Het gekantelde gesprek aan de keukentafel: Een methodiek
Seminar tijdens Supportbeurs - 10 mei 2012 door Bart van den Eijnde
Het gekantelde gesprek • • • • • •
Welkom Het keukentafelgesprek De ontwikkeling van een methodiek Het empoweren van zelfmanagement Tools voor het gesprek Afsluiting
Het gekantelde gesprek • Welkom – Bart van den Eijnde – Samenwerkingsproject met HS Zuyd – Opleiding Ergotherapie
Het gekantelde gesprek is: • het eerste contact met een professional, • na een (aan-)melding of aanvraag • waarin met degene die maatschappelijke ondersteuning zoekt • integraal het functioneren wordt geïnventariseerd. • de te bereiken resultaten worden gezamenlijk bepaald en vormen de leidraad om oplossingen te kiezen. • oplossingen zijn te vinden via: – – – – –
eigen mogelijkheden of via mogelijkheden van het netwerk dan wel via voorliggende voorzieningen/wetgeving, individuele voorzieningen dan wel inkomensondersteuning.
Methodisch handelen bij het gesprek • Waarom • Wat • Hoe
Wat is het doel van het gesprek? Welke informatie moet duidelijk worden? Op welke wijze kan de noodzakelijke informatie verzameld, geordend, geanalyseerd, geïnterpreteerd en beoordeeld worden om de doelen te bereiken? • Wanneer Wanneer is het gesprek nodig? • Waar Waar wordt het gesprek uitgevoerd? • Wie Wie moet het gesprek voeren, met welke expertise, en wie dient aanwezig te zijn? • Tijd Hoeveel tijd is gemoeid met dit gesprek?
Hoofddoelstelling van het gesprek De consulent spreekt de eigen kracht van de burger aan en bevordert de maatschappelijke participatie van de burger. Dit doet de consulent door het zelfmanagement van de burger te empoweren.
Subdoelen van het gesprek Binnen de methodiek onderscheiden we 3 fasen met elk een specifiek doel: 1. De consulent ontdekt de vraag achter de vraag en brengt alle activiteiten en participatiedomeinen in kaart. 2. De consulent brengt samen met de burger de te bereiken resultaten van de burger in kaart. 3. De consulent komt gezamenlijk met de burger tot passende oplossingsrichtingen.
Concept methodiek ‘het gesprek’ • Doelen Burger (= Wat?) • Acties burger en consulent (= Wie?) • Tools/methodieken/instrumenten (=Hoe?)
Concept methodiek ‘het gesprek’ ‘Het gesprek: de dialoog aan de (keuken-)tafel’ Een methodiek voor professionals ter ondersteuning bij de uitvoering van het Gesprek binnen de Wmo
Fase 1
Inleiding E M P O W E R E N
Doel van het gesprek Bevoegdheid en verantwoordelijkheid Toetsen van voorinformatie
Fase 2
Kern Vraag achter de vraag en participatie integraal in kaart brengen Fase 3
Conclusie en afsluiting
Resultaten in kaart brengen
Samenvatting/conclusie gesprek Evaluatie Afspraak vervolg
Plan van aanpak arrangementen
Plan van aanpak acties gemeente
Concept methodiek ‘het gesprek’
De Wmo:
1. De vraag achter de vraag en participatie integraal in kaart brengen: De Wmo consulent brengt de problemen en mogelijkheden van de burger binnen de vier domeinen (Rijnkels & de Man, 2010) in kaart op activiteiten en participatieniveau, waarbij het functioneren beschreven wordt met het ICF begrippenkader (WHO, 2001). – verzamelt gegevens van de burger door het functioneren ten aanzien van de levensdomeinen te inventariseren. – ordent de gegevens verkregen uit gesprek en observatie, middels het PTO-model en met gebruik van het ICF begrippenkader. – analyseert de gegevens van de burger middels de structuur van het PTO-model in combinatie met het ICF begrippenkader. – gebruikt redeneervragen (narratief en procedureel redeneren) om tot een goede analyse en conclusies te komen ten aanzien van het functioneren van de burger.
