap 1. Voel het verlangen 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Rustgevende muziek Ontspanning Meditatie/stil zijn Adem-oefeningen Contact maken met je GROTE IK of je creatieve deel Onderlinge kindermassage Intenties zetten Spiegelkaartjes lijstje waar je goed in bent/was of wat je leuk vond om te doen/hobbies

Stap 2. Stel een duidelijk doel 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

doelen stellen HET PAD gebruiken wenstekening maken wensbord maken Mind movie maken Toneelstuk ‘mijn ideale toekomst’ opvoeren Visueel zichtbaar maken van doelen en gewenste toestanden (ook regels en normen) 8. Brainstormen 9. Disneystrategie

205


Stap 3. Bepaal hoe het nu is 1. 2. 3. 4. 5.

10 redenen die de motivatie-kloof vergroten Besluiten is behalen Nested Loop Verhalen Nog meer redenen voor je doel Swish patroon

Stap 4. Bepaal welke hindernissen er zijn Stap 5. Geef aan welke hulpbronnen er nodig zijn 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21.

206

Affirmaties Visualisaties Alsof kader Scenario’s schrijven De magische Geluksdoos Lachen Gebruik maken van je lichaam Positief herkaderen Verander de aandacht Complimenten Ankeren van hulpbronnen Samenwerking/tutoring/maatjes Dankbaarheid Gevoels-omdraai-techniek Spiegelkaartjes Modelleren Juiste hoe en wat vragen stellen Verhalen/metaforen Tijdlijnen De Geluksvergelijker Spellingstrategie


Stap 6. Future pace 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Future pace De nu veroorzakende toekomst Future’s history Tijdmachine Toneelstukjes/verhalen Alle soorten tekeningen die voor een fantastisch gevoel zorgen

Stap 7. Ecologietest Stap 8. Actie in flow Stap 9. Realiseer je dromen en geniet Stap 10. Nieuw verlangen

207


2.

Het systeem

Het persoonlijke dromenboek is het systeem dat elke leerling en elke leerkracht gebruikt om zijn proces van bewust scheppen vorm te geven en bij te houden. Het gaat hierbij niet om het op schrift bijhouden van een leerproces om verantwoording af te leggen aan anderen maar om voor jezelf overzicht te houden waar je staat en hoe je vordert in het realiseren van je dromen. Het draait om bewust zijn van waar je je bevindt. Het houdt je aandacht daar waar hij nodig is om doelen te verwezenlijken. Het op schrift stellen van gedachten geeft ook direct iets magisch. Je legt je gedachten vast en ze worden als het ware grijpbaar. Je kunt gemakkelijker focussen en het realisatie proces lijkt direct een start te nemen. Het persoonlijke dromenboek bestaat in principe uit 365 bladzijden (de dagen van het jaar) met de Geluksvergelijker op de linker bladzijde en 365 bladzijden met ‘de 10 stappen onderzoeker’ op de andere bladzijde. Telkens kijk je eerst naar wat je emoties je te vertellen hebben om vervolgens na te gaan waar je bent in het stappenplan van verlangen naar realisatie. Voor de linkerbladzijde kun je de lijst met emoties goed gebruiken die ik hier nogmaals zal geven:

208


1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22.

Vreugde/Kennis/Kracht/Vrijheid/Liefde/Waardering Hartstocht Enthousiasme/Gretigheid/Geluk Positieve Verwachting/Geloof Optimisme Hoop Tevredenheid Verveling Pessimisme Frustratie/Irritatie/Ongeduld ‘Overweldigdheid’ Teleurstelling Twijfel Zorgen Afkeuring Ontmoediging Boosheid Wraak Haat/Woede Jaloezie Onveiligheid/Schuld/Minderwaardigheid Angst/Verdriet/Neerslachtigheid/Wanhoop/ Krachteloosheid

hou je proces bij Op verschillende momenten van de dag ga je na hoe je je voelt, wat je bezig houdt en wat je wilt. Tevens ga je na in welke stap van het proces je bent en wat je gedaan hebt om die stap te zetten.