2. Resultaten van de burger in kaart brengen: De Wmo consulent stelt samen met de burger haalbare, duidelijke en realistische doelen op, ten aanzien van de acht resultaatsgebieden (VNG, 2010b). • De Wmo consulent ondersteunt de burger bij het opstellen van SMART doelen, volgens de Goalsetting theorie (Locke & Latham, 1990).
3. Plan van aanpak arrangementen: De Wmo consulent bepaalt tijdens het Gesprek creatief de oplossingsmogelijkheden samen met de burger (VNG, 2010b & Project de Kanteling, 2010b) – motiveert de burger intrinsiek (Ryan & Deci, 2000) om mee te denken aan oplossingsrichtingen en de burger deze zelf te laten uitspreken (indien mogelijk). – betrekt de burger actief bij het bepalen van adequate oplossingsrichtingen. – neemt waar nodig een adviserende rol in (Projectgroep, 2011). – heeft kennis van en kan de relatie leggen met andere taken van de gemeente, zoals inkomensvoorzieningen en schuldhulpverlening.
Zelfmanagement is • datgene dat mensen dagelijks doen of niet doen • om eigen gezondheid/welzijn optimaal te houden Is het bewust zelf nemen van beslissingen (autonomie) en het ondernemen (empowerment) van actie op medisch, sociaal en psychisch gebied, zodat de ziekte/aandoening wordt ingepast in dagelijks leven. (NIVEL, 2007; Thoesen-Coleman, 2005)
Empowerment is • het proces van emancipatie • waarbij een individu uit zichzelf dan wel geholpen door anderen zich • ontwikkelt tot iemand die zelf de macht heeft over zijn eigen situatie, de regie voert over zijn eigen leven en betekenisvolle keuzes maakt (Van der Ven, 2006). • dit omdat hij beschikt over zelfvertrouwen en een • gevoel van controle en invloed ervaart op zijn situatie • omdat hij zijn beperkingen in het functioneren weet in te passen in zijn leven
Eindstadium vaak nog niet bereikt ondersteuning nodig van een ander
Het empoweren van zelfmanagement • De professional stuurt de burger aan op het mobiliseren/ inzetten van het eigen netwerk. • De professional stuurt tijdens het gesprek aan op een interne locus of control van de burger. • De professional herkent in welke fase van gedragsverandering de burger zich bevindt en houdt hier gedurende het gesprek rekening mee. • De professional zet gesprekstechnieken in die een open dialoog bevorderen.
Het empoweren van zelfmanagement De client is: • Bereid om te veranderen en te kiezen! De professional: • Weet wat het betekent om te moeten veranderen of te kiezen!
Tools voor het gesprek • Gedragsverandering • Participatieproblemen in kaart brengen tijdens het gesprek – Verzamelen en ordenen – Analyseren en Conclusies trekken
• Doelen stellen
Tools voor het gesprek Motivational Interviewing: Doel: verandertaal uitlokken Faciliteren in oplossen van ambivalentie ten opzichte van veranderen Inzetten ORBS • Open vragen • Reflectief luisteren en reageren • Bevestigen • Samenvatten
Tools voor het gesprek Doelen stellen: 1. 2. 3. 4. 5.
Duidelijk zijn Uitdagend zijn Commitment Feedback Taak complexiteit
Maak doelen SMART
Afsluiting Verdere ontwikkeling van de methodiek 1. Expertmeeting 2. Uitwerking van bruikbare/inzetbare tools 3. Toetsing in de praktijk
Voor verdere info:
[email protected] [email protected]
Deze presentatie is verzorgd door: SCIO Consult i.s.m. Hogeschool Zuyd Keulenstraat 4-L 7418 ET Deventer T 0570 - 677174 F 0570 - 605340 I www.scioconsult.nl