209


De linker bladzijde is dan: Begin van de dag (datum:………………..) 1. Mijn intentie is [intentie voor vandaag]

2. Om me goed te voelen ga ik vandaag het volgende doen:

Op de dag

3. Vandaag [datum] voel ik me [omcirkel 0 – 10 met blauw] Eind van de dag 4. Vandaag voelde ik me [omcirkel nogmaals 0-10 met rood] Gevoelsomschrijving: [Van depressief tot vreugdevol]

5. Omstandigheden: [Waar was ik? Met wie? Wat deed ik? Waar was mijn aandacht op gericht?]

6. Tip aan mezelf om me (nog) beter te voelen:

210


De rechterbladzijde:

Begin van de dag 7. Vandaag werk ik aan stap [omcirkel 1 - 10, met bijpassende vraag] van mijn droom [omschrijf de droom met één kernwoord]

8. Ik doe de volgende dingen om mijn droom uit te laten komen [beschrijf het proces dat bij de stap hoort]

Eind van de dag 9. Wat heel goed ging bij het werken aan mijn droom en waar ik trots op ben [beschrijf de successen]

10. Wat ik een volgende keer anders zou doen [beschrijf wat en hoe het wel zou kunnen]

211


3.

Een nieuw verlangen

Het Geluks- en Succes Systeem in de klas is nog niet af. Het is eigenlijk nooit af. Net als met alles in het leven, doorloopt het een cyclisch proces waarin voortdurend gestreefd wordt naar meer kwaliteit, meer bijdrage en een hoger niveau. Dit boek vormt een eerste versie, een samenvatting van huidige succesgewoonten in de praktijk. Met het gebruik van het boek zullen meer mogelijkheden ontstaan om plezierig te ontwikkelen in de klas en verlangens te realiseren, die de vorming van een volgende versie inhouden. Dit boek is een bruikbaar manuscript dat een aanzet wil geven tot een handig gebruik van de Universele Wetten, waar onze levens aan onderhevig zijn, om bewust te creëren en Geluk en Succes te ervaren op elk gewenst moment. ‘Wat je aandacht geeft wordt groter’ komt daarbij als universeel principe telkens terug. Evenals ‘wat je geeft krijg je terug’. Wanneer we onze aandacht richten op het beste en met elkaar nieuwe en betere mogelijkheden delen om Geluk en Succes te ervaren zal iedereen daar ‘wel bij varen’. Op die wijze kan dit boek ook een aanzet geven om een gemeenschap op te bouwen van gelijkgezinde leerkrachten en opvoeders die elkaar inspireren om het beste uit zichzelf en anderen te halen in lijn met en gebruikmakend van de Universele wetmatigheden die ons leven vormgeven. De website van Happy Life Centre kan daartoe al een platform bieden voor de uitwisseling van ideeën en ‘good practices’. Dit boek bouwt voort op de fantastische inzichten van unieke mensen en op de geweldige moed van hen die tegen alle gebruikelijke ideeën in bleven geloven en ook bewezen dat wij de scheppers zijn van ons leven. Dat we tegenwoordig zo ver kunnen kijken en reiken danken we aan allen die ons hierin voorgegaan zijn. Aanvullende materialen De volgende stap in het gebruik van dit boek zullen diverse praktijkvoorbeelden zijn, evenals materialen, zoals werken kopieerbladen, dromenboekjes, verhalen en metaforen, spellen, handleidingenen, CD’s, DVD’s enz, die de systematische

212


toepassing van de Universele Wetten in het onderwijs vergemakkelijken en bespoedigen. De spiegelkaartjes zijn bijvoorbeeld al beschikbaar net als het kinderboek ‘Ondergronds’. Diverse andere mogelijkheden zullen spoedig volgen. Hierbij hopen we gebruik te kunnen maken van hen die de inzichten en methoden in dit boek toepassen en creatieve ideeën hebben om dit proces verder te verbeteren. Ik wens je veel plezier bij het gebruik van dit boek, laat weten hoe het werkt en neem gerust contact met ons op als je ergens tegenaan loopt. En zo kunnen we na het vieren en presenteren van dit boek weer verder met een nieuw verlangen. Maar eerst even uitblazen en genieten.

Bedankt en veel Geluk en Succes. Ton Langelaan

http://happylifecentre.com

213


4.

literatuur

Andreas, C & Andreas, S - Het Hart van de Geest veranderen door innerlijke kracht met NLP. Cothen 1992 ISBN 90-6325-407-5 Andreas, C & Andreas, T - Core Transformation Reaching the wellspring within, Utah 1994 ISBN 0-911226-32-X Andreas, C. & Andreas, S. - Veranderen kan leuk zijn NLP en de kunste van het plezierig ontwikkelen Cothen 1990 ISBN 90-6325-367-2 Bays, B - De Helende Reis een gids om jezelf te genezen en te bevrijden, Utrecht 2003 ISBN 90 274 7349 8 Brookhuis, M - Mindfulness aandacht voor nu. Deventer 2010 ISBN 978 90 202 03387 Brouwer, Y- NLP en gezondheid, Deventer 1996 ISBN 90-202-6008-1 Burg, B & Mann JD - De Go-Giver Een inspirerend verhaal over de waarde van geven, Amsterdam 2008 ISBN 978-90-8965-012-2 Byrne, R - The Secret , Utrecht 2007 ISBN 978 90 215 1103 0 Carnegie, D - Zo maakt u vrienden en goede relaties De grote kunst goed met mensen om te gaan, Amsterdam 1984 ISBN 90 6057 525 3 Capra , F - De tao van fysica, een onderzoek naar de parallellen tussen de moderne fysica en oosterse mystiek. Amsterdam 1982 ISBN 90 254 68039 Chopra, D - De zeven spirituele wetten van succes Een praktische gids voor het vervullen van uw dromen.Haarlem 1997 ISBN 90 230 0893 6 Churches, R. & Terry, R. - Effectief Lesgeven met NLP Praktische oefeningen en technieken voor docenten om optimaal te functioneren in de klas, Katwijk 2007 ISBN 9789088400490 Covey, S - De zeven eigenschappen die jou succesvol maken! Werkboek, Amsterdam 2006 ISBN 978 90 470 0172 0 Covey, S - De zeven eigenschappen van effectief leiderschap, Amsterdam 2004 ISBN 90 254 1489 3 Covey, S. - Zeven eigenschappen die jou succesvol maken The 7 Habits of Highly Effective Teens Amsterdam Antwerpen 2005 ISBN 9789025424510 De Vries, M. - De hele Olifant in Beeld Inzicht in het bestaan en de werking van Universele Wetten en de Gulden Snede, Deventer 2007 ISBN 9789084607 Derks, L & Hollander, J. – Essenties van NLP Sleutels tot persoonlijke verandering, Utrecht 2000 ISBN 9789021598215 Dilts, R & Hallbom, T & Smith, S - Beliefs Pathways to Health & Well-Being , Portland Oregon1990 ISBN 1-55552-029-4

214


Dilts, R. - Changing Belief Systems with NLP, Capitola California 1990 ISBN 0-916990-24-9 Dilts, R. - Modelling with NLP, Capitola California 1998 ISBN 0-916990-41-9 Emoto, M - Het geheime leven van Water, Deventer 2006 ISBN 978 90 202 8439 3 Emoto, M- Water heeft een geheim voor de kinderen van de wereld, Deventer 2007 ISBN 978 90 202 8467 6 Foundation for inner peace - Een cursus in wonderen Tekstboek, Werkboek, Handboek voor leraren, Deventer 1999 ISBN 90-202-81763 Gallwey, W.T - Het innerlijk spel door tennis De balans van lichaam en geest in sport, werk en leven , Rijswijk 2005 ISBN 903891346 X Glickstein, L - Be Heard Now end your fear of public spaking forever. Tap into your inner speaker and communicate with ease, New York 1998 ISBN 0 7679-0296-3 Gordon, T- Luisteren naar kinderen De nieuwe methode voor overleg in het gezin, Baarn 1997 ISBN 90-5121-082-5 Greenland, S.K -Mindfulness voor je kind Hoe je kinderen kunt helpen met stress om te gaan, en gelukkiger aardiger en socialer te zijn, Kampen 2010 ISBN 978 90 259 6083 4 Hicks, E. & Hicks, J. - De verbasingwekkende kracht van je emoties. Hoe de Law of Attraction werkt in jouw leven, Utrecht 2008 ISBN 978 90 215 2882 3 Hicks, E. & Hicks, J. - Vraag en het wordt gegeven leer je diepste wensen te manifesteren Barchem 2006 ISBN 90-75636-54-7 Hill, N - Denk groot word rijk dit boek kan een miljoen waard zijn, Soest 1994 ISBN 978 90 5513 131 0 Kataria, M - Laugh for no reason, Andhari Mumbai 2007 ISBN 81-87529-01-06 Katie, B. - Vier Vragen die je leven veranderen, Amsterdam 2004 ISBN 9022535738 Knoope, M. - De Creatiespiraal Natuurlijke weg van wens naar werkelijkheid Nijmegen 1998 ISBN 90-8046771-5 Kraft, L - Geluk de cursus Een 30 daags programma Naarden 1996 ISBN 90-5689-005-0 Langelaan, T & Plomp, W - De excellente leerkracht De fundamenten van zijn succes, Soest 2004 ISBN 90 244 1660 4 Legters, T. - Leefboek voor Kinderen Hoe kan ik mijn leven (nog) leuker maken? Katwijk 2007 ISBN 9789088400070 McTaggart, L - Het Veld, De zoektocht naar de geheime kracht van het univesum, Deventer 2004 ISBN 90 202 8339 1 MCTaggart, L- Het intentie Experiment kunnen je gedachten de wereld veranderen? Deventer 2007 ISBN 978 90 202 8456 0 Redfield, J - De Celestijnse Belofte een spiritueel avontuur, Amsterdam 1995 ISBN

215


90-225-1810-8 Ridder de, W - Handboek Spiegelogie, Groningen 2001 ISBN 90 72455 45 2 Robinson, K – Het Element, Als passie en talent samenkomen, Houten Antwerpen 2009 ISBN978 90 00 30381 6 Robbins, A - Unlimited Power The new science of personal achievement, New York 1997 ISBN 0-671-61088-0 Roberts, J - Het wezen van de persoonlijke werkelijkheid, Deventer 1982 ISBN 90 202 4940 1 Roberts, J - Seth spreekt, Deventer 1986 ISBN 90 202 5413 8 Roel, HP – Ki, Het Verhaal Kracht van Binnenuit, Baarn 2011 ISBN 978 90 79677 02 3 Rose, C. & Nicholl, M.J. - Accelarated Learning for the 21st Century The Six-step Plan to unlock your Master-Mind, New York 1997 ISBN 0-44--50779-0 Simonton, OC & Henson, R - De kracht die in je schuilt Psychische krachten kunnen kanker en andere ziekten beïnvloeden. Het vervolg op 'op weg naar herstel' , Nijkerk 1992 ISBN 90 266 6133 9 Spalding, B - De meesters van het verre oosten Complete Editie, Den Haag 2000 ISBN 90 6441 048 8 Talbot, M - The Holographic Universe, Hammersmidt, London 1996 ISBN 0 586 09171 8 Tolle, E - de kracht van het Nu , Deventer 2002 ISBN 90 202 8230 1 Veenbaas, W - Op verhaal komen Werken met verhalen en metaforen in opleiding, training en therapie. Nieuw wegen met NLP, Utrecht 2000 ISBN 90 5546 016 8 Wattles, W.D. - The Science of getting Rich Attracting Financial Success through Creative Thought,Rochester Vermont 1910 ISBN 0-89281-304-0 Wilson, P - Het grote boek van de stilte. Vier eenvoudige stappen naar vrede en voldoening-zonder de rest van je leven op een bergtop door te brengen, Amsterdam 2008 ISBN 978 90 6305 336 9 Yero, J.L. - Teaching in Mind How Teacher Thinking Shapes Education, Hamilton Montana 2002 ISBN 0-9711983-3-0

216

Het Geluks- en Succes Systeem in de Klas

Recommend Documents